Professional Documents
Culture Documents
Matematik Ozet 2020
Matematik Ozet 2020
SINIF
MATEMATĠK - 1. ÜNĠTE: ÇARPANLAR VE KATLAR
Pozitif bir tam sayının en küçük pozitif çarpanı 1, 1 ve kendisinden baĢka pozitif böleni olmayan
en büyük pozitif çarpanı kendisidir. sayılara asal sayılar denir. 2, 3, 5, 7 .......... asal
EBOB’ları 1 olan sayılara aralarında asal sayılar denir. sayılardır.
Tüm pozitif tam sayılar iki doğal sayının çarpımı Ģeklinde ya-
zılabilir. Bu sayıların her birine o tam sayının çarpanları veya
bölenleri denir.
Aralarında asal sayıların
A·B = EBOB (A, B)·EKOK (A, B) EBOB’u 1’e, EKOK’u bu sayıların
çarpımına eĢittir.
ÇARPANLAR
ve
KATLAR
EKOK
EBOB
Ġki sayının ortak katları içerisindeki en küçük
Ġki sayının ortak bölenleri içerisindeki en bü- olanına bu iki sayının EKOK‟u denir.
yük olanına bu iki sayının EBOB‟u denir. Pozitif Tam Sayıların Asal Çarpanlarını Bulma
3 3 1
36 = 2·2·3·3 24 = 2·2·2·3
1 tüm sayılar ile aralarında asaldır. ArdıĢık iki sayı her zaman aralarında asaldır.
Bilimsel Gösterim
n
a bir gerçek sayı 1≤ |a| < 10 ve n bir tam sayı olmak üzere a x10 biçimindeki gösterime bilimsel gösterim denir.
5 11 2 3 4
3·10 km/sn. 8,14578·10 m 8, 848·10 m –1,0994 ·10 m
IĢık hızı Türkiye‟nin yüzölçümü Everest‟in yüksekliği Mariana Çukuru‟nun derinliği
(üs)
2 Kuvvet
3 33·3
Taban
1‟in tüm kuvvetleri 1‟dir. Sıfır hariç tüm sayıların sıfırıncı kuvveti 1‟dir.
Bir sayının kendisi ile kaç kez çapılacağını gösteren sayılara üslü ifade denir.
Üssün Üssü Negatif Üs
Üslü bir sayının üssü alınırken üsler çarpılır. Sayının negatif kuvveti alınırken sayının çarp-
ma iĢlemine göre tersi alınıp üs pozitif yapılır.
^3 2 h2
=3 4 ÜSLÜ 1 +6 1 3
Tabanın iĢaretine dikkat edelim. 8 6 = c m c m = 33
ĠFADELER
2
^ 23 h = 26 3
8 3
^ 22 h = 26
Üsler EĢit Ġse Tabanlar EĢit Ġse Üsler EĢit Ġse Tabanlar EĢit Ġse
Üsleri aynı olan üslü ifadeler Tabanları aynı olan üslü ifade- Üsleri aynı olan üslü ifadeler Üsleri aynı olan üslü ifadeler
çarpılırken tabanlar çarpılır. ler çarpılırken üsler toplanır. bölünürken tabanlar bölünür. bölünürken bölünen sayının
üssünden bölen sayının üssü
37 ·57 = 157 23 ·28 = 211 204 ' 44 = 54
çıkarılır.
85 ' 83 = 82
10 104 103 102 101 100 101 102 103 104 105
0, 00001 0, 0001 0, 001 0, 01 0, 1 1 10 100 1000 10000 100000
Üs virgülden sonraki basamak sayısını gösterir. Üs 1‟in sağındaki sıfır sayısını gösterir.
2
8.
SINIF
MATEMATĠK - 2. ÜNĠTE: KAREKÖKLÜ ĠFADELER
6 < 46 < 7
Verilen sayının hangi sayının karesi olduğu-
nu bulma iĢlemine karekök alma denir. _ i
16 = 4 (16 sayısı 4‟ün karesidir.)
