Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 94 p.

Imię ..................................................................................

1 Zaznacz zdanie fałszywe. ( ... / 1 p.)

A. Pierwiastek chemiczny jest zbiorem takich samych atomów.

B. Masa atomowa siarki wynosi 16 u.

1
C. 1 unit (1 u) to masy atomu węgla.
12
D. Pierwiastek chemiczny to substancja prosta, której nie da się rozdzielić na prostsze składniki.

2 Zaznacz uproszczony model budowy atomu sodu. ( ... / 1 p.)

A. B. C. D.

3 Wskaż symbol powłoki elektronowej, która może pomieścić maksymalnie 18 elektronów. ( ... / 1 p.)
A. K B. L C. M D. N
4 Ustal symbole pierwiastków chemicznych ukrytych pod oznaczeniami X i Z, wiedząc, że pierwiastki te ( ... / 2 p.)
wchodzą w skład związku chemicznego o wzorze sumarycznym X2Z3, którego masa cząsteczkowa jest równa
208 u. W rdzeniu atomowym pierwiastka chemicznego Z znajdują się tylko dwa elektrony, a pierwiastek ten
należy do grupy tlenowców.
5 Uzupełnij zdania. ( ... / 3 p.)
Samorzutne wnikanie cząstek jednej substancji między cząstki drugiej substancji nazywamy
............................ . Zjawisko to jest dowodem na ............................................
budowę materii. Obserwujemy je m.in. podczas:
a) ..........................................................,
b) ..........................................................,
c) ........................................................................................................................................ .
John Dalton jest twórcą teorii ............................................................................................. .
6 Przeprowadzono doświadczenie chemiczne Obserwowanie zjawiska dyfuzji przedstawione na schemacie. ( ... / 2 p.)
Uzupełnij obserwacje i sformułuj wniosek.

Obserwacje: W zlewce 1. ................................................................................................. . W zlewce 2.

...................................................................................................................... .
Wniosek: ............................................................................................................................
7 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 2 p.)

Dyfuzja to samorzutne wnikanie cząstek jednej substancji między cząstki

1. P F
drugiej substancji.
2. Jednostką masy atomowej jest unit. P F
3. Zjawisko dyfuzji nawolniej zachodzi w gazach. P F

Grupa A | strona 1 z 12
8 Wskaż proces, w którym nie zachodzi zjawisko dyfuzji. ( ... / 1 p.)
A. rozpylanie perfum C. malowanie ścian
B. parzenie herbaty D. dodawanie detergentu do wody
9 Przyporządkuj do podanych pojęć ich definicje. ( ... / 1 p.)

1. masa atomowa A. masa atomu wyrażona w jednostkach masy atomowej (u)

2. masa cząsteczkowa B. masa atomu wyrażona w gramach
C. masa cząsteczki wyrażona w jednostkach masy atomowej (u)

10 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach. ( ... / 4 p.)

a) N2 c) Mg(OH)2
b) Na2O d) Al2(SO4)3

11 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach sumarycznych i zaznacz poprawne ( ... / 2 p.)
odpowiedzi. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych.

Al2(SO4)3
A. 75 u B. 342 u C. 75 g D. 150 g
CH3COOH
A. 59 u B. 44 u C. 60 u D. 48 g
12 Chlor tworzy cząsteczki dwuatomowe. Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, ( ... / 1 p.)
wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową chloru.
A. 71 g B. 35,5 u C. 71 u D. 17,25 g
13 Wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową tlenku węgla(IV) CO2. ( ... / 1 p.)
A. 28 g B. 28 u C. 44 g D. 44 u
14 Na podstawie układu okresowego pierwiastków oblicz i zaznacz masę cząsteczkową N2O5. ( ... / 1 p.)
A. 108 u B. 54 u C. 44 u D. 30 u
15 Masa cząsteczkowa tlenku pewnego metalu wynosi 30 u. Oblicz masę atomową tego metalu, jeżeli ( ... / 2 p.)
wiadomo, że należy on do grupy 1. układu okresowego pierwiastków chemicznych.
16 Oblicz i zaznacz masę cząsteczkową tlenku potasu. ( ... / 1 p.)
A. 55 u B. 94 g C. 71 u D. 94 u

Grupa A | strona 2 z 12
17 Wskaż nazwę pierwiastka chemicznego, którego budowę atomu przedstawiono na uproszczonym ( ... / 1 p.)
modelu.
A. potas
B. chlor
C. fluor
D. chlor

