1.

ŻOŁĄDEK
- błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, który wpukla się
do blaszki właściwej błony śluzowej tworząc dołki żołądkowe, które prowadzą do
rozgałęzionych gruczołów żołądkowych
- komórki powierzchowne wyścielają światło jelita i dołki żołądkowe wydzielają śluz przed
drażniącym działaniem soku żołądkowego
- nabłonek gruczołów żołądkowych składa się z 4 głównych komórek:

a) komórki śluzowe szyjki:

-niedojrzałe prekursory komórek powierzchniowych śluzowych
-znajdują się w wąskiej szyjce gruczołów żołądkowych
-wydzielają śluz ochrona przed drażniącym działaniem soku żołądkowego
-niższe od komórek powierzchniowych śluzowych

b) komórki okładzinowe:

- występują między komórkami śluzowymi szyjki

-znajdują się w głębszej części gruczołów żołądkowych
-kwasochłonna cytoplazma zawiera dużo mitochondriów
-aktywne komórki okładzinowe posiadają wgłębienie tworzący kanalik wewnątrzkomórkowy,
który bierze udział w procesie wydzielania i wytwarzania HCl do soku żoładkowego
- wytwarzają czynnik wewnętrzny Castle’a  niezbędny do wchłaniania witaminy B12 przez
jelito cienkie

c) komórki główne:
-dolna część gruczołów żołądkowych
-zymogenne
-dużo RER
-dużo ziarnistości wydzielniczych w szczytowej części komórki
- ziarnistości posiadają nieaktywny pepsynogen  niskie pH  pepsyna  rozkłada białka
- wydzielają też lipazę żołądkową trawienie lipidów

d) komórki enteroendokrynowe

- działają parakrynnie lub endokrynnie

- wydzielają hormony peptydowe
- rozproszone w nabłonku błony śluzowej żołądka
- w dnie żołądka

Błona mięsniowa  mięsnie gładkie  mieszanie pokarmu przez skurcze z HCl, enzymami
trawiennymi i ze sluzem
 2. JELITO CIENKIE
- wyściółka jelita układa się w okrężne fałdy składającej się z błony śluzowej i podśluzowej
- cała powierzchnia błony śluzowej jelita jest pokryta kosmkami jelitowymi rdzeń
zbudowany z blaszki właściwej błony śluzowej, zbudowanej z tkanki łącznej  zwiększają
powierzchnie wchłaniania
- kosmki są skierowane w stronę światła jelita
- kosmki są pokryte nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, które składa się z
enterocytów z rozproszonymi komórkami kubkowymi
- pomiędzy kosmkami występują proste cewkowe gruczoły jelitowe (krypty Lieberkuhna)
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty kosmka wykazuje ciągłość z tymi gruczołami

a) Enterocyty:

- komórki absorpcyjne
-duże okrągłe jądro
- wysokie walcowate komórki
- w szczytowej części posiadają rąbek prążkowany, jest to warstwa gęsto upakowanych
mikrokosmków pokryte są glikokaliksem, przez niego pobierają składniki odżywcze

b) Komórki kubkowe:

- rozproszone wśród enterocytów

- wydzielają mucyny, które tworzą śluz
- funkcja: ochrona i zwilżenie nabłonka błony śluzowej jelit

c) Komórki panetha:

- egzokrynne
- dużo kwasochłonnych ziarnistości w szczytowej części komórki
- ziarnistości posiadają defensywy, fosfolipazy A2, lizozym
- te związki łączą się z błoną drobnoustrojów i ścianą komórkową bakterii, rozkładając je
- znajdują się w podstawnej części krypt jelitowych

d) Komórki enteroendokrynowe:

- uwalniają hormony peptydowe

- kontrola uwalniania hormonów

e) Komórki M:

- transport patogenów przez nabłonek jelita

- znajdują się w błonie śluzowej pokrywającej grudki chłonne i kępki Peyera (skupisko grudek
limfatycznych, znajdujących się w błonie śluzowej i podśluzowej, wytwarzają i rozpoznają
odpowiedz immunologiczną na antygeny chorobotwórczych mikroorganizmów, głownie
znajdują się w jelicie krętym)
 3. DWUNASTNICA

- gruczoły brunnera- duże skupiska rozgałęzionych gruczołów cewkowych, mają dużo

płacików, z których rozciągają się małe przewody wyprowadzające uchodzące do krypt jelita,
wytwarzają śluz, który zobojętnia treść pokarmową, stanowiąc optymalne pH do aktywności
enzymów trzustkowych
- enterocyty
- komórki kubkowe
- kosmki
- fałdy okrężne
- gruczoły jelitowe

4. KOSMKI

a) Dwunastnica:
- krótkie i przysadziste kosmki przypominające liscie

b) Jelito czcze:
- długie, palczaste kosmki

c) jelito kręte:
- krótkie i rzadsze kosmki

5. JELITO GRUBE
- brak kosmków
-brak fałdów okrężnych
- charakterystyczna część- wyrostek robaczkowy
- wypełniona cewkowatymi gruczołami jelitowymi
- powierzchnuia jelita jest wysłana komórkami kubkowymi, komórek absorpcyjnych i
niewielkiej ilości komórek enteroendokrynowych
- włókna warstwy zewnętrznej są zebrane w trzech oddzielnych pasmach - tasma okrężnicy
- błona surowicza ma uwypuklenia tkanki tłuszczowej- przyczepki sieciowe

6. TRZUSTKA
- gruczoł zewnątrz i wewnątrz wydzielniczy
- wyspy langerhansa zbudowane z komórek endokrynnych (alfa: wydzielają glukagon, beta
insulinę, gamma- somatostatyna, PP polipeptyd trzustkowy
- torebka łącznotkankowa
- budowa zrazikowa
- pęcherzyki surowicze
- przewody międzyzrazikowe i śródzrazikowy

Enzymy trzustkowe:
- nukleazy DNA- aza, RNA- aza
-enzymy proteoliczne
- proteazy (nieaktywny trypsynogen)
- amylaza trzustkowa
-esteraza cholesterolu
-lipaza

7. WĄTROBA
- miąższ wątroby składa się z tysiąca małych płacików, hepatocyty tworzące blaszki są ułożone
promieniście wokół żyły środkowej płacika
- we przestrzeniach wrotnych brammo-zółciowych znajduje się tradia wątrobowa:

-tętnica i żyła wrotna międzypłacikowa

-przewody żółciowe międzypłacikowe

- tętnica i żyła wrotna tworzą naczynia zatokowe sinusoidy, które mają krew bogatą w tlen i
składniki odżywcze i wpływa do żyły środkowej, znajdują się pomiędzy blaszkami
hepatocytów
- śródbłonek sinusoidów jest nieciagly i porowaty, między nim a hepatocytami znajduja się
przestrzenie okołozatokowe Dissego, wymiana substancji między hepatocytami a osoczem
krwi
- ważne kómorki w sinusoidach:

-wyspecjalizowane makrofagi komórki Kuppfera, które rozpoznają i fagocytują stare

erytrocyty, należą do komórek prezentujących antygeny, usuwają wszelkie bakterie
- w przestrzeniach okołozatokowych znajdują się wątrobowe komórki gwiaździste Ito, które
mają wiele małych kropel lipidowych, w których jest magazynowana witamina A i witaminy
rozpuszczalne w tłuszczach, uwalniają cytokiny i składniki macierzy pozakomórkowej

- pomiędzy blaszkami hepatocytów znajdują się kanaliki żółciowe, wytwarzanie i wydzielanie

żółci przewód żółciowy Herringa (wyścielony nabłonkiem sześciennym (cholangiocyty)
przewód żółciowy okołopłacikowy przewód żółciowy międzypłacikowy lewy i prawy
przewód żółciowyprzewód wątrobowy wspólny + przewód pęcherzykowy  przewód
żółciowy wspólny