TÀI LIỆU GIẢNG DẠY

ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐH QUỐC GIA HÀ NỘI

BẢN QUYỀN: TRUNG TÂM LUYỆN THI QUỐC GIA HSA

BỘ MÔN: TƯ DUY ĐỊNH LƯỢNG
BIÊN SOẠN: TRUNG TÂM HSA EDUCATION
TÀI LIỆU: CHUYÊN ĐỀ CẤP SỐ NHÂN, CẤP SỐ CỘNG (P1)
Phạm vi kiến thức :
- Phân biệt rõ cấp số nhân và cấp số cộng.
- Nắm được các bài toán tính tổng dãy số.
- Ứng dụng vào các bài toán thực tế.
I. Tổng hợp lý thuyết về cấp số cộng
1. Định nghĩa, những thông số cần quan tâm
Cấp số cộng là một dãy số (hữu hạn hoặc vô hạn), trong đó kể từ số hạng thứ hai, mỗi số hạng đều
bằng số hạng đứng ngay trước nó cộng với một số không đổi d .
Số không đổi d được gọi là công sai của cấp số cộng.
Đặc biệt, khi d = 0 thì cấp số cộng là một dãy số không đổi (tất cả các số hạng đều bằng nhau).
Ví dụ dãy số :
2 4 6 8 10 12……….
Số hạng đầu tiên:
Công sai:
Nhận xét: Từ định nghĩa, ta có:
Nếu ( un ) là một cấp số cộng với công sai d , ta có công thức truy hồi

un+1 = un + d , n  *
.
Cấp số cộng ( un ) là một dãy số tăng khi và chỉ khi công sai d  0 .
Cấp số cộng ( un ) là một dãy số giảm khi và chỉ khi công sai d  0 .
2. Tính chất và công thức cần ghi nhớ
un = u1 + (n − 1)d , n  2.

uk −1 + uk +1
uk = Với k  2 .
2
Đặt Sn = u1 + u2 + ... + un . Khi đó:

n(u1 + un ) n(n − 1)
Sn = hoặc Sn = nu1 + d.
2 2
Các công thức biến đổi và các dãy cơ bản.
u2 = u1 + d
u3 = u1 + 2d
ui = u1 + (i − 1)d
2ui = ui +1 + ui −1
n(n + 1)
Sn = 1 + 2 + 3 + .... + n =
2
n(n + 1)(2n + 1)
Sn = 12 + 22 + .... + n 2 =
6
n(n + 1)(n + 2)
Sn = 1.2 + 2.3 + 3.4 + ........... + n(n + 1) =
3
1 1 1 1 n
Sn = + + + ........... + =
1.2 2.3 3.4 n(n + 1) n + 1
II. Các dạng bài tập và phương pháp giải.
1. Xác định cấp số cộng và các yếu tố.

• Phương pháp: xác định số hạng thứ n của dãy số.

• Dãy số (un ) là một cấp số cộng  un+1 − un = d không phụ thuộc vào n ( n  1; n 
) và d là công sai của cấp số cộng đó.
• Ba số a, b, c theo thứ tự đó lập thành cấp số cộng  a + c = 2b .
• Để xác định một cấp số cộng, ta cần xác định số hạng đầu và công sai. Do đó, ta
thường biểu diễn giả thiết của bài toán qua u1 và d .
• Tìm số hạng đầu tiên, công sai của cấp số cộng, tìm số hạng thứ k của cấp số
cộng:
• Ta thiết lập một hệ phương trình gồm hai ẩn u1 và d. Tìm được u1 và d.

Muốn tìm số hạng thứ k, trước tiên ta phải tìm u1 và d. Sau đó áp dụng công thức:
uk = u1 + ( k − 1) d .

HSA 01. Cho cấp số cộng ( un ) với u1 = 2 và u7 = −10 . Công sai của cấp số cộng đã cho bằng
A. 2 . B. 3 . C. −1 . D. −2 .
HSA 02. Cho cấp số cộng ( un ) với u1 = 4 và d = 8 . Số hạng u20 của cấp số cộng đã cho bằng
A. 156 . B. 165 . C. 12 . D. 245 .

