Wstęp

Cegła i dachówki stanowią integralne elementy wielu budowli na całym świecie. Ich jakość, trwałość i
właściwości są kluczowe dla bezpieczeństwa, funkcjonalności i estetyki budynków. W produkcji
ceramiki budowlanej wykorzystuje się różnorodne surowce, które można podzielić na kilka kategorii:

 Surowce plastyczne, takie jak kaoliny, glinki, iły i margle ilaste.

 Surowce nieplastyczne, pełniące funkcję środków schudzających, takie jak piasek kwarcowy,
kwarc czy szamot.
 Topniki, w tym tlenki żelaza, wapniowe, magnezowe i tlenki alkaliczne.
 Szkliwa, składające się z tlenków metali, na przykład ołowiu, cynku, cyny, a także soli
kuchennej, boraksu czy kwasu bornego.

Proces tworzenia masy ceramicznej polega na dodaniu do surowców plastycznych środków

schudzających, a także, ewentualnie, topników. W wyniku procesu wypalania, glina traci swoje
właściwości plastyczne, a wyroby stają się odporne na wysokie temperatury, czynniki chemiczne oraz
zyskują dodatkowe właściwości mechaniczne.

Badania cegły

Badanie wymiarów

Przebieg badania

Za pomocą miarki wykonujemy trzy pomiary: długości, wysokości oraz szerokości. Sprawdzamy
normowe wymiary cegły oraz porównujemy z nimi uzyskane przez nas wyniki.

Próbka 1:

 Długość: 254 mm
 Szerokość: 123 mm
 Wysokość: 66 mm

Płaskość pow. kładzenia:

 Pow. 1:
o Przekątne: 280 mm
o Szczeliny: 2,45 mm
 Pow. 2:
o Przekątne: 279 mm
o Szczeliny: 1,8 mm

Próbka 2:
  Długość: 253 mm
 Szerokość: 122 mm
 Wysokość: 67 mm

Płaskość pow. kładzenia:

 Pow. 1:
o Przekątne: 278 mm
o Szczeliny: 3,75 mm
 Pow. 2:
o Przekątne: 280 mm
o Szczeliny: 1,8 mm

Średnia wymiarów:

 Długość: 253,5 mm
 Szerokość: 122,5 mm
 Wysokość: 66,5 mm

Płaskość pow. kładzenia:

 Pow. 1:
o Przekątne: 279 mm
o Szczeliny: 3,1 mm
 Pow. 2:
o Przekątne: 279,5 mm
o Szczeliny: 1,8 mm

Podane wyniki pozwalają nam zauważyć następujące odchyłki wymiarów:

Długość – 3,5 mm (Normowa tolerancja T1: 6,37 mm oraz T2: 3,98 mm)

Szerokość - 2,5 mm (Normowa tolerancja T1: 4,43 mm oraz T2: 2,77 mm)

Wysokość – 1,5 mm (Normowa tolerancja: T1: 0,41 mm oraz T2: 0,41 mm)

Oznaczenie gęstości netto i brutto oraz absorpcji wody dla cegły dziurawki

Przebieg badania

Wysuszoną próbkę w temperaturze 105°C ± 5°C ważymy z dokładnością do 0,1% masy próbki,
wyrażonej w gramach. Następnie zanużamy w zbiorniku z wodą na co najmniej 1 godzinę. Po wyjęciu
próbki z wody, określamy jej długości, szerokości i wysokości w milimetrach. Kolejnym krokiem jest
zważenie próbki na wadze hydrostatycznej, uzyskując masę mokrą wyrażoną w gramach. Następnie
usuwamy wodę z powierzchni próbki wilgotną ścierką i ponownie ważymy próbkę, tym razem na
wadze w powietrzu, uzyskujemy masę suchą również wyrażoną w gramach. W dalszych krokach
otrzymane wartości podstawiamy do wzorów aby uzyskać szukaną wartość.

