NOROVİRÜSLER VE

REOVİRÜSLER
Prof. Dr. Hülya ŞİMŞEK
Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri,
Tıbbi Mikrobiyoloji AD
Dönem III
 Gastroenterit yapan virüsler
✓ Viral gastroenteritler→ fekal-oral yolla bulaşırlar
✓ Alt yapı yetersizliği bulunan gelişmekte olan ülkelerin en
yaygın hastalıkları arasında
✓ Beslenme bozukluğu olan çocuklarda→birinci derecede ölümden
sorumlu!

✓ Tüm yaş gruplarında endemik ve epidemik olarak görülür

✓ Genellikle kendiliğinden iyileşir
✓ Yaşlılarda ve bebeklerde öldürücü olabilir

✓ Gastroenterit etkeni olan çok çeşitli virüs aileleri var;

✓ Norovirüs, Rotavirüs, Sapovirüs, Adenovirüs, Echovirüs,
Astrovirüs
 Caliciviridae
✓ Bu aile içinde insanları enfekte eden 2 cins;
✓ Cins: Norovirus
✓ Cins: Sapovirus
✓ Her iki cins de diyare etkeni
✓ Kalisivirüsler ilk olarak 1968’de Norwalk, Ohio’da
gelişen gastro enterit epidemisi sırasında keşfedildi
✓ Orijinal virus Norwalk ajanı olarak adlandırılmış
✓ Benzer virüslere de Hawaii ajanı, Montgomery
County ajanı, Ditchling ajanı vs isimler verilmiş!
 Norovirüsler
✓ Görünümleri parvovirus ve HAV’lere benzer
✓ Küçük çıplak RNA virüsleri
✓ İkozahedral kapsidli
✓ Pozitif polariteli tek iplikli RNA
✓ 27-38 nm boyutlarında
✓ Hücre kültürlerinde çoğalabilir
✓ Son derece dirençliler; enfektiviteleri asit, eter ve
sıcaklığa (60 C’de 30 dk) maruziyetten sonra devam
eder
 Yapı ve Replikasyon
✓ Virüsler küçük, zarf içermezler ve kapsid morfolojileri ile
ayırt edilirler
✓ Viral kapsid→ 2 adet proteinden oluşur: Vp1 ve Vp2
✓ Yapısal olmayan proteinler→ viral proteaz ve viral
RNA’ya bağımlı RNA polimerazı içerir
✓ Diğer pozitif polariteli RNA virüsleri gibi transkripsiyon
ve replikasyon için kendi RNA polimerazını kullanır:
sitoplazmada çoğalır
✓ Virüs montajı sitoplazmada olur,
✓ Hücre lizisi ile salınır
✓ Kontamine su ve gıda ile fekal-oral yolla bulaşırlar
✓Gastroenterit salgınlarına yol açarlar
✓ Hastalık 48 saat sonra ciddi bir soruna yol açmadan sonlanırlar
 Yapı ve Replikasyon
✓ Norovirüsler yuvarlak ve düzensiz yüzeyli, diğer
kalisivirüsler ise kadeh şeklinde oyuklar içerir ve 6
köşeli yıldız şeklindedir
✓ Astrovirüs virionları; 5 yada 6 köşeli yıldız şeklinde
ama oyuklar bulunmaz
✓ Bunları birbirinden ayırt etmek için seropozitif
kişilerden elde edilen antikorlar da kullanılır
✓ Hücre kültüründe ürerler→intestinal
epitelyal hücrelerde
 Patogenez
✓ İnsanı enfekte eden Norovirüsler→ sadece insanlarda
enfeksiyon oluşturur (tek rezervuar; insan)
✓ 10 adet virion bile hastalığı başlatmak için yeterli
✓ Bağırsaktaki fırçamsı yüzeyin hasarı;
✓ Suyun ve gıdaların uygun şekilde absorbsiyonunu engeller
✓ Sulu diyareye neden olur
✓ Gastrik mukozada histolojik değişiklikler olmaz
✓ Gastrik boşalma gecikebilir ve
✓ Kusmaya yol açabilir
✓ Aerosol yayılım da mümkün!
✓ “Kış kusma hastalığı”
 Patogenez
✓ Enfekte insanların intestinal doku biyopsisi bağırsak
mukozasının sağlam olduğunu göstermiş
✓ Fakat villuslarda genişleme ve kütleşme olduğu
✓ Mikrovillusların kısaldığı
✓ Mitokondrilerde büyüme ve soluklaşma
✓ Sitoplazmik vakuolleşmede artış ve hücrelerarası ödem
gözlenmiştir
✓ Mukozal değişiklikler hastalığın başlangıcından 2 hafta
sonra normale döner
 Patogenez
✓ Bağışıklık; uzun süre kalıcı olan humoral antikorlar
oluşur.
✓ Ama bunların reenfeksiyonlara karşı korumadaki rolleri az!
✓ Aynı serotip ile reenfeksiyon ve hastalık meydana
gelmekte!
✓ Lokal (mukozal) IgA antikorlarının rolü iyi
tanımlanmamış!

