Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 1 από 30

Ι. Η λακωνικότητα
1. Να συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
λακωνικός επουσιώδες
λιτός καίριος
σαφήνεια φλυαρία
επιτήδευση παρανόηση
αρκτικόλεξο πομπώδης
σύγχυση επιγραμματικός

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
λακωνικός επουσιώδες
λιτός (βίος) ευχέρεια
σαφήνεια ταχύτητα
επιτήδευση εξοικονομώ
λεπτομερής τυποποιούμαι
περιττός υποβαθμίζω

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
βραχυλογία επουσιώδες
ακρωνύμιο ευχέρεια
διασάφηση λεξιπενία
συντομογραφία έντυπο
εσωστρέφεια παρανόηση
4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τον κατάλληλο τύπο των
λέξεων: ευχέρεια, αναλυτικότητα, εύστοχος, επιτήδευση, λιτός, ακρίβεια.

Μιλώντας για λακωνικότητα εννοούµε την ικανότητα ……….….… (1), περιεκτικής και
…………………… (2) έκφρασης, η οποία προσδιορίζει τον άνθρωπο που έχει την ……………….
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 2 από 30
(3) να διατυπώνει τα νοήµατα µε ……………….. (4) και συντοµία, αποφεύγοντας τη φλυαρία και
την …………………. (5). Αντίθετη έννοια είναι η …………………….. (6)

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 3 από 30

II. Ελεύθερος χρόνος

1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
ψυχαγωγία αεργία
καλλιέργεια χρησιμοθηρία
περισυλλογή λήθη
αναψυχή αδράνεια
εκτόνωση βιώματα
απόδραση αξιοποίηση

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
αεργία ερασιτεχνισμός
ελεύθερος διαχρονικός
λήθη επιδεξιότητα
αδράνεια εξοικονομώ
περισυλλογή χαρά
μέριμνα ενεργητική

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
ψυχαγωγία συγκίνηση
αναπλήρωση ευτέλεια
ενασχόληση περισυλλογή
εκτόνωση δημιουργικότητα
χρησιμοθηρία κάθαρση

Α.4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις
στον κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.). : ξέδοµα, δηµιουργικός, ευχαρίστηση, έγνοια,
δραστηριότητα, διασκορπισµός.
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 4 από 30
Μιλώντας για ψυχαγωγία εννοούµε την ………………………(1) της ψυχής µέσα από ποικίλες
…………………… (θεάµατα, χορό, µουσική, τραγούδι, αθλητισµό κ.ά.). Αντιθέτως, η λέξη
διασκέδαση δηλώνει το ………………….των µεριµνών, την αποφυγή της …………………….και
των προβληµάτων που απασχολούν τον άνθρωπο. Άρα η διασκέδαση είναι …………..,
απαλλαγή από έγνοιες, ενώ η ψυχαγωγία προϋποθέτει ευχαρίστηση από περισσότερο
………………… ενασχόληση.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 5 από 30

ΙΙΙ. Η αντικειμενικόητα στην ενημέρωση και η

δημοσιογραφική δεοντολογία

1. Να δώσετε τα συνώνυµα των λέξεων του πίνακα:

Συνώνυµα Συνώνυµα
αντικειµενικός γεγονός

υποκειµενικός είδηση

αντικειµενικότητα σχόλιο

2. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τον κατάλληλο τύπο των
λέξεων του προηγούµενου πίνακα:

Μιλώντας για ……………..... (1) εννοούµε ότι µια ……….….… (2) αποτελεί µια
αδιάψευστη φωτογραφία του ………….…….. (3) Πολύ συχνά όµως, το …………………… (4) του
δηµοσιογράφου συνυφαίνεται µε το γεγονός, πράγµα που µπορεί να παραπλανήσει τον
αναγνώστη. Εποµένως, ο δέκτης θα πρέπει να έχει αυξηµένη την προσοχή του, ώστε να διακρίνει
το …………..… (5) γεγονός από την ……….……..… (6) ερµηνεία του δηµοσιογράφου.

3. Να συµπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα µε τα αντώνυµα που ζητούνται.

