DOLABANI

yQ^sJi li°^s.vn

Hibris

iL^ctl) Blardiitljo Hibrarp

The Malphono George Anton Kiraz Collection

LoVi' ^ Loi La^s■nX oCii, jaSiJo^ Li*/

lvi Vl\ iiN. m Vi )oOU VI ouio . nnrtOl d

ylo I; V mo LlS^ a. ^ L;j3(uo

I; V m loou li-i-ED K

•> Oi^vJO,^ oCi>. Uo^ ^

Anyone who asks lor this volume, to

read, collate, or copy from it, and who
appropriates it to himself or herself, or
cuts anything out of it, should realize
that (s)he will have to give answer before
Ciod’s awesome tnbunal as if (s)he had
robbed a sancmary. Let such a person be
held anathema and receive no forgiveness
until the book is remrned. So be it.
Amen! And anyone who removes these
anathemas, digitally or otherwise, shall
himself receive them in double.
 coNjA^Lc cobs^c^^

^ >^ Vr^ C^ ^ ^\j.^Q_» (..c^ cA-aJCCO ^ i^ ^

»—• ^ cTLi b\^ ^ lib^ ■)

^ ' %

I2SS. 19^7-196^

V£Cl2102>

o>~-^)^Cir> /
2
 I ^O \^^ 4^ \_*-*ocs cvn

cso) ^ b^LoV>^^^9

C^Q ^^>r> Q^ I^rv-N f>, \ Vj^iJC^

v5^vLa2> <-C0^ OUli^l^^/^ < b^ll^ c^bvl^ CN\r\ ^

^ ^ %

)^,o. ^cacs^ V^^-3 v^qQ

\—2>»^o cotx^cia <:?)_=:> ^ y^ Ucir^ \^crL*>I.U

^ y^ / O < V^ cT) fN ^ ^ ^ >.~*N ^ ^

'v-.cOoil^ bvA^L 1L«>q^;^) \!\i^ Vsi^'^ Li^^

«

bw:^ l-^?>o>oo-> ^cf) a-L— tsii^'L^ l^tSZi ^

' % % % '

►sljik b olXcin .“lOis . bsii^C) >.j^bC) 1-^^oLq

v>.. Qr>^ U^b ^ ci)

bv » ^ L^ Cf)b\iv.cia )) ^dAjTi^ IjCO b g^"*sbv^~»

*. bs-*b>* ^ b\^g\ ^ ) b\jki_Zi iC

^ bx^ wZb b=> 1 cicf) ^ \l_^cjuk^ v5E> ^jiis^ ^ ^ ^ o

£. b/ b CT) baOl*3 c ^^Vs.-»vifcC\C\ \

V~^ ^ baraa o < hi ,j^j|;2£> V.^bs>^ \l\.^/o

M loViI CO b-l4>^ bobi

V^o^riCP^l «»cO /o\3,?

 *

^ %

t^\Li^ \l»)i^Qj^ gL/ *V*» >^CNtV> ^

^ V^gj^ oV^X. chl^o . )o. ^ 2 7SO

^ ^ V-«AS^ cV=^o^^/ ) ^^cf) led)

* w » , ' » »

^^v»lo .1 ^bcs> ^LVisao ^

U-tsa \\N^ JX'v \'^^o V.-^;i::a ,:isi Vccl^^V^o

' , • ' % ' •

cri^ o , ch-ie^-A:^ \KA^

N\ii<i)V-^^ol j V^>X. )'*>j

q)3c^sr>:!^ oA tVNfctiS Qr\^„.:^ Ok^^^XX N. Ok.®> C5rt ^ >v*^ rv <3ia=i_r^

Co)
 - 3.

CT) oo ,\Lo'^L) ^ ll^bo

c^t-i^kO j 1j=>>. \ ^ V-^^ cazT^ 1 ^cDqlItxS

o\-.^ cs) Ql1=:> ^ V»::iSN^5ciao

coL% *
«
^ £>7^
_1^ V-^o.> 1 W'^lc^ 11/

1 ^ v^i V-c^ui^G^

C^l^<^) cio'^GJhw^ Circes') v^cO^N. ^ V-iSivCiO v-ik^^

♦ ' * • » * ' ^ ,

] *►—2^ ^ 1 P ^^ ^ ^ ^

4c^"u)^ o

V-«J c^-^ O . \j KM^l cif)o \Sk^} Q>

v^COGbv./^ K-*aV2^'i^ 1^G")0 QC»2

? ^

V*2s>*^ ^£>c>'c^_k^Vlj^2 V^ANn L^S^ IcsO^

) ^cTlco \ik.I^<S ^ \ O *

.v^Cijc2b»^ Cf)b:::> ^ cTL*) ^o')

%
: <2s:>/ ao I ^ f£) tSlA^f
%

'*^\j^
%
cfL-l-^o') ^ V-«^g3
^ %
vsTg-QN.*. »^>g \] o

Q .cft.)-^<^ 'i2Si/ CiV-l^cJ) ^GrN>

• * '

_^V^is.o^o ciV-I^Gbi^ iLlxL.^ V-*3 g:^ of

V^LcrL:^? ^« <^bo>^lr>
%
1^00
♦
1 L'*.A^
/
b^>-ib/o
% /

csb^ o . v^b^ b^sG-Cf ^

Vl^^Q^l C^ V^CO ^ ^ ] ^»^g^^^

1>0 \s?I ^ V-^ / vxscfll2s> <XV^C\ G ^V^cb^.Qbs^ Vj2a^/L

 - v_
; Vi o

Ci^--b^-i^V/ >.jy\

\—3 O > V*i>^ V*-^ * ^l?‘^ V-*»-»^ '. \VcX-.\^bi.

^ ^ %

w ^QCD \■^4^c^iN^^ ^ ^VokiS:^—^ V^VcsSa >.*1.\—s ocyf)

' ' • ' »

* —•^1-::r> )5?/-C> n»)870 W cAi3Q::;<jg^ ^ \

.V=^V(^:^ 'k^ Ioc^ L f.>V

^-.ACio] ^'»i^ ^ Wo w-^Lri \^Vc^IcscO cTul^cO VU-^o

V-^^^ci£5C> Cs007 W^<^bo ^ >^*^CN

«

\\ ^CNrv^

V-^^OI5Ci^ ^CXi^^ry> Vli)

I fs f>t*N

^ ' ■>
^oOc^^ ^1

:1^5v1 ^ >o )

KoSa V
* '
or\^ ^ o ^
,
^
■’^ !
Wi^o^sa
/

>-f ^ \^ ^ici^ L/ O • ] ^

Car\ \ ^ fc. fvw ci

%

^CSCS), ) t^V^O ^£0 \c^ V-Cf)Q u

V’ ' ^
Ci^koL/j obs. '^>>^V/ocWC^^^

Ics^^CL^ ^ 1 ^C0%igs> yilio ^ cri:sx^

]^^0 *^TOa> ^ 1 b\^^ ^ ob^ On-^/o *'^-<:::::0^v^O^OCri::i^^$a^

 cOi^^^C c$)^v*^4l« 9
♦ - .. *

CS') Q\5^^ loQ^ v^cnci^/^

' . ' * ^ <

c> L ^ iiXi C> ^ 's>£sc>t^) <S o

%

^cci)^^>^12^00 *.
%* f * ^ j

K►—O
•• * nr> >'»
t t^^s, V^ >ifc fS
. / \ ^^n>> q, ( c5Xz:>i.=o

IxL*^Q ^^o »\ -- V

Cii) v^COoBv^/ 9

Vcxk^Ci^ o ] o \Na ^ ^ ^ ^ cS V\

\—^ ^Ci_CsO O u.;iJ ^oL 1 C^OQ

I

V-^A^ L'q[^ \ Q k ci^ o V^ ^ o L 1 1^ ci , \i=^^ Ci^ c^

bvj:*:^^
%
CiO •t
V^tsuS
f
cTlz^ 1 ccf)
J
'
%

^ »--S^ d ViJh^ Cijrijb ^ ]900 t\j^StO ^V-^COQ

^11/ 1 Vi^tS^cizb cS . g^^^fVN

« •> t ’ /

U^ <X»Q \l^ \. Cilr^lx^^ o vii^^C) \a—cjk_*M«^

. t^nod \-_^bCl^oL V».>>.^i^

 to)

Cil;^ Vi^ ^11/ ^ ^t^r^

• % * '

ViCi') Vjfc-fcl^ ci)\. '^C5)c5(ci\i::>/ ot*-. » 1 So7

• • %

\L.^ »-jXcSc:>

c^>c^

V=i-'Kci ^ v^csvi Vssrs>% vZiO

• ’ • " • / >o ^ « % •,

1 ^cs^V:^-^ V:^>boc) < V-^>^ W>C>Cici

\ji ' ' • ^ *

\—V^oj* c^UC:^ IcaoT) * o

’ u . < . . ^
^ \ ^ iSo^ fcvllk-^ VA^Ok^L VaJwCv^ Q
I

rr' ^ * r'
<r^o_*/o csq") 'fc3l\jcsa/
VJ'

