PHẢI TRẢ CHO NGƯỜI BÁN (TK 331) (TK lưỡng tính) PHẢI TRẢ NGƯỜI LAO ĐỘNG
PHẢI TRẢ NGƯỜI LAO ĐỘNG (TK 334)
- Trả nợ hay ứng trước cho người bán: N331/ C111,112,3411
- Số tiền chiết khấu thanh toán được hưởng: N331/ C515
- Xử lý nợ k ai đòi (nếu có): N331/ C711
- Mua chịu vật tư, hàng hóa: N151,152,153,156,(133)/ C331
- Mua chịu TSCĐ: N211,213,2411/ C331
- Phải trả ng nhận thầu về xdcb sc lớn TSCĐ: N2412,2413,(133)/ C331
- Phải trả ng ccdv: N627,641,642…,(133)/ C331
- Lãi trả góp mua TSCĐ: N242/ C331
- Giảm nợ do CKTM, gg…: N331/ C151,152,153,156,(133)
CÁC KHOẢN TRÍCH THEO TIỀN LƯƠNG (TK 338: bảo hiểm)
- BH phải trả cho NLĐ trong kỳ: N338/ C334
- Nộp BH, kinh phí công đoàn: N338/ C111,112
- Tiền lương do DN chịu → CP DN: N622,627,641,641/ C338
- Do người lao động chịu → trừ lương: Nợ 334/ Có 338
NỢ PHẢI TRẢ TIỀM TÀNG
- Ps từ các sk đã diễn ra nhưng ch ghi nhận do không chắc chắc giảm
sút về lợi ích kinh tế hoặc gt của nghĩa vụ nợ đó k được đo lường 1
cách tin cậy
→ Nợ tiềm tàng k cần ghi sổ
DỰ PHÒNG PHẢI TRẢ (TK 352) (npt k chắc chắn về giá trị và thời
gian – ước tính được)
- Khả năng xảy ra của việc dùng nguồn lực kt của DN tối thiểu >50%
- BH về xây lắp (trích lập dp): N627/ C 352 (khi trích lập)
N352/ C111 (khi sửa chữa)
+ Nếu thiếu, trích bổ sung: N632/ C352
+ Nếu thừa, hoàn nhập DP: N352/ C711
- BH hàng hóa: N641/ C352 (khi trích); N352/C111,112 (khi sc)
Nếu trích thiếu hay thừa quy về TK 641
- DP tái cơ cấu (TK 642): dư giảm 642 (Có), thiếu tăng 642 (Nợ)
CÁC KHOẢN ĐI VAY BẰNG KÝ HỢP ĐỒNG (TK 3411 – vay)
- Trả nợ vay: N3411/ C111,112 (trả nợ bằng tiền vay mới)
- Thu các khoản nợ để trả nợ vay: N3411/ C131,138
- Vay mua vt, hh, tscđ, bđsđt: N152,156,211,217/ C3411
- Thanh toán, trả nợ cho nhà cung cấp: N331/ C3411
- Vay thanh toán cp sxkd: N627,641,642/ C3411
- ĐGLSD ngtệ (CL tăng): N4131/ C3411; (CL giảm): N3411/ C4131
TRÁI PHIẾU
- Trái phiếu (lãi suất 12%) – khi phát hành: 8% (có phụ trội – giảm
gtgs), 12% (theo mệnh giá), 15% (có chiết khấu – tăng gtgs)
- Phân loại trái phiếu: TP ngang giá (gb=mg); TP CK (gb<mg,
cktp=mg-gb); TP PT (gb>mg, pttp=gb-mg)
→ Ghi nhận ngay tại thời điểm phát hành, sau đó phân bổ dần tăng
giảm cp đi vay từng kỳ
- Thuê tài chính: bên cho thuê có sự chuyển giao phần lớn rủi ro và