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
υποκειμενικός προκατειλημμένος
μεροληπτικός εξαρτημένος
αξιοπιστία υπεύθυνος
έγκυρος ευσυνείδητος
ακριβής έντιμος
4. Να δώσετε ένα συνώνυµο για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις και ύστερα να σχηµατίσετε για
καθεµία από αυτές µια πρόταση: αµερόληπτος, αποδοκιµαστικός, επιφύλαξη, συνυφαίνοµαι,
εκλαµβάνω.
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 6 από 30

IV. Η παραπληροφόρηση
1. Να συµπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα µε τις λέξεις που ζητούνται (συνώνυµα ή αντώνυµα):

Συνώνυµα Αντώνυµα
προσεταιρίζοµαι παραπλάνηση

επιδοκιµάζω χειραγώγηση

ενστερνίζοµαι απόκρυψη

συκοφαντώ αρχές

παραποιώ υπονοµεύω

2. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση ή πρόσωπο): παραποιώ, παραπλανώ, αποκρύπτω, σκόπιµη,
παραπληροφόρηση, διαµόρφωση.

Μιλώντας για …………………… (1) εννοούµε τη ……….….… (2) διάδοση ψευδών

πληροφοριών, η οποία έχει ως στόχο τη ……………….. (3) εκ µέρους της κοινής γνώµης
µιας συγκεκριµένης άποψης. Στην περίπτωση αυτή ο δηµοσιογράφος ……………… (4)
γεγονότα, ………………. (5) την αλήθεια και τελικά ……………… (6) το δέκτη.

3. Να σηµειώσετε τα αντώνυµα των λέξεων του πίνακα

Αντώνυµα Αντώνυµα
µεροληψία επιδοκιµάζω
αποσιώπηση εγκρίνω
συσκότιση συµµετέχω
ευµένεια χειραφετώ
όξυνση ενισχύω

4. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το β΄ συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

χειραγώγηση συκοφαντία
υποχείριο φηµολογία
µεροληψία αξιοπιστία
υιοθετώ άκριτος
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 7 από 30

V. MME
1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:
Συνώνυµα Συνώνυµα
ειδήσεις παραπλάνηση
αποσιώπηση εικονικός
ψυχαγωγία χειραγώγηση
πληροφόρηση δίαυλος
επικοινωνία κιτρινισµός

2. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
Εκούσιος εικονικός
αµερόληπτος συµµετοχή
υποκειµενικός γνώση
αποπροσανατολισµός αλήθεια
χειραγώγηση σεβασµός

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το β΄ συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

δεοντολογία λογοκρισία
ελευθεροτυπία πληροφορία
εγκυρότητα υπερθέαµα
δηµοκρατία µετάδοση
παρουσίαση προβολή

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου µε τις παρακάτω λέξεις:

αντικειµενικότητα, δηµοσίευση, διασταύρωση, εγκυρότητας, αλήθειας, δεοντολογίας.

Η επιδίωξη της.......................(1) και η.............................(2) αποτελούν τις πιο βασικές αρχές της
δημοσιογραφικής........................(3). Χρέος του υπεύθυνου δηµοσιογράφου είναι η εξακρίβωση της
…...................(4) και η …........................(5) των πληροφοριών πριν από τη …............................(6)
µιας είδησης.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 8 από 30

VI. ΜΜΕ και γλώσσα

1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα συνώνυμα ή αντώνυμα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ

διάλεκτος προφορικός
αναλφαβητισμός υπερβολή
στερεότυπος απρόσωπος
επίσημη (γλώσσα) μεικτός
ομοιογένεια ομοιογένεια
λόγος στερεότυπος

2. Να συμπληρώσετε τον πίνακα γράφοντας παράγωγα των ρημάτων με βάση μία από τις
καταλήξεις που δίνονται σε κάθε στήλη:

-ικος / ος -η / -α -ωδης / -εας /

-ας
πέμπω
φέρω
λέγω
γράφω
γεννώ

3. Για καθεμία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε μια νέα σύνθετη (ουσιαστικό
ή επίθετο), χρησιμοποιώντας το β' συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
στερεότυπος διάλεκτος
ελλειπτικός τηλεοπτικός
εκφορά επίσημος
εκφώνηση υπερβολή
κατάχρηση βιβλιοφιλία
4. Να συμπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειμένου, χρησιμοποιώντας τις παρακάτω
λέξεις στον κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθμός, πρόσωπο) : συνθηματικός πομπώδης φτωχός
εκφραστικός, στερεότυπος, τηλεθέαση.
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 9 από 30

Η επιδίωξη της …………….. (1) οδηγεί την τηλεόραση σε ένα λόγο δυσνόητο και
…………….. (2), που χαρακτηρίζεται από το πλήθος των ………………… (3) υπερβολών, το
……………… (4) και κραυγαλέο ύφος. Επιβάλλει ένα ………………. (5) λόγο με …………… .
(6) εκφράσεις, που μεταφέρεται στον καθημερινό λόγο του νέου.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 10 από 30

VII. Υποβάθµιση ενηµέρωσης και ψυχαγωγίας

1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:

Συνώνυµα Συνώνυµα
ιδιωτική διόγκωση
καταπάτηση αποτρόπαιος
ψυχαγωγία διαπόµπευση
ελευθερία αποκαλύπτω
συκοφαντία συναρπάζω

2. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
ελευθερία εικονικός
δηµόσιος αποπροσανατολισµός
διαφορετικότητα υποβάθµιση
ατοµικός αποκαλύπτω
κακοπροαίρετος σεβασµός

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο Λέξη Σύνθετο επίθετο

ουσιαστικό
πρόλογος παραβίαση
τηλεθέαση µικροπρέπεια
δραµατοποίηση προσωπικός
εντυπωσιασµός εξευτελισµός
χαιρεκακία δυσφήµιση

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου µε τις παρακάτω λέξεις: εσωτερικός,

δηµόσιος, άτοµο, ατοµικότητα, προσωπικός, ταυτότητα.

Με την περίφραση «ιδιωτική ζωή» προσδιορίζονται οι δραστηριότητες του ατόμου που δεν
επιδρούν στο …................... (1) χώρο. Πρόκειται για ένα σύνολο ελευθεριών και δικαιωμάτων που
έχουν απόλυτα …..................... (2) χαρακτήρα, αφορούν, δηλαδή, µόνο στο συγκεκριμένο ….................
(3) και όχι στην κοινωνία ως σύνολο. Με λίγα λόγια, πρόκειται για εκείνη τη σφαίρα όπου
ξεδιπλώνεται ελεύθερα η ……………….. (4) και αυθεντική …...................... (5). Συναφής όρος είναι
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 11 από 30
αυτός των «προσωπικών δεδομένων», δηλαδή πληροφοριών που περιγράφουν την
«...........................» (6) ενός ατόμου

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 12 από 30

VIII. Το διαδίκτυο
1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:

Συνώνυµα Συνώνυµα
δίκτυο (µτφ) πρόσβαση
εικονικός εθισµός
καινοτοµία επόπτευση
οικουµενικός εξοικείωση
διαδραστικός δίαυλος

2. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
καινοτόµος ασφαλής
(πλοήγηση)
σύνδεση επουσιώδες
οικουµενικός εσωστρεφής
εικονικός (µτφ) αναβάθµιση
αξιοπιστία επιτάχυνση

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το β΄ συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

πληροφορική προηγµένος
τεχνολογία επόπτευση
πρόσληψη εξοικείωση
διαδραστκός εσωστρέφεια
καινοτοµία ιστοχώρος

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου µε τις παρακάτω λέξεις: οικουµενικότητα,

πρόσληψη, επικοινωνία, διαδραστικότητα, ιστός, λογοκρισία.
Το διαδίκτυο αποτελεί μια νέα μορφή ………………….….. (1) με κύριο γνώρισμα την
………………. (2), αφού ενώνει σε ένα παγκόσμιο …………………. (3) όλη την ανθρωπότητα σε
όλα τα πλάτη και μήκη της γης. Επιπλέον, η …………………… (4) επιτρέπει την
αλληλεπίδραση πομπού – δέκτη χωρίς να υπάρχει έλεγχος, …………….... (5) ή οποισδήποτε
περιορισμός στη μετάδοση και ………………… (6) πληροφοριών.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 13 από 30