18 Uzupełnij zdania i podkreśl poprawne określenia. ( ... / 3 p.)

Każdy atom składa się z ………….……..……………………… i powłok elektronowych. Powłoki
elektronowe znajdują się w centrum / poza centrum atomu. Tworzą je protony / elektrony / neutrony.
1
Masa cząstek tworzących powłoki elektronowe wynosi w przybliżeniu u / 1 u, a ładunek elektryczny
1840
……….. . Cząstki znajdujące się na powłoce zewnętrznej to
……………………….………………….……………………… .
Pozostałe …………………………… wraz z …….......……..……………………………. stanowią rdzeń
atomowy. Prawie cała masa atomu skupia się w .........................................
……………………………………, zbudowanym z protonów / elektronów / neutronów. Masa tych cząstek
1
wynosi w przybliżeniu u / 1 u, a ładunek elektryczny .............. . Znając liczbę masową można określić
1840
……........................................................................., a liczba atomowa informuje
o ............................................................................................. .
19 Zaznacz poprawne informacje na temat atomu azotu. ( ... / 2 p.)

Atom azotu 147 N składa się z

A. 7 protonów, 7 elektronów, 14 neutronów.
B. 7 protonów, 14 elektronów, 7 neutronów.
C. 7 protonów, 7 elektronów, 7 neutronów.
D. 14 protonów, 7 elektronów, 14 neutronów.
Konfiguracja elektronowa atomu azotu to
A. K2L5. B. K2L8M4. C. K5L2. D. K2L6M6.
20 Wskaż rozmieszczenie elektronów na powłokach elektronowych (konfigurację elektronową) atomu ( ... / 1 p.)
wapnia.
A. K2L8M10 B. K2L8M8N2 C. K2L8M2N8 D. K2L9M9
21 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań dotyczących budowy atomu. ( ... / 1 p.)
Atom jest zbudowany z jądra atomowego, w którym znajdują się dodatnio naładowane protony / neutrony /
elektrony, oraz obojętne elektrycznie protony / neutrony / elektrony. Masa elektronu jest około 1840 razy
większa / mniejsza od mas protonu i neutronu, stąd praktycznie cała masa atomu skupiona jest w jądrze
atomowym.
22 Dopasuj konfgurację elektronową do odpowiedniego gazu szlachetnego. ( ... / 2 p.)
A. 2He B. 10Ne C. 18Ar D. 36Kr
a) K2L8M18N8 A/B/C/D
b) K2L8M8 A/B/C/D
c) K2 A/B/C/D
d) K2L8 A/B/C/D

Grupa A | strona 3 z 12
23 ( ... / 1 p.)

24 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Proton to cząstka podstawowa
A. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym –1.

1
B. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie u i ładunku elektrycznym +1.
1840

C. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym +1.

D. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym 0.

25 Uzupełnij zdania dotyczące budowy atomu siarki. ( ... / 1 p.)

33
Atom siarki 16Sjest zbudowany z ..... protonów, ….. elektronów, ….. neutronów. Liczba jego elektronów
walencyjnych wynosi …..
26 Wskaż konfigurację elektronową atomu siarki. ( ... / 1 p.)
A. K2L8M18N5 B. K2L8M6 C. K2L6 D. K2L8M18N6
27 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Liczba atomowa określa
A. liczbę neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
B. liczbę protonów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
C. sumę protonów i neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
D. sumę protonów i elektronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.

Grupa A | strona 4 z 12
28 Napisz definicję izotopów i wymień ich trzy zastosowania. ( ... / 2 p.)
Izotopy to ……………………………………...………………………………..…………
……………………………………………………………………………………...………
………………………………………………………………........……………...……….. .
Zastosowania izotopów:
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

29 Napisz nazwę izotopu o symbolu chemicznym 3H oraz ustal liczbę jego cząstek podstawowych: ( ... / 2 p.)
protonów, neutronów i elektronów.
nazwa izotopu: ………………………………
liczba protonów: …………; liczba neutronów: …………; liczba elektronów: …..……
30 Napisz definicje podanych pojęć. a) masa atomowa – ( ... / 2 p.)
................................................................................................................
………………………………………………………………………………………………..….………………
……………….................................…………………………….…..... .
b) jednostka masy atomowej –
......…..…………………………………...………………..……………………………………………………
…………..……………………..…….. .
31 Wskaż nazwę izotopu 2H z poprawnie podaną liczbą cząstek, będących jego składnikami (kolejno ( ... / 1 p.)
protonów, elektronów, neutronów).
A. prot 2, 2, 1 B. tryt 1, 1, 2 C. deuter 1, 1, 1 D. prot 1, 1, 0
32 Zaznacz model budowy atomu trytu. ( ... / 1 p.)

A. B. C. D.

33 Izotony to atomy różnych pierwiastków chemicznych, mające taką samą liczbę neutronów w jądrze ( ... / 1 p.)
atomowym. Uzupełnij schemat, wpisując symbol literowy E oraz liczby A i Z izotopu krzemu, będącego
jednocześnie izotonem atomu 27Mg.

