Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 177

:yflkt @)$@

ESTD 1985

g]kfn ljB't k|flws/0f


cfly{s k|zf;g ljlgodfjnL, @)^*
-;+zf]wg ;lxt_
ljifo–;"rL
kl/R5]b — !
k|f/lDes
qm=;+= ljifo kfgf g+=
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De !
@= kl/efiff !
#= ljlgodfjnLsf] JofVof ug]{ clwsf/ ^
$= clwsf/ k|Tofof]hg ^
%= k|zf;sLo cfb]z lbg] clwsf/ ^
kl/R5]b — @
s]Gb|Lo sf]if tyf vftf ;+rfng ;DaGwL Joj:yf
^= k|flws/0fsf] s]Gb|Lo sf]if / vftf &
&= k|flws/0fsf] cfDbfgL &
*= ljljw sf]ifsf] Joj:yf *
(= w/f}6L vftf *
!)= sfo{ ;+rfng :t/ vftf ;DaGwL Joj:yf !)
!!= lx;fa cBfalws /fVg] !)
kl/R5]b — #
aflif{s sfo{qmd tyf ah]6 th'd{ f ug]{ / :jLs[lt ug]{ ;DaGwL Joj:yf
!@= bL3{sfnLg of]hgf tof/ ug{ ;Sg] !!
!#= aflif{s sfo{qmd / ah]6 k]z ug]{ !!
!$= aflif{s sfo{qmd tyf ah]6 :jLs[t ug]{ !!
!%= k]ZsL ah]6 :jLs[t ug{ ;lsg] !@
!^= /sdfGt/ ug{ ;lsg] !@
!&= k'/s ah]6 !@
kl/R5]b — $
ah]6 /sdsf] lgsf;f tyf vr{ ;DaGwL Joj:yf
!*= ah]6 /sdsf] lgsf;f !#
!(= vr{ ;DaGwL Joj:yf !#
@)= cfly{s sf/f]jf/ ubf{ k/fdz{ lng' kg]{ !%
@!= ;fgf] gubL sf]if /fVg ;lsg] !^
@@= ah]6 sfof{Gjog k|ult ;dLIff !^

kl/R5]b — %
n]vf, n]vfk/LIf0f / a]?h' km5\Øf}6{ ;DaGwL Joj:yf
@#= n]vf l;4fGt, n]vfdfg, n]vf+sg ljlw / ljQLo ljj/0f !&
@$= s]Gb|Lo n]vf tyf ljQLo ljj/0f !*
@%= n]vf / n]vfsf] ljj/0f bflvnf ug]{ ;do !(
@^= cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL !(
@&= n]vfk/LIf0f ;ldlt !(
@*= cfGtl/s n]vfk/LIf0f ;DaGwL Joj:yf @)
@(= s/ n]vfk/LIf0f @#
#)= sfo{;Dkfbg n]vfk/LIf0f @#
#!= ljz]if jf csl:ds n]vf k/LIf0f jf 5fgljg u/fpg ;Sg] @#
#@= a}wflgs n]vfk/LIf0f @$
##= a]?h" km5\Øf}6{ tyf cg'udg Joj:yf @$

kl/R5]b — ^
;DklQsf] lhDdf, nut ;+/If0f / a/a'emf/y
#$= ;DklQsf] lhDdf / ;+/If0f @&
#%= ;DklQsf] nut @&
#^= l:y/ ;DklQ, rfn' k"hLut sfo{sf] ef}lts k/LIf0f @&
#&= lhG;L ;fdfgsf] ef}lts k/LIf0f @(
#*= lhG;L ;fdfgsf] n]vf+sg tyf clen]vg Joj:yf #!
#(= lhG;L e08f/0f Joj:yf #!
$)= JolQmut lhDdfdf /xg] ;DklQsf] clen]v #@
$!= x:tfGt/0f ;DaGwL Joj:yf #@
$@= x|f; s§L ;DaGwL Joj:yf ##
$#= k|flws/0fsf] ;DklQsf] ladf ug]{ Joj:yf ##
$$= a/a'emf/y ug'{ kg]{ #$
kl/R5]b — &
lnnfd laqmL tyf ldGxf ;DaGwL Joj:yf
$%= lnlvt cfb]z ljgf lnnfd ljqmL ug{ gx'g] #%
$^= lnnfd ug]{ Joj:yf #%
$&= a9fa9af6 lnnfd ljqmL ug]{ Joj:yf #&
$* lnnfd a9fa9sf] :jLs[tL #*
$(= af]nkq cfJxfgaf6 lnnfd ljqmL ug]{ Joj:yf #*
%)= lnnfd ljqmLsf] af]nkq vf]Ng] #(
%!= lnnfd ljqmL ;DaGwL af]nkqsf] :jLs[tL #(
%@= cGo sfo{ljlw $)
%# ldGxf tyf nut s§f ;DaGwL Joj:yf $)

kl/R5]b — *
k]ZsL tyf k]ZsL km5\Øf}6{ ;DaGwL Joj:yf
%$= k]ZsL lbg] ;DaGwL Joj:yf $@
%%= dfn;fdfg v/Lb tyf dd{t ;DjGwL k]ZsL $@
%^= b}lgs tyf e|d0f eQf k]ZsL $#
%&= kmd{ jf ;+:yfnfO{ lbOg] k]ZsL $#
%*= d'Vo k|zf;sLo clws[t / ;+rfnsnfO{ k]ZsL $$
%(= k|lttkqåf/f dfn;fdfg lemsfpbfsf] k]ZsL $$
^)= k]ZsL km5Øf}6{+ ;DaGwL Joj:yf $$
^!= Dofb yk ug{ ;lsg] $%
^@= cl3Nnf] k]ZsL km5\Øf}6{ gx'b+ } yk k]ZsL lbg gx'g] $%
^#= k]ZsL :jLs[t ug]{ clwsf/L lhDd]jf/ x'g] $%
^$= ljefuLo sf/jfxL ul/g] $%

kl/R5]b — (
sfuhft w'Nofpg] ;DaGwL Joj:yf
^%= sfuhft w'Nofpg] $^
kl/R5]b — !)
kbflwsf/Lx?sf] cfly{s k|zf;g ;DaGwL sfd tyf st{Jo
^^= d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] sfd tyf st{Jo $*
^&= ljefuLo k|dv ' sf] sfd tyf st{Jo $*
^*= sfof{no k|dv ' sf] sfd tyf st{Jo $(
^(= n]vf k|dv ' sf] sfd tyf st{Jo %)
&)= :6f]/ k|dv
' sf] sfd tyf st{Jo %!
&!= vl/b dxfzfvf, zfvf jf OsfO{sf] lhDd]jf/L tf]lsPsf] clwsf/Lsf] sfd st{Jo %!
kl/R5]b — !!
vl/b sf/jfxLsf] tof/L, vl/b of]hgf / nfut cg'dfg
&@= vl/b sfo{sf] lhDd]jf/L %#
&#= vl/b sf/jfxLsf] tof/ ug'{ kg]{ %#
&$= vlb/ sfo{sf] lhDd]jf/L tf]Sg' kg]{ %#
&%= vl/b dfu k|fKt ug'{ kg]{ %$
&^= clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] cfb]z lagf vl/b ug{ gx'g] %$
&&= vl/bsf] u'? of]hgf tof/ ug'{ kg]{ %$
&*= aflif{s vl/b of]hgf tof/ ug'{ kg]{ %%
&(= ah]6 tyf lgdf{0f:ynsf] Joj:yf %^
*)= dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ / ;]jfsf] ljj/0f tof/ ug'{ kg]{ %^
*!= dfn;fdfgsf] k|fljlws :k]l;lkms]zgdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/f %&
*@= lgdf{0f sfo{sf] k|fljlws :k]l;lkms]zgdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/f %&
*#= cGo ;]jfsf] ljj/0fdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/f %*
*$= nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg]{ %*
*%= lgdf{0f sfo{sf] nfut cg'dfg %(
*^= dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg %(
*&= k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfg ^)
**= cGo ;]jfsf] nfut cg'dfg ^)
*(= ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] lgwf{/0f u/]sf] cfwf/ kfng ug'{ kg]{ ^!
()= nfut cg'dfg tof/ ubf{ ljrf/ ug'{ kg]{ s'/f ^!
(!= df}hb' f ;"rL -:6flG8Ë lni6_ tof/ ug]{ ^!
(@= d"No clej[l4 s/ btf{ k|df0f kq ePsf;+u vl/b ug'k{ g]{ ^@
(#= g]kfndf pTkflbt dfn;fdfg vl/b ug'{ kg]{ ^@
kl/R5]b — !@
vl/b ljlw / vl/b ;Demf}tfsf] 5gf}6
($= vl/b ljlw 5gf}6 ug'{ kg]{ ^#
(%= vl/bnfO{ k|lt:kwf{ ;Lldt x'g] u/L 6'qmf 6'qmf ug{ gx'g] ^&
(^= vl/b ;Demf}tfsf] 5gf}6 ^&
(&= dfn;fdfg jf cGo ;]jfsf] vl/b ;Demf}tf ^*
(*= lgdf{0f sfo{sf] vl/b ;Demf}tf ^*
((= k/fdz{ ;]jfsf] vl/b ;Demf}tf ^*
!))= zt{ /fVg ;lsg] ^*
kl/R5]b — !#
of]Uotfsf cfwf/ / k|fljlws Ifdtf
!)!= af]nkqbftf jf k|:tfjsbftfsf] of]Uotf lgwf{/0f ug'{ kg]{ ^(
!)@= dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ af]nkqbftfsf] of]Uotfsf cfwf/ ^(
!)#= dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ af]nkqbftfsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft &)
!)$= lgdf{0f Joj;foLsf] of]Uotfsf cfwf/ &)
!)%= lgdf{0f Joj;foLsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft &!
!)^= k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ &@
!)&= k|:tfjbftfsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft &@
!)*= ;+oQ' m pkqmdsf] of]Uotfsf] cfwf/ &@
!)(= cfly{s / ljQLo Ifdtf v'Ng] sfuhft dfu ug{ ;Sg] &#
!!)= ;j–sG6«fS6/af6 sfd u/fpg] ;DaGwL Joj:yf &#
kl/R5]b — !$
af]nkq ;DaGwL Joj:yf
!!!= af]nkqsf] dfWodåf/f vl/b ug'{ kg]{ &$
!!@= k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ug'{ kg]{ &$
!!#= k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/f &%
!!$= k"j{ of]Uotfsf] cfwf/ pNn]v ug'{ kg]{ &%
!!%= k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjsf] k/LIf0f &%
!!^= k|lta]bg k]z ug'{ kg]{ &%
!!&= cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfJxfg ug]{ cj:yf &^
!!*= af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]{ &^
!!(= e]befj ug{ gx'g] &*
!@)= Ph]G6sf] ljj/0f pNn]v ug'{ kg]{ &*
!@!= af]nkqbftfsf] u|fXotf ;DaGwL cfwf/ pNn]v ug'{ kg]{ &(
!@@= af]nkqsf] efiff *)
!@#= af]nkqsf] d'bf| *)
!@$= af]nkq ;DaGwL sfuhftdf ;dfa]z ug'{ kg]{ sfuhft *)
!@%= af]nkqbftfnfO{ lgb]z { g *)
!@^= af]nkq ;DaGwL sfuhft :jLs[t ug'{ kg]{ *!
!@&= af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] b:t'/ *!
!@*= af]nkq cfXjfg *@
!@(= af]nkqsf] ;"rgfdf nfut cg'dfg v'nfpg' kg]{ *#
!#)= lgdf{0f :ynsf] e|d0f *#
!#!= af]nkq jf k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhftdf ePsf] lålawf af/]sf] hfgsf/L *$
!#@= af]nkq k]z ug'{ k"js { f] a}7s *$
!##= af]nkq hdfgt *%
!#$= af]nkq dfGo x'g] cjlw *^
!#%= af]nkq k]z ug]{ tl/sf *&
!#^= af]nkq lkmtf{ tyf ;+zf]wg ug{ ;Sg] *&
!#&= laqmL / btf{ lstfj /fVg' kg]{ **
!#*= af]nkqsf] ;'/Iff **
!#(= af]nkq vf]Ng] **
!$)= af]nkqsf] d"Nof°g *(
!$!= af]nkqsf] u|fXotfsf] k/LIf0f *(
!$@= af]nkqsf] k"0f{tfsf] k/LIf0f ()
!$#= hfgsf/L dfu ug{ ;lsg] ()
!$$= af]nkq pk/ sf/afO{ gx'g] (!
!$%= c+sul0ftLo q'6L ;Rofpg] (@
!$^= af]nkqsf] d"Nof+°g k|of]hgsf] nflu Psn d'bf| sf] kl/0ft ug'{ kg]{ (@
!$&= af]nkqsf] k|fljlws kIfsf] d"Nof+°g (@
!$*= af]nkqsf] Jofkfl/s kIfsf] d"Nof+°g (#
!$(= af]nkqsf] cfly{s kIfsf] d"Nof+°g ug]{ (#
!%)= :jb]zL dfn;fdfg / lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|fyldstf lbO{g] ePdf ;f]sf] d"Nof+°g ug'{ kg]{ ($
!%!= af]nkqsf] ljz]if d"Nof+°g ug'{ kg]{ ($
!%@= sjf]n c+ssf] t'ngf (^
!%#= kZrft of]Uotf d"Nof+°g (^
!%$= af]nkq c:jLs[t ug]{ jf vl/b sf/afxL /2 ug]{ (^
!%%= af]nkq d"Nof+°gsf] k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ (&
!%^= af]nkq :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf lbg' kg]{ (*
!%&= af]nkq :jLs[t u/L ;f]sf] hfgsf/L lbg' kg]{ (*
!%*= vl/b ;Demf}tfsf] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{ ((
!%(= dfn;fdfgsf] gd"gf lkmtf{ ug]{ ((

kl/R5]b — !%
k/fdz{ ;]jf ;DaGwL Joj:yf
!^)= k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;lsg] !))
!^!= sfo{ If]qut zt{ tof/ ug{' kg]{ !))
!^@= df}hb' f ;"rLdf /x]sf k/fdz{bftfaf6 k|:tfj dfu u/L k/fdz{ ;]jf lng ;lsg] !)!
!^#= v'Nnf?kdf cfzo kq dfu u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{ !)!
!^$= vl/b ljlwsf] 5gf}6 !)@
!^%= k|:tfj dfu ug]{ !)#
!^^= k|:tfj tof/ ug{ lbO{g] lgb]z { gdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/f !)%
!^&= k|:tfj vf]Ng] tl/sf !)%
!^*= k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+°g ug]{ tl/sf !)^
!^(= d"Nof+°g k|ltj]bg tof/ ug'k{ g]{ !)&
!&)= cfly{s k|:tfj vf]Nbf 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfnfO{ ;"rgf lbg' kg]{ !)&
!&!= cfly{s k|:tfj vf]Ng] !)&
!&@= cfly{s k|:tfjsf] d"Nof+°g !)*
!&#= k|:tfj c:jLs[t ug]{ / vl/b sf/afxL /2 ug]{ !!)
!&$= jftf{ ug{ ;lsg] !!)
!&%= vl/b ;Demf}tf ug]{ !!!
!&^= tfnLd, uf]i7L / ;]ldgf/ h:tf ;]jf ;f]em} jftf{af6 vl/b ug{ ;lsg] !!@
!&&= k/fdz{ ;]jf vl/bsf] cGo ljlw !!@
kl/R5]b — !^
vl/b ;DaGwL cGo Joj:yf
!&*= l;naGbL b/efpkq ;DaGwL Joj:yf !!#
!&(= ;f]em} vl/b ;DaGwL Joj:yf !!%
!*)= ;f]em} vl/b ug'{ cl3 olsg ug'{ kg]{ s'/f !!&
!*!= 3/, hUuf ef8fdf lng] ;DaGwL Joj:yf !!&
!*@= cGo ;]jf lng] ;DaGwL sfo{ljlw !!*
!*#= dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug]{ u/fpg] sfo{ljlw !!(
!*$= cdfgtaf6 lgdf{0f sfo{ u/fpg] !@)
!*%= pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 sfd u/fpg] sfo{ljlw !@)
kl/R5]b — !&
k'g/fjnf]sg ;DaGwL Joj:yf
!*^= lgj]bg lbg ;lsg] !@#
kl/R5]b — !*
vl/b ;Demf}tf ;DaGwL Joj:yf
!*&= vl/b ;Demf}tf / ;f]sf zt{x? !@$
!**= vl/b ;Demf}tf ug{ sfo{ ;Dkfbg hdfgt k]z ug'{ kg]{ !@$
!*(= ;Demf}tf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yf !@%
!()= vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg !@^
!(!= jLdf u/]sf] k|df0f k]z ug' kg]{ !@^
!(@= k]ZsL e'QmfgL / km5of}6{ ug]{ Joj:yf !@&
!(#= dfn;fdfgsf] lg/LIf0f / :jLs[lt !@*
!($= c:jLs[t dfn;fdfgsf] lnnfd laqmL tyf /sd c;"nL ug]{ !@(
!(%= sfo{ :jLsf/ k|ltj]bg !#)
!(^= e]l/Pzg cfb]z !#)
!(&= d"No ;dfof]hg !#!
!(*= vl/b ;Demf}tfsf] Dofb yk ug{ ;lsg] !#@
!((= k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ !##
@))= lan jf ljhs k]z ug'{ kg]{ !#$
@)!= lan jf ljhssf] e'QmfgL !#$
@)@= clGtd e'QmfgL !#%
@)#= sfo{ ;DkGg k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ !#^
@)$= ;do eGbf cl3 sfd ;DkGg ug]n { fO{ k':sf/ lbg ;lsg] !#&
@)%= vl/b ;Demf}tfsf] cGTo / ;f]sf] pkrf/ !#*
@)^= cg'sn ' tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf] cGTo ubf{ lbg' kg]{ e'QmfgL !#(
@)&= vl/b ;Demf}tf pNn+3g eP k|fKt x'g] pkrf/ !$)
kl/R5]b — !(
ljjfb ;dfwfg ;DaGwL Joj:yf
@)*= ljjfb ;dfwfg ;DaGwL Joj:yf !$!
@)(= ======================== !$!
@!)= ======================== !$!
@!!= ======================== !$!
@!@= ======================== !$!
@!#= dWo:ysf] dfWodåf/f ljjfb ;dfwfg ug]{ !$!
kl/R5]b — @)
ljljw
@!$= vl/b sf/afxL ;DaGwL sfuhft pknAw u/fpg' kg]{ !$@
@!%= k|nf]eg, e|i6frf/ jf hfn;fhL cGo Jojxf/sf] ;"rgf !$@
@!^= sfnf];r" Ldf /fVg l;kmfl/; ug]{ !$@
@!&= d"Nof°g ;ldlt !$@
@!*= vl/b sf/jfxLsf] clen]v !$#
@!(= 9fFrf tf]Sg ;Sg] !$$
@@)= lgb]l{ zsf agfpg ;Sg] !$$
@@!= a}7s eQf !$$
@@@= cltl/Qm ;do eQf / vfhf vr{ !$$
@@#= 3/, hUuf, dfn;fdfg jf cGo ;DklQ axfndf lbg] !$%
@@$= ljB'tLo ;+rf/ dfWodaf6 vl/b !$%
@@%= nfu]sf] vr{ / ;]jf z'Ns lng] u/L sfo{ (Rechargeable Work) ug]{ !$%
@@^= Hofnfsf] b//]6 !$%
@@&= ;]jf pknAw u/fpg] !$^
@@*= ljB't z'Ns jf ;]jf z'Ns ;DaGwL lx;fa ldnfg ug]{ jf ;dfof]hg ug]{ !$^
@@(= j}bl] zs C0f jf cg'bfg cGtu{t vl/b ;DaGwL Joj:yf !$^
@#)= jfwf c8\rg km'sfpg] !$^
@#!= vf/]hL tyf arfp !$^

cg';r
" Lx?
cg';r " L–! sfof{nox?sf] gfd !$&
cg';r " L–@ clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] txut clwsf/ !$*
cg';r " L–# a}s + hdfgtsf] clen]v !%$
cg';r " L–$ cfo Joosf] cg'dfglt ljj/0f !%%
cg';r " L–% a/a'emf/y k|df0f–kq !%^
cg';r
" L–^ j/a'emf/y u/]sf] k|df0f !%&
cg';r " L–& k|lttkq clen]v !%(
cg';r " L–* lgdf{0f sfo{sf] nfut Oli6d]6 lgsfNg] tl/sf !^)
cg';r " L–( dfn;fdfg jf cGo ;]jfsf] vl/b ;Demf}tf !^!
cg';r " L – !) lgdf{0f sfo{sf] vl/b ;Demf}tf !^@
cg';r " L – !! k/fdz{ ;]jfsf] vl/b ;Demf}tf !^$
cg';r" L – !@ k"lF hut tyf dd{t ;DaGwL sfo{sf] e'QmfgL ug'{ cl3 clGtd
ljn;+u ;+nUg x'g' kg]{ sfuhftx? !^%
cg';r
" L – !# k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfgsf] 9fFrf !^^
g]kfn ljB't k|flws/0f
cfly{s k|zf;g ljlgodfjnL, @)^*
g]kfn ljB't k|flws/0f P]g, @)$! sf] bkmf #% n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn ljB't k|flws/0fsf]
;+rfns ;ldltn] of] cfly{s k|zf;g ;DjGwL ljlgodx? agfPsf] 5 .

kl/R5]b – !
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ of] ljlgodjnLsf] gfd æg]kfn ljB't k|flws/0f, cfly{s k|zf;g
ljlgodfjnL, @)^*Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] ljlgodfjnL @)^( j}zfv ! ut] b]lv nfu' x'g5
] .
@= kl/efiffM ljifo jf k|;u+ n] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgodfjnLdf, –
-s_ æP]gÆ eGgfn] g]kfn ljB't k|flws/0f P]g, @)$! ;Demg' kb{5 .
-v_ ævl/b P]gÆ eGgfn] ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^# ;Demg' k5{ .
-u_ æk|flws/0fÆ eGgfn] P]gsf] bkmf # cGt{ut :yfkgf ePsf] g]kfn ljB't k|flws/0f ;Demg'
kb{5 .
-3_ æ;ldltÆ eGgfn] P]gsf] bkmf * adf]lhd ul7t k|flws/0fsf] ;+rfns ;ldlt ;Demg' kb{5 .
-ª_ æd'Vo k|zf;sLo clws[tÆ eGgfn] P]gsf] bkmf !& adf]lhd lgo'tm dxfk|aGws jf ;fwf/0f
;ef geP;Ddsf nflu g]kfn ;/sf/af6 lgo'tm sfo{sf/L lgb]z { s ;Demg' kb{5 .
-r_ æsfof{noÆ eGgfn] cg';r
" L – ! df tf]lsPsf] sfof{no ;Demg' kb{5 .
-5_ æljefuLo k|dv
' Æ eGgfn] d'Vo k|zf;sLo clws[t, pksfo{sf/L lgb]z
{ s, lgb]z
{ s, If]qLo
lgb]z
{ s jf cfof]hgf lgb]z
{ s ;Demg' kb{5 .
-h_ æsfof{no k|dv
' Æ eGgfn] cg';r ' ;Demg' kb{5 .
" L – ! df tf]lsPsf] sfof{nosf] k|dv
-em_ æsd{rf/LÆ eGgfn] k|flws/0fsf] s'g} kbdf :yfoL ?kn] lgo'Qm ePsf] AolQm ;Demg' kb{5 .
-`_ æsf]ifÆ eGgfn] P]gsf] bkmf @( adf]lhdsf] sf]if ;Demg' kb{5 .
-6_ æah]6Æ eGgfn] k|flws/0fsf] jflif{s sfo{qmd ;+rfngsf] nflu ;ldltåf/f :jLs[t k|To]s
cfly{s jif{sf] cfo / Aoosf] ljj/0f ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] k'/s ah]6 ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-7_ æcfly{s jif{Æ eGgfn] ljqmd ;Dat\sf] >fj0f ! ut]bl] v csf]{ aif{sf] cfiff9 d;fGt;Ddsf]
cjlwnfO{ ;Demg' kb{5 .
-8_ æn]vfÆ eGgfn] sf/f]jf/ ePsf] Aoxf]/f b]lvg] u/L tf]lsPsf] 9fFrfdf v8f u/]sf] >]:tf tyf
lx;fj lstfj ;Demg' k5{ / ;f] zJbn] sf/f]jf/nfO{ k|dfl0ft ug]{ ;j} k|sf/sf sfuhft /
cfly{s ljj/0f ;d]tnfO{ hgfpF5 .

!
-9_ æn]vf pQ/bfoL clws[tÆ eGgfn] cfkm\gf] / dftxt sfof{nosf] cfly{s k|zf;g ;+rfng
ug]{ u/fpg], jflif{s ah]6 tof/ ug]{ / ;f] ah]6 ;ldltaf6 :jLs[t u/fO{ vr{ ug]{ clwsf/
;'Dkg], ah]6sf] n]vf /fVg], /fVg nufpg], cfDbfgL, vr{, w/f}6L / lhG;L ;d]tsf] n]vf
k/LIf0f u/fpg], a]?h" lgoldt ug]{ u/fpg] jf ldGxf ug]{ u/fpg] st{Ao ePsf] d'Vo
k|zf;sLo clws[t ;Demg' kb{5 .
-0f_ æn]vf k|dv
' Æ eGgfn] o; ljlgodfjnL adf]lhd sfof{nosf] cfly{s sf/f]jf/sf] n]vf
l/tk"js
{ /fVg], vr{ n]Vbf P]g, ljlgodfjnL tyf k|rlnt sfg"g jdflhd l/t k'u] gk'us ] f]
hfFra'em ug],{ cfo Aoo, ;DklQ tyf bfloTjsf] kmfF6jf/L k]z ug]{ / n]vfk/LIf0f u/fpg]
st{Ao ePsf] clwsf/L ;Demg' kb{5 .
-t_ æljlgof]hgÆ eGgfn] k|To]s aif{ ;ldltåf/f ljleGg lzif{sdf jfF8kmfF8 u/]sf] ah]6 /sdnfO{
;Demg' k5{ .
-y_ æn]vf lbUbz{gÆ eGgfn] k|flws/0fsf] sfo{sd
| tyf ah]6 tof/ ug{ / n]vf+sg ;DaGwdf
;ldltaf6 hf/L ePsf] k'l:tsf ;Demg' k5{ .
-b_ æsf/f]jf/Æ eGgfn] sfof{nosf] rn, crn, gubL tyf lhG;L ;DkQL lhDdf lnO{ P]g,
ljlgod jf k|rlnt sfg"g jdf]lhd lgwf{l/t sfddf vr{ jf bflvnf ;DaGwL ;Dk"0f{ sfd
;Demg' k5{ .
-w_ ægubÆ eGgfn] l;Ssf, gf]6, a}s+ 8«fkm\6, x'08L, e'QmfgL 6«fG;km/, /l;b, d"No c+lst Sof;
Eofn' 8s'dG] 6 jf ;f] ;/xsf] e'QmfgL ug{ ;lsg] lnvt ;d]tnfO{ ;Demg' k5{ .
-g_ æpksfo{sf/L lgb]z
{ sÆ eGgfn] k|flws/0fsf] afx|f+} txsf] clws[t ;Demg' kb{5 .
-k_ ælgb]z
{ sÆ eGgfn] k|flws/0fsf] P3f/f}+ txsf] clws[t ;Demg' kb{5 .
-km_ æclwsf/ k|fKt clwsf/LÆ eGgfn] o; ljlgodfjnLsf] s'g} ljlgoddf ;ldlt jf s'g}
kbflwsf/Ln] ug]{ elg tf]lsPsf]df ;f]xL ljlgod adf]lhd / gtf]lsPsf]df cg';r " L @
adf]lhd v08 v08df plNnlvt sfo{ :jLs[t ug{ clwsf/ k|fKt ePsf] ;f]xL v08 v08df
plNnlvt txut clwsf/L ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] To:tf] clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] cfkm"df
lglxt clwsf/ ;'Dk]sf] clwsf/LnfO{ ;d]t ;Demg' k5{ .
-a_ æcfGtl/s lgoGq0fÆ eGgfn] P]g, o; ljlgodfjnL tyf P]g jf ljlgodfjnL cGt/ut
ag]sf lgb]l{ zsf / k|rlnt sfg'gn] lgWff{/0f u/]sf k|ls|of kl/kfngf eof] ePg, sfof{nosf]
;DkQLsf] xfgL gf]S;fgL x'g gkfpg] u/L ;'ka| Gw / ;+/If0f ul/Psf] 5 5}g, k|flws/0fsf]
;|ft] sf] ;b'kof]u ePsf] 5 5}g / sf/f]jf/sf] n]vf cBfjlws u/L /flvPsf] 5 5}g,
;DalGwt sfo{sf] nflu tf]lsPsf] /sd vr{ ePsf] 5 5}g, lgwf{/0f ul/Psf pb]Zo k|fKt
ePsf] 5 5}g egL dflyNnf] txsf] clwsf/Laf6 lg/Gt/ ?kdf ul/g] ;'kl/j]If0f / cg'udg
;d]tsf sfo{nfO{ hgfp5 .
@
-e_ æcfGtl/s n]vf k/LIf0fÆ eGgfn] k|flws/0faf6 cfGtl/s jf afXo hgzlQm åf/f lgoldt?kdf
ul/g] n]vf k/LIf0fnfO{ ;Demg' k5{ .
-d_ æj}wflgs n]vfk/LIf0f eGgfn]Æ ;fwf/0f ;efjf6 lgo'Qm n]vfk/LIfs jf ;fwf/0f ;efjf6
lgo'Qm geP;Dd dxfn]vf k/LIfsaf6 lgo'Qm n]vfk/LIfsaf6 x'g] n]vfk/LIf0f ;Demg'
kb{5 .
-o_ æa]?h"Æ eGgfn] o; ljlgodfjnL tyf k|rlnt sfg"g adf]lhd k'¥ofpg' kg]{ l/t gk'¥ofO{
sf/f]jf/ u/]sf] jf /fVg'kg]{ n]vf clen]vg tyf sfuhft g/fv]sf] tyf clgoldt jf
a]dg' fl;j tl/sfn] cfly{s sf/f]jf/ u/]sf] elg n]vfk/LIf0f x'bF f 7x¥ofO{Psf] /sd sndnfO{
;Demg' kb{5 .
-/_ æn]vfk/LIf0f sfo{ ug]{ argkq (Audit Engagement Letter)Æ eGgfn] n]vfk/LIfs /
Aoj:yfkg jLrsf] lhDd]jf/L ls6fg ul/Psf] :jLsf/ kq ;Demg' kb{5 .
-n_ æAoj:yfkg :jLsf/ kqÆ (Management Representation Letter) eGgfn] sfof{non]
n]vfk/LIfsnfO{ lx;fj lstfj ;j} b]vfPsf], lx;fj lstfjdf clgoldt sfo{ gePsf],
v'nfpg'kg]{ s'/f v'nfO{Psf] tyf ;xL / z'4 ePsf] :jLsf/kq ;Demg' kb{5 .
-j_ æw'Nofpg'Æ eGgfn] sfof{nodf ePsf] sfuhftdf n]lvPsf] Joxf]/f k9\g, a'em\g, jf To;sf]
s'g} pkof]u ug{ g;lsg] u/L clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lg0f{o adf]lhd gi6 ug]{ sfo{nfO{
;Demg' k5{ .
-z_ æhdfgtÆ eGgfn] s'g} sfd 6'Ëf] gnfu];Dd ;'/If0f jfkt /flvPsf] ;'/If0f hdfgt
/sd -l/6]G;g dlg jf cg]i{ 6 dlg_ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] af]nkq hdfgt jf sfo{
;Dkfbg hdfgt jf cGo s'g} sf/0fn] ;'/If0f /fVg'kg]d{ f ;f] jfkt /flvPsf] /sd ;d]tnfO{
hgfpg] 5 . !
-if_ ævl/bÆ eGgfn] o; ljlgodfanL adf]lhd s'g} dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf k|fKt
ug]{ jf s'g} lgdf{0f sfo{ ug]{ u/fpg] sfo{ ;Demg' k5{ .
-;_ ædfn;fdfgÆ eGgfn] rn jf crn h'g;'s} lsl;dsf] a:t' ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] To:tf]
a:t' cfk"lt{ ug]{ sfo{sf] cfg'iffFlus ;]jf ;d]tnfO{ hgfpFg5
] .
-x_ ælgdf{0f sfo{Æ eGgfn] s'g} ;+/rgf jf s'g} s'/fsf] lgdf{0f ug],{ k'gMlgdf{0f ug],{ eTsfpg],
dd{t ;+ef/ ug]{ jf hL0ff]å{ f/ ug]{ sfo{;uF ;DalGwt lgdf{0f :yn tof/ ug],{ vGg] 78\ofpg],
agfpg], pks/0f jf dfn;fdfg h8fg ug],{ ;hfpg] cflb h:tf sfo{ ;Demg' kb{5 / ;f]
zAbn] gS;f agfpg], k|of]uzfnf k/LIf0f ug],{ e"–pku|xLo kmf]6f] lvRg], e'sDkLo k/LIf0f
ug]{ h:tf lgdf{0f sfo{sf] cfg'iffFlus ;]jf ;d]tnfO{ hgfpFg5 ] .
-If_ æPs tx dflysf] clwsf/LÆ eGgfn] ljefuLo k|dv' cGt/utsf] sfof{no k|dv
' sf] xsdf
ljefuLo k|dv
' , pksfo{sf/L lgb]z
{ s cGtu{tsf sfof{no k|dv
' sf] xsdf ;DjlGwt pk
!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

#
sfo{sf/L lgb]z
{ s, pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf] xsdf d'Vo k|zf;sLo clws[t / d'Vo k|zf;sLo
clws[tsf] xsdf k|flws/0fsf] ;+rfns ;ldlt ;Demg' k5{ .
-q_ æk/fdz{ ;]jfÆ eGgfn] s'g} cWoog, cg';Gwfg, ;e]I{ f0f, l8hfOg, 8«Oª{ , ;'k/Lj]If0f, tflnd,
k/LIf0f ug]{ sfd, ;km\6j]o/sf] ljsf; jf o:t} k|sl[ tsf cGo af}l4s jf k]zfut ;]jf
;Demg' kb{5 .
-1_ æcGo ;] j fÆ eGgfn] ;jf/L ;fwg, pks/0f jf dfn;fdfg ef8fdf lng] ,
9'jfgL ug]{ jf dfn;fdfg dd{t ;+ef/ ug],{ ;/;kmfO{ ug],{ ld6/l/l8Ë ug],{ ;'/Iff ;]jf
lng], ;km\6j]o/ ;kf]6{ ug]{ jf o:t} k|sf/sf k/fdz{ ;]jf afx]ssf cGo h'g;'s} ;]jf
;Demg' kb{5 . @
-sf_ æaf]nkqÆ eGgfn] sfof{non] vl/b jf lnnfd jf cGo k|:tfjsf nflu tf]ss ] f] 9fFrfdf
k|sfzg u/]sf] ;"rgf cg'?k af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] k]z u/]sf] d"No v'Ng] sfuhft,
k|:tfj jf b//]6 ;Demg'k5{ . #
-sf–!_ æaf] n kqbftfÆ eGgfn] vl/b jf lnnfd jf cGo k| : tfjsf sfd sf/afxLdf
efu lng af]nkq jf k|:tfj k]z ug]{ jf ug{ ;Sg] s'g} AolSt ,kmd{,;+:yf jf sDkgL
;Demg' k5{ . $
-vf_ æl;naGbL b/efp kqÆ eGgfn] s'g} dfn;fdfg vl/b ubf{, lgdf{0f sfo{ ubf{ jf dd{t ;+ef/
ubf{ jf ;]jf pknAw ug{ k|flws/0fsf] dfu cg';f/ OR5's AolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn]
vfdaGbL u/L l;naGbL nufO{ k]z u/]sf] b//]6 ;lxtsf] ljj/0f ;Demg' kb{5 .
-uf_ æaf]nkq;DaGwL sfuhftÆ eGgfn] af]nkqbftfn] d"No jf k|:tfj jf b//]6 e/L jf tof/
u/L k]z ug{sf nflu sfof{non] tof/ u/]sf]] lnvt ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] af]nkqbftfnfO{
lbOPsf] lgb]z
{ g, :k]lzlkms]zg, gS;f, l8hfOg, sfo{If]qut zt{x? -6d{; \ ckm /]km/]G;_,
sfo{tflnsf, d"NofÍgsf cfwf/, kl/df0f ;"rL, ;Demf}tfsf zt{x? / o:t} cGo sfuhft
;d]tnfO{ hgfpg]5 . %
-3f_ ævl/b ;Demf}tfÆ eGgfn] sfof{no / cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf jf
;]jfk|bfos jf k|:tfjsjLr o; ljlgodfjnL adf]lhd vl/b jf lnnfd jf cGo s'g} sfd
ug{ ul/Psf] ;Demf}tf ;Demg' kb{5 . ^
-ªf_ æ;+oQ' m pkqmd -HjfOG6 e]Gr/_Æ eGgfn] b'O{ jf b'O{ eGbf a9L sDkgL jf kmd{x? ldnL
;+oQ' m jf 5'66\ f5'66\ } bfloTj;lxt s'g} sfd ug]{ sfo{nfO{ hgfpg]5 . &

@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

$
-rf_ æclws[t ljqm]tf -Ph]G6_Æ eGgfn] s'g} :jb]zL jf ljb]zL JolQm, kmd{ jf sDkgLsf] Ph]G;L
lng] JolQm, kmd{ jf sDkgL ;Demg' kb{5 .
-5f_ æljz] i f kl/l:yltÆ eGgfn] ;' V vf, cgfa[ l i6, clta[ l i6, e" s Dk, af9L, klx/f] ,
cfunfuL h:tf k|fs[lts jf b}jL k|sf]k tyf dxfdf/L jf cfsl:ds, jf ck|Toflzt
ljz]if sf/0faf6 ljB't pTkfbg, k|zf/0f tyf ljt/0f k|0ffnLdf cj/f]w ePsf]
kl/l:ylt ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] o'4 jf cfGtl/s åGb h:tf kl/l:ylt ;d]t nfO{
hgfpFg5 ] .*
-hf_ æJoj;foÆ eGgfn] b]xfosf] Joj;fo ;Demg' kb{5 M—
-!_ pTkfbg Joj;fo -pksfo{sf/L lgb]z { s / dftxtsf ;Dk'0f{ sfof{nox?_,
-@_ k|;f/0f Joj;fo -pksfo{sf/L lgb]z { s / dftxtsf ;Dk'0f{ sfof{nox?_,
-#_ ljt/0f tyf u|fxs ;]jf Joj;fo -pksfo{sf/L lgb]z
{ s / dftxtsf ;Dk'0f{ sfof{nox?_,
-$_ O{lGhlgol/Ë ;]jf Joj;fo -pksfo{sf/L lgb]z { s / dftxtsf ;Dk'0f{ sfof{nox?_,
-%_ ;ldltn] ;do ;dodf tf]ss ] f cGo Joj;fo .
-emf_ æ;Demf}tf d"No -sG6«ofS6 k|fO;_Æ eGgfn] vl/b ;Demf}tfdf pNn]lvt vl/b d"No ;Demg'
k5{ / ;f] zJbn] To:tf] ;Demf}tf cGtu{t e]l/P;g cfb]z hf/L ul/Psf]df To:tf] cfb]z
adf]lhd ePsf] sfd gfkhfFr ubf{ sfod ePsf] d"No / d"No ;dfof]hg ePsf]df To:tf]
;dfof]hgaf6 sfod ePsf] d'No ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-`f_ æ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{noÆ eGgfn] ;fj{hlgs vl/b P]g, @)^# sf] bkmf ^$
adf]lhd :yflkt ;fj{hlgs vl/b c'gudg sfof{no ;Demg' kb{5 .
-6f_ æpkef]Qmf ;ldltÆ eGgfn] lgdf{0f sfo{jf6 k|ToIf nfe kfpg] AolQmx?n] s'g} lgdf{0f
sfo{sf] lgdf{0f, ;+rfng tyf dd{t ;+ef/ ug{sf] nflu cfkm"x?dWo]af6 u7g u/]sf] ;ldlt
;Demg' kb{5 .
-7f_ æsaf]n c+s -la8 k|fO{;_Æ eGgfn] s'g} af]nkqsf] k/LIf0faf6 sfod x'g cfPsf] /sd
;Demg' kb{5 .
-8f_ æk|fk] f| O{6/L dfn;fdfgÆ eGgfn] s'g} dfn;fdfg, oGq jf pks/0fsf] lgdf{tfn] To:tf]
dfn;fdfg, oGq jf pks/0f ;+rfng jf dd{t ;+ef/sf] nflu agfPsf] ;xfos pks/0f
tyf kf6{kh " f{ ;Demg' kb{5 .
-9f_ æ;j–sG6«ofS6/Æ eGgfn] s'g} vl/b ;Demf}tf ug]{ lgdf{0f Aoj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf
jf ;]jfk|bfos;Fu 5'6}[ ;Demf}tf u/L To:tf] vl/b ;Demf}tf cGtu{tsf] s'g} sfo{ ug]{ lgdf{0f
Aoj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos ;Demg' kb{5 .
-0ff_ æcdfgtÆ eGgfn] k|flws/0f cfkm}n] ug]{ s'g} lgdf{0f sfo{ ;Demg'' kb{5 .

*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

%
-tf_ ædf}hb' f ;"rL -:6flG8Ë ln:6_Æ eGgfn] ljlgod (! adf]lhdsf] ;"rL ;Demg' k5{ .
-yf_ æbft[ kIfÆ eGgfn] låkIfLo jf ax'kIfLo ;Demf}tfåf/f g]kfn ;/sf/dfkm{t jf k|flws/0fnfO{
C0f jf cg'bfgsf] ?kdf j}bl] zs ;xfotf pknAw u/fpg] s'g} ljb]zL d'ns ' jf cGt/f{li6«o
(
jf ljb]zL ;+:yf ;Demg' k5{ .
-bf_ æk|dfl0ft k|ltlnlkÆ eGgfn] o; ljlgodfjnL adf]lhd ul/g] vl/b k|lqmofdf af]nkqbftf
jf k|:tfjbftfn] sfof{nodf k]z ug'k{ g]{ sfuhftx? gf]6/L kAnLsaf6 k|dfl0ft ul/Psf]
sfuhft ;Demg' kb{5 .
-wf_ æljB'tLo af]nkqÆ eGGffn] ljB'tLo vl/b k|0ffnLsf] pkof]u u/L af]nkqbftfn] k]z u/]sf]
af]nkq ;Demg' kb{5 . !)
-gf_ æljB'tLo vl/b k|0ffnLÆ eGgfn] ljB'tLo ;+rf/ dfWofdsf] k|of]u u/L :yfkgf, ;+rfng /
Joj:yfkg u/]sf] vl/b k|0ffnL ;Demg' kb{5 . !!
-kf_ æljB' t Lo ;+ r f/ dfBdÆ eGgfn] k| f lws/0fn] ljB' t Lo vl/b k| 0 ffnL :yfkgf,
;+rfng / Joj:yfkg ug{ pkof]udf NofPsf] ljB'tLo ;+rf/ k|ljlw, k4tL ;Demg'
kb{5 . !@
#= ljlgodfjnLsf] JofVof ug]{ clwsf/ M of] ljlgodfjnLsf] AofVof ug]{ clwsf/ ;ldltnfO{
x'g5
] .
$= clwsf/ k|Tofof]hgM -!_ clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] cfkm'nfO{ k|fKt clwsf/ dWo] ah]6 tyf sfo{sd|
:jLs[t ug],{ /sdfGt/ :jLs[t ug],{ nfut cg'dfg ;+zf]wg ug],{ vl/b ;Demf}tf ;+zf]wg ug],{ vl/
b ;Demf}tfsf] Dofb yk ug]{ / e]l/Pzg cfb]z ug]{ clwsf/ jfx]ssf cg';r " L @ adf]lhd cfkm"df
lglxt clwsf/df ga9\g] u/L s]xL jf ;j} clwsf/ dftxt sfof{nosf cGo clws[t jf cfkm"
d'lgsf] s'g} clws[t nfO{ k|Tofof]hg ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|Tofof]hg ePsf] clwsf/sf ;DaGwdf To;/L clwsf/ k|Tofof]hg
ug]{ clwsf/Lsf] hjfkmb]xLtf /lx /xg]5 .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd clwsf/ k|Tofof]hg ug]{ clwsf/Ln] cfkm"n] k|Tofof]hg u/]sf]
clwsf/ adf]lhd eP u/]sf sfdsf] ;DaGwdf ;DalGwt clwsf/Laf6 ;do ;dodf
cfjZos hfgsf/L lnO{ /fVg' kg]5
{ .
%= k|zf;sLo cfb]z lbg] clwsf/M o; ljlgodfjnL cGtu{t rflxg] k|zf;sLo cfb]z d'Vo k|zf;sLo
clws[tn] lbg]5 .

(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

^
kl/R5]b – @
s]Gb|Lo sf]if tyf vftf ;+rfng ;DaGwL Joj:yf

^= k|flws/0fsf] s]Gb|Lo sf]if / vftfM -!_ k|flws/0fsf] cfkm\gf] Pp6f s]Gb|Lo sf]if x'g5
] / pQm sf]ifdf
b]xfP adf]lhdsf /sd hDdf x'g5 ] M–
-s_ ljB't dx;'n, cGo dx;'n, / ;]jf z'Ns,
-v_ nufgL jf C0faf6 k|fKt x'g] Jofh / nfef+z,
-u_ lkmtf{ x'g cfPsf] nufgL / C0f /sd,
-3_ C0f jf cg'bfg /sd,
-ª_ k|flws/0fnfO{ k|fKt x'g] k"h + L jf z]o/ afktsf] /sd,
-r_ s'g} k|sf/sf] ;DkQL jf j:t' ljqmLaf6 k|fKt /sd,
-5_ cGo h'g;'s} >f]taf6 k|fKt x'g] /sd .
-@_ k|flws/0fsf] s]Gb|Lo sf]ifdf /sd bflvnf ug{sf] nflu d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] l:js[ltdf
Ps jf a9L afl0fHo a}s + x?df vftf vf]Ng ;Sg]5 . afl0fHo a}s + gePdf ;ldltsf]
l:js[ltdf cGo a}s + df ;d]t vftf vf]Ng ;lsg] 5 .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] s]Gb|Lo sf]ifaf6 cGo vftfx?df /sd 6«fG;km/ ug]{ afx]ssf
cGo vr{x? ug{ kfO{g] 5}g .
-$_ s]Gb|Lo sf]ifsf] vftf ;+rfng ug]{ clwsf/ d'Vo k|zf;sLo clws[t jf lghn] tf]ss ] f]
clws[t tyf pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ jf lghn] tf]ss ] f] n]vf tkm{sf sd{rf/LnfO{
x'g5
] .
-%_ k|flws/0fn] s]Gb|Lo sf]ifsf] vftfdf /x]sf] /sd sn l8kf]lh6 jf d'2lt lgIf]kdf nufgL
ug{ ;Sg]5 . !#
-^_ pk ljlgod -%_ adf]lhd sn l8kf]lh6 jf d'2tL lgIf]kdf nufgL ubf{ ljleGg
a}sx?;+u k|:tfj lnO{ k|lt:kwf{Tds ?kdf a9L Aofh lbg] afl0fHo a}sdf nufgL
{ . !$
ug'{ kg]5
-&_ pk ljlgod -%_ / -^_ adf]lhd nufgL ubf{ d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] :jLs[lt
lng' kg]5{ . !%
&= k|flws/0fsf] cfDbfgLM -!_ k|To]s sfof{non] cfk\mgf] sfof{nodf bflvn x'g] ljB't dx;'n jf ;]jf
z'Ns jf s'g} klg cGo cfDbfgL /sd k|fKt ePs} lbg jf ;f] sf] ef]lnkN6 g} ljlgod ^ adf]lhdsf]
k| f lws/0fsf] s] G b| L o sf] i fdf hDdf x' g ] u/L a} + s bflvnf u/L ;f] s f] clen] v /fVg'
!#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)$.@) sf] &%* cf}+ a}7sjf6 ePsf] lålto ;+zf]wgjf6 yk .
!$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)$.@) sf] &%* cf}+ a}7sjf6 ePsf] lålto ;+zf]wgjf6 yk .
!%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)$.@) sf] &%* cf}+ a}7sjf6 ePsf] lålto ;+zf]wgjf6 yk .