IX. Εργασία - επάγγελµα

1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:
Συνώνυµα Συνώνυµα
εργασία συνδικάτο
απασχόληση επιτηδευµατίας
κλίσεις προσανατολισµός
αναγνώριση δεξιότητες
εργατικότητα αλλοτρίωση

2. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
φιλοπονία δικαίωµα
ευτυχία καταξίωση
έµφυτες χαρά
ανεξαρτησία προσαρµοστικότητα
αξιοπρέπεια ειδικός

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

επάγγελµα ετεροαπασχόληση
βιοπορισµός µηχανοποίηση
δηµιουργικότητα καταναγκαστική
αµοιβή πληρότητα
συνδικαλισµός απολαβές

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.). : δηµιουργικότητα, αυτοεκτίµηση, φιλοπονία,
βιοπορισµός, αξιοπρεπής, δεξιότητα.

Η εργασία, ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, αποτελεί μέσο …………….. (1) και

προϋπόθεση …………………. (2) διαβίωσης. Καλύπτει την υπαρξιακή ανάγκη του
ανθρώπου για………………… (3), από την οποία αντλεί συναισθηματική επιβράβευση και
αποκτά υψηλή ……………….… (4) Τέλος, αναπτύσσει τις …………………. (5) του
ανθρώπου, οξύνει την επινοητικότητα και καλλιεργεί τη ……………… (6) και την
αγωνιστικότητα.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 14 από 30

X. Επιλογή επαγγέλµατος - επαγγελµατικός

προσανατολισµός

1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
προσανατολισμός επισφαλής
κλίσεις αλλαγές
κριτήριο αμοιβή
καριέρα έγκυρος
προσόντα μακροπρόθεσμος
κύρος διερευνώ

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
εγκυρος διευκολύνω
επισφαλής κατάλληλος
υποδεέστερος προσανατολίζω
καταξίωση ενθαρρύνω
έμφυτος ειδικεύω
προτέρημα κορεσμένος

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
προοπτική προσανατολισμός
διερεύνηση έμφυτος
χειρωνακτικός επισφαλής
σταδιοδρομία επιλογή
φιλοδοξία διανοητικός
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 15 από 30

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.): κρίσιµος, αυτόνοµος, εφικτός, πρότυπα,
στερεότυπα, ωριµότητα.

Ο νέος δεν είναι πάντοτε σε θέση να προσχεδιάσει χωρίς βοήθεια το µέλλον του, επειδή δε
βρίσκεται στη διανοητική ………………. (1) που απαιτεί µια τόσο πολύπλοκη και ……………….
(2) επιλογή. Συνήθως κινείται από επιθυµίες και φιλοδοξίες που πολλές φορές δεν είναι
………… (3) ή έχουν µικρή σχέση µε την πραγµατικότητα. Δεν έχει ακόµη διαµορφώσει
……………. (4) προσωπικότητα, επηρεάζεται από τα προβαλλόµενα ………………. (5)
επιτυχίας, τα επαγγελµατικά ……………….. (6) και αποπροσανατολίζεται.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 16 από 30

XI. Ανεργία
1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
εργασία στέρηση
κόστος απογοήτευση
αντικαθιστώ διακύμανση
επώδυνος εντείνω
αποκλεισμός ασκώ (επάγγελμα)
(κοινωνικός)
εκούσιος εξασκώ (το σώμα)

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
παραγωγικός μακροπρόθεσμος
ασφαλής ανομία
ανάπτυξη στέρηση
(οικονομική)
φυγοπονία ενισχύω
επώδυνος αναβαθμίζω
εκούσιος οξύνω

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το β΄ συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
ανεργία εξαθλίωση
επισφαλής ένδεια
μηχανοποίηση προοπτική
απόγνωση εντείνω
παραβατικός παραγωγικός
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 17 από 30
4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.): ετεροαπασχόληση, υποαπασχόληση, φυγοπονία,
παραγωγικός, αεργία, συνάφεια.