34 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Izotopy pierwiastka chemicznego mają taką samą liczbę
A. masową. B. nukleonów. C. atomową. D. neutronów.
35 Alternatywą dla nieodnawialnych źródeł energii może być energia jądrowa. Wytwarza się ją w elektrowniach ( ... / 1 p.)
235
jądrowych wykorzystując izotopy promieniotwórcze, np. uranu dwieście trzydzieści pięć 92 U. Wskaż liczbę
235
podstawowych cząstek materii w atomie izotopu 92 U.
A. 92 p+, 235 e–, 92 n0 C. 92 p+, 92 e–, 143 n0
B. 92 p+, 92 e–, 235 n0 D. 143 p+, 143 e–, 92 n0

Grupa A | strona 5 z 12
36 ( ... / 1 p.)

37 Zaznacz poprawne uzupełnienie zdania (A–B) oraz jego uzasadnienie (1–2). ( ... / 1 p.)
Izotopy to atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się między sobą
A. liczbą atomową, liczbą neutronów w jądrze
1.
czyli atomowym.
B. liczbą masową,
2. liczbą protonów w jądrze atomowym.

38 Wskaż liczby protonów, elektronów i neutronów dla atomu izotopu 13C. ( ... / 1 p.)
A. 6, 6, 7 B. 13, 13, 6 C. 6, 6, 13 D. 7, 7, 6
39 Wskaż grupę izotopów tego samego pierwiastka chemicznego. ( ... / 1 p.)

A. 40 40 40
19E, 20E, 18E B. 24 23 27
12E, 11E, 13E C. 26 24 25
12E, 12E, 12E D. 41 40 40
20E, 20E, 18E

40 Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych. ( ... / 2 p.)

Nazwa pierwiastka Liczba Numer

Symbol chemiczny
chemicznego atomowa grupy okresu
glin
C
18 1

41 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 2 p.)

1. Grupy układu okresowego to pionowe kolumny ponumerowane od 1 do 18. P F

Pierwiastki chemiczne w układzie okresowym zostały uporządkowane zgodnie
2. P F
ze zmniejszającą się liczbą atomową Z.
3. Pierwiastek chemiczny leżący w 1. grupie i 2. okresie to lit. P F

Grupa A | strona 6 z 12
42 Uzupełnij zdania. ( ... / 2 p.)
Twórcą układu okresowego pierwiastków chemicznych był .............................................. .
Sformułowane przez niego prawo okresowości brzmi następująco: ....................................
.............................................................................................................................................. .
Poziome szeregi w układzie okresowym są nazywane ………………..….., a kolumny – …………..…..…..…
. Znając numer ................................... można określić liczbę powłok elektronowych, natomiast na podstawie
znajomości numeru .................................. można ustalić liczbę elektronów
...................................................................... . Pierwsza powłoka elektronowa może zawierać maksymalnie
........... elektrony, a druga – ........... elektronów.
43 Określ, jak nazywa się pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej Z równej 20. ( ... / 1 p.)

44 Rozpoznaj opisany pierwiastek i zaznacz jego symbol chemiczny. ( ... / 1 p.)

Pierwiastek chemiczny z grupy węglowców. Liczba jego elektronów jest równa sumie protonów i elektronów
atomu siarki.
A. C
B. O
C. Si
D. Ge

45 Określ, w którym okresie i w której grupie układu okresowego pierwiastków chemicznych położony ( ... / 1 p.)
jest wapń.
46 Napisz, jak nazywają się poziome szeregi w układzie okresowym pierwiastków chemicznych. ( ... / 1 p.)

47 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. ( ... / 2 p.)

Nazwa Liczba
pierwiastka Konfiguracja
chemicznego powłok elektronów elektronowa
protonów elektronów
elektronowych walencyjnych

glin

20

48 Uzupełnij tabelę. ( ... / 4 p.)

Liczba Uproszczony
Symbol chemiczny
model atomu
pierwiastka A protonów neutronów elektronów elektronów
ZE
walencyjnych

14
7 N

33
16S

Grupa A | strona 7 z 12
49 Na schemacie fragmentu układu okresowego pod literami T i U są ukryte pierwiastki chemiczne będące ( ... / 2 p.)
składnikami powietrza o stałej zawartości.

Wskaż zdanie opisujące pierwiastek chemiczny T.

A. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8.
B. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na dwóch powłokach.
C. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 4 elektrony walencyjne.
D. Pierwiastek chemiczny T jest gazem szlachetnym.
Wskaż zdanie opisujące pierwiastek U.
A. Jądro atomowe tego pierwiastka chemicznego ma 2 protony.
B. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8M1.
C. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 6 elektronów walencyjnych.
D. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na 1 powłoce.

