-- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / ......

Imię i nazwisko ....................................................

1 Na podstawie poniższej grafiki

wykonaj polecenia.
A. Podkreśl współrzędne
geograficzne brzegu morskiego
w Jastrzębiej Górze.
a) 52°51'N, 14°07'E
b) 54°50'N, 18°18'E
c) 50°52'N, 24°09'E
d) 49°00'N, 22°51'E

B. Oblicz rozciągłość południkową w stopniach i kilometrach między

Jastrzębią Górą a matematycznym środkiem Polski.
2 Podkreśl właściwe dokończenia zdań.
A. Konsekwencją rozciągłości równoleżnikowej Polski jest położenie w dwóch strefach

r
czasowych / klimatycznych.
B. Różnica w wysokości górowania Słońca pomiędzy północnymi i południowymi
krańcami Polski wynosi ok. 10°/ 6°.
C. Różnica czasu między zachodem Słońca na wschodnich i zachodnich krańcach Europy
wynosi ponad 70 min/ 5 godz.
zó
3 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F –
jeśli jest fałszywa.

1.
Budową, historią Ziemi oraz procesami zachodzącymi w jej
wnętrzu i na powierzchni zajmuje się geologia.
P F

Hercyńskie ruchy górotwórcze w niektórych miejscach trwają do

2. P F
dzisiaj.
Płyty litosfery dzielą się na płyty kontynentalne i płyty
3. P F
oceaniczne.
4 Podkreśl właściwe uzupełnienia zdań.
A. Olsztyn jest położony na obszarze fałdowań
paleozoicznych / prekambryjskich.
B. Łódź znajduje się na obszarze geologicznie
w
młodszym / starszym niż obszar, na którym
jest położony Lublin.

Grupa A | strona 1 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

5 Na podstawie opisu rozpoznaj pasmo górskie oraz podkreśl jego nazwę. Wybierz
spośród nazw podanych poniżej.
Góry charakteryzujące się wysokogórską rzeźbą (m.in. występowaniem turni, grani i
piargów). W ich obrębie wznosi się najwyższy szczyt Polski – Rysy (2499 m n.p.m.).
Góry Stołowe, Karkonosze, Tatry, Bieszczady, Góry Świętokrzyskie, Gorce
6 Na mapie zaznaczono sześć pasm górskich.
Rozpoznaj trzy z nich oraz zapisz cyfry,
którymi oznaczono je na mapie.
A. Góry Świętokrzyskie – ___
B. Karkonosze – ___
C. Gorce – ___

7 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F,

jeśli jest fałszywa.

r
1. W Tatrach występuje rzeźba wysokogórska. P F
2. Połoniny to łąki górskie w Bieszczadach. P F
3. Beskidy zaliczane są do gór niskich. P F

8
zó 4. Przykładem gór zrębowych w Polsce są Karpaty.

Na rysunku przedstawiono lodowiec górski.

a) Rozpoznaj element lodowca górskiego
oznaczony na rysunku numerem 1. Podaj
P F

jego nazwę.
b) Wybierz właściwe uzupełnienia zdań.
W miejscu oznaczonym na rysunku numerem 1
po wytopieniu się lodowca górskiego powstaje
A / B. Taka forma występuje np. w C / D.
A. pradolina B. jezioro cyrkowe
C. Górach Świętokrzyskich D. Karkonoszach

9 Ilustracja przedstawia rzeźbę terenu powstałą

w
w wyniku działalności lądolodu. Zaznacz
zestaw, w którym podano właściwe nazwy
form oznaczonych numerami 1–3.
A. 1 – jezioro polodowcowe, 2 – eratyk,
3 – pradolina.
B. 1 – jezioro rynnowe, 2 – sandr,
3 – pradolina.
C. 1 – sandr, 2 – jezioro polodowcowe,
3 – wzgórza moreny czołowej.

