Functies: Monosachariden (monomeren: enk.
suikers, osen)
- energievoorziening
- stevigheid
Herkomst:
- plantaardige origine
- FS reactiepro. Monosachariden
-> omgezet door FS in zetmeel
Samengestelde suikers:
- minstens 2 ident. Of versch. osen
-> holosiden: minstens 2 osen
-> heterosiden: # osen met vreemde molec.
a) disachariden: 2 monosachariden worden door een glycosidische
binding aan elkaar gekoppeld
- glycosidische binding => chemische binding tussen 2 OH-grp
waarbij H20 afgesplitst
1) Maltose of moutsuiker: C12H22011
- 2 glucose eenheden: monomeer 1: α-D-glucose
monomeer 2: α- of β-D-glucose
2) lactose of melksuiker of zandsuiker: C12H22011
- bestaat uit glucose en galactose
- monomeer 1 : β-D-galactose
- monomeer 2 : α- of β-D-glucose
3) sacharose of rietsuiker of bietsuiker of sucrose: C12H22011
- bestaat uit glucose en fructose
- monomeer 1: α-D-glucose
- monomeer 2 : β-D-fructose
- invertsuiker: door hydrolyse v sacharose => equimolair
mengel v glucose en fructose
form CnH2n0n (n= 3 tem 9) allemaal kristalijne struc.
en oplosbaar in water
1) ketenstructuur:
- carbonylgroep: C=0 (reducerende groep)
- polyhydroxylgroepen
op elk C een OH-groep, behalve op 1 dan =0
- 0= op 1ste C -> aldehyde-functie => aldose
- 0= op 2de C -> keto-functie => ketose
D -> OH op 1ste of 2de C rechts
L -> OH op 1ste of 2de C links
Chirale C-atomen = 4 verschillende groepen
Sachariden
-> samengesteld uit C, H, O
-> suikers of koolhydraten
Fischerprojectie: 3-dimens.
struct. in 2-dimens. beeld v C
2) ringstructuur, Haworthproejctie of cyclische vorm:
hemi-acetaal-, hemi-ketalvorming:
- n=5 -> ringstructuur meestal
- pentosen en hexosen 99% in cyclische vorm
- triosen 3 - HWP => op een eenvoudigere manier de ligging tonen
- tetrosen 4 vd substituenten tov de ring
- pentosen 5 - α -> OH onder ; β -> OH boven
- hexosen 6
- heptosen 7
- octosen 8 Regels: -
- nonosen 9 staat loodrecht -
vijfhoek -> furanose -> 0 aan top
- zeshoek -> pyranose -> 0 rechts
- glucoside-grp rechts (wijzerzin) -
nummering v C rechts v 0- atoom -
rechts vd keten onder ring (D-conf.) -
links vd keten boven ring (L-conf.)
3) 4 conventies voor het weergeven v organische moleculen
-> biochemische belangrijke monosachariden:
1) triosen: glyceraldehyde en hydroxyaceton belangrijk
2) pentosen: ribose belangrijk bestanddeel v RNA
3) hexosen:
- glucose: belangrijkste brandstof spierarbeid; sleutelrol
biochemische omzettingen lichaam; in celsap, in honing,
bloedsuiker in mens en dier
- fructose: ketose; in zoete vruchten, honing, rietsuiker;
tijdens resorptie in dunne darm fructose omgezet in glucose
- galactose: enk. suiker; in melk; wordt in dunne darm
omgezet in glucose