Phóng xạ

I, Hiện tượng phóng xạ

1,Định nghĩa hiện tượng phóng xạ
Phóng xạ lạ quá trình phân rã tự phát của một hạt nhân không bền
vững (tự nhiên hay nhân tạo). Quá trình phân rã này kèm theo sự tạo
ra các hạt mới và có thể kèm theo bức xạ điện từ. Hạt nhân tự phân rã
người ta gọi là hạt nhân mẹ, hạt nhân nào được tạo ra sau phân rã gọi
là hạt nhân con
2, Các dạng phóng xạ
A, Phóng xạ α

Hạt nhân mẹ X phân rã tạo thành hạt nhân con Y đồng thời phát ra tia
phóng xạ α (42He )
Tia α là dòng các hạt nhân 42He chuyển động với vận tốc rất cao khoảng
20000km/s
Đặc điểm tia α có thể di chuyển trong không khí chừng vài cm và
trong rắn chỉ khoảng vài micromet
B, Phóng xạ β−¿¿
Phóng xạ β−¿¿ là quá trình phát ra tia β−¿¿ . Tia β−¿¿là các dòng electron
0
−1 e

Quá trình phóng xạ β−¿¿diễn ra như sau

A A 0
Z X → Z +1Y + −1e

C, Phóng xạ β +¿¿
Phóng xạ β +¿¿ là quá trình phát ra tia β +¿¿ . Tia β +¿¿là các dòng các
pôzitron (+10e ). Pôzitron có điện tích +e và khối lượng bằng khối lượng
electron. Nó là phản hạt của electron
Quá trình phóng xạ β +¿¿diễn ra như sau
 A A 0
Z X → Z−1Y + +1e

Các loại hạt −10e và +01e đều chuyển động với tốc độ xấp xỉ tốc độ ánh
sáng . Các tia này có thể truyền đi vài mét trong không khí và vài
milimet trong kim loại
−¿¿

Tuy nhiên, khi đo đạc tính toán quá trình phóng xạ β +¿ và β ¿ các nhà Vật
lý thấy rằng momen động lượng chưa được bảo toàn => Trong quá
−¿¿

trình phóng xạ β +¿ và β ¿ còn xuất hiện thêm 1 loại hạt khác gọi là
nơtrinô, có khối lượng rất nhỏ, không tịch điện, kí hiệu 00 v chuyển
động với vận tốc xấp xỉ ánh sáng

D, Phóng xạ γ
−¿¿

Trong quá trình phóng xạ α , β +¿ và β ¿ thì các hạt nhân con được tạo ra ở
trạng thái kích thích. Khi đó đó các hạt nhân con này sẽ chuyển về
trạng thái có mức năng lượng thấp hơn (gọi là trạng thái cơ bản) giải
phóng ra bức xạ điện từ γ hay còn gọi làtia γ
Các tia gamma có thể đi qua vài mét trong bê tông và vài cm trong chì

II Định luật phóng xạ

1, Đặc diểm quá trình phóng xạ
- Có bản chật là quá trình biển đổ hạt nhân
- Có tính tự phát và không điều khiển được ( không bị ảnh hưởng
bởi nhiệt độ, áp suất)
- Là một quá trình ngẫu nhiên: Không thể nào biết được thời điểm
mà hạt nhân phóng xạ
2, Định luật phóng xạ
− λt
N=N 0 . e

N−số hạt nhân cònlại sau thời gian N 0−số hạt ban đầu e−hằng số λ−hằng số phóng xạ
t−thời gian

3, Chu kỳ bán rã
Là thời gian để số lượng hạt nhân còn lại 50% so với ban đầu
Chu kỳ bán rã ký hiệu là T
ln 2
T¿ λ
III, Đồng vị phóng xạ nhân tạo
Ngoài các đồng vị phóng xạ có sẵn trong tự nhiên, người ta cũng
chế tạo được nhiều đồng vị phóng xạ gọi là đồng vị phóng xạ nhân
tạo
2, Đồng vị 14C, đồng hồ của Trái Đất