Wymiary próbki:

 1 – 111 mm x 113 mm x 66 mm
 2 – 121 mm x 114 mm x 66 mm
 3 – 118 mm x 117 mm x 69 mm

Masa próbki:

 Suchej: 1 – 1280 g, 2 – 1457 g, 3 – 1667 g

 Wilg. w powietrzu: 1 – 1456,66 g, 2 – 1660,10 g, 3 – 1893,82 g
 Wilg. w wodzie: 1 – 782,64 g, 2 - 831,8 g, 3 – 1018,84 g

Objętość [dm3] Gęstość [kg/m3]

brutto netto brutto netto
Próbka 1 0,84 0,674 1523,81 1899,1
Próbka 2 0,914 0,828 1594,92 1759
Próbka 3 0,953 0,874 1749,37 1905,2

Obliczenia oraz teoria:

Gęstość netto to stosunek masy materiału do jego objętości netto.

Objętość netto to objętość brutto bez otworów oraz wnęk.

Gęstość brutto to stosunek masy suchego materiału do jego objętości brutto.

Gęstość netto to stosunek masy suchego materiału do jego objętości netto.

 Objętość netto:

gdzie:
Mau - masa próbki ważonej w powietrzu
Mwu - masa próbki ważonej w wodzie
ρw = 1g/cm3 – gęstość wody
  Objętość brutto:

gdzie:
lu- długość
hu- wysokość
wu- szerokość

 Gęstość netto:

Gdzie:
mdry- masa suchej próbki

 Gęstość brutto:

 Absorpcja:

Z powyższych danych możemy obliczyć następujące wyniki absorpcji wodnej:

o Próbka 1: 13,8%
o Próbka 2: 13,9%
o Próbka 3: 13,6%
o Średnio: 13,8%

Na podstawie powyższych badań możemy zaobserwować, iż im większa wartość gęstości podanych

próbek tym większa wartość absorpcji wodnej co przedstawia poniższy wykres.
 Zależność absorpcji od gęstości
13.95%
13.90%
13.85%
13.80%
13.75%
Zależność absorpcji od gęstości
13.70%
13.65%
13.60%
13.55%
13.50%
13.45%
1759 1899,1 1905,2
[kg/m3] [kg/m3] [kg/m3]

Badanie wytrzymałości na ściskanie cegły dziurawki

Przebieg badania

Przygotowujemy zaprawę z cementu, a następnie kładziemy próbki na szklanej płycie z delikatną

powłoką oleju. Na próbki aplikujemy warstwę zaprawy. Cegły wkładamy do prasy wytrzymałościowej,
a z ekranu odczytujemy wynik, który pojawi się po czasie wystąpienia pęknięć.

Próbka 1; powierzchnia ściskana:

 Długość: 121 mm
 Szerokość: 124 mm
 Pole powierzchni: 15004 mm2
 Maksymalnie obciążenie: 338715 N

Wytrzymałość na ściskanie liczymy z następującego wzoru:

gdzie:

P – maksymalnie obciążenie

F – pole powierzchni

Zgodnie z powyższym wytrzymałość na ściskanie danej próbki będzie wynosić: 22,57 N/mm 2 , co
pozwala nam stwierdzić, iż dana próbka posiada klasę 20.

Badanie obecności szkodliwych soli rozpuszczalnych dla cegły pełnej

Po przeprowadzonych badaniach jesteśmy w stanie ocenić miejsce, barwę oraz grubość powstałych
wykwitów i nalotów:

 Pojawiły się na całej powierzchni cegły ponad taflą wody

 Ich barwa jest biała
 Występują o grubości 1 mm
 Powierzchnia na której występują liczy 120 mm2
 Pojawiły się one po 7 dniach i można je usunąć ostrym narzędziem

Badania dachówki
Cechy zewnętrzne

Przebieg badania

Mierzymy dachówkę za pomocą miarki, a następnie dokładnie ją oglądamy, szukając każdego rodzaju
wad fabrycznych. Uzyskane pomiary porównujemy z normowymi oraz obliczamy ich różnicę i
porównujemy ją z normowymi odchyleniami.