•y^L b^VK.^
%
Cf) Q_»L^ 1 1 Ci.Oc^

.CO uV

cfCacx^ ^ V^b^s:!:::^ ^ <i. cDli^c^

V^bvlb )Q_c>pc) ^ ] L'Ci^ IcscO scoots-/

vgijLcac)(V-=^l^ V=>boc> <

^ * •

1—DCO^O .)^c^\a3/^ Vr^boo

^bvjQol]9/0 bsijkZ:>o

coVci3fc=>i^fcsL V.jaa'-)Ci:i1 iLi^

« * . * • ^

Icsco o' ^ C^Q \—i^^C^Oo

 ■ 7-

V . .
*—L / c> 1.0 . ^^^kCscTc y^ Nv-Ii

3 tvoD^bs-^ ^ l^tNl^^ \ ^ tM>ac) l^bv^o

^«

Cbj^bo cO^C)]L..aoo CiL^ ^O

\ h-^;^ cots-Vh^Lii o^^=:^

^ Va^V^ C^l^ >^Q> 13fS tslik^ ,V*“£c»^c:^«fc

V^—c\9i caoQ
*• *
r1 %
ts^
»

Ci_»^ tNl_iLz:i or> o \lr^L^ tv ^ V'^V aL q

7° %

O.T>Q

^ ^9 Vj VLifc!^c^3i^ VlCbQ)) Q) ,

.ICU^o/^l,c^c^ . o^Uo Uic4^W.^j U=3^

) tN^n^ »\^ ^^Cs^^S^CnI I 0>Q

vc>>l2^ " wcv<^ \^Ci\2> U ^

)9/X IWl ^cf)^ ^-Qci!5K.b\l^:ob\;^ o < V^ i^.j^g>

" ' ^ « • * '

1
v^isiioo csCD ^cr>
*
VrLliLiri' * /
O , V^
/ ■
cTuJu^ 1
L)^ L *-*k^ \ L CScr^ I C5C5)
c<>V%V cA-ZliXir

>—.^co^ .11! \^V>... b^i>^ O \— ^ C^£o*

' *
V
7^
M- ^ o') or)'^L/ K2i . Vci^i^^oiJ coVcxA^rwii

]N- 5 fc^T> v^cOqsJ i^Lo

1b^^ Oll'lii >qI^

1tN^i»^i>o
• /
V^tsi. .j
^ f^c^ona
^ ^ 7

b^l ; Ubs^ ^L ^o 0:^ ^°S

 -8.
. iLci V-^^CUDCi l-l^^

cV-^^cxcao tS-V.lJCi>r <^-i^

IS2Z v=^: / bU-^ ^ O JcjcQ ^ V^^csco^ 1

U
^ Vq LocT) bvjj^ CO_)I^/^ V^bvlt\A^O Ibs^^iia

^;-^Q V^ 1L/ v^ \jkum CxO Q

o f-liCijL^ f ,V^cO : 'oo/^ V^*—

' I \ / ^
lb^^cv> VQa3aJ

SX Ji£>V-'^?0' 1 W

W•=»^«=»-^ '"-t^ , \j^^NiO )oi:^

^cO(^r> /^ V-» bwr^~s f*~L^ L O JLfcZ^ » b c\"L>.^v^^^v CN ^ ] A

*'•• ■* ■- *7

C Vl^^ CvSlT^ ^>^C37 »

1 CO ^ \_fc> O C%^^'ro,L
* ^ • %

a )b^o,lJ
%
1• '<
A ^ ,
^1 I'oi

l:^.

>^0 V^ll^ 1 *^aL^ ^ O ^

]bcx>0?^ 1b,^ ^qclX^O

V.Q—6 , V^bobs^^ \l.ci3 ^ >i:s2^C

.\-::^bNj>bw^ vjaolbs^ W w \-^ba\-z>^ .Njaa, fo.L

' * > •

iL/o ^O? vxao

1 ^ cA'^X v.^.Qr>N cOlI^/^cfl 1 |^ll

*\—^^\ Cri^iT

V-*»'^b>. m VoQjaoS V “^aoJ o * Vr>^ ^ 1oc0 (S^

 _

11/ ^1 . V>.'~‘^v^ 1 ^ ^ \^/

l-*^<^:^ V^ ^O IL Ci t-rOrx>>rNV V^rsp,>*f.<X ^^Lo

U/ o ^ v^co ^ oU oV/o 1

^Wl.3? 0,^1 ^c5) s V*—'>-• ^ cxfcSfo

o'm-O ^\ik./ol V’^N. O O < W4^|J

«.^*‘C^I- •"% OT ^ CS*^ ^ \ a.^TSCVS'*^ Q ^ ^ 4^ \—^

f--^cO .U t r\ tv> o V£ 1 c>c9

^ *' ♦ ♦ ♦

\-cA O 01 ^ >X^Lr> ^^sSc:>i^ ) C^^l

♦_• !>V^ cio V^ts^ cx^cijb ^ ^lS-:^>o . V^^o

lbvk.'5«^5 ^^ ca^ L CJ t\z> Qi^^ Wq^^oU 'tlNuC^^

(Xk^O^ ^bciO * L CiiXalL/ ^ 'k^ 1 »^fc.V\5^ o

>v v.iacx.»^^jg>Q^N^!;^^ c^ A.00 xA3 Qu* ^ v^ C50 ^ N^tS^/

] fk^!*^ CX*CXC^<% ^ ^ k-03 >>^«f v.cOc>^,ukLo

« ^

^ '-)tN^9 U07 l-k^tN^S. U^ofo *Vi— ^ <*N<'V>

|L *,^^^l^vr:wtS:3Lr;> o ^!^sj^ ^ ^ V]^ ^ W cxl»Vq^ c>l_^ c^ o')

. A^tN:^;u^o
^_z^'k- ^ ^ 1 9 25 tsL^

V-L:^ (xz> ^ 1 -N ^ \L ^-fc^lL»i^

r^/o ^li)^
f\<Vk Vj^\^ ^c^rv> 1^

v.^'L / 1^0 ^ I ik'fc^y ci |^v<^ ^ o 1^2^ ^slj^

)tSN.«N^^^L^tS:^^ \ziobv..^ O Va^^cxCo
 _ 10^

V-^ ^ o7 o *) ^ 2 9
^ II

C:^! l<^ ^ ^0 11^ ,LL/ o q;):^sQla^

' ‘ ■' 'KJ

f V-tC^L CX^U^
V »• V. >fc^ Q CT) O «^ 1 w Ci^ QTl) ^
\-)i^ ^)W

V-C«CL=X^^lxJ^ < CO-^^oO

t\x=i ^ ^Lo^CX^^Ys. V^CQotX"^^ o v^cOolLlbcS

S^tSiL/ \ L QCS CS. <^CS> k2^

^ 2K-fc> ts^ ’‘^Nco V-J20^CX^
ooLo!x^1X.l.q c^)Lo^V^\li^^ oa? 1939‘tsLjh^r C>^?
^ ^ Vi3CO Q . oobll^xii O cA-^^SW^
V-3orw^^/o bca2>W»--^ ^ 19V7 tMji^ V»^
^CL^^O oa^iCLZi V-^U

o bsi^o
b®o)L ^ ] worsNT
r
^

^ csG) ^ 11 lo^Sw 1
' . •
\-7
» '-' i

««« 1 19^7 tNi^

WLo^ O cspo^^^ kIz^ )Ici^XaL csbv. »>SS..L/ 9 Vbv2>0

• ' • ' • • »

^ /o oxk^L/^ I9v7 bil X . ^ fcN ^ '2 y

%
 liLfcit-l^cxOO V 1\-N. ^
• %

—::^ o V^oo , Vl^^ 1 Vsaj:^ cn^^ivi^'o

h^:^ L / O ^L^ V*J^^(\^

V^>—\viO »>X^ 13^7 \Nl_ftk. ^ V^~v ^

\j^>^)0_.>3/ V£J3

f-_» <^c^^a:>X^^artrvo^vAS cAa*«j^/

'S. T^ ^ •«
cy^ ^^'^Vkg^ r>r>\ f^■^ ^ >1 coX\~^ cs^ LQ t\^ / C> ■ gV^!X^Q>

.Lo»-*S^ ^o^ ^OQfcO c^ / '^Ivjaoc

\o»^VcsCS)6 . '^ODCi_..XtoL>L/ ^1^0

U CN*«> ci^Lc^co; h:xc> o Vl^ o'

ciV^cy>>,o 1L ^ VQ f».,i^ O o

ooLa^co) vV*\.jw- IS
^vP>r\rf^^CN ^ v^Qc:> C\ C^* ^ (X^ ^£50 o) O/

\ > fcTvt ^11./ o ►-• ^^ ^

.CSXlJlJO c^i^L/o ^ \L*k^O ^ N^* ^

iij::^ 1 tNy^ o ^►.zyL^cx^ slll=i <s^- ^ VvsfsSf^, tV

%Cf)Lci^Qn) O-Iiik^L/ O cots^cf)^^ oL? o

%

lNj^'.:^£>vQcOCk.^r> Cf)L<^o');