Grupa A | strona 8 z 12
50 Zaznacz liczbę elektronów, protonów oraz elektronów walencyjnych w atomach sodu i chloru. ( ... / 2 p.)

A. 11 protonów E. 23 elektrony I. 11 elektronów walencyjnych

B. 23 protony F. 17 elektronów J. 17 elektronów walencyjnych
C. 17 protonów G. 11 elektronów K. 7 elektronów walencyjnych
D. 35 protonów H. 35 elektronów L. 1 elektron walencyjny

Liczba
Atom
protonów elektronów elektronów walencyjnych
a) sodu A/B/C/D E/ F / G / H I/J/K/L
b) chloru A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L

51 Na fragmencie układu okresowego pierwiastków chemicznych zaznaczono zmianę właściwości pierwiastków ( ... / 1 p.)
chemicznych w grupach i okresach.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli jest
fałszywe.
Pionowa strzałka oznacza zwiększanie się zdolności oddawania elektronów
1. P F
przez atom danego pierwiastka chemicznego.
Pozioma strzałka oznacza zmniejszanie się liczby elektronów walencyjnych w
2. P F
atomie danego pierwiastka chemicznego.

Grupa A | strona 9 z 12
52 Zidentyfikuj nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie informacji na temat budowy jego atomu. ( ... / 2 p.)
Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych.

1. Ma dwa elektrony walencyjne.

A. potas B. fosfor C. glin D. bar
2. W jego atomie znajduje się 19 elektronów.
A. potas B. fosfor C. glin D. bar

53 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. ( ... / 3 p.)

Nazwa pierwiastka
Węgiel Magnez Chlor
chemicznego
Symbol chemiczny
Masa atomowa
grupy
Numer
okresu
atomowa Z
protonów
elektronów
Liczba
elektronów
walencyjnych
powłok
elektronowych
Konfiguracja elektronowa
Uproszczony
model atomu

Grupa A | strona 10 z 12
54 Uzupełnij informacje dotyczące charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych, używając ( ... / 2 p.)
określeń: wzrost, spadek, zwiększanie się, zmniejszanie się (określeń możesz użyć kilkakrotnie).

55 Ustal nazwę pierwiastka chemicznego, nazwy pierwiastków chemicznych lub grup pierwiastków ( ... / 3 p.)
chemicznych, których dotyczą podane informacje. Skorzystaj z układu okresowego pierwiastków
chemicznych.
a) ma 2 elektrony walencyjne ………………………..............…………….
b) konfiguracja elektronowa: K2L8M4 …………………………………….
c) znajduje się w 4. okresie i 16. grupie …………………………………….
d) ma liczbę atomową Z = 53 ………………………...............…………….
e) metal znajdujący się w 15. grupie …………………....………………….
f) masa atomowa wynosi 32 u ……..........…………....…………………….
g) jądro atomu zawiera 17 protonów …………………...………………….
56 Wskaż właściwość, która zmniejsza się zgodnie z kierunkiem strzałki na schemacie. ( ... / 1 p.)
A. aktywność chemiczna niemetali
B. charakter niemetaliczny
C. liczba powłok elektronowych
D. zdolność przyjmowania elektronów

57 Narysuj uproszczone modele atomów podanych pierwiastków chemicznych. a) potas ( ... / 2 p.)
b) brom

Grupa A | strona 11 z 12
58 Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, wskaż zestaw zawierający poprawny ( ... / 1 p.)
opis atomu tlenu.

Liczba
Masa
Zestaw elektronów powłok
atomowa
protonów elektronów
walencyjnych elektronowych

I 8u 8 8 2 6

II 16 u 8 8 6 2

III 8u 6 6 6 2

IV 16 u 8 8 2 6
A. I B. II C. III D. IV
59 Korzystając z układu okresowego pierwiastków, określ i zaznacz liczby cząstek elementarnych w ( ... / 1 p.)
atomie sodu.
A. 11 protonów, 11 elektronów, 11 neutronów
B. 11 protonów, 12 elektronów, 12 neutronów
C. 11 protonów, 11 elektronów, 23 neutrony
D. 11 protonów, 11 elektronów, 12 neutronów
60 Podkreśl symbol chemiczny metalu o większej aktywności chemicznej. ( ... / 2 p.)
a) K, Na b) Li, Cs c) K, Li d) Na, Li

Grupa A | strona 12 z 12
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 94 p.
Imię ..................................................................................