Πρέπει να διακρίνουμε την ανεργία από την ………………., (1) δηλαδή την απουσία
απασχόλησης η οποία οφείλεται σε προσωπική επιλογή και ………………… (2). Από την άλλη
η …….……………(3) πλήττει κυρίως νέους επιστήμονες οι οποίοι δεν απασχολούνται όλο
τον ………………….. (4) τους χρόνο, αλλά, προκειμένου να είναι ολοκληρωτικά άνεργοι,
προτιμούν να εργασθούν στο αντικείμενό τους ορισμένες ώρες ή ορισμένες ημέρες. Ο ίδιος
φόβος οδηγεί και στην .……………………., (5) δηλαδή την άσκηση ενός επαγγέλματος που
είτε δεν έχει καμιά ……………….. (6) με τις σπουδές του είτε έχει πολύ μικρή.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 18 από 30

XII. Εξειδίκευση - Αποξένωση από εργασία

1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
ειδικός εγκυμονώ
αρμοδιότητα ελλοχεύω
μονοδιάστατος καταμερισμός
κλάδος ανία
τεμαχισμός πρωτοβουλία
μελέτη εποπτεία

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
ειδικός αρμόδιος
μονόπλευρος αυξανόμενος
σφαιρικός πρόοδος
αποτελεσματικός αδαής
ανταγωνισμός γνώση
υπεύθυνος διευρύνω

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
επόπτης αυτενέργεια
μονοδιάστατος παραγωγή
μηχανοποίηση πρωτοβουλία
ανακάλυψη αποξένωση
καταμερισμός εξειδίκευση
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 19 από 30
4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.): καταµερισµός, αρµοδιότητα, εξειδίκευση, ανάθεση,
εκπαίδευση, επιστήµη.

Μιλώντας για ειδίκευση εννοούµε την ……………….. του ανθρώπου (1) σε ένα συγκεκριµένο
αντικείµενο της ……………… (2) ή της εργασίας. Παρεµφερής είναι και ο όρος « …………….. » (3),
ο οποίος δηλώνει µεγαλύτερο βαθµό ειδίκευσης. Στο χώρο εργασίας χρησιµοποιούµε τον όρο
« ……………….. » (4), µε τον οποίο δηλώνουµε την ……………….. (5) σε καθέναν από τους
εργαζοµένους µιας συγκεκριµένης εργασίας ή ………………… (5) ανάλογα µε την εκπαίδευση ή
µε τις ικανότητές του.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 20 από 30

ΧΙΙΙ. Τα στερεότυπα

1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
ταξινομώ πεποίθηση
κρίνω αυταπόδεικτος
υιοθετώ απλοϊκός
υποτιμώ ασυνείδητα
διαιωνίζω δογματικός
αμφισβητώ αυθαίρετος

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
αδιαλλαξία αυθαίρετος
γενίκευση ασυνείδητος
ανάλυση απλός
κύρος ορθολογικός
υπεροχή υποκειμενικός
δογματικός προκατειλημμένος

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο) χρησιµοποιώντας το β' συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
ταξινόμηση ελλιπής
αυθαίρετος κατηγοριοποίηση
αυθόρμητος ορθολογικός
υπεροχή υιοθέτηση
διαιώνιση αμφισβήτηση
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 21 από 30
4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.): αξιολογώ, εσωτερικεύω, αποδίδω, αντίληψη,
προκατάληψη, ρόλος.

Τα στερεότυπα αποτελούν ………….……. (1) τις οποίες ……….………… (2) αυθόρµητα και
ασυνείδητα από το άµεσο περιβάλλον και µε τις οποίες …….…………… (3) διάφορους
χαρακτηρισµούς (θετικούς ή αρνητικούς) στα µέλη µιας κοινωνικής οµάδας. Με βάση αυτές
…………….…. ,(4) συνήθως απλά και αβασάνιστα, τον χαρακτήρα και τον ……………….. (5)
διαφόρων κοινωνικών οµάδων και οδηγούµαστε σε …………….….(6).