\ ^Lq^c^OoQ 11. ^£iolllcsuk-0

v.»^Viar>\> c 1 ‘kELOo l^w:> vxo 11. Ck^ ^ ^^ 9 ^^

^bvuLo k^l^OO ILnS^^ Vl2iCX^5 V\ Ci licfO

 -12,

CO o VliL^

c V-i^LoV>^

V Ci^N. ] \^fv>cO>^ lift o \-lc^<^V-i] »io? VlVi^^o

ocjcO ^bs^liwiio ^bCliio^ ^o ^

JN-.ca=>/coLaJ-Vkisoo oqLc^i^N:^ ^ coVq^cj^k^s^

7^
^cOJoxaa:^ ^L^bvAi-/ I9by Isiih^ S

QoVc\> t\AJL:>L/^

» M 1 b^-:^*i:p Wco i,. V^^ )ci^»^l

\ ^ ^ V3cvi g> cJt=i CO Ci^rxjtt^ o ,occs)

\d h2Liiw c^ ol ^ »>^ r\ c\ CN ^-vcf

* »

\
^I• *
\ \ pv) c\ c> Vc^l2LXto<^
«

‘ >> V^4c^r'] ^COQl3 IoIS. )b\isbC^ljCi ^l-fs l\

QpVi^^ c>cO Vq3 V^ci:=> - v::^

- CSlik^O^O

«1^ ^ yi ^Si Ci*^ o Yj Cs>.qjc^ ^ V» 1^^ — cT)

bCy 5 Q \_fc^^s-*^ol. ^ "" ^

X^r>Q>-QQ \-V^ Vc\^ o )1>s^Vc5lDo \lSsjhl'-^>:^^

V *
oT-^k^O • \js.^ 1. \ \ fcNgN J- ^C^o

j^cOo ^ a>Qrto ^ Ifcsufci^*^ c^Ci^cO_>c^ja:» ^ rv

^cobs-^i^s.
 cbc^ ^ \jh^ ^.i»a£5o^ cnLo-»cnr

f
1 n:^
^
] LoV*vls> *

Vcsi^c^o Vil_:> ciccf) ^ Vi^qOq

tX—)jLi^/ Ic^ll U? ^ \<agO

. ci\L^j7 ci ^ 1 cscf) t^cvoctsS V*^cxih^

lV<\A»iVl \/ 1

. ^ >o»? V^boS^ Q b^Si^'>=> 1 ccO

V^ (>^^o^cs \.U6 ] V=>Qbo ] cxQ

♦
v-cOQ Sv-/c

C»-CcSb^ V\ g> o

s«311:£> 1 V-*»^>oL9 cO Lo ^cDo^cl^do

vacfliobs^^ iJ Vibi^/o N^/^Swfc-.

TC^L/.^^ ^bs*^JCiA.lSi:5 1

OONcsfN> CN V ^CNN O Its*-

^ W'°>i lo^j

bs^_.IV-CSio IccO ^ V^l o cobrv^^Ci^cQ

* crL=> ^ CkCira C!w»~-> ^ L/o cob^i^

^Cs

v^co U ^1=^ cool/ ^/

VaI.^^ ^^5> 0> < VAj^O^ Vib^cao

ll cOCscL^^v^^^Aa/ C

_•^L cQK^ V A ^ Q ]Lcia^ cTOV^ r ^XiOo

p ' fi
1 '.w f
1369\s1m.)1;^ •> V=H^
 JV,

UjL-^ Izx^

^ ♦ %

ciiL

9pc>1bv^fioo/ V-^^
* * 7 ’

)c^\^J v-Qo.^O Q^/ l!-Vl:Jv^

^ Ci^ o V-A^i^?o l^C^O

cTLi Qr> fc,, o o v^ r tX .->■ o

^ Q^^Sl::<ff N>^<:^2l::^o «V*.^X J Vxrs^^lT v^c>cs"\i\\Sr\

J )V Ci-Ul Q 1

c.-<^) 'ii^i^ ^ ^ ^ ] VjQl-.U

^ •

'' ' ^bo^,:!s>f

^ ^ 1-H-/ Qrv^*4c^«.y

V-^Q^ ca:x^)cl^IL 1 Il^co o Jb^^Au.^Q b

bcTL:^ )^nS^^^cio Ibp^ c^Call^/o Icxip^c^

«

'^ios]-»»:>,o '^ll--> bJiX..,o La^

^-1-iL.»^^C\~.)^cvnI ^ (2lQO

)qlxo ^ K^^gp \j*'“^^0 ISL.>^^

/ 1 V^CD O O k^qO ^C\ ^ NV^X

P \* ' * *
— ^ I —11oTl:>/j I ^Q.-r>o t>-=ia>

;otN3 ^'u^iTo .^,',Lr

'^'-^ i-:^^;^ ^Xn ^c^ / v:^ c^ ^^ ^ o ba;

«. V & A ^ ^ . .
I^
oiiolL
 CSCT)^ IjJriCOQ

^col.v^^o^ ^/o

I 2y> ^^cy> O "^bw ^c\oo ^\- ^ tS-^^siisi

V^loVco bai \l:g'N ^1 ,^t«'V>‘^\-cii£i

/. ^c^-u K- cCnti<w.q> ^bo^Ck^i.. cob^il,

■ \J

♦ %

'. \ - V-*-» ^ C^CO —

_ /
Vj •
IL\.\->>^ ^ - 2
* . -*
^Cl5o/ ^ \bsXifc. L _ 2

] 1. Q) ^ V3 Q^ IX^ - V
U-X. ^ ^ Ci^
«
^ c^ cix. ^ Xi ^ «
v^ o') c\*M>.> - 5

)U^, Uto - ^
. Vi^ W>tX:^S ^ \tXiL. N^ V^ « _ 2
, . • '
L=its:i - s
.V"1n L »X^ \xs 1. 0 \j 0.) Cn _ 9

0
V
Iw kXn. V2:>tN3 _ lo
• ^ %
V-» >^Xx kS ^ tS—cNa _ H

V vXo ^ 11^» fcfc c>Nr>

1 _ 12
^ «
 _ ;6-

_ 13
v.^ ^ V^ *-• K.^1^ ^ ^bsll^Q^ -/V

-/S'

V-i^N d^ -/6

-17

-IS

U- -15

, V:s%^-QQ ^ c\ cSN^ u K:a ^ v-» o1 c^ -2o

_2;
-22

\tw^ Qia o I -25

V->M>^dcy^ Q^Xs^J^ \ lu^K^ Vi oVoa \=itN23 -2V

1
< ;^^ ILo'^ciSi/^ -25

1
J'>:^V3<^QQn^ ^ \ Lo ^cijo/^
% -26
-27
VJ' . ^
llN^j^o VaI^ ^ \bv^^X -2^^

N / / / .25
* W^^ol-

.3o
\ » » > * i^v^ V c\ ^ . 31
1 L'l^l 32

t %
' .33
3y
 .17
( Vj ►03 CO <3v C\ ill- <-iCst$^ V-Oo -35

)\.o) oVio iLo ^qlSs/' -36

VaLI ^ ’^Loioo -37

.•• IL ^« VC^\-=>bo;^ -38
\o ^ VciCl^. -33
A *%
•
^
« b^^
U -Vo
•• Ucc-i^t -
1 %>.^N> ^^ v/
V=itN2> -^2
% U^bo -V3
4 ^ - vv
) cTtlO ^ V >>. 1 -Vb
WqPl^I ^ •^c^Vuf -V6
-^7
- \J
^L_i^iij:b
%
^ V«.*c>rfc^^ -Vi?