&
kg]5
{ . ef]lnkN6 labf kl/ a}s
+ aGb ePdf a}s
+ v'ns] f] lbgdf hDdf ug'{ kg]5
{ . o;/L a}s
+ bflvnf
u/]sf] lx;fasf] laa/0f dfl;s ?kdf cfkm\gf] tfn's sfof{nodf k7fpg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd bflvn x'g cfPsf] /sd a}s + df hDdf geP;Dd pQm sfof{nosf]
gub lhDdf lng] sd{rf/L, n]vf k|dv ' / sfof{no k|dv' jf lghn] tf]ss
] f] sd{rf/Lsf]
' m lhDd]jf/Ldf sfof{nodf ;'/lIft;fy /fVg' kg]5
;+oQ { .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd hDdf ug'k{ g]{ /sd ;dodf g} hDdf gu/]df /sd a'lem lng]
;DalGwt sd{rf/L pk/ sfo{fno k|dv ' n] ljefuLo sf/jfO{ rnfpg ;Sg]5 .
-$_ cfo ;+sng ug]{ sfof{noaf6 ;fKtflxs, kflIfs / dfl;s ?kdf s]Gb|Lo sf]ifdf
6«fG;km/ u/]sf] /sd hDdf eP gePsf] /]vb]v ug]{ / lx;fa ldnfg ug]{ st{Jo tyf pQ/
bfloTj ;DalGwt sfof{no k|dv' , n]vf k|dv
' / sfof{nosf] gub lhDdf lng] sd{rf/Lsf]
x'g5] .
-%_ ;+:yfut ljQLo ljefu / ;DalGwt If]qLo sfof{no÷ljefun] dftxtsf sfof{no tyf cfo
;+sng OsfO{af6 ;+sng u/L k7fPsf] /sd k|fKt ePkl5 n]vf+sg u/L ;f]sf] hfgsf/L
dfl;s ?kdf /sd k7fpg] ;DalGwt sfof{nonfO{ lbg' kg]5{ .
*= ljljw sf]ifsf] Joj:yfM -!_ k|flws/0fsf] sfdsf] l;nl;nfdf jf k|flws/0fsf sd{rf/Lx?nfO{
cfjZos ;'ljwf ;x'lnotx? pknJw u/fpg d'Vo k|zf;sLo clws[tn] cfjZos b]vs ] f ljifodf
;ldltsf] :jLs[ltdf 5'§f 5'§} sf]ifx?sf] Joj:yf ug{ ;lsg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] nflu vftf vf]Ng] / ;+rfng d'Vo k|zf;sLo clws[t
jf lghn] tf]ss
] f] clws[t / n]vf k|dv
' sf] ;+oQ
' m b:tvtaf6 ;+rfng x'g5 ] .
(= w/f}6L vftfM -!_ s'g} sfdsf] 6'Ëf] gnfu];Dd hdfgt jfkt k|fKt x'g] w/f}6L /sd ;ldltn] tf]sL
lbPsf] afl0fHo a}s
+ df w/f}6L vftf vf]nL hDdf ug'{ kg]5
{ / ;f]sf] clen]v ;d]t /fVg' kg]5
{ .
-@_ pk ljlgod -!_ adf]lhdsf] w/f}6L vftf k|flws/0fsf] k|wfg sfof{nodf Ps s]Gb|Lo w/f}6L
vftf / k|flws/0fsf] dftxtsf cGo sfof{nodf cfjZostfg';f/ sfof{nout w/f}6L vf]Ng'
kg]5
{ .
-#_ w/f}6L vftfsf] ;+rfng sfof{no k|dv
' jf lghn] tf]ss
] f] clws[t / n]vfk|dv
' sf]
;+oQ
' m b:tvtaf6 x'g5] .
-$_ sfof{nout w/f}6L vftfdf /x]sf] /sd dWo] k|flws/0fn] tf]lslbPsf] ;Ldf eGbf a9L /sd
s]Gb|Lo w/f}6L vftfdf hDdf ug'{ kg]5
{ .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd s]Gb|Lo w/f}6L vftfdf hDdf u/]sf] /sd sfof{nout vftfaf6
w/f}6L lkmtf{ ug]{ cj:yfdf vftfdf /sd Go"g ePdf s]Gb|Lo w/f}6L vftfaf6 dfu ug'{ kg]5
{ .
t/ o;/L /sd dfu ubf{ s]Gb|Lo w/f}6L vftfdf hDdf ug{ k7fPsf] eGbf a9L /sd dfu
ug{ kfOg] 5}g .
-^_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] w/f}6L vftfdf b]xfo adf]lhdsf] /sdx? /xg]5g\M
-s_ k|flws/0fnfO{{ clu|d ?kdf a'emfpg' kg]]{ w/f}6L /sd,

*
-v_ k|flws/0fn] cfJxfg u/]sf] af]nkq jf lnnfd las|Ldf efu lngsf] nflu clu|d
?kdf k|fKt x'g] w/f}6L /sd,
-u_ k|flws/0f;+u ul/g] s'g} vl/b ;Demf}tf jf s/f/ adf]lhd jf cGo s'g} sf/0fn]
clu|d?kdf bflvnf ug'{ kg]{ w/f}6L] /sd, /
-3_ k|flws/0f;+u ePsf] vl/b ;Demf}tf adf]lhd e'QmfgL ubf{ To:tf] ;Demf}tf cg';f/
s§f u/L /flvPsf] /sd -l/6]G;g dlg_ .
-&_ pk–ljlgod -^_ sf] v08 -v_, -u_ / -3_ sf] k|of]hgsf] nflu s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf
sDkgLn] a}s + hdfgt k]z u/]sf] ePdf To:tf] JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] gfd,
hdfgt lbg] a}s + sf] gfd, hdfgt /sd, hdfgtsf] dfGo /x]sf] cjlw, hdfgtsf] lsl;d
;d]t v'Ng] u/L 5'§} cg';r " L # adf]lhdsf] clen]v /fvL To:tf] hdfgtsf] lgoldt
cg'udg ug'{ kg]5 { . k|rlnt sfg"g jf ;Demf}tfdf ePsf] Joj:yf adf]lhd To:tf] hdfgt
hkmt ug'{ kg]{ ePdf ;DjlGwt a}s + df hdfgt /sd k|flws/0fdf k7fO{ lbg hdfgtsf] dfGo
/x]sf] cjlw leq} k'Ug] u/L bfjL kq k7fpg' kg]5 { . hdfgtsf] dfGo /x]sf] cjlw leq} k'Ug]
u/L ;DjlGwt a}s + df bfjL kq gk7fO{ k|flws/0fnfO{ xfgL gf]S;fgL x'g] ePdf ;DjlGwt
sd{rf/Laf6 To:tf] hdfgt /sd c;"n pk/ ul/g]5 .
-*_ s'g} sfd ug{ w/f}6L jf hdfgt /fVg' kg]{ eO{ /flvPsf] w/f}6L jf hdfgt To:tf] sfd
k"/f gu/]sf] sf/0fn] P]g, ljlgod, k|rlnt sfg"g adf]lhd jf sf/f/sf] zt{gfdf adf]lhd
hkmt ug'{ kg]{ ePdf sfof{no k|dv ' n] lg0f{o u/L To:tf] w/f}6L jf hdfgtsf] /sd hkmt
u/L k|flws/0fsf] s]Gb|Lo sf]ifdf hDdf ug'{ kg]5 { .
-(_ o; ljlgod adf]lhd w/f}6L /sd lkmtf{ kfpg] JolQmaf6 k|flws/0fsf] s'g} /sd c;"n pk/
ug{ afFsL ePdf To:tf] /sd lghn] lkmtf{ kfpg] w/f}6L /sdaf6 s6[f u/L c;"n pk/ ug{
;lsg]5 .
-!)_ k|flws/0fdf a'´fPsf] w/f}6L pk ljlgod -*_ adf]lhd hkmt jf pk ljlgod -(_ adf]lhd
s6[f klg gx'g] ePdf To:tf] w/f}6L /sd ;DalGwt JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLnfO lkmtf{
lbg' kg]5
{ .
-!!_ pk–ljlgod -!)_ adf]lhd w/f}6L /sd lkmtf{ kfpg] JolQm, kmd{ ;+:yf jf sDkgLn] w/f}6L
/sd lkmtf{ lng kfpg] Dofb k|rlnt sfg"gn] tf]ss ] f] ePdf ;f]xL cjlwleq, Dofb
gtf]lsPsf]df h'g sfdsf] nflu w/f}6L /flvPsf] xf] ;f] sfd ;DaGwL sf/afO{ clGtd ?kdf
;dfKt ePsf] ldltn] Ps jif{ leq w/f}6L /sd lkmtf{ kfpg ;DalGwt sfof{nodf w/f}6L
hDdf u/]sf] k|df0fsf] k|ltlnlk;fy lgj]bg lbg' kg]5 { .
t/ sfof{non] g} s§L u/L w/f}6Ldf hDdf u/]sf] /sdsf] xsdf To:tf] k|df0f k]z ug{'
kg]{ 5}g .
-!@_ pk–ljlgod -!!_ adf]lhdsf] Dofb leq w/f}6L lkmtf{ lng gcfPdf jf sfof{nosf] w/f}6L
vftfdf eGbf a}s + df a9L df}Hbft b]lvPsf] jf s:tf], s'g k|of]hg jfkt w/f}6L /fv]sf] eGg]
:ki6 gePsf] / s;}sf] bfjL ;d]t geO{ Ps jif{bl] v a}s + vftfdf To;} /xL /x]sf] /sd

(
;DjGwdf w/f}6L /fVg] JolQm, kmd{ ;+:yf jf sDkgLsf] gfd, 7]ufgf, s] jfkt w/f}6L /fv]sf]
xf] ;f] ;a} Joxf]/f tyf w/f}6L vftfdf a9L /sd ;d]t vf]nL ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn]
k}tL; lbg leq k|df0f ;lxt bfaL ug{ cfpg' elg /fli6«o b}lgs klqsfdf jf k|flws/0fsf]
j]e;fO{6df ;"rgf k|sflzt ug'{ kg]5 { / ;f] ;dodf klg bfaL ug{ gcfPdf k|flws/0fsf]
s]Gb|Lo sf]ifdf cfDbfgL hgfpg' kg]5 { .
-!#_ k|To]s sfof{non] cfˆgf] sfof{nosf] w/f}6L vftfdf hDdf ePsf] w/f}6L /sdsf] sf/f]af/
sf] n]vf / JolQmut w/f}6L vftf cBfjlws u/L /fVg' kg]5 { . ;fy} w/f}6L /sdsf] 5'§} a}s +
gubL lstfa /fvL] a}s + :6]6d]06 k|fKt u/L ;|:] tfn] b]vfPsf] afFsL /sd / a}s + n] b]vfPsf]
afFsL /sd dfl;s ?kdf le8fO{ lx;fa ldnfg ug'{ kg]5 { .
-!$_ w/f}6L ;DaGwL clen]vsf] k|lta]bg dfl;s ?kdf tof/ u/L k|flws/0fsf] ;+:yfut
ljQLo ljefudf k7fpg' kg]5 { / Ps cfly{s jif{df afFsL /x]sf] w/f}6L csf]{ cfly{s jif{df
lhDd]jf/L ;fg'{ kg]5 { .
!)= sfo{ ;+rfng :t/ vftf ;DaGwL Joj:yfM -!_ sfof{non] cfkm\gf] sfof{no /x]sf] 7fp+sf] :yfgLo
a}s+ df 5'6}[ sfo{ ;+rfng vftf vf]nL ljlgod !* adf]lhd lgsf;f ePsf] /sdsf] cfly{s sf/
f]jf/ ug'{ kg]5 { . o;/L vf]lng] vftfsf] ;+rfng sfof{no k|dv ' jf lghn] tf]ss ] f] clws[t / n]vf
k|dv ' sf] ;+oQ' m x:tfIf/af6 x'g5 ] .
-@_ 5'§} ah]6 gePsf] sfof{nonfO{ sfo{ ;+rfngsf] nflu ;DalGwt sfof{non] :jLs[t sfo{sd |
/ ah]6sf] clwgdf /xL cfjZostfg';f/ k]ZsL :j?k r]saf6 /sd pknJw u/fpg]5 /
;f] /sd a}s + vftfdf hDdf u/L vftf ;+rfng ug'k{ g{5 ] . o;/L vf]nLg] a}s + vftfsf]
;+rfng :fDalGwt sfof{no k|dv ' / n]vfdf sfd ug]{ al/i6 sd{rf/Lsf] ;+oQ ' m b:tvtaf6
ug'{ kg]5{ .
!!= lx;fa cBfalws /fVg]M -!_ sfof{non]] o; ljlgodfjnL adf]lhd vf]ns ] f] a}s
+ vftfsf] ;|:] tfn]
b]vfPsf] cfDbfgL vr{sf] lx;fa dfl;s ?kdf a}s + :6]6d]G6;+u le8fg u/L lx;fa ldnfg ug'{
kg]5 { .
-@_ sfof{non] kf}if d;fGt / c;f/ d;fGt;Ddsf] a}s + df}Hbftsf] k|df0f ;lxt b]xfosf
ljj/0f v'ns ] f] k|ltj]bg tfn's sfof{nodf kGw| lbg leq k7fpg' kg]5 { M
-s_ gub df}Hbftsf] ljj/0f,
-v_ r]s÷8«fkm\6 df}Hbftsf] ljj/0f,
-u_ gubL lstfj cg';f/ b]lvg] gub tyf j}s + df}Hbft le8fg ljj/0fdf efvf gf3]sf]
r]snfO{ cfDbfgL afw]sf] ljj/0f,
-3_ dfu{:y gubsf] ljj/0f /
-ª_ cGo ljj/0f -ePdf k]z ug]_{

!)
kl/R5]b – #
aflif{s sfo{sd
| tyf ah]6 th'd
{ f ug]{ / :jLs[lt ug]{ ;DaGwL Joj:yf
!@= bL3{sfnLg of]hgf tof/ ug{ ;Sg]M -!_ k|flws/0fsf] pb]Zo cg'?k k|flws/0fnfO{ cfufdL aif{x?df
;+rfng ug]{ ;DaGwdf k|flws/0fn] bL3{sfnLg of]hgf tof/ ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] of]hgf ;ldltaf6 :jLs[t ePsf] x'g' kg]5 { .
!#= aflif{s sfo{sd | / ah]6 k]z ug]{M -!_ ljlgod !@ adf]lhdsf] of]hgf tof/ ul/Psf] ePdf ;f] of]hgf
cg'?k tyf k|flws/0fsf] ljQLo gLlt ljQLo l:yltsf] cfwf/df k|To]s cfly{s aif{ z'? x'g' eGbf
tLg dlxgf cufj} ;DalGwt ;a} sfof{no tyf ljefuLo÷zfvf k|dv ' x?n] cfufdL cfly{s aif{df
x'g] cfDbfgLsf] cg'dflgt ljj/0f tyf cfufdL cfly{s aif{df k|flws/0faf6 ;+rfng ;Def/ tyf
ljleGg lqmofsnfksf] sfo{ ;Dkfbg ug{ nIo lgwf{/0f u/L n]vf lbUbz{g tyf ;do ;dodf ;ldlt
/ d'Vo k|zf;sLo clws[taf6 lbO{Psf] lgb]z { g tyf 9fFrf adf]lhd sfo{qmd / cg'dflgt ah]6
tof/ u/L ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z { s / pksfo{sf/L lgb]z { ssf] sfof{nodf k7fpg' ;a}
sfof{no k|dv ' sf] st{Jo / pQ/bfloTj x'g5 ] .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|fKt ah]6 ljj/0fsf] cfwf/df pksfo{sf/L lgb]z { sn] cf–cfkm\gf]
sfof{no / dftxtsf sfof{nosf] PsLs[t jflif{s ah]6 ljj/0f h]7 kGw| ut] leq
pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ sf] sfof{nodf k]z ug'{ ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z { ssf]
st{Jo / pQ/bfloTj x'g5 ] .
-#_ cfufdL cfly{s jif{sf] k|:tfljt sfo{sd | tyf ah]6nfO{ pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ n]
k|flws/0fsf] p2]Zo, bL3{sfnLg ;+:yfut of]hgf, ljQLo gLlt tyf df}hb' f ljQLo l:yltsf]
cfwf/df cfaZos cWoog, 5nkmn / ;+zf]wg u/L rfn" cfly{s jif{sf] cfiff9 ;ft ut]
leq clGtd?k lbO{ d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf k]z ug'k{ g]5 { .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd k|:tfljt sfo{sd | tyf ah]6 k]z ubf{ rfn' cfly{s aif{sf] r}q
dlxgf;Ddsf] oyfy{ vr{ tyf ef}lts sfo{ k|ultsf] cfwf/df sfo{qmd ;xLt cg';r " L$
adf]lhd ljj/0f ;d]t ;dfj]z ePsf] x'g' kg]5 { .
-%_ d'Vo k|zf;sLo clws[tn] pk–ljlgod -#_ adf]lhd tof/ ePsf] k|:tfljt sfo{sd | tyf
ah]6 cg'dfg cfaZos kl/dfh{g u/L c;f/ kGw| ut] leq :jLs[ltsf] nflu ;ldltdf k]z
ug'k{ 5{ .
!$= aflif{s sfo{s|d tyf ah]6 :jLs[t ug]{M -!_ ljlgod !# sf] pk–lgod -%_ adf]lhd
k]z ePsf] aflif{s sfo{s|d / cg'dflgt ah]6nfO{ ;ldltn] k|flws/0fsf] cfly{s / cGo
;d;fdlos l:ylt ;d]tsf] cWoog u/L oyfjt ?kdf jf yk36 ;lxt cfiff9 d;fGt leq
:jLs[t ug]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ah]6 yk36 eO{ aflif{s sfo{sd | df klg c;/ kg]{ ePdf d'Vo
k|zf;sLo clws[tn] ;f]xL adf]lhd sfo{sd | klg ldnfg ug'{ u/fpg' kg]5 { .
-#_ o; ljlgodsf] kl/lw leq /xL :jLs[t ah]6 tyf sfo{sd | ;+rfng ug]{ ;Dk"0f{ clwsf/ d'Vo
k|zf;sLo clws[tnfO{ x'g5 ] .
-$_ k|flws/0fsf] ;|ft] af6 :jLs[t ePsf] s'g} sfof{nosf] s'g} n]vf zLif{ssf] aflif{s ah]6 tyf
sfo{sd | dWo] s'g} sfo{sd| rfn' cfly{s aif{df sfof{Gjog gu/] klg x'g] t/ ah]6 Joj:yf

!!
gePsf] cGo s'g} sfo{sd | tTsfn sfof{Gjog gubf{ k|flws/0fnfO{ xfgL gf]S;fgL x'g]
cj:yf ;[hgf ePdf ;f]xL zLif{ssf] s"n ah]6df ga9g] u/L d'Vo k|zf;sLo clws[tn]
sfo{sd| ;+zf]wgsf] :jLs[t ug{ ;Sg]5 .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd ePsf] l:js[tLsf] hfgsf/L ;ldltnfO{ u/fpg' kg]5 { .
!%= k]ZsL ah]6 :jLs[t ug{ ;lsg]M ;ldltdf sfo{sd | / ah]6 k]z eO{ ljrf/fwLg /xL cfly{s aif{sf]
clGtd lbg ;Dddf ah]6 tyf sfo{sd | :jLs[t x'g g;s]df k|flws/0fsf] b}lgs sfo{ ;+rfngsf]
nflu k|:tfljt ah]6sf] Ps ltxfO{ /sddf ga9\g] u/L ;ldltn] k]ZsLsf] ?kdf vr{ ug{ k]ZsL ah]6
:jLs[t ug{ ;Sg]5 .
!^= /sdfGt/ ug{ ;lsg]M -!_ ;ldltn] :jLs[t u/]sf] ah]6 dWo] s'g} ah]6 lzif{s÷pklzif{sdf /sd
gk'u x'g uO{ Ps vr{ zLif{saf6 csf]{ vr{ zLif{sdf /sdfGt/ ug'{ k/]df ;f]sf] sf/0f ;lxt d'Vo
k|zf;sLo clws[tn] :jLs[ltsf] nflu ;ldltdf k]z ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg b]xfosf vr{ lzif{s afx]ssf cGo
h'g vr{ zLif{sdf yk /sdfGt/ ul/g] xf], ;f] vr{ zLif{sdf ljlgof]lht /sdsf] kRrL;
k|ltzt;Dd d'Vo k|zf;sLo clws[tn]] tyf kGw| k|ltzt;Dd pksfo{sf/L lgb]z { sn] Ps
vr{ zLif{saf6 csf]{ vr{ zLif{sdf /sdfGt/ ug{ ;Sg]5 M
-s_ s'g} ah]6 :jLs[t gePsf] vr{ lzif{sdf,
-v_ k"h + Lut vr{ lzif{saf6 ;+rfng ;Def/ vr{ lzif{sdf,
-u_ ;+rfng ;Def/ vr{ lzif{saf6 k"h + Lut vr{ lzif{sdf,
-3_ :jLs[t gePsf] b/aGbLsf] tna, eQf / ;'ljwf ;DaGwL vr{ lzif{sdf,
-ª_ cfly{s ;xfotf, rGbf / k'/:sf/ ;DaGwL vr{ lzif{sdf,
-r_ ;ldltn] ;do ;dodf tf]ss ] f] vr{ lzif{sdf,
-5_ ljB't pTkfbg s]Gb|sf] lhG;L hu]8f lzif{saf6 cGo vr{ lzif{sdf .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd pksfo{sf/L lgb]z { sn] /sdfGt/ ubf{ cfkm\gf] jf cfkm\gf]
cGtu{tsf] sfof{nosf] Ps pkzLif{s leqsf] Ps vr{ zLif{saf6 csf]{ vr{ zLif{sdf
/sdfGt/ ug{ ;Sg]5 . o;/L cfkm\gf] cGtu{tsf] s'g} Ps sfof{nosf] s'g} zLif{sdf /sd
ckof{Kt ePdf / csf]{ sfof{nosf] ;f]xL zLif{sdf /sd j9L ePdf pk–ljlgod -@_ sf] kl/lwdf
/xL To:tf] vr{ zLif{ssf] ah]6 Ps sfof{noaf6 csf]{ sfof{nodf /sd ;fg{ ;Sg]5 .
-$_ Ps k6s h'g ah]6 lzif{s÷pklzif{saf6 /sdfGt/ eO{ ;s]sf] 5 ;f] lzif{s÷pklzif{sdf
/sd gk'u x'g uO{ yk ah]6 dfu ug{ / /sdfGt/ ug{ ;lsg] 5}g .
-%_ g]kfn ;/sf/ / k|flws/0fsf] ;+oQ ' m nufgLdf ;+rflnt cfof]hgfx?sf] :jLs[t ah]6
/sdfGt/ ubf{ Ps ah]6 zLif{sdf k|fKt /sd csf]{ cfof]hgfsf] ah]6 zLif{sx?df /sdfGt/
ug'{ k/]df phf{ dGqfno dfkm{t cy{ dGqfnoaf6 :jLs[t u/fpg' kg]5 { .
!&= k'/s ah]6M :jLs[t aflif{s sfo{sd | sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf ljz]if sf/0f kl/ s'g} ;]jf jf
sfo{sf] nflu vr{ ug{ :jLs[t /sd ckof{Kt x'g] ePdf jf yk sfo{sd | ;+rfng ug{ cTofaZos
ePdf jf k|fs[lts÷b}ljs sf/0f kg{ uO{ lgdf{0f tyf dd{t ;Def/ ug'{ kg]{ ePdf jf ;ldltsf]
lg0f{o adf]lhd vr{ x'bF f ah]6 /sd gk'u eO{ yk /sd cfaZos x'g] ePdf gk'u x'g uPsf] lj:t[t
sf/0f, vr{ Aoxf]g{] >f]t tyf cg';r" L $ adf]lhdsf] ljj/0f ;lxt k"/s ah]6 tof/ u/L :jLs[tLsf]
nflu ;ldltdf k]z u/L ;ldltaf6 :jLs[t eP adf]lhd ug{' kg]5 { .

!@
kl/R5]b – $
ah]6 /sdsf] lgsf;f tyf vr{ ;DaGwL Joj:yf

!*= ah]6 /sdsf] lgsf;fM -!_ k|To]s jif{sf] ah]6 :jLs[t ePsf] ;ft lbg leq d'Vo k|zf;sLo
clws[tn] ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z{ s÷sfof{no k|dv
' nfO{ :jLs[t sfo{sd
| , /sd ;d]t v'ns
] f]
ah]6 ljj/0f / vr{ ug]{ u/fpg] clVtof/L kq k7fpg' kg]5
{ .
-@_ pk sfo{sf/L lgb{z
] s cy{n] cGo Aoj;fosf pk sfo{sf/L lgb{z ] ssf] sfof{nodf / pk
sfo{sf/L lgb{z
] ssf] sfof{non] If]lqo sfof{no / ah]6 s]Gb|x?df tyf If]lqo sfof{non]
cfkm' cGtu{tsf sfof{nox?df :jLs[t sfo{qmd, ah]6 / vr{ ug{] u/fp+g] clVtof/Lleq
/xL ;DalGwt sfof{nonfO{ !^ ah]6 lgsf;f lbg' kg{5] . t/ ah]6 lgsf;f lbg] sfo{nfO{
k|efjsf/L agfpg d'Vo k|zf;lso clws[tn] ;a} ah]6 s]Gb| tyf cfof]hgfx?nfO{ cy{
] gfnoaf6 ;f]em} ah]6 lgsf;f lbg] Aoj:yf ug{ ;Sg]5 .!&
lgb{z
-#_ :jLs[t ah]6sf] lgsf;f dfu ug]{ sfof{non] lgsf;f dfu ubf{ ut dlxgf;Ddsf] ;Gt'ng
k/LIf0f tyf ;f] ;Gt'ng k/LIf0fdf pNn]lvt vr{ zLif{ssf] cg';r
" L ;lxt ah]6 dfu kmf/fd
;+nUg ug'{ kg]5
{ . cfjZos laa/0f ;+nUg gePdf ah]6 lgsf;f /f]Ssf /fVg ;lsg]5 .
-$_ | sf] nIo / k|ultnfO{ cfwf/ dflgg]5 .
ah]6 /sd lgsf;f lb+bf ah]6 / vr{ tyf sfo{sd
-%_ rfn" jif{sf] :jLs[t jh]6sf] /sd dfFu ubf{ cfGtl/s jf a}wflgs n]vfk/LIf0fn] b]vfPsf]
a]?h" jf c;"n pk/ ug'{ u/fpg' kg]{ /sdsf] ;DjGwdf s] slt sfof{Gjog ePsf] 5, To;sf]
k|ult laa/0f klg ;+nUg x'g' kg]5
{ . lgsf;f lbg] clwsf/Ln] a]?h" km5\of}6sf] k|ultnfO{
cfwf/ dflg lgsf;f ug{ ;Sg]5 .
-^_ rfn" cfly{s jif{leq vr{ x'g g;s]sf] jf+sL /sd pksfo{sf/L lgb]z
{ s -cy{_ n] cfufdL
jif{sf] ah]6 lgsf;fdf ;dfof]hg ug]{ u/L /f]Ssf /fVg jf s]Gb|Lo sf]ifdf hDdf x'g]
u/L lkmtf{ u/fpg ;Sg]5 .
-&_ ;fdfGotof c;f/ dlxgfsf] kGw| ut] kl5 k"h
F Lut ah]6 tyf ;+rfng ;+ef/ ah]6 lgsf;f
lbOg] 5}g .
t/ ljB't pTkfbgdf k|of]u x'g] OGwg tyf cGo cfktsfnLg sfo{sf] nflu tfn's
sfof{nosf] :jLs[lt lnP/ lgsf;f dfFu tyf :jLs[lt lbg ;lsg]5 .
!(= vr{ ;DaGwL Joj:yfM -!_ o; ljlgod adf]lhd clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] :jLs[lt ug]{ elg
tf]lsPsf]df ;f]xL adf]lhd / cGosf] xsdf sfof{nosf] :jLs[t aflif{s sfo{sd | , ah]6 /
vr{sf] clVtof/Lsf] kl/lw leq /xL sfof{no k|dv
' n] vr{sf] :jLs[lt lbg' kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] clwsf/L afx]s c? s;}n] klg vr{ ug{, vr{ ug]{ cfb]z lbg]
jf vr{ u/]sf] s'/f :jLs[t ug'{ x'b+ g} .
!^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&%.)@.)@ sf] &^( cf}+ a}7sjf6 ePsf] t[lto ;+zf]wgjf6 yk .

!#
-#_ o; ljlgodfnLdf h'g;'s} s'/f pNn]v eP tfklg d'Vo k|zf;sLo clws[tn]
k|flws/0fsf] ljQLo l:ylt larf/ u/L cfjZostfg';f/ :jLs[t ah]6 Pj+ vr{df lgoGq0f
ug{ ;Sg]5 .
-$_ s'g} klg vr{ ug]{ jf vr{sf] lgsf;f lbg] clwsf/Ln] /sd lgsf;f lbbf jf vr{ ubf{
lgoldttf, ldtJolotf, sfo{bIftf / k|efjsf/Ltfsf] b[li6sf]0fn] b]xfosf s'/fx?df Wofg
lbO{ /sd lgsf;f lbg jf vr{ ug'{ kg]5
{ M
-s_ ;f] k|of]hgsf] nflu ;DalGwt lzif{sdf ah]6 :jLs[t ePsf] 5, / ah]6 jf+sL 5,
-v_ vr{ ug'{ eGbf cl3 vr{ ug]{ cfb]z / lgsf;fsf] cfb]z k|fKt ePsf] 5,
-u_ s'g} gof+ of]hgf jf k"h
+ Lut sfo{qmdsf] /sd eP ;f] of]hgf jf sfo{qmd :jLs[t
eO{ ;s]sf] 5, sfo{qmd cg';f/ lgwf{/Lt ;doleq k|ult ePsf] 5 / sfdsf]
u'0f:t/ / kl/df0f ;Gtf]ifhgs 5,
-3_ ;DalGwt sfd k|flws/0fsf] P]g, ljlgod tyf k|rlnt P]g / lgod adf]lhd 5,
-ª_ k]z ePsf sfuhftx? /Lt k'us ] f] 5, cfDbfgL vr{sf sndx?sf] k|df0f k'us
] f] 5
/ sf/f]jf/sf] n]vf cBfjlws u/L /flvPsf] 5,
-r_ k|flws/0fsf] ;DklQsf] gubL jf lhG;L nut b'?:t / cBfjlws 5 / xfgL gf]S;fgL
/ b'?kof]u x'g gkfpg] u/L ;'ka| Gw / ;+/If0f ePsf] 5,
-5_ cfGtl/s lgoGq0fsf] Joj:yf 5 / To;sf] cg'z
[ /0f ul/Psf] 5,
-h_ cfjlws cfly{s ljj/0fx? ;dodf tof/ ePsf 5g\ / ;dodf k]z x'g] u/]sf 5g\ .
-%_ pk–ljlgod -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg :jLs[t ah]6 zLif{sdf ljlgof]hg
ePsf] /sd ckof{Kt ePdf jf ah]6 zLif{sdf ;dfj]z gePsf] s'g} sfo{df tTsfn} vr{
gubf{ k|flws/0fnfO{ yk xfgL gf]S;fgL x'g,] a9L b:t'/ ltg'{ kg]{ jf laz]if kl/l:ylt pTkGg
eO{ lgwf{l/t k|so[ f canDag ug{ g;lsg] eO{ tTsfn vr{ ug'{ kg]{ ePdf d'Vo k|zf;sLo
clws[tsf] k"j{ :jLs[lt lnO{ cGo ah]6 zLif{ssf] /sdaf6 cfjZostfg';f/ vr{ ug{ ;lsg]
5 . k"j{ :jLs[lt lng ;+ej gePdf / tTsfn sfo{ gu/] cem j9L xfgL k'Ug] ePdf kl5
;dy{g u/fpg] u/L vr{ ug{ ;lsg]5 . o;/L ul/Psf] vr{sf] hfgsf/L t'?Gt l56f]
;fwgaf6 d'Vo k|zf;sLo clws[t / tfn's sfof{nonfO{ u/fpg' kg]5 { .
-%_-s_ ljz]if kl/l:ylt cfOk/L s'g} ;]jf dfn;fdfg jf s'g} sfo{sf] nflu tTsfn
ah]6 cfjZos kg]{ ePdf To:tf] sfo{sf nflu cfjZos ah]6 ;ldltn] :jLs[t
ug{ ;Sg]5 . !*
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd ePsf] vr{ d'Vo k|zf;sLo clws[tn] ;ldltaf6 cg'df]bg
u/fpg' kg]5
{ .
!*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!$
-&_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd vr{ ubf{ vr{ ePsf] /sdsf] /l;b, lan e/kfO{x? tyf
cGo k|df0f sfuhftx? sfo{ ;Dkfbg ug]{ u/fpg] clwsf/Laf6 u/L u/fO{ n]vf /fVg'
kg]5
{ .
-*_ o; ljlgodfjnL adf]lhd k|flws/0faf6 x'g] vr{sf] s'g} klg e'QmfgL ubf{ ljn ljhs
hf/L ug]{ ;DalGwt JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLnfO{ Psfp06 k]oL r]saf6 l;w} e'QmfgL
ug'{ kg{5
] .
t/ b]xfosf] ca:yfdf qm; r]s jf j]o// r]s åf/f e'QmfgL lbg ;lsg]5 M
-s_ krf; xhf/ ?k}of jf ;f] eGbf sd /sd,
-v_ tnj, Hofnf, cf]e/6fOd eQfx? jf sd{rf/Lx?nfO{ lbO{g] /sd,
-(_ sfof{no k|dv ' n] cfly{s sf/f]af/ ubf{ cfˆgf dftxtsf sd{rf/L pk/ /]vb]v k'¥ofO{
sfof{nosf] gub tyf dfn;fdfgdf s'g} lsl;dsf] lxgfldgf, xfgL gf]S;fgL jf nfk/jfxL
x'g gkfpg] u/L ;'/lIft /fVg plrt k|aGw ug'{ kg]5 { .
-!)_ :jLs[t ah]6sf] kl/lw leq /xL clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lg0f{o cg';f/ cltly ;Tsf/ vr{
ug{ ;lsg]5 .
-!!_ k|flws/0fsf sd{rf/Lx?sf] cf}iflw pkrf/ tyf 3/ labfsf];l' jwf ;DaGwL vr{sf] :jLs[lt
lbg] clwsf/ ;DalGwt sfof{no k|dv ' nfO{ x'g5] .
-!@_ k|flws/0faf6 lbO{g] bz xhf/ ?k}of ;Ddsf] rGbf pkxf/ tyf lj1fkg vr{sf] :jLs[lt d'Vo
k|zf;sLo clws[taf6 ug'{ kg]5 { .
-!#_ o; ljlgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg tLg xhf/ ?k}ofF;Ddsf] sfof{nosf]] ;/
;kmfO{, 5kfO{ d;nGb, kqklqsf tyf k':ts / ejg tyf cGo dd{t, ;jf/L ;fwgsf]
kf6{kh
" f{ tyf dd{t, ;f]em} uf8Ldf xflnPsf] OGwg tyf n'la|sG] 6\; vl/b u/]sf] cj:yfdf
dfu kmf/fd, vl/b cfb]z tyf lhG;L cfDbfgLnufotsf v/Lb k|so[ f k"/f gePsf] ePtf
klg sfof{no k|dv ' sf] :jLs[ltdf e'QmfgL ug{ ;lsg]5 . !( ;fy} ;/sf/L /fh:j tyf z'Ns
-hl/jfgf jfx]s_, cbfntsf] lg0f{oaf6 7x/ ePsf] b08 hl/jfgf cflb sfof{no k|dv ' sf]
@)
:jLs[tLdf e'StfgL lbg ;lsg] 5 .
-!$_ pk ljlgod- !_ tyf pk ljlgod-$_ adf]lhd eP gePsf] ljifodf n]vf ljefun]
rf}dfl;s ?kdf cg'udg u/L ;f] sf] k|ltj]bg pk sfo{sf/L lgb]z { s, cy{ lgb]z
{ gfno,
@!
;dIf k]z ug'{ kg]5 { .
@)= cfly{s sf/f]jf/ ubf{ k/fdz{ lng' kg]{M -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf
klg cfly{s sf/f]jf/ ubf{ sfof{no k|dv ' n] n]vf k|dv' ;+u k/fdz{ lng' kg]5{ .
-@_ cfly{s sf/f]af/ ;~rfng ubf{ sfof{no k|dv ' / n]vf k|dv' sf] aLrdf dte]b ePdf
sfof{no k|dv ' sf] lg0f{o cg';f/ ug'{ kg]5{ .
!(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
@)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!%
@!= ;fgf] gubL sf]if /fVg ;lsg]M -!_ k|flws/0fsf] b}lgs sfo{ ;+rfng ubf{ ;fgfltgf ckem{6
sfo{s
{ f] e'QmfgL r]s åf/f ug{ ;Dej gePdf gub} e'QmfgL lbgsf] nflu sfof{non] tf]sL lbPsf]
sd{rf/Lsf] lhDdfdf /xg] / gLhn] ;DalGwt sfof{no k|dv
' sf] l:js[ltdf ;+rfng ug]{ u/L a9Ldf
krf; xhf/ ?k}of;Ddsf] ;fgf] gubL sf]if v8f ug{ ;lsg]5 .
-@_ ;fgf] gubL sf]if ;+rfng ug]{ sd{rf/Ln] k|To]s dlxgfsf] clGtd lbgdf lan ekf{O{ tyf
cfaZos k|df0f sfuhft n]vf zfvfdf k]z u/L ;f]wegf{ dfu ug'{ kg]5 { .
t/ To:tf] sf]ifdf kf+r xhf/ ?k}+of eGbf sd /sdsf] ;lGrlt ePdf cGo
lbgx?df ;d]t lan ekf{O{ tyf cfaZos k|df0f sfuhft k]z u/L ;f]wegf{ dfu ug{
;lsg]5 .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd ;f]wegf{ dfu eP kl5 n]vf zfvfaf6 ;fgf] gubL sf]ifsf]
clen]v, k]z ePsf] lan, ekfO{ tyf k|df0f sfuhft hfFr u/L ;f] sf]ifaf6 ePsf] vr{sf]
;f]wegf{ ljlgod !( sf] pk–ljlgod -$_ sf] clwgdf /xL lbg' kg{5] .
-$_ ;fgf] gubL sf]ifsf] lhDdf lng] sd{rf/Ln] n]vf zfvfaf6 k|fKt ePsf] /sd / ePsf] vr{
k|i6 b]lvg] u/L ljj/0f /fVg' kg]5
{ .
-%_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifaf6 s'g} k]ZsL lbg kfO{g] 5}g / cfly{s aif{sf] cGtdf
;f] sf]ifsf] lx;fa aGb u/L km/kmf/s ug'{ kg]5
{ .
@@= ah]6 sfof{Gjog k|ult ;dLIffM -!_ ah]6 sfof{Gjog ug]{ k|To]s sfof{non] rf}dfl;s÷cw{ aflif{s
cjlw ;dfKt ePsf] kGw| lbg leq sfo{ k|ult laa/0f tof/ u/L sfof{no k|dv ' cfkm}n] cg'udg
u/L To;sf] hfgsf/L tfn's sfof{nonfO{ lbg' kg]5{ .
-@_ ljefu÷If]qLo sfof{non] cfkm\gf] nufot dftxt sfof{nox?sf] rf}dfl;s÷cw{ aflif{s
ah]6 sfof{Gjog ;dLIff rf}dfl;s÷cw{ aflif{s cjlw ;dfKt ePsf] PSsfO; lbg leq
;DjlGwt pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf] sfof{nodf k]z ug'{ kg]5
{ .
-#_ pksfo{sf/L lgb]z { sn] cw{jflif{s ?kdf df3 d;fGt leq / jflif{s ?kdf cfly{s jif{
;dfKt ePsf] tL; lbg leq :jLs[t jflif{s ah]6 / oyfy{ vr{x?sf] ;dLIff u/L ;f]sf]
ljj/0f d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf k]z ug'{ kg]5 { .
-$_ ;+:yfut ljQLo ljefun] ah]6 / oyfy{ vr{, k"h
F Lut nufgL ;DaGwL k|ltj]bg pksfo{sf/L
lgb]z
{ s -cy{_ ;dIf cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] rfnL; lbg leq k]z ug'{ kg]5 { .
-%_ :jLs[t ah]6 / vr{sf] k|ult laa/0f pksfo{sf/L lgb]z
{ s -cy{_ n] / ef}lts nIo / k|ult
laa/0f s]lGb|Lo :t/sf] of]hgf cg'udg lgsfon] ;dLIffsf] nflu d'Vo k|zf;sLo clws[t
;dIf cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] k}tfnL; lbg leq k]z ul/;Sg' kg]5 { .
-^_ jh]6 sfof{Gjog k|ult ;dLIff ug{] k|To]s sfof{non] cw{jflif{s tyf jflif{s ?kdf -k"/s
cg'dfg k]z ug'{ cufl8_ sfof{Gjogdf /x]sf sfo{qmd / yk ePsf gofF sfo{qmdnfO{ nfe
/ nfutsf] cfwf/df k'g k|fyldstf tf]sL k7fpg' kg]5 { .

!^
kl/R5]b – %
n]vf, n]vfk/LIf0f / a]?h' km5\Øf}6{ ;DaGwL Joj:yf
@#= n] v f l;4fGt, n] v fdfg, n] v f+ s g ljlw / ljQLo ljj/0fM -!_ k| f lws/0fsf] cfly{ s
sf/f]jf/sf] n]vf+sg ;ldltn] ;do ;dodf lgb]z { g u/]sf] n]vf+sg gLlt, ;j{dfGo n]vfsf]
l;¢fGt, g]kfn n]vfdfg (Nepal Accounting Standards) / n]vf lbUbz{g cg';f/ k|fb] efjL
cfwf/df (Accural basis) /fVg' kg]5 { M
-@_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhd cfly{s sf/f]jf/sf]] n]vf / lx;fa laB'tLo dfWoddf
/fVg ;Sg]5 .
-#_ k|flws/0fsf] sf/f]jf/sf] l;nl;nfdf ePsf] cfDbfgL vr{sf] lx;fa tyf w/f}6L, lhG;Lsf]
lx;fa :ki6 b]lvg] u/L tyf n]vfdf le8g] sfuhftx? ;d]t l;nl;nfa¢ / cBfjlws?kdf
/Lt k"js{ sf] n]vf /fVg] st{Jo / pQ/bfoLTj sfof{no k|dv ' tyf n]vf k|dv ' sf] x'g5
] .
-$_ k|To]s sfof{non] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] k}tL; lbgleq ;Gt'ng k/LIf0f (Trial Balance)
/ ;f] ;+u ;DjlGwt cg';r " L, ljQLo laa/0f / Joj;fo;Fusf] sfo{ ;Dkfbg ;Demf}tf cg';f/
sfo{ ;Dkfbg d"Nof+sgsf] nflu lglb{i6 u/]sf] ljQLo ;"rgf ljj/0f ;d]t ;+nUg u/L tfn's
sfof{nodf k]z ug'{ kg]5 { .
-%_ k|To]s sfof{non] cfly{s sf/f]af/sf] b]xfP cg';f/ n]vfjGbL ug'{ kg]5 { MM
-s_ j}s + tyf gub lx;fjM
-c_ k|To]s cfly{s jif{sf] cfiff9 d;fGt;Ddsf] gub tyf a}s + vftfsf] lx;fa,
-cf_ ;fwf/0ftof k|To]s cfly{s jif{sf] cfiff9 kRrL; ut] cufl8 g} k|To]s
sfof{non] sfo{ ;+rfng vftfaf6 e'QmfgL lbg' kg]{ /sd e'QmfgL lbO{
sf/f]jf/ jGb ug'{ kg]5 { . ;f] ;do kl5 klg sfof{nonfO{ clt cfjZos sfd
k/L vr{ ug'{ k/]df tfn's sfof{nosf] :jLs[lt lng' kg]5 { .
-v_ lhG;L sf/f]jf/M k|To]s cfly{s jif{sf]] cfiff9 kRrL; ut] cufl8 g} ;DjlGwt
sfof{non] lhG;L vr{ tyf cfDbfgL sf/f]jf/ jGb u/L cfiff9 d;fGt leq lhG;L
n]vf cWofjlws u/L ;Sg'[ kb{5 .
t/ l8h]n kfj/xfp;af6 ljB't pTkfbg ug{sf] nflu cfjZos x'g] OGwg
cfDbfgL vr{ ug{ / clt cfjZos jf cfktsfnLg sfo{sf] nflu of] Aoj:yf nfu"
x'g] 5}g .
-u_ cfly{s sf/f]jf/ n]vf+sgM rfn" cfly{s jif{sf] cfly{s sf/f]jf/sf] lng'kg]{ ÷lbg'kg]{
lx;fj tyf vr{ Aoj:yf ug'{ kg]{ n]vf+sg tyf clen]vg rfn" jif{leq g} ul/;Sg'
kg]5{ .
-^_ k|To]s sfof{non] lnnfd ljqmL jf ldGxf ePsf] l:y/ ;DklQsf] ;dfof]hg l:y/ ;DklQ
/lhi6/df / ;fdfgsf] xsdf lhG;L n]h/df cBfjlws u/fO{ /fVg' kg]5 { .
-&_ k|To]s sfof{non] rfn" jif{sf] k"h F Lut sfo{ dWo] ;DkGg x'g jf+sL /x]sf] sfdsf] /sd
;xLtsf] sfo{qmdut laa/0f / k|lttkq vf]lnPsf] jf vl/b cfb]z eO{ cfpg jfFsL /x]sf
;fdfgsf] df]n ;lxt ljj/0f tof/ u/L /fVg' kg]5 { .
!&
-*_ ljQLo ljj/0f tof/ ubf{ s'g} cfly{s aif{df ;Dkltsf] ef}lts k/LIf0f tyf cGo k|ltj]bgaf6
s'g} ;Dkltsf] k"gk|fK{ tL /sd -l/se/]jn Pdfp06_ ;Dkltsf] ljlgof]u /sd -Sofl/Ë
Pdfp06_ eGbf sd ePdf To:tf] km/s kg{ uPsf] ;Dkltsf] Iflos gf]S;fg -ODk]o/d]G6
n;_ sf] /sdnfO{ 5'66\ } vr{ lzif{sdf n]vf+sg u/L ;DalGwt ;Dkltsf] lstfaL d"Nodf
;dfof]hg ug'{ kg]5 { . @@
@$= s]Gb|Lo n]vf tyf ljQLo laa/0f M -!_ k|To]s Joj;fon] lglb{i6 ;odd} ;Gt'ng k/LIf0f, ljQLo
ljj/0f / cfjlws n]vf ljj/0f ;f] cjlw ;dfKt ePsf] ldltn] kGw| lbgleq / jflif{s n]vfsf]
laa/0f cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] ldltn] k}tL; lbgleq d'Vo k|zf;lso clws[t ;dIf pknJw
u/fpg' kg]5 { .
-@_ k|To]s Joj;fon] g]kfn n]vfk/LIf0fdfgn] tf]s] adf]lhd n]vfk/LIf0f sfo{ ug]{ argkq
(Audit Engagement Letter) ;xL u/L n]vfk/LIf0fsf] nflu ljQLo ljj/0f tof/ ug]{
lhDd]jf/L lng' kg]5 { .
-#_ k|To]s Joj;fon] cf—cfkm\gf] ljQLo laa/0f -jf;nft, gfkmf gf]S;fg lx;fj, gub k|jfx
laa/0f, :jfldTj sf]if kl/jt{g l:ylt laa/0f / n]vf+sg l6Kk0fL_ cfly{s jif{ ;dfKt ePsf]
b'O{ dlxgfleq d'Vo k|zf;lso clws[tnfO{ pknJw u/fpg' kg]5 { .
-$_ k|To]s Joj;fon] pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] cfkm\gf] ljQLo laa/0f pknJw u/fpFbf
g]kfn n]vfk/LIf0fdfgn] tf]s] adf]lhd Joj:yfkg :jLsf/ kq (Management
Representation Letter) ;d]t ;+nUg ug'{ kg]5 { .
-%_ k|To]s Joj;foaf6 k|fKt cfjlws ljQLo ljj/0f / ljQLo Joj:yfkg ;"rgfsf] cfwf/df
k|flws/0fsf] ljQLo ljj/0f pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ n] ;dLIff tyf l;+xfjnf]sg u/L
d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]5 { .
-^_ k|To]s Joj;foaf6 k|fKt cfjlws ljQLo laa/0f ;d]tsf] cfwf/df n]vf ljefun]
k|flws/0fsf] rf}dfl;s ljQLo laa/0f, rf}dfl;s cjlw ;dfKt ePsf] csf]{ dlxgf leq
tof/ ug'{ kg]5 { .
-&_ cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] ldltn] tLg dlxgf leq n]vf ljefun] k|yd d:of}bf ul/Psf]
k|flws/0fsf] ljQLo laa/0f n]vfk/LIfs ;dIf k]z ul/ ;Sg' kg]5 { .
-*_ k|To]s Joj;fon] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] k}tL; lbgleq b]xfosf ljifodf jflif{s
sfo{;Dkfbg k|ltj]bg tof/ u/L d'Vo k|zf;lso clwsf/Ln] tf]ss ] f] clwsf/L ;dIf k]z
ug'{ k5{M
-s_ k"h F Lut Pj+ ;+rfng ;+ef/ ah]6 ;Fu oyf{y vr{df ePsf] km/s ljZn]if0f,
-v_ dftxtsf sfof{nosf] lg/LIf0f cg'udg tyf sfo{;Dkfbgsf] ;dLIff u/]sf] ljj/0f,
-u_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] d'Vo s}lkmot / ;f]df ePsf] ;'wf/sf] l:ylt,
-3_ ljut aif{sf] clGtd n]vfk/LIfssf] d'Vo s}lkmot / ;f]df ePsf] ;'wf/sf] l:ylt,
-ª_ sd{rf/LnfO{ b08 ;hfo / k'/:sf/ lbPsf] laa/0f,
-r_ sd{rf/L :jLs[t b/jGbL / sfo{/t laa/0f, /
-5_ cfly{s jif{df ePsf d'Vo d'Vo ljQLo, k|fljlws tyf k|zf;lgs ;'wf/ ul/Psf]
sfo{sf] laa/0f .
@@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!*
@%= n]vf / n]vfsf] ljj/0f bflvnf ug]{ ;doM k|To]s sfof{nosf] lhDd]jf/ JolQmn] cfDbfgL vr{ tyf
w/f}6Lsf] ljQLo sf/f]jf/sf] n]vfsf] ljj/0f o; ljlgoddf ;do tf]lsPsf] ePdf ;f]xL adf]lhd
/ gtf]lsPsf] ePdf b]xfosf] ;dodf pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ ;dIf bflvnf u/L ;Sg' kg]5{ M
-s_ dfl;s n]vfsf] ljj/0f dlxgf e'Qmfg ePsf] kGw| lbg leq,
-v_ jflif{s n]vfsf] ljj/0f cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] PssfO{; lbg leq,
-u_ o; ljlgodfjnLdf pNn]v eP afx]ssf ljj/0f tyf k|lta]bgx? Dffu ug]{ clwsf/Ln]
tf]ss
] f] 9fFrf / Dofb leq .
@^= cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLM sfof{non] cfkm" tyf dftxtsf] sfof{nosf] ljlQo ;"rgfsf] ljZj;lgotf
tyf OdfGbf/Ltf, P]g lgod tyf sfo{ljlwsf] kfngf, ;DklQsf] ;'/Iff tyf ;+/If0f sfo{ ;+rfngdf
ldtAolotf, p2]Zo tyf nIo xfl;n ug{sf] nflu ;'b9[ cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnL Aoj:yf ug'k{ g]5
{
. o;sf] nflu k|0ffnLut lgoGq0f / k|lqmofut lgoGq0fsf] Aoj:yf ug'k{ 5{ .
@&= n]vfk/LIf0f ;ldltM -!_ ;ldltn] b]xfo adf]lhdsf] Ps n]vfk/LIf0f ;ldlt u7g ug]5
{ M–
-s_ ;ldltn] tf]ss
] f] ;b:o – cWoIf
-v_ n]vf Aoj;fodf bz jif{ b]lv ;+nUg /x]sf] :jtGq
rf6{8{ Psfp06]G6 – ;b:o
-u_ pmhf{ If]q;Fu ;DalGwt :jtGq k|fljlws ljz]if1 – ;b:o
-@_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] k|dv
' n] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] ;lrasf] sfo{ ug]5
{ .
-#_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf] a}7sdf d'Vo k|zf;sLo clws[t, cy{÷n]vf k|dv
' tyf cGo ;Da4
kbflwsf/LnfO{ cfdlGqtsf] ?kdf af]nfpg ;lsg]5 .
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ul7t n]vfk/LIf0f ;ldltsf] sfd, st{Jo tyf clwsf/ b]xfP
adf]lhd x'g5
] M
-s_ k|flws/0fsf] n]vf tyf ljQLo ljj/0fx? -lkmgflG;on :6]6d]G6_ sf] k'g/fjnf]sg
ug]{ / To:tf ljj/0fx?df plNnlvt tYosf] ;Totf olsg ug],{
-v_ k|flws/0fsf] cfGtl/s ljQLo lgoGq0f k|0ffnL -OG6/gn lkmgfG;Lon sG6«fn
] l;i6d_
tyf hf]lvd Joj:yfkg k|0ffnL -l/:s Dofg]hd]G6 l;i6d_ sf] k'g/fjnf]sg ug],{
-u_ k|flws/0fsf] a}wflgs n]vfk/LIf0f, sfo{;Dkfbg n]vfk/LIf0f, s/ n]vfk/LIf0f,
cfGtl/s n]vfk/LIf0fn] hgfOPsf] s}lkmotx?df km5\of}6 ePsf] k|ultsf] ;dLIff
ug],{
-3_ k|flws/0fsf] n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f ;DaGwL sfo{ ubf{ kfngf ug'{ kg]{ k|rlnt
sfg"g, clwsf/k|fKt lgsfon] lgwf{/0f u/]sf] cfr/0f, dfkb08 tyf lgb]l{ zsf kfng
u/] jf gu/]sf] s'/fsf] /]vb]v tyf k'g/fjnf]sg ug],{
-ª_ k|flws/0fsf] n]vf, ljQLo Joj:yf tyf n]vfk/LIf0fsf] ;DaGwdf ;~rfns ;ldltn]
tf]lslbPsf] cGo sfo{ ug],{

!(
-r_ n]vf+sg gLltx? g]kfn n]vfdfgx?sf] cg'z/0f u/LPsf] / n]vfdfg k"0f{ kfngf ul/
Psf] cg'udg ug],{
-5_ k|flws/0fsf] cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLsf] ;dLIff u/L pko'Qm ;'emfjx? ;ldltdf
k]z ug],{
-h_ k|flws/0fsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] sfo{x?sf] cg'udg / ;dLIff ug],{
-em_ n]vfk/LIf0f ;ldltn] cfkmgf] sfd st{Jo k"/f ug{sf] nflu clws[t sd{rf/Lx? tyf
n]vfk/LIfsx?;Fu s'g} klg ;"rgf tyf hfgsf/L dfUg ;Sg],
-`_ n]vfk/LIf0f ;ldltn] cfkmgf] sfd st{Jo k"/f ug{ k]zfljbx?sf] k/fd{z ;]jf lng
;Sg],
-6_ n]vfk/LIf0f ;ldltn] cfkmgf] sfo{ ;Dkfbg k|ltj]bg sDtLdf aif{sf] b'O{ k6s
;ldltdf k]z ug]{ .
-%_ n]vfk/LIf0f ;ldltn] cfkm\gf] cfGtl/s sfo{ljlw cfkm} lgwf{/0f ug]5
{ .
-^_ ;fdfGotof n]vfk/LIf0f ;ldltsf kbflwsf/Lx?sf] sfo{ cjlw b'O{ aif{sf] x'g5 ] t/ k'g
csf]{ Psk6s sfo{cjlw yk ug{ ;lsg]5 .
-&_ n]vfk/LIf0f ;ldltsf kbflwsf/Lx?sf] eQf tyf ;'ljwfx? ;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g5 ] .
@*= cfGtl/s n] v fk/LIf0f ;DaGwL Joj:yfM -!_ k| f lws/0fdf lgb] { z s @# k| d ' v /xg] u/L
cfGtl/s n]vfk/LIf0f ug]{ 5'§} sfof{no /xg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] cfGtl/s n]vf k/LIfssf] If]qflwsf/, sfd st{Jo tyf pQ/
bfloTj b]xfP adf]lhd x'g5 ] M
-s_ k|flws/0fsf] sfo{;+rfng ;'wf/ ug{sf] nflu n]vfk/LIf0f ul/Psf] sfof{nosf]
d"Nof+Íg u/L ;'emfj ;xLt k|ltj]bg lbg],
-v_ cfGtl/s lgoGq0f k|0ffnLsf] hfFr / d"Nof+Íg u/L ;Nnfx tyf ;'emfj ;xLt
k|ltj]bg lbg],
-u_ k|flws/0fsf sf/f]jf/sf] x'g ;Sg] hf]lvd (Risk issues) sf] hfFr k/LIf0f u/L
;dfwfg ug]{ ;Nnfx lbg],
-3_ P]g, ljlgod, gLlt / lgb]z { gsf] cg'z/0f eP gePsf] (Compliance) klxrfg
u/L ;'emfj ;xLtsf] k|ltj]bg lbg], /
-ª_ sfo{;Dkfbgdf dLtAolotf, sfo{bIftf / k|efjsf/Ltf eP gePsf] d"NofËg u/L
;'emfj ;lxt k|ltj]bg lbg] .
-#_ cfGtl/s n]vfk/LIfsn] n]vf+sg / clen]vg z'4tf / cBfjlwstf hfFr ug]{ qmddf b]xfP
cg';f/sf] sfo{ ug'{ kg]5{ M
-s_ cfGtl/s ljB't ljqmL tyf ljB't lgof{tsf] lgoGq0f lx;fj;+u ;xfos lx;fjsf]
n]vf+sg clen]vg k"0f{ ?kdf cBfjlws /flvPsf] 5÷5}g,
@#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