HSA 03. Cho cấp số cộng ( un ) với u1 = 3 và d = −3 . Tổng 10 số hạng đầu tiên của cấp số cộng đã
cho bằng
A. 26 . B. −26 . C. −105 . D. 105 .
HSA 04. Cho cấp số cộng ( un ) có số hạng đầu u1 = 3 và công sai d = 2 . Tổng của 2019 số hạng đầu
bằng
A. 4 080 399 . B. 4 800 399 . C. 4 399 080 . D. 8 154 741.

HSA 05. Xác định số hàng đầu u1 và công sai d của cấp số cộng ( un ) có u9 = 5u2 và u13 = 2u6 + 5 .
A. u1 = 3 và d = 4 . B. u1 = 3 và d = 5 . C. u1 = 4 và d = 5 . D. u1 = 4 và d = 3


u − u + u = 7
HSA 06. Tìm công thức số hạng tổng quát của cấp số cộng ( un ) thỏa mãn:  2 3 5
u1 + u6 = 12

A. un = 2n + 3 . B. un = 2n − 1 . C. un = 2n + 1. D. un = 2n − 3 .

HSA 07. Cho cấp số cộng ( un ) có u2 = 2001 và u5 = 1995 . Khi đó u1001 bằng
A. 4005 . B. 1 . C. 3 . D. 4003 .
u5 + 3u3 − u2 = −21
HSA 08. Cho cấp số cộng ( un ) thỏa mãn  . Tính số hạng thứ 100 của cấp số.
 7
3u − 2u 4 = −34
A. u100 = −243 . B. u100 = −295 . C. u100 = −231 . D. u100 = −294 .
2. Tính tổng và bài toán liên quan
Công thức xác định Sn = u1 + u2 + ... + un . Khi đó:

n(u1 + un ) n(n − 1)
Sn = hoặc Sn = nu1 + d.
2 2
HSA 09. Cho dãy số ( un ) là một cấp số cộng có u1 = 3 và công sai d = 4 . Biết tổng n số hạng đầu
của dãy số ( un ) là Sn = 253 . Tìm n .
A. 9 . B. 11 . C. 12 . D. 10 .
HSA 10. Cho cấp số cộng ( un ) có u5 = −15 ; u20 = 60 . Tổng 20 số hạng đầu tiên của cấp số cộng là
A. S20 = 250 . B. S20 = 200 . C. S20 = −200 . D. S20 = −25 .

u + u = 8
HSA 11.Cho cấp số cộng (u n ) thỏa mãn  1 4 . Tính tổng 10 số hạng đầu của cấp số cộng trên.
u3 − u2 = 2
A. 100 . B. 110 . C. 10 . D. 90 .
HSA 12. Cho cấp số cộng ( un ) có số hạng đầu bằng 1 và tổng 100 số hạng đầu bằng 14950 . Giá trị
1 1 1
của tổng + + ... + bằng.
u1u2 u2u3 u49u50
49 49
A. . B. 148 . C. . D. 74 .
74 148
3. Các bài toán thực tế
HSA 13. Hùng đang tiết kiệm để mua một cây guitar. Trong tuần đầu tiên, anh ta để dành 42 đô la, và
trong mỗi tuần tiếp theo, anh ta đã thêm 8 đô la vào tài khoản tiết kiệm của mình. Cây
guitar Hùng cần mua có giá 400 đô la. Hỏi vào tuần thứ bao nhiêu thì anh ấy có đủ tiền để
mua cây guitar đó?
A. 47 . B. 45 . C. 44 . D. 46 .
HSA 14. Trong hội chợ tết Mậu Tuất 2018 , một công ty sữa muốn xếp 900 hộp sữa theo số lượng
1,3,5,... từ trên xuống dưới (số hộp sữa trên mỗi hàng xếp từ trên xuống là các số lẻ liên
tiếp - mô hình như hình bên). Hàng dưới cùng có bao nhiêu hộp sữa?

A. 59. B. 30. C. 61. D. 57.

HSA 15. Một công ti trách nhiệm hữu hạn thực hiện việc trả lương cho các kĩ sư theo phương thức
sau: Mức lương của quý làm việc đầu tiên cho công ti là 4,5 triệu đồng/quý, và kể từ quý
làm việc thứ hai, mức lương sẽ được tăng thêm 0,3 triệu đồng mỗi quý. Hãy tính tổng số
tiền lương một kĩ sư nhận được sau 3 năm làm việc cho công ti.
A. 83, 7 (triệu đồng). B. 78,3 (triệu đồng).
C. 73,8 (triệu đồng). D. 87,3 (triệu đồng).