^•ys'.fvv 1. O r - ^ f>rx\ ^ / • ! ^ C^7

«

^ fc—S C\>obw»l. / U ^ ^

^ \ ^ ^ '^=i-CCL=> IL v^O>^CN
' * ' * •

, Va^ / V9:^bv*-. bo V-A^ ^ 5

.oC^O-
 c^>LQLLk*Voi±6 ;

\—l^tsZiS
»—k-* )fc-Qo/^ csoL c^ c^Q rr>*^ / U.*^ cf)V

v^ci^l^ooo < VliC^ cs ^V:iot^.L

3o3
Vi^ nib o 1V coL ci-»QO) vj:^ Ci L ^

• IcxaO ]L<^,rkO xao ^CA-l'nJ^^O 1 ^ V..uUlisa o

\ * ' ' '* * ' ‘

V^Cil^ l\lfcb V-'C50 rv-\\

«

v-t Niac> ^ bo ^ o V*OV^ ^ 1 n.*^^s> Vco.*^ b

'^-5;'v'- •'. »3 Vi CsOlTi ^Ol- >3/ >- C» 5 1 fc-» •-^ tsb ts:^ y QN.~s-s.
XiJUBi " «
 35
I*atrik Yakup 3. 1965 Mardin/Deyrulzafaran Manastirina
yaptigi tarihi /iyaretinde, Manastir talabalarla
M.ll. Dolabaiii, Istanhuldaki Mcryemana
kilisesiniii bina temelini atarken (1963)

34
1963 M.H. Dolabani Deyrulzafaran kapisi oniinde Ruhanilerle

33
M.H. Doiahaninin bacisi Marin ile (1965)

M.H. Doiahaninin V alidesi

mcrhiime Naimk (1943)

32
M.H. Dolabani, Halap Mctropoliti Mor Diyonosiyos Circis Behnain
ile

M.H. Dolabani, USA Metropoliti Mor Athanasius Y. Samuel ile

31
1963 M.H. Dolabani Deyrulzafaran kapisi oniinde Ruhanilerle

1961 Mardin I SA Melropoliti Mor Athanasiyos \. Samuel

Siiryani Merke/.iii ziyaretinde

30
1961 M.H. Dolabani USA ve Canada Metropolis Mor Athanasiyos
Y. Samuel ve Mardin-Midyat ruhanilerle

1963 M.H. Dolabani Deyrulzafaran ruhani talabalarla

29
1954 M.H. Dolabani Hiims'taki Patrikhane mekaminda, Patrik Af-
rem ve Siiryani Hintli Siirye’deki Hindistan El^isi

M.H. Dolabani 1954 Lise Siiryani talabalarla

28
M.H. Dolabani Derulzafaran Yonetim Kurulu ve Spor takimi ile

Metropolit Hanna Dolabani 1947 resametin sonunda Patrik Afrem

Barsaum tarafindan kabul ediliyor

27
1930 Rabban Hanna Dolabani Kudus'ta

1946 Rabban Hanna Dolabani Hazak/ldil cemmatin ziyaretinde

26
Rahmetli M.H. Dolaponii’nun seneyi devriyesinde
Horiepiskopos Cebrail Aydin tarafindan yapilan
konu^manin ozeti.

Sayin ve saygi deger toplum, biiytik oliilermimizi andik^e ”bize

dii^en onlara kar§in babalik hukukunu ifa etmi$ oluyoruz”, diye
ilkeyi daima savunan ebediyetin olmez varisi biiyiik insan Metro-
POLIT Hanna Dolaponu de, bir yil once biiyuk oliiler arasina
kari§ti. Btigiin ddev bilen kilise, seneyi devriyesini aniyor. Toplu-
mun mumtaz segkin bir simasi olan M.H. Dolaponu kalbinda
yasatiyor, onur duydugu iyi meziyetlerini dile getirmeyi de gorev
sayiyor.
Rahmetli Dolaponu, ya^adigi 84 ya^inin stiresince kimseyi yor-
madan, kimsenin ilgisini iizerine gekmeden etrafina romantik aci-
larin hig birini duyma firsatmi vermeden ilim dunyasina nasil bir-
denbire dogduysa, Ebediyet alemine de ogle gegip gidiverdi.
M.H. Dolapdnii, biiyuk, yaratici, inangli velud bir uzmandi.
M.H. Dolapbnti, kiliseyi ufak ya§ta en iyi anliyan ve onun ilkele-
rine baglanan ve koruyan gergek bir din adamiydi.
M.H. Dolaponu, Siiryani Milliyetgiligini en yuce ve en hassas in¬
san, Siiryani edebiyatinin yazdigi kitaplariyle bugtinku nesle akta-
ran rahmetli, duamn Tiirkge olarak en mtikemmel $ekilde ula$tir-
masini bildi.
M.H. Dolaponu, Siiryani kultiiriinde yer alanlar, butiin ozellikle-
riyle tanidi ve tanitti.
M.H. Dolaponii, kanaatlanm savunmada olgun idi, ince, $air,
ruh ve mizac’in yanmda algak goniillii ve taviz vermeyen dava
adami olu^u da, mutlaka kayde deger.
M.H. Dolaponu, dii§iindugunu savundu, du^uncesiyle beraber
ya^adi, du^unce sinin tartismasim yapti ve du^iincesiyle beraber
yasadi, du^uncesinin tarti^masini yapti ve du^uncelerine sadik ka-
larak dldii.
Kutsal kilise, Doktronciligi, devrimciligi onun yoklugunu aci aci
duyarak (^ekecektir. Kilise ilkeleri onun olumu ile hi^ $uphe yok
telafi edilmez bir savuncusundan yoksun kalacaklar, onun yoklu¬
gunu her zaman duyacaklardir. Mezarim hi^ ^uphe yok sayisiz
me$aleler, renge reng Qigekler ortecektir. Fakat bu gigekleride bu-
gune kadar tiim Suryani edebiyatinden onun degerlendirdigi nice
eser ve misralar, nice nimet, sevgi ve fazilet duygulari, nice tevazu
ve iman destanlari siisleyecek kendi eser ve misralardan hirer kan-
dil gibi kendi kabrinda sonsuz yanacaktir. Ruhun §ad olsun. Mil¬
let ve kilise yasasin.

25
 Kutsama ve atamlari:
Kiitsama kitabindan anlai>ildigina gore, yaptigi atamalar ^dyledir;
1 - Horicpiskoposliga 4 adet
2 - Papa/ 15 adet
3 - Manaslir bai»kanliklarina 3 adet
4 - Ba,s I)iyakosluguna 2 adet
5 - Incili Diyakosligina 13 adet
6 - \ ar ( Hulidyakno) Diyakosligina 105 adet
7 - Okuyiicii (kuruyo) Diakosligina 160 adet
8 - Rahipligc 1 adet
lop lam 303 adet

Biinlardan baska da, ba/i kiliselerin acilisini ve kudsamalarini

yanisira, bir yok Mabedler, tablitoler ve ruhanilige bagli
kudsamalar da yapt mist ir.
^ dee Allah, oiui gdkteki kilise kadrosuna katsin, ve hepimi/e
de I anri ne/dinde saviuncu olsun. . .

24
24- Miihtelif $iir ve menzumeler
25 - Episkopos Geverginin soyle^i
26- Orugla ilgili dua kitabi
27 - Azizierin ozgegmisi
28- Deyrulumur tarihi

Tiirkge

29- Namaz ve dua kitabi

30- Mesihsal ogretimi
31 - Yillik torenlere ait ilahiyeler
32- Kefo Dhebobe
33 - Deyrulzafaran fidanligi
34- Takva Sirri
35 - Yil ogiitleri (tig cilt)
36- Mor Mihail kilise tarihi
37 - Azizlere ait ogiitler
38 - On emir
39- Ahikar’m hikmet kitabi

4(Tercumeleri)

40- Lulumenthur tarihi Arapgeden Siiryanceye

41 - Vaftiz kitabi
42- Nikah kitabi
43 - Sivil ve ruhanilere ait vefiyet kitabi
44- Kahinlerin vefiyet kitabi
45 - Kutsal yaglama kitabi
46- Bilgil ki$ilere ait Ayin kitabi
47 - Barsalibinin resaleleri
48 - Azizlere ait hisey kitabi

Not: Bu eserlerin i(;inde basilmayan ve yayilmayan 22 kitap vardir.

23
 \ a$am siirdugu 84 yilini, Allah Korkusu, ve insanlarin sevgisi
iyindc geyiren ”!VIor Filiksinos Metropolit Hanna
Dolaponii’ye” Ulutanridan Rahmet diliyor, yeri Cennet ve
gdklii izztl olniasi temennisiyle, rahnietlinin de animsamasi
ve diiasi kiidsaniamiza olsiin.

Eserleri

(Siiryanice - Arapv'e)

1 - Namaz Bahgesi
2- Yedi Sir kitabi
3- Ainus oglunun 6zgegmi§i
4— Azizlerin savLinmasi
5— Buradanli mor Yakup 6zge(;mi^i
6- Taziyelerle ilgili kitap
7— Nezih ve harika kadinlarla ilgili
8- Ayin kitabi
9- Kilise kurallan.