@)
-v_ lgoGq0f vftf / ;xfos vftf dfl;s ?kdf ldnfg tyf cBfjlws ul/Psf] 5÷5}g,
-u_ n]vf zLif{s tflnsf (Chart of Accounts) cg';f/ cfo, gub, k]ZsL, cfzfdL,
nufgL, lhG;L, l:y/ ;DklQ, k"h
F Lut sfo{ k|ult, z]o/ k"h
F L, C0f, bfloTj, Joj:yf
lx;fj cflbsf] n]vf+sg g]kfn n]vfdfg / ;j{dfGo n]vfs+g l;4fGt / Jojxf/
cg';f/ n]vf Pj+ cGo sfuhft lgoldt / k|fdfl0fs ?kdf /flvPsf] 5÷5}g,
-3_ l:y/ ;DklQ /lhi6/ tyf clen]v / ef}lts k/LIf0f, k"h F Lut vr{ / ;f] sf] ef}lts
k/LIf0f, ;+rfng ;+ef/ vr{, lhG;L cfDbfgL tyf vr{sf] n]vf+sg tyf clen]v
n]vf k|0ffnLsf]] n]vf lbUbz{g cg';f/ /fVg] ul/Psf] 5÷5}g .
-ª_ q}dfl;s tyf cw{—jflif{s ?kdf cGt/ zfvf lx;fj ldnfg ePsf] k|df0f 5÷5}g, /
-r_ dfl;s ?kdf / cfly{s jif{sf] cGTodf a}s lx;fasf] v'b df}Hbft / a}s
+ df}Hbftsf]
ldnfg lx;fa tof/ u/L b'?:t /flvPsf] 5, 5}g .
-$_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f ubf{ cGo s'/fsf] cltl/Qm ;DalGwt P]g, lgod tyf ljlgodfjnL
kfngfsf] lgoldttfsf] n]vfk/LIf0f sfo{ ul/g]5 . lgoldttf kfngfsf] n]vfk/LIf0f ubf{
b]xfosf s'/fsf] k/LIf0f ug'{ kg]5
{ M
-s_ k|flws/0fsf ljlgodfjnLsf] kfngf ePsf] 5÷5}g,
-v_ g]kfn ;/sf/sf] k|rlnt P]g, lgod / sfg"gsf] kfngf ePsf] 5÷5}g,
-u_ k"h
F Lut tyf ;+rfng ;+ef/ vr{ ljlgof]lht n]vf zLif{s÷pkzLif{s cGtu{t :jLs[t
ePsf] /sd dfq vr{ ug{ lgsf;f ePsf] xf], xf]Og / ;f] cg';f/ vr{ u/]sf] 5÷5}g,
-3_ To;/L lgsf;f ePsf /sd ;f]xL k|of]hgsf] nflu vr{ u/]sf] 5÷5}g,
-ª_ /sd vr{ ubf{ P]g, ljlgodfjnL tyf gLlt, lgb]z { gsf] kfngf ePsf] 5, 5}g /
cfDbfgL vr{ k|dfl0ft ug]{ oy]i6 k|df0f 5÷5}g,
-r_ vr{ ubf{ b'?kof]u x'g gkfpg] / cfly{s cg'zf;g kfng x'g] lsl;dn] kof{Kt
Joj:yf u/]sf] 5÷5}g,
-5_ ;+:yfut jf JolQmut k]ZsL lb+bf cjlw tf]lsPsf] 5, 5}g / ;f] tf]lsPsf] cjlw leq
k]ZsL km5\of}6{ u/]sf] 5÷5}g, /
-h_ :jLs[t af]nkqsf] sfuhft adf]lhd :k]lzlkms]zg / 9f+rf adf]lhd sfo{ ePsf]
5÷5}g .
-%_ sfo{ ;+rfng n]vfk/LIf0f ubf{ b]xfosf s'/fsf] k/LIf0f ug'{ kg]5
{ M
-s_ lgoldttf, dLtJolotf, sfo{bIftf, k|efjsf/Ltf / cf}lrTotfsf] cfwf/df sfo{
;+rfng ePsf] 5÷5}g,
-v_ sfof{noaf6 ul/g] lg/LIf0f / cg'udgsf] Joj:yf k|efjsf/L 5÷5}g,
-u_ d"No, nfut cg'dfgsf] oy]i6 k'i6\ofO{ ug]{ sfuhftsf] cfwf/df 5÷5}g,
-3_ lg/f]wfTds dd{t Aoj:yf cg';f/sf] dd{t ;Def/ sfo{ ePsf] 5÷5}g,

@!
-ª_ sfo{ ;+rfng ;Dkfbgsf] nflu sfo{ of]hgf sfo{qmd tof/ u/L sfo{ eO{ /x]sf]
5÷5}g, /
-r_ sfo{ ;Dkfbg dfgx? / gD;sf] kfngf ePsf] 5÷5}g .
-^_ Joj:yfkg n]vfk/LIf0f ubf{ b]xfosf s'/fsf] k/LIf0f ug'{ kg]5 { M
-s_ Joj:yfksLo of]hgf, gLlt, sfo{ljlw, sfo{qmd / nIo to ePsf] 5÷5}g / eP ;f]
cg';f/ sfo{ ePsf] 5÷5}g, .
-v_ dfn;fdfg vl/b of]hgf tof/ ul/Psf] 5÷5}g vl/b ul/Psf] ;fdfg slt vkt
/ df}Hbft l:ylt /x]sf 5g\,
-u_ sfof{nosf] ;+u7g ;+/rgf, kb, sfo{ ljj/0f / clwsf/ tyf hjfkmb]lxtf :ki6
5÷5}g, /
-3_ dftxt sfof{nosf] lg/LIf0f cg'udg tyf sfo{ ;Dkfbgsf] ;dLIff ug]{ ul/Psf]
5÷5}g .
-&_ k|fljlws n]vfk/LIf0f ubf{ b]xfosf s'/fsf] k/LIf0f ug'{ kg]5
{ M
-s_ cfof]hgf nufot cGo sfof{nosf] lgdf{0f tyf dd{t ;Def/sf] dxTjk"0f{ k|fljlws
sfo{sf] gd{;, :t/ lgwf{/0f, dd{t sfo{tflnsf to ul/Psf] 5÷5}g, to u/LPsf]
eP ;f]sf] ;d;fdlos kl/dfh{g tyf sfof{Gjog ePsf] 5÷5}g,
-v_ ef}lts ;fwgsf] plrt k|of]u 5÷5}g,
-u_ ef}lts ;fwgsf] lg/f]wfTds dd{t ;Def/ tf]lsPsf] tflnsf cg'?k ePsf] 5÷5}g,
/
-3_ ef}lts ;fwgsf] IftL tyf b"36{ gf ePsf] eP ;f]sf] sf/0f clen]vg / k|ltj]bg
lbPsf] 5÷5}g .
-*_ s/ n]vf k/LIf0f ubf{ k|rlnt cfly{s P]g / cfos/ P]g cg';f/ s/ s§L, e'QmfgL / clen]v
ePsf] 5÷5}g .
-(_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f laefusf] sfd st{Jo tyf pQ/ bfloTj pk/f]Qm pNn]lvt ePsf]
cltl/Qm b]xfo adf]lhd x'g5 ] . @$
-s_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] ljut s}lkmotdf ;'wf/ ePsf] l:ylt, rfn' s}lkmotsf]
jlu{st[ l:ylt, clgoldt sf/f]jf/sf] k|sl[ t, c;'n pk/ ug'{ kg]{ /sdsf] laa/0f /
e|i6frf/, d:of}6} tyf lxgfldgf ePsf sf/f]jf/sf] ;dLIff ;d]t ePsf] tTsfn /
bL3{sfnLg ?kdf ug'{ kg]{ sf/afxLsf] ;DaGwdf ;'emfa ;lxtsf] cfGtl/s
n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bg k|To]s rf/÷rf/ dlxgfdf n]vfk/LIf0f ;ldlt tyf d'Vo
k|zf;sLo clws[t ;dIf k]z ug],{
-v_ cfGtl/s n]vfk/LIf0fsf] :jLs[t jflif{s sfo{qmd cg';f/ sfof{nosf] n]vfk/LIf0f
k|ltj]bg Ps÷Ps k|lt pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ tyf ;DalGwt pksfo{sf/L
{ snfO{ sf/jfxLsf] nflu pknJw u/fpg], @%
lgb]z
@$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

@@
-u_ cfGtl/s n]vfk/LIfsnfO{ sfo{ut dfu{ lgb]z{ g tyf cfGtl/s n]vfk/LIf0f sfo{
k|lqmof pknJw u/fpg] / sfo{sf] u'0f:t/ j[l4 ug{ lgb]z
{ g lbg],
-3_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|ltj]bgsf] If]qut ;dLIff tyf l;+xfjnf]sg u/L d'Vo d'Vo
;f/e"t s'/fx? d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf k]z x'g] k|ltj]bgdf ;dfj]z ug],{
-ª_ cfGtl/s n]vfk/LIfssf] 1fg, zLk j9fpg], tfnLd uf]i7L ;]ldgf/ sfo{qmd tof/
u/L :jLs[ltsf] nflu d'Vo k|zf;lso clws[tnfO{ k]z ug],{
-r_ cfGtl/s n]vfk/LIf0f k|ltj]bg pk/ sf/jfxL sfof{Gjog eP gePsf] cg'udg
u/L d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf k|ltj]bg k]z ug],{ /
-5_ cfGtl/s n]vf k/LIf0f ePsf] ljifodf a}wflgs n]vfk/LIf0fn] ;f/e"t?kdf a]?h'
cf}NofOPsf] v08df hjfkmb]lx x'g] .
-!)_ cfGtl/s n]vf k/LIf0f x'b+ f ;f]lwPsf s'/fx?sf] hjfkm ;DjlGwt clwsf/Ln] ;f]xL ;dodf
g} lbg' kg]5
{ . To:tf] hjfkm ;dodf k]z ug{ g;Sg] egL Dofb yk dfu u/]df / dgfl;j
dflkmssf] sf/0f ePdf d'Vo k|zf;sLo clws[tn] cfjZostf cg';f/ Dofb yk u/L lbg
;Sg]5 .
-!!_ cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf a]?h'x? k|ltj]bgdf pNn]v eP cg';f/ cz'n pk/,
lgoldt jf cfjZos k|df0f sfuhft k]z u/L n]vf cBfjlws ug'{ kg]5{ . @^
-!@_ k|flws/0fsf ls|ofsnfkx?nfO{ hf]lvd Joj:yfkg;+u cfj4 ug{ cfGtl/s n]vf k/LIf0f
ljefun] Ps ;+:yfut hf]lvd Joj:yfkg O{sfO{ (Enterprize Risk Management
{ . o;n] cGo Joj;fox?nfO{ hf]lvd Aoj:yfkgsf] sfo{df ;dGjo
Unit) u7g ug'{ kg]5
@&
ug]5{ .
@(= s/ n]vfk/LIf0fM sfof{non] cfly{s P]g tyf cfos/ P]g adf]lhd s/ n]vfk/LIf0fsf] nflu cfly{s
jif{ ;dfKt ePsf] k}tL; lbgleq s/ n]vfk/LIf0fsf sfuhft tyf cfjZos n]vf ljj/0fx? tof/
u/L ;Sg' kg]5
{ .
#)= sfo{;Dkfbg n]vfk/LIf0fM -!_ k|To]s Joj;fosf] cfiff9 / kf}if dlxgf ;Ddsf] sfo{;Dkfbgsf]
d"NofÍg ug{ sfo{;Dkfbg n]vfk/LIf0f u/fpgsf] nflu d'Vo k|zf;sLo clws[tn] n]vfk/LIfs
lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .
-@_ sfo{;Dkfbg n]vfk/LIf0f tf]lsPsf] ;doleq ;DkGg ug]{ u/fpg] pQ/bfloTj ;DalGwt
sfof{no k|dv
' / n]vf k|dv' df /xg]5 .
#!= ljz] i f jf cfsl:ds n] v f k/LIf0f jf 5fgljg u/fpg ;Sg] M k| f lws/0fsf sfd
sf/afxLx? P]g, lgod, ljlgodfjnL / lgb]l{ zsf adf]lhd eP gePsf] ;'lglZrt ug{ k|flws/0fsf]
sd{rf/Låf/f jf c? s'g} ljz]if1nfO{ s/f/df sfd nufO{ d'Vo k|zf;sLo clws[tn] ljz]if jf
cfsl:ds n]vf k/LIf0f jf 5fgljg u/fpg ;Sg]5 .
@^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

@#
#@= a} w flgs n] v fk/LIf0fM -!_ P] g cg' ; f/ lgo' Q m n] v fk/LIfsåf/f k| f lws/0fsf] a} w flgs
n]vfk/LIf0f x'g5] .
-@_ k|To]s cfly{s jif{sf] a}wflgs n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bg cfly{s jif{ Joltt ePsf] 5 dlxgf
leq ;ldltdf k|fKt x'g] u/L n]vfk/LIf0f ;DkGg u/fpg] Joj:yf d'Vo k|zf;sLo clws[tn]
ldnfpg' kg]5{ .
-#_ cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] k}tL; lbg leq k|To]s sfof{non] j}wflgs n]vfk/LIf0f / s/
n]vfk/LIf0f u/fpg] k|of]hgsf nflu jflif{s lx;fj lstfjsf] n]vf+sg tyf clen]vg k"0f{
?kn] tof/ u/L cBfjlws /fVg' kg]5 { .
-$_ a}wflgs n]vfk/LIf0f ug{sf] nflu ;DalGwt sfof{no k|dv
' / n]vf k|dv' n] n]vfk/LIfsnfO{
;dodf n]vf ;DaGwL ;j} clen]v tyf sfuhft h'g;'s} jvt x]g{ lbg' kg]{5 /
n]vfk/LIf0fsf] l;nl;nfdf n]vfk/LIfsn] ;f]ws] f] / vf]hs
] f] laa/0f oyfzL3| pknAw
u/fO{ j]?h" x'g glbg] Aoj:yf ug'{ kg]5
{ .
-%_ n]vfk/LIf0fsf] ;dodf sfof{no k|dv
' / n]vf k|dv
' sf] pkl:ylt clgjfo{ x'g' kg]5
{ .
-^_ a}wflgs n]vfk/LIf0fn] clGtd k|ltj]bg lbg' cl3 g} sfof{non] k|f/lDes k|ltj]bgdf pNn]v
ePsf j]?h" ;s];Dd ;Dk/LIf0f u/fO{ ;Sg' kg]5 { .
##= a]?h" km5\of{} 6 tyf cg'udg Joj:yf M -!_ pksfo{sf/L lgb]z
{ s, cy{sf] sfof{non] s/ n]vfk/LIfs,
cfGtl/s n]vfk/LIfs, sfo{;Dkfbg n]vfk/LIfs, ljz]if jf cfsl:ds n]vf k/LIfs tyf a}wflgs
n]vfk/LIfsaf6 n]vfk/LIf0f k|ltj]bg k|fKt eP kl5 ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z { snfO{ pQm
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg t'?Gt pknAw u/fpg' kb{5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ;DjlGwt pksfo{sf/L lgb]z { sn] cfkm" / cGtu{tsf sfof{nonfO{
k}tL; lbg leq} pQm k|ltj]bgdf pNn]lvt a]?h"sf] k|sl[ t / hl6ntf x]/L k'/s k|df0f k]z
ug'{ kg]{ ePdf cfjZos k'/s k|df0f k]z ug],{ lgoldt ug'{ kg]{ ljifo ePdf sf/0f vf]nL
lgoldttfsf] nflu k7fpg] / c;"n pk/ g} ug'{ kg]{ eP To;sf] lj:t[t ljj/0f ;lxt
pksfo{sf/L lgb]z{ s -cy{_ df k7fpg' kg]5
{ . lgwf{l/t cjlw ckof{Kt eO{ yk cjlw dfu
ePdf a}wflgs n]vfk/LIf0fsf] ;do ;d]t Vofn u/L pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ n]
dgfl;a dflkmssf] cjlw a9fpg ;Sg]5 .
-#_ n]vf k/LIf0fjf6 cf}NofOPsf j]?h'x?sf] ;DjGwdf cfjZos b]lvPdf pksfo{sf/L lgb]z
{ sn]
;DjlGwt lhDd]jf/ JolQmnfO{ kGw| lbgsf] Dofb lbO{ :kli6s/0f dfu ug{ ;Sg]5 / To:tf]
:kli6s/0f dfu ePdf ;dodf g} k|ltpQ/ ;d]t k7fO{ a]?h' km5\of}6 ug'{ ;DalGwt
sd{rf/Lsf] st{Jo x'g5 ] .
-$_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] k'i6\ofO{ / k|df0f k|fKt x'g cfPkl5 pksfo{sf/L lgb]z
{ s -cy{_
n] b]xfo adf]lhdsf] sf/afxL ug'{ u/fpg' kg]5 { M
-s_ e|i6«frf/, d:of}6 jf lxgfldgf ePsf] jfx]s c? s}lkmot jf j]?h' lgoldt ug{sf]
nflu n]vfsf l;4fGt, gLlt, n]vfdfg, n]vf lbUbz{g, ljlgod jf kl/kq adf]lhd
vr{ ubf{ ;fdfGo /Lt gk'¥ofPsf] / o;af6 k|flws/0fnfO{ s'g} xfgL gf]S;fgL ePsf]
@$
gb]lvPsf a]?h"sf] xsdf pksfo{sf/L lgb]z
{ s -cy{_ sf] l;kmfl/;df d'Vo k|zf;sLo
clws[taf6 lgoldt u/fO{ km5\of}6{ ug{ u/fpg ;lsg]5 .
t/ d'Vo k|zf;sLo clws[t;+u ;DalGwt a]?h' tyf ;ldltsf] clwsf/ If]q
;DalGwt a]?h'sf] xsdf d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] l;kmfl/z;fy ;ldlt ;dIf
k]z ug'{ kg]5
{ .
-v_ v08 -s_ jdf]lhd ;ldlt ;dIf k]z ePsf] Joxf]/f ;ldltn] hfFRbf dgfl;j b]vd
] f
jf k|flws/0fnfO{ xfgL gf]S;fgL ePsf] gb]lvPdf ;ldltn] lgoldt u/L lbg
;Sg]5 .
-u_ c;"n pk/ ug'{ kg]{ 7xl/Psf] j]?h'sf] xsdf lhDd]jf/ JolQmnfO{ c;"n ug'{ kg]{
/sd j'emfpg k}tL; lbgsf] Dofb lbO{ ;"rgf k7fpg' kg]5{ .
-3_ v08 -u_ jdf]lhdsf] Dofb leq j'emfpg' kg]{ /sd j'emfpg g;Sg] pko'Qm sf/0f
;lxt ;DjlGwt lhDd]jf/ JolQmn] ;f]xL ;do leq Dofb yksf] lgldQ lgj]bg
u/]df d'Vo k|zf;sLo clws[tn] j9Ldf Ps dlxgf ;Ddsf] Dofb yk ug{
;Sg]5 . yk ul/Psf] Dofb leq klg c;"n ug'{ kg]{ /sd j'emfpg g;s] To:tf] JolQm
k|flws/0fsf] sd{rf/L eP sd{rf/L] ;]jf ljlgodfjnL jdf]lhd ljefuLo sf/afxL
ug{ ;lsg]5 / To:tf] afFsL /sd lghsf] tna eQf, k]G;g, pkbfg h:tf h'g;'s}
;|f]taf6 c;"n pk/ ug{ ;lsg]5 . /sd j'emfpg' kg]{ JolQm k|flws/0fsf]
sd{rf/L jfx]s cGo s'g} JolQm jf ;+:yf ePdf To:tf] JolQm jf ;+:yfn] k|flws/
0fdf /fv]sf] w/f}6Ljf6 c;"n ul/g]5 . ;f] w/f}6Ljf6 klg c;"n pk/ geP gk'u
/sd k|rlnt sfg"g adf]lhd lghsf] hfoh]yf /sdjf6 ;/sf/L af+sL ;/x c;"n
pk/ ug{ sf/jfxL ul/g]5 .
-ª_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg c;"n ug'{ kg]{ j]?h'
/sd dWo] lhDd]jf/ JolQm dl/ ;s]sf] jf lhDd]jf/ JolQmsf] 3/ 7]ufgf kQf nfUg
g;sL jf v08 -3_ jdf]lhd hfoh]yf /sdjf6 c;'n " ug{ sfg"gL sf/jfxL ubf{ klg
jf+sL /x]sf] jf ;+:yf eP sfg"g jdf]lhd 6f6 kN6]sf] sf/0fn] c;"n x'g g;s]sf]
a]?h' d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] l;kmfl/zdf ;ldltn] ldGxf u/L lbg ;Sg]5 .
-%_ o; ljlgoddf tf]lsPsf] ;doleq sf/afO{ gug]{ jf ;Gtf]ifhgs :ki6Ls/0f glbO{
cf–cfkm\gf] st{Jo kfng gug]{ sd{rf/L pk/ k|flws/0fsf] sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL
adf]lhd ljefuLo sf/afxL ug{ ;lsg]5 .
-^_ :ynut n]vfk/LIf0f x'b+ fsf] ;dodf g} ;DjlGwt sfof{no÷cfof]hgfn] n]vfk/LIfsn]
;f]ws
] f] s'/fx?sf] hjfkm lbg] / k|df0f k]z u/L ;Dk/LIf0f u/fpg' kg]5
{ .
-&_ a}wflgs n]vfk/LIfsn] clGtd k|ltj]bg lbg' eGbf cl3 g} pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf] sfof{non]
dftxtsf sfof{nosf] PsLs[t n]vfk/LIf0f j]?h" km5\of}6{ sf] k|df0f k]z u/L ;Dk/LIf0f
u/fpg' kg]5
{ .
-*_ sfof{non] j]?h"sf] cBfjlws nut /fvL ;f] nut adf]lhdsf] j]?h'" km5\of}6{ ePsf] k|ult
hgfO{ ;f] sf] hfgsf/L tfn's sfof{nonfO{ lbg' kb{5 .
@%
-(_ j]?h" km5\of}6{ sf] cg'udg ug{ s]Gb|Lo txdf b]xfPsf ;b:o ePsf] j]?h' km5\of}6{ cg'udg
;ldlt /xg]5 . cfjZos 7fg]df ;DjlGwt If]qdf sfd u/]sf JolQmnfO{ cWoIfn] cfdlGqt
;b:osf] ?kdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5M
-s_ d'Vo k|zf;sLo clws[t – cWoIf
-v_ pksfo{sf/L lgb]z { s -cy{_ – ;b:o
-u_ pksfo{sf/L lgb]z { sx? -;DjlGwt_ – ;b:o
-3_ lgb]z { s -cf=n]=k_ – ;b:o
-ª_ lgb]z { s, n]vf ljefu – ;b:o–;lrj
-!)_ j]?h" km5\of}6{ cg'udg ;ldltsf] sfd st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g5 ] M
-s_ j]?h" ;DjGwL sfd sf/jfxLsf] n]vfhf]vf tyf cg'udg ug],{
-v_ :ynut cWoog e|d0f u/L j]?h" km5\of}6{ jf/] cfjZos lgb]z { g lbg],
-u_ sfod ePsf] j]?h" km5\of}6{ gug]{ sd{rf/L;+u cfjZos ;f]wk'5 Pj+ :ki6Ls/0f
lng],
-3_ j]?h" km5\of}{6 gug]{ jf gu/fpg] ;DalGwt sfof{no k|d'v / n]vfk|d'vsf]
sfo{;DkfbgnfO{ j]?h" km5\of}6{ k|ult;+u cfj4 ug],{
-ª_ j]?h" km5\of}6{ cg'udg ;ldltn] lbPsf] lgb]z { g tyf tof/ u/]sf] k|ltj]bg sfof{Gjogsf]
nflu ;DjlGwt sfof{nodf k7fpg], /
-r_ k|To]s rf}dfl;s cjlwsf] a]?h" km5\of}6{ sf] l:yltsf] hfgsf/L ;ldltdf k]z ug]{ .
-!!_ pksfo{sf/L lgb]z { ssf] sfof{no / dftxtsf sfof{nodf sfod ePsf] j]?h'" km5\of}6{ sf]
nut /fVg' kg]5 { . / cg'udg ug{ b]xfPsf ;b:o ePsf] j]?h" km5\of}6{ cg'udg pk;ldlt
/xg]5 . cfjZos 7fg]df ;DjlGwt If]qdf sfd u/]sf JolQmnfO{ cWoIfn] cfdlGqt
;b:osf] ?kdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5M
-s_ ;DjlGwt pksfo{sf/L lgb]z { s – cWoIf
-v_ ljefu÷If]qLo lgb]z { s -;DjlGwt_ – ;b:o
-u_ n]vf k|dv ' -;DjlGwt pksfo{sf/L lgb]z { s_ – ;b:o–;lrj
-!@_ j]?h" km5\of}6{ cg'udg pk;ldltsf] sfd st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g5 ] M
-s_ sfof{nosf] j]?h'" ;DjGwL sfd sf/jfxLsf] n]vfhf]vf tyf cg'udg ug],{
-v_ :ynut cWoog e|d0f u/L j]?h" km5\of}6{ jf/] cfjZos lgb]z { g lbg],
-u_ sfod ePsf] j]?h" km5\of}6{ gug]{ sd{rf/L;+u cfjZos ;f]wk'5 Pj+ :ki6Ls/0f
lng],
-3_ j]?h" km5\of}6{ gug]{ jf gu/fpg] ;DalGwt JolQm sfof{no k|dv ' / n]vfk|dv ' sf]
sfo{;DkfbgnfO{ j]?h" km5\of}6{ k|ult;+u cfj4 ug{,]
-ª_ j]?h" km5\of}6{ cg'udg pk–;ldltn] tof/ u/]sf] k|ltj]bg sfof{Gjogsf] lgldQ
;DjlGwt sfof{nodf k7fpg], /
-r_ a]?h" km5\of}6{ sf] dfl;s k|ult ljj/0f a]?h" km5\of}6 cg'udg ;ldlt ;dIf k]z ug]{ .

@^
kl/R5]b – ^
;DklQsf] lhDdf, nut, ;+/If0f / a/a'emf/y

#$= ;DklQsf] lhDdf / ;+/If0fM -!_ k|flws/0fsf] rn / l:y/ ;DklQ tyf lgdf0f{ sfo{ k|ultdf
/x]sf] ;DklQsf] lhDdf / ;f]sf] xfgL gf]S;fgL gx'g] u/L ;+/If0f / ;+ef/ ug]{ pQ/bfloTj ;DalGwt
sfof{no k|dv' sf] x'g5
] .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] sfd ug{ ;DalGwt sfof{no k|dv
' n] cfkm\gf] hjfkmb]xLdf oyf
;Dej cfkm" dftxtsf n]vf ;d"xsf sd{rf/LnfO{ nufpg' kg]5 { .
-#_ o; ljlgodfjnL adf]lhd ;DklQsf] ;+/If0f ug'{ kg]{ st{Jo ePsf sd{rf/Ln] cfkm\gf]
st{Jo k"/f gu/]sf] sf/0faf6 s'g} ;DklQsf] xfgL gf]S;fgL x'g uPdf To;sf] lhDd]jf/L
lghn] axg ug'{ kg]5{ .
#%= ;DklQsf] nutM -!_ ljlgod #$ adf]lhdsf clwsf/Ln] cfkm\gf] lhDdfdf /x]sf] k|flws/0fsf]
b]xfosf rfn' / l:y/ ;DklQ ;d]tsf clen]v tyf sfuhft k"0f{ ?kdf cBfjlws u/L /fVg' kg]5
{ M
-s_ l:y/ ;DklQsf] /lhi6/ / ;f] /lhi6/df pNn]lvt ;DklQsf] ef}lts cl:tTj
Plsg ul/Psf] cBfjlws sfuhft / k|df0fkq,
-v_ k|To]s jif{ yk ePsf] l:y/ ;DklQsf] k"h
+ Ls/0f ul/Psf] lj:t[t laa/0f,
-u_ l:y/ ;DklQsf] ef}lts k/LIf0f ljj/0f / ;f]sf] l:y/ ;DklQ /lhi6/;+u le8fg
ul/Psf] ljj/0f,
-3_ lgdf0f{ sfo{ k|ultsf] ljj/0f / ;f]sf] ef}lts k/LIf0f ljj/0f,
-ª_ df}Hbftdf /x]sf] lhG;L / ef}lts k/LIf0faf6 b]lvPsf] ljj/0f,
-r_ JolQmut lhDdfdf /x]sf] pks/0f tyf sfof{no ;fdfu|L ;d]tsf] ljj/0f, /
-5_ h8fg ePsf :yL/ ;DklQ tyf lgdf{0f sfo{ k|ultdf /x]sf] ;DklQsf] :yfg kl/j{tg
{ . @*
ubf{ ;f]sf] hfgsf/L k|zf;g, e08f/ tyf n]vf zfvfnfO{ lbg'kg]5
#^= l:y/ ;DklQ, rfn' k"hLut sfo{sf] ef}lts k/LIf0fM -!_ sfof{nosf] dftxtdf /x]sf] l:y/ ;DklQ
tyf lhG;L ;fdfgsf] ef} l ts k/LIf0f ug' { k g] { lhDd] j f/L To:tf] ;DklQ lhDdf lng]
sd{rf/L / sfof{no k|dv' sf] x'g5
] .
-@_ sfof{nosf] l:y/ ;DklQ / lhG;L df}Hbftsf] ef}lts k/LIf0f ug{ b]xfP cg';f/sf] l:y/
;DklQ tyf lhG;L ;fdfg ef}lts k/LIf0f ;ldlt /xg]5M
-s_ sfof{no k|dv
' jf lghn] tf]ss
] f] k|fljlws sd{rf/L – ;+of]hs
-v_ n]vf k|dv
' – ;b:o
@*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

@&
-u_ k|zf;g k|dv
' – ;b:o
-3_ :6f]/ k|dv
' – ;b:o–;lrj
-#_ sfof{no / cGtu{t /x]sf ;DklQsf] ef}lts k/LIf0f ug]{ ;do tflnsf Pj+ of]hgf sfof{no
k|dv' n] th'd
{ f ug'{ kg]5
{ / ;f]xL of]hgf cg';f/ ef}lts k/LIf0f ;ldltn] sfo{ ;Dkfbg ug'{
kg]5
{ .
-$_ :yL/ ;DklQ tyf lgdf{0f sfo{ k|ultsf] ef}lts k/LIf0f ;ldltn] ef}lts k/LIf0f ubf{ b]xfP
cg';f/sf] sfo{ljlw ckgfpg' kg]5{ M
-s_ l:y/ ;DklQsf] ef}lts k/LIf0f ug]{ k|of]hgsf] nflu k"h
F Lut vr{ Pj+ l:y/ ;DklQ
n]vf lbUbz{g cg';f/ ug],{
-v_ pQm lbUbz{g adf]lhdsf] gd"gf kmf/fd e/L l:y/ ;DklQ /lhi6/;Fu t'ngf u/L
ef}lts k/LIf0f ljj/0f tof/ ug],{
-u_ n]vf lbUbz{gaf6 k|i6 x'g g;s]sf s'/fdf sfo{ut sfuhft tof/ u/L ef}lts
k/LIf0f ug],{ u/fpg],
-3_ k"h
F Lut ;+/rgfsf] ef}lts k/LIf0f ubf{ gfk hfFr, ;fO{h, k|sl[ t ;xLtsf] lj:t[t
ljj/0f v'Ng] k|fljlws l/kf]6{ ;xLtsf] sfo{ut sfuhft ;+nUg u/L l:y/ ;DklQ /
lhi6/;Fu t'ngf ug],{
-ª_ ljt/0f nfO{gsf] ef}lts k/LIf0f cGtu{t nfO{g tfg]sf] ldlt, :yfg -b]lv–;Dd_ kf]n
;+Vof, kf]nsf] lsl;d / ;fO{h, tf/ ;+Vof, tf/sf] ;fO{h, ljt/0f nfO{g lsnf]ld6/
cflb v'ns ] f] sfo{ut sfuhft (Working Paper) ;+nUg u/L /fVg],
-r_ 6«fG;km/d/sf] ef}lts k/LIf0f ubf{ 6«fG;km/d/ h8fg ePsf] ldlt, :yfg, 6«fG;km/
d/sf] lsl;d, lgdf{tf sDkgL, lgdf{0f ldlt, k/n d"No, Ifdtf -s]=le=P=_ v'nfO{Psf]
sfo{ut sfuhft (Working Paper) ;+nUg u/L /fVg],
-5_ KnfG6 P08 d]zLgsf] ef}lts k/LIf0f ubf{, d]ZfLg lgdf{tf sDkgLsf] gfd, ag]sf]
ldlt, df]8n
] , Ifdtf, h8fg ldlt cflb v'ns] f] sfuhft ;+nUg u/L /fVg],
-h_ k|;f/0f nfO{g cGtu{t ef}lts k/LIf0f ubf{ nfO{g tfg]sf] ldlt, :yfg -b]lv–;Dd_,
kf]n÷6fj/sf] ;+Vof, kf]nsf] lsl;d / ;fO{h, tf/sf] ;+Vof, ;fOh, k|;f/0f nfO{gsf]
lsnf]ld6/ cflb s'/fx? v'ns ] f] sfo{ut sfuhft (Working Paper) ;+nUg
u/L /fVg],
-em_ ;j:6]zgsf] ef}lts k/LIf0f ubf{ ;j:6]zgsf] lgdf{0f ldlt, lsl;d / Ifdtf, :jLr
of8{, Kofgnaf]8{ ;+Vof, lkm8/ ;+Vof, a|s
] / ;+Vof cflb s'/f v'ns
] f] sfo{ut sfuhft
(Working Paper) ;+nUg u/L /fVg], /

@*
-`_ ef}lts k/LIf0fsf] kmf/dsf] d"n gd"gfn] lj:t[t ljj/0f lbg g;s]sf] cj:yfdf 5'6}
sfo{ut sfuhft (Working Paper) tof/ u/L v'nfO{ /fVg] / ;f/f+z ljj/0f
-;DklQ /lhi6/df eP cg';f/_ ;+u t'ngf u/L /fVg] .
-%_ k|To]s sfof{non] rfn" jif{ tyf ljut jif{df lhDd]jf/L ;fb}{ NofO{Psf rfn'" k"h
F Lut
sfo{sf] cBfjlws ul/Psf] clen]v cg';f/ ef}lts k/LIf0f cfly{s aif{ ;dfKt ePsf]
;f7L lbg leq u/L ;f]sf] n]vf+sg clen]v;Fu le8fg ul/Psf] jflif{s k|ltj]bg tfn's
sfof{nodf k7fpg' kg]5
{ . ef}lts k/LIf0f ubf{ pk–ljlgod -$_ sf] sfo{ljlw ckgfpg'
kg]5
{ .
-^_ l:y/ ;Dklt tyf k"h F Lut lgdf{0f sfo{sf] ef}lts k/LIf0f ;ldltn] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf]
;f7L lbgleq l:y/ ;DklQ tyf k"h F Lut lgdf{0f sfo{sf] ef}lts k/LIf0f u/L b]xfPsf ljifodf
k|ltj]bg k]z ug'k{ g]5
{ M
-s_ ef}lts k/LIf0faf6 b]lvPsf] 36L÷a9Lsf] sf/0f ;lxtsf] ljj/0f,
-v_ Ifltu|:t tyf ck|rng tyf sfd gnfUg] ;DklQsf] d"No ;lxtsf] ljj/0f,
-u_ ;+rfngdf g/x]sf] ;DklQsf] d"No ;lxtsf] ljj/0f,
-3_ l:y/ ;DklQ /lhi6/;Fu ef}lts cl:tTjdf /x]sf] l:y/ ;DklQsf] ldnfg ljj/0f,
-ª_ :yL/ tyf lgdf0f{ sfo{ k|ultdf /x]sf] ;DklQsf] ;'/Iff, ;+rfng tyf ;+ef/ plrt
tl/sfn] eP gePsf] ljj/0f .
#&= lhG;L ;fdfgsf] ef}lts k/LIf0fM -!_ sfof{no k|dv ' n] cf–cfkm\gf sfof{nodf /x]sf] lhG;L
df}Hbftsf] ef}lts k/LIf0f cfly{s aif{ ;dfKt ePsf] tL; lbg leq ;DkGg u/L ;f] sf] k|ltj]bg
tfn's sfof{no / n]vf ljefudf k7fpg' kg]5 { . o;/L] ef}lts k/LIf0f ug{ u7g x'g] sld6Ldf
tfn's sfof{non] cfkm\gf] k|ltlglw tf]Sg ;Sg]5 . @(
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf s'n lhG;L df}Hbftsf] lhG;L ;d'x auL{s/0fdf
b]xfP adf]lhdsf -;f/f+z_ laa/0f ;+nUg x'g' kg]5
{ M
-s_ ck|rngdf /x]sf] lhG;L,
-v_ Ifltu|:t lhG;L,
-u_ sd vkt x'g] lhG;L,
-3_ k|rngdf /x]sf] lhG;L,
-ª_ k"h
F Lut lhG;L .
-#_ lhG;L ef}lts k/LIf0f ubf{ b]xfPsf sfo{ljlw ckgfpg' kg]5
{ M
@(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

@(
-s_ lhG;L ef}lts k/LIf0f ug]{ sfo{ ;do tflnsf cg';f/ ef}lts k/LIf0fsf] Joj:yf
sfof{no k|dv
' n] ldnfpg],
-v_ uGtL, gfk÷tf}naf6 ;DjlGwt ;fdfgsf] k/LIf0f ug]{ / k/LIf0f ul/Psf ;fdfgsf]
laa/0f :6s k/LIf0f k|ltj]bgdf r9fpg], cj;f]ln6÷Ifltu|:t jf j]sDdf ;fdfg
kfOPdf ;f] sf] k|ltj]bg 5'6}[ tof/ ug],{
-u_ kl/df0fut :6f]/ n]h/ cg';f/ b]lvPsf] df}Hbft ;f]xL k|ltj]bgdf r9fpg], o;/L
df}Hbft sfod ug'{ cl3 :6f]/af6 ePsf] ;j} sf/f]jf/ ;f] n]h/df r9fO{;s]sf] olsg
ug],{
-3_ ef}lts k/LIf0faf6 sfod ePsf / :6f]/ n]h/af6 b]lvPsf km/s snd olsg
u/L kl/df0fut :6f]/ n]h/df b]vfOPsf] df}Hbft ef}lts k/LIf0faf6 sfod x'g
cfPsf] df}Hbft cg'?k ;dfof]hg ug{ k]z ug]{ / o;/L df}Hbft ;dfof]hg ubf{ :6f]/
lsk/ tyf k/LIf0f ug]{ b'j} JolQmn] x:tfIf/ ug],{
-ª_ ef}lts k/LIf0f k|ltj]bgdf :6f]/ k|dv
' sf] x:tfIf/ u/fO{ Ps k|lt lghnfO{ lbg] /
b'O{ k|lt n]vf zfvfdf k7fO{ Ps k|lt cfkm';u+ /fVg] . ef}lts k/LIf0f k|ltj]bg
kl/df0fut n]h/df df}Hbft ;Rofpgsf nflu k'i6\ofO{ ug]{ sfuhft ;d]t
;+nUg ug],{
-r_ k|ltj]bgsf] Ps k|lt 36L÷j9L ;fdfg jfkt ;d'lrt lg0f{o ug{sf nflu, ;DjlGwt
clwsf/L ;dIf k]z ug],{
-5_ 36L÷j9L ;fdfgsf] n]vf+sg ug{ hg{n ef}r/ kf; u/L d"No ;xLtsf] n]h/df
r9fpg] . 36L÷j9L ;fdfg jf/] ;d'lrt lg0f{o geP;Dd o:tf /sd 5fgljg ug{
jf+sL zLif{sdf j]Un} b]vfpg] .
-$_ lhG;L ef}lts k/LIf0f ubf{ b]xfosf s'/fsf] k/LIf0f u/L k|ltj]bg lbg' kb{5 . ;fy} cGo
cfjZos s'/f eP ;f] ;d]t v'ns ] f] x'g' kg]5
{ M
-s_ dfn;fdfgsf] ;+/If0f / ;+ef/ plrt t/Lsfn] oyf ;dodf ePsf] 5÷5}g,
-v_ dfn;fdfgsf] cj:yf tyf dd{t ug'{ kg]{ ;fdfgsf] laa/0f,
-u_ lnnfd laqmL ug'{ kg]{ cj:yfdf /x]sf lhG;L dfn;fdfgsf] laa/0f,
-3_ lhG;L ;fdfgsf] cfDbfgL / vr{ cBfjlw b]lvg] u/L ljg sf8{ k|of]u u/L /flvPsf]
5÷5}g,
-ª_ lhG;L dfn;fdfgsf] xfgL gf]S;fgL tyf 36L a9Lsf] laa/0f / s;sf] nfk/jfxL
jf uNtLaf6 xfgL gf]S;fgL ePsf] xf] ;f]sf] olsg /fo,
-r_ lhG;L n]h/df cfDbfgL gaf+lwPsf lhG;L / ljgf d"Nosf] ;fdfgsf] laa/0f,

#)
-5_ cGo sfof{noaf6 6«fG;km/ jf x:tfGt/0f eO{ cfPsf lhG;L ;fdfg / cGo sfof{nodf
6«fG;km/ eO{ uPsf lhG;L ;fdfgsf] lx;fj le8fg u/]sf] laa/0f .

#*= lhG;L ;fdfgsf] n]vf+sg tyf clen]vg Joj:yfM -!_ ljleGg sfof{noaf6 x:tfGt/0f eO{ cfPsf,
vl/b ePsf jf cGo s'g} k|sf/af6 k|fKt x'g cfPsf lhG;L ;fdfgsf] hf+ra'em u/L lhG;L ;DaGwL
sfd ug]{ sd{rf/Ln] j9Ldf ;ft lbg leq lhG;L cfDbfgL clgjfo{ ?kdf af+Wg' kg]5 { .

-@_ lhG;L n]vfsf] n]vf+sg n]vf lbUbz{g cg';f/ /fVg' kg]5


{ .

-#_ sfo{fno k|dv' n] cf–cfkm\gf] sfof{no ;'rf??kn] ;+rfng ug{sf nflu cfjZos kg]{
;fdfg s] slt kl/df0fdf df}Hbft /fVg] xf] ;f]sf] :jLs[lt cfkm\gf] tfn's sfof{noaf6 lng'
kg]{5 . ;f] :jLs[ltsf] cfwf/df dfq lhG;L ;fdfg vl/b ug{ jf cGo sfof{nosf]
e08f/af6 6«fG;km/ u/L Nofpg' kg]5
{ .

-$_ ;fdfGotM k|To]s jif{sf] c;f/ ;f]x| ut]bl] v c;f/ d;fGt;Dd s]Gb«Lo sfof{no e08f/
÷pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf] sfof{nosf] e08f/ tyf If]qLo sfof{no÷ljefusf] e08f/af6
zfvf sfof{nodf lhG;L x:tfGt/0f ul/g] 5|g} .

-%_ lhG;L lgoGq0f vftf;+u lhG;L ;xfos vftf ldnfg u/L ;f]sf] k|ltj]bg jflif{s ?kdf
tfn's sfof{nodf k]z ug'{ kb{5 .

-^_ k|of]u ePsf dfn;fdfg sfof{nodf lkmtf{ x'g cfPdf tyf ;fdfg k'gM k|of]u x'g ;Sg]
ePdf pQm ;fdfgsf] z'?sf] vr{ xFb' fsf] df]ndf x|f; vr{ s§f u/L e08f/df d"No ;lxt
cfDbfgL af+Wg' kg]5
{ .

-&_ sfof{nosf] df}Hbftdf /x]sf] dfn;fdfg tyf ef}lts k/LIf0faf6 36L÷a9L b]lvPsf]
;fdfgsf] d"No sf/0fa; v'Ng g;s]sf] cj:yfdf sfof{no k|dv ' sf] cWoIftfdf ;DalGwt
If]qLo sfof{no÷ljefuLo k|dv ' n] tf]ss
] f] k|ltlglw ePsf] ;ldlt n] To:tf] dfn;fdfgsf]
cj:yf / ;f]xL k|sl[ tsf] ;fdfgsf cf}ift e08f/ d"No / k|rlnt ahf/ d"No ;d]t ljrf/
u/L d"No sfod u/fO{ /fVg'kg]5 { .

-*_ d"No gv'ns


] f dfn;fdfgx? e08f/df lkmtf{ k|fKt ePdf k|To]s dfn;fdfgsf] Ps ?k}of
d"No sfod u/L lhG;L cfDbfgL ug'{ kg]5
{ / pk–ljlgod -&_ adf]lhdsf] ;ldltaf6 d"No
sfod u/fO{ ;dfof]hg ug'{ kg]5
{ .

#(= lhG;L e08f/0f Joj:yfM -!_ e08f/df cfDbfgL af+lwPsf ;fdfgsf] s'g} xfgL gf]S;fgL gx'g]
u/L e08f/ ug],{ ;+/If0f ug]{ / oyf ;dodf To;sf] plrt ;+ef/ u/L k|of]udf Nofpg ;lsg]
cj:yfdf /fVg nufpg] pQ/bfloTj ;DalGwt sfo{fno k|dv ' sf] x'g5
] .

#!
-@_ k|of]u ePsf] dfn;fdfg sfd gnfUg] eO{ cfPsf] cj:yfdf lkmtf{ x'bF f lnnfd x'g] ;fdfgsf]
/lhi6/ v8f u/L nut /fvL 5'6}[ :yfgdf e08f/0f u/L /fVg' kb{5 .

-#_ lhG;L vftf adf]lhdsf] lhG;L df}Hbft ef}lts ?kdf b'?:t /flvPsf] x'g' kg]5
{ .

-$_ vf]hs] f] ;dodf vf]hs


] f] ;fdfg k|fKt x'g] u/L e08f/df ljg sf8{sf] Joj:yf ldnfO{Psf]
x'g' kb{5 .

$)= JolQmut lhDdfdf /xg] ;DklQsf] clen]vM -!_ JolQmut lhDdfdf /xg] k"hF Lut tyf cGo ;fdfg
s'g s'g sd{rf/Lsf] lhDdfdf /x]sf] 5 ;f]sf] z'? d"No, kl/df0f, x|f; / v'b d"No ;lxtsf]
cWofjlws clen]v /fVg]÷/fVg nufpg] st{Jo / pQ/bfloTj ;DalGwt sd{rf/L tyf sfof{no
k|dv
' sf] x'g5
] .

-@_ JolQmut lhDdfdf /x]sf] ;jf/L ;fwg, ljB'tLo oGq, sDKo'6/, Sofd]/f, km\ofS;, kmf]6f]slk
d]lzg, :Sofg/, Hofjn, cf}hf/, pks/0f tyf sfof{no ;fdfu|L cflb dWo] k|of]u eO{
lvO{Psf], 6'6km'6 e} a]sDdf ePsf] jf cGo s'g} sf/0faf6 sfd gnfUg] ePsf ;fdfgsf]
k/n d"No, x|f; vr{ kl5sf] d"No v"b d"No ;lxtsf] laa/0f k|To]s sfof{non]
If]qLo sfof{no÷ljefudf k|To]s cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] tL; lbg leq pknJw u/fpg'
kg]5{ .

-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd ljj/0f k|fKt ug]{ If]qLo sfof{no÷ljefun] k|fKt ljj/0f Plss[t
u/L pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf] sfof{nodf k}tL; lbg / pksfo{sf/L lgb]z { sn] k|fKt ljj/0f
Plss[t u/L rfnL; lbgleq n]vf ljefudf k7fpg' kg]5 { .

-$_ k|To]s jif{sf] AolQmut lhDdf /xg] sfof{no ;fdfu|L, pks/0f tyf Hofjn cf}hf/sf]
zLif{sdf ePsf] s'n k"h
F Lut vr{;uF sd{rf/L AolQmut ;DklQ vftfdf ul/Psf] clen]vg
ldnfg ug'{ kg]5 { .

$!= x:tfGt/0f ;DaGwL Joj:yfM -!_ Ps sfof{non] csf]{ sfof{nonfO{ dfn;fdfg x:tfGt/0f ug'{
k/]df sfo{no k|dv' af6 :jLs[t eP kl5 x:tfGt/0f kmf/fd e/L x:tfGt/0f ug'{ kg]5
{ . dfn;fdfg
a'lemlng] sfof{non] xGtfGt/0f e} cfPsf] dfn;fdfg cfDbfgL jf+wL ;f] sf] hfgsf/L ;fljs
sfof{nonfO{ lbg' kg]5
{ .

-@_ s'g} sfof{no vf/]h ePdf jf cGo sfof{no;+u uflePdf ;f] sfof{no sfod /x]sf]
lbg;Ddsf] lhG;L dfn;fdfgsf] df}Hbft / dd{t ;Def/, lnnfd, ldGxf ug'{ kg]{ dfn;fdfgsf]
kl/df0f / d"No ;d]t v'nfO{ To:tf] sfof{no vf/]h ePsf] jf uflePsf] ldltn] k}t+ L; lbg
{ ssf] lgb]z
leq k|ltj]bg tof/ u/L ;DjlFwt pksfo{sf/L lgb]z { g adf]lhd To:tf] dfn;fdfgsf]
x:tfGt/0f u/L lng] lbg] Joj:yf ug'{ kg]5
{ .