✓ Sulardaki fazlalık ve mutasyonlar nedeniyle önceden

oluşan antikorların varlığına rağmen reenfeksiyonlara
yol açar
 Epidemiyoloji
✓ Norwalk ve benzeri virüsler→ tipik olarak ortak
kontaminasyon kaynağından (örn; su, salata, kabuklu
deniz ürünleri, ahududu, yemek servisi) gelişen
gastroenterit salgınlarına yol açar
✓ Bu virüsler, genelde dışkı ve kusmuğun fekal- oral yol ile
bulaşması sonucu yayılırlar
✓ Enfekte insanlar, semptomların başlangıcı ile
iyileşmeden sonraki 4 haftaya kadar bol miktarda virüs
saçarlar
✓ Virüs salınımının tepe noktasında, 1 gr dışkıda 100 milyar
virion bulunur
✓ %30’u asemptomatik seyredebilir ama enfeksiyonu
yayabilirler
 Epidemiyoloji
✓ Salgınlar, gelişmiş ülkelerde yıl boyunca görülebilir;
✓ Okullar, hastaneler, oteller, bakım evleri, lokantalar ve
yolcu gemilerinde salgınlar
✓ Ortak kaynaktan köken alan salgınlarda sıklıkla
bulaş→ dikkatsiz enfekte bir gıda çalışanı!
✓ CDC; gıda kaynaklı tüm gastroenterit salgınlarının
%50’sinin Norovirüslere bağlı
✓ Amerika’da 7 yaşına kadar olan çocukların %70’inde
norovirüs antikorları var
 Epidemiyoloji
✓ Gemi yolculuğunun 3. gününde (inkübasyon süresi 24-
60 saat), gemideki 45 kişilik bir grupta, kişiden kişiye
değişmekle birlikte, 12-60 saat süren sulu diyare,
bulantı ve kusma gelişmiş!
✓ AYIRIMLAR
✓ Rotavirüse bağlı gastroenteritler erişkinden ziyade çocuk ve
infantlarda görülür
✓ Noro ve sapovirüsler (çocuk ve infantlarda görülür) çıplak
kapsidli virüsler, asit, deterjan ve kuruluğa dayanıklı
✓ Norovirüsler sapovirüslerle kıyaslandığında dünya genelinde
daha sık salgınlar yapar
✓ Yılın her mevsiminde görülen norovirüs enfeksiyonlarına
özellikle kış aylarında daha sık rastlanır
 Klinik Sendromlar
✓ Norwalk ve ilişkili virüsler rotavirüslerinkine benzer
semptomlar oluşturur
✓ Özellikle çocuklarda; Akut başlayan sulu diyare,
bulantı, kusma ve karın kramplarına neden olur
✓ Kanlı dışkılama görülmez
✓ Dışkıda lökosit yoktur
✓ Ateş, hastaların 1/3’ünde görülür
✓ İnkübasyon süresi→ 12-48 saat
✓ Hastalık genellikle 1-3 günde problemsiz iyileşir
✓ 6 güne kadar da devam edebilir!
 Tanı
✓ Dışkı ve kusmuk örneklerinde;
✓ RT-PCR; Norovirüs genomunu saptamak için kullanılır
✓ Salgınları saptamada hızlı bir yöntem
✓ İmmünoelektron mikroskopi→ dışkıda virüsün
konsantre edilmesi ve tanımlanması→ şüphelenilen
etkene karşı özgül antikorların örneğe eklenerek virüs
tanımlanır
✓ ELISA; virüse ait antijen ve antikor saptamak
✓ Seroloji tanıyı doğrulamak için kullanılabilir;
✓ Kalisivirüs benzeri diğer etkenlere karşı oluşan antikorların
saptanması daha zordur
 Tedavi, Korunma ve Kontrol
✓ Özgül bir tedavisi yoktur
✓ Bizmut subsalisilat, gastrointestinal semptomların
şiddetini azaltabilir
✓ Salgınlar; gıdanın hazırlanmasına özen göstererek ve
temiz su kullanılarak önlenebilir
✓ Uygun kurallara göre el yıkama önemli
✓ Norovirüsler çevresel şartlara poliovirüsler ve
rotavirüslerden daha dayanıklı
✓ Isıya (60 C), asiditeye (pH:3), deterjanlara ve hatta içme
suyundaki klor düzeyine dirençli
✓ Kontamine yüzeyler→ çamaşır suyu (1:10-1:50
dilüsyonla) ile temizlenebilir
 REOVİRÜSLER
✓ Aile: Reoviridae
✓ Cins: Orthoreovirus
✓ Cins: Rotavirus
✓ Cins: Orbivirus Artropadlarla
✓ Cins: Coltivirus yayılır