Derleleri

10- Giiversin kitabi

12- Barmadeni i;iileri
12 - Bar Ibroyo :>sirleri
13- Torenlere ait inar^ ve ilahiyeler
14- Patrik Niih’iin ^liiiieri
15- Havid bar I a\los edebiyati
16- Mesihsal ogretiini
17- Ogrenci ogretim kitabi
18 - An kiitabi
19- Scdhitso, Siiryanice kiirallar
20— Seruylu mor Yakiip’m ozgeymi^i
21 - Kilise Miizik kitabi
22- Kahinlerle ilgili kitap
23- Mor Afrem’in soyle$i

22
kalandigi halde, imam, azmi ve tiikenmez sabri ile bu amansiz
liastaligi yenebilmi§ti. Son anda Tanrimn ona yonelik davetiyesi
((;agrisi) olacak ki, bu hastalik oliimune neden oldu.
2 Kasim 1969 kilise takdis pazarmda hayata veda eden saym Me-
tropolit Hanna Dolaponunun bu aci haberi, kisa bir zarnanda her
tarafa yayilmi:>ti, bu vefat ile, Siiryani kilisesi i^igi sonmu^tti.
Heryerden gelen Siiryani toplulugu binleri a^iyordu. Cenaze td-
renini Kadesetlu Patrik Yakup 3. tarafmdan ustlenmi^ti. E^liginde
Hassice Metropoliti mor Istatavos Kuryakos, Turabdin Episkopo-
su mor iyevennis Afrem Bilgig oldugu halde, Turabdin, Midyat,
idil, Diyarbakir, Elazig, Adiyaman, Istanbul, kami$li, Hassice ve
daha ba$ka ba^ka yerlerden gelen, adetleri ddrt bini a$an ruhani ve
halktan olu^an bir toplumu katildigi bir torenle, Mardin sayin Vali-
si, Belediye Reisi, Hakimi, Savcisi, Emniyet Mudiiru, Garnizon
komutani ve daha gok Devlet memuru ve kilise temsilcileri oldugu
halde, resmi bir Devlet ve kilise tdreniyle Deyrulzafaranm Azizlere
ait kubbedeki dzel bir mezarmda gdmulmu^tur. Bu tdrende dz
gei^misini, gali^masmi igeren konu^malar yapildi. Ovgii §iirler
okundu. Bu konu^malarin arasinda en ^ok etkili olmu$ ve hazirla-
rin dikkatim geken, saym patrik mor Ignatiyos 3. Yakup, saym
Horipiskopos Cebrail Aydin (yazar), Mardin Valisinin ve belediye
ba^kaninm konu^malaridir.
Bu kunu^malardan sonra, ebedi istirahatgahma verilen Ebediye-
tin dlmez varisi M.H. Dolapdnii’ntin ruhu igin Deyrulzafaran Ma-
nastirinda zengin bir yemek sofrasi hazirlanir. Cenaze tdrenine ka-
tilanlarin Qogu da bu yemeye katilir.
Rahmetli, Metropolit Hanna Dolampdnu’nun animsamasi igin
Qok yerlerde dzel Ayinler diizenlendi, dualar okundu, bazi gazete
ve dergilerde onunla ilgili dvgii ^iirleri yazdi. Bu giine dek de yazi-
liyor ve animsamasi yapiliyor.
Rahmetli Dolapdnu, oldukge Aydin bir din adami, linlu bir
tarihgi idi. Olumunden pek az dnce sdyledigi §u ciimle, bu ydniinii,
veciz bir §ekilde ortaya koymu^tu.

''Oluniden korkmam, ama ne varki,

dliim, kalemi kinyor'\...

Geldi... Ve gitti ... Birakmi§ oldugu eserler, onu kalplerde her za-
man ya^atacaktir.

21
 Meiropolit Hanna Dolaponii, zaman zaman sihhatindan dolayi
iiikayci ettigi olui. Ddrt kez kendini tely hastaliginin pen^esinden
kiirtaian, imam, azim vc cesaretiydi, Hertiikrlu ysli^kanligi, yapici-
ligi ile tiim yevre insanlarma en guzel drnek de olabilmi^ti. ^agin
bilginlerinden sayilan Dolaponii, herhangi bir soruyii cevapsiz bira-
kamazdi. Unlii bn yazardi. Mc^hur bir dcrlcyici ve tcfsirci idi. Dc-
niltbiliiki Meiropolit Hanna Dolaponii, dogu^tan ^airdi, yazardi.
Siiryaniceyi yok iyi bilirdi, Arapya dil ve gramerine bihakken vakif-
11. Cok iyi bir ara^tirmaci idi. Q'ali^maktan yilmazdi, Turkc^e Surya-
nice ve Arapya dilleriyle yazilmi^ 48 eseri vardir. Bu eserler: Dini,
tarihi, ve edebi rnaiyettedir, vogu da basilmi^tir.

\Ior Igiicitiyos ^ akup rahnictli Nlctropolii Hanna Dolaponii cenaze mera

sirnindc (1969).

Vefati:

Sayin Meiropolit Hanna Dolaponii, yogii kez Fely hastaligina ya-

20
ettirir, yazar, terciimeler yapar, herkesi ok;>ar, sayar ve sever.
Ute bu sekildeki tevazu eylemleriyle din farki gozelimeksizin Sii-
ryani Muslamani demeden herkes tarafmdan sayilir, sevilir, bilhas-
sa gevre Hukiimetin tevecciihiinu kazanan Metropolit Hanna Do-
laponti’ye her laraftan ziyaretine gelen toplum kafilelerini kutlar,
oysa ki tatli tatli irsad ve yararli ogiitlerde bulunur.
Humus’ta toplanan dbrdiincu Kutsal kongreye katilmak iizre 9
Kasim 1954, le Siiryenin Humus kentine giden Metropolit Hanna
Dolaponu’den baska, Irak, Turkiye, Suriye ve ba^ka yerlerden gi¬
den Metropolit delegelerin sayisi dokuz’a ula$mi^ti. Qagm saym
Patrigi mor Ignatiyos Afram Barsom ba$kanligi altmda toplanan
Sansinod delegeleri tarafmdan alinan kararlar a^agiya yazilmi^tir.

Sansinod’ta alinan kararlar:

1 - Diger Hristiyan kiliselerine e^itlik olsun diye dogu§ tarihinin

kabullanmasi.
2 - Daha onceki Sansinod’larda alinan kararlarm teyidi ile bunlara
- bazi ekler konulmasi.
3 - Kudus ve Amerika Birle^ik Devletlerinin abra^iyelerini yeniden
gozden gegirilmesi.
4 - Musul kentindeki ruhani Kolejin kurulu^u, nizam ve gelir gide-
ri.
5- Toplum igindeki bazi proplemlerin goziimu.
6- Suryani okullannda dgretilmesi zorunlu Siiryanice ve din dersi
ile ilgili ogretim ve egitimi.

Ve daha ba§ka bunlara benzer kanun hukmiinde bir karanameyi

kutsal kongrenin ba$kan ve iiyeleri tarafmdan onaylanir, tiim
abra^iyeler bir genelge (Mansur) ile yaymlanir, daha sonra kongre
uyeleri de ikametgahlarma donerler.

19
ram taratindan ydnetilen Ayindan sonra, buyiik bir toplumun ba-
zir biilundugu Meryemana kilisesinde, ’Mor Filiksinos’, lakabi ile
Mardin ve v'vresi Metropolitligine takdis olunarak atanan Metropo-
lit sayin Hanna Holaponu, te^ekkiir anlammi ta^iyan gok kiymetli
bir koniii;ma yapar. Siiryanice yaptigi bu konu$masiyle de herkes
hoi;nut olur. Bu takdis tdrenine sayin Patrige e$lik eden Metropo-
litler ^unlardir: Mor Klemis Hanna Abaci (Patrik vekili), Mor lye-
vennis Hanna Genddr (beyrut Metropoliti), mor Athanasiyos
Yesuh Samuil (Kudus Metropoliti), dir.
Bunlardan baska da her taraltan gelen muhtelif smiflara ait yiiz-
lerce ruhani ve Diyakoslar da vardi, Takdis tdreni olduk^a parlak
ve gdrkemli ge^mi^ti. Daha sonra yeni Metropolite her taraftan ya-
gan tebrik telgrallarla kutlayarak kendisinden kudsanmak i(pin de
onlari ziyaret etmegi arzu ve israr ederler. Davet edilen yerlerle ziy-
aret ettigi yerler sunlardir. Sam, Zahle, Beyrut, Hassice ve Kami^li
kentlerini ziyareti esnasmda, kendilerine uygulanan kar^ilama td-
renleri anilmaga deger. Zira bu torenler, (;ok $anli ve gdrkemli dti-
zenlenmi^ti.
19 Haziran Per^embe giinu Kami^li kentinden ayrilan Metropolit
sayin Hanna Dolapdnu, mor Istatavos Kuryakos’un ba^kanligi al-
tmda buyiik bir ugurlayici komvoy ile Nusaybin’e, daha sonra da
MardiiTe kadar ugurlanir. Kasir kapismda, Mardin ve i^evresi Su-
ryanileri taralmdan biiyiik ve sicak tezahhuratlari arasmda kar^ila-
nan Metropolit Hanna Dolapdnu, karsiliyanlarin alki$lariyla, ka-
dmlarm helheleleriyle Mardin Kirklar kilisesine getirildi. Kilisede
^Likiir duasini okuyan Metropolit, daha sonra ziyaretine gelen
ziyarety'ileri makammda kabul etti.
Midyattan, Idilden, Turabdin ve etrali c'cvreden ziyaretine gelen
simalarm arasmda yiizleri gegen din adamlari da vardi.
Bundan sonra Metropolit sayin Hanna De^lapdnii, Abra^iyesinin
(mintika) dtizen ve intizamma bakar. Kiliselerin, Manastirlarm on-
arilmasma baslar. Diyakos, papaz ve rahiplige bairetli atamalar ya¬
par. Bilhassa toplumJardeki etkili konusmalari anilmaga deger.
Herkese iadeyi ziyarette bulunur. Vakit islerine bakar, onarir, in$a