Grupa A | strona 2 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

10 Przyporządkuj terminom odpowiadające im opisy.

1. dolina U- kształtna A. podłużne zagłębienia powstałe w wyniku
2. rynna erozyjnej działalności wody płynącej pod lądolodem.
3. pradolina B. miejsce po wytopieniu się jęzora lodowcowego.
C. szerokie doliny utworzone wzdłuż czoła
lądolodu podczas jego postoju.
D. rozległe równiny zbudowane ze żwirów
oraz piasków naniesionych przez wody
roztopowe.

11 Opisz krótko, w jaki sposób powstały doliny U-kształtne.

12 Uzupełnij zdania poprawnymi informacjami.
Wysokości bezwzględne w Polsce maleją w kierunku _______________.
Pod względem ukształtowania powierzchni Polska jest krajem __________________.
Najniższy punkt Polski znajduje się w miejscowości _________________ i ma
wysokość ____________.
13 Na podstawie mapy wykonaj polecenia.
a) Podaj nazwę pasa oznaczonego numerem 4.
b) Podaj numer pasa, którego dotyczy poniższy

r
opis.
Rzeźba powierzchni tego pasa została w znacznym
stopniu ukształtowanaw wyniku działalności
lądolodu, wiatru, Bałtyku oraz uchodzących do niego
rzek.
zó
14 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F,
jeśli jest fałszywa.
1. Najniżej położone miejsce w Polsce znajduje się 1,8 m p.p.m. P F
Rzeźba południowej części Polski została ukształtowana przede
2. wszystkim na skutek działalności lądolodu i w wyniku ruchów P F
górotwórczych.
Na ukształtowanie powierzchni Nizin Środkowopolskich wpłynęły
3. P F
działalność lądolodu oraz procesy denudacyjne.
4. W Polsce występują ślady dawnej działalności wulkanicznej. P F
w
15 Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Węgiel kamienny stosuje się m.in. do
A. produkcji szkła.
B. produkcji przewodów elektrycznych.
C. produkcji tworzyw sztucznych, barwników i lekarstw.
D. produkcji farb.

Grupa A | strona 3 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

16 Na mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie trzech surowców mineralnych

występujących na terenie Polski. Przy każdej literze odpowiadającej sygnaturze w
legendzie zaznacz właściwą nazwę surowca mineralnego.
A. węgiel brunatny, węgiel kamienny,
rudy miedzi, ropa naftowa.
B. węgiel brunatny, węgiel kamienny,
rudy miedzi, ropa naftowa.
C. węgiel brunatny, węgiel kamienny,
rudy miedzi, ropa naftowa.

r
zó
w

Grupa A | strona 4 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / ......

Imię i nazwisko ....................................................

1 Na podstawie poniższej grafiki

wykonaj polecenia.
A. Podkreśl współrzędne
geograficzne szczytu
Opołonek.
a) 52°51'N, 14°07'E
b) 54°50'N, 18°18'E
c) 50°52'N, 24°09'E
d) 49°00'N, 22°51'E

B. Oblicz rozciągłość południkową w stopniach i kilometrach między

szczytem Opołonek a matematycznym środkiem Polski.
2 Podkreśl właściwe dokończenia zdań.
A. Występowanie w Europie trzech stref klimatycznych jest konsekwencją rozciągłości

r
południkowej / równoleżnikowej.
B. Różnica w wysokości górowania Słońca pomiędzy północnymi i południowymi
krańcami Europy wynosi ok. 6°/ 35°.
C. Różnica długości dnia i nocy między północą i południem Polski wynosi
ponad 1 godz. / 2 godz.
zó
3 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F –
jeśli jest fałszywa.