✓ Orthoreovirüsler→ memeli reovirüsleri/reovirüslerin

prototipi
✓ Rotavirüsler→İnsan infantil gastroenterit; Çok yaygın
bir hastalık
✓ Reo virus ismi→ bir grup solunum yolu ve enterik
virüslerinin baş harflerinden oluşuyor; Respiratory,
Enteric, Orphan = REO
 REOVİRİDAE - YAPI
✓ Reovirus'lar 60-80 nm çapında,
✓ İkozahedral simetrili,
✓ Çift tabakalı protein kapsidli,
✓ Çift sarmallı, genomik segmentli,
✓ Doğrusal RNA içeren virüsler
✓ Zarfları bulunmaz
✓ Sitoplazma içerisinde çoğalırlar

✓ Deterjanlarda , geniş pH ve sıcaklık aralığında ve hava

aeresollerinde stabildirler
 REOVİRİDAE - YAPI
✓ Rotavirüsler ve reovirüsler: yapısal, replikatif ve patojenik
özellikleri aynı
✓ Her ikisi de çift tabakalı kapsidi olan ikozahedral yapıya ve
✓ Çift sarmallı segmentli genoma sahipler
✓ Rotavirüs→ Elektron mikrografilerde negatif boyamada
virionun görünümü tekerlek şeklinde olduğu için rota adı
verilmiş!
✓ Dış kapsidin proteolitik kısmı (gastrointestinal kanalda
olur)→enfeksiyon oluşumu için virüsü aktive eder→Ara/
enfeksiyöz subviral partiküller oluşur
✓ Dış kapsid→ yapısal proteinlerden oluşur
 REOVİRİDAE
Rotavirüs’lerin
✓ Dış Kapsidi major kapsid proteininden (VP6)
oluşan ara tabaka ve viral bağlanma proteini
(VP4) ve glikoproteinden (VP7) oluşan dış
tabaka olmak üzere 2 tabakalıdır
✓ İnfluenza virüslerinde olduğu gibi gen
segmentlerinin reassortmanı söz konusu→
hibrit virüsler ortaya çıkabilir
 REOVİRİDAE
Rotavirüsler
✓ Viriyonun yüzeyinde glikoproteinlere (VP7,
NSP4) sahip olmaları
✓ Bir araya gelme aşamasında, önce bir zarf
kazanıp sonra kaybetmeleri
✓ Hedef hücre membranına direkt penetrasyonu
sağlayan füzyon protein aktivitesine sahip
olmaları nedeniyle zarflı virüslere benzerler
 REOVİRİDAE
Rotavirüsler ve reovirüsler
✓ Genomik segmentleri yapısal ve yapısal olmayan proteinleri
kodlar
✓ Replikasyon→ virüsün alınmasıyla başlar
✓ Dış kapsid; iç nükleokapsidi ve koru, çevresel etkilerden,
özellikle gastrointestinal kanalın asidik ortamından korur
✓ Tüm virion gastrointestinal kanalda kısmen sindirilir ve proteaz
ile kesim sonucu aktive edilir
✓ Bu süreçte dış kapsid proteinleri kaybedilir ve viral bağlanma
proteinleri kesilince enfeksiyöz subviral partiküller (ESVP)
oluşur
✓ Viral bağlanma proteinleri→ epitelyal ve diğer hücrelerdeki
sialik asit içeren glikoproteinlere bağlanır
✓ Rotavirüs ve reovirüsün tüm virionları reseptör aracılı
endositoz ile hücreye alınır
 REOVİRİDAE
Rotavirüsler ve reovirüsler
✓ Hücreye girişi takiben enfeksiyöz subviral partiküller (ESVP)
koru sitoplazmaya salar → kordaki enzimler mRNA üretimini
başlatır
✓ Çift iplikli RNA kor içinde kalır
✓ Erken ve geç transkripsiyonun ardından sentezlenen mRNA’lar
koru terk eder ve hücre sitoplazmasında translasyon başlar
✓ Reovirüs ve rotavirüsün paketleme işlemleri farklı:
✓ Reovirüs’te→dış kapsid proteinleri kor ile birleşir ve virion
hücre lizisi ile salınır
✓ Rotavirüs zarflı virüslere benzer;
✓Korları ER’nin dışında NSP4 viral proteini ile birleşir;
✓ER içine tomurcuklanırken VP7 dış kapsid proteinini
kazanır
✓ER içinde zarı kaybedilir ve virus hücre lizisi ile salınır
Orthoreovirüsler (Memeli reovirüsleri)
✓ Çok yaygın
✓ Kanalizasyon ve nehir sularında
✓ Üç serotipi var: Reovirüs tip 1, 2 ve 3
✓ Bu serotipler nötralizasyon ve hemaglütinasyon inhibisyon
testleri ile tanımlanır
✓ Tüm serotipler komplemanı bağlayan ortak bir antijene
sahiptir.
 Patogenez ve İmmünite
✓ İnsanlarda önemli bir hastalığa neden olmazlar
✓ Farelerde hastalık yaparlar
✓ Farelerde nörotropik / organotropik olabilirler
✓ Virüsün alınması ve proteolitik olarak ESVP’in oluşmasından
sonra, ince bağırsakta M hücrelerine bağlanır
✓ Peyer plaklarının lenfoid dokusuna taşınır (viral bağlanma
proteini virüsün lenf nodlarına yayılımını kolaylaştırır ve virüsün
nörotropik olup olmayacağını belirler)
✓ Virüs replike olarak viremiyi başlatır
✓ Sitolitik olmasına ragmen dolaşıma girmeden belirti oluşturmaz
✓ Dış kapsid proteinlerine karşı koruyucu humoral ve hücresel
immün yanıtlar gelişir
 Epidemiyoloji