lợi ích gắn liền với quyền sở hữu cho bên đi thuê (có thể chuyển giao
cuối thời hạn thuê)
THUÊ HOẠT ĐỘNG (BÊN CHO THUÊ TSCĐ)
1. Chuyển TS cho thuê: k định khoản giảm ts (mua dùng tk 211)
2. Nhận tiền cho thuê = dt (511)
- Nhận tiền 1 kỳ: N111/ C511,C3331
- Nhận trước nhiều kỳ: N111/ C3387,C3331
Phân bổ từng kỳ: N3387/ C511
3. CPPS khi cho thuê: N632/C241 (KH); N632/C111 (SC)
4. Nhận lại TS cho thuê: ko định khoản
ĐI THUÊ TÀI CHÍNH (TK 212: nguyên giá; TK 2142: hao mòn)
-Đi thuê (vay) bằng TSCĐ: N212/ C3412
-Vay bằng tiền: N111,112/ C3411
- Thanh toán 1 phần nợ gốc: N3411,3412/ C111,112
-Khấu hao: N2142/ C627 (hao mòn)
- Chi trả lãi: N635/ C111,112 (thanh toán tiền thuê từng kỳ)
- Chi trả tiền gốc: N3411,3412/ C111,112
CHI TIẾT ĐI THUÊ TÀI CHÍNH
1. Khởi đầu thuế:
- CP trức tiếp ban đầu: N242, C111,112; N212/ C242 hoặc N212/
C111,112 (212: TSCĐ thuê tài chính)
-Ký quỹ đảm bảo việc thuê TS: N244/ C111,112
- Xđ nợ gốc phải trả và gt TSCĐ thuê TC: N212/ C3412
- Khấu hao TS thuê: N623,627…/ C2412
- Phí cam kết sử dụng vốn (ghi nhận vào CPTC): N635/ C111,112…
2. Kết thúc hợp đồng thuê: mua lại
- Chuyển nguyên giá: N211/ C212
- Số tiền trả khi mua lại TSCĐ: N211/ C111,112…
- Chuyển giá trị hao mòn: N2142/ C2141
3. Chú ý: Nợ gốc của TS thuê là nguyên giá: N212/ C3412: lựa số nhỏ
hơn giữa gt hợp lý (khi mua tài sản) và gt hiện tại của khoản thanh
khoản tiền thuê tối thiểu
- Thanh toán/ ứng trước lương (phát tiền BH): N334/ C111,112
- Khoản trừ lương ng lao động: N334/ C3335,1388,141,338
- Thanh toán lương bằng sp, hh: N334/ C511,3331
- Tiền lương phải trả (khoản hao phí): N241,622,627,641,642/ C334
- Tiền lương nghỉ phép: K trích trước: nt; Trích trước: N335/ C334
- Tiền thưởng phải trả do quỹ khen thưởng dài thọ: N3531/ C334
- BHXH phải trả ng lao động: N3383/ C334 (giảm tiền BH) (sẽ trả)
DN nhận tiền bảo hiểm: N111/ C3383
CHI PHÍ PHẢI TRẢ (TK 335) (xác định được chính xác giá trị và thời gian)
- Tiền lương nghỉ phép công nhân (nếu trích trước): N335/ C334
- Thanh toán tiền lương: N335/ C111,112…
- Kc CP ngừng sx thực tế ps: N335
- Trả lãi vay (trả sau): N335/ C111,112
- Xử lý chênh lệch trích thừa: N335/ C622 (giảm cp)
- Trích trước tiền lương cn nghỉ phép (từng kỳ): N622/ C335
