Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Tuần 16
Tiết 76,77
Ngày soạn: 02/12/2012
Ngày dạy: 03/12/2012

Nguyễn Thành Long (1925-1991)

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:

1. Kiến thức:
- Vẻ đẹp của hình tượng con người thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc trong tác
phẩm.
- Nghệ thuật kể chuyện, miêu tả sinh động, hẫp dẫn trong truyện.
2. Kĩ năng:
- Nắm bắt diễn biến truyện và tóm tắt được truyện.
- Phân tích được nhân vật trong tác phẩm tự sự.
- Cảm nhận được một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong tác phẩm.
B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ
- Thầy:soạn bài lên lớp
-Vẽ 1 bức tranh về phong cảnh Sa Pa, sưu tầm ảnh về SaPa
-Cuốn VHTT số 6/2003(những thông tin mới về nhân vật anh thanh niên)
-Chân dung và thông tin về t/g
- Trò ôn bài cũ ,xem bài mới
C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: ( 5 phút)
- Tóm tắt truyện ngắn " Chiếc lược ngà " - Nguyễn Quang Sáng ? Nhà văn muốn nói với chúng
ta điều gì qua tác phẩm này ? Nêu ý nghĩa truyện “Chiếc lược ngà”.
( Là câu chuyện cảm động về tình cha con sâu nặng, “Chiếc lược ngà” cho ta hiểu thêm về những
mất mát to lớn của chiến tranh mà nhân dân ta trải qua trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu
nước. )
3. Bài mới.

Hoạt động 1: Giới thiệu bài

Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình
Thời gian: 3 píut.
Với sắc trời bàng bạc của sương mù bao phủ quanh năm.Với cảnh đẹp tiết trời tựa Đà Lạt thứ 2 của
đất nước.Từ những cuộc gặp gỡ với những con người lặng lẽ, bình thường đang làm việc miệt mài
cho đất nước ở Sa Pa - Nơi nghỉ mát kì thú, nhưng cũng là nơi sống và làm việc của những con

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

người lao động với những phẩm chất trong sáng, cao đẹp, qua một chuyến đi , ngỡ chỉ là chuyến đi
chơi thư giãn , nhà văn Nguyễn Thành Long đã viết thành một truyện ngắn đặc sắc dào dạt chất thơ
Hoạt động 2: Tìm hiểu chung về văn bản
Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về tác giả, tác phẩm.
Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình.
Thời gian: 12 phút.
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
Nêu những hiểu biết của em HS đọc chú thích SGK I/ Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
về tác giả Nguyễn Thành
Nguyễn Thành Long có những
Long?
đóng góp cho nền VHVN hiện
Gv treo chân dung t/g-bổ
đại ở thể loại truyện và kí.
sung thêm.
Nhà văn chuyên viết truyện ngắn
và kí. Tô Hoài coi Nguyễn
Thành Long là “Cây truyện
ngắn”. Truyện ngắn của ông
không gân guốc, gai góc mà
thường pha đậm chất kí, mang
vẻ thơ mộng, trong trẻo.
guyễn Thành Long, Nhà văn
(1925-1991)
(Các bút danh khác: Lưu Quỳnh, Phan Minh Thảo)
-------------------------------------…
Tên khai sinh: Nguyễn Thành Long, sinh ngày 16 tháng 6 năm 1925. Quê quán: Duy Xuyên - Quảng
Nam. Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1957)
Nguyễn Thành Long tham gia hoạt động văn nghệ trong những năm kháng chiến chống Pháp ở Nam
Trung Bộ. Sau 1954, tập kết ra Bắc, ông chuyển về sáng tác và biên tập ở các báo chí, nhà xuất bản,
có thời gian còn tham gia dạy ở Trường Viết văn Nguyễn Du. Ông mất ở Hà Nội ngày 6 tháng 5 năm
1991
Nhà văn đã cho xuất bản nhiều truyện ngắn, trong đó nổi bật là các tập: Bát cơm Cụ Hồ (1955);
chuyện nhà chuyện xưởng (1962); Những tiếng vỗ cánh (1967); Giữa trong xanh (1972); Nửa đêm về
sáng (1978); Lý Sơn mùa tỏi (1980); Sáng mai nào, xế chiều nào (1984); Lặng lẽ Sapa; Hạnh Nhơn,
Nú Đỗ Quyên
Ông đã được giải thưởng Phạm Văn Đồng với tập truyện ký Bát cơm Cụ Hồ (1953)

Nêu xuất xứ truyện ngắn hs nêu trong sgk 2. Tác phẩm.