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 22 από 30

XIV. Ρατσισµός

1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
διακρίσεις παραβιάζω
υποτιμητικός χαρακτηρίζομαι
αποκλεισμός εδραιώνω
(κοινωνικός)
υπεροψία προσβάλλω
μίσος υιοθετώ
αυτονόητος υποθάλπω

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
έμφυτος δογματικός
υπεροχή πρόνοια
υποτίμηση διαφορετικός
όξυνση περιθωριοποίηση
μίσος μειονότητα
αυταρχικός εσωτερίκευση

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
ιδεολογία ευάλωτος
μεταχείριση παραβίαση
αυτονόητος αυταρχισμός
σύγκρουση υπεροψία
αλληλεγγύη υποτίμηση
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 23 από 30
4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.) : κληρονοµικός, διακρίσεις, επιµειξία, καθαρότητα,
δόγµα, ανωτερότητα.

Ρατσισµός ονοµάζεται η πρακτική των……………….. (1), η οποία βασίζεται στο …………………

(2) της ανωτερότητας µιας φυλής, εθνικής ή κοινωνικής οµάδας. Ιδιαίτερα ο φυλετικός
ρατσισµός υποστηρίζει την …………………..(3) της λευκής φυλής και εποµένως τη δικαιωµατική
κυριαρχία της πάνω στις άλλες, τις οποίες - υποτίθεται - η φύση έχει καταδικάσει σε
………………… (4) κατωτερότητα. Για αυτό το λόγο ο φυλετικός ρατσισµός αρνείται τις
……………… (5) και τις πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις ως επικίνδυνες για τη διατήρηση της
φυλετικής…………………( 6).

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 24 από 30

XV. Κοινωνικές διακρίσεις: σχέσεις φύλων / ΑΜΕΑ

1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:
Συνώνυµα Συνώνυµα
φυσιολογικός σεµνότητα
συγκατάβαση φλυαρία
αποδοχή ανατροφή
ταπείνωση αρρενωπότητα
ασθένεια πυγµή

2. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
αρτιµέλεια φλυαρία
βελτίωση εχεµύθεια
φροντίδα καταδεκτικός
επίκτητος ισότητα
υγιής πονηριά

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

αρτιµελής έµφυτος
επίκτητος συµβάσεις
περίθαλψη υποχωρητικός
ισοτιµία διάκριση
ευεργέτηµα ανατροφή

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.) : προστάτης, γλυκύτητα, ρόλος, καταδεκτική,
σεµνότητα, δυναµισµός .

Ανάλογα με τα στερεότυπα διαμορφώνονται και οι αντιλήψεις για τους ……………….

(1) που καλούνται να αναλάβουν τα άτομα διαφορετικού φύλου. Σύμφωνα με αυτά η«σωστή»
γυναίκα συνδυάζει την ομορφιά με τη ………………. (2), συμπεριφέρεται με …………………..
(3) και είναι ………………….. (4) και υποχωρητική. Από την άλλη ο «σωστός» άντρας πρέπει να
είναι στήριγμα και ………………. (5) της οικογένειας, να διακρίνεται από τόλμη και
……………… (6)

(1)………………………… (2)………………………… (3) ………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)……………………….
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 25 από 30

XVI. Η Τέχνη
1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:
Συνώνυµα Συνώνυµα
κάλλος αυθεντικός
αισθησιακός γόνιµος
κάθαρση αισθαντικός
ευαισθησία εκφραστικός
απόδραση καλαίσθητος

Α2. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
καλαίσθητος διαφωτίζω
ευαίσθητος οµορφαίνω
γόνιµος Καταξιώνω
κάλλος υποτιµώ
αυθεντικός αποκαλύπτω

Α3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το α΄ συνθετικό τους.
Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο
αρχιτεκτονική Καλαισθησία
κινηµατογράφος δηµιουργία
καλλιτέχνης φωτογραφία
ψυχαγωγία λογοτεχνία
αισθητοποιώ καταξίωση

Α4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου µε τις παρακάτω λέξεις: ωραίος,
ικανότητα, αισθητικός, εξωτερικεύω, έκφραση, συγκίνηση.