✓ Tüm dünyada yaygın

✓ Erişkinlerin yaklaşık %75’inin antiviral Ab’lara sahip olması
çoğu insanın çocukluk çağında geçirmiş olduğunu gösterir
✓ Şempanze ve maymunlar dahil birçok hayvan, insan
reovirüsü ile serolojik olarak ilişkili reovirüslerle enfektedir
✓ Hayvanların insan enfeksiyonlarında rezervuar olup
olmadıkları bilinmiyor
 Klinik Sendromlar

✓ Orthoreovirüsler her yaştaki insanları enfekte eder

✓ Ancak belirli hastalıklarla ilişkilendirmek zor
✓ Çoğu asemptomatik ve tanımlanamayacak kadar hafif
seyretmekte
✓ Bu virüsler şimdiye dek;
✓ Soğuk algınlığı benzeri hafif ÜSY hastalığı (hafif ateş, nezle
ve farenjit),
✓ Gastrointestinal hastalıklar ve
✓ Biliyer atrezi ile ilişkilendirilmiştir
 Laboratuvar Tanı

✓ Klinik örneklerde viral antijen veya RNA’nın tespiti

✓ Virüs izolasyonu (fare L-hücre fibroblastları, primer maymun
böbrek hücreleri ve HeLa hücreleri kullanılabilir)
✓ Virüse özgül antikorların tespitine yönelik serolojik testlerle
tanımlanabilir
✓ ÜSYE şüpheli olgulardan boğaz ve nazofarengeal sürüntü
örnekleri
✓ İshalli hastalardan ise dışkı örneği alınabilir
✓ Serolojik testler epidemiyolojik amaçlı kullanılabilir
 Tedavi, Korunma ve Kontrol