Lặng lẽ Sa Pa ? - Truyện ngắn là kết quả
Tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa”
của chuyến đi lên Lào Cai
mùa hè 1970- In trong tập " được ra đời năm 1970, sau

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Giữa trong xanh "-1972 chuyến đi thực tế ở Lào Cai-

In trong tập " Giữa trong xanh "-
1972
Tác phẩm được viết bảy lần
trước khi cho in trên tạp chí “Tác
phẩm mới”.
3.Đọc- Tìm hiểu chú thích-
Tóm tắt văn bản:

Hãy tóm tắt văn bản ? HS tóm tắt

Truyện kể về cuộc gặp gỡ
tình cờ của ông hoạ sĩ già,
cô kĩ sư trẻ lên miền tây
công tác và anh thanh niên
làm công tác khí tượng thuỷ
văn kiêm vật lí địa cầu trên
đỉnh Yên Sơn cao 2600m.
Anh thanh niên là người
say mê công việc, yêu đời,
ham học hỏi, mến khách.
Sau khi gặp anh thanh niên,
ông hoạ sĩ già quyết định
không nghỉ hưu, cô kĩ sư trẻ
như nhận được luồng ánh
sáng mới

Em có nhận xét gì về cốt Cốt truyện đơn giản , chỉ

truyện và tình huống tập trung vào cuộc gặp gỡ
truyện? của những người khách trên
chuyến xe với anh thanh
niên…-> tạo tình huống ấy
để nhân vật chính xuất hiện
tự nhiên
Truyện được kể theo ngôi - Ngôi thứ 3
kể nào ? - Chân dung anh thanh niên Nhân vật chính: Anh thanh niên
Tác phẩm này, theo lời tác hiện ra qua lời kể của bác
giả là “một bức chân dung”. lái xe -> tình huống gặp gỡ
Đó là bức chân dung của ai ? làm quen bất ngờ, gây ấn
hiện ra trong cái nhìn và suy tượng
nghĩ của những nhân vật nào - nhân vật chính được miêu
? tả trong cuộc gặp gỡ chốc
lát qua cái nhìn của bác hoạ
Vị trí của nhân vật anh thanh sĩ, cô kĩ sư. nhưng đủ để

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

niên trong truyện ? Hãy các nhân vật khác kịp ghi
nhận xét cách miêu tả của ấn tượng về chân dung ->
tác giả về nhân vật này ? cảm nhận về con người đất
( dụng ý ntn ? ) Sa Pa có những con người
- Thảo luận, trả lời làm việc và lo nghĩ cho đất
nước.
- Nhân vật chính: Anh
thanh niên
Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết
Mục tiêu: HS hiểu, cảm thụ được giá trị nội dung và nghệ thuật tác phẩm.
Phương pháp: Vấn đáp tìm tòi; thuyết trình; đọc sáng tạo tái hiện hình tượng.
Thời gian: 60 phút.

Ta biết về nhân vật này thông II. Đọc, hiểu văn bản.
qua lời nói và tình huống nào ? 1. Nhân vật anh thanh niên

Chi tiết xe dừng đột ngột và bác
lái xe nói “Tôi sắp giới thiệu với
bác một trong những người cô
độc nhất thế gian”...có ý nghĩa
gì?
Qua lời giới thiệu của bác lái xe,
em biết gì về hoàn cảnh sống
nhân vật này ?
Biểu hiện qua chi tiết nào ?
có định hướng câu chuyện đồng * Hoàn cảnh sống :
thời mở ra TG nghệ thuật diễn
biến trong 30 phút.
+ Hai mươi bảy tuổi , sống trên
đỉnh Yên Sơn cao 2600 m , bốn
bề chỉ có cây cỏ và mây mù
lạnh lẽo.

Chi tiết nào về anh thanh niên - Rất thèm người(dùng cây
khiến em thấy thú vị ? Vì sao ? ngáng đường...->khát khao gặp
trò chuyện với con người), -Cô
độc nhất thế gian... - thèm nghe
Trong cuộc gặp gỡ thì sao? chuyện dưới xuôi.
- Tầm vóc bé nhỏ,nét mặt rạng
rỡ/đỏ mặt luống cưống
Qua phần đầu này em thấy được =>Cách miêu tả nhân vật vừa
đặc điểm nào trong sống của anh gián tiếp vừa trực tiếp cho thấy
? hoàn cảnh sống thiếu thốn tình
Nhận xét nghệ thuật mieu tả của cảm. cô đơn của anh thanh
tác giả trong đoạn này? niên.

GV: Ngay sau lời giới thiệu của bác lái xe anh đã xuất hiện " Người con trai tầm vóc bé nhỏ, nét mặt
rạng rỡ " Ta hiểu rõ hơn về anh qua cuộc gặp gỡ với ông hoạ sỹ và cô kỹ sư trước hết là về cuộc sống.
Khi anh thanh niên chạy trước, HS phát hiện * Về cuộc sống:
hoạ sĩ nghĩ gì ? Hái hoa tặng cô kĩ sư, đủ các
Điều gì đã khiến ông bất ngờ? loại hoa.