1.
Czas od powstania Ziemi do początku ery paleozoicznej
nazywamy prekambrem.
P F

Płyty litosfery poruszają się dzięki energii pochodzącej z wnętrza

2. P F
Ziemi.
3. Wiek naszej planety szacuje się na ok 4,6 mln lat. P F
4 Podkreśl właściwe uzupełnienia zdań.
A. Szczecin jest położony na obszarze
fałdowań alpejskich / paleozoicznych.
B. Warszawa znajduje się na obszarze
geologicznie młodszym / starszym niż
w
południowo-wschodnia część Polski.

Grupa B | strona 1 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

5 Na podstawie opisu rozpoznaj pasmo górskie oraz podkreśl jego nazwę. Wybierz
spośród nazw podanych poniżej.
Góry charakteryzujące się łagodnymi wzniesieniami nieprzekraczającymi wysokości
1350 m n.p.m.. W szczytowych partiach gór występują łąki zwane połoninami.
Góry Stołowe, Karkonosze, Tatry, Bieszczady, Góry Świętokrzyskie, Gorce
6 Na mapie zaznaczono sześć pasm górskich.
Rozpoznaj trzy z nich oraz zapisz cyfry,
którymi oznaczono je na mapie.
A. Góry Stołowe – ___
B. Bieszczady – ___
C. Tatry – ___

7 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F,

jeśli jest fałszywa.

r
1. Przykładem gór fałdowych w Polsce są Karpaty. P F
W Europie do gór zrębowych należą między innymi Harz
2. P F
i Schwarzwald w Niemczech.
3. Najwyższymi górami w Polsce są Karkonosze. P F

8
zó 4. Beskidy zaliczane są do gór niskich.

Na rysunku przedstawiono lodowiec górski.

a) Rozpoznaj element lodowca górskiego
oznaczony na rysunku numerem 2. Podaj
P F

jego nazwę.
b) Wybierz właściwe uzupełnienia zdań.
W miejscu oznaczonym na rysunku numerem 2
po wytopieniu się lodowca górskiego powstaje
A / B. Można ją spotkać w C / D.
A. dolina V-kształtna B. dolina U-kształtna
C. Górach Świętokrzyskich D. Tatrach
w
9 Ilustracja przedstawia rzeźbę terenu powstałą
w wyniku działalności lądolodu. Zaznacz
zestaw, w którym podano właściwe nazwy
form oznaczonych numerami 1–3.
A. 1 – jezioro polodowcowe, 2 – eratyk,
3 – pradolina.
B. 1 – wzgórza moreny czołowej, 2 – sandr,
3 – jezioro polodowcowe.
C. 1 – sandr, 2 – jezioro polodowcowe,
3 – wzgórza moreny czołowej.

Grupa B | strona 2 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

10 Przyporządkuj terminom odpowiadające im opisy.

1. rynna A. podłużne zagłębienia powstałe w wyniku
2. wzgórze moreny erozyjnej działalności wody płynącej pod lądolodem.
czołowej B. powstawało u czoła lądolodu w wyniku jego
3. eratyk akumulacyjnej działalności.
C. szerokie doliny utworzone wzdłuż czoła
lądolodu podczas jego postoju.
D. głaz narzutowy przyniesiony przez lądolód
z Półwyspu Skandynawskiego.

11 Opisz krótko, w jaki sposób powstały jeziora cyrkowe.

12 Uzupełnij zdania poprawnymi informacjami.
Średnia wysokość terenu w Polsce wynosi _______________.
Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni Polski jest __________________
układ form rzeźby.
Najwyższy punkt Polski – _______________ – ma wysokość _______________.
13 Na podstawie mapy wykonaj polecenia.
a) Podaj nazwę pasa oznaczonego numerem 2.
b) Podaj numer pasa, którego dotyczy poniższy