Ġrrasyonel sayılar
a Gerçek sayılar
Devirli ondalık gösterimleri Ģeklinde yazma
b Rasyonel sayılar
abcd abc
ab, cd =
90
8 102
0, 8 = 1,13 =
9 90
KAREKÖKLÜ ĠFADELER Ġrrasyonel sayılar
a
✓ bĢeklinde yazılamazlar.
3
8.
SINIF
MATEMATĠK - 2. ÜNĠTE: VERĠ ANALĠZĠ
Tablo : Karaman ve Samsun'un 1 Haftalık Sıcaklık Değerleri Tablo : Yayınevlerinin Sattıkları Kitap Sayıları
Günler BranĢlar
Pzt. Salı Çar. Per. Cuma Cmt. Pz. Yayınevleri
Matematik Türkçe Fen Sosyal
Ġller
Karaman 10 °C 13 °C 16 °C 18 °C 17 °C 18 °C 15 °C A 10000 12000 13000 8000
Günler
BranĢlar
Per.
Çar.
Pzt.
Salı
Cuma
Cmt.
Pz.
Fen
Sosyal
Matematik
Türkçe
SÜTUN GRAFĠĞĠNĠ DAĠRE GRAFĠĞĠNE DÖNÜġTÜRME
Grafik : Tarladaki Sebzelerin Kapladığı Alanlar Toplam Alan = 7000 + 6000 + 2000 + 3000 = 18000 m2 Grafik : Tarladaki Sebzelerin Kapladğı Alanlar
2
Alan (x100 m ) Domates Salatalık
70 18000 m
2
7000 m
2
18000 m
2
6000 m
2
60 360° x 360° y
Patlıcan Biber
50 360·7000 360·6000 60° 40°
x= = 140° y= = 120°
40 18000 18000
30 140° 120°
20 Biber Patlıcan
Domates Salatalık
2 2 2 2
18000 m 2000 m 18000 m 3000 m
Sebzeler 360° z 360° t
Patlıcan
Salatalık
Biber
Domates
360·2000 360·3000
z= = 40° t= = 60°
18000 18000
4
8.
SINIF
MATEMATĠK - 3. ÜNĠTE: BASĠT OLAYLARIN OLMA OLASILIĞI
Bir olayın olma veya olmama durumunu Deney sonucunda meydana gelebilecek
bulmak için yapılan iĢ veya gözlem sürecidir. tüm ihtimallerdir.
Olasılık
Ġstenilen olayın gerçekleĢme durumunun
matematiksel değeridir.
Olay
Çıktı
Deney sonucunda olması istenilen durumdur.
Bir deneyde elde edilebilecek sonuçların her OLASILIK
birine çıktı denir. KAVRAMLARI
BASĠT OLAYLARIN
Ġmkânsız Olay
Kesin Olay OLMA OLASILIĞI
Olma olasılığı 0 (%0) olan olaydır.
Olma olasılığı 1 (%100) olan olaydır.
Ġmkansız Olay
Olasılık
Paranın tura veya yazı gelmesi. Bir olayın olma olasılığı 0 ile 1 arasındadır.
Fillerin uçma olasılığı
0 ≤ O(A) ≤ 1
(ĠMKÂNSIZ OLAY) (KESĠN OLAY)
6 1
5
8.
SINIF
MATEMATĠK - 3. ÜNĠTE: CEBĠRSEL ĠFADELER VE ÖZDEġLĠKLER
a+b
2 2
(a + b)·(a + b) = a + 2ab + b (a-b)
2
ab-b
2
2 2 2
a-b
(a + b) = a + 2ab + b
a
CEBĠRSEL ĠFADELER
2
b2
VE ÖZDEġLĠKLER b ab-b
a
2 2 2 2
a = (a - b) + 2ab - 2b + b
2 2 2
a = (a - b) + 2ab - b
2 2 2
(a - b) = a - 2ab + b
Ġki Kare Farkı
Terim: Her toplama veya çıkarma iĢlemi ile ayrılmıĢ olan parçaya terim denir.
a
a+b
a -b b a DeğiĢken: Cebirsel ifadedeki a, b, c, x, y, z gibi harflere değiĢken denir.
a 2x, 3x, 6a
a-b x, y ve a değiĢkendir.