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Em hiểu gì về khí hậu Sa Pa? HS tự bộc lộ

mát mẻ quanh năm ,lạnh như
hs nêu theo sự hiểu biết
Đà Lạt...thích hợp trồng các
loại hoa ...
Chi tiết anh TN mừng quýnh cầm HS nêu
cuốn sách cho thấy điều gì?Chi Yêu đời, yêu cuộc sống , ham
tiết tặng hoa? học hỏi

Từ đó nêu cảm nhận của em về - Anh thanh niên biết cách tổ

anh ?
Không chỉ có thế, người thanh
niên khiến cho ta cảm mến, lưu
luyến về điều gì ?
Chi tiết nào chứng tỏ điều ấy ?
Qua câu chuyện anh kể , em hãy
hình dung công việc anh làm như
thế nào?
Để làm những công việc ấy, anh
phải trải qua những gì ?
Nhận xét về công việc của anh ?
chức, sắp xếp
cuộc sống ngăn nắp ( Trồng
hoa, nuôi gà ), lấy công việc
làm niềm vui, tìm niềm vui
ngay trong cuộc sống
-> Sống có lí tưởng cao đẹp
HS phát hiện
- Đào củ tam thất -> vợ bác lái
xe
- Gửi trứng gà cho cô gái và
ông hoạ sỹ
- pha trà mời khách
-> Quan tâm đến người khác
Chân thành , cởi mở, quý trọng
tình cảm.
Gọi hs Đọc đoạn truyện “công + Công việc
việc ...chiến đấu” Công tác khí tượng kiêm vật lí
địa cầu
- Đo gió, đo mưa, đo nắng, tính
mây, đo chấn động mặt đất
hs đọc đoạn “Rét;Nửa đêm =>Đòi hỏi phải tỉ mỉ ,chính xác
đang nằm trong chăn...vứt và có tinh thần trách nhiệm cao
lung tung”
- Thời tiết khắc nghiệt :
Mưa,gió tuyết, rét, vắng vẻ, cô
đơn
- Công việc nhẹ nhàng nhưng
đòi hỏi phải tỷ mỷ chính xác và
có tinh thần trách nhiệm cao,
đồng thời cũng không kém
phần gian khổ.

Một người dám bình tĩnh nói HS suy nghĩ, trả lời
thẳng những gian khổ của mình -Đã nếm trải và vượt qua gian
trong công việc, đó là người ntn? khổ để hoàn thành công việc
được giao.
Người thanh niên này đã chấp HS tự bộc lộ
Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà
 Trường THCS Nguyễn Khuyến
nhận cuộc sống đơn độc , biết
vượt lên sự khắc nghiệt của thời
tiết để làm việc đúng giờ
Theo em, những điều anh đã trải
qua , điều nào là khó nhất ?
Điều gì đã giúp anh vượt lên
hoàn cảnh ấy ? Tìm dẫn chứng
chứng tỏ ?Em hiểu gì về những ý
nghĩ sau của anhTN: “Khi ta làm
việc ...một mình được... Mình
sinh ra là...mà làm việc”.
Em có đồng cảm với ý nghĩ ấy
không? Em hiểu thêm được phẩm Tìm được niềm vui trong công
chất nào của anh TN?
Khi ta hiểu và yêu thích công việc,thì công việc đem cho ta niềm vui...Là con người ,ai cũng phải làm
việc vì sự sống của bản thân và vì cộng đồng- Là người có suy nghĩ đúng đắn, nghiêm túc về công việc
của mình.
Khi ông hoạ sĩ vẽ anh , anh thể
hiện thái độ như thế nào ? Thái
độ đó thể hiện đức tính nào?
Qua lời kể của anh, em biết thêm
về nhân vật nào khác , về thế giới - Anh cán bộ vẽ bản đồ sét
những con người như anh ?
Thái độ của anh khi nói về họ ?
Dùng ngôn ngữ độc thoại của
một người lao động tích cực để
ca ngợi những người lao động
tích cực khác có tác dụng gì?
Phát biểu cảm nghĩ của em về
nhân vật này ?
Em hãy khái quát những đặc
điểm, phẩm chất của nhân vật
anh thanh niên?
Giáo án Ngữ văn 9
Tổ Ngữ văn
Hoạt động nhóm
+ Do yêu nghề " Hồi chưa
vào...công việc của cháu gian
khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu
buồn đến chết mất”
- Suy nghĩ đúng đắn, nghiêm
túc về công việc của mình cũng
như mối quan hệ của mình với
công việc của bao người " Khi
ta làm việc , ta với công việc là
đôi "
HS phát hiện
việc, yêu nghề.
- HS tự bộc lộ
- Ông kỹ sư ở vườn rau Sa Pa
-Bố của anh:1 chiến sĩ
HS suy nghĩ, trả lời
- Ca ngợi lao động , tôn vinh
những con người lao động chân
chính
Tính khiêm tốn,quí trọng lao
động sáng tạo.
- HS khái quát  Anh Thanh niên có những
- Tình cảm, cởi mở, chân thành, tính cách:
khiêm tốn, lạc quan, yêu đời. - Sống chân thành, cởi mở, vui
-Chân thật tận tuỵ với con tươi, hồn nhiên, lạc quan, yêu
người và công việc, đầy lòng đời
tin yêu cuộc sống. - Biết chu đáo, quan tâm đến
-Có một cách sống tích cực, tốt mọi người
đẹp và mới mẻ. - Yêu công việc
-Là tấm gương sáng cho mọi - Khiêm tốn
người noi theo.
Giáo viên: Nguyễn Lê Hà
 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Trong truyện có một người lặng 2. Các nhân vật khác

lẽ quan sát xúc cảm, suy nghĩ, a. Nhân vật ông hoạ sỹ
ghi chép, đã là hoạ sỹ . Nói cách
khác, xây dựng nhân vật này là
dụng ý của tác giả.
Cảnh sắc Sa Pa hiện lên qua cảm Hs đọc “Nắng bây giờ...”.Lúc Bức tranh nên thơ về cảnh đẹp
nhận của hoạ sỹ , điều này có ý bấy giờ...
Sa Pa.
nghĩa gì ? (- Một tâm hồn tha thiết với vẻ
đẹp của Sa Pa , (của đất nước )
của cuộc đời .