1 Zaznacz zdanie fałszywe. ( ... / 1 p.)

A. Pierwiastek chemiczny jest zbiorem takich samych atomów.

B. Atomy tego samego pierwiastka chemicznego mają identyczne rozmiary.

C. Masa atomowa tlenu wynosi 16 u.

1
D. 1 unit (1 u) to masy atomu węgla.
14

2 Zaznacz uproszczony model budowy atomu chloru. ( ... / 1 p.)

A. B. C. D.

3 Wskaż maksymalną liczbę elektronów w powłoce elektronowej M. ( ... / 1 p.)

A. 2 B. 8 C. 18 D. 32
4 Ustal symbole pierwiastków chemicznych ukrytych pod oznaczeniami X i Z, wiedząc, że pierwiastki te ( ... / 2 p.)
wchodzą w skład związku chemicznego o wzorze sumarycznym XZ3, którego masa cząsteczkowa jest równa
68 u. Pierwiastek chemiczny X jako jedyny w swojej grupie układu okresowego jest niemetalem i ma 3
elektrony walencyjne.
5 Uzupełnij zdania. ( ... / 3 p.)
Zjawisko dyfuzji polega na ...................................................................................................
.............................................................................................................................................. . Świadczy ono o
tym, że materia ma budowę ...................................................................... .
budowę materii. Możemy je zaobserwować m.in. podczas: a) ............................................,
................................... b) ......................................................................................................……....., c)
........................................................................................................................... .
Twórą teorii atomistyczno-cząsteczkowej jest .................................................................... .
6 Przeprowadzono doświadczenie chemiczne Obserwowanie zjawiska dyfuzji według instrukcji. Napisz ( ... / 2 p.)
obserwacje i sformułuj wniosek.
Instrukcja: Otwórz na chwilę butelkę ze stężonym roztworem amoniaku.
Obserwacje: ......................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Wniosek: ............................................................................................................................
7 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 2 p.)

Dyfuzja to samorzutne wnikanie cząstek jednej substancji między cząstki

1. P F
drugiej substancji.
2. Jednostką masy atomowej jest gram. P F
3. Zjawisko dyfuzji najszybciej zachodzi w substancjach stałych. P F

8 Wskaż proces, w którym nie zachodzi zjawisko dyfuzji. ( ... / 1 p.)

A. mycie samochodu C. dodawanie detergentu do wody
B. parzenie kawy D. rozchodzenie się spalin samochodowych

Grupa B | strona 1 z 12
9 Przyporządkuj do podanych pojęć ich definicje. ( ... / 1 p.)

1. masa cząsteczkowa A. masa atomu wyrażona w jednostkach masy atomowej (u)

2. masa atomowa B. masa cząsteczki wyrażona w gramach
C. masa cząsteczki wyrażona w jednostkach masy atomowej (u)
D. masa atomu wyrażona w gramach

10 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach. ( ... / 4 p.)

a) O2 c) Ca(OH)2
b) SO3 d) Mg3(PO4)2

11 Oblicz masy cząsteczkowe substancji o podanych wzorach sumarycznych i zaznacz poprawne ( ... / 2 p.)
odpowiedzi. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych.

Al2(SO4)3
A. 342 u B. 72 u C. 75 g D. 150 g
CH3COOH
A. 59 u B. 44 u C. 60 u D. 48 g
12 Tlen tworzy cząsteczki dwuatomowe. Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, ( ... / 1 p.)
wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową tlenu.
A. 32 u B. 32 g C. 16 u D. 17,25 g
13 Wskaż poprawnie obliczoną masę cząsteczkową tlenku siarki(IV) SO2. ( ... / 1 p.)
A. 64 g B. 64 u C. 44 g D. 44 u
14 Na podstawie układu okresowego pierwiastków oblicz i zaznacz masę cząsteczkową Fe2O3. ( ... / 1 p.)
A. 72 u B. 104 u C. 160 u D. 216 u
15 Masa cząsteczkowa tlenku pewnego pierwiastka wynosi 60 u. Oblicz masę atomową tego pierwiastka, ( ... / 2 p.)
jeżeli wiadomo, że należy on do grupy 14. układu okresowego pierwiastków chemicznych.
16 Oblicz i zaznacz masę cząsteczkową tlenku sodu. ( ... / 1 p.)
A. 62 u B. 39 u C. 59 u D. 62 g

Grupa B | strona 2 z 12
17 Wskaż nazwę pierwiastka chemicznego, którego budowę atomu przedstawiono na uproszczonym ( ... / 1 p.)
modelu.
A. potas
B. sód
C. chlor
D. fluor

18 Uzupełnij zdania i podkreśl poprawne określenia. ( ... / 3 p.)

Każdy atom składa się z jądra atomowego i………….……..…………………….........… . Jądro atomowe
znajduje się w centrum / poza centrum atomu. Ma ono dodatni / ujemny ładunek elektryczny. W jego
skład wchodzą protony / elektrony / neutrony. Masa wskazanych cząstek podstawowych wynosi w
1
przybliżeniu u / 1 u. Ładunek elektryczny tych cząstek wynosi …..........…..….. . Wokół jądra
1840
1
atomowego poruszają się ……………………….….....................……………….…o masie u/1ui
1840
ładunku elektrycznym …… . Pozostałe ......…………………………… wraz z jądrem atomowym tworzą
tzw. …….......……..…………………...…………. . Znając liczbę masową można określić
……..........................................................................., a liczba atomowa informuje
o ........................................................................................................................................... .
19 Zaznacz poprawne informacje na temat atomu berylu. ( ... / 2 p.)