#@
$@= x|f; s§L ;DaGwL Joj:yfM -!_ l:y/ ;DkQLsf] x|f; s§L ubf{ ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf] n]vf+sg
gLlt cg';f/ b]xfo adf]lhd x|f; s§L ug'{ kg]5
{ M
;DklQsf] ljj/0f x|f; s§L b/
s hUuf )
v ejg b'O{ k|ltzt
u hn ljB'tLo ;+/rgf b'O{ b]vL tLg k|ltzt
3 hn ljB'tLo Knf06 / pks/0f tLg k|ltzt
ª cfGtl/s Hjng;Ln Knf06 / pks/0f b'O{ bzdnj kfFr k|ltzt
r k|zf/0f nfO{g -^^ s]le, !#@ s]le / ;f] eGbf dfyL tLg k|ltzt
5 k|zf/0f nfO{g -## s]le_ tLg k|ltzt
h k|zf/0f ;j:6]zg tLg k|ltzt
em ljt/0f k|0ffnL -!! s]le ljt/0f nfO{g eGbf sd ;d]t_ tLg b]vL rf/ k|ltzt
` ;f}o{ phf{ tLg k|ltzt
6 ld6/ / ld6l/Ë pks/0f bz k|ltzt
7 pkef]Qmf ;]jf ;ft k|ltzt
8 ;fj{hlgs aQL tLg k|ltzt
9 ;jf/L ;fwg, d]lzg, cf}hf/, kmlg{r/ / lkmSr/ aL; k|ltzt
0f sfof{no pks/0f kGw| k|ltzt
t ljljw ;DklQ krf; k|ltzt
y cfly{s aif{ leq yk k|of]usf nflu pknAw
-PefOn]jn km/ o'h_ ePsf]
ldltaf6 ;DklQ lzif{s
cg';f/ tf]lsPsf] b/ #)
b cd"t{ ;DklQ cd"t{ ;DklQsf] d"NonfO{ ;f]
sf] k|If]lkt cfo'n] efuf u/L
lgwf{/0f ePsf] /sd -o'h
ckm nfO{km_ sf] cfwf/df #!
-@_ s/ n]vf k/LIf0f k|of]hgsf] nflu cfo s/ P]gdf ePsf] Joj:yf adf]lhd x|f; s6[L ug'{
kg]5
{ .
-#_ lhG;L dfn;fdfgsf] x|f; s6[L ubf{ k'h + Lut lhG;L dfn;fdfg k|of]usf] nflu pknAw
-PefOn]jn km/ o'h cyf{t cfDbfgL eP kl5 _ ePsf] ldltaf6 ljlgod $@ sf] pk ljlgod
{ . #@
-!_ adf]lhd x|f; s6[L ug{' kg]5
$#= k| f lws/0fsf] ;DklQsf] ladf ug] { Joj:yfM -!_ ;jf/L ;fwg tyf d' V o k| z f;sLo
clws[tn] ladf ug'{ kg]{ egL 7x¥ofPsf k|flws/0fsf] sfof{no ejg, gub jf cGo sfof{nosf
dfn;fdfgsf] d"NonfO{ vfDg] u/L b'36{ gf, cUgL, x'nb+uf, e'sDk, la:kmf]6g cflbaf6 x'g] IftLsf] ladf
ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ;jf/L ;fwgsf] jLdf ubf{ t];f| ] kf6L{nfO{ x'g] IftL ;d]t ;dfa]z
u/L ladf ug'{ kg]5
{ .
#)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
#!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
#@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

##
-#_ jLdf u/] afkt nfUg] z'Ns -lk|ldod_ / zt{ jLdf ug]{ ;+:yf;+u ePsf] ;Demf}tf cg';f/
x'g5] .
-$_ ladf ubf{ :jb]zL ladf sDkgLnfO{ k|fyldstf lbg ;lsg]5 .
$$= a/a'emf/y ug{' kg]{M -!_ k|flws/0fsf] gub, lhG;L, w/f}6L, a]?h', a}s + hdfgtsf] clen]v 3/
hUufsf] gS;f tyf clen]v, krf; nfv ?k}ofF eGbf a9L lgdf{0f sfo{sf] oh laN8 gS;f tyf cGo
/sdsf] nut ;]:| tf tyf sfuhft / cfˆgf] lhDdfdf ePsf] jf /x]sf] sfd cflbsf] lhDdf lng]
sd{rf/L ;fwf/0ftof ;?jf, a9'jf, cjsfz k|fKt u/L jf cGo s'g} sf/0fn] cfk"m sfo{/t sfof{no
5f]8L hfFbf jf ;f] sfdaf6 cnu x'bF f a/a'emf/y ug]{ lghsf] st{Jo x'g5 ] . a'emL lng] sd{rf/Ln]
klg t'?Gt a'emL lng' kg{5] . cfn6fn u/L a'emL glnPdf To:tf sd{rf/L axfnjfnf ePdf lghsf]
tna eQf /f]Ssf /fvL cGo s'g} sd{rf/LnfO{ a'lem lng lgb]z { g lbg ;Sg]5 . axfn 6'6L ;s]sf]
sd{rf/L eP lghn] k|flws/0faf6 kfpg] ;'ljwfx? /f]Sssf /fvL a/a'emf/y ug{ nufO{g5 ] .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd a/a'emf/y ug]{ st{Jo ePsf sd{rf/Ln] PSsfO{; lbg leq a/
a'emf/y u/L ;Sg' kg]5 { . ;f] Dofb leq a/a'emf/y ug{ g;lsPdf ;f]sf] sf/0f vf]nL
;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z { s ;dIf k]z u/L lgb]z { g eP adf]lhd ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd a/a'emf/y c:yfO{, Hofnfbf/L jf s/f/df lgo'lQm ePsf] jf
sfod d'sfod ePsf] sd{rf/Ln] ;d]t ug'{ kg]5 { .
-$_ ;?jf eO;s]sf] sd{rf/LnfO{ tf]lsPsf] ;doleq j/a'emf/y ug{ nufO{ /dfgfkq lbg]
st{Jo tyf bfloTj ;DalGwt sfof{no k|dv ' sf] x'g5] .
-%_ a/a'emf/ysf] lgldQ lgo'lQm, ;?jf jf a9'jf eO{ cfpg] sfof{no k|dv ' ;dodf pkl:yt
x'g gcfPdf ;fljs sfof{no k|dv ' n] cfkm" eGbf Ps tx d'gLsf] sd{rf/LnfO{ a'emfpg' kg]5 { .
-^_ pk–ljlgod -!_ cg';f/ a/a'emf/y x'b+ f cfkm\gf] lhDdfdf /x]sf gub lxgfldgf eO{ gk'u
ePdf jf s'g} dfn;fdfg ;a'b bflvnf ug{ g;s]df To:tf] lhDdf lng] JolQml;t
lxgfldgf, gk'u ePsf] gub / dfn;fdfgsf] df]n c;"n pk/ u/L lghnfO{ k|flws/0fsf]
sd{rf/L ;]jf ljlgodfjnL adf]lhd sf/afxL ug'{ kg]5 { .
-&_ axfnjfnf / ;flasjfnfn] j/j'emf/y ubf{ sfof{no k|d'vsf] /f]xj/df ePsf]
a/a'emf/ydf csf]{ Ps sd{rf/LnfO{ klg ;fIfL /fVg' kg]5 { .
-*_ a/a'emf/y ug]{ st{Jo ePsf sd{rf/L gf]s/Laf6 cjsfz lnO;s]sf] / kQf gnfu]sf] jf
d/]sf] jf :jf:Yosf sf/0faf6 xf];\ 7]ufg gePsf] jf ax'nfPsf] jf cGo s'g} ljz]if
kl/l:yltdf j/j'emf/y ug'{ kg]{ sd{rf/Ln] ug'k{ g]{ a/a'emf/y lghsf] kl/jf/sf ;b:o jf
cGo s'g} k|ltlglw dfkm{t klg sfof{no k|dv ' jf lghn] tf]ss ] f] sd{rf/Lsf] /f]xa/df
j/j'emf/y u/fpg kfpg]5 .
t/ o;/L a'em a'emf/y ubf{ gk'u x'g cfpg] gubL jf lhG;Lsf] xsdf ;DalGwt
sd{rf/L g} pQ/bfoL x'g5 ] .
-(_ a/a'emf/y ug]{ st{Jo ePsf] sd{rf/Ln] o; ljlgod adf]lhd a/a'emf/y u/L ;s]kl5
;flas sfof{noaf6 cg';"rL — % adf]lhdsf] 9fFrfdf a/a'emf/ysf] k|df0fkq tyf
sfof{no k|dv ' , n]vf k|dv
' , :6f]/ k|dv
' / k|zf;g k|dv ' sf] xsdf cg';r " L—^ adf]lhdsf]
k|df0f k]z gu/L lghnfO{ xfnsf] sfof{nodf xflh/ x'g tyf tna eQf cflb e'QmfgL
ul/g] 5}g . a/a'emf/y ePsf] k|df0f lagf tna v'jfPsf] eP ;f] tna v'jfpg] JolQm
hjfkmb]xL x'g5 ] .
-!)_ a/a'emf/y ug]{ JolQm cjsf; k|fKt sd{rf/L eP pk–ljlgod -(_ adf]lhdsf] k|df0fkq
k]z gu/L lghnfO{ lgj[Qe/0f, pkbfg jf cGo s'g} klg ;'ljwf /sdx? e'QmfgL lbOg] 5}g .
#$
kl/R5]b – &
lnnfd laqmL tyf ldGxf ;DaGwL Joj:yf

$%= lnlvt cfb]z ljgf lnnfd ljqmL ug{ gx'gM] -!_ clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lnlvt cfb]z ljgf
dfn;fdfg lnnfd ljqmL ug{ u/fpg x'bg} .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] lnnfd ljs|Lsf] cfb]z lb+bf To:tf]
dfn;fdfg lnnfd ljqmL ug]{ cj:yfdf 5÷5}g hfFrL, hfFr ug{ nufO{ cfb]z lbg' kg]5
{ .
$^= lnnfd ug]{ Joj:yfM -!_ lhG;L lg/LIf0fsf] k|ltj]bgdf a]sDdf eO{ sfd nfUg g;Sg], 6'6km'6 eO{
a]sDdf ePsf / k'gM dd{t gx'g] egL lhG;L lg/LIf0faf6 ls6fg ePsf jf dd{t x'g ;Sg] eP klg
k"/fgf] df]8n, To;sf] :k]o/ kf6{ k"hf{sf] cefj ePsf] jf k|ljlw kl/jt{gsf] sf/0fn] jt{dfg
cj:yfdf cg'kof]uL 7xl/Psf dfn;fdfgx? Jff ;DklQsf] ;"rL k|To]s aif{sf] kf}if dlxgf ;Dddf
tof/ u/L clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] l:js[tLdf k|To]s sfof{non] lnnfd las|L ug'{ kg]5 { .
-@_ lnnfd ug'{ kg]{ elg 7x¥ofO{Psf dfn;fdfgx? lnnfd ug'{ kbf{ To:tf dfn;fdfgx? Jff
;DklQsf] pkof]lutf, ;]jf cfo', x|f;s6[L, cjz]if d"No / ahf/sf] k|rlnt d"No ;d]t larf/
u/L Go"gtd d"No sfod ug{ b]xfo cg';f/sf] ;DklQ lnnfd ljqmL d"NofÍg ;ldlt u7g
ug'{ kg]5
{ M
-s_ ;DjlGwt sfof{nosf] sfof{no k|dv
' – ;+of]hs
-v_ k|fljlws sd{rf/L -clws[t:t/_ – ;b:o
-u_ k|zf;g OsfO{ k|dv
' – ;b:o
-3_ n]vf k|dv
' – ;b:o
-ª_ lhG;L k|dv
' – ;b:o–;lrj
:ki6Ls/0fM sfof{nodf clws[t:t/sf] k|fljlws sd{rf/L gePdf ;xfos :t/
/fVg ;lsg]5 .
-#_ s'g} ljz]if k|s[ltsf] dfn;fdfgsf] d"NofÍg ug{ cGo sd{rf/L jf jfX\o ljz]if1sf]
cfjZostf k/]df pk–ljlgod -@_ jdf]lhdsf] d"NofÍg ;ldltn] To:tf] sd{rf/L jf jfX\o
ljz]if1nfO{ cfdGq0f ug{ jf k/fdz{bftfsf] ;]jf lng ;Sg]5 . jfX\o ljz]if1nfO{ cfdGq0f
ug{ jf k/fdz{bftfsf] ;]jf lng' k/]df tfn's sfof{nosf] :jLs[tL lng' kg]5{ .
-$_ k/ndf]n v'ns ] f]df b'O{ nfv ?k}ofF jf k/ndf]n gv'ns
] f]df d"Nof+lst /sdsf] krf; xhf/
?k}ofF jf b'j} u/L b'O{ nfv krf; xhf/ ?k}ofF;Dd pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] ;ldltsf]
l;kmfl/;df clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] :jLs[lt lnO{ lnnfd ug{ ;lsg]5 .
-%_ pk–ljlgod -$_ df pNn]lvt d"No eGbf a9Lsf] dfn;fdfg÷;DklQ lnnfd ljqmL ug'k{ g]{
ePdf pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] ;ldltn] u/]sf] l;kmfl/z pk/ b]xfo adf]lhdsf] ;ldlt

#%
;dIf k]z u/L ;f] ;ldltsf] /fo l;kmfl/zsf] cfwf/df clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] lnnfd
ljqmLsf] l:js[tL lbg ;Sg]5 .
-s_ k/n d"No kGw| nfv ?k}ofF;Ddsf] dfn;fdfg jf k/n d"No gv'ns ] f]df d"Nof+lst
/sd tLg nfv ?k}ofF jf b'j} u/]/ c7f/ nfv ?k}ofF;Ddsf] dfn;fdfg÷;DklQsf]
Go"gtd /sdsf] k'g/fjnf]sg ug{ b]xfo adf]lhdsf] ;ldlt /xg] 5 M–
-s_ lgb]z
{ sn] t]fs]sf] clws[t – ;+of]hs
-v_ n]vf k|dv
' – ;b:o
-u_ k|fljlws clws[t – ;b:o
-3_ ;DjlGwt sfof{no k|dv
' – ;b:o–;lrj
-v_ k/n d"No rfnL; nfv ?k}ofF / d"No gv'ns] f]df d"Nof+lst /sd bz nfv ?k}ofF
jf b'j} u/]/ krf; nfv ?k}ofF;Ddsf] dfn;fdfg÷;DklQsf] Go"gtd /sdsf]
k'g/fjnf]sg ug{ b]xfo adf]lhdsf] ;ldlt /xg] 5 M–
-s_ pksfo{sf/L lgb]z
{ sn] t]fs]sf] sd{rf/L – ;+of]hs
-v_ n]vf k|dv
' – ;b:o
-u_ k|fljlws clws[t – ;b:o
-3_ ;DjlGwt sfof{no k|dv
' – ;b:o–;lrj
-u_ k/n d"No rfnL; nfv ?k}ofF / d"No gv'ns ] f]df d"Nof+lst /sd bz nfv ?k}ofF
jf b'j} u/]/ krf; nfv ?k}ofF eGbf dflysf]] dfn;fdfg÷;DklQsf] Go"gtd /sdsf]
k'g/fjnf]sg ug{ b]xfo adf]lhdsf] ;ldlt /xg] 5 M–
-s_ ] f] pksfo{sf/L
d'Vo k|zf;sLo clws[tn] tf]ss
lgb]{zs – ;+of]hs
-v_ ;DjlGwt pksfo{sf/L lgb]z
{ s – ;b:o
-u_ lgb]z
{ s, n]vf ljefu – ;b:o
-3_ dfn;fdfg;Fu ;DjlGwt ljz]if1 – ;b:o–;lrj
-^_ cfo' lglZrt ePsf h'g;'s} dfn;fdfgsf] cfo' ;dfKt ePkl5 pk–ljlgod -@_ / -%_
cg';f/ ul7t ;ldltaf6 d"NofÍg tyf l;kmfl/zsf] cfwf/df lnnfd ljlqm ug{ ;lsg]5 .
To:tf] dfn;fdfgsf] ljj/0f cGo lnnfd ;fdfu|Lsf] ;"rL ;Fu} tof/ ug'{ kg]{ bfloTj
sfof{no k|dv
' sf] x'g5
] .
-&_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg :yL/ ;DklQx?sf] pkof]u
cjlw eGbf a9L k'/fgf / rfn" xfntdf g/x]sf jf rfn" xfntdf Nofpg ;f]lx dfn;fdfgsf]
ahf/ d"Nosf] kRrL; k|ltzt eGbf a9L dd{t vr{ nfUg] ePdf pk–ljlgod -@_ / -%_
adf]lhdsf] ;ldltsf] l;kmfl/zdf lnnfd ljlqm ug{ ;Sg]5 .

#^
-*_ lgdf{0f ePsf ef}lts ;+/rgf eTsfO{ lnnfd ljlqm ubf{ eTsfpg nfUg] vr{ / dfn;fdfg
ljlqm ubf{ x'g] /sdsf] cfO6d cg';f/ nfut cg'dfg tof/ ug'k{ g]5{ . lnnfd ljlqmaf6
k|fKt /sd eGbf eTsfpg nfUg] /sd a9L ePsf] v08df km/s /sdnfO{ g} Go"gtd d"No
dfgL lnnfd 36f36sf] dfWod ckgfpg'kg]5 { . lnnfdaf6 k|fKt x'g] /sd eTsfpFbf nfUg]
vr{ eGbf al9 x'g cfPdf km/s /sdnfO{ g} Go"gtd d"No dfgL lnnfd a9fj9sf] sf/afxL
ug'{ kg]5
{ .
-(_ o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg 3/ hUuf h:tf l:y/ ;DklQ lnnfd
las|L ug'k{ g]{ ePdf g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lng' kg]5
{ .
-!)_ lnnfd ljqmL ubf{ l;naGbL af]nkq jf ;fjh{lgs a9fj9sf] k|lqmofaf6 ug{ ;lsg]5 .
clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] lnnfd las|L ug]{ lg0f{o ubf{ lnnfd a9fa9 ug]{ jf af]nkq
cfJxfg u/L lnnfd ug]{ eGg] ;DaGwdf ;d]t lg0f{o ug'{ kg]5
{ .
-!!_ lnnfd laqmL ug]{ :jLs[lt ePkl5 b]xfo jdf]lhdsf] Dofb lbO{ lnnfd las|Lsf] ;"rgf
k|sfzg ug'{ kg]5
{ M
-s_ kRrL; xhf/ ?k}of ;Dd Go"gtd d"No sfod ePsf dfn;fdfgx?sf] lnnfd
las|Lsf] nflu ;ft lbgsf],
-v_ Ps nfv ?k}of ;Dd Go"gtd d"No sfod ePsf dfn;fdfgx?sf] lnnfd las|Lsf]
nflu kGw| lbgsf],
-u_ Ps nfv ?k}of eGbf j9L Go"gtd d"No sfod ePsf dfn;fdfgx?sf] nflu
slDtdf PSsfO{; lbgsf] .
-!@_ pk–ljlgod -!!_ sf] v08 -s_ / -v_ jdf]lhdsf] ;"rgf ;DjlGwt sfof{non] cfkm\gf] tyf
k|flws/0fsf] ;"rgf kf6Ldf 6f+;
F ug'{ kg]5
{ / k|flws/0fsf] j]e;fO{6df ;d]t /fVg' kg]5
{ .
-!#_ pk–ljlgod -!!_ sf] v08 -u_ jdf]lhdsf] ;"rgf /fli6«o :t/sf] s'g} b}lgs ;dfrf/kqdf
k|sfzg ug'{ kg]5
{ / k|flws/0fsf] j]e;fO{6df ;d]t /fVg' kg]5
{ .
-!$_ pk–ljlgod -!#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg lnnfd ul/g] dfn;fdfg / la1fkg
vr{nfO{ larf/ u/L /fli6«o:t/sf] klqsfdf ;"rgfsf] 5f]6s/L Aoxf]/f k|sfzg u/L ;"rgfsf]
k"0f{ Aoxf]/f k|flws/0fsf]] ;"rgf kf6Ldf 6fF; ug{ ;lsg]5 . ;fy} To:tf] ;"rgf k|flws/0fsf]
j]e ;fO{6df ;d]t /fVg' kg]5 { .
$&= a9fa9af6 lnnfd ljqmL ug]{ Joj:yfM -!_ lnnfd j9fj9 åf/f lnnfd ljqmL ug{ ljlgod $^ sf]
pk–ljlgod -!!_ jdf]lhd k|sfzg ug'{ kg]{ ;"rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]5
{ M
-!_ dfn;fdfgsf] ljj/0f,
-@_ dfn;fdfgsf] Go"gtd d"No,
-#_ lnnfd a9fa9 x'g] :yfg, ;do -z'? / cGTo x'g] ;do_ / ldlt,
-$_ lnnfd a9fa9df ;xefuL x'g gfd n]vfpg] clGtd ;do,

#&
-%_ Go"gtd d"Noaf6 a9fa9 z'? x'g] s'/f,
-^_ lnnfd ;sf/ ug{ 8fFs af]Ng' cl3 g} lnnfd a9fa9df efu lng cfkm\gf] gfd btf{ u/fpg'
kg],{ Go"gtd d"Nosf] bz k|ltztn] x'g] gub w/f}6L /fVg' kg]{ s'/f / 8fFs c+s a9\b} uPdf
;f]xL cg'kftdf w/f}6L yk ub}{ hfg' kg]{ s'/f,
-&_ dfn;fdfgsf] ljj/0f / cj:yf x]g{ ;lsg] :yfg,
-*_ lnnfd ;sf/ u/]sf] /sd a'emfO{ dfn;fdfg p7fO n}hfg' kg]{ cjlw,
-(_ cGo cfjZos s'/fx? .
-@_ lnnfd j9fj9sf] nflu tf]lsPsf] ;do k|f/De x'g' cl3 lnnfd a9fa9df efu lng rfxg]
;j} JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] gfd l;nl;n]jf/ 9+un] btf{ ug'{ u/fpg' kg]5
{ .
-#_ lnnfd j9fj9sf] nflu tf]lsPsf] ;do k|f/De ePkl5 lnnfd a9fa9df efu lng rfxg]
cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] gfd btf{ ug{ u/fpg kfOg] 5}g .
-$_ lnnfd j9fj9sf] sfo{ k|f/De ubf{ btf{ lstfjdf ;j} eGbf klxn] gfd btf{ u/fpg] JolQm,
kmd{, ;+:yf jf sDkgLsf] gfd pRrf/0f u/L æv/Lb ug{ rfxg] d"NoÆ eGg' xf]; egL eGg'
kg]5
{ . tf]lsPsf] gub w/f}6L /fvL klxnf] btf{jfnfn] cfkmgf] d"No af]n saf]n d"Nodf
x:tfIf/ u/] kl5 ;j}n] ;'Gg] u/L lghsf] gfd / af]n saf]n d"No eGg' kg]5
{ / To;kl5 bf]>f]
/ qmd};u+ c?nfO{ cfjZos w/f}6L /fvL af]n saf]n d"Nodf x:tfIf/ ug]{ cj;/ lbg' kg]5{ .
-%_ pk–ljlgod -$_ jdf]lhd ;j}sf] kfnf] ;lsPkl5 k'gM klxnf] btf{jfnf b]lv z'? x'g] u/L
bf]>f] r/0f k|f/De ug'{ kg]5
{ . o;/L lnnfd a9fa9 ubf{ clGtd ;do;Dd s'g} JolQm, kmd{,
;+:yf jf sDkgLn] klg cl3Nnf] r/0fsf] d"Nodf j9\g] u/L gof+ af]n saf]n d"Nodf x:tfIf/
gu/]df æclGtd d'No olt sfod eof]Æ egL lnnfd ;dflKtsf] 3f]if0ff u/L d'rN' sf v8f
ug'{ kg]5
{ .
-^_ pk–ljlgod -$_ / -%_ jdf]lhd s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] klg Go"gtd d"No
eGbf a9L /sd af]n sjf]n gu/]df To:tf] lnnfd :ylut u/L k'gM ;"rgf k|sfzg u/L
lnnfd ug'{ kg]5
{ .
$*= lnnfd a9fa9sf] :jLs[tLM af]n saf]n d"Nosf] bz k|ltztn] x'g] /sdsf] gub w/f}6L /fVg]
k|flws/0faf6 sfod ePsf] Go"gtd d"No eGbf clwstd d"No af]n saf]n ug]{ JolQm, kmd{, ;+:yf
jf sDkgLsf] af]n saf]n /sd clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] :jLs[t ul/g]5 .
$(= af]nkq cfJxfgaf6 lnnfd ljqmL ug]{ Joj:yfM -!_ af]nkqsf] dfWodaf6 lnnfd las|L ug'{ kbf{
lnnfd las|Lsf] ;"rgf k|sfzg ug'{ cl3 af]nkq kmf/fd tof/ ug'{ kg]5
{ .
-@_ lnnfddf efu lng rfxg] AolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] b]xfo adf]lhdsf] /sd lt/L
;DalGwt sfof{nosf] k|dv ' jf lghn] tf]ss ] f] sd{rf/Lsf] b:tvt / k|flws/0fsf] 5fk
nfu]sf] af]nkq kmf/fd lsgL ;f]xL kmf/fddf saf]n c+s v'nfO{ af]nkq k]z ug'{ kg]5
{ M
-s_ Ps nfv ?k}ofF;
F Dd Go"gtd d"No sfod ePsf] af]nkqsf] nflu
?= #)).–
#*
-v_ Ps nfv eGbf dfly bz nfv ?k}ofF;
F Dd Go"gtd d"No sfod ePsf] af]nkqsf]
nflu ?= !,))).–
-u_ bz nfv eGbf dfly hlt;'s} /sd Go"gtd d"No sfod ePsf] af]nkqsf] nflu
?= !,%)).–
-#_ af]nkq cfJxfg u/L lnnfd ljqmL ug{ ljlgod $^ sf] pk–ljlgod -!!_ jdf]lhd k|sfzg
ug'{ kg]{ ;"rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]5
{ M
-!_ dfn;fdfgsf] ljj/0f,
-@_ dfn;fdfgsf] Go"gtd d"No,
-#_ Go"gtd d"No eGbf a9L d"No saf]n ug{x] ? dWo] ;a} eGbf a9L d"No saf]n
] ug]{
af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t ul/g] Aoxf]/f,
-$_ jf]nkq kmf/fd kfO{g] :yfg / ;f] jfkt rflxg] b:t"/,
-%_ jf]nkq k7fpg] t/Lsf,
-^_ hdfgtsf] lsl;d -k|flws/0fsf] w/f}6L vftfdf gub hDdf u/]sf] ;Ssn a}s
+ ef}r/
jf a}s
+ hdfgt_, /sd / a}s + hdfgtsf] xsdf dfGo cjlw,
-hdfgtsf] /sd dfu ubf{ saf]n /sdsf] bz k|ltztn] x'g] /sd dfu ug'{ kg]{ /
a}s
+ hdfgtsf] xsdf slDtdf gAa] lbg dfGo cjlw ePsf] g]kfn /fi6« a}s + af6
cg'dlt k|fKt æsÆ >]0fLsf] afl0fHo a}s
+ af6 hf/L ePsf] a}s
+ hdfgt dfu ug'{ kg]5
{ ._
-&_ jf]nkq k7fpg' kg]{ sfof{no jf clwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf
-*_ jf]nkq bflvnf ug'{ kg]{ clGtd ldlt / ;do,
-(_ jf]nkq vf]lng] ;do, ldlt / :yfg,
-!)_ dfn;fdfgsf] ljj/0f / cj:yf x]g{ ;lsg] :yfg,
-!!_ af]nkq :jLs[t eP kl5 /sd a'emfO{ dfn;fdfg p7fO n}hfg' kg]{ cjlw,
-!@_ cGo cfjZos b]lvPsf s'/fx? .
%)= lnnfd ljs|Lsf] af]nkq vf]Ng]M -!_ lnnfd a9fa9sf] nflu kg{ cfPsf af]nkqx? Tf]lsPsf]
ldlt / ;dodf pkl:yt af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglwx?sf] /f]xj/df vf]nL d'rN' sf tof/ ug'{
kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglwx? pkl:yt geP tfklg af]nkq
vf]Ng afwf kg]{ 5}g .
%!= lnnfd ljs|L ;DaGwL af]nkqsf] :jLs[tLM saf]n d"Nosf] bz k|ltztn] x'g] /sdsf] /Lt k"js
{ sf]
a}s
+ hdfgt k]z u/]sf jf w/f}6L jfkt gub} hDdf u/]sf / Dofb leq kg{ cfPsf af]nkqx? dWo]
k|flws/0faf6 sfod ePsf] Go"gtd d"No eGbf clwstd d"No saf]n ug]{ af]nkqbftfsf] af]nkq
:jLs[t ul/g]5 .

#(
%@= cGo sfo{ljlwM -!_ o; ljlgod adf]lhd klxnf] k6s ;"rgf k|sfzg u/L lnnfd las|L x'g g;s]df
;ft lbgsf] Dofb lbO{ k'gM lnnfd laqmLsf] ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]5
{ .
-@_ lnnfd ;sf/ u/]sf] lhG;L dfn;fdfg k|flws/0fn] tf]ss ] f] cjlw leq saf]n u/]sf] k"/f
d"No a'emfO{ gp7fPdf /flvPsf] w/f}6L hkmt u/L hkmt /sddf g36\g] u/L To; kl5sf]
clwstd /sd sa'n ug]{ qmdzM bf]>f], t]>f] jf rf}yf} a9Ljfnfsf] af]n saf]n /sd :jLs[t
ug{ ;lsg]5 .
-#_ pk–ljlgod -@_ jdf]lhdsf] k|lqmofjf6 ljqmL x'g g;s]df ljlgod $^ sf] pk–ljlgod
-@_ / -%_ jdf]lhdsf] ;ldltaf6 k'gM d"NofÍg u/fO{ lnnfd las|L ug'{ kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ jdf]lhd k'gM d"NofÍg ePkl5 lnnfd las|Lsf] nflu slDtdf kGw| lbgsf]
cjlw lbO{ k'gM ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]5
{ .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd ;"rgf k|sfzg ubf{ lnnfd x'g g;s]sf] cj:yfdf g]kfn ;/sf/
sf] k"0f{ :jfldTj ePsf] ;+:yfn] k|flws/0fn] tf]ss
] f] Go"gtd d"Nodf lng rfx]df To:tf
;+:yfnfO{ lnnfd ;sf/ ug{ lbg ;lsg]5 .
-^_ pk–ljlgod -#_ / -$_ adf]lhd ;d]t lnnfd las|L x'g g;s]df d'Vo k|zf;sLo clws[tsf]
:jLs[lt lnO{ k|flws/0faf6 l;w} laqmL ug{ ;lsg]5 . o;/L ;Lw} las|L ;d]t x'g g;s]df
;ldltsf] :jLs[lt lnO{ nut s§f ug'{ kg]5 { .
%#= ldGxf tyf nut s6[f ;DaGwL Joj:yfM -!_ lhG;L ;DklQsf] lg/LIf0f k|ltj]bg k|fKt u/]kl5 s'g}
dfn;fdfg ldGxf lbO{ nut sf6\g' kg]{ b]lvPdf ldGxf ;DaGwL sf/jfO{ ug'{ kg]{5 .
sd{rf/Lsf] nfk/jfxLaf6 geO{ b]xfPsf] sf/0faf6 k|flws/0fsf] ;DklQx?sf] xfgL gf]S;fgL x'g
uPdf sf/0f hgfO{ ldGxf u/L nut s6[f ug{ ;lsg]5 M
-s_ b}jL b'36{ gf ePdf,
-v_ rf]/L ePdf,
-u_ sd{rf/Lsf] d[To' ePdf,
-3_ l8d]/h
] jf hl/jfgf ltg'{ kg]{ ePdf,
-ª_ dfn;fdfg 6'6km'6 x'g uPdf jf ;'vg, r'xg hlt{ uPsf] cj:yfdf,
-r_ 6f6 kN6L jf cGo s'g} sf/0fn] s'g} JolQm jf ;+:yf;+u c;"n pk/ x'g g;s]df,
-5_ s'g} dfn;fdfg lnnfd las|L x'g g;s]df, /
-h_ ;ldltn] pko'Qm 7x¥ofPsf] cGo sf/0f ePdf .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ldGxf ug'{ kg]{ ePdf ldGxf ug'{ kg]{ ;DklQsf] gfd, kl/df0f,
d"No÷/sd tyf ldGxf ug'{ kg]{ ;DklQsf] oyfzSo k|df0f tyf k|i6 ljj/0f ;d]t v'nfO{
l;kmfl/z ug{ b]xfo adf]lhdsf] ldGxf l;kmfl/z ;ldltn] u/]sf] l;kmfl/;sf] cfwf/df
clwsf/k|fKt clwsf/Lsf] :jLs[tL lnO{ ldGxf Pj+ nut s6[f ug{ ;lsg]5 . o;/L ul/Psf]
ldGxfsf] nut /fvL pko'Qm n]vf+sg ug'k{ g]5
{ M

$)
-s_ k|wfg sfof{nosf] xsdf,
-!_ d'Vo k|zf;sLo clws[tn]
tf]ss] f] pksfo{sf/L lgb]z
{ s cWoIf
-@_ lgb]z
{ s, n]vf ljefu ;b:o
-#_ ;DjlGwt ljefuLo k|dv ' ;b:o–;lrj
gf]6 M n]vf ljefu cGtu{tsf] lhG;L jf l:y/ ;DklQ lnnfd;DaGwL ;ldltsf] xsdf
s]Gb|Lo n]vf dxfzfvf k|dv' ;b:o ;lrj x'g5 ] .
-v_ ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z { ssf] sfof{no -Aoj;fo_ sf] xsdf
-!_ pksfo{sf/L lgb]z { sn] tf]ss
] f] lgb]z
{ s cWoIf
-@_ n]vf k|dv
' ;b:o
-#_ k|fljlws clws[t -sDtLdf !) tx_ ;b:o–;lrj
-u_ ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf] sfof{no -Aoj;fo_ sf] dftxt sfof{nosf] xsdf,
-!_ pksfo{sf/L lgb]z
{ sn] tf]ss
] f] lgb]z
{ s cWoIf
-@_ ;DalGwt ljefu÷If]qLo sfof{nosf] n]vf k|dv
' ;b:o
-#_ ;DjlGwt sfof{no k|dv
' ;b:o–;lrj
-#_ ldGxf l;kmfl/; ;ldltn] k|To]s cfly{s jif{df cfjZostfg';f/ a}7s a;L ldGxfsf] nflu
l;kmfl/; ug'{ kg]5
{ .
-$_ s'g} dfn;fdfg Ps 7fpFaf6 csf]{ 7fpFdf cf];f/ k;f/ ubf{ xfgL gf]S;fgL x'g uPdf
cfjZostf / cf}lrTosf] cfwf/df ldGxf l;kmfl/; ;ldltsf] l;kmfl/; lnO{ ldGxf ug{
;lsg]5
-%_ ljB't dx;'n afx]s u|fxsnfO{ laB't dxz'ndf jf ;]jf z'Nssf] l;nl;nfdf nufPsf] yk
b:t'/ jf cGo s'g} /sd ldGxf÷nut s6[f ug{k' g]{ dgfl;a sf/0f ePdf ;DalGwt sfof{no
/ ljefu÷If]qLo sfof{nosf] l;kmfl/;df ljlgodfanL adf]lhd clwsf/ k|fKt clwsf/Laf6
:jLs[lt lnO{ ldGxf nut s6[f ug{ ;lsg]5 . o;/L ul/Psf] ldGxfnfO{ cfjZos ;dfof]hg
ug'k{ g]5
{ .
-^_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] ljlgodfjnL cGt/ut p7g
g;s]sf] k|flws/0fsf] k]ZsL, afFsL aSof}tf /sd tyf cWofjlws x'g g;s]sf k'/fgf lx;fjsf]
ldGxf tyf nut s6\6f plrt / kof{Kt sf/0f ePdf pk ljlgod-@_ sf] v08 s adf]lhdsf] ldGxf
l;kmfl/; ;ldltsf] l;kmfl/;df ;ldltn] ug{ ;Sg]5 . ##

##= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)$.@) sf] &%* cf}+ a}7sjf6 ePsf] lålto ;+zf]wgjf6 yk .

$!
kl/R5]b – *
k]ZsL tyf k]ZsL km5of}6{ ;DjGwL Joj:yf

%$= k]ZsL lbg] ;DaGwL Joj:yfM -!_ b]xfo adf]lhdsf] sfdsf] l;nl;nfdf k]ZsL lbg' kbf{ clwsf/
k|fKt clwsf/Lsf] l:js[ltdf b]xfo adf]lhdsf] k]ZsL lbg ;lsg]5M
-s_ s'g} sfd ug{, dfn;fdfg vl/b ug{ jf dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug{,
-v_ e|d0f, sfh, tflnd, ;]ldgf/ jf uf]i7Ldf efu lng k7fpg,
-u_ ;?jf ePsf] :yfgdf k7fpg,
-3_ lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;+u ePsf] ;Demf}tf
adf]lhdsf] sfo{ u/fpg, jf
-ª_ cf}iflw pkrf/ k]ZsL,
-r_ cGo sfo{ u/fpg .
-@_ k|flws/0fsf sd{rf/L / ;/sf/L jf u}/ ;/sf/L JolQmn] k|flws/0fsf] sfd sfhsf] lgldQ
k]ZsL lng' kbf{ b]xfosf] ljj/0f v'nfO{ ;DalGwt clwsf/ k|fKt clwsf/Laf6 To:tf] sfo{
ug{ lbO{Psf] :jLs[lt kq ;lxt k]ZsL dfu kq k]z ug'{ kg]5 { M
-s_ k]ZsL ;DaGwL sfdsf] ljj/0f,
-v_ ;f] sfo{ ug{ nfUg] /sdsf] cg'dflgt ljj/0f,
-u_ k]ZsL cfjZos ePsf] cjlw,
-3_ klxnf k]ZsL lnPsf] eP ;f] k]ZsL km5of}6{ eP÷gePsf] ljj/0f .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] dfu kq k|fKt eP kl5 ;DalGwt sfdsf] nflu cfjZos kg]{
/sdeGbf a9L gx'g] u/L k]ZsL lng] sd{rf/Lsf] xsdf kb / k|of]hg tyf cGo JolQmsf]
xsdf ;f] JolQmsf] tLg k':t], :yfoL / c:yfoL 7]ufgf k|i6 n]vL k]ZsL lbg' kg]5{ .
-$_ s/f/ ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ lbOg] k]ZsL, k|lttkq ;DjGwL k]ZsL, sd{rf/ ;]jf ljlgodfjnL
cg';f/ lbO{g] cf}ifwL pkrf/ k]ZsL / b}lgs e|d0f eQf ;DjGwL k]ZsL jfx]s cGo k]ZsL
;fwf/0ftof rfn" cfly{s jif{sf] cGTo;Dddf km5\of}6{ x'g] u/L lbg' kg]5
{ .
-%_ ;jf/L ;fwg gljs/0f tyf cGo ;/sf/L /fhZj ltg{ k]ZsL lbg'k/]df sfof{no k|dv ' n] lbg
#$
;Sg]5 .
%%= dfn;fdfg v/Lb tyf dd{t ;DjGwL k]ZsLM -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf]
ePtf klg g]kfn leq jf ljb]zjf6 dfn;fdfg v/Lb ubf{ jf dd{t ;Def/ u/fp+bf ;DjlGwt kmd{
jf ljqm]tfnfO{ ;f]em} e'QmfgL lbO{ dfn;fdfg vl/b ug{ jf dd{t ;Def/ u/fp+g ;Dej gePsf]
ca:yfdf To:tf] sfo{ ug{ u/fpg k|flws/0fsf] sd{rf/LnfO{ ljlgod %$ sf] v08 -s_ adf]lhdsf]
k]ZsL lbg ;lsg]5 .

#$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

$@
-@_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd dfn;fdfg vl/b ug{ cfkm\gf] sfof{nosf sd{rf/LnfO{ k]ZsL lbO{
k7fpg' kg]{ x'g cfPdf ;fwf/0ftof sfof{no k|dv ' / n]vf k|dv' nfO{ k]ZsL lbOg] 5}g .
%^= b}lgs tyf e|d0f eQf k]ZsLM -!_ k|flws/0fsf] s'g} kbflwsf/L jf sd{rf/LnfO{ ljlgod %$ sf]
v08 -v_ adf]lhd :jb]z jf ljb]zdf e|d0f, sfh, tflnd, ;]ldgf/ jf uf]i7Ldf k7fpbf jf v08
-u_ adf]lhd s'g} sd{rf/LnfO{ Ps sfof{noaf6 csf]{ sfof{nodf g]kfn ljB't k|flws/0f e|d0f vr{
ljlgodfjnL cg';f/ kfpg] e|d0f vr{ / b}lgs eQf /sd clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] :jLs[ltdf
k]ZsL lbO{g5] .
-@_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd ;?jf eO{ hfFbf lbPsf] k]ZsL /sdsf] hfgsf/L k]ZsL lbg]
sfof{non] xfnsf] sfof{nodf k7fpg' kg]5 { . k]ZsL kfPsf] sd{rf/Ln] klg cfkm"n] lnPsf]
k]ZsL /sdsf] kmf+6jf/L xfnsf] sfof{nodf xflh/ ePsf] k}tL; lbgleq k]z ug'k{ g]5 { .
;f] kmf+6jf/L sfof{non] a'em]sf] lg:;f lbO{ kGw| lbgleq k]ZsL km5\of]6{ u/L ;DalGwt
sd{rf/LnfO{ ;f]sf] hfgsf/L lbg'kg]5 { .
-#_ e|d0f cfb]zdf tf]lsPsf] :yfgdf e|d0fsf] nflu lnPsf] k]ZsL cGo sfo{df vr{ ug{ kfOg]
5}g .
%&= kmd{ jf ;+:yfnfO{ lbOg] k]ZsLM -!_ o; ljlgofjnLdf cGoq pNn]v ul/Psf] afx]s lgdf{0f
Joj;foL, cfk'lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;+u ePsf] s/f/ ;Demf}tf adf]lhd df]ljnfO{hz ] g
jfkt k]lZs lbg' k/]df sfd k"/f x'g' kg]{ egL tf]lsPsf] Dofb leq sfd k"/f geO{ k]ZsL jfFsL
/xg uPdf To:tf] k]ZsL /sdsf] Dofb gf3]sf] ldlt b]lv jflif{s bz k|ltztsf b/n] Jofh / ;fFjf
;d]t j'emfpg' kg]{ zt{ pNn]v u/L s/f/ ;Demf}tf /sdsf] bz #% k|ltzt /sddf ga9fO{ ljlgod
%$ sf] v08 -3_ adf]lhd k]ZsL lbg ;lsg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd k]ZsL lbbf s/f/ ;Demf}tfdf x:tfIf/ eP kl5 kfFr k|ltzt;Dd
/ afFsL kfFr k|ltztnfO{ sfo{ k|ultsf] cfwf/df lbg] u/L s/f/ ;Demf}tfdf Joj:yf ug'{
kg]5{ / ;f]xL cg'?k k]ZsL lbg' kg]5 { . #^
-#_ pk–ljlgod -!_ jdf]lhd k]ZsL lbbf To:tf] k]ZsL a/fa/sf] /sdsf] k]ZsL km5\of}6{ u/L
;Sg' kg]{ cjlw eGbf slDtdf Ps dlxgfsf] cjlw a9L ePsf] g]kfn /fi6« a}s + af6 O{hfht
k|fKt afl0fHo a}s+ af6 hf/L ePsf] j}s + hdfgt lng' kg]5 { .
-$_ s'g} dgfl;j sf/0f k/L lbO{Psf] k]ZsL km5\of}6{ sf] Dofb a9fpg' k/]df j}s + hdfgtsf] Dofb
klg ;f]xL cg'?k a9fpg nufpg' kg]5 { .
-%_ o; ljlgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg ljlgod !&(sf] pk–ljlgod -*_ v08
-u_ adf]lhd k|fk] /fO{6/L :j?ksf] dfn;fdfg vl/bsf] nflu To:tf] dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{
cfk"lt{stf{n] zt k|ltzt /sd gk7fO{ dfn;fdfg cfk"lt{ gug]{ tyf a}s + hdfgt ;d]t k]z
gug]{ zt{ /flv b/efpkq k]z u/L dfn;fdfg cfk"lt{ x'g g;Sg] eP{ k|flws/0fdf hl8t
;+oGqsf] kf6{kh' f{sf] k|lt:yfkgf jf lj:tf/ x'g g;sL k|flws/0fnfO{ xfgL gf]S;fgL x'g] ePdf
To:tf] cfk"lt{stf{sf] ljZj;gLotf tyf kq ;Demf}tfsf] cfwf/df d'Vo k|zf;sLo clws[tsf]
l:js[tL lnO{ To:tf] dfn;fdfgsf] zt k|ltzt d"No;Dd k]ZsLsf] ?kdf k7fpg ;lsg]5 .
#%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
#^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
$#
%*= d'Vo k|zf;sLo clws[t / ;+rfnsnfO{ k]ZsLM d'Vo k|zf;sLo clws[t / ;ldltsf ;b:onfO{
k|flws/0fsf] sfdsf] l;nl;nfdf e|d0fdf hfg' k/]sf] cj:yfdf ljlgod %$ sf] pk–ljlgod -!_
sf] v08 -v_ jdf]lhd lbO{g] k]ZsL jfx]s cGo s'g} k|of]hgsf] nflu k]ZsL lbO{g] 5}g .
%(= k|lttkq¢f/f dfn;fdfg lemsfpbfsf] k]ZsLM -!_ sfof{non] k|lttkq vf]nL dfn;fdfg lemsfpg'
k/]df jf lgdf{0f sfo{ u/fpg' k/]df ;DaGwLt kf6L{n] e'QmfgL kfpg] u/L ;DalGwt jfl0fHo a}s
+ df
k|lttkq vf]nL k]ZsL hgfO{ To:tf] dfn;fdfg lemsfpg jf lgdf{0f sfo{ u/fpg ;lsg]5 ] .
-@_ k|lttkqsf] dfWodaf6 dfn;fdfg vl/b lemsfpbf ;f] sf] clen]v cg';r
" L—& adf]lhd
/fVg' kg]5
{ .
^)= k]ZsL km5\of{6} ;DaGwL Joj:yfM -!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd lbOPsf] k]ZsL tf]lsPsf] Dofb leq
tf]lsPsf] sfo{ljlw ckgfO{ km5of]6{ ug'{ u/fpg' k]ZsL lbg] lng] b'js
} f] st{Jo x'g5
] .
-@_ o; kl/R5]b adf]lhd lnP lbPsf]] k]ZsL b]xfo adf]lhd km5\of}6{ ug'{ u/fpg' kg]5
{ M
-s_ dfn;fdfg vl/b ug{ jf dd{t ;Def/ ug{sf] nflu k|flws/0fsf] s'g} sd{rf/Ln]
k]ZsL lnPsf] ePdf To:tf] sd{rf/Ln] dfn;fdfg vl/b u/L jf dfn;fdfg dd{t
;Def/ u/fO{ k|flws/0fdf kms]s
{ f] ldltn] al9df kG„ lbg leq ;f] k]ZsL /sd
km5\of}6{ ug{ dfn;fdfg bflvnf k|lta]b] g ;lxt lan e/kfO{ k]z ug'{ kg]5
{ .
-v_ e|d0f, sfh, tflnd, ;]ldgf/ jf uf]i7Ldf hfg] sd{rf/Ln] lnPsf] k]ZsL ;f] sfo{
;DkGg u/L sfof{nodf xflh/ ePsf] ldltn] k}tL; lbg leq To:tf] e|d0f, sfh,
tflnd, ;]ldgf/ jf uf]i7Ldf hfg ;DalGwt clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] cfb]z, lan
ekf{O{ / e|d0f k|lta]bg h:tf sfuhftx? ;+nUg u/L b}lgs e|d0f eQfsf]
kmfF6jf/L k|flws/0fdf k]z ug'{ kg]5
{ .
-u_ ;?jf eO{ cfpg] sd{rf/Ln] ;?jf ePsf] sfof{nodf xflh/ ePsf] ldltn] k}t+ L;
lbg leq ;?jf kq / lan ekf{O{ ;lxt b}lgs e|d0f eQfsf] kmfF6jf/L xfnsf]
sfof{nodf k]z ug'{ kg]5 { . ;f] kmf+6jf/L xfnsf] sfof{non] kGw| lbg leq :jLs[t
u/L ;flas sfof{nosf] k]ZsL /sd ;f]wegf{ k7fpg] jf zfvf lx;fjdf n]vf+sg
ug'{ kg]5 { . xfnsf] sfof{non] ;DalGwt sd{rf/LnfO{ kmfF6jf/L a'em]sf] tyf k]ZsL
km5\of]6{ sf] hfgsf/L ;d]t lbg'kg]5
{ .
-3_ v08 -s_, -v_ / -u_ adf]lhd k]ZsL km5\of}6{ sf] nflu lx;fa k]z ubf{ k]ZsL lnPsf]
/sd a9L eO{ k]ZsL afFsL x'g] ePdf To;/L afFsL ePsf] /sd ;d]t lkmtf{ a'emfpg'
kg]5
{ .
-ª_ s'g} k|of]hgsf] nflu lnPsf] k]ZsL ;f] k|of]hgsf] nflu vr{ gx'g] ePdf To:tf] k]ZsL
lnPsf] ;ft lbg leq lkmtf{ a'emfpg' kg]5 { .
-r_ k|lttkqåf/f dfn;fdfg lemsfpFbf jf lgdf{0f sfo{ u/fpbf n]lvPsf] k]ZsL cfkmgf]
sfof{nodf dfn;fdfg k|fKt ePsf] ldltn] tL; lbg leq To:tf] k]ZsL /sd
km5\of}6{ ug{' kg]5
{ . dfn;fdfg pknJw u/fpg] ;DjlGwt kmd{ jf ljqm]tfn]
tf]lsPsf] ;doleq dfn;fdfg pknJw u/fpg g;s]df ;fwf/0ftof k|lttkq /2
ug'{ kg]5 + df hDdf ePsf] /sd lkmtf{ lnO{ k]ZsL km5\of}6{ ug'{
{ / ;f] jfkt j}s
$$
kg]5
{ . o;/L dfn ;fdfg pknJw gu/fpg] jf lgdf{0f sfo{ gug]{ kmd{ jf ;+:yfnfO{
lgodfg';f/ sf/jfxL ug'{ kg]5
{ .
-5_ k|lttkqåf/f dfn;fdfg lemsfpFbf jf lgdf{0f sfo{ u/fpbf s/f/ ;Demf}tf adf]lhd
l/6]G;g dlgsf] /sd k|lttkqdf /f]Ssf u/L /fVg' kg]{ ePdf ;Demf}tf adf]lhdsf]
;fdfg cfk"lt{ eO{ ;s] kl5 jf lgdf{0f sfo{ ;DkGg eO{ jf/]06L cjlw jf q'6L
;Rofpg] cjlw ;'? eP kl5 dfn;fdfg cfk"lt{ ;DaGwL k|lttkqsf] xsdf ;Demf}tf
adf]lhdsf] To:tf] dfn;fdfgsf] jf/]G6L cjlw tyf lgdf{0f sfo{ ;DaGwL k|lttkqsf]
xsdf lgdf{0f sfo{sf] q'6L ;Rofpg] cjlw ;'? eP kl5 To:tf] jf/]06L cjlw jf q'6L
;Rofpg] cjlw eGbf slDtdf Ps dlxgf yk cjlw ;d]t vfDg] u/L afl0fHo
a}s
+ af6 hf/L ePsf] a}s
+ hdfgt k]z ePdf l/6]G;g dlg jfktsf] /sd e'QmfgLsf]
cfb]z lbO{ k|lttkqsf] k]ZsL /sd km5\of}6{ u/L k|lttkq aGb ug{ ;lsg]5 .
-#_ o; ljlgod adf]lhd k]ZsL km5\of}6{ sf] nflu k]z ePsf] kmfF6jf/L hfFr u/L n]vf
k|dv
' n] kGw| lbg leq k]ZsL km5\of}6{ u/L e'QmfgL lbg' kg]{ ePdf ;DalGwt
sd{rf/LnfO{ e'QmfgL u/L k]ZsL km5\of}6sf] k|df0f ;DalGwt sd{rf/L jf JolQmnfO{
lbg' kg]5
{ .
-$_ k|flws/0fsf] sd{rf/L afx]s cGo lgdf{0f Joj;foL, cfk'lt{stf{, k/fdz{bftf jf
;]jf k|bfosnfO{ lbPsf] k]ZsL, k]ZsL km5\of}6{ ug{ tf]lsPsf] Dofb leq km5\of{6}
gePdf a}s + hdfgtsf] cjlw leq} a}s + hdfgt lbg] ;DalGwt a}s + df kq k'Ug]
u/L hdfgt /sd k|flws/0fdf k7fpg kq n]Vg' kg]5 { . s'g} sf/0fa; o:tf] k]ZsL
km5\of}6{ x'g g;s]df aflif{s ;os8f bz k|ltztn] x'g] Aofh ;d]t k|rlnt sfg"g
adf]lhd c;"n pk/ ug'{ kg]5 { . c;"n pk/ x'g g;s]df a}s+ hdfgtsf] cg'udg
ug{ tf]lsPsf] clwsf/Laf6 c;"n pk/ ul/g]5 .
^!= Dofb yk ug{ ;lsg]M o; ljlgodfjnLdf tf]lsPsf] Dofb leq k]ZsL km5\of}6{ ug{ g;Sg] dgfl;j
sf/0f v'nfO{ k]ZsL :jLs[t ug]{ clwsf/L ;dIf lgj]bg lbPdf lghn] tL; lbg ;Dd Dofb yk
u/L lbg ;Sg]5 .
^@= cl3Nnf] k]ZsL km5\of}6{ gx'b+ } yk k]ZsL lbg gx'gM] s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf sd{rf/LnfO{
cl3Nnf] k]ZsL km5\of}6{ gx'b+ } o; ljlgodfjnLdf cGoq pNn]v ePsf] cj:yfdf jfx]s yk k]ZsL
lbOg] 5}g .
^#= k]ZsL :jLs[t ug]{ clwsf/L lhDd]jf/ x'gM] o; ljlgodfjnLdf pNn]v ePsf] Joj:yf jfx]s
s;}nfO{ s'g} k|sf/sf] k]ZsL lbPdf To:tf] k]ZsL :jLs[t ug]{ clwsf/Ljf6 c;"n pk/ ul/g]5 .
^$= ljefuLo sf/jfxL ul/g]M -!_ k|flws/0fsf] sd{rf/Lsf] gfddf /x]sf] k]ZsL tf]lsPsf] Dofb leq
km5\of}6{ gu/]df jf x'g g;s]df ;DalGwt sd{rf/Ln] kfpg] tna eQf nufot h'g;'s} ;'ljwf
/sdaf6 clu|d ;"rgf lbO{ jf glbO{ Dofb gf3]sf] ldlt b]vL aflif{s ;os8f bz k|ltztn] x'g]
Aofh ;d]t s6\6f u/L c;"n pk/ ul/g]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd tLg dlxgf leq k]ZsL km5\of}6 x'g g;s]df lgh pk/ k|flws/0fsf]
sd{rf/Lx? ;]jf ljlgodfjnL jdf]lhd ljefuLo sf/jfxL ;d]t ul/g]5 .