- CP sửa chữa TSCĐ trong kỳ nhưng ch nghiệm thu, xuất HĐ:
N241,632,627,641,642/ C335
- Trích trước cp ngừng sx có kế hoạch: N623,627/ C335
- Trích trước cp đi vay (trả lãi sau): N635/627,241/ C335
- Nợ vay (đã xảy ra) – TK 341
- DP phải trả (chắc chắn xảy ra) – TK 352
- Nợ tiềm tàng (chắc chắn xảy ra/có thể xảy ra) – Thuyết minh BCTC
→ Chỉ lên BCĐKT các khoản nợ (331, 341, 352)
- Chứng khoán:
+ Bên đầu tư: TS (kiếm lời)
+ Bên phát hành (huy động vốn vay): CP (CK vốn): Vốn CSH; TP (CK nợ):
NPT
CHI PHÍ LÃI VAY – LÃI TIỀN VAY
(1) Trả lãi từng tháng (định kỳ): N635/2412/ C111,112
(2) Trả trước, phân bổ: N242/ C111,112; N635/2412/ C242
(3) Trích trước, trả sau: N635/2412/ C335; N335/ C111,112
- CP đi vay gồm CP lãi vay và phí khác khi vay
+ Vay vốn dùng KD: TK 635
+ Vay vốn dùng xd: TK 2412 (hạch toán nguyên giá: TK 211, 217)
PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU CHIẾT KHẤU (DN bù thêm)
- Phát hành tp: N111,112/ C34311 (MGTP) – CP trả lãi đưa qua 635
N34312/ C34311 (TP có CK) – Kc vào cp Nợ 635
- Đáo hạn trả nợ theo mệnh giá: Nợ 34311/ Có 111,112
PHÁT HÀNH TRÁI PHỤ TRỘI
- Phát hành tp: N111,112/ C34311 (MGTP)
N111,112/ C34313 (TP có PT)
- Điều chỉnh giảm phí: N34313/ C635,241
- Đáo hạn trả nợ theo mệnh giá: Nợ 34311/ Có 111,112
THUÊ HOẠT ĐỘNG (BÊN ĐI THUÊ TSCĐ)
1. Nhận TS thuê: ko định khoản
2. Thanh toán tiền thuê = cp (627, 641, 642)
- Trả tiền 1 kỳ: Ncp,N133/ C111
- Trả trước nhiều kỳ: N242.N133/ C111
Phân bổ từng kỳ: Nợ cp/ Có 242
4. Trả tài sản đi thuê: không định khoản
THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP
- Công thức tính thuế TNDN:
+ Theo Nhà nước: Thuế TNDN = {[(DT tính thuế-CP được trừ+TNK)-khoản tn
được miễn thuế-khoản lỗ đc kc]-phần trích lập quỹ khcn}*20%
+ Theo kế toán: TNCT = Lợi nhuận kế toán +/- Chênh lệch (phải + CP k hợp lý
và LNKT trước thuế; lãi nhận từ cty con thì – do thuế tndn đã nộp)
- Thuế TNDN đã nộp (tạm nộp): N3334/ C111,112
- Thuế TNDN phải nộp (tạm nộp): N8211/ C3334
- Xđ thuế TNDN: N8211/ C3334 (thiếu); N3334/ C8211 (thừa – đ/c)
1. Chênh lệch k tạm thời (vĩnh viễn) (chỉ liên quan 1 kỳ)
- CP được ghi nhận vào lnkt nhưng k tính vào tnct (CP vượt mức của khoản lãi