18
darbu gorevi ba^ari ile surdiirur. Bu arada hastalanan Rahip Uoia-
pdnii, tevadisinin Deyrulzafaran rnanastinnda yapilmasi igin sayin
Pairikien izin alir. Bu sekilde Dolaponu Deyrulzafaran’a doner.
Bir sure istirahat ve tedaviden sonra yava^ yava^ eski sihhatma ka-
vu§an Rahip Hanna, sayin Patrikten aldigi telgrafta, Hindisian’a
olan ziyaretinde kendisine e^lik yapmasmi ister. Rahip ise, sayin
Patrige iltihak etmek hazirligmi yaparken, Mardin kilise yonetim
kurulu buna engel olur. Zira Mezopotamyanm kilise ve manastirla-
n ve burada kurulu Patriklik makammm tek koruyucusu ve bekgisi
Rahip Hanna oldugu kanaatinda bulunan kilise kurulu, Rahip
Hannanin Mardin di^i gikmasini sakincali bulur, sonucuna varir ve
kararla^tirilir.
Sayin Palrik Ilyas Hindistana gider ve orada vefal edince, yerine
sayin mor Ignatiyos Afram Barsom atanir. Sayin Patrigi Mardin
toplumu adina kutlamak iizere 2 Ekim 1933 tarihinde sayin Rahip
Hanna Dolaponu Humus’a gider ve patrik tarafmdan sevgile ka-
bullanir. Sayin Rahib’in gergekgiligi, gali^kanligi ve kiilttirelligini
goren sayin patrik, onu Mardin ve gevresi igin patrik vekilligine
atar. Bu gorevi 1947 yilina kadar en giizel bir ^ekilde siirduren ra¬
hip Hanna Dolaponu halk ve hukumet yetkilileri tarafmdan en gok
sevilen ve sayilan din adami olmu^tur.
10 Subat 1946, da Humus kentinin Meryem ana kilisesinde mor
Tematavos Metropolit sayin Toma Aras’im cenaze toreni uygulan-
digi sirada Rahip Dolaponu ise, Midyat’a gider, vefat eden Mitran
igin Suryani toplumu teselli eder, ba^sagligmda bulunur.
Rahip Hannanin 1947 Mart aymda sayin Patrikten aldigi bir
gagrida, Mardin kilise ruhani ve yonetim kurulu karariyla da
gergekle^en bu gagiri, 24 Nisan 1947 de Sayin Hanna Hana^i
ba^kanligi altmda, Mardin ve gevre Suryani tolpumu tarafmdan
Resulayin sinirma kadar ugurlanan rahip Hanna, Halep’te halk ta¬
rafmdan sicak sevgiyle kar^ilanir. 28 Nisan’da ise Halep’ten Hu¬
mus’a gider. Burada Rahip Circis ile Hori Abdullah tarafmdan
kar^ilanir. Daha sonra Patrik tarafmdan da kabullanarak kutsanir.
4. Mayis 1947 Pazar gunii kadesetlii Patrik mor ignatiyos I. Af-

17
lari bu tikirden caydirir. Daha sonra onlarla vedala^arak Beyru’ten
Treiile Haleb’e gelen rahip Hanna, Trablus’a gey'er. Burada Fran-
sizlar tarafindan onuruna verilen bir ziyafetten ve diger bazi i^ler-
den dolayi bir siire daha erielenmi^sede, daha sonra Urfaya gelir.
Urtada Siiryani toplurnu laratindan kar^ilanir ve sayin Patrik Ily-
as’a e:;ilik eder.
Sayin Patrik Ilyas, Urtada Siiryani halkin israri iizerine bir ay
kalir, Sonra e^liginde Rahip Hanna Dolappnii oldugu halde, Diy-
arbakir a gelir. Diyarbakirda Hukuinet temsilcileriyle, Siiryani to-
plumu taratindan sicak bir sevgi ile kar^ilanir. Bir ay siireyle de bu¬
rada kalir. Bu iniiddet zartinda Rahip Hanna, zamanmi dgrencile-
rin Siiryanice, Mesihsal dgretiini ogretmekle degerlendiriyordu. Bir
ay sonra sayin Patrik, daha once Diyarbakirlilar tarafindan kar$i-
lindigi gibi, Mardin’e ugurlamasida, Hukumet temsilcileriyle (;ok
kalabalik bir Siiryani toplurnu tarafindan olmu^tur.
Sayin F^atrik iyin Mardin’de (;ok ^anli ve gbrkemli bir kar^ilama
tdreni uygulanmi^ti. Hiikumet ve halktan olu^an bu kar^ilama to-
reni ba^ka hig bir zamanda benzeri gdriilmemi^ bir ^ekilde olmu^tu.
Tdrende ovgii kunu^malari, methiye ^.iirleri okunmasi yanisira,
ya^a varol sloganlari ve kadinlann helhelesi arasmda, makami olan
Deyrulzafaran’a gelirler. Bu sirada Mor Diyonosiyos Mitran Cer-
cis’in Hindistan-Milibardan geldigi sayin Patrige duyurulmu^tu.
Bunun uzerine sayin Patrik Manastirdeki okulu Suryanice dgret-
menligi gdrevini tekrar rahip Hanna Holapdnii’ye verirler. Dolapo-
nu ise, bu gorevde uzun bir siire kalir. Zamanmi kitap okumak,
derlemek, yazrnak ve basmak gibi islerle degerlendirirdi.
Giiziin 1925 inde sayin Selim Azar tarafindan Haleb’te in^a edi-
len mor At rein kilisesinin takdis \ e ayilis tdreninde bulunmak iizere
sayin F^atrik, rahip Hanna Holaponiiyii de maiyetine atir. Bu tdren¬
de F^atrigin emri iizerine sayin Dolapdnii yok kiymetli bir konu^ma
yapar. Rahip FFannamn bu konusmasmda herkes duygulanir. Da¬
ha sonra sayin F^atrigin cmriyle 1926 da Kudus’e giden Dolapdnii,
Kudus’teki Siiryani kilise okulunda Siiryanice dgretim iiyeligine ve
kitap basin ve yaym islerine de iistlenir. Bu ^ekilde 1929 yilma ka-

16
 1922 yili ortalarina dogru Adana’daki dksiiz ve kimsesizierin
yvasi ile okulu Lubnan’a ta^mm^ti. Bu sirada Rahip Hanna ise her-
nekadar Halep’e donmu^sede, sayin Patrikien gelen ani bir emirde
^oyk demekteydi: ’General Goro’ye muraccat ettik, Beyrulteki dk-
siizlerimiz igin yeni bir ogretim kurulu se^ilmi^tir. Bu okulun Siiry-
anice dali dgretmenligine de seni atadik. Yeni gdrevinizde ba$arilar
dilerken, acil olarak Beyrut’a hareketinizi bize lelleyiniz. Oradeki
okul Mtidtiruyle beraber konu ile ilgili emir ve isteklerimizi yerine
getirmeye gali^iniz ve sonucundan bize bilgi veriniz’.
Bu emir iizerine Rahip Hanna vakit gegirmeden hemen Beyrut’a
hareket eder, hareketini de Sayin Patrik’e Telle bildirir.
Beyrut’a ula$an Dolapdnii, Siiryani Toplumunun ileri gelenlerin-
den sayin Vedi’beyin babasi evinde konuklar ve hemen sonra Ame-
rikadeki T.M.S. cemiyetinden yardim ister. Bu istek cemiyet tara-
fmdan olumlu kar^ilanir, $dyle cevap alir: ’Yer, mekan, malzeme
bul, yardima haziriz’.
Sayin Dolapdnii bu cevap igin ferahlanir, vakit gegirmeden bir
bo$ salon tutar. Cemaati salona davet eder, ve ilk Ayini burada yd-
netir. Ardmdan da sevgiye dayli, gok dokunakli bir konu^ma ya-
par. Bu konu^masi, hazir olanlari Qok etkiler. Bunlari Sevgiye, bir-
lik ve beraberlige sikica baglar. Ve bu ^ekilde her gece geg vakitlere
kadar bu salonda halkla hazbihal yapar, onlara ir§ad ve telkinde
bulunur. Turn konu^malari Milliyetgilige, dindarliga ve dksuzlere
yardim etmege dayali idi. Bu vesiyeyle Amerika Birle^ik Devletle-
rindeki T.M.S. Cemiyetinin maddi yardimiyla, dksiizlerin bakim
eviyle, dini okulu da korrnu^ olur. Bir zaman sonra sayin Patrik
Ilyas da Kudusten Adanaya ddnmii^ oluyor. Maiyetine aldigi ke$i$
Mihayelle beraber Ankara’ya gidiyor.
Ankarada Gazi Mustafa Kemal pa$a tarafmdan kabullanan Pa¬
trik ilyas, Pa$anm teveccuhunu kazaniyor ve Ataturk Hiikumeti
tarafmdan gok agirlaniyor.