$%
kl/R5]b – (
sfuhft w'Nofpg] ;DaGwL Joj:yf

^%= sfuhft w'Nofpg]M -!_ b]xfP cg';f/sf sfuhftx? b]xfosf] cjlw gf3]kl5 b]xfo adf]lhd ug{
;lsg]5 M
s_ sfd tfd]n ePsf] tLg jif{kl5 b]xfosf sfuhftx? ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z
{ ssf]
:jLs[ltdf w'Nofpg ;lsg]5M
-!_ b}lgs k|ltj]bgx?,
-@_ ljlgoddf ;dfj]z e};s]sf kl/kqx?, /
-#_ ld6/ l/l8Ë ;DaGwL sfp06/ km\joN; .
-v_ sfd tfd]n ePsf] bz jif{ kl5 b]xfosf sfuhftx? d'Vo k|zf;sLo clws[tsf]
:jLs[ltdf w'Nofpg ;lsg]5M
-!_ u|fxs lx:6« sf8{ tyf cfo lx;fj ;DaGwL ljj/0fx?, sd{rf/Lx?sf] ;fk6L,
e'QmfgL u/]sf] ef}r/, ls:tfjGbL, b}lgs eQf, e|d0f eQf, jLn ef}r/x?,
gubL ef}r/x?, k]6L Sof; ;fgf] gubL sf]if ;DjGwL jLn ef}r/ tyf
ljj/0fx?,
-@_ /fli6«o :t/sf lgdf{0f sfo{ afx]ssf cGo lgdf{0f sfo{ ;DjGwL ;Demf}tf
7]Ssf k6[f ;DjGwL sfuhftx?,
-#_ sd{rf/Lsf] b/jGbL cfb]z,
-$_ clwsf/ k|Tofof]hg ;DjGwL sfuhft,
-%_ n]vf kl/If0fsf] k|f/lDes k|ltj]bg .
-u_ b]xfosf sfuhftx? slxNo} w'Nofpg kfO{g] 5}gM
-!_ ;ldltsf lg0f{ox? / ;f] ;DjGwL sfuhftx?,
-@_ ljB't dx;"n b/ lgwf{/0f ;DaGwL sfuhft,
-#_ z]o/ k|df0f kqx? tyf C0f kqx? / ;f] ;DaGwL sfuhft,
-$_ n]vf k/LIfssf] clGtd, k|ltj]bg tyf jf;nft,
-%_ 3/ hUuf tyf cGo rn crn ;Dkltsf] :jfldTj ;DjGwL / ;f] ;DjGwdf
c8\8f cbfntsf] lg0f{o, km};nf cflb sfuhftx?,
-^_ w'NofOPsf sfuhftx?sf] ljj/0f v'ns
] f] nut,

$^
-&_ c8\8f cbfntdf ljjfbdf /x]sf laifo ;DaGwL sfuhft,
-*_ Ph ljN8 gS;f, :yfO{ ;+/rgf tyf d]zLg pks/0fsf] 8«OË{ , l8hfO{g,
-(_ lbUbz{gx?,
-!)_ u|fxssf] nut kmfon tyf ;f] ;DaGwL sfuhft,
-!!_ /fli6«o :t/sf lgdf{0f sfo{ ;DjGwL ;Demf}tf 7]Ssf k6[f ;DjGwL sfuhftx?,
-!@_ ;ldlt / d'Vo k|zf;sLo clws[tn] gw'Nofpg] egL cfb]z u/]sf sfuhftx? .
-@_ sfuhft w'Nofpg] ;DjGwdf sfof{no k|d"vn] cfkmgf sfof{nosf ;DjlGwt b"O{hgf
jl/i7 clws[tsf] l;kmfl/z lnO{ sfuhftsf] k|sl[ tsf] cfwf/df v08 -s_ / -v_ adf]lhd
sfd tfd]n ePsf] tLg jif{kl5 tyf sfd tfd]n ePsf] bz aif{ kl5 k|To]s jif{sf]
efb| dlxgfdf km]xl/:t tof/ u/fO{ clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lnlvt cfb]z lnO{ w'Nofpg'
kg]5
{ .
t/ cfos/ lgwf{/0f tyf n]vf kl/If0f jf k|flws/0fsf] ;fwf/0f ;ef geP;Dd
;f];u+ ;DjlGwt s'g} sfuhftx? w'NofOg] 5}g .
-#_ pk–ljlgod -!_ df pNn]v eP jfx]ssf cGo sfuhftx?sf] dxTj x]/L slt jif{kl5
w'Nofpg] eGg] s'/fsf] lg0f{o d'Vo k|zf;sLo clws[tn] ug{ ;Sg]5 .

$&
kl/R5]b – !)
kbflwsf/Lx?sf] cfly{s k|zf;g ;DaGwL sfd tyf st{Jo

^^= d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] sfd tyf st{JoM P]g / ;f] P]g cGtu{t jg]sf ljlgodfjnL tyf o;
ljlgodfjnLdf cGoq pNn]v ePsf] sfd tyf st{Josf] cltl/Qm k|flws/0fsf] d'Vo k|zf;sLo
clws[tsf] cfly{s k|zf;g ;DjGwL sfd tyf st{Jo b]xfo jdf]lhd x'g5 ] M
-s_ k|flws/0fsf] bL3{sflng tyf cfjlws of]hgf tof/ u/L :jLs[ltsf nflu ;ldltdf k]z ug],{
-v_ ;ldltåf/f tf]lsPsf] dfu{ lgb]z { g tyf jh]6 ;Ldf cg';f/ cfufdL cfly{s jif{sf] jh]6 tyf
jflif{s sfo{qmd tof/ u/L :jLs[ltsf nflu ;ldltdf k]z ug],{
-u_ ;ldltn] gof+ cfly{s jif{sf] nflu jh]6 tyf sfo{qmd :jLs[t u/]kl5 vr{sf] zLif{sx?
v'ns] f] jh]6 ljj/0f ;lxt vr{ ug]{ clVtof/L ljefuLo k|dv ' tyf sfof{no k|dv ' nfO{
k7fpg],
-3_ dftxtsf] ljefu tyf sfof{nox?sf] s'g} jh]6 /sdsf] lgsf;f k'/} jf cf+lzs /f]Ssf
/fVg cfjZos k/]df tbg';f/ /f]Ssf u/L n]vf zfvf / ;DjlGwt ljefu÷sfof{nonfO{
hfgsf/L lbg],
-ª_ k|flws/0fsf] cfo, Joo ;DjGwL cfjlws ljj/0fx? tf]lsPsf] ;do leq tof/
u/fpg],
-r_ k|flws/0f cGtu{t df}hb' f rfn" tyf l:y/ ;DkQLx? tyf hgzlQmsf] ljj/0f cBfjlws
u/L /fVg nufpg],
-5_ k|flws/0fsf] cfly{s sf/f]jf/sf] ;'kl/j]If0f tyf cg'udg u/L u/fO{ cfly{s cg'zf;g
tyf lgb]{zgx? kfngf ug{ nufpg] / k|flws/0fsf] cfly{s bfoLTjsf] lhDd]jf/L
lng],
-h_ :jLs[t sfo{sd | tyf ah]6 sfof{Gjogsf] cg'udg u/L u/fO{ cfjZos lgb]z { g lbg],
-em_ ;]jf lgj[Q ePdf a/a'emf/y ug]{ .
^&= ljefuLo k|dv ' sf] sfd tyf st{JoM ljefuLo k|dv ' sf] sfd tyf st{Jo ljlgod ^* adf]lhd
sfof{no k|dv ' sf] nflu tf]lsPsf] sfd / st{Josf] cltl/Qm b]xfo jdf]lhd x'g5 ] M
-s_ jh]6 th'd { f tyf dftxtsf sfof{noaf6 tof/ ePsf] sfo{sd | tyf ah]6 kl/dfh{g tyf
Plss[t u/L tf]lsPsf] ;do leq tfn's sfof{nodf k]z ug]÷ { u/fpg],
-v_ n]vfk/LIf0faf6 cf}NofOPsf a]?h"sf] nut / km5\of}6{ sf] k|ult cBfjlws ug]÷ { u/fpg],
-u_ cGt/ut sfof{nox?sf] :jLs[t sfo{sd | tyf ah]6 sfof{Gjogsf] cg'udg u/L u/fO{
cfjZos lgb]z { g lbg],
-3_ cfly{s sf/f]jf/ ubf{ n]vf /fVg] / tT;DaGwL k|lta]bgx? k]z ubf{ n]vf lgb]l{ zsf, sfo{ljlw,
kl/kq, lg0f{o tyf lgb]z { gx?sf] kfngf ug]÷
{ u/fpg],
-ª_ tfn's sfof{non] ;do ;dodf lbPsf] lgb]z { g adf]lhdsf] sfo{ .
$*
^*= sfof{no k|dv ' sf] sfd tyf st{JoM -!_ sfof{no k|dv
' sf] sfd, st{Jo / pQ/bfloTj sfof{no
k|dv
' n] ug'{ kg]{ egL o; ljlgodfjnLdf cGoq n]lvPsf] cltl/Qm b]xfo adf]lhd x'g5
] M–
-s_ jh]6 th'd
{ f ;DjlGwt sfo{x? tf]lsPsf] ;do leq k"/f u/L k]z ug]÷
{ u/fpg],
-v_ :jLs[t jh]6 clVtof/L jdf]lhd lgsf;f k|fKt u/L :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL vr{
ug]÷
{ u/fpg],
-u_ sfof{nodf bflvnf x'g cfPsf] /sd tyf vr{ ePsf] /sdsf] n]vf+sg tyf cBfjlws
?kdf clen]vg /fVg nufpg] / sfof{nosf] ;dli6ut cfly{s sf/f]jf/sf] pQ/ bfloTj
jxg ug],{
-3_ sfof{nosf] rn / l:y/ ;DklQdf xfgL gf]S;fgL x'g gkfpg] u/L cfGtl/s lgoGq0fsf]
Joj:yf ldnfpg] / ;f] sf] cg'udg ug],{ u/fpg],
-ª_ cfly{s sf/f]jf/ ubf{ cfk\mgf] dftxtsf sd{rf/Lx? pk/ /]vb]v k'¥ofO{ gub lhG;Ldf s'g}
lsl;dsf] lxgfldgf, xfgL gf]S;fgL jf nfk/jfxL ;d]t x'g gkfpg] u/L ;'/lIft /fVg plrt
k|jGw u/L sfof{nodf cfly{s cg'zf;g sfod ug],{ u/fpg],
-r_ ljB't dx;'n, k]ZsL, ;fk6L / c;'n pk/ ug'{ kg]{ /sd tf]lsPsf] ;dodf c;'n pk/ ug]{
/ sfof{nodf hDdf x'g cfPsf] /sd tf]lsP adf]lhd a}s + df hDdf ug],{ u/fpg] /
To;/L hDdf ePsf] /sdsf] cg'udg ug]÷ { u/fpg],
-5_ o; ljlgodfjnL adf]lhd vr{ ubf{ g]kfn n]vfdfg, ;j{dfGo n]vfs+g l;4fGt tyf
Jojxf/, n]vf+sg gLlt, n]vf k|0ffnL lbUbz{g / ;ldltn] ;do ;dodf tf]s] adf]lhdsf]
sfo{ljlw tyf lgwf{/Lt 9+frfdf n]vf+sg tyf n]vf+sg clen]vgsf] nflu ljn, ekfO{, sfo{
laa/0f tyf sfuhft k|dfl0ft u/fO{ lx;fj lstfj /fVg] jf /fVg nufpg],
-h_ cfly{s sf/f]jf/sf] a}wflgs n]vfk/LIf0f, s/ n]vfk/LIf0f, cfGtl/s n]vfk/LIf0f / sfo{;Dkfbg
n]vfk/LIf0f u/fO{ ;f] n]vfk/LIf0faf6 cfPsf a]?h" lgoldt u/fpg] jf c;'n pk/ u/L
km5\of}6{ ug]{ u/fpg],
-em_ n]vfk/LIf0fsf] l;nl;nfdf n]vfk/LIfsn] ;f]w]sf, dfu u/]sf tyf vf]h]sf laa/0f
oyfzL3| pknAw ug]{ u/fpg] Aoj:yf ldnfpg] . n]vfk/LIfsn] dfFu u/]sf] k|df0f ckof{Kt
eP yk k|df0f klg oyfzL3| pknAw u/fO{ ;s];Dd n]vfk/LIf0f s}lkmot x'g glbg]
Aoj:yf ug],{
-`_ :ynut n]vfk/LIf0f cjlwdf cfly{s sf/f]af/sf] clen]v k|df0f tyf k'i6\ofO{ k]z x'g
g;sL sfod ePsf] n]vfk/LIf0f s}lkmotx?sf] clGtd k|ltj]bg k]z x'g' cl3 To; ;DjGwL
k|df0f clgjfo{ ?kdf ;Dk/LIf0fsf] nflu ;f]em} jf n]vf ljefu dfkm{t pknAw u/fO{
s}lkmot ePsf ljifo x6fpg],
-6_ cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf] j]?h"' sfof{no k|dv
' cfkm}n] k|df0f h'6fO{ tTsfn
lgoldt ug{ ;Sg]df cfkm}n] lgoldt ug]{ / cfkm}n] lgoldt ug{ g;Sg] a]?h" tfn's
sfof{nodf ;dod} lgoldt ug{sf] nflu k|df0f ;lxt k]z ug],{

$(
-7_ a}wflgs n]vfk/LIf0f x'g' cl3 cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 lg:s]sf j]?h" lgoldt jf km5\of}6{
u/fO{ ;Sg] . lgoldt jf km5\of}6{ x'g g;s]sf] ;DjGwdf nut /fvL tfn's sfof{nodf k]z
ug],{
-8_ a}wflgs n]vfk/LIf0f k|ltj]bgaf6 k|fKt x'g cfPsf j]?h" tf]lsPsf] cjlw leq,
;Dk/LIf0fsf] nflu cfjZos k|df0f ;xLt k|lts[of pknJw u/fpg],
-9_ n]vf+sg sfo{sf] nflu tf]lsPsf] ;do tflnsf jf n]vf+sg kfqf] adf]lhd sfo{ ;DkGg ug],{
-0f_ n]vfk/LIf0faf6 cf}NofOPsf a]?h"sf] nut / km5\of}6{ sf] k|ult cBfjlws u/L /fVg],
-t_ g]kfn n]vfdfg, ;j{dfGo n]vf+sg l;4fGt, rng, Jojxf/, n]vf lbUbz{g, P]g lgod / ;do
;dodf ;ldltn] tf]s] cg';f/ ;j} cfly{s sf/f]jf/ ePsf] 5 eGg] ljZjZt u/fpg
Aoj:yfkg :jLsf/ kq (Management Representation Letter) tof/ u/L pksfo{sf/L
lgb]z
{ s cGtu{tsf sfof{no k|dv ' n] ;DjlGwt pksfo{sf/L lgb]z
{ s ;dIf / pksfo{sf/L
lgb]z{ sn] d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf k]z ug],{
-y_ cg';r
" L @ adf]lhd cfkm"nfO{ :jLs[t ug]{ clwsf/ gePdf Ps tx dflysf] clwsf/L dfkm{t
:jLs[tLsf] nflu k]z ug],{
-b_ tf]lsPsf] ;dofjlw leq k|lta]bg k]z ug]{ .
^(= n]vf k|dv
' sf] sfd tyf st{JoM -!_ n]vf k|dv
' n] ug'{ kg]{ egL o; ljlgodfjnLdf cGoq n]lvPsf]
sfd,st{Jo / pQ/bfloTjsf] cltl/Qm n]vf k|dv ' sf] sfd, st{Jo / pQ/bfloTj b]xfo adf]lhd
x'g5
] M–
-s_ cfufdL aif{sf] sfo{sd
| tyf jh]6 th'd
{ f ug{ sfof{no k|dv
' nfO{ ;xof]u ug],{
-v_ g]kfn n]vfdfg, ;fdfGo n]vf+sg l;4fGt rng / Aojxf/, n]vf lbUbz{g / ;ldltn] tf]s]
cg';f/sf cfDbfgL, vr{, ;DklQ / bfloTjsf] n]vf+sg tyf clen]v /Ltk"js{ /fVg] jf
/fVg nufpg],
-u_ n]vf+sg sfo{sf] nflu tf]lsPsf] ;do tflnsf jf n]vf+sg kfqf] adf]lhd sfo{ ;DkGg ug],{
x/]s Aoj;fosf n]vf k|dv ' x?n] cfkm" cGtu{tsf sfof{no tyf cfof]hgfsf lx;fj ;d]t
PsLs[t u/L n]vf ljefudf k7fpg],
-3_ cBfjlws n]vf+sg clen]vgsf] cfwf/df ljQLo ljj/0fx? / ;Gt'ng k/LIf0f / ;f] ;+u
" L Pj+ cGo n]vf ljj/0f lglb{i6 ;do tflnsf adf]lhd tof/ u/L tf]lsPsf]
;DjlGwt cg';r
lgsfodf k]z ug],{
-ª_ cfly{s sf/f]jf/ ubf{ P]g, ljlgodfjnL, lglb{i6 lbUbz{g / sfo{ljlw cg'?k eP gePsf]
PsLg u/L /fo ;fy sfof{no k|dv ' ;dIf k]z ug],{
-r_ :jLs[t ah]6sf] kl/lwleq /xL vr{ n]vf+sg ug],{
-5_ n]vf laa/0f tyf df}Hbftsf] ;dLIff tyf cg'udg cfjlws ?kdf u/L ;f]sf] ljZn]if0f
laa/0f tof/ u/L ;'wf/fTds sfo{jfxLsf] nflu sfof{no k|dv
' ;dIf k]z ug],{

%)
-h_ n]vfk/LIf0faf6 cf}N+ ofO{Psf] j]?h" km5\of}6{ ug{ k|lts[of ;xLt cfwf/e"t k|df0f ;+nUg
u/L dfl;s k|ult ljj/0f sfof{no k|dv ' ;dIf k]z ug]{ .
-em_ g]kfn n]vfk/LIf0fdfgn] tf]s] adf]lhdsf] n]vfk/LIf0f sfo{ug]{ argkq n]vfk/LIf0f k|f/De
ug{' cl3 / n]vfk/LIf0f ;DkGg ePkl5 Joj:yfkg :jLsf/ kqdf (Management
Represention Letter) ;xL u/L sfof{no k|dv ' ;dIf k]z ug],{
-`_ cfk"m ;?jf jf j9'jf eO{ hf+bf cfkmgf] lhDdfsf] ;Dk"0f{ >]:tf gub / j}s + df}Hbft, j]?h"
nut / clen]vx? xfnjfnf jf sfof{no k|dv ' n] tf]ss] f] sd{rf/LnfO{ j/j'emf/y ug]{ .
&)= :6f]/ k|dv
' sf] sfd tyf st{JoM :6f]/ k|dv ' sf]] sfd tyf st{Jo b]xfo jdf]lhd x'g5 ] M
-s_ sfof{no k|dv ' sf] cfb]z lnO{ dfn;fdfgsf] cfDbfgL vr{ u/L ;f]sf] clen]v /fVg],
-v_ vr{ eP/ ghfg] dfn;fdfgdf lhG;L vftf kfgf gDa/ / vl/b ePsf] cfly{s aif{ pNn]v
ug],{
-u_ k|flws/0fsf] k|To]s sf]7fdf /x]sf] vr{ eP/ ghfg] dfn;fdfgsf] km]xl/:t agfO{ Ps k|lt
;DjlGwt sf]7fdf / Ps k|lt e08f/ zfvfdf /fVg],
-ª_ vr{ eP/ ghfg] JolQmut lhDdf /xg] dfn;fdfgsf] ;xfos vftf -JolQmut clen]v_
/fVg],
-r_ d'Vo k|zf;sLo clws[t, ljefuLo k|dv ' , n]vf k|dv
' , n]vf k/LIfs jf k|rlnt sfg"gn]
clwsf/ k|bfg u/]sf] clwsf/Laf6 ul/g] lg/LIf0f / ef}lts k/LIf0fsf] nflu ef}lts ;DkQL
/ ;f]sf] n]vf cBfalws /fVg],
-5_ lnnfd las|L jf ldGxf ug'{ kg]{ dfn;fdfgsf] ljj/0f tof/ u/L lnnfd las|L jf ldGxfsf]
nflu sfof{no k|dv ' ;dIf k]z ug],{
-h_ e08f/df df}Hbft /x]sf dfn;fdfgx?sf] plrt ;+/If0f tyf cfGtl/s lgo+q0f x'g] /
vf]hs ] f] ;dodf kfpg] u/L Joal:yt tl/sfn] /fVg] /
-em_ cfkm" ;?jf, a9'jf jf casfz eO{ hfFbf cfˆgf] lhDdfsf] ;Dk"0f{ lhG;L, lhG;L ;|:] tf tyf
clen]vx? xfnjfnf jf xfnjfnf xflh/ x'g gcfPsf] cj:yfdf sfof{no k|dv ' n] tf]ss
] f]
sd{rf/LnfO{ a/a'´f/y ug]{ .
&!= vl/b dxfzfvf, zfvf jf OsfO{sf] lhDd]jf/L tf]lsPsf] clwsf/Lsf] #& sfd tyf st{JoM ljlgod
&# df tf]lsPsf] sfd tyf st{Josf cltl/Qm vl/b dxfzfvf, zfvf jf OsfO{sf] lhDd]jf/L
tf]lsPsf] clwsf/Lsf] #* sfd tyf st{Jo b]xfo adf]lhd x'g5 ] M–
-s_ vl/b of]hgf tof/ u/L k]z ug],{
-v_ vl/bsf] cfaZostf klxrfg u/L k]z ug],{
-u_ vl/bsf] ahf/ cWoog u/L ug{ nufO{ k]z ug],{
-3_ dfn ;fdfg vl/bsf] nflu k|fljlws :k]l;lkms]zg, lgdf{0f sfo{ vl/bsf] nflu gS;f
l8hfO{g tyf k|fljlws :k]l;lkms]zg, k/fdz{ ;]jf vl/bsf] nflu sfo{If]qut zt{x? tyf
cGo ;]jfsf] nflu ;]jf ;DaGwL ljj/0f tof/ ug{ nufpg],
#&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
#*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

%!
-ª_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] tof/ u/]sf] gd"gf af]nkq ;DaGwL sfuhft
-:6\of088{ ljl8Ë 8s'dG] 6_, gd"gf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft -:6\of088{ lk|Sjflnlkms]zg
8s'dG] 6_, gd"gf vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft -:6\of088{ sG6|o\ fS6 8s'dG] 6_df ;fdfGotof
;f/e"t?kdf km/s gkg]{ u/L cfjZostf cg';f/ #( k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, af]nkq
;DaGwL sfuhft / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfuhft tof/ u/L k]z ug],{
-r_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] tof/ u/]sf] gd"gf k|:tfa dfu ;DaGwL sfuhft
-:6\of088{ /]Sj]:6 km/ k|kf]hn_ df ;fdfGotof ;f/e"t?kdf km/s gkg]{ u/L cfjZostf
cg';f/ $) k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhft tof/ u/L k]z ug],{
-5_ vl/b ;DaGwL ;"rgf ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg u/L k]z ug],{
-h_ k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, af]nkq ;DaGwL sfuhft ljt/0f ug{] jf k/fdz{ ;]jfsf]
k|:tfj ;DaGwL sfuhft k7fpg],
-em_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj k|fKt ug]{ / To;nfO{ ;'/lIft
tl/sfn] /fVg],
-`_ kg{ cfPsf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj d"Nofªsgsf] nflu
d"Nofªsg ;ldltdf k]z ug]{ / d"Nof+lst af]nkq :jLs[ltsf] nflu k]z ug],{
-6_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj :jLs[ltsf] ;"rgf lbg],]
-7_ Dofb yksf] sf/afxL tyf clen]v /fVg], $! sfo{ ;Dkfbg hdfgt lng] / a}s + hdfgtx?sf]
k/LIf0f u/L ;'/lIft tl/sfn] /fVg], cg'udg ug]{ tyf ;DalGwt a}s + df bfjL k7fpg' kg]{
cj:yfdf ;dodf g} bfjL k7fpg],
-8_ vl/b u/]sf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] u'0f:t/ k/LIf0f ug{] u/fpg],
-9_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] dfu u/]sf] hfgsf/L / sfuhft pknAw u/fpg],
-0f_ vl/b sf/jfxL;+u ;DalGwt sfddf ;dGjo ug],{
-t_ vl/b df+u ;+sng u/L :jLs[ltsf] nflu sfof{no k|dv ' ;dIf k]z ug],{
-y_ k|lttkqsf] clen]v /fVg] /
-b_ sfof{no k|dv ' n] tf]ss
] f] cGo sfd ug]{ .

#(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

%@
kl/R5]b – !!
vl/b sf/jfxLsf] tof/L, vl/b of]hgf / nfut cg'dfg

&@= vl/b sfo{sf] lhDd]jf/LM vl/b P]g tyf o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f
u/L vl/b ;DaGwL sfo{ ug{] jf u/fpg] lhDDf]jf/L sfof{no k|dv ' sf] x'g5
] . vl/b P]g tyf o;
ljlgodfjnL adf]lhd ul/Psf] vl/b ;Demf}tfsf] sfof{Gjog ug{ u/fpg lgoldt ?kdf ;'k/Lj]If0f,
cg'udg tyf u'0f:t/ lgoGq0f u/L jf u/fO{ lgwf{l/t ;dodf sfo{ ;DkGg x'g] ;'lglZrttf ug'{
;DalGwt sfof{no k|dv ' sf] st{Jo x'g5 ] . $@
&#= vl/b sf/jfxLsf] tof/L ug'{ kg]M{ s'g} vl/b sf/jfOsf] tof/L ubf{ b]xfo adf]lhd ug'{ kg]5
{ M—
-s_ vl/b cfjZostfsf] klxrfg ug],{
-v_ vl/b ;DaGwL laleGg k|fljlws s'/f ;dfwfg ug{, cfk"lt{stf{sf] pknAwtf olsg ug{ /
ahf/df k|rlnt vl/b ;Demf}tfsf] hfgsf/L lng ;f] ;DaGwdf cWoog ug],{
-u_ cl3Nnf] aif{x?df ;dfg k|sl[ tsf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf
vl/b ul/Psf] eP To:tf] vl/b ;DjGwL cg'ejsf] cWoog ug],{
-3_ vl/bsf] laj/0f, kl/df0f / If]q Plsg ug],{
-ª_ vl/bnfO{ a9L ;'ljwfhgs ;d"xdf ljefhg ug]{ jf Kofs]hdf ;dfj]z ug{,]
o;/L Kofs]lhË ubf{ ljlgod && adf]lhd vl/b u'?of]hgfdf pNn]lvt Kofs]h ;+Vofsf]
k|lts'n gx'g] u/L ug'{ kg]5{ . $#
-r_ vl/b of]hgf tof/ ug],{]
-5_ vl/bsf] nfut cg'dfg tof/ ug],{
-h_ vl/bsf] cfly{s ;|ft] / /sdsf] klxrfg ug],{
-em_ cGt/;DalGwt vl/b ePdf vl/bnfO{ k|fyldlss/0f ug],{
-`_ vl/b ljlwsf] 5gf}6 ug],{
-6_ k"j{ of]Uotfsf] sf/jfxL ug'{ kg]{ jf gkg]{ s'/f olsg ug]{ .
&$= vl/b sfo{sf]] $$ lhDd]jf/L tf]Sg' kg]{M
-!_ k|flws/0fn] vl/b ;DaGwL sfd ug{sf] nflu vl/b ;DaGwL sfo{af]em / sfo{ k|sl[ tsf] cwf/
df 5'66\ } dxfzfvf, zfvf jf O{sfO{sf] :yfkgf u/L vl/b clwsf/L tf]Sg' kg]5 { . $%
o;/L vl/b clwsf/L tf]Sbf sfof{nosf] k|zf;g k|dv ' jf vl/bsf] hl6ntf x]/L pko'St
$^
sd{rf/LnfO{ tf]Sg ;lsg]5 .
$@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
$$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

%#
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd tf]lsPsf] dxfzfvf,zfvf jf O{sfO{sf]] k|dv ' sf] $& sfd tyf
st{Jo ljlgod &! adf]lhd x'g5 ] .
-#_ pk ljlgod -!_ adf]lhdsf] clwsf/Ln] ljlgod -&!_ adf]lhdsf] sfd ubf{ ;DalGwt
sfo{no k|dv ' sf] :jLs[t lnO{ ug'k{ g]5{ . $*
&%= vl/b dfu k|fKt ug'{ kg]M{ -!_ dfn;fdfg vl/b ;DaGwL sf/jfxL z'? ug'{ cl3 vl/b O{sfO{n]
sfof{nosf] cfjZostfsf] tyf cGo O{sfO{jf6 vl/b dfu k|fKt u/L :6f]/;+u ;dGjo u/L sfof{no
k|dv
' af6 :jLs[t u/fpg' kg]5 {] .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] vl/b dfudf b]xfosf s'/f pNn]v ePsf]] x'g' kg]5 { M—
-s_ dfn;fdfgsf] k|sf/, u'0f:t/, kl/df0f ;DaGwL ljj/0f,
-v_ dfn;fdfg cfaZos kg]{ ;do,
-u_ vl/bsf] cg'dflgt d"No /
-3_ d"No Joxf]l/g] ;|ft] .
&^= clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] cfb]z lagf vl/b ug{ gx'gM] clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lnlvt cfb]z
lagf s;}n] s'g} vl/b ug{ u/fpg x'bF g} .
&&= vl/bsf] u'? of]hgf tof/ ug'{ kg]M{ -!_ k|flws/0fn] Ps jif{eGbf a9L cjlw;Dd ;~rfng x'g] of]hgf
jf cfof]hgfsf] nflu vl/b ubf{ jf jflif{s kRrL; s/f]8 ?k}ofF eGbf a9L /sdsf] vl/b ug'{ kg]{
ePdf vl/bsf] u'? of]hgf tof/ ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] vl/bsf] u'? of]hgfdf b]xfosf s'/fx? pNn]v ug'{ kg{5 ] M—
-s_ vl/bsf] k|sf/, kl/df0f / df]6fdf]6L cg'dflgt d"No,
-v_ vl/b ljlw,
-u_ clwstd k|lt:kwf{sf] nflu vl/bnfO{ 6'SØfO{g] jf Kofs]h agfOg] eP ;f] ;DaGwL
Joj:yf,
-3_ ;du| vl/b sf/afxL k"/f ug{sf] nflu ul/g] ;Demf}tfx?sf] df]6fdf]6L ;+Vof / To:tf]
vl/b sf/afxL;Fu ;DalGwt d'Vo d'Vo sfd,
-ª_ vl/bsf] nflu k"j{ of]Uotfsf] sf/afxL ug'{ kg]{ eP ;f] ;DaGwL s'/f,
-r_ vl/b sf/afxLsf] df]6fdf]6L ;do tflnsf,
-5_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] vl/bsf] u'? of]hgfdf ;dfj]z ug'{ kg]{ egL
;do ;dodf lgwf{/0f u/]sf s'/f .
{ -h_ k|flws/0fn] vl/bnfO{ a9L ;'ljwf hgs ;d'xdf ljefhg ug]{ jf Kofs]hdf ;dfj];
ug]{ u/L tof/L ubf{ cnu cnu ?kdf ;DkGg ug{ ;lsg] k|sl[ tsf] vl/b sfo{sf
nflu clwstd k|lt:kwf{ x'g] xb ;Dd 5'66\ f 5'66\ } ?kdf af]nkq cfAxfg ug'{
{ . $(
kg]5
$&= ;++rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
$(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

%$
-em_ Ps cfk;df cGt/ ;DalGwt eO{ Pp6} Kofs]hdf ;+rfng ug'{ kg]{ ePdf afx]s
k|lt:kwf{nfO{ ;Lldt ug]{ u/L 7'nf 7"nf Kofs]h agfO{ af]nkq cfAxfg ug'{ x'bg} . %)
-#_ o; ljlgod adf]lhd tof/ ePsf] vl/bsf] u'? of]hgf ;ldltaf6 :jLs[t ePsf] x'g' kg]5 { .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd :jLs[t ePsf] vl/bsf] u'? of]hgfnfO{ k|To]s cfly{s jif{df
cBfjlws ug'{ kg]5 { .
&*= aflif{s vl/b of]hgf tof/ ug'{ kg]M{ -!_ k|flws/0fn] cfufdL cfly{s aif{sf] cg'dflgt aflif{s
sfo{sd | tyf ah]6 tof/ ubf{ aflif{s vl/b of]hgf ;d]t tof/ ug'{ kg]5 { . To;/L vl/b of]hgf
tof/ ubf{ ljlgod && adf]lhd vl/bsf] u'? of]hgf tof/ ul/Psf] ePdf ;f] u'? of]hgfsf] ;d]t
cfwf/ lnO{ aflif{s vl/b of]hgf tof/ ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] aflif{s vl/b of]hgf tof/ ubf{ cfufld cfly{s aif{ el/ ug{]
k|To]s vl/b ;DaGwL b]xfosf s'/fx? pNn]v ug'{ kg]5 { M—
-s_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf / cGo ;]jfsf] ljj/0f,
-v_ vl/bsf] ;Defljt Kofs]h,
-u_ vl/b sf/jfxLsf] ;do tflnsf,
-3_ vl/b ljlw,
-ª_ ;Demf}tfsf] lsl;d /
-r_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] aflif{s vl/b of]hgfdf ;dfa]z ug'{ kg]{ egL
;do ;dodf lgwf{/0f u/]sf s'/f .
-#_ pk–ljlgod -@_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] ;do tflnsfdf b]xfosf] sfd ug]{ ;dofjlw
pNn]v x'g' kg]5{ M
-s_ dfn;fdfg vl/b x'gd ] f :k]l;lkms]zg tof/ ug],{
-v_ vl/bsf] nfut cg'dfg tof/ ug],{
-u_ l;naGbL b/efpkq kmf/fd, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfa jf, af]nkq cfJxfg ug]{ jf
k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhft tof/ ug{,]
-3_ l;naGbL b/efpkq, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq cfJxfg jf k/fdz{ ;]jfsf]
k|:tfj dfu ug{ ;"rgf k|sfzg ug],{
-ª_ l;naGbL b/efpkq, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj , af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj
d"Nof+Íg ug],{
-r_ l;naGbL b/efpkq, k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj
:jLs[lt ug{,]
-5_ ;Demf}tf ug],{
-h_ sfo{ cf/De ug{,]
-em_ sfo{ k"/f ug{] /
-`_ k|flws/0fn] cfaZos 7fg]sf cGo s'/f .
%)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

%%
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd tof/ ePsf] aflif{s vl/b of]hgf tof/ u/L cfufdL cfly{s
aif{sf] cg'dflgt aflif{s sfo{sd | tyf ah]6 ;fy To:tf] of]hgfsf] Ps Ps k|lt ;+nUg
u/L ;ldltdf k]z ug{' kg]5 { .
-%_ rfn' cfly{s aif{sf] :jLs[t sfo{sd | tyf ah]6 k|fKt eP ;f] cg'?k aflif{s vl/b of]hgf
kl/dfh{g u/L tfn's sfof{nosf] :jLs[tL lng' kg]5 { .
-^_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd :jLs[t aflif{s vl/b of]hgfdf s'g} ;+zf]wg ug'{ kg]{ ePdf
:jLs[t sfo{sd | tyf ah]6sf] clwgdf /xL ;+zf]wg ug'{ kg]5
{ .
-&_ aflif{s vl/b of]hgfdf pk–ljlgod -#_ adf]lhd pNn]v ePsf] ;do tflnsf cg';f/sf]
sfd ePsf jf:tljs ldltx? ;d]t pNn]v u/L cBfjlws ug'{ kg]5 { .
-*_ tfn's sfof{non] pk–ljlgod -#_ adf]lhd vl/b of]hgfdf plNnlvt sfo{ ;dodf ;DkGg
eP gePsf] cg'udg ug{' kg]5 { .
&(= ah]6 tyf lgdf{0f:ynsf] Joj:yf M -!_ vl/bsf] nflu cfjZos ah]6 Joj:yf geO{ vl/b
sf/AffxL z'? ug{' x'bF g} .
-@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] cj:yfdf ah]6sf] Joj:yf
geP klg vl/b sf/afxL z'? ug{ ;lsg]5 M—
-s_ ax'jif{Lo{ ;Demf}tf adf]lhd ul/g] vl/bsf] xsdf klxnf] jif{sf] nflu cfjZos ah]6
Joj:yf ePkl5 cGo jif{sf] nflu vl/b sf/afxL ug{, jf
-v_ vl/b ;DaGwL] k|f/lDes tof/L ug'{ cTofjZos eO{ l;naGbL b/efpkq jf af]nkq
cfXjfg ug],{ k"jo{ f]Uotfsf] b/vf:t cfXjfg ug],{ k/fdz{bftfsf] ;"rL tof/ ug{
;"rgf k|sfzg ug{,] k/fdz{bftfaf6 k|:tfj dfu ug{] jf l;naGbL b/efpkqsf]
kmf/fd, af]nkq jf k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhft jf k|:tfj ;DaGwL sfuhft
pknAw u/fpg] h:tf sfo{ ug{ .
-#_ lgdf{0f:ynsf] Joj:yf geO{ ;f];u+ ;DalGwt vl/b sf/afxL z'? ug'{ x'bg} .
*)= dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ / ;]jfsf] ljj/0f tof/ ug'{ kg]{M %!
-!_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jf vl/b ug{' cl3 To; ;DaGwL :k]lzlkms]zg, of]hgf, gSzf,
l8hfOg, ljz]if cfjZostf Jff cGo ljj/0fx? tof/ u/L nfut cg'dfg :jLs[t ug]{
clwsf/L af6 :jLs[t u/fpg' kg{5 ] . o;/L tof/ ul/Psf] ljj/0fx? b]xfosf] s'g} cj:yfdf
;+zf]wg ug{ ;lsg]5 .
-s_ ljj/0f tof/ ubf{sf avt k"jf{gd' fg ug{ g;lsg] ef}ule{s ?kn] hl6n k|sl[ tsf]
lgdf{0f sfo{ ePdf .
-v_ ljj/0f tof/ ul/;s] kl5 k|fs[lts k|sf]khGo kl/l:ylt l;h{gf ePdf .
-u_ k|flws/0fsf] gD;{ kl/jt{g ePdf .
-3_ lgdf{0f sfo{ ;+rfng ug]{ k"j{ lgwf{l/t k|ljlw k4lt kl/jt{g ePdf .
-ª_ ljz]if / hl6n k|sl[ tsf] ;+/rgf eO{ ;f]sf] sfof{Gjogdf sl7gfO{ pTkGg ePdf .
%!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

%^
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ljj/0f tof/ ubf{ To:tf dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf]
;Da¢ j:t'ut k|fljlws tyf u'0f:t/hGo lji]fztf / sfdsf] cfwf/df tof/ ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -!_ / -@_ adf]lhd ljj/0f tof/ ubf{ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf]
ljz]iftfx? :ki6?kdf a'lemg] u/L pNn]v ug]{ csf]{ s'g} pkfo gePsf] cj:yfdf afx]s s'g}
vf; a|f08, 6]8« dfs{, gfd, k]60] 6, l8hfOg, k|sf/, pTklQ jf pTkfbssf] gfd pNn]v ug{
;lsg]] 5}g .
t/ To;/L pNn]v gu/L gx'g] cj:yfdf s'g} vf; a|f08, 6]8« dfs{, gfd, k]60] 6,
l8hfOg, k|sf/, pTklQ jf pTkfbssf] gfd pNn]v u/L æ;f] ;/xÆ eGg] z + Abx? pNn]v ug{
;lsg]5 .
-$_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf]
k|fljlws jf u'0f:t/hGo ljz]iftfx?sf] ljj/0f / k/LIf0f -6]l:6ª_, dfls{Ë+ , Kofs]lhË,
n]alnË jf k'li6s/0fsf] k|df0fkq -sgkm/ld6L ;l6{lkms]6_ ;DaGwL cfwf/ jf ;+st] jf
zAbfjnL pNn]v ubf{ To:tf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] sfd;+u c;Da4
x'g,] of]Uo af]nkqbftfnfO{ vl/b k|so[ fdf ;xefuL x'g s'g} lsl;dn] afwf k'¥ofpg] jf
cf}lrTo lagf k|lt:kwf{nfO{ ;Lldt ug]{ u/L ljj/0f, cfwf/, ;+st] jf zAbfjnL pNn]v ug{
;lsg] 5}g .
*!= dfn;fdfgsf] k|fljlws :k]l;lkms]zgdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/fM dfn;fdfgsf] k|fljlws :k]l;lkms]zg
pNn]v ubf{ cfaZostf cg';f/ b]xfosf s'/f pNn]v ug'{ kg]5 { M—
-s_ cfaZos ePdf k|:tfljt sfdsf] of]hgf, gSzf / l8hfO{g,
-v_ ljn ckm SjflG66Lh,
-u_ dfn;fdfgsf] ;fGble{s ef}lts tyf /;folgs ljz]iftf, ck]lIft sfo{;Dkfbg ;DaGwL
ljz]iftf,
-3_ k|fljlws jgfj6 -sGkmLUo'/z ] g_
-ª_ dfn;fdfgsf] cfo' cjlwe/sf] nflu cfjZos kg]{ hu]8f kf6{kh " f{ / plNnlvt ;]jf pknAw
x'g] jf gx'g,]
-r_ af]nkqsf ;fy k]z ug'{ kg]{ dfn;fdfgsf] ljj/0ffTds k'l:tsf jf gd"gf,
-5_ ck]lIft sfo{;Dkfbg tyf u'0f:t/ k|Tofe"tLsf] ljj/0f,
-h_ jf/]06L tyf dd{t ;+ef/ ;DjGwL Joj:yf,
-em_ dfn;fdfgaf6 jftfj/0fdf s'g} k|efj kg]{ eP To:tf] k|efj / To:tf] k|efj sd ug{
ckgfpg' kg]{ dfkb08, /
-`_ cfk"lt{ ePsf] dfn;fdfg af]nkq ;DjGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] :k]l;lkms]zg jdf]lhdsf]
eP gePsf] s'/f k/LIf0f ug{ ckgfOg] dfkb08 / tl/sf,
-6_ k|flws/0fn] lgwf{/0f u/]sf] cGo cfjZos s'/fx? .
*@= lgdf{0f sfo{sf] k|fljlws :k]l;lkms]zgdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/fM lgdf{0f sfo{sf] k|fljlws :k]l;lkms]zg
pNn]v ubf{ cfaZostf cg';f/ b]xfosf s'/fx? pNn]v ug''{ kg]5 { M–
-s_ k|:tfljt lgdf{0f sfo{sf] sfo{If]q / p2]Zo,

%&
-v_ lgdf{0f :ynsf] ef}lts k|sl[ t / cj:yf,
-u_ k|:tfljt lgdf{0f sfo{sf] l8hfO{g, lgdf{0f, pks/0f h8fg -O/]Szg_, pTkfbg, h8fg
-OG;\6n]zg_ h:tf sfo{sf] ljj/0f,
-3_ lgdf{0f sfo{sf] x/]s PsfO{ cfO{6dsf] cg'dflgt kl/df0f ePsf] ljn ckm SjflG6l6h,
-ª_ lgdf{0f sfo{af6 jftfj/0fdf k|efj kg]{ eP To:tf] k|efjsf] ljj/0f / To:tf] k|efj sd ug{
ckgfpg' kg]{ dfkb08,
-r_ NklDaª / ljB't h8fg ;DaGwL sfd ;d]t ug'{ kg]{ eP ;f] sfd ;DaGwL laz]if k|fljlws
:k]l;lkms]zg
-5_ cfk"lt{ ug'{ kg]{ pks/0f / kf6k"hf{sf] lj:t[t ljj/0f,
-h_ ck]lIft sfo{;Dkfbg jf u'0f:t/sf] k|Tofe"tL ;DaGwL ljj/0f,
-em_ lgdf{0f sfo{sf] ljleGg r/0fdf ul/g] lg/LIf0f tyf k/LIf0f,
-`_ sfo{ ;DkGg k/LIf0f -sDKnL;g 6]i6_,
-6_ lgdf{0f sfo{ ;DkGg eP kl5 lgdf{0f Joj;foLn] pknAw u/fpg' kg]{ k|fljlws sfuhft,
lgdf{0f eP adf]lhdsf] b'?:t -Ph laN6_ gSzf, pks/0f ;~rfng k'l:tsf, -ck/]l6Ë
Dofg'cn_
-7_ lgdf{0f sfo{ :jLsf/ ug{sf] nflu k|flws/0fn] ug'{ kg]{ lg/LIf0f / sfo{;Dkfbg -k/km/d]G;_
k/LIf0f,
-8_ lgdf{0f sfo{ k|f/De / ;DkGg ug]{ ;dosf], sfo{tflnsf /
-9_ k|flws/0fn] lgwf{/0f u/]sf] cGo cfjZos s'/f .
*#= cGo ;]jfsf] ljj/0fdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/fM cGo ;]jfsf] ljj/0f pNn]v ubf{ cfjZostf cg';f/
b]xfosf s'/f v'nfpg' kg]5{ M—
-s_ ;]jfsf] k|of]hg / sfo{If]q,
-v_ ck]lIft sfo{;Dkfbg, ;]jf k|bfosn] k|bfg ug'k{ g]{ sfd / ;]jf,
-u_ af]nkqbftfn] af]nkq ;fy pknAw u/fpg' kg]{ ljj/0ffTds k'l:tsf jf gd"gf,
-3_ ;]jf k|bfosn] kfngf ug'{ kg]{ zt{,
-ª_ ;]jf k|bfosn] k|bfg u/]sf] ;]jf d"Nof+Íg ug]{ cfwf/ / tl/sf,
-r_ sfd jf ;]jfsf] u'0f:t/ k/LIf0f / lg/LIf0f,
-5_ sfo{;Dkfbg / u'0f:t/ k|Tofe"tLsf] ljj/0f, /
-h_ ;]jf k|bfosn]] k|bfg ug'{ kg]{ tflnd / ;'k/Lj]If0fsf] lsl;d / kl/df0f,
-em_ k|flws/0fn] lgwf{/0f u/]sf cGo cfjZos s'/f .
*$= Nffut cg'dfg tof/ ug'{ kg]M{ -!_ lgdf{0f sfo{sf] xsdf afx]s Ps nfv ?k}of eGbf a9Lsf] s'g}
klg vl/bsf] nflu nfut cg'dfg tof/ ug'{ kb{5 . t/ lgdf{0f sfo{sf] xsdf eg] hlt;'s} /sdsf]
vl/b ug'{ k/] klg nfut cg'dfg tof/ ug'k{ g]5 { . %@
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd tof/ ePsf] nfut cg'dfg / ljlgod *) adf]lhd tof/ ePsf]
ljj/0f %# clwsf/ k|fKt clwsf/Laf6 :jLs[t ePsf] x'g' kg]5 { .
%@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
%#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

%*
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd :jLs[t ePsf] nfut cg'dfg cg';f/ ;f]xL cfly{s aif{ leq jf
nfut cg'dfg :jLs[t ePsf] ldltn] Ps aif{ leqdf af]nkq cfJxfgsf] ;"rgf k|sfzg gePsf]
ca:yfdf o; ljlgodfjnLsf] k|so[ f ckgfO{ k|To]s cfly{s aif{df cWofjlws ug'{ kg]5 { .
-$_ ljlgod -*)_ adf]lhdsf] ljj/0f tyf pk ljlgod -!_ adf]lhdsf] nfut cg'dfg
ljz]if sf/0f k/L ;+;f]wg ug'{ k/]df afx]s Ps k6s :jLs[t ePsf] l8hfOg jf nfut
cg'dfgdf ;+;f]wg ug'{ kbf{ To:tf] ;+;f]wg z'?sf] nfut cg'dfg c+sdf kRrL; k|lt;t
eGbf a9L km/s k/]df jf q'l6k'0f{ l8hfO{g u/]sf] jf c:jfefljs nfut cg'dfg tof/
u/]sf] sf/0fn] vl/b sfo{ k|efljt ePdf To:tf] l8hfO{g jf nfut cg'dfg tof/, hf+r jf
:jLs[t ug]{ kbflwsf/L / ;f] sfo{df ;+nUg k/fdz{bftf lhDd]jf/ x'g5 ] . %$
*%= lgdf{0f sfo{sf] nfut cg'dfgM -!_ ljlgod *$ adf]lhd lgdf{0f sfo{sf] nfut cg'dfg tof/ ubf{
g]kfn ;/sf/n] :jLs[t u/]sf] gD;{ / ;/sf/L sfof{nox?sf] nflu lgwf{/0f ePsf] ;DalGwt
lhNnfsf] lgdf{0f ;fdu|Lsf] b/efp, d]lzg tyf pks/0fsf] ef8f jf sfdbf/sf] Hofnfsf] b//]6
adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg]5 { .
t/ To:tf] b//]6 gePdf ;Dej eP;Dd ;/sf/L sfof{non] tf]ss ] f] b/efp / ;f] gePdf
nfut cg'dfg :jLs[t ug]{ clwsf/Ln] k|rlnt ahf/ efpsf] cfwf/df b//]6 lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ubf{ dfn;fdfg :ynut ?kdf pknAw x'g]
jf gx'g] cWoog u/L lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug{ nfUg] ;dofjlw ls6fg u/L tof/ ug'k{ g]5 { .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ubf{ lgdf{0f sfo{df pks/0f k|of]u u/L
lgdf{0f ug{ ;lsg] / k|flws/0fnfO{ ldtJooL x'g] u/L To:tf] pks/0f k|of]usf] gD;{ cg';f/
nfut cg'dfg ug'{ kg]5 { .
-$_ o; ljlgod adf]lhd tof/ ePsf] lgdf{0f sfo{sf] nfut cg'dfg, To:tf] nfut cg'dfg
tof/ ug]{ k|fljlws eGbf Ps tx dflysf] ;DalGwt laifosf] k|fljlws jf k|fljlwsx?sf]
;d"xnfO{ l8hfO{g 8«Oª{ ;d]t hfFRg nufO{ s'g} q'6L b]lvPdf To:tf] q'6L ;Rofpg nufpg'
kg]5
{ . sfof{nodf dflyNnf] txsf] k|fljlws gePdf ljefluo k|dv ' n] To:tf] nfut cg'dfg
hfFRg] Joj:yf ldnfO{ lbg' kg]5{ .
*^= dfn;fdfgsf] nfut cg'dfgM -!_ ljlgod *$ adf]lhd dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{
;DalGwt dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zgsf] clwgdf /xL b]xfosf s'g} jf ;a} cfwf/ adf]lhd tof/
ug'{ kg]5
{ M–
-s_ k|flws/0fn] rfn' jf cl3Nnf jif{x?df ;f]xL k|sl[ tsf] vl/b ubf{ nfu]sf] jf:tljs nfut,
-v_ :yfgLo ahf/df k|rlnt b/efp,
-u_ pBf]u jfl0fHo ;+3n] b//]6 hf/L u/]sf] ePdf To:tf] b//]6,
-3_ cGo ahf/sf] k|rlnt b/efp / dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ :yfg;Dd nfUg] cg'dflgt
9'jfgL vr{,
-ª_ aLdf ug'{ kg]{ ePdf aLdfsf] lk|ldod vr{,
-r_ dfn;fdfg h8fg ug{' kg]{ ePdf h8fg vr{,
%$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