Nêu vị trí của nhân vật hoạ sĩ HS nêu

trong truyện ?
Nhân vật hoạ sĩ đã bộc lộ quan
điểm về con người và nghệ thuật
như thế nào ? Chủ đề của truyện
bộc lộ qua cái nhìn của nhân vật
này ra sao ?
- Bằng sự từng trải của nghệ
nghiệp và niềm khát khao của
người nghệ sĩ đi tìm đối tượng
nghệ thuật, ông cảm nhận anh
thanh niên chính là đối tượng
ông cần tìm. -> Đó là niềm say
mê lao động và vẻ hồn nhiên
của anh - người lao động mới

Vì sao ông cảm thấy “ nhọc quá” HS trả lời

khi kí hoạ và suy nghĩ về những Ông cảm thấy “ nhọc” vì những
điều anh thanh niên nói ? điều anh nói thổi bùng ngọn lửa
đam mê công việc như thời trai
trẻ và ý tưởng đưa anh vào sáng
tác cần nhọc công rất nhiều..
Đây là cái nhọc tinh thần rất
cần cho sáng tạo nghệ thuật .
Tại sao ông cho rằng gặp được - Thảo luận, trả lời -> Khát khao nghệ thuật chân
người thanh niên là " Một cơ hội Vì tất cả những gì ở người
hãn hữu cho sáng tác " ? thanh niên này khơi dậy biết chính.
bao cảm xúc và suy nghĩ trong
người hoạ sĩ già . Anh là
nguyên mẫu cho sáng tạo nghệ
Từ những suy nghĩ của hoạ sỹ, thuật
em thấy tác giả muốn nói gì về ->cuộc sống là nguyên mẫu
mối quan hệ giữa nghệ thuật và cho sáng tạo nghệ thuật .
cuộc sống ?

Những đoạn văn viết về nv hoạ sĩ dùng nhiều phương thức nghị
t/g dùng nhiều PTBĐ nào?
luận nói lên những suy ngẫm
trải nghiệm về cuộc đời.

Qua đây em nhận thấy tình cảm HS phát biểu Tin yêu, hy vọng vào lớp trẻ.
Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà
 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

nào của hoạ sỹ đối với người  Ông hoạ sĩ già trầm lặng,
thanh niên nói riêng và thế hệ trẻ chín chắn, giàu cảm xúc, say
thời đó nói chung? mê sáng tạo nghệ thuật

Những cảm xúc và suy tư của - HS tự bộc lộ.

ông hoạ sĩ có tác dụng gì ?
Được thăm nhà và nghe câu
chuyện của anh thanh niên cô có
cảm xúc gì ?
Những điều gì khiến cô kĩ sư “
bàng hoàng” ? Cô đã hiểu thêm
những gì sau cuộc gặp gỡ với anh
thanh niên ?
Suy nghĩ của cô gái trẻ để lại
cho người đọc ấn tượng gì ?
Vì sao nhà văn đưa nhân vật cô
kĩ sư vào trong tác phẩm ?
Theo em, sự xuất hiện của cô gái
có ý nghĩa gì ?
-> Làm cho chân dung nhân vật
chính thêm sáng đẹp và chứa
chiều sâu tư tưởng.
- Cô thấy bàng hoàng b. Nhân vật cô kỹ sư
Vì những điều anh nói, những
chuyện
anh kể về người khác .
- Có suy nghĩ mới mẻ về cuộc
đời- Cuộc sống tuyệt đẹp, dũng
cảm của anh và thế giới những
con người như anh.
- Hiểu về con đường cô đã lựa
chọn.
- Sự bừng dậy của những tình
cảm lớn lao, cao đẹp.
-> Tự bộc lộ, đánh giá.
-> Góp phần làm nổi bật nhân
vật chính.
- ý nghĩa của cuộc sống khiến  Cô kỹ sư trẻ háo hức, hồn
ta yêu đời hơn . nhiên , kín đáo, ngạc nhiên,
- Làm cho truyện hấp dẫn hơn bàng hoàng trước cái mới lạ
-Có những suy nghĩ mới mẻ về
cuộc đời,tự tin.

- Đó là sự bừng dậy của những tình cảm lớn lao cao đẹp khi người ta gặp được những ánh sáng đẹp đẽ
toả sáng từ cuộc sống , từ tâm hồn của người khác . Cùng với cảm giác bàng hoàng là sự hàm ơn.
Mối quan hệ giữa người lái xe và - Phát hiện chi tiết c. Người lái xe
anh thanh niên như thế nào ?  Bác lái xe vui tính, từng trải, tạo
-> Đây là người trung được sự chú ý của mọi người.
gian, tạo ra sự gặp gỡ Hai người kỹ sư nghiên cứu sét và trồng
giữa các nhân vật. su hào đều cần cù chịu khó trong công
-> Làm nổi bật nhân việc, quên mình cho mọi người
Theo em, sự xuất hiện của nhân vật chính.
vật phụ này có tác dụng gì ? Tóm lại:
- Vui tính, nhiệt tình, - Chân dung người lao động bình
cởi mở ,thân thường nhưng phẩm chất rất cao
thiện đẹp.
- Lòng mến yêu, cảm phục với những
người đang cống hiến quên mình
cho nhân dân, Tổ quốc.