r
opis.
Równinny pas z rzadko występującymi
wzniesieniami. Jest poprzecinany szerokimi dolinami
rzecznymi.
zó
14 Oceń prawdziwość informacji. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F,
jeśli jest fałszywa.
Wysokość względna między Raczkami Elbląskimi a Rysami
1. P F
w Tatrach wynosi 2499 m.
Nachylenie powierzchni terenu w Polsce ma wpływ na kierunek
2. P F
przepływu rzek.
Na ukształtowanie powierzchni pasa pobrzeży miała wpływ
3. P F
działalność lądolodu, Bałtyku, wiatru i rzek.
Lądolód miał wpływ na tworzenie się pokryw lessowych w pasie
4. P F
wyżyn.
w
15 Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Ropę naftową stosuje się m.in. do
A. produkcji szkła.
B. produkcji przewodów elektrycznych.
C. produkcji tworzyw sztucznych, barwników i lekarstw.
D. produkcji benzyny i oleju napędowego.

Grupa B | strona 3 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

16 Na mapie konturowej przedstawiono rozmieszczenie trzech surowców mineralnych

występujących na terenie Polski. Przy każdej literze odpowiadającej sygnaturze w
legendzie zaznacz właściwą nazwę surowca mineralnego.
A. węgiel brunatny, węgiel kamienny,
rudy miedzi, ropa naftowa.
B. węgiel brunatny, węgiel kamienny,
rudy miedzi, ropa naftowa.
C. węgiel brunatny, węgiel kamienny,
rudy miedzi, ropa naftowa

r
zó
w

Grupa B | strona 4 z 4
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

Klucz odpowiedzi Test - rozdział 1. Środowisko przyrodnicze Polski cz.1 (t. Liczba punktów 38
1-6)
Grupa A
1 Odp. A. b,
B. 54°50'N – 52°04'N = 2°46’
2° • 111 km ≈ 222 km
46' • 1,85 km ≈ 85,1 km
Rozciągłość południkowa wynosi 2°46' oraz ok. 307,1 km.

2 Odp. A. czasowych, B. 6°, C. 5 godz.

3
Lp
1. P
2. F

3. P
4 Odp. A. prekambryjskich, B. młodszym

r
5 Odp. Tatry

6 Odp. A.2, B.6, C.3

7
zó Lp
1.

2.

3.
P

F
4. F

8 Odp. a) pole firnowe, b) B, D

9 Odp. C
10 Odp. 1.B, 2.A, 3.C
11 Odp. Dolina U-kształtna powstała w skutek poszerzenia i pogłębiania doliny V-kształtnej
przez lodowiec górski.
w
12 Odp. kolejno: północnym, nizinnym, Raczki Elbląskie, 1,8 m p.p.m.
13 Odp. a) Wyżyny Polskie b) 1
14
Lp
1. P
2. F
3. P

4. P

15 C
16 Odp. A- rudy miedzi, B- ropa naftowa, C- węgiel brunatny

Grupa B Liczba punktów 38

strona 1 z 2
 -- Materiały przeznaczone do nauki w domu, nie popieramy ściągania --

1 Odp. A. d,
B. 52°04'N – 49°00'N = 3°04’
3° • 111 km ≈ 333 km
4' • 1,85 km ≈ 7,4 km
Odległość południkowa wynosi 3°04’ oraz ok. 340,4 km.
2 Odp. A. południkowej, B. 35°, C. 1 godz.

3
Lp
1. P
2. P
3. F

4 Odp. A. paleozoicznych, B. starszym

5 Odp. Bieszczady

6 Odp. A.5, B.1, C.4

r
7
Lp

1. P

2. P

9
zó 3.

4.
F

Odp.a) jęzor lodowcowy, b) B, D

Odp. B
10 Odp. 1.A, 2.B, 3.D
11 Odp. Powstały one w kotłach lodowcowych, czyli w zagłębieniach po dawnych
polach firnowych lodowca.
12 Odp. kolejno: 173 m n.p.m.pasowy, Rysy, 2499 m n.p.m.
13 Odp. a) pojezierza b) 3
14
w
Lp

1. F

2. P
3. P
4. P

15 D
16 Odp. A- węgiel brunatny, B- rudy miedzi, C- ropa naftowa

strona 2 z 2