%(
-5_ s'g} tflnd lbg' kg]{ ePdf To:tf] tflnd vr{,
-h_ dfn;fdfgsf] lg/LIf0f jf k/LIf0fsf] nflu nfUg] vr{,
-em_ :k]o/ kf6{; jf dd{t ;]jf cfaZos kg]{ ePdf To:tf] :k]o/ kf6{; jf ;]jfsf] nflu nfUg
;Sg] vr{, cflb .
*&= k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfgM -!_ ljlgod *$ adf]lhd k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{
b]xfosf s'g} jf ;a} cfwf/ adf]lhd tof/ ug{' kg]5
{ M–
-s_ g]kfn ;/sf/n] k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dfg ;DaGwL s'g} gD;{ tof/ u/]sf] eP To:tf]
gD;{,
-v_ ;DalGwt k/fdz{ ;]jfsf] sfo{ If]qut zt{,
-u_ k|flws/0fn] rfn' jf cl3Nnf jif{x?df ;f]xL k|sl[ tsf] vl/b ubf{ nfu]sf] jf:tljs nfut .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;]jfsf] nfut cg'dffg tof/ ubf{ b]xfosf vr{x?
v'nfO{ cg';l' r -!#adf]l] hdsf] 9fFrfdf tof/ ug'{ kb{5 . ;fy} ljlgod ** adf]lhdsf]
cGo ;]jfsf] nfut cg'dfg ;d]t cg';l' r -!#sf] 9fFrfdf tof/ ug{ ;lsg]5 . %%
-s_ d'Vo hgzlQm Pa+ cGo hgzlQmsf] kfl/>lds,
-v_ e|d0f vr{, hgzlQmsf] a;f]af; vr{, sfof{no vr{, cfaZos dfn;fdfg pks/0f / ;]jf
vr{, k|lta]bg / cGo sfuhftsf] 6«fG;n]zg, 5kfO{ vr{,
-u_ k/fdz{bftfn] tflnd, uf]i7L jf e|d0fsf] Joj:yf ug'{ kg]{ eP To:tf] sfdsf] nflu nfUg]
vr{ / cGo vr{ cflb .
**= cGo ;]jfsf] nfut cg'dfgM -!_ ljlgod *$ adf]lhd cGo ;]jfsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{ b]xfo
adf]lhd tof/ ug'{ kg]5
{ .
-s_ ;jf/L ;fwg, d]zLg tyf pks/0f %^ ef8fsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{ b]xfosf
s'/fnfO{ larf/ u/L df]6fdf]6L nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg]5
{ M
-!_ ef8fdf lnO{g] cfaZos kg]{ ;jf/L ;fwg, d]lzg/L cf}hf/, pks/0f jf dfn;fdfgsf]
ljj/0f, :k]l;lkms]zg, ca:yf / tL j:t'x?sf] cfo'
-@_ k|rlnt ahf/ b/,
-#_ ef8fdf lng] cjlw,
-$_ O{Gwgsf] d"No / vkt /
-%_ ;ldltn] pko'Qm 7x¥ofPsf] cGo s'/f .
-v_ 9'jfgLsf] nfut cg'dfg tof/ ubf{ ;/sf/L sfof{nox?sf] nflu s'g} b//]6 lgwf{/0f ePsf]
ePdf To:tf] b//]6sf] cfwf/df / To:tf] b//]6 gePsf] ca:yfdf k|rlnt ahf/ b//]6sf]
cfwf/df df]6fdf]6L nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg{5 ] .
%%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
%^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

^)
-u_ dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug'{ kbf{ k|flws/0fdf To; ;DaGwL ljz]if1 jf bIf sd{rf/L eP
To:tf] sd{rf/Laf6 / To:tf] sd{rf/L geP To:tf] sfd ug]{ JolQm, kmd{, sDkgL jf
;+:yfaf6 nfut cg'dfg tof/ u/fpg' kg]5 { .
-3_ 3/ ef8f / ;]jf s/f/ ;DaGwL nfut cg'dfg tof/ ubf{ k|rlnt ahf/ b/ cg';f/
df]6fdf]6L nfut cg'dfg tof/ ug'{ kg]5
{ .
*(= ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] lgwf{/0f u/]sf] cfwf/ kfng ug'{ kg]M{ nfut cg'dfg tof/
ubf{ larf/ ug'{ kg]{ egL ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] s'g} gD;{ jf cfwf/ lgwf{/0f u/]sf]
ePdf o; ljlgodfjnL adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ubf{ ;f] cfwf/ ;d]t kfng ug'{ kg]5 { .
()= nfut cg'dfg tof/ ubf{ ljrf/ ug'{ kg]{ s'/fM -!_ k|flws/0fn] s'g} klg vl/bsf] nfut cg'dfg
tof/ ubf{ b]xfosf] s'/f ljrf/ ug'{ kg]5
{ M–
-s_ vl/b ;DaGwL ;Dk"0f{ sfd Pp6} vl/b ;Demf}tfaf6 x'g ;Sg] jf sfd lkR5] 5'§} vl/b
;Demf}tf ug'{ kg],{
-v_ vl/b ;Demf}tf gaLs/0f ug{ kg]{ jf gkg],{
-u_ vl/bsf] cGo s'g} ljsNk eP To:tf] ljsNk,
-3_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;DkGg ug{sf] nflu nfUg ;Sg] clwstd /sd tyf ;do, /
-@_ nfut cg'dfg tof/ ubf{ af]nkq hdfgt jf sfo{ ;Dkfbg hdfgt nufot df]ljnfO{hz ] g
/ l8df]ljnfO{hz
] g vr{, ladf, k/fdz{bftfnfO{ lbg' kg]{ ;'ljwf afktsf sfo{x?, u'0f:t/
k/LIf0f, Joj;fohGo :jf:Yo / ;'/Iff, Ph ljN6 gSzf, sfo{ ;Dkfbg hdfgtsf] sldzg
vr{ cflbsf] 5'§} cfO6d agfO{ nfut cg'dfgdf ;dfj]z ug'{ kg]5 { .
-#_ lgdf{0f sfo{sf] nfut cg'dfg cg';r
" L * adf]lhd x'g5
] / cGo vl/bsf] nfut cg'dfgsf]
9f+rf g]kfn ;/sf/÷;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g5] .
(!= df}hb' f ;"rL -:6flG8Ë lni6_ tof/ ug]M{ -!_ ljlgod !^@ / !&( adf]lhd vl/b ug]{ k|of]hgsf] nflu
vl/bsf] k|sl[ t cg';f/ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfossf] 5'§f 5'§}
df}hb' f ;"rL tof/ u/L ;f]sf] :jLs[lt sfof{no k|dv ' af6 u/fO{ clen]v /fVg' kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] df}hb' f ;"rLdf gfd ;dfa]z ubf{ cfjZos of]Uotfsf cfwf/
lgwf{/0f u/L ;DjlGwt sfdsf] nflu of]Uo AolQm, kmd{ jf sDkgLsf] gfd ;dfa]z ug'{ kg]5
{ .
-#_ df}hb' f ;"rL tof/ ug{sf] nflu sDtLdf kGw| lbgsf] Dofb lbO{ k|To]s cfly{s jif{sf]
k|f/Dedf b]xfosf ljj/0f v'nfO{ k|flws/0fsf] k|wfg sfof{non] cGt/ut sfof{nox?sf]
nflu ;d]t /fli6«o:t/sf] ;dfrf/kqdf ;"rgf k|sfzg u/L OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf
sDkgLAff6 ;DalGwt sfof{nodf lgj]bg k]z ug]{ u/L lga]bg dfu ug'{ kg]5
{ M–
-s_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jf k|bfossf] of]Uotf,
-v_ df}hb' f ;"rLsf] juL{s/0f,
-u_ df}hb' f ;"rL cBfjlws ug]{ sfo{ljlw, /
-3_ df}hb' f ;"rL dfGo /xg] cjlw .

^!
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf ;"rgf k|flws/0fsf] j]e ;fO{6df ;d]t /fVg' kg]5
{ .
-%_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] of]Uotf k"/f ug]{ JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] df}hb' f ;"rLdf
;dfj]z x'g lgwf{l/t ;dofjlw leq cfjZos sfuhft ;lxt lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd k|fKt lgj]bg pk/ hfFra'em u/L] pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf]
of]Uotf k"/f u/]sf]] lgj]bsnfO{ df}hb' f ;"rLdf ;dfj]z ug{' kg]5
{ .
-&_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd s'g} cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn]
df}hb' f ;"rLdf gfd ;dfa]z ug{ lgj]bg glbPsf] ePtf klg ;+lIfKt ;"rLdf k|ofKt dfqfdf
cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfossf] gfd ;dfa]z x'g g;s]df
lautsf cfly{s aif{df u/]sf] vl/bdf ;Gtf]ifhgs?kn] sfd u/]sf] b]lvPdf jf To:tf]
cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] ;f] sfd ug{ VoftL k|fKt
u/]sf] cfwf/df ;d]t df}hb' f ;"rLdf gfd ;dfa]z ug{ ;lsg]5 .
-*_ df}hb' f ;"rLdf ;dfj]z ePsf jf ;f] ;"rLaf6 x6fO{Psf cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf
;]jf k|bfossf] ljj/0f k|To]s cfly{s jif{df cBfjlws u/L To:tf] cBfjlws df}hb' f
;"rLnfO{ cfkm\gf] ;"rgf kf6Ldf ;"rgf 6fF; ug'{ kg]5
{ .
-(_ df}hb' f ;"rLdf g/x]sf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{ k|flws/0faf6 cfJxfg ePsf] l;naGbL
b/efpkq, af]nkq jf k|:tfjdf efu lng alGrt ug{ kfO{g] 5}g .
(@= d"No clej[l4 s/ btf{ k|df0f kq ePsf;+u vl/b ug'{kg]{M -!_ s'g} vl/b ubf{ cfGtl/s
/fhZj sfof{noaf6 :yfoL n]vf gDa/df / d"No clea[l¢ s/ btf{ k|df0f kq k|fKt u/]sf JolQm,
kmd{, ;+:yf jf sDkgLjf6 dfq vl/b ug'{ kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg b]xfPsf] cj:yfdf d"No clea[l¢ s/
btf{ k|df0f kq k|fKt gu/]sf JolQm, kmd{,{ ;+:yf jf sDkgLjf6 ;d]t vl/b ug{ ;lsg]5M–
-s_ jL; xhf/ %& ?k}of eGbf sd /sdsf] dfn ;fdfg vl/b ubf{ jf lgdf{0f sfo{ u/fpbf,
-v_ d"No clea[l¢ s/ gnfUg] dfn ;fdfg vl/b ubf{,
(#= g]kfndf pTkflbt dfn;fdfg vl/b ug'{ kg]M{ -!_ o; ljlgoddf plNnlvt s'g} ljlw 5gf}6
u/L vl/b ubf{ ljb]zL dfn;fdfg eGbf g]kfndf pTkflbt dfn;fdfg kGw| %* k|ltzt;Dd dx+uf]
ePtfklg g]kfnL dfn;fdfg g} vl/b ug'{ kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd vl/b ubf{ cfk"lt{stf{n] g]kfndf pTkfbg ePsf] k|df0f (Country
of Origin) k]z ug'{ kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|fyldstf lbbf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf ;f] Joj:yf pNn]v
u/L pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] k|df0f k]z ug'{ kg]{ s'/f ;d]t v'nfpg' kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg /fli6«o :t/sf] af]nkqsf] xsdf bft[
kIfsf] C0f tyf cg'bfg ;xfotfaf6 vl/b ubf{ o; ljlgodsf] Joj:yf nfu" x'g] 5}g .
%&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
%*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

^@
kl/R5]b – !@
vl/b ljlw / vl/b ;Demf}tfsf] 5gf}6

($= vl/b ljlw 5gf}6 ug'{ kg]M{ -!_ k|flws/0fn] s'g} vl/b ug'{ kbf{ o; ljlgodfjnLdf plNnlvt ca:yf
/ d"Nosf] cfwf/df b]xfosf]] s'g} Ps ljlw ckgfO{ vl/b ug'{ kg]5 { M
-s_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jf vl/b ug'{ kbf{M
-!_ cGt/f{li6«o :t/df v'Nnf af]nkq cfXjfg u/L,
-@_ /fli6«o :t/df v'Nnf af]nkq cfXjfg u/L,
-#_ l;naGbL b/efpkq cfXjfg u/L,
-$_ ;f]em} vl/b u/L,
-%_ cdfgtaf6 jf
-^_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 .
-&_ Psd'i6 b/ ljlwaf6, %(
:ki6Ls/0f o; pkv08sf] k|of]hgsf] nflu "Psd'i6 b/ lalw af6 eGgfn]" k|To]s
OsfO{sf] kl/df0f / nfut cg'dfgsf] s'n c+s eGbf s] slt 36L jf a9L k|ltztdf sfd ug]{ xf]
;f] saf]n u/L af]nkq k]z ug]{ ljlw ;Demg' kb{5 .
-*_ pTkfbs jf clws[ t ljs| ] t fb\ j f/f lgwf{ l /t b/df -Sof6nu ;lkË_ vl/b ug] {
ljlwaf6, ^)
:ki6Ls/0f o; pk v08sf] k|of]hgsf] nlfu " pTkfbs jf clws[t ljs|t] fb\jf/f lgwf{l/t b/df
-Sof6nu ;lkË_ vl/b ug]{ ljlw af6 "eGgfn] s'g} dfn;fdfg lgdf{0f ug]{ sDklgn] pTkfbgsf]
ljz]iftf,u'0f:t/ / ;'lawfsf cfwf/df to u/]sf] las|L d"No ;DalGwt sDkgLsf] j]e;fO{6df jf
-a|f;
] /_df ;fa{hlgs u/] kl5 ;dfg :t/sf] dfn;fdfg pTkfbg ug]{ sDklgn] tf]ss ] f] d"Nodf
k|lt:kwf{ u/fO{ ul/g] vl/b ljlw ;Demg' kb{5 .
-(_ ;Lldt af]nkqbftfn] efu lng] -lnld6]8 6]08l/Ë_ vl/b ljlwaf6 ^!
:ki6Ls/0f o; pk v08sf] k|of]hgsf] nlfu ";Lldt af]nkqbftfn] efu lng] -lnld6]8
6]08l/Ë_ vl/b ljlwaf6 "eGgfn] s'g} dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jf vl/bdf ;Lldt
pTkfbs,cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos dfq ePdf To:tf] pTkfbs, cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos aLr
dfq k|lt:kwf{ u/fO{ ul/g] vl/b ljlw ;Demg' k5{ .
-!)_ gofF lng] k'/fgf] lbg] -afO{ Aofs d]y8_ vl/b ljlwaf6, ^@

%(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

^#
:ki6Ls/0f o; pk v08sf] k|of]hgsf] nflu "gofF lng] k'/fgf] lbg]-afO{ Aofs d]y8_
vl/b ljlwaf6" eGgfn] lglZrt ;do kl5 cf}lrToxLg x'g] jf hg:jf:Yo jf jftfj/0fsf] b[li6n]
lnnfd ug{ jf e08f/0f u/L /fVg gldNg] jf k|of]u ug{ gx'g] cj:yfsf dfn;fdfg jf d]l;g/L
cf}hf/ tf]lsP adf]lhd d"Nof+sg u/L ;DalGwt pTkfbs jf cfk"lt{stf{nfO{ lkmtf{ lbO{ gofF lng]
lalw ;Demg' k5{ ."
-v_ k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ kbf{M
-!_ k|lt:kwf{Tds k|:tfj dfu u/L,
-@_ ;f]em} jftf{jf6 .
-!_ o; ljlgoddf cGoyf Joj:yf ul/Psf]df jfx]s s'g} vl/b ug'{ kbf{ ;Dej eP;Dd
v'Nnf ?kdf af]nkq cfJxfg jf k|lt:kwf{Tds k|:tfj dfu u/L vl/b ug'k{ g]5 { / of]Uo
af]nkqbftfnfO{ To:tf] vl/b k|so[ fdf ;xefuL x'g s'g} e]befj gu/L ;dfg cj;/ k|bfg
ug'{ kg]5{ .
($-s_ Psd'i6 b/ ljlwaf6 ul/g] vl/bsf] sfo{ljlw ^#
-!_ k|flws/0fn] s'g} of]Uotf cjZos gkg]{ k|sl[ tsf] b'O{ s/f]9 ?k}of ;Dd nfut cg'dfg ePsf]
lgdf{0f sfo{ vl/b ug'{ kbf{ nfut cg'dfg ;fj{hlgs u/L /fli6«o:t/sf] af]nkq cfAxfg
u/L Psd'i6 b/ ljlwsf] cfwf/df vl/b ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhd af]nkqbftfn] af]nkq bflvnf ubf{ s'n nfut cg'dfgdf lglZrt
k|ltzt 3l6 jf a9L k|ltztdf sfd ug]{ Psd'i6 b/ saf]n u/L af]nkq k]z ug'{ kg]5 { .
-#_ pk ljlgod-!_ adf]lhdsf] ljlw ax'jifL{o ;Demf}tf ug'{ kg]{ vl/b sf/afxLdf k|of]u ug{
;lsg] 5}g .
($-v_ pTkfbs jf clws[t ljs|t] fb\jf/f lgwf{l/t b/df -Sof6nu ;lkË_ ljlwaf6 ul/g] vl/bsf]
sfo{ljlwM ^$
-!_ k|flws/0fn] x]le OSo'kd]G6,;jf/L;fwg,cf}hf/,d]l;g/L,pks/0f jf o:t} cGo oflGqs
dfn;fdfgx? To:tf] ;dfg :t/sf] dfn;fdfg pTkfbg jf ljt/0f ug]{ pTkfbs sDklg
jf To;sf] cflwsfl/s las|t] fnfO{ slDtdf kGw| lbg;Ddsf] lnlvt ;"rgf lbO{ k|lt:kwf{
u/fO{ vl/b ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhd ;"rgf k|fKt eP kl5 To:tf] dfn;fdfg las|L ug{ rfxg] pTkfbs
sDklg jf To;sf] cflwsfl/s :k]l;lkms];g,u'0f:t/,d"No / ;'ljwf ;lxtsf] ljj/0f- Sof6nu
jf a|f;] /_ ;+nUg /flv k|flws/0fdf lgj]bg btf{ u/fpg' kg]5{ .
-#_ pk ljlgod-@_ adf]lhd btf{ ePsf pTkfbs sDklg jf To;sf] cflwsfl/s las|t] fn] k]z
u/]sf] :k]l;lkms];g,u'0f:t/,d"No / ;'ljwf ;lxtsf] ljj/0f-Sof6nu jf a|f;] /_ x]l/ ;dfg
:k];Llkms];g / u'0f:t/ ePsf pTkfbgx?sf] pTkfbs sDklg jf To;sf] cflwsfl/s
las|t] fsf] ;'lr tof/ ug'{ kg]5
{ .

^$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

^$
-$_ pk ljlgod-#_ adf]lhdsf] ;'lrsf] cwf/df vl/b ul/g] dfn;fdfgsf] kl/df0f vf]ln
pTkfbs jf clws[t las|t] faf6 tf]lsPsf] d"No / ;'ljwf dWo] d"Nodf 5'6 jf ;'ljwfdf yk
x'g ;Sg] ljj/0f ;lxtsf] cfly{s k|:tfj dfu ug'{ kg]5 { .
-%_ pk ljlgod -$_ adf]lhdsf] k|:tfj k|fKt ePkl5 d"Nodf kfO{g] 5'6 / ;'ljwfdf x'g] yk
;d]tsf] cfwf/df o; ljlgodfjnL adf]lhd d"Nof+sg u/L Go"gtd d"Nof+lst ;f/e't
k|efjuf|lx k|:tfjbftfsf] 5gf}6 ug'{ kg]5 { .
-^_ pk ljlgod -%_ adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftf;+u ljlgod !!* sf] pk ljlgod -@_
sf] v08 b ! adf]lhd sfo{;Dkfbg hdfgt lnO{ vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]5 { .
-&_ pk ljlgod-!_ adf]lhdsf] ljlw ax'jifL{o ;demf}tf ug'{ kg]{ vl/b sf/afxLdf k|of]u ug{
;lsg] 5}g .
($ -u_ ;Lldt af] n kq- lnld6] 8 6] 0 8l/Ë_ ljlwaf6 ul/g] vl/bsf] sfo{ l jlwM ^%
-!_ k|flws/0fn] ;Lldt dfqfdf pknAw ePsf] jf x'g] s'g} dfn;fdfg,lgdf0f{sfo{, k/fdz{
;]jf jf cGo ;]jf vl/b ug'{ k/]df To:tf] k|sl[ tsf] cfk"lt{stf{,lgdf0f{ Aoj;foL, k/fdz{bftf
jf ;]jf k|bfosx? tLg jf ;f] eGbf sd ;+Vofdf pknAw ePsf] cj:yf Plsg u/L To:tf
cfk"lt{stf{,lgdf0f{ Jofj;foL,k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfosx? aLr dfq k|lt:kwf{xg' ] u/L kGw|
lbgsf] af]nkq cfAxfgsf] ;'rgfsf] dfWodåf/f af]nkq jf k|:tfj dfu u/L vl/b ug{
;Sg]5 .
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhdsf] ljlw ax'jifL{o ;Demf}tf ug'{ kg]{ vl/b sf/afxLdf k|of]u ug{
;lsg] 5}g .
-#_ k|flws/0fn] ;Lldt af]nkq ljlwsf] dfWofdaf6 vl/b ug'{ kbf{ Ps tx dflysf] clwsf/Lsf]
k"j{ :jLs[lt lng' kb{5 .
($-3_ gofF lng] k'/fgf] lbg]- afO{ Aofs d]y8_ vl/b ljlwaf6 ul/g] vl/b sfo{ljlw ^^
-!_ k|flws/0fn] lglZrt ;do kl5 cf}lrToxLg x'g] jf hg:jf:Yo jf jftfj/0fsf] b[li6n]
lnnfd ug{ jf e08f/0f u/L /fVg gldNg] jf k|of]u ug{ gx'g] cj:yfsf dfn;fdfg jf
d]l;g/L cf}hf/ tf]lsP adf]lhd d"Nof+sg u/L ;DalGwt pTkfbs jf cfk"lt{stf{nfO{ lkmtf{
lbO{ ;f]lx k|sl[ tsf] gofF dfn ;fdfg ;f]lx pTkfbs jf cflwsfl/s las|t] f jf cfk"lt{stf{af6
;6\6f k6\6f u/L lng ;Sg]5 .
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhd ;6\6f k6\6f ubf{ To:tf] dfn;fdfgsf] pTkfbs jf cflwsfl/s
las|t] f jf cfk"lt{stf{;u+ k'/fgf] dfn;fdfgsf] d"Nof+sg k|:tfj lnO{ gofF dfn;fdfgsf]
lgwf{l/t /sd s6\6f u/L vl/b ;Demf}tf u/L vl/b ug'{ kg]5 { .
-#_ o; ljlgod adf]lhd vl/b ul/g] gofF dfn;fdfg dfGotf k|fKt ;+:yfaf6 u'0f:t/ k|dfl0ft
ePsf] x'g' kg]5 { .
-$_ pk ljlgod-@_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf ubf{ vl/b x'g] gofF dfn;fdfgsf] hLjgrs|
kZrft o; ljlw k|of]u u/L k'g k|of]u u/L ;6\6f k6\6f ug{ ;lsg] jf g;lsg] s'/f v'nfpg'
kg]5{ .
^%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

^%
-%_ k|flws/0fn] pk ljlgod -!_ adf]lhd vl/b ubf{ k'/fgf] dfn;fdfg / ahf/df pknAw gofF
dfn;fdfgsf] ;'lr tof/ u/L Ps tx dflysf] clws[taf6 :jLs[t lnP/ dfq vl/b ug'{
kb{5 .
-^_ pk ljlgod-!_ adf]lhdsf] ljlw ax'jifL{o ;Demf}tf ug'{ kg]{ vl/b sf/afxLdf k|of]u ug{
;lsg] 5}g .
($ª :jb]zL af]nkqbftfx? aLr dfq k|lt:kwf{ u/fO{ vl/b ul/g] ^& -!_ Ps r/0fsf] v'Nnf
af]nkq cfAxfg ubf{ b'O{ s/f]9 ?k}of eGbf a9L krf; s/f]8 ?k}of ;Ddsf] nfut cg'dfg
ePsf] lgdf{0fsfo{sf] vl/bdf ljlgod !!& sf] cj:yfdf afx]s /fli6«o:t/sf] v'Nnf
af]nkqsf] dfWodaf6 :jb]zL af]nkqbftfx? aLr dfq k|lt:kwf{ u/fO{ vl/b ug'{ kg]5 { .
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhd vl/b ug'k{ bf{ k|fljlws / cfly{s k|:tfj b'O{ cnu cnu vfddf
/flv l;naGbL u/L k|To]s vfdsf] aflx/ s'g k|:tfj xf] :ki6 ?kn] pNn]v u/L b'j}
k|:tfjnfO{ csf]{ 5'66\ } aflx/L vfddf l;naGbL u/L af]nkq k]z ug'{ kg]{ Joxf]/f af]nkq
cfAxfgsf] ;'rgf / af]nkq ;DaGwL sfuhftdf v'nfpg' kg]5 { .
-#_ pk ljlgod-@_ adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ubf{ k|fljlws k|:tfasf] nflu
ljlgod !)$, !)%, !)*, !)( adf]lhdsf] k|fljlws tyf cfly{s / ljQLo Ifdtf k|dfl0ft
ug]{ of]Uotfsf] cfwf/ pNn]v ug'{ kg]5{ .
-$_ pk ljlgod-#_ adf]lhdsf] k|fljlws k|:tfj ljlgod !#( adf]lhdsf] k|so[ f af6 vf]ln
ljlgod !$), !$!, !$@, !$#, !$&, !$* adf]lhd k/LIf0f u/L ;f/e't?kdf k|efju|flx
af]nkq lgwf{/0f ug'{ kg]5 { .
-%_ pk ljlgod-$_ adf] l hdsf of] U otfsf] ;a} cfwf/x?df ;kmn x' g ] af] n kq
;f/e't ?kdf k|efju|flx af]nkq dflgg]5 / To:tf] ;kmn ;a} af]nkqbftfx?nfO{ cfly{s
k|:tfj vf]Ng] :yfg,ldlt / ;do pNn]v u/L ;f] ldlt / ;dodf pkl:yt x'g slDtdf ;ft
lbgsf] cjlw pNn]v lbO{ ;'rgf ug'{ kb{5 .
-^_ pk ljlgod-$_ adf]lhd k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+sg ubf{ of]Uotfsf] cfwf/df c;kmn x'g]
;a} af]nkqbftfx?sf] cfly{s k|:tfj ;DalGwt af]nkqbftfx?nfO{ lkmtf{ ug'{ kg]5 { . t/
ljB'tLo vl/b k|0ffnLåf/f af]nkq k]z ug]{ af]nkq bftfsf] cfly{s k|:tfj lkmtf{ x'g] 5}g . ^*
-&_ pk ljlgod-$_ adf]lhd ;kmn af]nkqbftfx?sf] ljlgod !&! adf]lhdsf] k|so[ faf6
cfly{s k|:tfj vf]ln ljlgod !$), !$!, !$^, !$(, !%), !%!adf]lhd cfly{s tyf ljz]if
d"Nof+sg u/L Go"gtd d"Nof+lst ;f/e't ?kdf k|efju|flx af]nkqsf] 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
($r :jb]zL af]nkqbftfnfO{ k|fyldstf lbg] -!_ljlgod !!& adf]lhd cfAxfg ul/Psf]
cGt/fli6«o :t/sf] af]nkqdf Psn ?kdf jf :jb]zL kmd{, ;+:yf jf sDklg;+u ;+oS' t
pks|d u/L ;xeflu x'g] :jb]zL kmd{, ;+:yf jf sDklgnfO{ k|fyldstf -8f]d:] 6Ls
{ . ^(
lk|km/]G;_ lbg' kg]5

^&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
^(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

^^
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhd k|fyldstf lbbf ;a} eGbf sd sa'n ug]{ ljb]zL kmd{, ;+:yf jf
sDklgn] saf]n u/]sf] af]n c+s /sdsf] kfFr k|ltzt;Dd a9L af]n c+s ePsf] :jb]zL
kmd{, ;+:yf jf sDklgsf] k|:tfjnfO{ :jLs[t ug{ ;lsg]5 . &)
($5 lgdf0f{ sfo{sf] cfly{s k|:tfj dfu u/L vl/b ug]{ sfo{ljlw &! -!_ ljlgod @)% sf] pk
ljlgod -^_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf cGTo eO{ ;f]lx ljlgodsf] pk ljlgod -*_ adf]lhd
To:tf] lgdf0f{ sfo{ vl/b ug'{ kbf{ ljlgod !%& adf]lhd 5gf}6 ePsf af]nkqbftfx?nfO{
kGw| lbgsf] Dofb lbO{ cfly{s k|:tfj dfu u/L vl/b ug{ ;lsg]5 .
-@_ pk ljlgod -!_ adf]lhdsf] Dofb lbO{ vl/b ug'{ kbf{ l;naGbL cfly{s k|:tfj dfq k]z ug'{
kg]{ Aoxf]/f v'nfpg' kg]5
{ .
-#_ pk ljlgod-!_ adf]lhd vl/b ug]{ k|of]hgsf] nflu af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ubf{ vl/
b ;Demf}tf cGTo x'bF fsf] ;do ;Dd l8hfO{g jf nfut cg'dfg cg'?k ;DkGg eO;s]sf]
sfo{x? s6\6f u/L afFsL sfdsf] nflu cfjZostf cg';f/sf] l8hfO{g jf nfut cg'dfg
kl/dfh{g u/fO{ ljlgod *) adf]lhd tof/ ePsf] ljj/0f :jls[t x'g' kg]5 { .
-$_ pk ljlgod-!_ adf]lhdsf] cfly{s k|:tfj ljlgod !&! adf]lhdsf] k|so[ faf6 vf]ln
ljlgod !$), !$^ !$(, !%! adf]lhd cfly{s tyf ljz]if d"Nof+sg u/L Go"gtd d"Nof+lst
;f/e't ?kdf k|efju|flx af]nkqsf] 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
(%= vl/bnfO{ k|lt:kwf{ ;Lldt x'g] u/L 6'qmf 6'qmf ug{ gx'g]M -!_ o; ljlgod adf]lhd
vl/b ubf{ s'g} vl/bsf] k|lt:kwf{ ;Lldt x'g] u/L 6'qmf 6'qmf u/L vl/b ug'{ x'bg} .
t/ k|lt:kwf{ clea[lWb x'g] u/L vl/bnfO{ a9L ;'ljwfhgs ;d"xdf ljefhg ug]{ jf
Kofs]hdf ;dfj]z (Slicing and packaging) ug{] sfo{ ug'{ kg]5
{ .
(^= vl/b ;Demf}tfsf] 5gf}6M -!_ s'g} vl/b sf/afxLsf] ;DaGwdf vl/b ljlw 5gf}6 u/]kl5 k|flws/
0faf6 dfn ;fdfg jf cGo ;]jf vl/b ul/g] eP ljlgod (&, lgdf{0f sfo{ vl/b ul/g] eP ljlgod
(* / k/fdz{ ;]jf vl/b ul/g] eP ljlgod (( df plNnlvt vl/b ;Demf}tf dWo] pko'Qm vl/
b ;Demf}tf 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf 5gf}6 ubf{ b]xfosf s'/f ljrf/ u/L 5gf}6 ug'{
kg]5
{ M–
-s_ vl/bsf] k|sf/ / kl/df0f,
-v_ ;dfg k|sl[ tsf]] vl/b k'gM ul/g] ;Defjgf eP gePsf],
-u_ k|flws/0f / cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf k/fdz{bftf / cGo kIf aLr ul/g] hf]lvdsf]
afF8kmFf8, /
-3_ ;Demf}tf ;'kl/j]If0f ug]{ tl/sf .
&)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
&!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
^&
(& dfn;fdfg jf cGo ;]jfsf] vl/b ;Demf}t f M -!_ k|flws/0fn] dfn;fdfg jf cGo
;]jf vl/b ubf{ cg';"rL–( adf]lhdsf] ;Demf}tf dWo] s'g} Ps ;Demf}tf u/L vl/b ug{
;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;Demf}tf ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt k|fljlws
:k]l;lkms]zg / cjlwdf cfwfl/t eO{ ug'{ kg]5{ .
-#_ vl/b ;Demf}tf ;DjGwdf o; ljlgodfjnLdf Joj:yf ePsf] s'/fdf o; ljlgodfjnL
adf]lhd / o; ljlgodfjnLdf Joj:yf gePsf] s'/fdf j:t' ljqmL s/f/ ;DaGwL k|rlnt
sfg"g adf]lhd x'g5
] .
-$_ o; ljlgod adf]lhd dfn;fdfgsf] vl/b ;Demf}tf jf dfn;fdfg x:tfGt/0f -8]lne/L_
;DaGwL zt{x? cGt//fli6«o Jofkf/df k|oQ
' m x'g] zJbfjnL -O{G6/g]zgn sdl;{on 6d{; -
O{Gsf]6d{__ adf]lhd tof/ ug'{ kg]5
{ .
-%_ o; ljlgod adf]lhdsf] ;Demf}tf cGtu{t e'QmfgL ubf{ ;fdfGotof cfk"lt{stf{n] dfn;fdfg
pknAw u/fPsf] sfuhft k]z ePkl5, k|lttkqsf] dfWod jf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf
plNnlvt dfWod adf]lhd ug{' kg{5] .
(*= lgdf{0f sfo{sf] vl/b ;Demf}tfM k|flws/0fn] s'g} lgdf{0f sfo{ u/fpgsf] nflu cg';r
" L–!) adf]lhdsf]
;Demf}tf dWo] s'g} Ps ;Demf}tf ug{ ;Sg]5 .
((= k/fdz{ ;]jfsf] vl/b ;Demf}tfM k/fdz{ ;]jf vl/b ug{sf] nflu cg';r
" L–!! adf]lhdsf] ;Demf}tf
dWo] s'g} Ps ;Demf}tf u/L vl/b ug{ ;Sg]5 .
!))= zt{ /fVg ;lsg]M] s'g} vl/b ;Demf}tfsf ;DjGwdf o; ljlgoddf plNnlvt zt{sf cltl/Qm cGo
s'g} zt{ /fVg' k/]df k|flws/0fn] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf jf k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf To:tf]
zt{ pNn]v ug{ ;Sg]5 .

^*
kl/R5]b — !#
of]Uotfsf cfwf/ / k|fljlws Ifdtf
!)!= af]nkqbftf jf k|:tfjbftfsf] of]Uotf lgwf{/0f ug'{ kg]M{ -!_ af]nkq, k"jo{ f]Uotfsf] k|:tfj / k/fdz{
;]jfsf] k|:tfj cfJxfg ubf{ af]nkq bftf jf k|:tfjbftfsf] 5gf}6 ug{ cfaZos kg]{ of]Uotfsf
cfwf/ lgwf{/0f u/L To:tf] cfwf/ af]nkq ;DaGwL sfuhft, k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhft / k|:tfj
dfu ;DaGwL sfuhftdf v'nfpg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd cfwf/ pNn]v ubf{ vl/b P]g, ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{noaf6
hf/L ePsf] lgb]l{ zsf tyf gd"gf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] lgb]z { g tyf
;ldltsf] lgb]z{ g adf]lhd ug'{ kg]5{ / o:tf] of]Uotfsf] cfwf/ nfut cg'dfg ;b/ ug]{
clwsf/Laf6 :jls[t ePsf] x'gk' g]5 { . o:tf of]Uotfsf cfwf/x? ;ldltn] ;do ;dodf
&@
tf]lslbP adf]lhd x'g5 ] .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf cfwf/x? s'g} e]befj ljgf ;j} af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{
;dfg ?kn] nfu" x'g] 5g\ .
-$_ af]nkq, k"jo{ f]Uotfsf] k|:tfj / k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjsf] d"NofFsg af]nkq ;DaGwL
sfuhft, k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhft / k|:tfj dfu ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt cfwf/
adf]lhd dfq ug'{ kg]5 { .
-%_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] k]z u/]sf] of]Uotf ;DaGwL ljj/0f tYout ?kdf em'7f jf
;f/e't ?kdf ck'/f] ePsf] kfOPdf k|flws/0fn] s'g} klg ;dodf To:tf] af]nkqbftf jf
k|:tfjbftfnfO{ cof]Uo 7x/fpg ;Sg]5 .
t/ ;fgfltgf q'6L ePsf] cj:yfdf ;DalGwt af]nkqbftf jf k|:tfjbftfaf6 ;f]
;DaGwL hfgsf/L df+u u/L ;Rofpg ;lsg]5 .
!)@= dfn;fdfg cfk" l t{ ug] { af] nkqbftfsf] of]Uotfsf cfwf/M dfn;fdfg cfk" l t{ ;DaGwL
vl/b sf/jfxLdf efu lng] af]nkqbftfsf] jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfabftfsf] of]Uotfsf] cfwf/
lgwf{/0f ubf{ b]xfosf s'/fx? dWo] cfaZostfg';f/ s'g} jf ;a} s'/fnfO{ larf/ u/L lgwf{/0f ug{
;Sg]5 M—
-s_ dfn;fdfg pTkfbg ;DaGwL lnvt -Dofg'kmofSrl/ª /]s8{_,
-v_ k|fljlws Ifdtf,
-u_ cfly{s / ljQLo Ifdtf,
-3_ dfn;fdfg h8fg ug{' kg]{ ePdf h8fg sfo{df ;+nUg x'g] k|fljlwssf] bIftf,
-ª_ cfk"lt{ x'g] dfn;fdfg vf; calw ;Dd ;'rf??kn] ;Grfng x'G5 eGg] s'/fsf] k|Tofe"lt,
-r_ dfn;fdfg dd{t ;+ef/sf] Joj:yf,
-5_ ;]jf / hu]8f kf6k"hf{sf] pknAwtf,
-h_ h8fg -O{G;6n]zg_ ;d]t ug'{ kg]{ u/L dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ cfk"lt{stf{sf] xsdf lghsf]
zLk, lgk"0f{tf, cg'ea / ljZj;lgotf .
&@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
^(
!)#= dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ af]nkqbftfsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhftM -!_ ljlgod !)@ sf]
v08 -v_ adf] l hdsf] k| f ljlws Ifdtf k| d fl0ft ug] { sfuhft dfu ubf{
k|flws/0fn] dfn;fdfgsf] k|sl[ t, kl/df0f, dxTj jf k|of]u cg';f/ b]xfosf dWo] s'g} jf ;a}
sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 M—
-s_ af]nkqbftfn] ljut tLg jif{sf] cjlwdf ;fj{hlgs lgsfo jf lghL ;+:yfnfO{ cfk"lt{
u/]sf] dfn;fdfgsf] k|sl[t, kl/df0f, ;Demf}tf /sd, ldlt / To:tf] ;fj{hlgs lgsfo jf
lghL ;+:yfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ vl/b ul/g] dfn;fdfg h6Ln jf c;fwf/0f k|sl[ tsf] ePdf sfof{no cfk}mn] jf To:tf]
lgsfosf] tkm{jf6 jf]nkqbftf jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfabftf ;+:yflkt ePsf] b]zsf]
cflwsf/Ls lgsfon] lghsf] pTkfbg Ifdtf hfFr u/]sf] sfuhft,
-u_ cflwsfl/s u'0f:t/ lgoGq0f ;+:yf jf dfGotf k|fKt lgsfon] vl/b ul/g] dfn;fdfgsf]
lg/LIf0f u/L To:tf] dfn;fdfgsf] :k]l;lkms]zg / u'0f:t/ ;DaGwdf lbO{Psf] k|df0f kq,
-3_ cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfgsf] cflwsfl/stf k|dfl0ft ug{ cfjZos kg]{ gd"gf, k'/s ljj/0f
jf kmf]6f]x?,
-ª_ ;j–sG6«fs6/af6 u/fpg rfx]sf] cfk"lt{ ;DaGwL sfdsf] cg'kft,
-r_ cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfg af]nkqbftf jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfabftf cfkmFn } ] gjgfpg] jf
pTkfbg gug]{ ePdf To:tf] dfn;fdfgsf] pTkfbsn] jf]nkq jf k"jo{ f]Uotfsf] nflu k|:tfj
k]z ug],{ dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ / h8fg ug]{ ;DjGwL clwsf/ cfkm"nfO{ Psnf}6L ?kdf
/Ltk"js{ k|bfg u/]sf] s'/f k|dfl0ft ug]{ sfuhft,
-5_ g]kfn leq Jofkf/ Joj;fo ;~rfng gug]{ af]nkqbftf jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfabftfn]
lghn] vl/b ;+emf}tf k|fKt u/]df To:tf] ;Demf}tf adf]lhd cfk"lt{ ul/Psf] dfn;fdfg dd{t
;+ef/ ug],{ lalqm kZrftsf] ;]jf k|bfg ug]{ tyf cfjZos hu]8f kf6{kh " f{ df}Hbft /fvL
cfk"lt{ ug]{ ;DjGwL bfloTj lgjf{x ug{ ;Sg] lghsf]] Ph]G6 jf clws[t ljs|t] f g]kfndf
/xg] s'/f k|dfl0ft ug]{ sfuhft .
!)$= lgdf{0f Joj;foLsf] of]Uotfsf cfwf/M -!_ k|flws/0fn] of]Uotf cjZos kg]{ egL ;do ;dodf
lglZrt ul/Psf lgdf{0f sfo{ afx]s b'O{ s/f]8 ?k}of eGbf dflysf] lgdf{0f sfo{ ;DjGwL vl/b sf/
jfxLdf efu lng] af]nkqbftfsf] jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfabftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{
b]xfosf s'/f dWo] cfaZostfg';f/ s'g} jf ;a} s'/fnfO{ larf/ u/L lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 M— &#
-s_ ;fdfGo cg'ejsf] xsdf, Psnf}6L?kdf sfd ;DkGg ug]{ lgdf{0f Joj;foL -k|fO{d
sG6«ofS6/_, Joj:yfkg ;Demf}tf k|fKt ug]{ lgdf{0f Joj;foL, ;+oQ ' m pkqmdsf] ;fem]bf/ jf
;j–sG6«fs6/sf] ?kdf xfl;n u/]sf] lgdf{0f sfo{sf] cg'ej,
-v_ Psnf}6L?kdf sfd ;DkGg u/]sf] jf ;+oQ ' m pkqmdsf] ;fem]bf/sf] x}l;otn] cfg'kflts
?kdf u/]sf] sfd -;+oQ ' m pkqmd ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd ;xeflutfsf] k|ltzt_
;d]t u/L af]nkq ;DjGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DjGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] ;Ldf
jf ;f] eGbf a9L /sdsf]] lgdf{0f sfo{sf] Go"gtd ;/b/ aflif{s sf/f]jf/,

&#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

&)
-u_ ljz]if cg'ejsf] xsdf, Psnf}6L?kdf sfd ;DkGg ug]{ lgdf{0f Joj;foL, Joj:yfkg
;Demf}tf k|fKt ug]{ lgdf{0f Joj;foL, ;+oQ
' m pkqmdsf] ;fem]bf/ jf ;a–sG6«fS6/sf] ?kdf
af]nkq ;DjGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DjGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] Go"gtd /sd
j/fj/sf] lgdf{0f sfo{ dfl;s jf jflif{s ?kdf u/]sf] / k|:tfljt vl/b ;Demf}tf;+u d]n
vfg] k|sl[ t, hl6ntf / lgdf{0f k|ljlwsf vl/b ;Demf}tf To:tf] sfuhftdf pNn]v ePsf]
;+Vofdf ;kmntfk"js { ;DkGg u/]sf],
-3_ cfly{s / ljQLo Ifdtfsf] xsdf, vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] lgdf{0f sfo{ z'? ug{ lgdf{0f
Joj;foLn] e'QmfgL gkfpg] jf kfpg l9nfO{ x'g] cj:yfdf k|:tfljt lgdf{0fsfo{ / lghn]
;Grfng u/L /x]sf] jf ;+rfng ug{ k|lta4tf hfx]/ u/]sf] cGo lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug{
cfjZos kg]{ gub k|jfxsf] Joj:yf ug{ ;Sg] t/n ;DkQL, shf{ ;'ljwf / cGo ljQLo
;|ft] -s'g} vl/b ;Demf}tf cGtu{tsf] k]ZsL /sd jfx]s_ pknAw ePsf] jf To:tf] ;DkQLsf]
;|ft] df lghsf] kx'r
F ePsf] k|df0f,
-ª_ hgzlQm ;DjGwdf, af]nkq ;DjGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DjGwL sfuhftdf pNn]v
eP adf]lhdsf bIf hgzlQm ePsf] Joxf]/f k|dfl0ft ug]{ sfuhft,
-r_ af]nkq ;DjGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DjGwL sfuhftdf pNn]v eP jdf]lhdsf d'Vo
pks/0f af]nkqbftfsf] :jfldTjdf /x]sf] jf vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt cjlwe/ lghn]
lgjf{w pkof]u ug{ ;Sg] u/L ef8f, lnh, ;Demf}tf jf cGo Joj;foLs dfWodjf6 pknJw
x'g] / To:tf pks/0f rfn' xfntdf /x]sf] eGg] s'/f k|dfl0ft ug]{ sfuhft,
-@_ /fli6«o lgdf{0f Joj;foLsf] xsdf lgdf{0f sfo{sf] cg'ej / Go"gtd ;/b/ aflif{s sf/f]jf/
sf] /sd u0fgf ubf{ d"No clej[l4 s/ jfktsf] /sd s6fO{ x'g cfpg] /sd dfq u0fgf
ul/g]5 / g]kfn /fi6« a}s + sf] cWofjlws d"No ;"rsf+s cg';f/ ;dfof]hg ul/g]5 .
-#_ lgdf{0f Joj;foLsf] of]Uotfsf cfwf/ lgwf{/0f ug]{ ;DaGwdf ;fj{hlgs vl/b cg'udg
sfof{noaf6 s'g} lgb]z { g hf/L ePsf] ePdf To:tf] lgb]z{ gsf] kfngf ug'{ kg]5
{ .
-$_ pk ljlgod-!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg b'O{ s/f]8 ?k}of ;Ddsf] nut cg'dfg
ePsf] ljB'tu[x,6jf{Og,8\ofd ,k'n, k|zf/0fnfO{gsf] 6fj/, ;j:6]zg h:tf h6Ln jf ljz]if
{ . &$
k|sl[ tsf lgdf{0f sfo{sf] nflu ljlgod !)! adf]lhd of]Uotf lgwf{/0f ug'k{ g]5
!)%= lgdf{0f Joj;foLsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhftM -!_ lgdf{0f sfo{sf] vl/b k|so[ fdf efu
lng lgdf{0f Joj;foLsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft dfu ubf{ af]nkqbftf jf k"j{
of]Uotfsf] k|:tfjbftfaf6 lgdf{0f sfo{sf] k|sl[ t cg';f/ b]xfosf s'g} jf ;a} sfuhft dfu ug{
;Sg]5 M—
-s_ ljut kfFr jif{sf]] cjlwdf lghn] ;DkGg u/]sf] lgdf{0f sfo{sf] d"No, ldlt / sfo{ :ynsf]
ljj/0f,
-v_ lghn] ;j–sG6«fS6/ dfk{mt u/fpg rfx]sf] k|:tfljt lgdf{0f sfdsf] cg'kft,
-u_ k|:tfljt lgdf{0f sfd ;DkGg ug{sf nflu lgh ;Fu ePsf k|fljlws hgzlSt, ljlgod !)$
sf] pk ljlgod-!_ sf] v08 -r_ adf]lhdsf pks/0f / KnfG6sf] ljj/0f . &%
&$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
&%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

&!
!)^= k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/M k/fdz{ ;]jf ;DjGwL vl/b sf/aflxdf efu lng]
k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{ b]xfosf s'g} jf ;a} s'/f larf/ u/L
lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 M—
-s_ k|:tfjbftf JolQm eP lghsf] / kmd{ jf ;+:yf eP cfaZos ;+:yfut sfo{ cg'ej,
-v_ k|:tfjbftfsf] d'Vo d'Vo sd{rf/Lsf] cfaZos z}lIfs of]Uotf / p:t} k|sl[ tsf] sfo{sf]
cfaZos cg'ej,
-u_ sfo{ ;Dkfbg ug]{ tl/sf, sfo{ljlw, sfo{If]tut zt{ k|ltsf] k|efju|flxtf, k|ljlw
x:tfGt/0f / ;do tflnsf,
-3_ k|:tfjbftfsf] Joj:yfkg Ifdtf v'Ng] ljj/0f,
-ª_ k|:tfjbftfsf] cfly{s Ifdtf v'Ng] ljj/0f, /
-r_ cGt/f{li6«o :t/af6 k|:tfa dfu ul/Psf] ePdf :jb]zL hgzlQmsf] ;xeflutf .
!)&= k|:tfjbftfsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhftM k/fdz{ ;]jfsf] vl/b k|so[ fdf efu lng
;Sg] k|:tfjbftfsf] k|fljlws Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft dfu ubf{ k|:tfljt k/fdz{ ;]jfsf]
k|sl[ t cg';f/ b]xfosf dWo] s'g} jf ;a} sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 M—
-s_ ljut kfFr jif{sf] cjlwdf k|:tfljt k/fdz{ ;]jf;+u ldNg] k|sl[ tsf] k/fdz{ ;]jf k|bfg
u/]sf] ;fj{hlgs jf lghL ;+:yf, /sd / ldlt v'Ng] ljj/0f,
-v_ k|:tfljt sfd ;DkGg ug{sf] nflu k|:tfj ul/Psf d'Vo sd{rf/Lsf] of]Uotf ;DjGwL ljj/0f,
-u_ lghsf] ljut tLg jif{sf Joj:yfksLo sd{rf/L / ;/b/ jflif{s hgzlQmsf] ljj/0f,
-3_ ;j–sG6«fs6/ dfk{mt k|bfg ug{ rfx]sf]] k|:tfljt k/fdz{ ;]jfsf] c+z,
-ª_ k|flws/0fn] cfjZos b]vs ] f cGo s'/f .
!)*= ;+oQ' m pkqmdsf] of]Uotfsf cfwf/M -!_ s'g} vl/b sf/jf{Odf efu lng] k|of]hgsf] nflu af]nkqbftfx?n]]
Ps ;+oQ ' m pkqmd agfO{ af]nkq k]z ug{ ;Sg]5g .
t/ Ps af]nkqbftfn] ;+oQ ' m pkqmdsf] ;fem]bf/sf] ?kdf jf JolQmut ?kdf Pp6f dfq
af]nkq k]z ug{ ;Sg]5 .
-@_ ;+oQ ' m pkqmddf /xg] ;fem]bf/sf] Go"gtd lx:;f kRrL; k|ltzt / d'Vo ;fe]mbf/sf]
Go"gtd lx:;f rfln; k|ltzt x'g' kg]{ s'/f tyf ;fem]bf/ tyf d'Vo ;fem]bf/sf] Go"gtd
of]Uotf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -@_ jdf]lhdsf] of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{ To:tf] pks|ddf /xg]
;fem]bf/sf] ;DaGwdf b]xfosf s'/f larf/ u/L lgwf{/0f ug'{ kg]5 { M—
-s_ lghsf] ;/b/ jflif{s sf/f]jf/,
-v_ lghsf] ljz]if cg'ej / ;Dkfbg u/]sf] k|dv ' sfo{,
-u_ sfo{ ;+rfng ug{ lgh;+u ePsf] gub k|jfx,
-3_ lghsf] hgzlQm ;DaGwL Ifdtf, /
-ª_ lghsf] cf}hf/ jf pks/0f ;DaGwL Ifdtf .
-$_ s'g} ;+oQ' m pkqmdn] af]nkq ;DjGwL sfuhftdf pNn]lvt Go"gtd of]Uotfsf cfwf/x? k"/f
u/] gu/]sf] Plsg ug{sf] nflu To:tf] pkqmdsf] ;a} ;fem]bf/sf] of]Uotf u0fgf ug'{ kg]5
{ .
&@
-%_ ;+oQ ' m pkqmdsf] ;fem]bf/sf] JolQmut of]Uotfsf] cfwf/ lgwf{/0f ubf{ b]xfosf s'/f larf/
u/L lgwf{/0f ug'{ kg]5
{ M—
-s_ ;DjlGwt sfddf lghsf] ;fdfGo cg'ej,
-v_ cGo ;Demf}tf jdf]lhd lghn] u/L /x]sf] jf ug]{ sfd k"/f ug{ ;|ft] sf] kof{Kttf,
-u_ ljQLo ;Ifdtf, /
-3_ ljutsf vl/b ;DaGwL d'2f dfdLnf / ;f]sf] glthf .
-^_ s'g} ;+oQ ' m pkqmd vl/b ;Demf}tfsf] nflu 5gf}6 ePdf To:tf] ;+oQ ' m pkqmdnfO{ To:tf]
pks|dsf] ;+oQ' m bfoLTj / ;+oQ' m pks|dsf ;fem]bf/sf] JolQmut bfloTj ;d]t /xg] u/L
cfGtl/s /fh:j sfof{nodf :yfoL n]vf gDa/ / d"No clea[lWb s/ btf{ ug{ nufpg' kg]5 { .
-&_ s'g} ;+oQ ' m pkqmdn] af]nkq k]z ubf{ jf]nkq hdfgt ;d]t k]z ug{' kg]{ ePdf To:tf]
af]nkq hdfgt pk–ljlgod -!_ jdf]lhdsf] ;+oQ ' m pkqmdsf ;j} ;fem]bf/sf] gfddf /
;a} ;fem]bf/sf] bfloTj x'g] u/L] hf/L ul/Psf] x'g' kg]5
{ .
-*_ ;+oQ ' m pkqmd ;DaGwL cGo zt{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd x'g5 ] .
-(_ lgdf{0f sfo{df ;+oS' t pks|d- HjfO{G6 e]Gr/_ af6 sfo{ ;DkGg ug]{ u/L af]nkq k|ls|ofdf
;dfj]; eO{ 7]Ssf k|fKt u/]sf] cj:yfdf ;+oS' t pks|dsf ;a} ;b:on] bfloTj axg
u/L ;Demf}tf cg';f/ lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug'{ kg]5 { . To:tf] sfo{sf] lhDd]jf/L ;+oS' t
pks|dsf s'g} Ps ;b:o jf ;Lldt ;b:o jf cGo s;}nfO{ x:tfGt/0f ug{ kfO{g] 5}g . &^
!)(= cfly{s / ljQLo Ifdtf v'Ng] sfuhft dfu ug{ ;Sg]M -!_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf af]nkqbftfsf]
cfly{s / ljQLo Ifdtf k|dfl0ft ug]{ sfuhft dfu ;DaGwL ljj/0f pNn]v ubf{ lgdf{0f sfo{sf]
k|sl[ t cg';f/ b]xfosf dWo] s'g} jf ;a} sfuhft dfu ug{ ;Sg]5 M—
-s_ af]nkqbftfsf] ;DjlGwt a}s + :6]6d]06,
-v_ lghsf] Joj;fo ;DjGwL sf/f]jf/sf] cfly{s ljj/0f,
-u_ lghsf] ;DkQL, bfloTj tyf gfkmf gf]S;fgsf] ljj/0f v'Ng] jf;nft,
-3_ lghsf] cfly{s / ljQLo x}l;ot v'Ng] cGo s'/f,
-ª_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt cGo ljj/0f .
-@_ pk–ljlgod -!_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] jf;nft dfu ubf{ sfdsf] k|sl[ t cg';f/ kl5Nnf]
tLg b]vL kf+r cfly{s aif{sf] jf;nft dfu ug{ ;lsg]5 .
!!)= ;j–sG6«fS6/af6 sfd u/fpg] ;DaGwL Joj:yfM -!_ af]nkqbftfn] ;j–sG6«fS6/jf6 ;d]t lgdf{0f
sfo{ u/fpg ;Sg] u/L k|flws/0fn] af]nkq cfJxfg ug]{ ePdf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf lghn]
pk;Demf}tfåf/f ;j–sG6«fS6/af6 sfd u/fpg ;Sg]] jf g;Sg] / ;Sg] eP ;f] sfdsf] clwstd
kRrL; k|ltztdf gj9g] u/L && :ki6 ?kdf pNn]v u/L cfaZos ePdf ;j–sG6«fS6/sf] of]Uotfsf
cfwf/ ;d]t pNn]v ug'k{ g]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd of]Uotfsf] cfwf/ pNn]v ul/Psf]df af]nkqbftfn] vl/b ;Demf}tf
ug{' cl3 ;j–sG6«fs6/sf] of]Uotfsf] cfwf/ k'i6of+O{ ug]{ sfuhft k]z ug'{ kg]5 { .
&^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
&&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