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

GV : Qua những cảm xúc, suy nghĩ của những nhân vật phụ, nhân vật chính được hiện ra rõ nét -> chủ
đề của tác phẩm được mở rộng thêm. Đây là thủ pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng thành công trong
việc xây dựng nhân vật chính qua cảm xúc, suy nghĩ, sự cảm mến của họ khiến hình ảnh anh thanh niên
hiện ra rõ nét và đẹp hơn là hình ảnh tự nhiên được lọc qua thứ ánh sáng tâm hồn trong trẻo rực rỡ
khiến hình ảnh rạng rỡ hơn, ánh lên nhiều sắc màu hơn.
Hoạt động 4: Tổng kết
Mục tiêu: HS khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.
Phương pháp: Tổng kết, khái quát.
Thời gian: 5 phút
Hãy nêu những nét chính về nội III/ Tổng kết
dung và nghệ thuật của bài thơ?
Nêu ý nghĩa của văn bản ? Từ đó HS khái quát kiến thức 1. Ý nghĩa văn bản:
giải thích ý nghĩa nhan đề của Những con người sống và làm Lặng lẽ Sa Pa là câu chuyện về
truyện ? việc lặng lẽ nhưng không hề cô cuộc gặp gỡ với những con
độc bởi họ gắn bó với đất nước người trong một chuyến đi
với con người. thực tế của nhân vật ông hoạ
sĩ, qua đó, tác giả thể hiện
niềm yêu mến đối với những
con người có lẽ sống cao đẹp
đang lặng lẽ quên mình cống
hiến cho Tổ quốc.
Em hãy nêu chủ đề tác phẩm? HS suy nghĩ trả lời Qua hình tượng anh Thanh niên
có cuộc sống tâm hồn và tình
cảm trong sáng tươi đẹp, âm
thầm vượt khó khăn để làm việc,
tác giả muốn ca ngợi tính cách
và phẩm chất cao đẹp của tầng
lớp thanh niên trong xã hội mới
biết sống có lý tưởng, quên mình
vì Tổ quốc.
Những thành công về nghệ thuật HS khái quát kiến thức 2. Nghệ thuật:
của truyện - Tạo tình huống truyện tự
nhiên, tình cờ hấp dẫn.
- Xây dựng đối thoại, độc
thoại và độc thoại nội tâm.
- Nghệ thuật tả cảnh thiên
nhiên đặc sắc; miêu tả
nhân vật với nhiều điểm
nhìn.
Hoạt động 5: Hướng dẫn tự học ( 5 phút)
1. Bài vừa học:
- Đọc diễn cảm tác phẩm.
- Viết một đoạn văn ghi lại cảm nhận về một vài chi tiết nghệ thuật mà bản thân thích
nhất.
2. Bài sắp học:
Soạn bài: Kiểm tra Văn ( VHVN hiện đại )

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Tiết 79
Ngày soạn:
Ngày dạy:

TRẢ BÀI VIẾT TẬP LÀM VĂN SỐ 3

( Văn bản tự sự kết hợp yếu tố nghị luận)
I. MỤC TIÊU:
Giúp học sinh:
- Củng cố kiến thức; nhận thấy được nguyên nhân của những ưu, nhược điểm trong bài viết Tập làm
văn (các kĩ năng tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý; cách dùng từ, đặt câu, dựng đoạn văn; bố cục và trình
bày).
- Tiếp tục rèn luyện các kĩ năng tạo lập văn bản tự sự kết hợp yếu tố nghị luận, kĩ năng tự sửa chữa
và rút kinh nghiệm cho các bài viết sau.
- Có ý thức học hỏi và phấn đấu, thi đua lành mạnh trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
- GV: Chấm bài, tổng hợp chất lượng bài viết; soạn giảng.
- HS: Xem lại phần lí thuyết.
III. TIẾN TRÌNH DẠY-HỌC:
Ổn định lớp: (Lớp trưởng báo cáo sĩ số và tình hình chuẩn bị bài ở nhà của các bạn)
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 2 phút
Hoạt động 2: Tìm hiểu các yêu cầu của bài viết
Mục tiêu: HS biết tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý cho đề bài văn bản tự sự kết hợp yếu tố nghị luận
Phương pháp: vấn đáp, thảo luận nhóm
Thời gian: 15