✓ Orthoreovirüs enfeksiyonları hafiftir

✓ Kendini sınırlar tiptedir
✓ Bu nedenle tedavi gerekli değildir
✓ Korunma ve kontrol önlemleri geliştirilmemiştir
 Rotavirüsler
✓ Tüm dünyada infantil diyarenin en yaygın etkenidir
✓ Çeşitli memeli ve kuşları enfekte eden geniş bir gastroenterit
virüs grubudur
✓ Deterjan maruziyeti, 3,5-10 pH aralığı ve tekrarlayan
dondurma ve çözme dahil zorlu çevre koşullarına dirençlidir
✓ Bağırsaklarda tripsin gibi proteolitik enzimler enfektiviteyi
artırır
 Rotavirüsler
Serotip, grup ve alt gruplara ayrılırlar;
✓ Serotipler→ primer olarak dış kapsid proteinleri; VP7
(glikoprotein, G) ve VP4 (proteaza duyarlı protein, P) ile
belirlenir
✓ Grupların tayini→öncelikle VP6’nın antijenitesine ve
genomik segmentlerin elektroforetik mobilitesine göre
yapılır
✓ VP6 iç kapsid proteinine göre insan ve hayvan
rotavirüslerinin 7 grubu (A’dan G’ye) tanımlanmıştır
✓ İnsan hastalıklarına; Grup A rotavirüsleri nadiren grup B ve
C rotavirüsler sebep olur
 Patogenez ve İmmünite
✓ Rotavirüs midede tamponlu ortamda / besinlerle birlikte
olduğunda asidik ortamda yaşayabilirler
✓ Proteazlar tarafından ESVP’ye dönüştürülür
✓ ESVP’lerin ince bağırsağın villuslarını kaplayan kolumnar epitelyal
hücrelere absorpsiyonundan sonra replikasyon başlar
✓ Enfeksiyondan 8 saat sonra yeni sentez edilen proteinler ve
RNA’ları içeren sitoplazmik inklüzyonlar görülür
✓ Koleraya benzer şekilde; rotavirus enfeksiyonu da suyun
absorpsiyonunu önler
✓ Suyun net sekresyonu ve iyonların kaybına sebep olur
✓ Sonuçta sulu diyare ortaya çıkar
✓ Virüsün NSP4 proteini, toksin-benzeri etki gösterir→
enterositlere Ca iyon akışını ve nöronal aktivatörlerin salınımını
artırır
✓ Su absorpsiyonunda nöronal değişikliğe neden olur
 Patogenez ve İmmünite
✓ Diyare→ dışkı ile bol virüsün atılmasına ve bulaşa neden olur
✓ Enfekte hücrelerin transport mekanizmaları bozulduğu için Na ve glikoz
absorbsiyonunda aksamalar olur→ emilim tam olarak gerçekleşemez
✓ Dökülen enfekte hücrelerin yerlerini hemen yenileri almasına rağmen,
bu hücreler olgunlaşmamış oldukları için bozulan transport
mekanizmasını düzeltemezler
✓ Elektron replasman tedavisi yapılmazsa ölüme yol açabilir
✓ Enfeksiyona karşı immünite:bağırsak lümeninde Ab’ların ve primer
olarak IgA’nın varlığına bağlıdır
✓ VP7 ve VP4’e karşı oluşan Ab’lar virüsü nötralize eder
✓ Aktif / pasif olarak kazanılan Ab’lar hastalığın şiddetini azaltır, ama
reenfeksiyonları sürekli olarak önlemez
✓ Bebek ve küçük çocuklarda sıklıkla semptomatik
✓ Erişkinlerde ise asemptomatiktir
 Epidemiyoloji
✓ Rotavirüsler de tüm dünyada yaygın
✓ 3-5 yaşına kadar çocukların %95’i enfekte olur
✓ Kişiden kişiye→ oral fekal yolla bulaşır
✓ Virüs salınımı diyarenin başlamasından 2-5 gün sonra olur (belirtilerin
yokluğunda da salınabilir)
✓ Virüs kuruluğa dayanıklı olduğu için eşyaların üzerinde (mobilya, oyuncak vs)
ve ellerde yaşayabilir
✓ Küçük çocuklarda ciddi diyarenin en sık nedenidir
✓ Domestik hayvanlar (inek vs) serolojik olarak ilişkili rotavirüslerle enfekte
olur ama bunlar insan enfeksiyonları için yaygın bir kaynak değil
✓ Salgınlar, anaokulu, kreşler ve hastanede yatan bebeklerde ortaya çıkar
✓ Rotavirüs diyaresi; Gelişmekte olan ülkelerdeki bebek ve küçük çocuklarda
bulaşıcı, hayatı tehdit eden ciddi bir hastalık
✓ Çinde kontamine su kaynaklı grup B rotavirus salgınları olmuş ve milyonlarca
kişi ölmüş!
 Klinik Sendromlar
✓ Gastroenteritin başlıca sebebi
✓ Rotavirüs ishallerinde; İnkübasyon süresi→ortalama 48 saat

Hastaneye yatırılan hastalarda majör klinik bulgular:

✓ Kusma, diyare, ateş ve dehidratasyon
✓ Dışkıda lökosit, kan ve mukus bulunmaz!
✓ Kendini sınırlayan bir hastalık
✓ Tam ve sekelsiz iyileşme olur
✓ Enfeksiyon gelişmekte olan ülkelerde yaşayan ve beslenmesi
önceden bozuk ve dehidrate olan bebeklerde ölümcül
olabilmektedir
 LABORATUVAR TANISI
✓ Klinik bulgular diğer viral diyareler (örn Norwalk virus) ile benzerdir
✓ Dışkıdan viral antijen saptanması: Sıklıkla tercih edilen yöntem
✓ ELISA yöntemi
✓ Hızlı kromatografik yöntemler
✓ ELISA ve Lateks aglutinasyon→ hızlı, kolay ve nispeten daha ucuz
✓ Virüsler EM veya İEM ile de rahatlıkla tespit edilebilir
✓ Rotavirüslerin hücre kültüründe üretilmesi için önce tripsin ile
muamelesi ve ESVP oluşturulması gerekir→ tanısal amaçlı
kullanılmamalı
✓ RT-PCR rotavirüslerin saptanması ve genotiplerinin ayrımı için yararlıdır
✓ Serolojik Tanı; öncelikli araştırma ve epidemiyolojik çalışmalar için
kullanılır
✓ Toplumların çok büyük kısmında rotavirus özgül Ab’lar bulunduğu
için yeni enfeksiyon ve aktif hastalık tanısı için 4 kat titre artışının
gösterilmesi gerekli
 Tedavi, Korunma ve Kontrol
✓ Rotavirüsler hayatın çok erken dönemlerinde kazanılır
✓ Virüsün her yerde bulunma özelliği, virüsün ve enfeksiyonun
yayılımının önlenmesini zorlaştırır
✓ Hastanede yatan hastalar, enfeksiyonun diğer duyarlı hastalara
yayılmasını kısıtlamak için izole edilmeli
✓ Özgül bir antiviral tedavi yoktur
✓ Rotavirüs diyaresi ile ilişkili mortalite ve morbidite; dehidratasyon
ve elektrolit dengesizliğinden kaynaklıdır
✓ Destekleyici tedavi
✓ Aşısı var: 2 adet
✓ Rota Teq (5 farklı insan rotavirüsüne ait VP4/VP7 içeren 5 reasortan sığır
rotavirüsünden oluşur)
✓ Diğeri de Rotarix aşısı tek suş atenüe insan rotavirüsü içerir
✓ Aşılar 2, 4 ve 6. aylarda ve mümkün olduğu kadar erken uygulanır (8 ayı
geçmemeli; bağırsak tıkanmalarına neden olabilir!)
 Klinik Özet!!!