&#
kl/R5]b — !$
af]nkq ;DaGwL Joj:yf

!!!= af]nkqsf] dfWodåf/f vl/b ug'{ kg]M{ -!_ lj; &* nfv ?k}of eGbf a9L nfut cg'dfg ePsf]
lgdf{0fsfo{ jf dfn;fdfg jf cGo ;]jf vl/b ubf{ jf]nkqsf] dfWodåf/f vl/b ug'{ kg]5 { .
-@_ af]nkqåf/f vl/b ug'{ kbf{ b]xfo adf]lhdsf] k|so[ f ckgfO{ af]nkq cfJxfg ug{ ;lsg]5 M–
-s_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f u/L v'Nnf ?kdf af]nkq cfJxfg u/L,
-v_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f gu/L v'Nnf ?kdf af]nkq cfJxfg u/L,
-u_ /fi6«Lo :t/sf] af]nkq cfJxfg u/L jf
-3_ cGt//fi6«Lo :t/sf] af]nkq cfJxfg u/L .
!!@= k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ug'{ kg]M{ -!_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] ;do ;dodf 7"nf / hl6n
egL lgwf{/0f u/]sf] lgdf{0f sfo{ ug{ jf ;ldltn] plrt 7fg]sf cGo vl/b ug{ jf of]Uo
af]nkqbftfsf] klxrfg ug{ k|flws/0fn] af]nkq cfJxfg ug'{ cl3 k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft
tof/ u/L k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] nflu k|:tfj k]z ug{ ;fj{hlgs ?kdf k|:tfj cfJxfg ug'{ kg]5{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj k]z ug{ cfjZos k"j{ of]Uotf ;DjGwL sfuhft dfu
ug]{ ;a} OR5's JolQm, kmd{, sDkgL, ;+:yfaf6 sfof{non] To:tf] sfuhftsf] b]xfo adf]lhd
b:t'/ lnO{ pknAw u/fpg' kg]5 { . &(
-s_ b'O{ s/f]9 ?k}ofeGbf dfly bz s/f]9 ?k}of ;Ddsf] nfut cg'dfgsf] nflu kfFr xhf/
?k}of . *)
-v_ bz s/f]9 ?k}ofeGbf dfly kRrL; s/f]9 ?k}of ;Ddsf] nfut cg'dfgsf] nflu bz xhf/
?k}of . *!
-u_ kRrL; s/f]9 ?k}ofeGbf dfly hlt ;'s} /sd ;Ddsf] nfut cg'dfgsf] nflu kGw| xhf/
?k}of . *@
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] sfuhft pknAw u/fp+bf sfof{no k|dv ' jf lghn] tf]ss ] f]
sd{rf/Lsf] b:tvt / k|flws/0fsf] 5fk nfu]sf] sfuhft ;f] sfof{no jf ;f] sfof{non]
tf]ss] f] b'O{ jf b'O{ eGbf a9L cGo sfof{noaf6 pknAw u/fpg ;lsg]5 .
-$_ of]Uo cfa]bssf] 5gf}6 k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf] cfwf/df ug'{
kg]5
{ . o;/L 5gf}6 ePsf cfa]bssf]] ;"rL k|flws/0fn] ;fj{hlgs ?kdf k|sfzg u/L ;a}
cfa]bsnfO{ k7fpg' kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] ;"rgf lbPsf] tL; lbg leq k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj c:jLs[t
ePsf] s'g} cfa]bsn] lghsf] k|:tfj c:jLs[t ePsf]] sf/0fsf] hfgsf/L dfu u/]df lghnfO{
;DalGwt sfof{non] To:tf] hfgsf/L lbg' kg]5 { .
&*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
&(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
*)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
*!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
*@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

&$
!!#= k"j{ of]Uotf ;DjGwL sfuhftdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/fM k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf
s'/f pNn]v ug'{ kg]5 { M–
-s_ k|:tfljt sfdsf] nflu cfjZos kg]{ of]Uotf / ;+oQ ' m pkqmdsf] xsdf ;fem]bf/sf]
of]Uotf,
-v_ k|:tfjbftfn] cfkmgf] of]Uotf / u|fxotf k'li6 ug{ k]z ug'{ kg]{ sfuhft / hfgsf/L,
-u_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'66\ f 5'66\ } ;d"x jf Kofs]h agfO{ vl/b ug'{ kg]{ ePdf
To:tf] ;d"x, jf Kofs]h ,
-3_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj d"Nof+Íg ug]{ k|so[ f,
-ª_ vl/b ;Demf}tfsf d'Vo d'Vo zt{,
-r_ k"jo{ f]Uotfsf] k|:tfj k]z ug]{ :yfg, clGtd ldlt / ;do /
-5_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ug'{ kg]{ egL
;do ;dodf lgwf{/0f u/]sf cGo ljifo .
!!$= k"jo{ f]Uotfsf] cfwf/ pNn]v ug'{ kg]{M -!_ k|flws/0fn] k"jo{ f]Uotfsf] k|:tfa cfJxfg ug'{ cl3 ljlgod
!!# sf] v08 -3_ adf]lhd k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj d"Nof+Íg ug]{
k|so[ f pNn]v ubf{ To:tf] k|so[ f jf cfwf/x? ;ldltaf6 :jLs[t u/fpg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj d"Nof+Íg ug]{ k|so[ f jf cfwf/ pNn]v ubf{
k]zfut / k|fljlws of]Uotf, hgzlQm tyf pks/0fsf] pknAwtf, ljutsf] sfo{ ;Dkfbg,
laqmL kl5sf] ;]jfsf] Joj:yf, hu]8f kf6k"hf{sf] pknAwtf, sfg"gL ;Ifdtf, ljQLo ;|ft]
/ cj:yf, k]zfut s;"/ u/] jfktsf] ;hfo / o:t} cGo cfwf/x? cfaZoatfg';f/ pNn]v
ug{ ;lsg]5 .
!!%= k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjsf] k/LIf0fM -!_ d"Nof+Íg ;ldltn] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjbftfn] k"j{ of]Uotf
;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotfsf k|To]s cfwf/ k"/f u/] gu/]sf] k/LIf0f ;kmn c;kmnsf]
cfwf/df ug'{ kg]5 { . To;/L k/LIf0f ubf{ of]Uotfsf ;a} cfwf/ k"/f ug]{ k|:tfjbftf of]Uotf
k/LIf0fdf ;kmn / k"/f gug]{ k|:tfjbftf c;kmn ePsf] dflgg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k/LIf0fdf ;kmn ePsf] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfjbftf ;DalGwt
vl/b sf/jfxLsf] nflu af]nkq k]z ug{ of]Uo ePsf] dflgg]5 .
!!^= k|lta]bg k]z ug'{ kg]{M -!_ d"Nof+Íg ;ldltn] ljlgod !!% adf]lhd u/]sf] k/LIf0fsf] lj:t[t
ljZn]if0f ;lxtsf] k|ltj]bg tof/ u/L k|:tfj vf]ns ] f] *# ldltn] kGw|| lbgleq sfof{no k|dv ' ;dIf
k]z ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf b]xfosf s'/f v'nfpg' kg]5 { M–
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfjbftfsf] of]Uotfsf] k|To]s cfwf/ k'i6L ug]{ sfuhft,
-u_ s'g} tflnsf cfjZos eP To:tf] tflnsf,
-3_ ;+oQ ' m pkqmdsf] ?kdf k|:tfj k]z ul/Psf] eP ;+oQ ' m pkqmd ;DaGwL sfuhft k"0f{ eP
jf gePsf] / To:tf] pkqmdsf] k|To]s ;fem]bf/sf] lx:;f / bfloTj
*#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

&%
-ª_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'66\ f 5'66\ } ;d"x jf Kofs]h agfO{ vl/b ug'{ kg]{ ePdf
To:tf] ;d"x / Kofs]hsf] k/LIf0f ug{ ckgfO{Psf] k|lqmof tyf To:tf] ;d"x / Kofs]hsf]
vl/b sf/jfxLdf efu lngsf] nflu 5gf}6 ePsf cfa]bs,
-r_ ;kmn / c;kmn k|:tfjbftfsf] ;"rL / ;kmn jf c;kmn ePsf] sf/0f .
!!&= cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfJxfg ug]{ cj:yfM -!_ k|flws/0fn] b]xfosf] cj:yfdf cGt/f{li6«o
:t/sf] af]nkq cfJxfg ug]5 { M
-s_ k|flws/0fsf] dfu cg'?ksf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ k|lt:kwf{Tds d"Nodf g]kfn /fHo
leqsf Ps eGbf a9L lgdf{0f Joa;foL jf cfk"lt{stf{af6 k|fKt gx'g] ePdf,
-v_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jf vl/bsf nflu /fli6«o:t/df af]nkq cfJxfg ubf{ s'g}
af]nkq gk/L lab]zaf6 k|fKt ug'{ kg]{ ePdf,
-u_ bft[kIf;+u ePsf] ;Demf}tf adf]lhd j}bl] zs ;xfotf >f]taf6 ljb]zL dfn;fdfg jf
lgdf{0f sfo{ vl/b ug'{ kg]{ ePdf, jf
-3_ ljz]if tyf hl6n lsl;dsf] dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{ ePsf]n] cGt/f{li6«o :t/sf]
af]nkqaf6 vl/b ug'{ kg]{ egL sfof{non] k|dfl0ft u/L d'Vo k|zf;sLo clws[tn] :jLs[t
u/]df .
-@_ o; ljlgod adf]lhdsf] cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgf c+uh ]| L efiffdf
k|sfzg ug'{ kg{5
] / af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL ;a} sfuhft c+uh ]| L efiffdf pknJw
u/fpg' kg]5{ .
-#_ pk–ljlgod-@_ adf]lhdsf] ;"rgf ljlgod !@* adf]lhd tof/ u/L k|flws/0fsf] j]e
;fO{6df ;d]t /fVg' kg]5{ . *$
!!*= af]nkq ;DjGwL sfuhft tof/ ug'{ kg]M{ -!_ af]nkq cfJxfg ug'{ cl3 af]nkq ;DaGwL sfuhft
tof/ ug'{ kg]5{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf s'/fx? pNn]v ug{' kg]5 { M–
-s_ vl/bsf] k|sl[ t, vl/b ug{ nfUg] ;dofjlw tyf ;f]sf] k|fljlws :k]lzlkms]zg, gSzf jf
8«Oª{
-v_ af]nkqbftfsf] of]Uotfsf cfwf/x?,
-u_ ljn ckm SjflG66Lh,
-3_ dfn;fdfg cfk"lt{ ug],{ lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug]{ jf cGo ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ ;do,
-ª_ dfn;fdfgsf] jf/]06L tyf dd{t ;+ef/ ;DjGwL Joj:yf,
-r_ af]nkqbftfn] cfjZos tflnd k|bfg ug'{ kg]{ eP To:tf] tflnd ;DaGwL ljj/0f,
-5_ cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfg jf hu]8f kf6{kh " f{x? gofF / ;SsnL -cf]l/lhgn_ x'gk' g]{ s'/f,
-h_ :ynut lg/LIf0f ug'{ kg]{ Joj:yf eP ;f] ;DaGwL hfgsf/L,
-em_ af]nkq k]z ug'{ cl3 s'g} j}7s ug'{ kg]{ eP To:tf] a}7s ;DjGwL hfgsf/L,
-`_ af]nkq tof/ ug]{ / k]z ug]{ lgb]z { g, af]nkq k]z ug]{ :yfg, af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt
/ ;do tyf af]nkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,
*$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

&^
-6_ d"No ;dfof]hg ul/g] ePdf d"Nosf] ;+/rgf -sDkf]gG] 6 ckm k|fO;_, af]nc+ssf] nflu
pNn]v ug{ ;lsg] d'bf« jf d'bf« x?, af]nkq t'ngf ug{ k|of]u ul/g] d'bf« / ;Da4 ljlgdo
b/sf] cfwf/ / ;f]sf] ldlt,
-7_ af]nkq d"No+fsg / af]nkqbftfsf] 5gf}6 ug]{ cfwf/ / tl/sf,
-8_ :jb]zL dfn;fdfg / :yfgLo lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|fyldstf lbOg] eP ;f] ;DaGwL]
Joj:yf,
-9_ dfn;fdfg jf lgdf{0f sfo{sf] 5'66\ f 5'66\ } ;d"x / Kofs]h agfO{ vl/b ug'{ kg]{ ePdf To:tf]
;d"x / Kofs]h / ;f]sf] d"NofÍg ug{] tl/sf,
-0f_ k|fljlws :k]lzlkms]zgsf] ljsNksf] k|:tfj ;d]t dfu ul/Psf]] cj:yfdf To:tf] ljsNk
d"NofÍg ug]{ tl/sf,
-t_ vl/b ul/g] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] s'g} c+zsf] nflu dfq klg af]nkq k]z
ug{ kfO{g] eP To:tf] c+z jf c+zx?sf] ljj/0f,
-y_ af]nkq dfGo x'g] cjlw,
-b_ af]n
] kq, sfo{;Dkfbg jf cGo cfaZos s'/fsf] nflu lbg' kg]{ hdfgtsf] /sd, lsl;d,
dfGo 9f+rf / dfGo cjlw -e]lnl86L lkl/o8_,
-b!_ af]nkqbftfn] nfut cg'dfg eGbf kGw| k|lt;t;Dd sd c+s saf]n u/]df sa'n c+ssf]
kfFr k|lt;t / nfut cg'dfgsf] kGw| k|lt;t eGbf a9L 36]/ sa'n u/]sf] cj:yfdf kGw|
k|lt;t eGbf hlt /sdn] 3l6 sa'n u/]sf] 5 ;f] sf] krf; k|lt;tn] x'g cfpg] /sd sa'n
c+ssf] kfFr k|ltztdf yk u/L sfo{ ;Dkfbg hdfgt /fVg' kg]{ s'/f, *%
-b@_ af]nkqbftfn] s'g} ;fa{hlgs lgsfo jf k|flws/0fsf s'g} sfof{nodf af]nkq lbbf jf
;Demf}tf ubf{ k]z u/]sf] cfly{s / k|fljlws ljj/0f, *^
-b#_ af]nkqbftfn] s'g} ;fa{hlgs lgsfo jf k|flws/0fsf s'g} sfof{no;+u ;Demf}tf u/L s'g}
sfo{ k|f/De u/]sf] eP To:tf] lgsfo, sfdsf] ljj/0f,;Demf}tfsf] /sd / sfo{ k|ultsf]
ljj/0f, *&
-b$_ v08 -b#_ adf]lhd sfo{ k|f/De u/]sf] cj:yfdf ljlgod -&!_ sf] v08 -ª_ df pNn]lvt
sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd s'g} ;fa{hlgs lgsfo jf k|flws/0fsf] s'g} sfo{nodf
k|of]udf /x]sf] af]nkqbftfsf] k|fljlws Ifdtf To:tf] lgsfonfO{ cfjZos kg]{ xb;Dd
To:tf] af]nkqbftfsf] k|fljlws Ifdtf yk sfo{sf] nflu u0fgf gx'g] s'/f, **
b-%_ P]g adf]lhd sfnf];l' rdf k/]sf] AolSt, kmd{,;+:yf jf sDklgsf] ;+rfnsn] cfkm\gf] k"0f{ jf
cf+lzs :jfldTj sfod /xg] u/L vf]ns ] f] gofF kmd{, sDkgL jf ;+:yf jf lgh cfkm} jf lgh
;d]tsf] gfddf e}/x]sf] csf]{ kmd{ ,;+:yf jf sDklgn] af]nkq k]z ug{ g;Sg] s'/f, *(
*%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
*^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
*&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
**= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
*(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
&&
b-^_ af]nkqbftfn] cfly{s Ifdtf ;DaGwdf :jo+ 3f]if0ff u/L sfuhft tyf ljj/0f k]z ubf{
lghsf] cfly{s Ifdtf;+u ;DalGwt gub k|jfxsf] Aoj:yf ug{ ;Sg] t/n ;Dklt, shf{
;'ljwf / cGo ljQLo >f]t ;d]t v'nfpg' kg]{ s'/f, ()
b-&_ af]nkqbftfsf] kl5Nnf] cfly{s aif{sf] jf;nftdf v'b bfloTj eGbf ;Dklt a9L ePsf] x'g'
kg]{ s'/f (!
-w_ af]n ] kq hdfgt dfu ePsf]df ;f] hdfgtsf] cjlw af]nkq dfGo x'g] cjlw eGbf tL; lbg
a9L cjlwsf] x'g' kg]{ Aoxf]/f,
-g_ vl/b ;Demf}tfsf zt{x? / ;f] ;Demf}tf nfu" x'g] tl/sf,
-k_ :jfy{ jflemg] -slGkm\lnS6 ckm O{G6«:] 6_ ePdf af]nkq pk/ sf/afO{ gx'g] jf hfn;fhL jf
e|i6frf/ u/]df x'g] sfg"gL sf/afO{ ;DaGwL hfgsf/L,
-km_ k|flws/0fn] af]nkq ;DaGwL sf/afO{ ubf{ u/]sf] q'l6 jf lg0f{o lj?4 k'g/fjnf]sgsf nflu
af]nkqbftfn] lga]bg lbg ;Sg] Joj:yf,
-a_ k|fljlws k|:tfa -k|fljlws IfdtfnfO{ k|dfl0ft ug]{ sfuhft_ tyf cfly{s k|:tfa -af]n c+s_
Pp6} vfddf k]z ug'{ kg]{ Joxf]/f,
-e_ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] k"j{ of]Uotf jf af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v
ug'{ kg]{ elg lgwf{/0f u/]sf laifox?
-d_ k|:tfljt vl/bsf] nflu cfjZos kg]{ /sd k|fKt x'g] ;|ft] ,
-o_ af]nkqbftfn] af]nkq;fy k]z ug'{ kg]{ sfuhftx? .
-/_ ljb]zL af]nkqbftfn] af]nkq k]z ubf{ g]kfndf cfkm\gf] s'g} Ph]G6 lgo'Qm u/] jf gu/]sf]
s'/f . (@
-n_ v08 -/_ adf]lhd Ph]G6 lgo'Qm u/]sf] eP af]nkq k]z ubf{ Ph]G6sf] ;DaGwdf tf]lsP
adf]lhdsf] ljj/0f ;d]t pNn]v ug{' kg]{ s'/f . (#
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd af]nkq ;DaGwL sfuhft tof/ ubf{ ;fj{hlgs vl/b cg'udg
sfof{noaf6 hf/L ePsf] gd"gf af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] cfwf/df tyf k|flws/0fsf]
lgb]z{ g ;d]t kfngf ug'{ kg]5 { .
!!(= e]befj ug{ gx'g]M -!_ ljlgod !!* sf] pk–ljlgod -@_ sf] v08 -8_ sf] cj:yfdf jfx]s vl/
b sf/jfxLdf af]nkqbftfnfO{ lghsf] /fli6«otfsf] cfwf/df e]befj ug'{ x'bg} .
-@_ af]nkq ;DjGwL sfuhft jdf]lhd cfjZos kg]{ s'g} lnvt af]nkqbftfn] k|fKt ug{
g;s]sf] cj:yfdf lghn]] k]z u/]sf] To:tf] lnvt ;/xsf] cGo lnvtnfO{ dfGotf lbg' kg]5 { .
!@)= Ph]G6sf] ljj/0f pNn]v ug'{ kg]M{ -!_ ljb]zL jf]nkqbftfn] af]nkq k]z ubf{ g]kfndf cfˆgf] Ph]06
lgo'Qm u/]sf] /x]5 eg] lghn] To:tf] Ph]G6sf] ;DjGwdf b]xfosf ljj/0f pNn]v ug'{ kg]5{ M—
-s_ Ph]06sf] gfd / 7]ufgf,
-v_ Ph]06n] kfpg] sldzgsf] c+s, d'bf« sf] lsl;d / e'QmfgLsf] tl/sf,
-u_ Ph]06;Fusf] cGo s'g} zt{,
()= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
(!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
(@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
(#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
&*
-3_ :yfgLo Ph]06 eP lghsf]] :yfoL n]vf btf{ k|df0fkqsf] k|dfl0ft k|ltlnlk / lghn] Ph]06
x'g :jLsf/ u/]sf] kq .
-@_ ljb]zL jf]nkqbftfsf] tkm{af6 pk–ljlgod -!_ jdf]lhdsf] Ph]G6n] af]nkq k]z ubf{ pk–
ljlgod -!_ sf] v08 -v_ / -u_ df plNnlvt s'/f :ki6 ?kdf pNn]v u/L af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd af]nkq hdfgt ljb]zL jf]nkqbftfsf] gfdaf6 g} k]z ug'{
kg]5{ .
-#_ ljb]zL af]nkqbftfn] af]nkq k]z ubf{ pk–ljlgod -!_ df plNnlvt s'/f :ki6 ?kdf
gv'nfPdf jf :yfgLo Ph]06 gePsf] egL af]nkq k]z u/]sf]df kl5 Ph]06 ePsf] k|dfl0ft
ePdf jf Ph]06nfO{ lbg] sldzg sd pNn]v u/]sf]df kl5 Ph]06n] a9L sldzg lnPsf] k|dfl0ft
ePdf To:tf] af]nkqbftfnfO{ vl/b P]g adf]lhd sfnf] ;"rLdf /fVg] sf/jfxL ug'{ kg]5
{ .
!@! af]nkqbftfsf] u|fXotf ;DaGwL cfwf/ pNn]v ug{' kg]M{ -!_ af]nkq ;DjGwL sfuhftdf af]nkqbftfsf]
u|fxotf -O{lnlhljln6L_ sf] cfwf/ tyf To:tf] cfwf/ k|dfl0ft ug]{ af]nkqbftfn] k]z ug'{ kg]{
sfuhftsf] k|ltlnlk ;d]t pNn]v ug{' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ df plNnlvt sfuhft b]xfo jdf]lhd x'g5 ] g\ M
-s_ kmd{, ;+:yf jf sDkgL btf{sf] k|df0fkq,
-v_ Joj;fo btf{s { f] k|df0fkq,
-u_ d"No clea[l¢ s/ btf{ k|df0f kq / :yfoL n]vf btf{ -Kofg_ k|df0f kq,
-3_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf tf]ss ] f] cjlw ;Ddsf] s/ r'Qmf k|df0f kq jf s/ ljj/0f k]z
u/]sf] cfGtl/s /fh:j sfof{nosf] k|dfl0ft sfuhft,
-ª_ af]nkqbftfn] vl/b sf/jfxLdf efu lng cof]Uo gePsf], k|:tfljt vl/b sf/jfxLdf
cfkm\gf] :jfy{ gaflemPsf]] / ;DjlGwt k]zf jf Joj;fo ;DjGwL s;"/df cfkm"n] ;hfo
gkfPsf] egL lnlvt ?kdf u/]sf] 3f]if0ff,
-r_ P]g,o; ljlgodfjnL / :6f088{ lal8Ë 8s'dG] 6sf] ljkl/t gx'g] u/L k|flws/0fn] cfaZos
7fg]sf] cGo sfuhft . ($
-#_ pk–ljlgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cGt/f{li6«o:t/sf] af]nkqsf] xsdf
u}/jfl;Gbf af]nkqbftfn] ;f] pkljlgodsf] v08 -u_ / -3_ adf]lhdsf sfuhft k]z ug'{
kg]{ 5}g .
-$_ pk–ljlgod -@_ sf] v08 -3_ adf]lhdsf] calw tf]Sbf cfGtl/s /fh:j sfof{nodf s/
ljj/0f k]z u/L ;Sg' kg]{ ldlt larf/ u/L af]nkqbftfn] s/ ljj/0f k]z ug{ ;Sg] cjlwsf]
ljj/0f dfu ug'{ kg]5 { .
-%_ af]nkq ;DjGwL sfuhftdf pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf sfuhft pNn]v ug{ 5'6d ] f jf
:ki6 ?kdf pNn]v gePdf jf cGo s'g} s'/f ;+zf]wg ug'{ k/]df k|flws/0fn] af]nkq k]z
ug]{ cjlw leq} af]nkq ;DaGwL sfuhft vl/b ug]{ ;a} af]nkqbftfnfO{ hfgsf/L lbO{
/fli6«o :t/sf] b}lgs ;dfrf/kqdf ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg ul/ af]nkq ;DaGwL sfuhft
pk/ :ki6 ug{ jf ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .
($= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

&(
t/ o;/L ;"rgf k|sfzg ubf{ af]nkqbftfnfO{ af]nkq k]z ug{ yk ;do cfaZos
kg]{ ePdf af]nkq k]z ug]{ clGtd ;do ;d]t a9fpg' kg]5 { .
-^_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf sfuhft k]z gug]{ af]nkqbftfsf] af]nkq pk/ sf/afxL x'g]
5}g .
!@@= af]nkqsf] efiffM -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoyf Joj:yf ePsf]df jfx]s, k"j{ of]Uotf ;DjGwL
sfuhft, af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|:tfa cfJxfg ;DaGwL sfuhft, k"j{ of]Uotf, af]nkq jf
k|:tfj cfJxfgsf] ;"rgf / vl/b ;Demf}tf ;Dej eP;Dd g]kfnL efiffdf / ;Dej geP c+uh ]| L
efiffdf tof/ ug'{ kg]5 { .
-@_ af]nkqbftfn] k|flws/0fdf s'g} klg efiffdf n]lvPsf] vl/b ;DjGwL sfuhft jf d'lb|t
;fdu|L k]z ug{ ;Sg]5g\ .
t/ To:tf] sfuhft jf d'lb|t ;fdu|Lsf] ;DalGwt c+z ;DalGwt b]zsf]
cflwsfl/s ;+:yf jf gf]6/L klAnsaf6 cu|h ] L efiffdf cg'jfb ul/Psf] x'g' kg]5
{ / To:tf
sfuhft jf d'lb|t ;fdu|L / To;/L cg'jflbt c+zdf n]lvPsf] s'/fdf s'g} låljwf ePdf
cg'jflbt c+z dfGo x'g5 ] .
!@#= af]nkqsf] d'bf| M af]nkq ;DaGwL sfuhft, k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf
lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosnfO{ lbg] e'QmfgL ;DaGwL Joj:yf ubf{ /fli6«o:t/
sf] af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjsf] nflu g]kfnL d'bf| df / cGt//fli6«o:t/sf] af]nkq jf k/
fdz{ ;]jfsf] k|:tfjsf] nflu g]kfnL d'bf| tyf g]kfn /fi6« a}s + af6 ;6xL ug{ ;lsg] a9Ldf tLg
d'bf| df e'QmfgL x'g] Joj:yf ug'{ kg]5 { .
!@$= af]nkq ;DaGwL sfuhftdf ;dfa]z ug'{ kg]{ sfuhftM k|flws/0fn] vl/b ul/g] dfn;dfg, lgdf{0f
sfo{ jf cGo ;]jfsf] k|sl[ tnfO{ larf/ u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft, k"j{ of]Uotf ;DaGwL
sfuhftdf cfjZostfg';f/ b]xfosf sfuhft ;dfj]z ug'{ kg]5 { M–
-s_ af]nkqbftfnfO{ lbO{g] lgb]z { g tyf af]nkq kmf/fd,
-v_ vl/b ;Demf}tfsf] zt{ / gd"gf,
-u_ :k]l;lkms]zg / gS;f,
-3_ af]nkq hdfgtsf] 9f+rf,
-ª_ sfo{;Dkfbg hdfgtsf] 9f+rf
-r_ k]ZsL e'QmfgL hdfgtsf] 9f+rf tyf
-5_ P]g,o; ljlgodfjnL / :6f088{ lal8Ë 8s'dG] 6sf] ljkl/t gx'g] u/L k|flws/0fn] cfaZos
7fg]sf] cGo sfuhft . (%
!@%= af]nkqbftfnfO{ lgb]z { gM jf]nkq ;DjGwL sfuhft, k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhftdf jf]nkqbftfnfO{
lgb]z { g lbbf b]xfosf ljifosf ;DjGwdf cfjZostfg';f/ lgb]z { g lbg ;Sg]5 M–
-s_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj tof/ ug]{ efiff,
-v_ cGt/f{li6«o Jofkf/df k|oQ ' m x'g] zJbfjnL O{G6/g]zgn sdl;{on 6d{;\ -O{Gsf]6D;{_ cg';f/
d"No cleJoQm ug]{ tl/sf,
-u_ ;+oQ ' m pkqmd af/] cfjZos hfgsf/L,
(%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

*)
-3_ af]nkqbftfn] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj;fy k]z ug'{ kg]{ sfuhftsf] ;"rL,
-ª_ af]nkqbftfn] k|flws/0f ;dIf k]z ug'{ kg]{ dfn;fdfgsf] gd"gf / gd"gfsf] ;+Vof,
-r_ dfn;fdfg vl/bsf] xsdf, cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfgsf] lgdf{tfn] l;kmfl/; u/]sf] To:tf]
dfn;fdfgsf] hu]8f kf6k"hf{x?sf] ;"rL tyf lgh;Fu /x]sf] k|To]s kf6{kh " f{sf] df}Hbft
kl/df0f, k|lt OsfO{ d"No / vl/b ;Demf}tfsf] cjlw ;dfKt ePkl5 To:tf] kf6{kh " f{sf] d"No
j9\g] gj9\g] ;DjGwL s'/f pNn]v ug'{ kg]{ gkg],{
-5_ af]nkqbftf jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjbftfn] cfk"lt{ ug]{ dfn;fdfgsf] pTkfbs,
pTkfbg ePsf]] b]z, a|f08, df]8n / Sof6nu gDj/ af]nkqdf v'nfpg' kg]{ s'/f,
-h_ vl/b sf/afOsf ;DaGwdf af]nkqbftfn] k|flws/0f;+u s'g} s'/f a'em\g k/]df To:tf]
s'/f :ki6 ug{ k|flws/0faf6 tf]lsPsfsf] ;Dks{ sd{rf/Lsf]] gfd kb, / 7]ufgf,
-em_ af]nkqbftfn]] vl/b ;Demf}tf adf]lhd k|flws/0fsf sd{rf/LnfO{ tflnd k|bfg ug'{ kg]{ eP
jf To:tf] lgsfonfO{ k|ljlw x:tfGt/0f ug'{ kg]{ eP ;f] ;DaGwL s'/f,
-`_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ :yfg, ldlt / ;do,
-6_ laB'tLo ;+rf/ dfWodaf6 af]nkq k]z ug{ ;lsg] g;lsg], k]z ug{ ;lsg] ePdf k]z ug]{
tl/sf,
-7_ bflvnf ePsf af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj :jLs[t jf c:jLs[t ug]{ clwsf/
k|flws/0fdf ;'/lIft /x]sf] Joxf]/f,
-8_ P]g,o; ljlgodfjnL / :6f088{ lal8Ë 8s'dG] 6sf] ljkl/t gx'g] u/L k|flws/0fn] cfaZos
7fg]sf] cGo s'/f . (^
!@^= af]nkq ;DjGwL sfuhft :jLs[t ug{' kg]{M af]nkq ;DjGwL sfuhft, k|:tfj cfJxfg ;DaGwL
sfuhft tof/ ePkl5 To:tf] sfuhft nfut cg'dfg (& :jLs[t ug{ clwsf/ k|fKt ePsf]
clwsf/Ln] :jLs[t ug{' kg]5 { .
!@&= af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] b:t'/M -!_ af]nkq ;DjGwL sfuhft vl/b ug{ rfxg] OR5's JolQm,
kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] sfof{nosf] k|d'v jf lghn] tf]s]sf] sd{rf/Lsf] b:tvt /
k|flws/0fsf] 5fk nfu]sf] af]nkq ;DjGwL sfuhft k|flws/0faf6 b]xfo adf]lhdsf] b:t'/ lt/L lng'
kg]5{ .
-s_ jL; nfv eGbf dfly b'O s/f]8 ?k}ofF; F Ddsf] nflu — tLg xhf/ ?k}of (*
-v_ b'O s/f]8 eGbf dfly b; s/f]8 ?k}ofF; F Ddsf] nflu — kf+r xhf/ ?k}ofFF ((
-u_ b; s/f]8 eGbf dfly kRrL; s/f]8 ?k}ofF; F Ddsf] nflu — b; xhf/ !))
-3_ kRrL; s/f]8 ?k}ofFF eGbf dflysf] nflu — aL; xhf/ ?k}ofF !)!
-@_ s'g} JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] b:t'/ / nfUg] x'nfs jf
s'/Lo/ dx;'n lt/L jf]nkq ;DjGwL sfuhft jf k|:tfj cfJxfg ;DaGwL sfuhft k7fO
(^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
(&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
(*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
((= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!))= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!)!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
*!
lbg lnlvt cg'/f]w u/]df k|flws/0fn] To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfnfO{ x'nfs jf
s'l/o/ dfkm{t af]nkq ;DaGwL sfuhft k7fO{ lbg' kg]5 ]{ .
t/ To;/L k7fpbf To:tf] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] jf]nkq ;DjGwL sfuhft
;dodf g}} k|fKt ug{ g;s]df ;f]sf nflu k|flws/0f hjfkmb]xL x'g5 ] g} .
!@*= af]nkq cfXjfgM -!_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgf /fli6«o :t/sf]
b}lgs ;dfrf/kqdf k|sfzg ug'{ kg]5 { / cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkqsf] xsdf cGt/f{li6«o ;+rf/
dfWoddf ;d]t k|sfzg ug{ ;lsg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf k|flws/0fsf] tyf ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf]
j]e ;fO{6df /fVg' kg]5 { .
-#_ af]nkq jf k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfdf b]xfosf s'/fx? v'nfpg' kg]5 { M—
-s_ af]nkq cfXjfg ug]{ sfof{nosf] gfd / 7]ufgf,
-v_ af]nkqsf] lsl;d -/fli6«o :t/ jf cGt/f{li6«o :t/sf] af]nkq_,
-u_ vl/b sfo{sf] k|sl[ t / ;do ;Ldf, dfn;fdfg cfk"lt{ ug'{ kg],{ ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ jf lgdf{0f
sfo{ ug'{ kg]{ :yfg,
-3_ af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw,
-ª_ af]nkq hdfgt cfaZos kg]{ eP ;f]sf] /sd / dfGo cjlw,
-r_ af]nkq ;DjGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft kfO{g] :yfg, k|fKt ug]{ tl/sf
/ ;f] jfkt nfUg] b:t'/,
-5_ af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ jf k7fpg] :yfg, tl/sf, clGtd ldlt /
;do,
-h_ af]n ] kq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj vf]Ng] ldlt, ;do, :yfg / af]nkq vf]Ng] ;dodf
af]nkqbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwnfO{ cfdGq0f ug]{ s'/f, /
-em_ af]nkq k]z ug'{ clwsf] a}7s x'g] ePdf To:tf] a}7s x'g] ldlt, ;do / :yfg,
-`_ laB'tLo dfWodaf6 af]nkq k]z ug{ ;lsg] ePdf ;f] ;DaGwL hfgsf/L,
-6_ /fli6«o jf cGt/fli6«o:t/sf] af]nkqsf] hfgsf/L, !)@
-7_ k"jo{ f]Uotf,of]Uotf;lxt jf of]Uotf/lxt af]nkqsf] hfgsf/L !)#
-8_ af]nkq cfAxfg ul/Psf] vl/b ljlwsf] hfgsf/L, !)$
-9_ ljlgod !@( adf]lhd nfut cg'dfg, !)%
-0f_ P]g adf]lhd sfnf];r ' Ldf k/]sf] JolSt,kmd{,;+:yf jf sDklgsf ;+rfnsn] gofF kmd{,sDklg
jf ;+:yf vf]ln sf/f]jf/ u/]sf] eP To:tf] JolSt,kmd{,;+:yf jf sDklgn] af]nkq k]z ug{
g;Sg] s'/f, !)^
-t_ k|flws/0fn] cfjZos b]vs ] f cGo s'/f . !)&
!)@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!)#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!)$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!)% ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!)^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!)&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
*@
-y_ k|flws/0fn] cGt/fli6«o:t/sf] af]nkqdfkm{t ug]{ vl/bdf g]kfnL pBdL tyf Aoj;foLnfO{
o; ljlgod adf]lhd 3/]n' k|fyldstf -8f]d:] 6Ls lk|km/]G;_ lbg] ePdf ;f] s'/f, !)*
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf k|sfzg ubf{ /fli6«o :t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf
lgwf{/0fsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf slDtdf tL; lbg / cGt/f{li6«o :t/sf]
af]nkq jf k"j{ of]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf slDtdf k}t+ fln;
lbgsf] cjlw lbg' kg]5 { .
-$s_ ljlgod !%$ sf] pk ljlgod-%_ sf] cj:yf afx]s pk ljlgod -$_ adf]lhd af]nkq jf
k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug{ lbOPsf] calwleq s'g} af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL
k|:tfj gk/]df jf k/] klg ;f/e"t?kdf k|efju|fxL geO{ k'g af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL
k|:tfj cfAxfg ug'{ k/]df k|flws/0fn] cjZostf cg';f/ /fli6«o :t/sf] af]nkq jf k"j{
of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf slDtdf kGw| lbg / cGt/fli6«o :t/sf] af]nkq jf k"j{
of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf slDtdf PSsfO{; lbgsf] ;dofcalw lbO{ k'gM af]nkq jf
k"j{ of]Uotf lgwf{/0f k|:tfj cfAxfg ug{ ;Sg]5 . !)(
-$v_ pk ljlgod-$s_ adf]hd lbOPsf] calwleq klg s'g} af]nkq jf k"j{ of]Uotf;DaGwL k|:tfj
gk/]df jf k/] klg ;f/e"t ?kdf k|efju|fxL gePdf / tTsfn vl/b gu/] k|flws/0fnfO{
xflg gf]S;fgL x'g] jf k|flws/0fsf] s'g} sfd /f]lsg] ePdf k|flws/0fn] To;sf] cf}lrTo
v'nfO{ /fli6«o:t/sf] af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfjsf] xsdf Ps tx dflysf]
clwsf/Lsf] :jLs[lt lnO{ ;ft lbg ;Ddsf] calw lbO{ k'gM af]nkq cfAxfg u/L jf ljlgod
($ adf]lhd s'g} vl/b ljlw 5gf}6 u/L ;f]xL k|so[ f cg'?k vl/b ug{ ;Sg]5 . !!)
-%_ pk–ljlgod -#_ sf] v08 -r_ adf]lhd af]nkq ;DjGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL
sfuhft kfO{g] :yfg v'nfpFbf b'O{ jf b'O{ eGbf a9L sfof{nodf To:tf] sfuhft kfO{g]
Joj:yf ug'{ kg]5{ .
-^_ pk–ljlgod -#_ sf] v08 -5_ adf]lhd af]nkq jf k"j{ of]Uotf ;DaGwL k|:tfj k]z ug]{ jf
k7fpg] :yfg v'nfpFbf Pp6} sfof{nodf dfq k]z ug]{ jf k7fpg] Joj:yf ug'{ kg]5 { .
-&_ ===== !!!
-*_ ===== !!@
-(_ ===== !!#
!@(= af]nkqsf] ;"rgfdf nfut cg'dfg v'nfpg' kg]M{ b'O s/f]9 !!$ ?k}of ;Dd nfut cg'dfg ePsf]
lgdf{0f sfo{sf] af]nkq cfJxfgsf] ;"rgfdf nfut cg'dfg /sd v'nfpg' kg]5 { .
!#)= lgdf{0f :ynsf] e|d0fM -!_ af]nkq tof/ ug{ jf ;f] ;DaGwL cfaZos ;"rgf k|fKt ug{ af]nkqbftf
cfkm}, lghsf] sd{rf/L jf Ph]G6nfO{ af]nkqbftfsf] cfkm\g} vr{df cfpg ;Sg] / hf]lvd k|lt pQ/
bfoL x'g] u/L lgdf{0f :ynsf] e|d0f ug{ u/fpg ;Sg]5 .
!)*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!)(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!!)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!!!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 x6fOPsf] .
!!@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 x6fOPsf] .
!!#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 x6fOPsf] .
!!$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
*#
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|flws/0fn] lgdf{0f :ynsf] e|d0f ug{ cg'dlt lbg' kg]{ ePdf
To:tf]] cg'dlt lbg' kg]5
{ .
-#_ ljlgod !#@ adf]lhd x'g] a}7ssf] cufl8 s'g} af]nkqbftfn] lgdf{0f :ynsf] oyfy{
hfgsf/L lng rfx]df lgdf{0f :ynsf] e|d0f ug{ ;Sg]5 . !!%
!#!= af]nkq jf k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhftdf ePsf] lålawf af/]sf] hfgsf/LM -!_ af]nkq ;DaGwL
sfuhft jf k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt s'g} s'/fdf låljwf eO{ ;f] ;DaGWfdf :ki6
ug{ To:tf sfuhftdf pNn]v ePsf] ;dofjlw leq s'g} af]nkqbftfn] cg'/f]w u/]df
k|flws/0fn] af]nkq k]z ug]{ jf k"jo{ f]Uotfsf] k|:tfj k]z ug]{ clGtd Dofb ;dfKt x'g' cufj} To:tf]
s'/fsf] hfgsf/L ;a} af]nkqbftfnfO{ lbg' kg]5 { .
-@_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] hfgsf/L / af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"jo{ f]Uotf
;DaGwL sfuhftdf s'g} x]/km]/ u/]sf] eP To:tf] x]/km]/ ;DaGwL hfgsf/L vl/b sf/afO{df
;xefuL ePsf ;j} af]nkqbftfnfO{ lghn] af]nkq k]z ubf{ jf k"jo{ f]Uotfsf] k|:tfj tof/
ubf{ To:tf] x]/km]/ pk/ ;d]t ljrf/ ug{ ;do kfpg] u/L lbg' kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] sfo{sf] nflu af]nkqbftfnfO{ yk ;do lbg cfjZos
ePdf k|flws/0fn] af]nkq jf k"jo{ f]Uotf lgwf{/0fsf] k|:tfj k]z ug]{ clGtd cjlw a9fpg
;Sg]5 .
!#@= af]nkq k]z ug'{ k"js{ f] a}7sM -!_ k|flws/0fn] jf]nkqbftfx?nfO{ af]nkq ;DjGwL sfuhft,
k|fljlws :k]l;lkms]zg, lgdf{0f :yn jf cGo o:t} s'/f ;DjGwL hfgsf/L lbg af]nkq k]z ug]{
clGtd lbg eGbf /fli6«o :t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf slDtdf bz lbg / cGt/f{li6«o
:t/sf] af]nkq cfXjfgsf] ;"rgfsf] xsdf slDtdf kGw| lbg cufj} af]nkqbftfx?sf] a}7ssf]
cfof]hgf ug{ ;Sg]5 .
t/ ljlgod !@* sf] pk ljlgod -$s_ / -$v_ adf]lhd k'g af]nkq cfAxfgsf]
;"rgf ul/Psf] cj:yfdf af]nkq k]z ug{' k"js
{ f] a}7s ;+rfng eO{ g;s]sf] eP af]nkqbftfnfO{
k'g af]nkq ;DaGwL s'/fx?sf] yk hfgsf/L lbg /fli6«o:t/sf] af]nkqsf] xsdf slDtdf kfFr lbg
/ cGt/fli6«o:t/sf] af]nkqsf] xsdf slDtdf ;ft lbg cufa} To:tf] a}7ssf] cfof]hgf ug{
;lsg]5 . !!^
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] a}7sdf af]nkqbftfn] k|flws/0f ;dIf vl/b sf/jfxL ;DjGwL
s'g} k|Zg jf lh1f;f /fVg ;Sg]5 / To:tf] lgsfon] k|Zgstf{x?sf] >f]t pNn]v gu/L ;a}
af]nkqbftfnfO{ To:tf] k|Zg jf lh1f;fsf] hjfkm / a}7ssf] dfO{Go'6 oyflz3| pknJw
u/fpg' kg]5{ .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ePsf] a}7saf6 af]nkq ;DjGwL sfuhftsf] s'g} k|fljlws jf
Jofkfl/s kIfdf x]/km]/ ug'{ kg]{ b]lvPdf k|flws/0fn] ;f] sfuhftdf ;f]xL adf]lhd ;+zf]wg
u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft vl/b ug]{ ;a} af]nkqbftfnfO{ To:tf] ;+zf]wg ul/Psf]
Aoxf]/f To:tf] a}7s ePsf] kfFr lbg leq k7fpg' kg]5 { .
!!%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!!^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