6
8.SINIF
MATEMATĠK - 4. ÜNĠTE: DOĞRUSAL DENKLEMLER
y = 3x + 5 m=3
x
x
10 m
x
y =– x ax + by + c = 0 20 m
a, b, c reel sayı ve a, b sıfırdan farklı olmak
üzere ax + by + c = 0 biçimindeki denklem- Dikey uzunluğun yatay uzunluğa
lere doğrusal denklem denir. oranına eğim denir.
Koordinat sisteminde sağa yatık
doğruların eğimi (+) pozitif, sola 10
yatık doğruların eğimi (–) nega- m= = % 50
20
tiftir.
1 1
y = mx + n biçimindeki doğruların y=– x +4 m=–
y = b biçimindeki denklemler 2 2
eğimi x‟in katsayısına eĢittir.
x eksenine paraleldir.
y y
a ve b sıfırdan farklı olmak üzere
y=1 Ġçinde bir bilinmeyen bulunan ve bi- y = ax + b biçimindeki denklemler
linmeyenin kuvveti 1 olan denklem- eksenleri keser.
x x
lere birinci dereceden bir bilinme- Koordinat Sisteminde Eğim
yenli denklemler denir. y
y = -3
3x + 5 = 8 ifadesi birinci dereceden y
bir bilinmeyenli denklemdir. Eğim pozitiftir.
x
Çözümü :
B(-4, 0) A(0, 3) 4y = 12 - 3x
3x = 8 – 5 3x = 3 x
x + 2y = -2
x = 1 dir.
3-0 3
m= =
0 – (–4) 4
7
8.
SINIF
MATEMATĠK - 4. ÜNĠTE: EġĠTSĠZLĠKLER
x < -3 x>5
-5 -4 -3 -2 -1 2 3 4 5 6 7 8
2x + 5 > 4 10 – 3x # 4
2x > 4 – 5 –3x # 4 – 10
2x –1 –3x –6
> #
2 2 –3 –3 2 katının 3 fazlası 3 veya 3‟ten bü-
8 „den büyük sayılar –1 yük olan sayılar.
x>8
x>
2 x $2
2y + 3 ≥ 3
Enes‟in yaĢının 2 katının 3 fazlası • Ġçi boĢ nokta bölgenin çözüme dahil olmadığı anlamına gelir. 5 fazlası 12 veya 12‟den küçük olan sayılar.
25‟ten küçüktür. • Ġçi dolu nokta bölgenin çözüme dahil olduğu anlamına gelir. x + 5 ≤ 12
2x + 3 < 25
EĢitsizlik Çözülürken
• EĢitsizliğin her iki tarafına aynı sayı eklenebilir veya her iki tarafından
aynı sayı çıkarılabilir.
x≥8 x -6
• EĢitsizliğin her iki tarafı aynı pozitif sayı ile çarpılabilir veya bölünebilir.
• EĢitsizliğin her iki tarafı aynı negatif sayı ile çarpılır veya bölünürse
-8 -7 -6 -5 -4 -3
5 6 7 8 9 10 11 eĢitsizlik yön değiĢtirir.
8
8. SINIF
MATEMATĠK - 5. ÜNĠTE: ÜÇGENLER
Yükseklik
A
c b
c b
B a C
Üçgen Çizimi
B C b + c > a > |b - c|
a
• Üç kenar uzunluğu verilen üçgen a + c > b > |a - c|
m(ëA) > m(ëB) > m(ëC)
• Bir kenar uzunluğu ve iki açısının ölçüsü verilen üçgen a + b > c > |a - b|
ise
• Ġki kenar uzunluğu ve bu kenarlar arasındaki açının ölçüsü verilen
a>b>c üçgen çizilebilir.
