Διήγημα-ἀστραπή (Flash Fiction) Τὰ Διηγήματα–ἀστραπὴ (Flash Fiction) εἶναι ἐξαιρετικὰ

σύντομα διηγήματα. Δὲν ὑπάρχει εὐρέως ἀποδεκτὸς ὁρισμὸς τῆς ἔκτασης γιὰ αὐτὸ τὸ εἶδος.
Μερικοὶ τόποι ποὺ αὐτοπροσδιορίζονται ὡς σχετικοὶ πρὸς τὸ διήγημα-ἀστραπὴ θέτουν ὅρια
λέξεων πολὺ χαμηλά, ὅπως εἶναι οἱ 300 λέξεις, ἐνῶ ἄλλοι δέχονται ὅτι ἱστορίες 1.000 λέξε-
ων ἀποτελοῦν τέτοια διηγήματα.(1) […] Στο συγκεκριμένο διήγημα ένας μετανάστης στην
Ελλάδα που αντιμετωπίζει δυσκολίες παίρνει μια σημαντική απόφαση.

Γιάννης Φαρσάρης

Μαῦρο μανταρίνι

ΒΓΑΛΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ἔξω ἀπὸ τὸ παράθυρο τοῦ ὑπογείου ἀγουροξυ-

πνημένος. Τὸ μελαψό του πρόσωπο φόβισε τὴ γειτόνισσα τοῦ ἀπέναντι μπαλκονιοῦ, ποὺ ἔ-
τρεξε νὰ μανταλώσει (να κλειδώσει) τὴν συρόμενη ἀλουμινόπορτα. Ἡ μέρα φώναζε δυνατὰ
(προσωποποίηση) πὼς θὰ τὸ πάει γιὰ βροχὴ κι ἔριξε μιὰ κοφτὴ βρισιὰ (μεταφορά) σὲ
γλώσσα ἀκατάληπτη (ακαταλαβίστικη). Δίπλωσε πρόχειρα τὸ πάπλωμα πάνω στὸ ζαρωμένο
στρῶμα καὶ ἔφτιαξε ἕνα κουταλάτο νεσκαφὲ μὲ νερὸ τῆς βρύσης. Καὶ τέσσερις κουταλιὲς
ζάχαρη.

Οἱ συγκάτοικοί του εἶχαν φύγει ἀπὸ νωρὶς γιὰ δουλειά, νὰ προλάβουν στὴν πρωϊνὴ κίνηση
τῶν φαναριῶν νὰ καθαρίσουν πολλὰ τζάμια. Ἔμεναν πέντε νοματαῖοι (συγχωριανοί,
συντοπίτες) σὲ εἴκοσι ὀκτὼ ὑπόγεια τετραγωνικὰ καὶ πλήρωναν σαρανταπέντε εὐρὼ ἕκα-
στος, μαζὶ μὲ τὰ κοινόχρηστα. Καθόλου ἄσχημα, ἀλλὰ εἶχε πολλὲς κατσαρίδες κι ἐκεῖνος σι-
χαινόταν. Μὲ τὰ ποντίκια πάλι δὲν εἶχε πρόβλημα. Τὸ πρόβλημα ἦταν ὅτι οἱ δουλειὲς στὴν
οἰκοδομὴ δὲν πήγαιναν καλὰ καὶ ἦταν ἄνεργος. Οὔτε γυναίκα μποροῦσε νὰ βρεῖ κι ἔνιωθε
μόνος, ἀλλὰ γυναίκα δὲν εἶχε ποτὲ στὴν Ἑλλάδα, ἐνῶ δουλειὰ ἔβρισκε πάντα.

Εἶχε κάνει ὅλες τὶς σκληρὲς ἀγγαρεῖες (μεταφορά)στὴν οἰκοδομὴ καὶ στὰ χωράφια καὶ
δὲν τὸν ἔνοιαζε, ὅμως τζάμια αὐτοκινήτων δὲν ἤθελε νὰ καθαρίζει. Δὲν ἄντεχε τὰ βλέμμα-
τα τῆς ἀπαξίωσης (μεταφορά-υπερβολή) ἀπὸ τόσους πολλοὺς σὲ κάθε ἄναμμα, κι ἄς ἦταν
ἡ μοναδικὴ δουλειὰ ποὺ μποροῦσε νὰ κάνει. Σὲ λιγότερο ἀπὸ πέντε λεπτὰ περπατοῦσε νω-
θρὰ (βαριεστημένα) στὸ δρόμο μὲ τὸν κουβὰ καὶ τὸ κοντάρι ἀνὰ χείρας καὶ τὸ μπουκαλάκι
τοῦ ἀπορρυπαντικοῦ στὴν κωλότσεπη.

Μέσα στὴν πρώτη ὥρα, παρὰ τὸ μποτιλιάρισμα, εἶχε εἰσπράξει μυριάδες ἀρνήσεις
(μεταφορά)καὶ μόλις τρία κέρματα, κι ἄς εἶχε καθαρίσει πάνω ἀπὸ τριάντα παρμπρίζ. Οἱ ὑ-
πόλοιποι τὸν φιλοδώρησαν μὲ περιπαικτικὰ (κοροιδευτικός) μειδιάματα
(χαμόγελο)μεταφορά, ἀφοῦ πρῶτα τὸν ἄφησαν νὰ παλέψει μὲ τὴ σκόνη
(προσωποποίηση). Δεχόταν στωϊκὰ (παθητικά)τὴ μοίρα του γιατὶ ἔπρεπε νὰ βγεῖ τὸ μερο-
κάματο, ὅσο μικρὸ κι ἂν ἦταν, ὅσο κρύο κι ἂν ἔκανε.