Τέχνη είναι η ελεύθερη και δημιουργική ………………… (1) του ανθρώπου με έργα που διέπονται
από ………………. (2) κανόνες. Ειδικότερα, ο όρος «τέχνη» αναφέρεται στη βαθύτερη ανάγκη του
ανθρώπου να βιώνει το ………………., (3) να ………………. (4) τα συναισθήματα και τις ιδέες του,
δημιουργώντας έργα που προκαλούν αισθητική ……………… (5) και απόλαυση. Επομένως, η
τέχνη είναι άμεσα συνυφασμένη με την αισθητική, την ……………….. (6) δηλαδή του ανθρώπου να
αντιλαμβάνεται το ωραίο σε όλους τους τομείς της ζωής.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 26 από 30

XVII. Η Τέχνη στο σχολείο

1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:
Συνώνυµα Συνώνυµα
αγωγή αισθητός
κάλλος αισθαντικός
αρµονία χρήσιµος
υποβάθµιση πληκτικός
µέριµνα βιωµατικός

2. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
καλαίσθητος ερασιτεχνικός
αρµονία απαξίωση
επιδεξιότητα υποβάθµιση
κάλλος χρήσιµος
αισθητός πρακτικός

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

χρησιµοθηρία εναρµονίζω
καλαισθησία υποβαθµίζω
οδηγός µεταδίδω
έλλειψη εκπαιδεύω
υποδοµές καλλιεργώ

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.). : µεταγγίζω, παρακινώ, ψυχικός, καταρτισµένος,
χρησιµοθηρικός, εξετασιοκεντρικός.

Η αναβάθµιση της αισθητικής αγωγής στο σχολείο απαιτεί όχι µόνο κατάλληλες υποδοµές αλλά και
στελέχωση των σχολείων µε επαρκές, …………………. (1) και εµπνευσµένο προσωπικό, που θα
………………. (2) την αγάπη για την τέχνη και θα ………………… (3) το ενδιαφέρον των µαθητών.
Πάνω απ΄ όλα, όµως, χρειάζεται να απαγκιστρωθεί το σχολείο από τον …………………. (4)
προσανατολισµό -που έχει στις µέρες µας- και τη ………………… (5) αντιµετώπιση της γνώσης
ώστε να συνδυάζει αρµονικά τη γνωσιολογική κατάρτιση µε την …………………. (6) καλλιέργεια.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 27 από 30

XVIII. Η κριτική
1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:

ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
έπαινος υποχείριο
γόνιμος επεξεργασία
αποφαίνομαι ρεαλιστικός
κριτήριο εμπεριστατωμένος
εκτιμώ επίκριση
τεκμηρίωση εμπάθεια

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
εμπάθεια αποδοκιμάζω
νηφαλιότητα επαληθεύω
προτερήματα βελτιώνω
εφικτός επαινώ
αυστηρότητα γόνιμος
αυτοκαθορισμός ορθολογικός

3. Για καθεµία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή
επίθετο), χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
απόφανση εντοπισμός
έπαινος επεξεργασία
εποικοδομητικός έγκριτος
μεροληψία υποχείριο
εφικτός εμπάθεια

Α4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις
στον κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.) : αποφαίνοµαι, ορθότητα, εµπεριστατωµένος,
νοητικός, κρίση, εκτιµώ.
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 28 από 30
Kριτική είναι η …………………… (1) µελέτη και αιτιολογηµένη …………….. (2) για την αξία µιας
ανθρώπινης δηµιουργίας, θεωρίας ή πράξης, και ιδιαίτερα των πνευµατικών και καλλιτεχνικών
έργων. Πρόκειται για την …………………. (3) λειτουργία που δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να
……………….. (4), να αξιολογεί και να ……………… (5) για την ……………….. (6) ή µη κάποιας
άποψης µε τη λογική επεξεργασία των δεδοµένων.

(1)………………………… (2)………………………… (3)………………………

(4)………………………… (5)………………………… (6)………………………
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 29 από 30

XIX. Η αυτοκριτική

1. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα συνώνυμα των λέξεων:

Συνώνυµα Συνώνυµα
αυτογνωσία εγωισµός
αυτοκριτική φυσιογνωµία
λάθος προσωπείο
ελάττωµα αυτοπειθαρχία
προτέρηµα σκιαγραφώ

2. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα αντώνυμα των λέξεων:

Αντώνυµα Αντώνυµα
υποσυνείδητος γνώση
ευσυνείδητος εσωτερικός
ιδιοτέλεια εγωισµός
βελτίωση υποτίµηση
εγκράτεια δυσχεραίνω

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια νέα σύνθετη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το τελευταίο συνθετικό τους.