Hoạt động dạy-học Nội dung cần đạt

* Thao tác 1: Tìm hiểu đề bài.
- HS nhắc lại đề bài; GV chép đề bài lên
bảng và hướng dẫn tìm hiểu đề.
- GV:
? Hãy nhắc lại kết quả tìm hiểu đề của
em (cấu tạo của đề)? Từ đó, em hiểu
được như thế nào về yêu cầu của đề
bài?
- HS nhắc lại kết quả tìm hiểu đề (…)
- GV nhận xét, bổ sung, sửa chữa về
cách tìm hiểu đề của HS.
* Đề bài: Hãy tưởng tượng mình gặp gỡ và trò truyện
với người lính lái xe trong tác phẩm “ Bài thơ về tiểu
đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật. Viết bài văn
kể lại cuộc gặp gỡ và trò truyện đó.
- Thể loại: tự sự ( có sử dụng các yếu tố miêu tả nội
tâm và nghị luận ).
- Nội dung: Cuộc trò truyện giữa em và anh bộ đội
lái xe trong bài thơ “ Bài thơ về tiểu đội xe không
kính”
-Hình thức: Bố cục chặt chẽ, các luận điểm rõ ràng,
nghị luận mạch lạc và có sức thuyết phục.

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

* Thao tác 2: Tìm ý.

- GV: ? Em hãy nhắc lại cách tìm ý của 1. Khắc hoạ hình ảnh người lính lái xe sau nhiều năm
mình?
? Em đã tìm được những ý nào để xây
dựng bài văn?
- HS nhắc lại cách tìm ý và những ý đã
tìm được (…)
- GV nhận xét, bổ sung, sửa chữa về
cách tìm ý của HS.
- HS lắng nghe và rút kinh nghiệm
khi chiến tranh kết thúc.
- Giọng nói : khoẻ, vang…
- Tiếng cười : sảng khoái …
- Khuôn mặt : thể hiện vẻ già dặn, từng trải
nhưng vẫn có nét hóm hỉnh, yêu đời. ( Yếu tố
miêu tả nội tâm : miêu tả những suy nghĩ tình
cảm của em khi gặp gỡ người chiến sĩ )
2. Cuộc trò truyện giữa em với người chiến sĩ.
- Người lính Trường Sơn kể lại cuộc sống chiến
đấu, những năm tháng đánh Mĩ gian khổ ác
liệt. ( Dựa vào nội dung bài “ Bài thơ về tiểu
đội xe không kính”. Khắc hoạ hình tượng
người chiến sĩ lái xe : tình cảm, những đặc
điểm phẩm chất của anh bộ đội trong chiến
tranh. )
- Bày tỏ những suy nghĩ của em về chiến tranh,
về quá khứ hào hùng của cha anh là trang sử
vẻ vang chói lọi ( yếu tố miêu tả nội tâm, nghị
luận ).
- Trách nhiệm gìn giữ hoà bình ( yếu tố nghị
luận ).

* Thao tác 3: Làm dàn ý.

- GV: I. Mở bài :
? Nhắc lại cách làm dàn ý của em? - Giới tiệu tình huống gặp gỡ ( thời gian, không
? Các ý trong phần thân bài được em gian, địa điểm, nhân vật )
lựa chọn sắp xếp theo trình tự ra sao? II. Thân bài :
Vì sao? Diễn biến của cuộc gặp gỡ.
- HS nhắc lại cách làm dàn ý của mình 1. Khắc hoạ hình ảnh người lính lái xe sau nhiều
(…) năm khi chiến tranh kết thúc.
- Giọng nói : khoẻ, vang…
- Tiếng cười : sảng khoái …
- Khuôn mặt : thể hiện vẻ già dặn, từng trải
nhưng vẫn có nét hóm hỉnh, yêu đời. ( Yếu tố
miêu tả nội tâm : miêu tả những suy nghĩ tình
cảm của em khi gặp gỡ người chiến sĩ )
2. Cuộc trò truyện giữa em với người chiến sĩ.
- Người lính Trường Sơn kể lại cuộc sống chiến
đấu, những năm tháng đánh Mĩ gian khổ ác
liệt. ( Dựa vào nội dung bài “ Bài thơ về tiểu
đội xe không kính”. Khắc hoạ hình tượng
- GV nhận xét, bổ sung, sửa chữa về người chiến sĩ lái xe : tình cảm, những đặc
cách lập dàn ý của HS: điểm phẩm chất của anh bộ đội trong chiến
+ Bố cục tranh. )
+ Cách sử dụng và cách sắp xếp các ý - Bày tỏ những suy nghĩ của em về chiến tranh,
trong từng phần của bài văn. về quá khứ hào hùng của cha anh là trang sử
Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà
Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

vẻ vang chói lọi ( yếu tố miêu tả nội tâm, nghị

luận ).
- HS lắng nghe và rút kinh nghiệm. - Trách nhiệm gìn giữ hoà bình ( yếu tố nghị
luận ).
III. Kết bài :
- Cuộc chia tay và ấn tượng của em về người
lính và ước mơ của mình.