Τὸ πρῶτο χαμόγελο ποὺ συνάντησε μετὰ ἀπὸ ὥρα (προσωποποίηση), ἀνῆκε σ’ ἕνα
κόκκινο σαράβαλο μίνι. Ὁ ὁδηγός του, ὅση ὥρα ἐκεῖνος καθάριζε τὰ τζάμια, κουνιόταν στὸ
ρυθμὸ τῆς μουσικῆς καὶ τοῦ φάνηκε ἀστεῖος μὲ τὸ ὑπερβολικὰ σγουρὸ μούσι του. Μόλις ἄ-
ναψε τὸ πράσινο τοῦ ἔτεινε (τέντωσε)τὸ χέρι μὲ συμπάθεια, φωνάζοντας: «Δὲν ἔχω λεφτὰ
φιλαράκο, πάρε ἕνα μανταρίνι.» (ευθύς λόγος)

Ἔμεινε γιὰ μερικὰ δεύτερα ἀκίνητος ἀπὸ ἔκπληξη κι ἔπειτα γύρισε τὸν κουβὰ ἀνάποδα
καὶ κάθισε δίπλα στὸ φανάρι. Ἄρχισε νὰ καθαρίζει τὸν χρυσὸ καρπὸ (μεταφορά) μὲ τὰ
βρώμικα νύχια του (αντίθεση) καὶ ἡ σκέψη του ταξίδεψε πίσω στὴν πατρίδα
(προσωποποίηση) στὸν κῆπο μὲ τὶς μανταρινιὲς ποὺ μεγάλωσε. Κάθε σκελίδα (κομμάτι σε
σχήμα μισοφέγγαρο) ποὺ ἔβαζε στὸ στόμα τὸν γέμιζε γλυκὰ καὶ τὸν ἔκανε ὅλο καὶ πιὸ ἀνυ-
πόμονο. Καταπίνοντας τὴν τελευταία μπουκιὰ σηκώθηκε σίγουρος. Θὰ γύριζε πίσω, καθὼς
δὲν εἶχε τίποτα πιὰ νὰ τοῦ προσφέρει ἡ ξενιτιά (προσωποποίηση). Περπάτησε ἀργὰ τὸ
δρόμο γιὰ τὸ ὑπόγειο. Ἦταν ἡ τελευταία φορὰ κι ἦταν χαρούμενος. Ἤλπιζε μόνο ἐκείνη ἡ
μικρὴ ὄμορφη γειτόνισσα στὸ χωριὸ νὰ μὴν εἶχε παντρευτεῖ. Τέσσερα χρόνια ἔλειπε μόνο.

Πηγὴ: Πρώτη δημοσίευση στὸ περ. Μικρό Πεζό (ἐκδ. Χαραμάδα, τχ. 1, 2014).

Γιάννης Φαρσάρης (Ἱεράπετρα, 1973). Σπούδασε Ἐπιστήμη Ὑπολογιστῶν στὸ Πανεπιστήμιο

Κρήτης, Ἐκπαίδευση Ἐνηλίκων στὸ Ἑλληνικὸ Ἀνοικτὸ Πανεπιστήμιο καὶ ἐργάζεται ὡς καθη-
γητὴς Πληροφορικῆς. Ἔχει δημιουργήσει τὴν ἀνοικτὴ βιβλιοθήκη OpenBook καὶ συμμετέχει
στὴν ὁμάδα ἔκδοσης τοῦ περιοδικοῦ Fractal. Τελευταῖο βιβλίο του Φόβος Κανένας (Open-
book, 2015). Ζεῖ στὸ Ἡράκλειο Κρήτης καὶ διαδικτυακὰ στὸ www.open-sesame.me

Στο παραπάνω διήγημα:

Α. Nα εντοπίσετε και να σχολιάσετε τις πληροφορίες που δίνονται για τον βασικό ήρωα
(Όνομα, Εμφάνιση/ηλικία/Εθνικότητα-Θρήσκευμα/χαρακτήρας/σχέσεις με τα
πρόσωπα/κοινωνικό πλαίσιο/κρίσιμο γεγονός). Να εξηγήσετε γιατί δεν κατονομάζεται ή
γιατί δεν δίνονται ακριβή στοιχεία για τον τόπο καταγωγής και την ηλικία του. (Μ.12)

Β. Να διακρίνετε το κρίσιμο γεγονός στο διήγημα που δρα καθοριστικά στην απόφαση του
ήρωα να επιστρέψει στην πατρίδα του. (Μ. 3)

Γ. Να εντοπίσετε τρία (3) διαφορετικά εκφραστικά μέσα ή τρόπους (π.χ. μεταφορά,

προσωποποίηση, αντίθεση, εικόνα κλπ.) και να εξηγήσετε τη λειτουργεία τους στο κείμενο.
(Μ.15)

Δ. Σε ένα ενιαίο κείμενο 120-150 λέξεων να εξηγήσετε γιατί ο ήρωας πήρε την απόφαση να
γυρίσει στην πατρίδα του. Πιστεύετε ότι, αν ήσασταν εσείς στη θέση του, θα κάνατε το ίδιο;
Να γράψετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας για το ενδεχόμενο της μετανάστευσης
σας σε μια ξένη χώρα. (Μ. 20)