Λέξη Σύνθετο ουσιαστικό Λέξη Σύνθετο επίθετο

αυτογνωσία δυσχεραίνω
ενδοσκόπηση αυτοσυγκράτηση
πρόσωπο αδυναµία
πειθαρχία διάκριση
σύγχυση αυτοπραγµάτωση

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.) : αυτοπραγµάτωση, υπερεκτίµηση, υιοθέτηση,
αυτοβελτίωση, προσωπικότητα, ενεργοποιώ .

Η αυτοκριτική, συνιστά προϋπόθεση ολοκλήρωσης της ……………. (1) Πιο

συγκεκριμένα, προστατεύει το άτομο από ενδεχόμενες λανθασμένες επιλογές, οι οποίες
οφείλονται σε …………………… (2) ή υποτίμηση των πραγματικών του δυνατοτήτων (π.χ.
επιλογή επαγγέλματος). Επιπλέον, οδηγεί στην ……………………. (3) του ατόμου, δηλαδή
στην …………………. (4) ενός τρόπου ζωής που ανταποκρίνεται στις βαθύτερες επιθυμίες
του. Τέλος, ………………… (5) τις δυνατότητες του ατόμου για ……………….… (6).
(1)………………………… (2)………………………… (3) ………………………
(4)………………………… (5)………………………… (6)……………………….
Μητσέλος Αλέξανδρος - Σπύρος 30 από 30

XX. Η αξιολόγηση στο σχολείο

1. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα συνώνυµα των λέξεων:
ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΣΥΝΩΝΥΜΑ
αξιολόγηση χρησιµοθηρία
µέθοδοι αποµνηµόνευση
διδασκαλία διαχωρισµοί
διάγνωση αυταρχισµός
επίπεδο καινοτόµες
αυτογνωσία υποτίµηση

2. Να δώσετε συµπληρώσετε τον πίνακα µε τα αντώνυµα / αντίθετα των λέξεων:

ΑΝΤΩΝΥΜΑ ΑΝΤΩΝΥΜΑ
αξιοκρατία µάθηση
υπερεκτίµηση τεχνητός
αδυναµία συλλογικός
επιείκεια αντικειµενική
βελτίωση καινοτόµες

3. Για καθεµία από τις παρακάτω λέξεις, να γράψετε µια σύνθετη λέξη (ουσιαστικό ή επίθετο),
χρησιµοποιώντας το β' συνθετικό τους, αν είναι σύνθετες.
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΕΠΙΘΕΤΟ
βαθµοθηρία κίνητρο
επίδοση αυτογνωσία
περιγραφική αξιοκρατία
παιδαγωγικός κριτήριο
διδακτικός στόχοι

4. Να συµπληρώσετε τα κενά του ακόλουθου κειµένου, χρησιµοποιώντας τις παρακάτω λέξεις στον
κατάλληλο τύπο (πτώση, αριθµός κ.λπ.): κλίση, κίνητρο, αναπληρώνω, επιδόσεις, αδυναµία,
επιβράβευση.

Η αξιολόγηση βοηθά το µαθητή να εντοπίζει τις..................... (1), τις ελλείψεις και τα κενά
στην απόκτηση γνώσεων και να καταβάλλει προσπάθειες να τις......................(2) και να
βελτιωθεί. Επιπλέον, του δίνει τη δυνατότητα να διακρίνει -µε βάση τι
σχολικές.......................(3)- τις ιδιαίτερες.................(4), το έµφυτο ταλέντο και τις δεξιότητές
του και να προσανατολίζεται για τη µελλοντική επαγγελµατική του πορεία. Τέλος, τον βοηθά
να αποκτήσει ….....................(5) για να ενισχύσει την προσπάθειά του, επιζητώντας την
ηθική.......................(5).