Atom berylu 94Be składa się z:

A. 4 protonów, 4 elektronów, 5 neutronów.
B. 4 protonów, 19 elektronów, 4 neutronów.
C. 4 protonów, 4 elektronów, 4 neutronów.
D. 9 protonów, 4 elektronów, 9 neutronów.
Konfiguracja elektronowa atomu berylu to
A. K2L5. B. K2L8M4. C. K2L2. D. K2L6M6.
20 Wskaż rozmieszczenie elektronów na powłokach elektronowych (konfigurację elektronową) atomu ( ... / 1 p.)
magnezu.
A. K2L8M10 B. K2L8M8N2 C. K2L8M2 D. K2L9M9
21 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań dotyczących budowy atomu. ( ... / 1 p.)
Atom pierwiastka chemicznego jest zbudowany z jądra atomowego, w którym znajdują się naładowane
dodatnio / naładowane ujemnie / elektrycznie obojętne protony oraz naładowane dodatnio / naładowane
ujemnie / elektrycznie obojętne neutrony. Elektrony tworzą powłoki elektronowe. Wśród powłok
elektronowych wyróżniamy powłokę walencyjną – jest to powłoka znajdująca się najbliżej jądra / najdalej
od jądra atomowego.
22 Dopasuj konfgurację elektronową do odpowiedniego gazu szlachetnego. ( ... / 2 p.)
A. 2He B. 10Ne C. 18Ar D. 36Kr
a) K2L8M18N8 A/B/C/D
b) K2L8 A/B/C/D
c) K2 A/B/C/D
d) K2L8M8 A/B/C/D

Grupa B | strona 3 z 12
23 ( ... / 1 p.)

24 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Elektron to cząstka podstawowa
A. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym 0.

1
B. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie u i ładunku elektrycznym –1.
1840
1
C. wchodząca w skład jądra atomowego, o masie u i ładunku elektrycznym +1.
1840
D. poruszająca się wokół jądra atomowego, o masie 1 u i ładunku elektrycznym +1.

25 Uzupełnij zdania dotyczące budowy atomu tlenu. ( ... / 1 p.)

Atom tlenu 18
8 O jest zbudowany z ..... protonów, ….. elektronów, ….. neutronów. Liczba jego elektronów
walencyjnych wynosi …..
26 Wskaż konfigurację elektronową atomu tlenu. ( ... / 1 p.)
A. K2L8M18N5 B. K2L8M6 C. K L
2 6 D. K L M N
2 8 18 6

27 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Liczba masowa określa
A. liczbę neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
B. liczbę protonów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
C. sumę protonów i neutronów w jądrze atomu pierwiastka chemicznego.
D. sumę protonów, elektronów i neutronów w atomie pierwiastka chemicznego.

Grupa B | strona 4 z 12
28 Napisz definicję izotopów i wymień ich trzy zastosowania. ( ... / 2 p.)
Izotopy to ……………………………………...………………………………..…………
……………………………………………………………………………………...………
………………………………………………………………........……………...……….. .
Zastosowania izotopów:
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

29 Napisz nazwę izotopu o symbolu chemicznym 2H oraz ustal liczbę jego cząstek podstawowych: ( ... / 2 p.)
protonów, neutronów i elektronów.
nazwa izotopu: ………………………………
liczba protonów: …………; liczba neutronów: …………; liczba elektronów: …..……
30 Napisz definicje podanych pojęć. a) jednostka masy ( ... / 2 p.)
atomowej –
......……………………………………...………………..………………………………………………………
………..……………………..…….. .
b) masa atomowa – ...............................................................................................................
………………………………………………………………………………………………..….………………
……………….................................…………………………….…..... .
31 Wskaż nazwę izotopu 3H z poprawnie podaną liczbą cząstek, będących jego składnikami (kolejno ( ... / 1 p.)
protonów, elektronów, neutronów).
A. prot 2, 2, 1 B. tryt 1, 1, 2 C. deuter 1, 1, 1 D. prot 1, 1, 0
32 Zaznacz model budowy atomu deuteru. ( ... / 1 p.)