9
8.
SINIF
MATEMATĠK - 5. ÜNĠTE: DĠK ÜÇGEN VE PĠSAGOR BAĞINTISI
Hipotenüs
Dikkenar 3k – 4k – 5k üçgeni
B C
Dikkenar 3 5 6 10 9 15
45°
1 5 10 15
7k – 24k – 25k üçgeni
7 25 14 50 21 75
DĠK ÜÇGEN ve
PĠSAGOR BAĞINTISI 24 48 72
2
2 2 2
2
1 +1 =
2
2 8k – 15k – 17k üçgeni
1 + 3 =2
8 17 16 34 24 51
15 30 45
A
A
2 2 2 c b
3 +4 =5 2 2 2 A
5 + 12 = 13
c b
B C c b
a
2 2 2
B C a =b +c
a B C
m (W
A) > 90° ise a
2
a > b +c
2 2 m (W
A) < 90° ise
Pisagor Bağıntısı 2
a < b +c
2 2
10
8.
SINIF
MATEMATĠK - 5. ÜNĠTE: EġLĠK VE BENZERLĠK
A B
AB A B
KarĢılıklı açılarının ölçüleri ve kenar uzunluk- KarĢılıklı açılarının ölçüleri eĢit kenar uzunlukları
ları eĢit çokgenlere eĢ çokgen denir. orantılı olan çokgenlere benzer çokgen denir.
EġLĠK VE
BENZERLĠK
Açılarının ölçüleri eĢit olan üçgenler benzerdir. Benzer üçgenlerin kenarortay, açıortay ve 4 cm
A D yükseklikleri oranı benzerlik oranına eĢittir.
6 cm
70° 70° 4 cm
60° 50°
B 6 cm
C
E 60° 50° F Benzer Ģekiller eĢ olmayabilir. 4 2
Benzerlik oranı = = tür.
6 3
% %
ABC + DEF
C
D
EĢlik sembolü Benzerlik sembolü
CD CD
Kenar sayıları eĢit olan düzgün çokgenler Benzer çokgenlerin çevreleri oranı benzerlik
benzerdir. oranına eĢittir.
11
8.
SINIF
MATEMATĠK - 6. ÜNĠTE: DÖNÜġÜM GEOMETRĠSĠ
Bir Ģeklin bir doğru boyunca öteleme ve yansıma hare- Bir düzlemin Ģekiller üst üste
ketlerini birlikte yapmasına ötelemeli yansıma denir. gelmeyecek Ģekilde boĢluk-
suz kaplanmasına süsleme
denir. Süslemede Ģekiller
3 tane simetri Simetri ekseni öteleme ve yansıma hare-
ekseni vardır. yoktur. keti yapabilir.
12
8.
SINIF
MATEMATĠK - 6. ÜNĠTE: GEOMETRĠK CĠSĠMLER
12 cm Tabanları eĢ ve paralel dairesel bölge yan yüzeyinin açı- Dik piramitlerin yan yüz-
Verilen yüzey ile oluĢabilecek silindirler. nımı dikdörtgensel bölge olan cisimlere dik dairesel si- leri ikizkenar üçgendir.
DĠK DAĠRESEL SĠLĠNDĠRĠN YÜZEY ALANI
lindir denir.
r = 1cm r
r Taban Taban
Taban
Merkez
Yan yüz DĠK DAĠRESEL SĠLĠNDĠRĠN HACMĠ
Taban çevresi 12 cm Yan yüz
h Eksen (Yükseklik)
2r Taban
r = 2 cm
r Yarıçap Taban r
Taban r
Hacim = Taban alanı·Yükseklik
Hacim = r ·h
h 2
6 cm
Yüzey alanı = 2·Taban alanı + Yanal alan
2 r
= 2·r + 2··r·h
Dik dairesel silindirin yan yüzeyi dikdörtgen Ģeklindedir.
13
14