vay, CP vi phạm hành chính, lãi nhận từ hđđt: liên doanh, liên kết, công ty con)
- LNKT: N511/ C911 ; N911/ C632
- CP thuế TNDN hiện hành (phải nộp): N911/ C8211 ; N8211/ C3334
- Khi đi nộp thuế: N3334/ C111,112; N911/ C8211
LNKT sau thuế: N911/ C421
2. Chênh lệch tạm thời (liên quan đến nhiều kỳ)
a. Chênh lệch tạm thời chịu thuế (TK 347: thuế hoãn lại phải trả)
- Theo CMKT cho phép: tùy theo điều kiện hoạt động DN mà xác định
thời gian sử dụng TS để khấu hao khác nhau
- Nhà nước không chế tg khấu hao để tính thu thuế
- Đóng thuế hiện hành: N8211/ C3334
-KT thuế hoãn lại: N347/ C8212 (thuế nộp năm sau): TK 347 chỉ ghi
sổ và điều chỉnh, k nôp tiền
- Đóng thuế mắc nợ (N+1): N8211/ C3334;
N8212/ C347 (nợ năm N, có năm N+1)
→ Điều chỉnh tăng nên lên BCTHTC ghi dương
b. Chênh lệch tạm thời được khấu trừ (TK 243: thuế hoãn lại được
khấu trừ)(DT ghi nhận trước: Có 3387; CP trích trước: Có 335)
- Khi kê khai thuế: N8211/ C334 (tiền hiện hành); N911/ C8211
- Nộp dư trước cho NN: N243/ C8212 (giảm CP)
→ Điều chỉnh giảm nên lên BCTHTC ghi Âm
- Đòi lại (TS chờ phải thu): N8212/ C911
VỐN CHỦ SỞ HỮU
1. Kế toán công ty cổ phần (nguyên tắc chung)
- Chủ sở hữu góp vốn: N111,112/211/ C4111 (vốn điều lệ)
- Phí thành lập DN: N642/ C111; TK 421 (lời – SD bên Có)
- K/c đầu năm: N4212/ C4211 4211: năm trước; 4212 (năm nay)
- Chia lãi cho CSH: N421/ C111,338 (TKLN)
N421/ C414(quỹ đtư),3531(khen thưởng),3532(từ thiện) (trích quỹ)
- Bổ sung tăng vốn: N421/ C4111 (LN hết)
- Tăng vốn, giấy phép ch điều chỉnh: N421/ C4118
- Bs vốn trước, chỉnh giấy phép sau: N421/ C4118; N4118/ C4111
2. Chia lời bằng tiền (hạch toán)
- Phát hành cổ phiếu lần đầu (tăng thêm):
N111,112 (giá phát hành)/ C4111 (mệnh giá = 1 cổ phiếu)
Nợ/Có 4112: thặng dư = chênh lệch (giá ph>mg/giá ph<mg)
CP khi phát hành lần đầu: lấy từ nguồn thặng dư N4112/ C111,112
- Mua cổ phiếu quỹ: N419 (cp quỹ vốn giảm tạm thời): giá mua/ C111
CPPS khi mua CPQ: N419/ C111,112
- Tái phát hành lại cổ phiếu quỹ:
N111,112 (giá ph lại)/ C419 (giá gốc – pp bình quân)
N/C 4112 chênh lệch
CP khi tái phát hành CP quỹ: N4112/ C111,112
- Chia lãi bằng CP quỹ: N421 (giá thanh toán chia lãi giá thị trường)
N/C 4112 (chênh lệch); C419: giá gốc (pp bình quân)
- Chia lãi bằng tiền chủ góp: N421/ C111