Wymiary próbki:

 Długość: 358 mm
 Szerokość: 149 mm
 Wysokość: 10 mm

Nominalne wymiary:

 Długość: 350 mm
 Szerokość: 160 mm
 Wysokość: 10 mm

Odchylenie od normy:

 Długość:
o Zmierzona: 8 mm
o Dopuszczalna: +- 5,4 mm
 Szerokość:
o Zmierzona: 11 mm
o Dopuszczalna: +- 2,1 mm
 Wysokość:
o Zmierzona: 0 mm
o Dopuszczalna: +- 1,5 mm

Cechy powierzchni:

 Rysy, zadrapania, nierówności

 Regularność kształtu: regularny profil z podanymi odchyleniami
 Wady budowy: uszkodzony zaczep
 Wady powierzchni wierzchniej: niewielkie szczerby oraz pęknięcia
 Nie jednolity przełom

Wady budowy oraz zmierzone wartości odstają od normy oraz dopuszczalnych odchyleń, co może
przełożyć się na jakość wykonania, precyzję podczas montażu oraz trwałości dachu wykonanego z
takich elementów.

Badanie przesiąkliwości

Metoda 1:

Przygotowujemy próbkę z danej dachówki o wymiarach 45 mm x 45 mm. Następnie przygotowujemy

szklaną rurkę której jeden koniec zatykamy wcześniej przygotowaną próbką oraz uszczelniamy
parafiną, a później umieszczamy ją w wodzie tak aby jej drugi koniec wystawał ponad lustro wody. Do
rurki nalewamy wody na 10 cm powyżej tafli wody w zbiorniku i czekamy 48h. Po podanym czasie
ubytek objętości wody w cylindrze oznacza ilość wody która przesiąknęła przez daną próbkę. Oby
obliczyć jaka część wody wyparowała powtarzamy eksperyment używając tafli szkła zamiast
dachówki w dolnej końcówce rurki, ilość wody która ubyła z cylindra oznacza ilość wyparowanej
wody.

Obliczenia:

gdzie:

V1 – objętość wody, która przepłynęła przez próbkę

V2 – objętość wody, która wyparowała

A – pole powierzchni próbki

Dla naszej próbki:

A = 20,25 cm2

V1 = 21 cm3

V2 = 18 cm3

If = 0.06 cm3/dzień

Metoda 2:

Przygotowujemy próbki oraz ustawiamy z nich konstrukcję pokazaną poniżej. Ramkę wokół dachówki
uszczelniamy parafiną. Czas spadu pierwszej kropli rejestrujemy z dokładnością do 15 minut, a
maksymalny czas trwania badania powinien wynosić 20 godzin.
 Obliczenia:

gdzie:

x1- czas spadku pierwszej kropli

Dla naszej próbki

X1= 20 godzin

Ic= 0

Wnioski

Na podstawie powyższych badań możemy zaobserwować, iż im większa wartość gęstości podanych

próbek tym większa wartość absorpcji wodnej. Dodatkowo, wilgoć kapilarna występująca w
przypadku podanych materiałów ceramicznych jest podstawą do wykształcenia się soli niszczących
cegłę. Degradacja solna ma negatywny wpływ na cegłę ze względu na krystalizację soli w szczelinach
cegły, co powoduje m.in kruszenie się cegły. Z powyższych badań możemy również zaobserwować, iż
pierwsza metoda podczas obliczania przesiąkliwości dachówki będzie dokładniejsza od drugiej, ze
względu m.in. na mniejszy margines błędu podczas przeprowadzania badania, a wady budowy oraz
odchyłki od norm wymiarów danej dachówki mogą być problematyczne podczas prac budowlanych
oraz kładzenia dachu. Dodatkowo wynik przesiąkliwości cegły pozwala nam wysnuć wniosek, iż jest
ona wykonana z dobrego materiału i spełnia swoją funkcję ze względu na małą ilość przepuszczanej
wody.