CHỦ ĐỂ I – TIẾT 1

Sự hình thành trật tự thế giới mới

sau Chiến tranh thế giới thứ hai (1945 - 1949)
I. Hội nghị Yalta và những thỏa thuận của 3 cường quốc.
1. Hoàn cảnh ra đời.
– 2/1945: tại Hội nghị Yalta đã diễn ra cuộc đấu tranh gay gắt giữa Liên Xô, Mỹ, Anh và
cuối cùng đã thỏa thuận được việc kết thúc nhanh chiến tranh, tổ chức lại thế giới và đảm
bảo quyền lợi giữa các nước thắng trận.
2. Nội dung Hội nghị.
– Nhanh chóng tiêu diệt phát xít Đức và Nhật.
– Phân chia phạm vi ảnh hưởng của 3 cường quốc tại châu Âu, châu Á (quan trọng nhất).
– Thành lập tổ chức Liên hợp quốc.
3. Kết quả (Nhận xét).
– Những quyết định của Hội nghị Yalta đã trở thành khuôn khổ của một trật tự thế giới
mới: trật tự hai cực Yalta, do Mỹ và LX đứng đầu mỗi cực.
4. Hội nghị Potsdam.
– 7/1945, Hội nghị Potsdam: quân Anh phía Nam vĩ tuyến 16 và THDQ phía Bắc vào giải
giáp quân Nhật ở Việt Nam.
II. Mâu thuẫn Đông - Tây và sự khởi đầu của Chiến tranh lạnh.
1. Nguyên nhân:
– Sau Thế chiến II, Liên Xô và Mỹ chuyển sang thế đối đầu, đi tới tình trạng Chiến tranh
lạnh vì:
* Liên Xô chủ trương duy trì hòa bình và an ninh thế giới, bảo vệ chủ nghĩa xã hội và ủng
hộ phong trào cách mạng thế giới.
* Mỹ ra sức chống phá Liên Xô, đẩy lùi phong trào cách mạng nhằm thực hiện mưu đồ bá
chủ thế giới.
– Chiến tranh lạnh là cuộc đối đầu quyết liệt giữa 2 phe, diễn ra trên hầu hết các mặt chính
trị, kinh tế, văn hóa-tư tưởng đến quân sự (chỉ trừ chiến tranh trực tiếp giữa Mỹ và LX)
làm cho TG luôn ở trong tình trạng căng thẳng.
2. Diễn biến:
a. Mỹ:
– Tháng 3/1947: Tổng thống Mỹ Truman khẳng định Liên Xô là nguy cơ lớn, từ đó Mỹ
khởi đầu chính sách chống LX, gây nên tình trạng Chiến tranh lạnh (học thuyết Truman).
– Tháng 6/1947: Mỹ đề ra Kế hoạch Marshall nhằm phục hưng Tây Âu, lôi kéo các nước
Tây Âu chống Liên Xô.
– Tháng 4/1949: Mỹ và một số nước Tây Âu thành lập NATO, là liên minh quân sự lớn
nhất TG do Mỹ đứng đầu, nhằm chống Liên Xô và các nước XHCN.
b. Liên Xô:
– Tháng 1/1949: Liên Xô và các nước Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV)
để hợp tác, giúp đỡ nhau.
– Tháng 5/1955: LX và các nước Đông Âu thành lập Tổ chức Hiệp ước Warsaw, là liên minh
quân sự do LX đứng đầu, mang tính phòng thủ.
3. Nhận xét (Kết quả):
– Sự ra đời của NATO và Tổ chức Hiệp ước Warsaw đã đánh dấu sự xác lập của cục diện
hai cực, hai phe, đối đầu Đông - Tây trong quan hệ quốc tế. Chiến tranh lạnh bao trùm cả
thế giới.
 -Những biện pháp mà Mỹ đã áp dụng để thực hiện Chiến tranh lạnh là:
+Chạy đua vũ trang.
+Thành lập các khối vũ trang.
+Xây dựng các căn cứ quân sự trên thế giới.
1. Hãy phân tích những hệ quả của những quyết định quan trọng của hội nghị Yalta (tháng 2
năm 1945)?
* Phân tích được tác động từ những quyết định của Hội nghị Yalta và những thỏa thuận của
ba cường quốc đối với tình hình thế giới từ sau năm 1945.
- Thể hiện xu thế đối ngoại hợp tác giữa Liên Xô và Mỹ đã trở thành khuôn khổ của một trật
tự thế giới mới: trật tự hai cực Yalta, do Mỹ và Liên Xô đứng đầu ở mỗi cực, đồng thời phản
ánh tương quan lực lượng giữa các cường quốc
- Trật tự Yalta được hình thành chứng tỏ quan hệ quốc tế bị chi phối bởi các cường quốc.