Hoạt động 3: Chữa và đọc bài

Mục tiêu: HS biết được ưu điểm , nhược điểm của bài viết;
Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp
Thời gian: 10
* Thao tác 1: Chữa bài.
- GV: Trả bài viết cho HS * Ưu điểm:
- GV: Từ kết quả thống kê được sau - Xác định được các yêu cầu của đề bài
khâu chấm bài, trước khi đi vào sửa lỗi, - Bố cục cân đối, mạch lạc
GV chú ý nêu những ưu điểm trong bài - Một số bài có cách diễn đạt trôi chảy, giàu hình ảnh
viết của các em; sau đó mới sửa các lỗi (………………………………………………………
hình thức (lỗi nội dung đã chữa đan xen …)
ở hoạt động 1) mà các em mắc phải * Nhược điểm:
thường là các lỗi : - Viết tắt, viết số, dùng kí hiệu tùy tiện:
+ Viết tắt, viết số, dùng các kí hiệu tùy
tiện - Sử dụng dấu câu chưa chính xác, chưa hợp lí:
+ Lỗi chính tả: dấu ngã, hỏi; phụ âm - Viết câu chưa đúng:
ch/tr, r/x, d/gi,…
+ Lỗi dùng dấu câu: dấu chấm, dấu - Dùng từ còn thô và chưa chuẩn xác:
phẩy, dấu ngoặc đơn, ngoặc kép, …
+ Lỗi dùng từ thiếu trong sáng, câu văn
sai ngữ pháp
+ Lỗi xây dựng và liên kết đoạn văn, …
vv
- HS nhận bài và lắng nghe, tự rút kinh
nghiệm.

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

- GV giải đáp mọi thắc mắc của HS (nếu

có).
* Thao tác 2: Đọc bài.
- GV thống kê chất lượng chung của cả Lớp Khá giỏi TB Yếu kém
lớp (có thể đối chiếu với các lớp cùng
khối)
- GV chọn 03 bài viết (khá giỏi, trung
bình, yếu kém) cho HS đọc to trước lớp.
? Em có nhận xét gì về nội dung và hình
thức diễn đạt của các bài viết vừa đọc?
- HS trao đổi và nêu nhận xét của mình.
- GV biểu dương, khích lệ HS.

Hoạt động 4: Đọc tham khảo.

Mục tiêu:Biết viết đoạn văn đúng và hay.
Phương pháp:Thảo luận nhóm, kĩ thuật động não
Thời gian:10 phút
- GV chuẩn bị và tổ chức cho HS đọc một số đoạn văn tham khảo, sau đĩ, hướng dẫn tìm hiểu trình
tự lập luận của đoạn văn.
* Đoạn mở bài tham khảo: (Lấy bài làm của HS)
* Đoạn kết bài tham khảo: (Lấy bài làm của HS)
* Đoạn thân bài tham khảo: (Lấy bài làm của HS)

Hoạt động 5: Hướng dẫn tự học

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.
Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình.
Thời gian: 5 phút.
a. Bài vừa học:
- GV tổ chức cho HS rút kinh nghiệm chung về bài viết Tập làm văn
- HS xem lại bài, sửa chữa những lỗi mắc phải và tự rút kinh nghiệm cho bài viết lần sau;
đọc và chuẩn bị bài mới.

b. Bài sắp học

Soạn bài: Người kể chuyện trong văn bản tự sự ( Tự học có hướng dẫn)

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Tiết 80
Ngày soạn:
Ngày dạy:

NGƯỜI KỂ CHUYỆN
TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức
- Vai trò của người kể chuyện trong tác phẩm tự sự.
- Những hình thức kể chuyện trong tác phẩm tự sự.
- Đặc điểm của mỗi hình thức người kể chuyện trong tác phẩm tự sự.

2. Kĩ năng
- Nhận diện người kể chuyện trong tác phẩm văn học.
- Vận dụng hiểu biết về người kể chuyện để đọc - hiểu văn bản tự sự hiệu quả.

B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ

- Thầy soạn bài lên lớp
- Trò ôn bài cũ xem bài mới

C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:

1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: ( 3 phút)
- Phân biệt lời đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm ?
(- Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản, đối
thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở lời trao và lời đáp.
- Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc với ai đó trong tưởng tượng.
- Trong văn bản, khi độc thoại được nói thành lời thì phía trước của lời thoại có gạch đầu dòng;
khi độc thoại không thành lời thì đó là độc thoại nội tâm. Trong văn bản tự sự, độc thoại nội
tâm không có gạch đầu dòng ).
- Ngôi kể là gì ? Trong truyện “ Làng” ngôi kể là ngôi thứ mấy ? Tác giả nhìn sự việc ở góc độ
nào ? Người kể và ngôi kể có quan hệ gì không ?
3. Bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài

Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 2 phút.

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

Hoạt động 2: Tìm hiểu chung

Mục tiêu: Tìm hiểu vai trò của người kể chuyện trong VBTS
Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm.
Thời gian: 20 phút.

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
HS đọc đoạn trích trong SGK I. Tìm hiểu chung:
Tìm hiểu vai trò của người kể
Vai trò của người kể chuyện
chuyện trong VBTS.
trong văn tự sự
Đọc đoạn trích sgk T192

Đoạn trích kể về ai ? Về sự việc - Kể về giây phút chia tay giữa
gì ? các nhân vật anh thanh niên,
ông hoạ sỹ, cô kỹ sư
Ai là người kể trong câu chuyện - Người kể giấu mặt, không
trên ? xuất hiện trong câu chuyện .
-Ngôi thứ 3: Có tính khách
quan
Người kể chuyện theo ngôi thứ
ba: là người kể giấu mình,
nhưng cái nhìn của người kể
này lại có mặt ở tất cả mọi nơi
trong văn bản, đã biết hết mọi
sự việc, nhìn thấu được nhân
vật trong truyện.