✓ Rotavirüs:
✓ Bir yaşındaki bebekte,
✓ 4 gündür devam eden sulu diyare,
✓ Kusma ve ateş var!
✓ Dışkının ELISA ile analizi; Rotavirüs tanısını doğrulamış!
✓ Bebekte dehidratasyon ileri düzeydedir….
KOLTİVİRÜSLER VE ORBİVİRÜSLER
✓ Omurgalı ve omurgasızları enfekte ederler
✓ Koltivirüs ve Orbivirüslerin yapı ve fizyolojisi 3 major istisna
dışında diğerleriyle aynıdır:
✓ Orbivirüslerin iç kapsidi ikozahedral olmasına ragmen dış kapsidi
ayırt edilebilir kapsomerik yapıya sahiptir
✓ Koltivirüs viremi oluşturur, eritrosit öncüllerini enfekte eder ve
olgun eritrositlerde kalarak immün yanıttan korunur
✓ Orbivirüsün yaşam döngüsü, omurgalı ve omurgasızları (böcekleri)
içerir
✓ Koltivirüslerin 12, orbivirüslerin 10 adet çift sarmallı RNA
genomik segmenti var
 KOLTİVİRÜSLER VE ORBİVİRÜSLER
Genus Hastalıkları Konaklar Başlıca Klinik
Vektörler Sendromlar
Coltivirus • Kolorado Kene Kemiriciler, Keneler Ateş, baş ağrısı ve
Ateşi ve insanlar ciddi miyalji ile
• ilişkili insan karakterize akut
hast. hast.
menengoensefalit,
kanamalı ateş
Orbivirus • Koyunlarda Çoğunlukla Keneler Ateş, ensefalit
mavi dil hast., Kemiriciler
• Afrika atı hast.
• Geyiklerde
epizootik
hemorajik hast.
 Patogenez
✓ Kolorado kene ateşi virüsü; eritroid öncül hücreleri ciddi hasar
vermeden enfekte eder
✓ Virüsün olgun eritrositlerin gelişiminden sonra bile hücrelerde
kalması→ immün yanıttan korunur
✓ Oluşan viremi haftalar/aylarca, hatta semptomların
kaybolmasından sonra bile devam edebilir
✓ Bu iki faktör virüsün kene vektörüne bulaşmasını artırır
✓ Vasküler endotelyal ve vasküler düz kas hücreleri ile perisitlerin
enfeksiyonu, kapiller yapının zayıflamasına, ciddi hemorajik
hastalığın oluşmasına neden olabilir
✓ Kapiller zayıflama→ sızıntı, hemoraji ve potansiyel hipotansiyon
ve şoka yol açar
✓ Nöronal enfeksiyon, menenjit ve ensefalit ile sonuçlanabilir
 Epidemiyoloji
✓ Kolorado kene ateşi, odun kenesi (Dermacentor andersoni)’nin
bulunduğu Birleşik devletler ile Kanada’da belirli kesimlerde
görülür
✓ Keneler, viremik konakta beslenme ile virüsü alır; yeni konakta