Bu meyanda da Rahip Hanna Dolapdniin Tekrar Tiirkiyeye ddne-

bilmesi igin Devlet makamlanndan izin alir. Buna gdre durumu tel¬
le Beyrutta bulunan rahip Dolapdnii’ye bildirmesi yaninda da, ace-
le Beyrut’u terklemesi ve ona iltihak etmesini de emreder. Bu karar
igin (,:ok iiziilen Beyrut Siiryanileri, evela emre kar^i direnmiierse
de, daha sonra Dolapdniiniin onlara ydnelik telkin ve ir^adlari, on-

15
nastirina inen Hanna Dolaponii, bu gbrevi ile ak$am mesayisma
kadar (;ali^ir, ak^am tekrar ikametgahina donerdi. Bu gorevi ile be-
raber dini kitaplarin baskisma ve baglanmasma da iistleniyordu.
Bu sirada Miizik oio), Giivercin ( V®-’), An ( )ts-’»o=*9) ve
^ I • * I •
^ethisto ( /cvflo|(s*^) kitabinin birinci cildini de basmi^ti.
Bu ^ekildeki aktit gali^niasiyla, Manastir in kitap sorunlarmi
(;6zmi4 oluyordu. Bu vesile ile Manastir sorumlulann gonltinti ka-
zanan Rahip Hanna Dolaponii, Deyrulzafaran Manastir kedrosu-
na girmeye de neden oldu. Bu nedenle de sayin Patrik Abdullah’in
onayi alindiktan sonra Rahip Hanna’nin Deyrulzafaran kadrosuna
girniesi kesinle^iir. Bu ^ekilde de Rahip Hanna Manastira yerle^ir.
31 Agustos 1913 te, Deyrulzafaran Maji^stirinda resmi gbrevli
olmus Sayin Rahip Hanna Dolaponii, diger gorevlerine ek olarak
Manastir’in gelir gider hesaplari ve Manastirm yazi i^lerile de (genel
sekreter) iistlenini^ olur. Ayni zamanda da Hikmet dergisinin
basilic ve yayili^ i^lerini de gormekteydi.
Rahip Hanna Dolaponii, bu gbrevleri I. Cihan harbi ba^lamasi-
na kadar siirdururken, herkes iyin genel bir silah altina gagirilmasi
durumu olmu^tu. Bu sirada da Binebil koyii papazi Yusuf de bldu-
riilmii^tii. Binebil koyii kilisesi de ruhanisiz kalmi^ti.

II Ocak 1918 tarihinde, Sayin Mor ignatiyos Patrik ilyas Sakir

tarafmdan incili Diyakosluga, 18 Mart’tada kahinlige atanan rahip
Hanna Dolaponii, Pazar Ayinlerini Binebil koyii kilisesinde yonet-
mekle gbrevliydi. Bu sirada sayin Patrigin Siirye‘ye gitme seyahati
karara alinmi^ti. Bu uzun seyahat iyin e^liginde Rahip Hanna Dola-
pbnii’yu aimak suretiyle Suriyenin her tarafmi gezer ve halkin de-
netimini yapan sayin Patrik, bunun ardinda da sayin Dolapbnii’yii
Kudsi ^erif’teki Sfiryani Rilisesiyle ilgili ruhani isleri ve oranin oku-
lu ogretmenligi iv'in geyici olarak gonderir. Sayin Dolaponii bu yeni
gorevi basinda bir siire kaldiktan sonra hastalanir, bu yiizden Ha-
lep’e doner ve tedavisinin Deyrulzafaranda yapmasi iyin eski gorevi
basina doninekte hazirlanirken, bu sirada ruhani kuruldan v'lkan
bir kararla Rahip Hannanin Adanaya gitrnegi, oradaki Meytem
okulunda bgretinegi ongbriiyordu. Bunun iizerine Adanaya giden
Rahip Hanna, burada hayli bir zanian yili^ir, gah^masinda gosterd-
gi vabadan dolayi takdire ^ayan olur. Zira bu okulda bulunan 218
bgrenciye miikemmel Siiryanice okuma yazmayi da ogretmi^ti. Bu
bgrencilerin arasmda da alti Yehudi bgrenci de vardi. Adanadaki
Meytem koleji, sayin Dolaponii sayesinde okullarm bnciiliigunii de
ta^imaktaydi.

14
 19(X) yilinda da Kebbu^iler’in okiiluna giren Hanna, Riskallah
Selmo egitiminde de dgrenimini surdurmu^liir. Kisa bir stire iginde,
Ariimetik, Tarih, Cografya, Mesihsal dgretimi, Dinler ve Irklar ta-
rihiyle diger ilim dallarinda da okumu^, bu siiretlede genel kiilture
sahip oImu§tur.

Nutfo (Meryemana) Manstirmdaki ^ali^masi

Siiryani kilisesinin gelenek gorenekleriyle yeti^mi^, dini, sosyal ve

kulturune yonelmi^ sayin Hanna Dolaponu, 1907 yilindan itibaren
rahiplik meslegine heveslenmi^ti. Bu zevkle muptela oldugunu go-
ren babasi, Nutfo manastirina yerle^ebilmesi igin, Masastir Miidu-
rii sayin Rahip Sait ile gorii^iir. Rahip Sait ise, Hanna’nin Manasti-
ra girmesini uygun goriir. hanna’ya kilise biti^igi bir oda ayirt eder.
Ona kitabi Mukaddesten, Mezmur kitabmdan ve dua kitabmdan
hirer adet verir, Hanna ise biitiin giinti okumak, gali$mak ve ibade-
tini slirdtirmekle degerlendiriyordu.

1908 yili Orucun ikinci haftasmm per^embe giinii, sabah saat 9

da, kendisi ile Musullu Eyyiib Barsom bilrikte Patrik 2. Abdullah
tarafmdan Rahiplige takdis olunurlar. Bu kudsamanin ardinda da
• •

mor lyevennis Ilyas Sakir tarafmdan gtizel giizel ogiitlerle egitildik-

ten sonra, Deyrulzafaran sakinleri tarafmdan ikametgahi olan Nut¬
fo manastirina kadar ugurlanir. Burada yerle^en Rahip Hanna Do¬
laponu, biitiin zamanlarmi kitap okumak, derlemek ve terciime et-
mekle degerlendiriyordu. Bu sirada yazdigi, derledigi kitaplarda
^unlardir.
a-Geneth I’den
b-Tobeye ait Mur^ud kitabi. 9
c - Husoyo tefsiri. r>

d-Liturgiye. )iei2>b/
e - Miitevaffa kitabi 02^.9)=> co

ve saire Gibi kitaplardir.

1910 yilmda Deyrulzafaran Manstirmda Patriklik ruhani Koleji ku-
rulunca, Diyarbakirda Darilmu’alliminin (ogretmen okulu) den
mezun olan sayin Mihail Qkke, bu okulun mudurlugune
atanmi^ti. Bu okulun Siiryanice edebiyati ile din ogretimi ogret-
menligine de sayin Rahip hanna Dolaponu’ye vermi^ti. Hergiin sa¬
bah erken saatlerinde Nutfo Manastirmdan Deyrulzafaran Ma-

13
Hanna’nin kirvesi Gebriyel oglu Ilyas Dolapbnu’dur. Bu ise daha
sonra kesi:> olnui^tur. iki karde^inin cedleri olan Melke adi ile
yagnlmissa da, fakat bunlar uzun ya^am siirmeden olii^tii. Bunun
iv'in Hanna’mnda bu adla tesniiyc edilmesi sakincali bulurlar, bgle-
ccsine Hanna adini verniislerdi.
Hanna, ebeveylcri taralindan gok sevildigi igin ona bir bakici ka-
din tutulnui^tu. Bu kadin ise, Mardin kentinin kuzey batisma
dii^ien Mansuriye koyiinden Hana kizi Verdb adli bir kadindi.