A. B. C. D.

33 Izobary to atomy różnych pierwiastków chemicznych, mające taką samą liczbę masową. Uzupełnij schemat, ( ... / 1 p.)
wpisując symbol literowy E oraz liczby A i Z izotopu magnezu, będącego jednocześnie izobarem atomu
glinu mającego 14 neutronów w jądrze atomowym.

34 Zaznacz poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)

Izotopy pierwiastka chemicznego różnią się liczbą
A. masową. B. elektronów. C. atomową. D. elektronów walencyjnych.
35 Alternatywą dla nieodnawialnych źródeł energii może być energia jądrowa. Wytwarza się ją w elektrowniach ( ... / 1 p.)
235
jądrowych wykorzystując izotopy promieniotwórcze, np. uranu dwieście trzydzieści pięć 92 U. Wskaż liczbę
235
podstawowych cząstek materii w atomie izotopu 92 U.
A. 92 p+, 235 e–, 92 n0 C. 143 p+, 143 e–, 92 n0
B. 92 p+, 92 e–, 235 n0 D. 92 p+, 92 e–, 143 n0

Grupa B | strona 5 z 12
36 ( ... / 1 p.)

37 Zaznacz poprawne uzupełnienie zdania (A–B) oraz jego uzasadnienie (1–2). ( ... / 1 p.)
Izotopy to atomy tego samego pierwiastka chemicznego różniące się między sobą
A. liczbą masową,
1. liczbą elektronów.
czyli
B. liczbą atomową, liczbą neutronów w jądrze
2.
atomowym.

38 Wskaż liczby protonów, elektronów i neutronów dla atomu izotopu 17O. ( ... / 1 p.)
A. 8, 9, 8 B. 8, 8, 8 C. 17, 17, 8 D. 8, 8, 9
39 Wskaż grupę izotopów tego samego pierwiastka chemicznego. ( ... / 1 p.)

A. 50 50 50
22E, 23E, 24E B. 61 58 62
28E, 28E, 28E C. 50 51 52
21E, 23E, 24E D. 41 40 40
20E, 20E, 18E

40 Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych. ( ... / 2 p.)

Nazwa pierwiastka Liczba Numer

Symbol chemiczny
chemicznego atomowa grupy okresu
P
tlen
18 3

41 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 2 p.)

1. Okresy układu okresowego to pionowe kolumny ponumerowane od 1 do 18. P F

Pierwiastki chemiczne w układzie okresowym zostały uporządkowane zgodnie
2. P F
ze zwiększajacą się liczbą atomową Z.
3. Pierwiastek chemiczny leżący w 18. grupie i 2. okresie to neon. P F

Grupa B | strona 6 z 12
42 Uzupełnij zdania. ( ... / 2 p.)
Właściwości pierwiastków chemicznych w miarę zwiększania się ich mas atomowych powtarzają się
okresowo. Tak brzmi ...................................................................................., sformułowane przez
............................................................................................................ . Układ okresowy pierwiastków
chemicznych składa się z grup, czyli …………………….. .....................................................oraz okresów
stanowiących ……………..…………….. . Na podstawie numeru grupy można określić
......................................................................., natomiast dzięki numerowi okresu można podać
............................................................... . Druga powłoka elektronowa może zawierać maksymalnie ...........
elektrony, a druga – ........... elektronów.
43 Określ, jak nazywa się pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej Z równej 8. ( ... / 1 p.)

44 Rozpoznaj opisany pierwiastek i zaznacz jego symbol chemiczny. ( ... / 1 p.)

Pierwiastek chemiczny mający 3 powłoki elektronowe i 7 elektronów walencyjnych.
A. Si
B. Cl
C. B
D. F

45 Określ, w którym okresie i w której grupie układu okresowego pierwiastków chemicznych położony ( ... / 1 p.)
jest magnez.
46 Napisz, jak nazywają się kolumny w układzie okresowym pierwiastków chemicznych. ( ... / 1 p.)

47 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. ( ... / 2 p.)

Nazwa Liczba
pierwiastka Konfiguracja
chemicznego powłok elektronów elektronowa
protonów elektronów
elektronowych walencyjnych

magnez

4 7

48 Uzupełnij tabelę. ( ... / 4 p.)

Liczba Uproszczony
Symbol chemiczny
model atomu
pierwiastka A protonów neutronów elektronów elektronów
ZE
walencyjnych

16
8 O

31
15 P

Grupa B | strona 7 z 12
49 Na schemacie fragmentu układu okresowego pod literami T i U są ukryte pierwiastki chemiczne będące ( ... / 2 p.)
składnikami powietrza o stałej zawartości.

Wskaż zdanie opisujące pierwiastek chemiczny T.

A. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8.
B. Pierwiastek chemiczny T jest gazem szlachetnym.
C. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 4 elektrony walencyjne.
D. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na dwóch powłokach.
Wskaż zdanie opisujące pierwiastek U.
A. Jądro atomowe tego pierwiastka chemicznego ma 2 protony.
B. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego to K2L8M1.
C. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na 1 powłoce.
D. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 6 elektronów walencyjnych.

Grupa B | strona 8 z 12
50 Zaznacz liczbę elektronów, protonów oraz elektronów walencyjnych w atomach sodu i chloru. ( ... / 2 p.)

A. 17 protonów E. 23 elektrony I. 1 elektron walencyjny

B. 23 protony F. 35 elektronów J. 17 elektronów walencyjnych
C. 11 protonów G. 11 elektronów K. 11 elektronów walencyjnych
D. 35 protonów H. 17 elektronów L. 7 elektronów walencyjnych

Liczba
Atom
protonów elektronów elektronów walencyjnych
a) sodu A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L
b) chloru A/B/C/D E/F/G/H I/J/K/L

51 Na fragmencie układu okresowego pierwiastków chemicznych zaznaczono zmianę właściwości pierwiastków ( ... / 1 p.)
chemicznych w grupach i okresach.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli jest
fałszywe.
1. Pionowa strzałka oznacza zwiększanie się liczby powłok elektronowych. P F
2. Pozioma strzałka oznacza wzrost aktywności chemicznej niemetali. P F

Grupa B | strona 9 z 12
52 Zidentyfikuj nazwę pierwiastka chemicznego na podstawie informacji na temat budowy jego atomu. ( ... / 2 p.)
Skorzystaj z fragmentu układu okresowego pierwiastków chemicznych.

1. Ma dwa elektrony walencyjne.

A. potas B. fosfor C. glin D. wapń
2. W jego atomie znajduje się 15 elektronów.
A. potas B. fosfor C. glin D. bar

53 Uzupełnij tabelę, korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych. ( ... / 3 p.)

Nazwa pierwiastka chemicznego Fluor Krzem Argon

Symbol chemiczny
Masa atomowa
grupy
Numer
okresu
atomowa Z
protonów
elektronów
Liczba
elektronów
walencyjnych
powłok
elektronowych
Konfiguracja elektronowa
Uproszczony
model atomu

Grupa B | strona 10 z 12
54 Uzupełnij informacje dotyczące charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych, używając ( ... / 2 p.)
określeń: wzrost, spadek, zwiększanie się, zmniejszanie się (określeń możesz użyć kilkakrotnie).

55 Ustal nazwę pierwiastka chemicznego, nazwy pierwiastków chemicznych lub grup pierwiastków ( ... / 3 p.)
chemicznych, których dotyczą podane informacje. Skorzystaj z układu okresowego pierwiastków
chemicznych.
a) ma 1 elektron walencyjny ………………………..............……..
b) masa atomowa wynosi 27 u …………………………………….
c) ma liczbę atomową Z = 49 ……………………………………...
d) znajduje się w 5. okresie i 15. grupie ………………………......
e) atom ma 19 elektronów …………………....…………………....
f) konfiguracja elektronowa: K2L8M5 ……..........…………....…...
g) jniemetal znajdujący się w 13. grupie …………………...……...
56 Wskaż właściwość, która wzrasta zgodnie z kierunkami strzałek na schemacie. ( ... / 1 p.)
A. charakter niemetaliczny
B. charakter metaliczny
C. aktywność chemiczna metali
D. zdolność oddawania elektronów

57 Narysuj uproszczone modele atomów podanych pierwiastków chemicznych. a) wapń ( ... / 2 p.)
b) arsen

Grupa B | strona 11 z 12
58 Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, wskaż zestaw zawierający poprawny ( ... / 1 p.)
opis atomu węgla.

Liczba
Masa
Zestaw elektronów powłok
atomowa
protonów elektronów
walencyjnych elektronowych

I 12 u 6 6 4 2

II 16 u 8 8 6 2

III 8u 6 6 6 2

IV 12 u 4 4 2 6
A. I B. II C. III D. IV
59 Korzystając z układu okresowego pierwiastków, określ i zaznacz liczby cząstek elementarnych w ( ... / 1 p.)
atomie potasu.
A. 19 protonów, 20 elektronów, 19 neutronów
B. 19 protonów, 19 elektronów, 39 neutronów
C. 19 protonów, 19 elektronów, 20 neutronów
D. 19 protonów, 20 elektronów, 39 neutronów
60 Podkreśl symbol chemiczny metalu o większej aktywności chemicznej. ( ... / 2 p.)
a) K, Fr b) Li, K c) K, Na d) Rb, Li

Grupa B | strona 12 z 12