Những dấu hiệu nào cho ta biết - Các nhân vật trong truỵện đều Người kể chuyện theo ngôi thứ
ở đây các nhân vật không phải là trở thành đối tượng miêu tả một nhất: thường là nhân vật của
người kể chuyện ? cách khách quan . Nếu người kể truyện hay nhân vật chứng
là một trong ba nhân vật trên thì kiến câu chuyện.
ngôi kể và lời văn phải thay đổi
, xưng "tôi "hay xưng tên.
- Ngôi 1:Có tính chủ quan

Những câu " Giọng cười ... ", - Là nhận xét của người kể
"những người con gái ... " là nhận chuyện về anh thanh niên và
xét của ai về ai ? suy nghĩ của anh ta.
- Câu nhận xét thứ hai, người
kể chuyện như nhập vào nhân
vật anh thanh niên để nói hộ
suy nghĩ và tình cảm của anh ta,
nhưng vẫn là câu trần thuật của
người kể chuyện .Câu nói đó
vang lên không chỉ nói hộ anh
thanh niên mà là tiếng lòng của
rất nhiều người trong tình
huống đó. Nếu đó là câu nói
trực tiếp của anh thanh niên thì
tính khái quát sẽ bị hạn chế
nhiều.
Hãy nêu những căn cứ để chứng Căn cứ vào chủ thể đứng ra kể

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

tỏ người kể chuyện ở đây dường câu chuyện, đối tượng miêu tả,
như thấy hết, biết hết mọi việc, ngôi kể, điểm nhìn và lời văn.
mọi hành động, tâm tư, tình cảm
của các nhân vật ?
- Người kể chuyện không xuất
hiện trong đoạn văn tức là đứng
ở bên ngoài quan sát, miêu tả
suy nghĩ, liên tưởng, tưởng
tượng để hoá thân vào từng
nhân vật.

Qua việc tìm hiểu đoạn văn trên,
em có nhận xét gì về người kể
chuyện và vai trò của người kể
chuyện trong văn tự sự?
HS trả lời Vai trò của người kể chuyện:
dẫn dắt người đọc đi vào câu
chuyện, kết nối các sự việc,
giúp người đọc hiểu về nhân
vật, đưa ra nhận xét, đánh giá
về những điều được kể.

Hoạt động 3: Luyện tập

Mục tiêu: Xác định người kể trong một đoạn cụ thể. Phân tích tác dụng của việc lựa chọn người
kể trong một văn bản cụ thể.
Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm.
Thời gian: 15 phút.
Hướng dẫn HS làm các bài tập.
Đọc đoạn trích “Xe chạy chầm
chậm... êm dịu vô cùng”
Người kể chuyện là ai ? Kể về
việc gì ?
Với ngôi kể này có ưu điểm gì,
hạn chế gì so với ngôi kể đoạn
trên?
Từ đó em nhận xét gì về ngôi kể
thứ nhất, thứ ba ?
- Kể lại đoạn trích trong vai của
một trong ba nhân vật
- GV chia lớp làm 3 nhóm : mỗi
nhóm đặt mình là một nhân vật,
kể chuyện.
- Nhóm 1 : nhân vật anh thanh
niên.
HS tự làm bài tập
- HS tự làm theo nhóm-trình
bày
Những ưu điểm và hạn chế
II. Luyện tâp:
Bài tập 1:
Bài tập 2
2a.
- Nhân vật “tôi”- chú bé- trong
cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ
mình sau những ngày xa cách
- Giúp cho người kể dễ đi sâu
vào tâm tư tình cảm, miêu tả
được những diễn biến tâm lí tinh
vi, phức tạp đang diễn ra trong
tâm hồn nhân vật “tôi”. =>Ngôi
kể thứ nhất
- Không miêu tả được những
diễn biến nội tâm của nhân vật
người mẹ -> Tính khái quát
không cao, lời văn trần thuật dễ
nhàm chán, đơn điệu . =>Ngôi
kể thứ ba.
2b.

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà

 Trường THCS Nguyễn Khuyến Tổ Ngữ văn

- Nhóm 2 : nhân vật ông hoạ sĩ trong cách kể này với cách kể ở
- Nhóm 3 : nhân vật cô kĩ sư. mục I ?
-> Thảo luận, trình bày, nhận
xét .
-> GV nhận xét

Hoạt động 4: Hướng dẫn tự học

Mục tiêu: Giúp HS nắm lại những kiến thức đã học và chuẩn bị tốt hơn cho bài mới.
Phương pháp: Thuyết trình.
Thời gian: 5 phút.

1. Bài vừa học:

- Ghi lại hình dung của em về một người kể chuyện trong một văn bản.
- Làm tiếp bài tập 2b/ trang 194- SGK.
2. Bài sắp học:
Soạn bài: Chương trình địa phương: Chiều An Ninh

Giáo án Ngữ văn 9 Giáo viên: Nguyễn Lê Hà