- Chia lãi bằng cp mới: điều chỉnh giấy phép tăng vđl = in cp mới:
N42/ C4111,C4112
- Hủy bỏ cổ phiếu quỹ: GIẢM VỐN VĨNH VIỄN
N4111 (mệnh giá), N/C4112 (chênh lệch), C419 (giá gốc, bq)
- Mua lại và hủy bỏ CP ngay: N4111,N/C4112/ C111,112 (trả lại vốn)
3. Trích lập dự phòng
- Trích trước CP: Trích năm N và sửa chữa năm N (k có CL); trích trước năm N
và sửa chữa năm N+1 (243) (chênh lệch)
- Trích trước sửa chữa năm N (ch sửa): N642/ C352
- CLTT được khấu trừ: N243/ C8212
- Đã sửa chữa năm N+1: N8212/ C243
-Trích lập mà thuế k chấp nhận (có CL): N632/ C2294 (giá gốc)
- Nợ khó đòi: N642/ C2294; C.Khoán: N635/ C2294
Ghi CP nên LN giảm; nếu có đầy đủ chứng từ thì NN chấp nhận
4. Xác định CLTT
- CP theo kế toán < CP theo thuế → LNKT > LNCT → CLTT chịu thuế →
Thuế TN hoãn lại phải trả (TK 347)
- CP theo kế toán > CP theo thuế → LNKT < LNCT → CLTT được khấu trừ →
Thuế TN hoãn lại được khấu trừ (TK 243)
(*) Xét TK 911: Nợ: tăng CP; Có: giảm CP
→ Được khấu trừ: tăng (giảm CP); giảm (tăng CP)
→ Chịu thuế: tăng (tăng CP); giảm (giảm CP)
LÃI CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU (EPS)
- LN/lỗ phân bổ cho cổ đông sở hữu CP phổ thông = LN hoặc lỗ sau thuế
TNDN +/- Các khoản điều chỉnh
- Lãi cơ bản trên cổ phiếu =
𝐿𝑁 ℎ𝑜ặ𝑐 𝑙ỗ 𝑝ℎâ𝑛 𝑏ổ 𝑐ℎ𝑜 𝑐ổ đô𝑛𝑔 𝑠ở ℎữ𝑢−𝑆ố 𝑡𝑟í𝑐ℎ 𝑞𝑢ỹ 𝑘ℎ𝑒𝑛 𝑡ℎưở𝑛𝑔, 𝑝ℎú𝑐 𝑙ợ𝑖
𝑆ố 𝑙ượ𝑛𝑔 𝑏ì𝑛ℎ 𝑞𝑢â𝑛 𝑔𝑖𝑎 𝑞𝑢𝑦ề𝑛 𝑐ủ𝑎 𝑐ổ 𝑝ℎ𝑖ế𝑢 𝑝ℎổ 𝑡ℎô𝑛𝑔 đ𝑎𝑛𝑔 𝑙ư𝑢 ℎà𝑛ℎ 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ
- Số lượng CP bình quân đang lưu hành trong kỳ =
𝑆ố 𝑙ượ𝑛𝑔 𝐶𝑃 𝑝ℎâ𝑛 𝑏ổ 𝑡ℎê𝑚 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ ×𝑆ố 𝑛𝑔à𝑦 𝑙ư𝑢 ℎà𝑛𝑔 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ 𝑆ố 𝑙ượ𝑛𝑔 𝐶
𝑆ố 𝐶𝑃 đầ𝑢 𝑘ỳ + 𝑇ổ𝑛𝑔 𝑠ố 𝑛𝑔à𝑦 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ
−
- EPS =
𝐿ợ𝑖 𝑛ℎ𝑢ậ𝑛 ℎ𝑜ặ𝑐 𝑙ỗ 𝑝ℎâ𝑛 𝑏ổ 𝑐ℎ𝑜 𝑐ổ đô𝑛𝑔 𝑠ở ℎữ𝑢 𝑐ổ 𝑝ℎ𝑖ế𝑢 𝑝ℎổ 𝑡ℎô𝑛𝑔
𝑆ố 𝑏ì𝑛ℎ 𝑞𝑢â𝑛 𝑐ủ𝑎 𝑐ổ 𝑝ℎ𝑖ế𝑢 đ𝑎𝑛𝑔 𝑙ư𝑢 ℎà𝑛ℎ 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑘ỳ
- Tách cổ phiếu:
+ Làm giảm mệnh giá (gt danh nghĩa) của CP
+ Làm giảm giá CP → thu hút đầu tư
+ Tăng lượng cổ phiếu đang lưu hành
+ Không làm thay đổi quy mô vốn cổ phần
+ Không có bút toán trên số kế toán
→ Khi tính số lượng CP bình quân đang lưu hành trong kỳ, thời điểm tách CP
sẽ được giả định là đầu kỳ