beslendiği sırada tükürüğü ile virüsü bulaştırır
✓ Virüsün doğal konakları: sincap, çizgili sincap, tavşan, geyik gibi
birçok memeliden oluşur
✓ İnsan hastalığı, kenenin doğal ortamlarına insanın daha çok
girdiği mevsimler olan ilkbahar, yaz ve sonbaharda gözlenir
 Klinik Sendromlar
Kolorado kene ateşi virüsü
✓ Genellikle hafif ve belirtisiz enfeksiyona sebep olur
✓ Akut hastalığın belirtileri Dengue ateşine benzer
✓ İnkübasyon dönemi 3-6 gün
✓ Semptomatik enfeksiyon ani yükselen ateş, titreme baş
ağrısı, fotofobi, miyalji, artralji ve letarji ile başlar
✓ Karakteristik bulgular: bifazik ateş, konjonktivit,
lenfadenopati, hepatosplenomegali ve makülopapüler /
peteşiyel döküntüler
✓ Lökopeni (nötrofil ve lenfositlerde) önemli işaret
✓ Çocuklarda nadiren ciddi hemorajik hastalık görülebilir
✓ Kayalık Dağlar benekli ateşinden ayırt edilmelidir!
 LABORATUVAR TANISI
Kolorado kene ateşinin tanısı;
✓ Direkt Viral Antijen Tespiti
✓ Virüs izolasyonu
✓ Serolojik Tanı testleriyle konulabilir
✓ Ama en iyi ve hızlı yöntem kan yaymasında eritrositlerin
yüzeyindeki viral antijenlerin İFA ile saptanması
✓ Serolojik testlerde akut ve kovelesan serum örneklerindeki
Ab titreleri kıyaslanmalı; belirtisiz enfeksiyonlar olabilir ve
antikorlar hayat boyu kalabilir
✓ IgM→ hastalığın başlangıcından sonra yaklaşık 45 gün içinde
bulunur→ pozitifliği akut / çok yeni enfeksiyon göstergesi
✓ Kompleman birleşmesi, nötralizan ve ELISA’da kullanılabilir
 Tedavi, Korunma ve Kontrol
✓ Özgül bir tedavisi yoktur
✓ Hastalığın kendini sınırlaması, destekleyici bakımın yeterli
olmasını sağlar
✓ Viremi uzun süreli olduğu için enfekte hastalar iyileştikten
hemen sonra kan bağışında bulunmamalıdırlar
✓ Korunma;
✓ Kenelerin bulunduğu alanlardan kaçmak
✓ Koruyucu giysi ve keneye karşı ilaçların kullanılması
✓ Yapışan kenelerin ısırmadan önce hemen çıkarılması gerekir
✓ Koltivirüsler kenenin tükürüğünden hızla kana girebilir (Kene
kaynaklı Riketsiya hastalıklarının aksine: bulaş için uzun süre
beslenirler!)