LABORATORIUM

WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWE TECHNIKI POMIAROWE

Imię Nazwisko wydział / kierunek / grupa Prowadzący

dr inż. M. Grzelka

rok / semestr Data oddania Ocena

06.05.2016

1. Wprowadzenie

Na zajęciach laboratoryjnych omówiono maszynę współrzędnościową i skaner

optyczny oraz dokonano pomiarów.

2. Kroki uruchomienia maszyny współrzędnościowej

- Włączenie napędów powietrznych maszyny

- Załączenie oprogramowania maszyny
- Określenie rodzaju używanego trzpienia
- Konfiguracja głowicy pomiarowej
- Mocowanie przedmiotu mierzonego – unieruchomienie
- Określenie położenia przedmiotu i jego układu współrzędnych
- Wykonanie pomiarów – tryb ręczny bądź automatyczny
- Analiza wyników pomiaru i obróbka danych (filtrowanie)

3. Kalibracja końcówki pomiarowej

Przed rozpoczęciem pomiarów należy dokonać kalibracji trzpienia pomiarowego lub

zestawu trzpieni w zadanej konfiguracji. Czynność ta polega na wyznaczeniu średnicy
dynamicznej końcówki trzpienia. Konieczność wyznaczenia takiej średnicy wynika z
tego, że końcówka pomiarowa zbliża się do przedmiotu z określoną prędkością co
powoduje, że następuje przesunięcie elementów ruchomych w przedziale czasowym
między stykiem a wygenerowaniem impulsu. Operacja wzorcowania przyrządu
odbywa się przy pomocy specjalnie wykonanej kuli wzorcowej o znanych wymiarach,
które należy wprowadzić do systemu. Po odczytaniu danych przez system po
wykonanym wzorcowaniu, następuje skorygowanie danych.

Rys. 1 Kalibracja głowicy pomiarowej na kuli wzorcowej

 4. Rodzaje skanerów współrzędnościowych

Skanery można podzielić ze względu na sposób pomiaru, gdzie dzielą się na skanery
bezstykowe i skanery stykowe.
W pierwszej grupie znajdują się skanery, w których nie dochodzi do styku z
przedmiotem podczas pomiaru. Zalicza się do nich skanery laserowe oraz skanery
wykorzystujące metody wizyjne, np. światło strukturalne. Można także zaliczyć do nich
tomografię komputerową co wynika z początkowej definicji.
W drugiej grupie są skanery stykowe, czyli podczas pomiaru dochodzi do
bezpośredniego styku z przedmiotem mierzonym. Do grupy tej zalicza się ramiona
pomiarowe, maszyny współrzędnościowe z głowicami pomiarowymi oraz obrabiarki
CNC, które są wyposażone w sondy pomiarowe i odpowiednie oprogramowanie.

Rys. 2 Rodzaje skanerów współrzędnościowych

5. Budowa i zasada działania skanera współrzędnościowego światła

strukturalnego

Skaner 3D jako urządzenie optoelektroniczne odczytuje współrzędne X, Y, Z

przedmiotu mierzonego. Dalej zostają one zapisane jako chmura punktów, następnie
w wyniku procesu triangulacji, która zamienia wirtualny obiekt na opis siatki trójkątów,
otrzymuje się powierzchnię obiektu trójwymiarowego, która może zostać zapisana
dalej jako plik obiektu 3D.
Rys. 3 Zasada pracy skanera 3D

Rys. 4 Zasada działania skanera optycznego

Podstawą działania jest projekcja znanej struktury światła białego na skanowany

obiekt. W trakcie jednego skanu wykorzystywanych jest wiele różnych struktur światła
różniących się gęstością, ilością i położeniem linii. Linie proste ulegają zniekształceniu
odpowiednio do kształtu mierzonego obiektu. Szybkie kamery zbierają obraz obiektu
z liniami struktury na niego projektowanej i przekazują go do komputera.
Przechwytywanie przez skaner informacji o położeniu punktów w przestrzeni opiera
się na zasadzie triangulacji czyli na obliczeniu miejsca przecięcia się w przestrzeni
płaszczyzny utworzonej przez prążek światła strukturalnego i półprostej wychodzącej
ze środka piksela matrycy kamery. Przechwycony obraz jest następnie analizowany w
komputerze. W wyniku jednego pomiaru zbierane jest 2,6 miliona punktów
pomiarowych w niecałą jedną sekundę. Dzięki temu możliwe jest odwzorowanie nawet
bardzo skomplikowanej geometrii w sposób szybki i dokładny.