1918 Rahban Hanna Dolabani Deyrulzafaran Oksiiz talabalarla

Egitim ve Ogretimi:

Hanna, alti yasini bastigi andan itibaren, aincasi kc$is Gebriyel ile
oglu Ilyas Dolapbnirniin bgretnienligini yapan Kirklar kilisesi adli
okuluna girmisti. Ayrica Iskender Kebabe (rahip Davut Kebabe),
Hasankeyfli kesi^ Eliye oglu Mnase, Riskallah (^dkke (Amerikan
koleji ogretmeni) gibi Linlii bgretim iiyeleri yaninda da okumu$tur.
Siiryanice okuniasi, edebiyati, Miizigi, Syryaniceden arapgeye
tercume arapye edebiyati, grameri, Aritmeik, Tiirkc^e edebiyati ve
Giildeste kitap ilminde iinlii ogretmen Mna^e ile diger dgretmenle-
rin o^retimini de okumustur.

12
 ki$i, Mardin’e gelir, evlenir. Be§ erkek gocuk babasi olur. Bunlar-
dan ikisi evlenmeden once olur. Kalanlar, Hedeye ve Hanna do-
LAPONU kimligini ta^iyordu. Bu ise rahmetli Patrik Af-
ram Barsom’in yaninda bulunan bir kitaptan kaynaklaniyor. Bu
kitap 1810 yilinda, Mardin Kirklar kilisesinin ruhanilere bagli ce-
maaile ilgili konu edilince, $oyle i^eriyor. ’Hedeye dolaponu ve
oglu Yakup, Yakupten sonra Hedeye kimligine ba^lar’.

Yakup hedeye dolaponu, diyecegi yerde, yalmz Yakup he¬

deye demekle yetinmi$ir. Bundan dolayidirkii, bu familyanin kim-
ligi, Hedeye ve DOLAPONU’ye ayirt edildi.
• •

Imanda (;ok koruyuculuguyla taninmi§ olan bu aile, bir siire Ilyas

5adi ye kar§i koymu$, kirklar kilisesi dogu biti^igindeki bir yerde
barinak olarak bir ev almi§ti. Bu ise $u anda Ermeni Katoliklerin
vakfina baglidir.
Bu aileden gok iinlii ki$i gikmi^tir. Bunlarin arasmda, ^ammasi
Papazi, Tuccari, Memuru da vardir. Diyakoslardan Eliye, Yunan,
Melke. Kahinlerden, Ke$i$ Gebriyel, Sait, Gevergis, Liyas ve ke$i^
Yusuf’tir. Rahiblik sinifma yonelen iki ki$i de Rahip Abdulmesih
ve Rahip hanadir. Yine bu aileden vilayet encumenligine, belediye
meclislerine ve daha ba§ka gorevlere de giren olmu$tur.
Sammas Melke 1870- 1871 de Diyarbakirda vilayet Enciimenli-
gini yapmisti. Patrik Yakup vefatinda ise, kendisi Diyarbakir ili
Enctimenliginde iiye idi.
Ke$i$ Gebriyel, Ke$i§ Ilyas ise, Suryanice elyazisinda unlu yazar-
lardi, gayet giizel bir yazi usltibiine sahiplerdi.
Ke$i$ Gebriyel, arapga, Suryanice ile Antakya sayin Patriklerinin
ozge(;mi§ tarihini yazmi§, ayrica da sayin Patrik ilyas Sakir’m Hin-
distana yonelik Mesajlanni da Suryanice elyazisiyle kendisi yazar-
di.

Dogu^u:

Sayin Hanna Dolaponu, 27 Eylul 1885 Cuma gunu Mardin’de dog-

du. Ebeveyleri gayet dindar ve Allah korkusu ile dolu ki^ilerdi. Ba¬
basi Ke$i$ Yusuf, Sammas Melke Dolaponunun ogludur. Annesi
ise, Makdesi Cercis Gerzelo kizi Naime’dir. Rahip ilyas Sakir (Pa¬
trik) tarafindan Deyrulzafaran manastirinda vaftiz edilen

11
Daha sonra Selv'uklular, Eyyup ogullari, Sefaviler ve Akkoyunlular
arasinda el degi^tiren kent, Yavuz Sultan Selim doneminde Osman-
li topraklarma katildi. ’MERDit’ de Turk agzinda ’MradIn’ oldu
(bu ise Suryaniee lisanile de ’Kaleleranlamina’ gelir).
Osmanlilar devrinda 24 Sancagindan biri olan MardIN, Cumhuri-
yetin ilanmdan sonra il haline getirildi. En sonda Turklerin Milli
Misak sinirlan i^dne girince, geni^ ve refah bir nefes almaya yonel-
mi$ olan Mardin, Tiirkler tarafindan oldukge sevilmi$, bakilmi$ ve
yeniden ona gekidiizen verilmi5,ti. Giizel guzel yapitlarla, motifli
Medrese ve Mescidlerle, geni^ caddelerle, gagin her turlu fen ve tek-
niginden yararlanmak surelile suslenen bu kent, gecenin aksettigi
elektrik isigiyle onundeki ovayi nihayet ikinci bir gdk kubbesinden
farksiz kilmaktadir.

Ailesi:

Savur ilv'esinden iki kilometre uzakligmdaki Kai.uka kdytinden 18

ci asirda Mardin’e gelmi^tir. Bu ailenin ba$kani, iso HEDEYE adli

10
 Mardin Metropoliti Mor Filiksinos
Hanna Dolapdnii’nin
• •

Ozge(;:misi

1885-1969

Dogum yeri:

Mardin ili, Subarilarm ulke merkezi Tilhalaf’a yakin, eski ve tarihi

bir kent’tir. M.O. 2750 yillarinda bu kente gelen Siimerler, Orta
denizin (Mezopotamya ovasi) otesinden gegtiler. Bu kent’in kalesi
ise, zamanla M.O. 880 de Hitit kirallan olsun, Hanigilyenin sefirle-
ri olsun, ziyaretgahlarrile istirahatgahlari da olmu^tu.
’Erdube’ ile adlandinlan bu tarihi kent, deniz seviyesinden 1200
metre yukseklikteki bir dagin usfunde kurulmu^tur. Dogu ve Kuzey
yonleri, bag bahgelerle ^evrilmi^ Mardin kenti, guneye bakan bir
ku$ baki^i varki, turn Mezopotamya ovasma hakim, sanki tahtre-
vanda oturmu$ bir gelinden farksizdir.
Zamanla Babil ve Asur uygarligma sahne olan bu topraklar, uze-
rine ge^mi^te ’Medre’ adi verilen bir kavim, kuguk bir kent
kurmu^tu. Daha sonra bu bolgeyi ellerine gegiren Bizanslilar ’Mer-
DE’ yerine ’MerdIe’ adini kullanmaya ba^ladilar. Hz. Omer dev-
rinde, islam ordulari tarafmdari fetih edilen kent, gittikge geli^erek
biiyiidu.

9
 Onsoz

Edebiyetin olmez varisi Metropolit mor Filiksinos Hanna Dola-

ponii ya^aminin 84 yili renkli gegmi^ti. Bu renkli ya^amindan etki-
lenen ruhani, yazar, bilgin ve kiilturel ki$ilerin gogundan aldigim
yazilarda Rahmetlinin ozgegmi$ini ogrenmek izleniminde bulun-
duklarini bildiriyordu. Bu arzuyu yerine getirmeyi firsat bulan ben-
deniz, rahmetlinin de bana olan ogretmenliginin emegine kar$in bu
odevi yerine getirmek, benim ig:in odevlerin en ulvisi ve en zevklisiy-
di.
Bu eserde, rahmetlinin ozgegmi^i ile ilgili biittin vilgiler yer almi^
degildir. Ancak bu eser bir onciidlir. Ondan yararlanmak isteyenle-
re i$ik tutacak nitelikte olacagi kanismdayim. Bunun daha uzunu-
nu, daha geni^ini de Siiryanice ve Tiirkge ile yazdigim (heniiz
basmadigim) rahmetlinin Biyografisinden bir nebzeden ibaret bu
kitap, daha once Patriklik dergisi araciligiyla tefrika halinde de
yaymlanmi^ti. Bu ise, $u kitap halinde rahmetlinin ruhuna ithaf et-
mekle kendimi mutlu sayiyor, saym okuyuculara da hayirli olmasi-
ni diliyorum.

Horiepiskopos Cebrail Aydin

7
 WJfjmlmfu,
it.
j
si

6
DOI ABANI Kin Tl R SALONU
Hollanda’da Mor Afrem Siiryoyo Manastirinda M.H. Dolabani
namina 19S3 yilinda iiiba edilen salon
5
DEYRUL’ZAFARAN MANASTIRI
Mardiii Metropolitlik Merkez Binasi

4
Metropolit Mor Filuksinos Yuahanna Dolabani

3
 DOLABANI
Metropolit

Mor Filiksinos Hanna Dolaponii’nun

• •

Ozge^mi^i

Yazan:
Horiepiskopos Cebrail Aydin

I»»»
BAR-HEBRAEUS VERLAG
7585 PK Glane/Losser Glanerbrugstr. 33 Holland
Tel. 053.6147 64
cobsy^^Lo

yrs ^ >£!i\2>^^yA

l»«« .^,^Uocr)