*$
!##= af]nkq hdfgtM -!_ vl/bsf] k|st[ L cg';f/ ;a} af]nkqbftfnfO{ ;dfg?kn] nfu" x'g] u/L :jLs[t
nfut cg'dfg /sdsf] b'O{ b]lv tLg k|ltzt /sdsf] ;Ldfleq /xL lglZrt /sd tf]sL af]nkq
cfJxfgsf] ;"rgfdf af]nkqbftfn] af]nkq;fy k]z ug]{ af]nkq hdfgt /sd pNn]v ug{' kg]5 { .
o:tf] /sd gub} jf jfl0fHo a}s + n] hf/L u/]sf] ;f] /sd a/fa/sf] af]nkq hdfgt x'g' kg]5{ .
t/ nfut cg'dfg /sd gv'Ng] jf O{sfO{ b/ dfq v'Ng] u/L af]nkq cfAxfg
ul/Psf] cj:yfdf k|flws/0fn] af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k"j{ of]Uotf;DaGwL sfuhft / af]nkq
cfAxfgsf] ;"rgfdf af]nkq hdfgtsf] nflu Psd'i6 /sd tf]Sg ;Sg]5 . !!&
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] af]nkq hdfgtsf] /sd pNn]v ubf{ cGt//fli6«o af]nkqsf]
xsdf g]kfn /fi6« a}s + af6 ;6xL ug{ ;lsg] ljb]zL d'bf| df af]nkq hdfgt dfu ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] af]nkq hdfgtsf] dfGo cjlw af]nkqsf] dfGo cjlw eGbf
slDtdf tL; lbg a9Lsf] x'g' kg]5 { .
-$_ s'g} af]nkqbftfn] af]nkq cfXjfg ug]{ sfof{nonfO{ s'g} vf; a}s + jf ljlQo ;+:yfn]
hf/L u/]sf] af]nkq hdfgt u|fXo x'g] gx'g] eGg] s'/f v'nfO lbg cg'/f]w u/]df To:tf]
lgsfon] lghnfO{ ;f] ;DaGwdf tTsfn} hjfkm lbg' kg]5 { .
-%_ ljb]zL a}s + n] hf/L u/]sf] af]nkq hdfgt jf sfo{ ;Dkfbg hdfgt g]kfn /fi6« a}s + af6
O{hfht k|fKt jfl0fHo a}sn] k|lt–k|Tofe"lt -sfpG6/ Uof/]G6L_ u/]sf] x'g' kg]5 { .
-^_ k|flws/0fn] af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw leq vl/b ;Demf}tf u/L ;Sg' kg]5 { . s'g} sf/0fjz
;f] Dofb leq vl/b ;Demf}tf ug{ g;lsg] ePdf /Lt k'us ] f ;a} af]nkqbftfx¿nfO{
af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw a9fpg kq k7fpg' kg]5 { .
-^s_ k|flws/0fn] af]nkqsf] dfGo x'g] cjwL a9fpg' kg]{ sf/0fsf] ljZn]if0f u/L k'i6\ofO{ x'g]
k|of{Kt cfwf/ ePdf dfq pk ljlgod -^_ adf]lhd af]nkqsf] dfGo x'g] cjwL a9fpg kq
k7fpg' kg]5 { . af]nkqsf] dfGo x'g] cawL a9fpg' kg]{ To:tf] cfwf/ / sf/0f ljgf ;dodf
g} af]nkq d'Nof+sg gu/]sf] jf k]z gu/]sf] jf k]z ePsf] d"Nof+sgsf ;DaGwdf ;dodfg}
lg0f{o gu/]sf] sf/0faf6 af]nkqsf] dfGo x'g] cawL a9fpbf To;af6 xfgL gf]S;fgL x'g
uPdf ;f] sf] lhDd]jf/L To:tf] sfddf ;+nUg sd{rf/L / d"Nof+sg ;ldltsf kbflwsf/L
;d]tsf] x'g5 ] . !!*
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhdsf] kq cg';f/ af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw a9fpg] jf ga9fpg]
eGg] ;DaGwdf af]nkqbftfn] lg0f{o ug{ ;Sg] 5g\ . af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw ga9fpg]
af]nkqbftfsf] af]nkq hdfgt hkmt ug{ kfO{g] 5}g . af]nkqsf] dfGo x'g] cjlw a9fpg]
af]nkqbftfn] ;f]xL cg'?k ;DalGwt a}s + af6 dfGo cjlw ;d]t yk u/L af]nkq hdfgt
k]z ug'{ kg]5{ . o;/L af]nkqbftfn] cjlw yk u/L af]nkq hdfgt k]z gu/]df af]nkqsf]
dfGo x'g] cjlw a9fPsf] dflgg] 5}g .
-&s_ pk ljlgod -&_ adf]lhd af]nkqsf] dfGo x'g] cjwL a9fpg] af]nkqbftfn] af]nkq
;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt k|fawfgsf] k|lts'n x'g] u/L s'g} klg yk zt{ pNn]v ug{ ;Sg]
5}g . !!(
!!&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!!*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!!(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
*%
-*_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k]z u/]sf]] hdfgt b]xfosf] cj:yfdf hkmt x'g5 ] M—
-s_ ljlgod !#^ sf] pk ljlgod -!_ df pNn]lvt calwkl5 af]nkqbftfn] af]nkq ;+zf]wg jf
lkmtf{ dfu u/]df . !@)
-v_ af]nkqdf b]lvPsf] c+sul0ftLo q'6L ;RofOPsf] s'/f af]nkqbftfn] :jLsf/ gu/]df,
-u_ 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfn] af]nkq ;DjGwL sfuhftdf plNnlvt zt{ adf]lhd vl/b
;Demf}tf gu/]df,
-3_ af]nkq ;DjGwL sfuhftdf plNnlvt sfo{;Dkfbg hdfgt af]nkqbftfn] vl/b ;Demf}tf
ug]{ Dofb leq lbg g;s]df,
-ª_ k|flws/0fn] af]nkq k/LIf0fsf] l;nl;nfdf dfu u/]sf] s'g} hfgsf/L lb+bf af]nkqbftfn]
af]nkqsf] d"No jf ;f/e"t s'/f kl/jt{g u/]df,
-r_ vl/b P]gsf] bkmf ^@ adf]lhdsf] cfr/0f ljkl/t sfd u/]df .
-(_ vl/b ;Demf}tf ;DkGg eP kl5 To:tf] vl/b ;Demf}tf ug]{ af]nkqbftf tyf pk–ljlgod
-*_ adf]lhd hdfgt hkmt ug'{ gkg]{ af]nkqbftfsf] af]nkq hdfgt ;DalGwt af]nkqbftfnfO{
lkmtf{ ug''{ kg]5
{ .
-!)_ s'g} af]nkqbftfsf] af]nkq hdfgt hkmt ePsf] cj:yfdf lghn] /fv]sf] hdfgt /sd
e'QmfgL ug{ hdfgt hf/L ug]{ a}s+ ;dIf hdfgt dfGo /xg] calw leq} bfjL u/L To:tf]
hdfgt /sd k|flws/0fsf] s]Gb|Lo sf]ifdf hDdf ug'{ kg]5 { .
!#$= af]nkq dfGo x'g] cjlwM -!_ k|flws/0fn] jf]nkq ;DjGwL sfuhft jf k|:tfj cfJxfg ;DjGwL
sfuhftdf af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjsf] dfGo x'g] cjlw pNn]v ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] cjlw pNn]v ubf{ b]xfo adf]lhdsf] cjlw pNn]v ug'{ kg]5 { M–
-s_ bz s/f]8 ?k}of ;Dd nfut cg'dfg ePsf] af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjsf]
nflu – gAa] lbg
-v_ bz s/f]8 ?k}of eGbf hlt ;'s} a9L nfut cg'dfg ePsf] af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf]
k|:tfjsf] nflu – Ps ;o aL; lbg
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf]] cjlwsf] u0fgf af]nkq jf k|:tfj k]z ug]{ clGtd ldltaf6
k|f/De x'g5 ] .
-$_ k|flws/0fn] af]nkq jf k|:tfj vf]ns ] f] ldltn] bz s/f]8 ?k}ofF;Dd nfut cg'dfg ePsf]
jf]nkq jf k|:tfj eP k}tfnL; lbgleq / bz s/f]8 ?k}ofFeGbf a9Lsf] nfut cg'dfg
ePsf] jf]nkq jf k|:tfj eP ;f7L lbgleq jf]nkq jf k|:tfj :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{ lbg' kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg k|flws/0fn] af]nkq jf k|:tfj
vf]nk] l5 af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg' kg]{ ePdf ;f]sf] sf/0f v'nfO{ cfjZostfg';f/
af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg ;Sg]5 .
!@)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

*^
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fp+bf ;DalGwt af]nkqbftfsf]
dGh'/L lng' kg]5{ .
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhdsf] af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fpg dGh'/ ug]{ af]nkqbftfn]
af]nkq dfGo x'g] cjlw a9fP hlQs} cjlwdf af]nkq hdfgtsf] cjlw klg a9fO{ To:tf]
hdfgt kq k|flws/0fdf k]z ug'{ kg]5 { .
-*_ pk–ljlgod -^_ adf]lhd dGh'/L glbg] af]nkqbftfsf] af]nkq dfGo x'g] 5}g / lghsf]
hdfgt lkmtf{ ug'{ kg]5{ .
!#%= af]nkq k]z ug]{ tl/sfM -!_ af]nkq lgwf{l/t 9f+rfdf, af]nkqbftf jf lghsf] clws[t k|ltlglwn]
/Lt k"js{ ;xL5fk tyf l;njGbL u/L af]nkqbftf cfkm}n + ] jf cfkmgf] k|ltlgwL dfkm{t jf x'nfs
jf s'l/o/ dfkm{t jf laB'tLo dfWodaf6 -Joj:yf ul/Psf] ePdf_ af]nkq k]z ug'{ kg]{ :yfgdf
af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do leq} k]z ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] cjlw gf3L k|fKt ePsf af]nkqx? pk/ s'g} sf/afO{ x'g] 5}g
/ To:tf af]nkqx? Gfvf]nL ;DalGwt af]nkqbftfnfO{ lkmtf{ ul/g]5 .
-#_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj k]z
ubf{ k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft, af]nkq ;DaGwL sfuhft jf k|:tfj cfJxfg ;DaGwL
sfuhftdf pNn]v ePsf] ;+Vof / lbO{Psf] lgb]z { g adf]lhd k|ltlnlk k|lt -skL_ ;lxt k]z
ug'{ kg]5{ .
-$_ pk ljlgod -!_, -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ljB'tLo ;+rf/sf] dfWod
k|of]u u/L ul/g] vl/bsf] nflu af]nkq k]z ug]{ tl/sf ;fa{hlgs vl/b cg'udg sfof{noaf6
:jLs[t ljB'tLo vl/b k|0ffnL adf]lhd x'g5 ] . !@!
!#^= af]nkq lkmtf{ tyf ;+zf]wg ug{ ;Sg]M -!_ s'g} af]nkqbftfn] cfkm'n] k]z u/]sf] af]nkq lkmtf{ lng
jf ;+zf]wg ug{ rfx]df af]nkq k]z ug{ tf]lsPsf] clGtd ;do ;dfKt x'ge ' Gbf rf}lj; 306f cufj}
!@@
l;naGbL lgj]bg lbg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] lga]bg lb+bf To:tf] lga]bg Ps vfddf l;naGbL u/L vfdsf]
aflx/L efudf b]xfosf s'/f pNn]v u/L k|flws/0fdf k]z ug'{ kg]5 { M–
-s_ af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj sf] laifo,
-v_ af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj cfJxfg ug]{ sfof{no jf clwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf,
-u_ af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj ;+;f]wg ul/Psf] jf lkmtf{ dfu ul/Psf] ljifo /
-3_ af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj vf]Ng] lbg / ;dodf dfq vf]Ng' kg]{ Joxf]/f .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] l;naGbL vfd k|fKt x'g cfPdf To:tf vfd ljlgod !#*
adf]lhd ;'/lIft /fVg' kg]5 { .
-$_ af]nkq jf k|:tfj lkmtf{ dfu ePsf] cj:yfdf lkmtf{ dfusf] cflwsfl/stf k'li6 u/L
ljlgod !#( adf]lhd af]nkq vf]Ng] sfo{ ;dfKt eP kl5 To:tf] af]nkq gvf]nL lkmtf{
ug'{ kg]5
{ .
!@!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!@@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

*&
-%_ af]nkq jf k|:tfjbftfn] cfkm'n] k]z u/]sf] af]nkq jf k|:tfj lkmtf{ lng jf ;+zf]wg ug'{
kbf{ af]nkq jf k|:tfj k]z ubf{ h'g dfWofd af6 af]nkq jf k|:tfj k]z u/]sf] xf] ;f]lx
dfWofd af6 dfq lkmtf{ jf ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 / km/s dfWodaf6 k]z u/]sf] lgj]bg pk/
sf/afxL x'g] 5}g . !@#
-^_ k|flws/0fn] g} ;+;f]wg u/]sf] sf/0faf6 btf{ eO{ ;s]sf] af]nkq ;+zf]wg ug'{ kg]{
cj:yfdf afx]s pk ljlgod -@_ adf]lhdsf] lga]bg Ps k6s eGbf a9L lbg kfO{g]
5}g . !@$
!#&= laqmL / btf{ lstfj /fVg' kg]M{ -!_ k|flws/0fn] laqmL ePsf] k"j{ of]Uotf ;DaGwL sfuhft / af]nkq
;DaGwL sfuhft tyf kg{ cfPsf af]nkq jf k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfjsf] las|L / btf{
clen]v 5'§f 5'66} /fVg' kg]5 { .
-@_ af]nkqbftf jf k|:tfjbftf cfkm}n] jf lghsf] k|ltlglwn] k"j{ of]Uotfsf] k|:tfj, af]nkq jf
k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj k]z ug{ NofPdf k|flws/0fn] a'lem lnO{ lghnfO{ ldlt / ;do v'ns ] f]
ekf{O{ lbg' kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd k|fKt ePsf] af]nkqsf] aflx/L vfddf k|flws/0fn] pk–ljlgod
-!_ adf]lhd btf{ lstfadf btf{ ePsf] btf{ gDa/ pNn]v ug'{ kg]5
{ .
-$_ af]nkq lalqm / btf{ x'g] ;do ;dfKt ePkl5 sfof{nosf] k|dv
' jf lghn] tf]ss] f]
clws[t sd{rf/Ln] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] lstfjdf b:tvt u/L ;f] lstfj aGb
ug'{ kg]5
{ .
!#*= af]nkqsf] ;'/IffM -!_ k|flws/0fn] o; ljlgodfjnL jdf]lhd k|fKt ePsf] af]nkq jf k/fdz{
;]jfsf] k|:tfj vf]Ng] ;do cl3 s;}n] vf]Ng gkfpg] u/L ;'/lIft tj/n] /fVg' kg]5
{ .
-@_ k|flws/0fn] af]nkqsf] ;fy k]z ePsf] gd"gfsf] ljz]iftf af]nkq vf]Ng' cl3 ;fj{hlgs
gx'g] u/L uf]Ko / ;'/lIft tl/sfn] /fVg' kg]5
{ .
!#(= af]nkq vf]Ng]M -!_ af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do ;dfKt ePsf] nuQ} ;f]xL lbg Jff]n
] kq
;DjGwL sfuhftdf plNnlvt ;do / :yfgdf k|flws/0fn] af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglwsf]
/f]xa/df af]nkq vf]Ng' kg]5
{ .
t/ af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePsf] sf/0fn] af]nkq vf]Ng afwf kg]{ 5}g .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd af]nkq vf]Ng' cl3 k|flws/0fn] Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf]
af]nkqsf] vfd, af]nkq lkmtf{ jf ;+zf]wg ug{sf] nflu lbOPsf] lgj]bgsf] vfd / /Ltk"js
{
btf{ ePsf af]nkqsf] vfdnfO{ 5'6o\ fO{ Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf af]nkq gvf]ln
;DalGwt af]nkqbftfnfO{ lkmtf{ ug'{ kg]5
{ . o;/L lkmtf{ u/]sf] s'/f, ldlt / ;do vl/b
sf/jfxLsf] k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]5{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf af]nkq lkmtf{ ug{ 5'6o\ fP kl5,
af]nkqbftfn] lkmtf{ ug{ dfu u/]sf] lga]bgsf] vfd vf]nL To:tf] af]nkqbftfsf]] gfd k9]/
!@#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!@$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

**
;'gfpg' kg]5
{ / To; kl5 jf]nkq ;+zf]wg ug{sf] nflu lbOPsf lga]bgsf] vfd vf]nL To:tf
vfd leq /x]sf] Aoxf]/f k9]/ ;'gfpg' kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] lga]bgsf] Joxf]/f k9L ;s]kl5 k|flws/0fn] bflvnf ePsf
af]nkq qmd} ;+u vf]nL To:tf] af]nkqsf] b]xfosf s'/f k9]/ ;'gfO{ ;f] sf] d'rN' sf tof/
ug'{ kg]5
{ / To:tf] d'rN' sfdf pkl:yt af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglwsf] b:tvt u/fpg'
kg]5
{ M–
-s_ af]nkqbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ af]nkqsf] sjf]n c+s,
-u_ af]nkqdf s'g} 5'6 lbg k|:tfa ul/Psf] eP ;f]sf] Joxf]/f,
-3_ k|fljlws :k]l;lkms]zgsf] ljsNk k|:tfj ul/Psf] eP ;f]sf] sjf]n c+s,
-ª_ af]nkq hdfgt eP jf gePsf],
-r_ c+s / cIf/sf aLr leGgtf eP ;f] leGgtfsf] ljj/0f,
-5_ af]nkq kmf/fddf af]nkqbftf jf lghsf] k|ltlglwsf] x:tfIf/ eP jf gePsf],
-h_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf ;RofO{Psf] jf s]/d]6 u/]sf]df tyf af]nkqbftf jf lghsf]
k|ltlglwn] x:tfIf/ u/] gu/]sf] tyf s]/d]6 u/L pNn]v u/]sf] /sd / Joxf]/f,
-em_ af]nkq kmf/fddf af]nkqbftfn] s'g} s}lkmot pNn]v u/]sf] eP ;f]sf] Joxf]/f,
-`_ s'g} af]nkqbftfn] af]nkqdf ;+zf]wg ug{ lga]bg lbPsf] eP To:tf] ;+zf]wgsf] Aoxf]/f,
-6_ s'g} af]nkqbftfn] af]nkq lkmtf{ dfu u/]sf] lga]bg lbPsf] eP To:tf] af]nkqbftfsf]
gfdfjnL,
-7_ k|flws/0fn] pko'Qm 7fg]sf] cGo cfjZos s'/f .
-%_ o; ljlgod adf]lhd af]nkq vf]Nbfsf] ;dodf jf]n
] kq :jLs[t jf c:jLs[t ug]{ lg0f{o ug{
;lsg] 5}g .
!$)= af]nkqsf] d"NofÍgM -!_ k|flws/0fn] ljlgod !#( adf]lhd vf]ns ] f] af]nkq d"Nofs+g ;ldltdf k]z
ug'{ kg]5
{ . af]nkq d"Nofs+g ;ldltn] af]nkqsf] d"Nof+Íg ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v
ul/Psf] cfwf/ / tl/sf cg';f/ ug'{ kg]5 { .
!$!= af]nkqsf] u|fXotfsf] k/LIf0fM af]nkqbftf af]nkq k]z ug{ sfg"g adf]lhd of]Uo ePsf]] k'i6\ofO{
ug]{ b]xfosf sfuhftx? k]z eP jf gePsf] ;DaGwdf k/LIf0f ug'k{ g]5 { M—
-s_ kmd{, ;+:yf jf sDkgL btf{sf] k|df0fkq,
-v_ Joj;fo btf{s
{ f] k|df0fkq,
-u_ d"No clea[l¢ s/ btf{ k|df0f kq / :yfoL n]vf btf{ -Kofg_ k|df0f kq,
-3_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf tf]ss
] f] cjlw ;Ddsf] s/ r'Qmf k|df0fkq jf s/ ljj/0f k]z
u/]sf] sfuhft,
*(
-ª_ af]nkqbftfn] vl/b sf/jfxLdf efu lng cof]Uo gePsf], k|:tfljt vl/b sf/jfxLdf
cfkm\gf] :jfy{ gaflemPsf]] / ;DjlGwt k]zf jf Joj;fo ;DjGwL s;"/df cfkm"n] ;hfo
gkfPsf] egL lnlvt ?kdf u/]sf] 3f]if0ff,
-r_ k|flws/0fn] dfu u/]sf cGo sfuhft .
!$@= af]nkqsf] k"0f{tfsf] k/LIf0fM sfg"gL u|fxotfsf] k/LIf0faf6 ;kmn ePsf af]nkqbftfx?sf] dfq
k"0f{tfsf] k/LIf0f ul/g]5 . af]nkq ;DjGwL sfuhftdf af]nkqbftfnfO{ lbOPsf] lgb]z { g cg'?k
af]nkq k"0f{ eP jf gePsf]] ;DaGwdf b]xfosf] k/LIf0f ug'{ kg]5 { M
-s_ af]nkqbftfdf x:tfIf/ ug{ clwsf/ k|fKt k|ltlglw jf :yfgLo Ph]G6nfO{ lbPsf] clVtof/
gfdf kq k]z eP jf gePsf],
-v_ Aff]nkqdf af]nkqbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwsf] x:tfIf/ eP jf gePsf],
-u_ sfof{no jf sfof{noaf6 tf]lsPsf] cGo lgsfoaf6 lalqm ePsf] af]nkq ;DaGwL sfuhftdf
af]nkq k]z eP gePsf],
-3_ ;DalGwt JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgL cfk}mn] vl/b u/]sf] af]nkq ;DaGwL sfuhft
e/L k]z u/] jf gu/]sf],]
-ª_ af]nkqbftf JolQmut ?kdf jf ;+o'Qm pkqmdsf] ;fem]bf/sf] ?kdf Ps eGbf j9L
af]nkqdf ;+nUg eP jf gePsf],
-r_ af]nkq ;fy hdfgt k]z ug'{ kg]{ eP af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf]
lsl;d, cjlw / /sdsf] hdfgt ;+nUg eP jf gePsf], af]nkq hdfgt af]nkq;DaGwL
sfuhftdf pNn]v eP cg';f/ lgz{t eP jf gePsf], jfl0fHo a}s + af6 hf/L eP jf gePsf],
lab]zL a}s+ af6 hf/L ePsf] af]nkq hdfgt eP :jb]zL a}s + af6 k|ltk|Tofe'lt eP jf gePsf],
af]nkq hdfgt af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] d'bf| df k]z eP jf gePsf],
-5_ ;+oQ ' m pkqmd ;DjGwL ;Demf}tf cfaZos eP ;f] k]z eP jf gePsf],
-h_ ;+oQ ' m pkqmd agfO{ af]nkq k]z ul/Psf] ePdf;+oQ ' m pkqmdsf ;fem]bf/x?sf] gfddf
jf]nkq hdfgt k]z eP jf gePsf],
-em_ af]nkqbftfsf] of]Uotf ;DaGwL cfjZos sfuhft k]z eP jf gePsf],
-`_ af]nkq ;DaGwL sfuhft adf]lhd b/ laZn]if0f k]z ug'{ kg]{ eP To:tf] b/ laZn]if0f k]z
eP jf gePsf],
-6_ af]nkq ;DaGwL sfuhft adf]lhd af]nkqsf] dfGo cjlw eP jf gePsf],
-7_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ePsf]df ;+lIfKt ;"rLdf k/]sf af]nkqbftfn] af]nkq k]z u/]sf] xf] jf
xf]O{g,
-8_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf cGo s'/f .
!$#= hfgsf/L dfu ug{ ;lsg]M -!_ af]nkqsf] k/LIf0f, d"Nof+sg, t'ngf tyf af]nkqbftfsf] of]Uotf
d"Nof+sgsf] l;nl;nfdf ;f] sfo{nfO{ ;xof]u ug{ af]nkqdf pNn]v ePsf] sjf]n /sd / cGo
;f/e"t s'/f kl/jt{g gx'g] u/L ;fdfGo hfgsf/L Pj+ ljj/0f k|flws/0fn] pko'Qm 7fg]df lnlvt
?kdf dfu ug{ ;Sg]5 .

()
-@_ To:tf] hfgsf/L dfu ubf{ af]nkqbftfn] dfu ul/P adf]lhdsf] hfgsf/L tf]lsPsf]
;dofjlw leq glbPdf jf af]nkqdf pNn]v ePsf] sjf]n /sd / cGo ;f/e"t s'/fdf
kl/jt{g x'g] u/L af]nkqbftfn] hfgsf/L lbPdf lghsf] af]nkq /2 ul/g]5 .
!$$= af]nkq pk/ sf/afO{ gx'gM] b]xfosf] /Lt gk'us ] f] af]nkq pk/ sf/afO{ ul/g] 5}g M–
-s_ l;naGbL eO{ gcfPsf],
-v_ Dofb leq k]z x'g gcfPsf],
-u_ ljlgod !#^ adf]lhd lkmtf{ dfu ePsf]] af]nkq,
-3_ ljlgod !$! / ljlgod !$@ adf]lhd gePsf],
-ª_ cfk;df ldnf]dtf] u/L bflvnf ePsf] af]nkq,
-r_ af]nkqbftfn] ;Gtf]ifhgs ?kdf sfd ;DkGg ug{ g;Sg] u/L Go"g /sd saf]n u/L jf
k|f/lDes r/0fdf ul/g] lgdf{0f sfo{sf] nflu a9L b/n] pNn]v -k|mG6 nf]l8Ë_ ePsf]df
:kli6s/0f dfu ePsf]df ;f]sf] ;Gtf]ifhgs hjfkm glbPdf,
-5_ k"jo{ f]Uotf lgwf{/0f u/L af]nkq cfJxfg ul/Psf] ca:yfdf k"a{ of]Uo ePsf af]nkqbftf
afx]s cGo af]nkqbftfaf6 k|fKt af]nkq,
-h_ k"jo{ f]Uotf lgwf{/0f eO{ cfJxfg ePsf] af]nkqdf af]nkqbftfsf] of]Uotf k"jo{ f]Uotf cg'?ksf]
of]Uotf eGbf ;f/e"t?kdf 36L ePsf] kfOPdf To:tf] af]nkqbftfsf] af]nkq,
-em_ af] n kq d" N of+ s gsf] l;nl;nfdf af] n kqbftf;+ u hfgsf/L dfu ePsf] d f
af]nkqbftfn] af]nkqsf] d"No jf cGo ;f/e"t s'/fx?df kl/jt{g jf ;+zf]wg u/]df lghsf]
af]nkq,
-`_ af]nkq k]z ug]{ clGtd ldlt / ;do kl5 af]nkq dfGo x'g] cjlw leq af]nkqbftfn]
af]n
] kq ;+zf]wg ug{ jf lkmtf{ ug{ dfu u/]df lghsf] af]nkq,
-6_ k|flws/0fn]] c+sul0ftLo q'6L ;RofPsf]df ;f]sf] hfgsf/L lbbf af]nkqbftfn] :jLsf/
gu/]df,
-7_ af]nkqbftfaf6 k]z ePsf s'g} sfuhftsf] cflwsfl/stf k'li6 gePdf jf tYo a+UofO{ jf
em'SofO{ k]z u/]df jf e|i6frf/hGo jf hfn;fhL k"0f{ sfo{ u/]df jf To:tf] sfo{df ;+nUg
ePdf,
-8_ af]nkqdf ;fgfltgf km/ssf] d"No saf]n /sdsf] kGw| k|ltzt eGbf a9L x'g uPdf,
-9_ af]nkq vf]n] b]vL af]nkq :jLs[t ug]{ ;"rgf g7fP;Dd ;DalGwt af]nkqbftfn] af]nkq
d"Nof+Íg k|so[ f jf af]nkq :jLs[lt k|so[ fdf k|efj kfg{ vf]hd ] f,
-0f_ Ps} JolQmsf] x:tfIf/af6 b'O{ jf b'O{ eGbf a9L af]nkq k]z ePdf To:tf] af]nkqx?,
-t_ ;+oQ ' m pks|d agfO{ af]nkq k]z ePsf]df ;+oQ ' m pks|dsf] ;fem]bf/x? tLg eGbf a9L
ePdf,
-y_ ljB'tLo ;+rf/ dfWodaf6 af]nkq k]z ePsf]df b]xfosf] cj:yfdfM
-!_ af]nkq hdfgtsf] ;Ssn k|lt af]nkq ;DaGwL sfuhftdf tf]lsPsf] cjlw leq k]z
gePdf,
-@_ dfu ePsf] of]Uotf k|dfl0ft ug]{ sfuhft jf :kli6s/0f -hfgsf/L_ k]z gePdf,
(!
-#_ ljB'tLo dfWodaf6 k]z ePsf] sfuhft / af]nkq d"Nof+sgsf] l;nl;nfdf dfu adf]lhd
af]nkqbftfaf6 k]z ePsf] sfuhftdf ;f/e"t?kdf km/s ePdf,
-$_ ljB'tLo ;+rf/ dfWodaf6 / cfkm} pkl:yt eO{÷k|ltlglw dfkm{t÷x'nfs jf s'l/o/af6 k]z
ePsf] ;Ssn af]nkqdf ;dfa]z ePsf sfuhftx?df km/s ePdf,
-%_ ljB'tLo dfWodaf6 k]z ePsf] af]nkq open standards interface cg';f/ k9g of]Uo
gePdf,
-^_ af]nkq ;DaGwL sfuhftsf] d"No jfkt k]z ePsf] a}s + ef}r/ cg';f/ ;DalGwt a}s + df /
sd hDdf ePsf] gb]lvPdf .
!$%= c+sul0ftLo q'6L ;Rofpg]M M-!_ k|To]s af]nkqbftfsf] Aff]nkq vf]Nbfsf] saf]n /sddf
s'g} c+sul0ftLo q'6L 5 5}g k/LIf0f ug'{ kg]5
{ . c+sul0ftLo q'6L b]lvPdf b]xfo adf]lhd ug'{
kg]5{ M
-s_ O{sfO b/ / s"n /sddf km/s ePdf OsfO b/nfO{ z'4 dfgL s"n /sdnfO{ ;RofO{g5 ] .
-v_ c+s / cIf/df km/s ePdf cIf/df n]lvPsf]nfO{ dfGotf lbO{ ;RofO{g5 ] .
-@_ c+sul0ftLo q'6L ;RofO{Psf] ePdf ;DalGwt af]nkqbftfnfO{ To:sf] hfgsf/L lbg'
kg]5
{ . ;DalGwt af]nkqbftfn] To;/L q'6L ;RofO{Psf] s'/f :jLsf/ gu/]df lghsf] af]nkq
/2 u/L lghsf] af]nkq hdfgt hkmt ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd c+sul0ftLo q'6L ;RofP kl5 sfod x'g] saf]n /sdsf]
k|To]s cfO{6dx?sf] O{sfO{ b/ / s"n /sd ;d]t pNn]v u/L t'ngfTds tflnsf tof/
ug'{ kg]5
{ .
!$^ Aff]nkqsf] d"Nof+Íg k|of]hgsf] nflu Psn d'bf| sf] kl/0ft ug'{ kg]{M cGt//fli6«o af]nkqsf] xsdf
Aff]nkq ;DaGwL sfuhftdf af]nkqbftfn] ljleGg lab]zL d'bf| df saf]n ug{ ;lsg] Joj:yf ul/
Psf] ePdf af] n kq ;DaGwL sfuhftdf pNn] v eP adf] l hd Psn d' b | f df
kl/0ft u/L af]nkqsf] saf]n /sdsf] t'ngf ul/g]5 .
!$&= af]nkqsf] k|fljlws kIfsf] d"Nof+sgM -!_ sfg"gL u|fxotfsf] cfwf/ k"/f u/]sf] / k"0f{tfsf]
k/LIf0faf6 k"0f{ 7xl/Psf] af]nkqx? ;f/e"t?kdf k|efju|fxL eP gePsf] ;DaGwdf b]xfosf
ljifodf k/LIf0f ul/g]5M
-s_ dfn;fdfg cfk"lt{, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] If]q,
-v_ d'Vo d'Vo dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf] k|fljlws :k]l;lkms]zg / sfo{
;~rfng tyf sfo{ ;Dkfbg -ck/]l6Ë P08 kkm{dG] ;_ ljz]iftfx?, /
-u_ jf/]l06sf] ;dofjlw,
-3_ d"No ;dfof]hg, jLdf, k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{, ljjfb ;dfwfg, bfoLTjx? h:tf vl/b
;Demf}tfsf zt{x?
-ª_ lgdf{0f sfo{ tf]lsPsf] cjlw leq ;DkGg ug{] sfo{tflnsf÷lgdf{0f sfo{sf d'Vo d'Vo
ls|ofsnfkx? ;DkGg ug]{ cjlw (Key milestones),
-r_ af]nkq l8hfO{gdf cfwfl/t xf] jf a}slNks l8hfO{g :jLsf/ of]Uo x'g] -a}slNks af]nkq
k]z ug{ cg'dlt lbPsf] cj:yfdf dfq_,
-5_ dfn;fdfgsf] gd"gf dfu ul/Psf] ePdf gd"gfsf] k/LIf0f .
(@
-@_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]lvt If]q, u'0f:t/, ljz]iftf, ;Demf}tfsf zt{, sfo{
;Dkfbg jf cGo s'g} cfjZostf;+u d]n vfg] tyf To:tf] If]q, u'0f:t/, ljz]iftf, zt{, sfo{
;Dkfbg jf cGo s'g} cfjZostfdf tflTjs km/s / ulDe/ c;/ gkg]{ tyf k|flws/0fnfO{
:jLsfo{ ;fgfltgf km/s ePsf af]nkqx?nfO{ ;f/e"t?kdf k|efju|fxL ePsf] af]nkq
dflgg]5 .
:kli6s/0fM o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu æ;fgfltgf km/sÆ eGgfn] af]nkq ;DjGwL
sfuhftdf plNnlvt k|flalws :k]lzlkms]zg, ljj/0f cflb h:tf s'/f ;+u tflTjs ?kdf
leGg gx'g] km/s ;Demg' k5{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd k|flws/0fnfO{ :jLsfo{ ;fgfltgf km/ssf] ;Dej eP;Dd d"No
lgsfnL To:tf] d"No af]nkq d"Nof+sgsf] k|of]hgsf] nflu ;DalGwt af]nkqbftfsf] saf]n
/sddf yk u/L af]nkq d"Nof+Íg ul/g]5 .
-$_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd ;fgfltgf km/ssf] d"No u0fgf ubf{ sfdsf] k|sl[ t cg';f/
;DalGwt sfdsf] nfut cg'dfg jf k|rlnt ahf/ d"No jf Jofhb/sf] cfwf/df sfod ug'{
kg]5
{ . To:tf] nfut cg'dfg, k|rlnt ahf/ d"No jf Jofh b/ lglZrt gePsf] cj:yfdf
;f]xL cfO6dsf] cGo ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkqdf pNn]v ePsf] d"Nosf] cf};tsf
cfwf/df sfod ug'{ kg]5
{ . o;/L sfod ul/g] d"Nosf] cf}lrTotfsf] ;DaGwdf af]nkqbftf;Fu
s'g} k/fdz{ ul/g] 5}g .
-%_ pk–ljlgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] ;fgfltgf
km/ssf] d"No af]nkqbftfsf] saf]n c+ssf] kGw| k|ltzt eGbf a9L ePdf To:tf] af]nkq
;f/e't ?kdf ck|efju|fxL ePsf] dflgg]5 / To:tf] af]nkqnfO{ d"Nof+sgdf ;dfj]z
ul/g] 5}g .
!$*= af]nkqsf] Jofkfl/s kIfsf] d"Nof+ÍgM -!_ ljlgod !$& adf]lhd af]nkqsf] k|fljlws kIfsf]
d"Nof+Íg ePkl5 af]nkqsf] d"No afx]s b]xfosf cGo s'/fx? klg b[li6ut u/L d"Nof+Íg ug]{ u/L
af]nkq ;DaGwL sfuhftdf d"Nof+Íg ug]{ cfwf/x? :ki6?kdf Joj:yf ul/Psf] ePdf d"NofÍ+g
;ldltn] To:tf] af]nkqsf] Jofkfl/s kIfsf] d"Nof+Íg ug{' kg]5
{ M—
-s_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jf cfk"lt{ jf ;DkGg ug]{ cjlw,
-v_ e'QmfgLsf] zt{,
-u_ ;+rfng tyf dd{t vr{,
-3_ :k]o/ kf6{; / ddt{ ;Def/ ;DaGwL ;'ljwf cflb .
-@_ d"NofÍg ;ldltn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] leGgtfsf] d"No sfod ubf{ af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf pNn]v eP adf]lhdsf] cfwf/ / tl/sf adf]lhd u0fgf u/L ;DalGwt
af]nkqbftfsf] saf]n /sddf d"Nof+Íg k|of]hgsf] nflu yk ug'{ kg]5 { .
!$(= af]nkqsf] cfly{s kIfsf] d"Nof+Íg ug]M{ -!_ ljlgod !$& / !$* adf]lhd af]nkqsf] k|fljlws /
Jofkfl/s kIfsf] d"Nof+Íg ePkl5 To:tf] af]nkqsf] cfly{s kIfsf] d"Nof+Íg ug'{ kg]5{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd cfly{s kIfsf] d"Nof+Íg ubf{ k|fljlws / Jofkf/Ls kIfsf s'/fx?
dWo] cfjZos s'/fx?sf] / cfjZostfg';f/ b]xfosf s'/f ;d]tsf] af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf pNn]v ePsf] cfwf/ / tl/sf adf]lhd d"No lgwf{/0f u/L af]nkqsf] d"Nof+lst
/sd sfod ug'{ kg]5 { M–
(#
-s_ cfGtl/s 9'jfgL vr{,
-v_ k|fljlws ljz]iftf .
-#_ pk–ljlgod -@_ sf] v08 -v_ adf]lhd k|fljlws ljz]iftfsf] d"No+fÍg ubf{ af]nkq ;DaGwL
sfuhftdf plNnlvt vl/b ;DaGwL Go"gtd b/, Ifdtf jf k|ltkmn -cfp6k"6_ eGbf j9L
b/, Ifdtf jf k|ltkmnsf] af]nkq k]z ePsf]df d"Nof+Íg ;ldltn] Go"gtd b/, Ifdtf jf
k|ltkmnsf] dfq d"NofÍg ug'{ kg]5{ .
-$_ d"Nof+Íg ;ldltn] af]nkq d"NofÍg ubf{ af]nkqbftfn] l;kmfl/; u/]sf] hu]8f kf6{kh " f{sf
;DaGwdf ljrf/ ug'{ xFb' g} .
!%)= :jb]zL dfn;fdfg / lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|fyldstf lbO{g] ePdf ;f]sf] d"Nof+Íg ug'{ kg]{M af]nkq
;DaGwL sfuhftdf :jb]zL dfn;fdfg / :yfgLo lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|fyldstf lbO{g] s'/f
pNn]v ePdf af]nkqsf] ljlgod !$( adf]lhd cfly{s kIf d"NofÍg ubf{ d"Nof+Íg ;ldltn]
:jb] z L dfn;fdfg jf lgdf{ 0 f Joj;foLnfO{ k| f yldstf lbO{ g ] ePdf af] n kq
d"Nof+Íg k|of]hgsf] nflu af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd /sd u0fgf u/L To:tf]
/sd k|fyldstf gkfpg] af]nkqbftfsf] saf]n /sddf hf]8L d"Nof+lst /sd sfod ug'{
kg]5 { .
!%!= af]nkqsf] ljz]if d"Nof+Íg ug'{ kg]M{ -!_ af]nkq d"Nof+Íg ubf{ vl/b sfo{sf] sfo{ of]hgf, sfo{
;Dkfbg tflnsf / kl/rfng ;do af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP cg';f/sf] eP jf
gePsf], af]nkqbftfn] ljn ckm SjflG66Ldf ;+nUg cfO6dsf] nflu pNn]v u/]sf] k|lt PsfO b/
ljZj;gLo eP jf gePsf], saf]n cÍ vl/b ;Demf}tfsf] k|f/lDes r/0fdf ug'{ kg]{ sfdsf]
cfO6dsf] nflu af]nkqbftfn] c:jfefljs pRr b/ pNn]v u/]sf]n,] jf af]nkqbftfn] lan ckm
SjflG66Lsf] s'g} cfO6ddf Go"g cg'dfg ePsf] egL ljZjf; u/]sf] cfO6dsf] nflu lghn]
c:jfefljs pRr b/ pNn]v u/]sf]n] c;Gt'lnt eP jf gePsf] b]lvPdf jf af]nkqbftfn]
;Gtf]ifhgs ?kdf sfd ;DkGg ug{ g;Sg] u/L Go"g saf]n cÍ pNn]v u/]sf] jf vl/b sfo{sf]
If]q jf k|fljlws :k]l;lkms]zg unt ?kdf a'lem jf ga'lem c:jfefljs Go"g saf]n cÍ pNn]v
u/]sf] jf k|f/lDes r/0fdf ul/g] lgdf{0f sfo{sf] nflu a9L b/n] pNn]v u/]sf] -k|mG6
nf]l8Ë_ b]lvPdf d"NofÍg ;ldltn] To:tf] af]nkqbftf;Fu b/ ljZn]if0f ;lxtsf] :ki6Ls/0f dfu ug'{
kg{5] .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd d"Nof+Íg ;ldltn] dfu]sf] :ki6Ls/0fsf] ;Gtf]ifhgs hjfkm
lbPdf To:tf] af]nkqbftf;Fu lghsf] saf]n cÍsf] cf7 k|ltztn] x'g] /sd a/fa/sf] yk
sfo{ ;Dkfbg hdfgt lnO{ af]nkq :jLs[t ug]{ l;kmfl/; ug{ / To:tf] :ki6Ls/0f ;Gtf]ifhgs
gePdf To:tf] af]nkq c:jLs[t ug{ l;kmfl/; ug{ ;Sg]5 .
o;/L lnOPsf] yk sfo{ ;Dkfbg hdfgt clGtd ljn e'StfgL eP kl5 lkmtf{ ug'{ kg]5 { .=!@%
-#_ d"Nof+sg ;ldltn] k|:tfj d"Nof+sg ubf{ Psn jf ;+oS' t pks|ddf k|:tfj k]z ug]{ s'g}
af]nkqbftf, lznaGbL b/efpkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos, cfk"lt{stf{
lgdf{0f Aoj;flo jf cGo AolSt, kmd{, ;+:yf jf sDklgsf ;+rfns pk/ e|i6frf/sf]
s;'/df d'4f bfo/ eP gePsf] ;DaGwdf Plsg u/L To:tf] d'4f bfo/ ePsf] b]lvPdf d'Vo
!@%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
($
k|zf;sLo clws[t ;dIf n]lv k7fpg' kg]5 { . o;/L n]lv k7fOP kZrft d'Vo k|zf;sLo
clws[t af6 To:tf k|:tfjnfO{ d"Nof+sg k|ls|ofdf ;dfj]; gug{ lgb]z { g k|fKt ePdf
d"Nof+sg ;ldltn] To:tf] k|:tfjnfO{ d"Nof+sg k|so[ faf6 x6fO{ afFsL k|:tfj d"Nof+sg ug'{
kg]5{ . !@^
-$_ d"Nof+sg ;ldltn] ljlgod !$@ adf]lhd af]nkq d"Nof+sg ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf
pNn]v eP adf]lhd s'g} ;fa{hlgs lgsfo jf cfof]hgfdf k|of]udf /x]sf] af]nkqbftfsf]
cfly{s tyf k|fljlws Ifdtf To:tf] lgsfo jf cfof]hgfnfO{ cfjZos kg]{ xb;Dd To:tf]
af]nkqbftfsf] cfly{s tyf k|fljlws Ifdtf yk sfo{sf] nlfu u0fgf x'g] 5}g . !@&
-%_ pk ljlgod -$_ sf] k|of]hgsf] nflu s'g} ;fa{hlgs lgsfo jf cfof]hgfdf k|of]udf /x]sf]
af]nkqbftfsf] cfly{s tyf k|fljlws IfdtfdWo] To:tf] ;fa{hlgs lgsfo jf cfof]hgfnfO{
cfjZos kg]{ xb ;Ddsf] ljj/0f ;f] lgsfo jf cfof]hgfaf6 lnO{ af]nkqbftfn] af]nkq
;DaGwL sfuhft ;fy k]z ug'{ kg]5 { . !@*
-^_ af]nkqbftfn] cfkm'n] u/]sf clwstd sf/f]af/ ePsf s'g} tLgcfly{s aif{sf] lgdf{0f
sfo{sf] aflif{s sf/f]af/ /sdsf] cf}ift aflif{s sf/f]af/ -6g{ cf]e/_ /sdsf] a9Ldf ;ft
u'0ffn] x'gcfpg] /sd ;Ddsf] dfq af]nkq lng ;Sg] s'/fnfO{ af]nkqbftfsf] of]Uotf /
d"Nof+sgsf] cfwf/sf] ?kdf lng'kg]5 { . o;/L tLg cfly{s aif{sf] aflif{s sf/f]af/ u0fgf
ubf{ tTsfn cl3sf] bz aif{ leqaf6 u0fgf ug'{ kg]5 { . !@(
-&_ pk ljlgod -^_ adf]lhd aflif{s sf/f]af/ /sdsf] ;ft u'0ffn] x'g cfpg] /sd u0fgf ubf{
af]nkqbftfsf] rfn' 7]Ssfsf] nflu aflif{s bfloTj /sd 36fP/ dfq olsg ug'{ kg]5 { . !#)
-*_ o; ljlgodsf] k|of]hgsf] nflu af]nkqbftfn] cfly{s tyf k|fljlws Ifdtf ;DaGwdf :jo+
3f]if0ff u/L af]nkq ;DaGwL sfuhft ;fy ljj/0f k]z ug'{ kg]5 { . o;/L k]z ePsf]
ljj/0f em'67\ f 7x/]df lghn] k]z u/]sf] af]nkqnfO{ d"Nof+sg k|so[ faf6 x6fO{ k|rlnt sfg"g
adf]lhd sf/afxL ul/g]5 . !#!
-(_ af]nkqbftfn] cfly{s Ifdtf ;DaGwdf :jo+ 3f]if0ff u/L sfuhft tyf ljj/0f k]z ubf{
lghsf] cfly{s Ifdtf;+u ;DalGwt gub k|jfxsf] Aoj:yf ug{ ;Sg] t/n ;Dklt, shf{
;'ljwf / cGo ljQLo >f]t ;d]t v'nfpg' kg]5 { . !#@
-!)_ af]nkqbftfsf] kl5Nnf] cfly{s aif{sf] jf;nftdf v'b bfloTj eGbf ;Dklt a9L ePsf] x'g'
kg]5 { . !##
-!!_ pk ljlgod-$_,-%_,-^_,-&_,-*_ -(_/ -!)_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg of] ljlgod
k|f/De x'g' cl3 d"Nof+sg k|so[ fdf /x]sf af]nkqbftfsf] xsdf of] ljlgod k|f/De x'g' cl3
sfod /x]sf] Aoj:yf adf]lhd x'g5 ] . !#$
!@^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!@&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!@*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!@(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!#)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!#!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!#@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!##= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!#$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
(%
!%@= sjf]n c+ssf] t'ngfM -!_ ljlgod !$!, !$@, !$#, !$$, !$%, !$^, !$&, !$*, !$(, !%) /
!%! adf]lhdsf] k/LIf0f / d"Nof+Íg ;dfKt eP kl5 af]nkqsf] saf]n c+ssf] t'ngf ug'{
kg]5{ . o;/L t'ngf ubf{ k|To]s af]nkqsf] d"Nof+lst /sd csf]{ af]nkqsf] d"Nof+lst /sd;+u
t'ngf u/L Go"gtd /sd sa'n ug]{ af]nkq lgwf{/0f ug'{ kg]5 { .
!%#= kZrft of]Uotf d"Nof+sgM -!_ ljlgod !%@ adf]lhd Go"gtd c+s sa'n ug]{ af]nkqbftfsf] of]Uotf
af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotf d"Nof+sgsf cfwf/ cg'?k eP gePsf] hf+r ug'{
kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd Go"gtd c+s sa'n ug]{ af]nkqsf] af]nkqbftfsf] of]Uotf hfFr
ubf{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf plNnlvt of]Uotf ;DaGwL d"Nof+sgsf cfwf/ cg'?k
ePsf] kfO{Pdf To:tf] af]nkq Go"gtd d"Nof+lÍt ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkq dflgg]5 .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd Go"gtd c+s sa'n ug]{ af]nkqsf] af]nkqbftfsf] of]Uotf af]nkq
;DaGwL sfuhftdf plNnlvt d"Nof+sgsf cfwf/ cg'?k ePsf] gkfOPdf lghsf]
jf]nkq d"Nof+sgjf6 x6fO qmdzM csf]{ Go"gtd c+s sa'n ug]{ af]nkqbftfsf] of]Uotfsf]
hfFr u/L ;f]xL cfwf/df Go"gtd d"Nof+lÍt ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkqsf] 5gf}6
ug'{ kg]5
{ .
-$_ Pp6f dfq af]nkq kg{ cfPdf ;f] sf] d"Nof+Íg ubf{ To:tf] af]nkq ;f/e"t?kdf k|efju|fxL
ePdf tyf :jLs[t nfut cg'dfg eGbf ;f/e"t?kdf a9L gePdf :jLs[t ug{ afwf
kg]{ 5}g .
!%$= af]nkq c:jLs[t ug]{ jf vl/b sf/afxL /2 ug]{M -!_ b]xfosf] ca:yfdf ;Dk"0f{ af]nkq c:jLs[t
ug{ jf vl/b sf/afxL /2 ug{ ;Sg]5M—
-s_ s'g} klg af]nkq ljlgod !$& sf] pk–ljlgod -@_ adf]lhd ;f/e"t?kdf k|efju|fxL
gePdf,
-s!_ ljlgod !%& sf] pk ljlgod-$_ adf]lhdsf] k|so[ f ckgfpbf klg af]nkqbftf;+u ;Demf}tf
x'g g;s]df . !#%
-v_ Go"gtd d"Nof+lst ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkqsf] saf]n c+s nfut cg'dfg eGbf
;f/e"t ?kdf a9L ePdf, jf
-u_ df+u ul/Psf] dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf cfjZos gePdf .
-@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg s]lx af]nkqx? jf Pp6f dfq af]nkq
;f/e"t?kdf k|efju|fxL ePsf]] sf/0fn] dfq af]nkq c:jLs[t ug{ jf k'gM af]nkq cfJxfg
ug{ ;lsg] 5}g .
-#_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhd af]nkq c:jLs[t ePsf] jf vl/b sf/afxL /2
u/]df ;f]sf] sf/0f ;lxtsf] ;"rgf af]nkq k]z ug]{ ;j} af]nkqbftfnfO{ lbg' kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd ;"rgf lbPsf] tL; lbg leq s'g} af]nkqbftfn] ;j} af]nkq
c:jLs[t ePsf]] jf vl/b sf/afxL /2 ePsf]] cfwf/sf] hfgsf/L dfu u/]df lghnfO{
hfgsf/L lbg' kg]5{ .
!#%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
(^
-%_ af]nkq cfJxfg ubf{ s'g} af]nkq gk/L jf pk–ljlgod -!_ adf]lhd ;Dk"0f{ af]nkq
c:jLs[t jf vl/b sf/afxL /2 eO{ k'gM af]nkq cfXjfg ubf{ To;/L af]nkq c:jLs[t jf
vl/b sf/afxL /2 x'gfsf] sf/0fsf] ;dLIff u/L cfjZostfg';f/ af]nkq ;DaGwL sfuhft,
k|fljlws :k]lzlkms]zg, nfut cg'dfg tyf vl/b ;Demf}tfsf zt{x?df x]/km]/ ;d]t
u/L ljlgod !@* adf]lhd k'gM af]nkq cfAxfg ug'{ kg]5 { .
-^_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg s'g} af]nkqbftfn] cfk;df
ldnf]dtf] u/L af]nkq bflvnf u/]sf] k|dfl0ft ePdf To:tf af]nkqx? /2 x'g5 ] g.
!%%= af]nkq d"Nof+sgsf] k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{M -!_ af]nkq d"Nof+Íg ;ldltn] sfo{ k|f/De
u/]sf] ldltn] bz s/f]8 ?k}of;Ddsf] af]nkq eP PSsfO{ lbgleq / ;f] eGbf dflysf] af]nkq eP
k}tfln; lbg leq af]nkqsf] k/LIf0f tyf d"Nof+Íg sfo{ ;dfKt u/L b]xfosf ljj/0f v'ns ] f]
k|lta]bg ;DalGwt sfof{no k|dv { . o;/L d"Nof+sg ubf{ af]nkq dfGo cawL
' ;dIf k]z ug'{ kg]5
!#^
leq d"Nof+sg u/L ;Sg' kg]5 { .
-s_ vl/b ;DaGwL ljj/0f, nfut cg'dfg,
-v_ af]nkq ;DaGwL sfuhft ljqmL ;+Vof,
-u_ af]nkq lkmtf{ tyf ;+zf]wg ug]{ af]nkqbftfsf] gfd, 7]ufgf,
-3_ af]nkqbftfsf] gfd, 7]ufgf tyf af]nkq vf]lnbf b]lvPsf] saf]n c+s / d'bf| ,
-ª_ af]nkq k]z ug'{ cl3 a}7s ePsf] ePdf To:tf] a}7ssf] dfO{Go'6,
-r_ af]nkqbftfn] ;f]ws ] f k|Zg jf lh1f;f tyf ;f] ;DaGwdf k|flws/0fn] lbPsf] hjfkm,
-5_ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf s'g} ;+zf]wg ul/Psf] ePdf To:tf] ;+zf]wg ;DaGwL ljj/0f,
-h_ sfg"gL u|fxotf kl/If0fsf] ljj/0f
-em_ af]nkqsf] k"0f{tfsf] k/LIf0f ;DaGwL ljj/0f
-`_ k|fljlws ljj/0f jf ;D´f}tfsf zt{x? ;DaGwdf b]lvPsf ;fgfltgf leGgtf tyf To;sf]
d"Nof+Íg ubf{ ckgfOPsf] cfwf/,
-6_ af]nkqsf] cfly{s tyf Jofkfl/s kIfsf] d"Nof+Íg ul/Psf] ePdf ;f] ;DaGwL ljj/0f,
-7_ af]nkqsf] k/LIf0fsf] l;nl;nfdf s'g} s'/f :ki6 ug{ af]nkqbftf;Fu s'g} hfgsf/L dfu
ul/Psf] eP ;f]lwPsf] k|Zg, k|fKt ePsf] hfgsf/L tyf d"Nof+sgdf o:tf] hfgsf/Lsf]
pkof]u,
-8_ dfn;fdfgsf] gd"gf jf cGo ljlzi7tf k/LIf0f ul/Psf] ePdf gd"gf k]z ug]{ af]nkqbftfsf]
gfdfjnL tyf k/LIf0f ;DaGwL ljj/0f,
-9_ ljz]if d"Nof+Íg ul/Psf] ePdf ;f] ;DaGwL ljj/0f,
-0f_ 3/]n' k|fyldstf lbO{Psf] ePdf ;f] ;DaGwL ljj/0f,
-t_ ul0ftLo q'6L ;RrfOPsf] tyf 5'6 k|:tfj ;dfof]hg ul/Psf] ljj/0f,
-y_ Go"gtd d"Nof+lst af]nkqsf] lgwf{/0f,
-b_ k"j{ of]Uotf lgwf{/0f ul/Psf] eP Go"gtd d"Nof+lst af]nkqbftfsf] ;f] adf]lhdsf] of]Uotf
k/LIf0f ;DaGwL ljj/0f,
!#^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
(&
-w_ kZrft of]Uotf k|0ffnL ckgfOPsf] eP Go"gtd d"Nof+lst af]nkqbftfsf] of]Uotf k/LIf0f
;DaGwL ljj/0f,
-g_ Go"gtd d"Nof+lst ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkq bftfsf] gfd 7]ufgf /, saf]n /sd
;lxtsf] l;kmfl/; jf af]nkq /2 ug{ l;kml/z tyf /2 ug'{ kg]{ sf/0f,
-k_ af]nkqbftfnfO{ sfnf] ;"rLdf /fVg' kg]{ eP ;f]sf] sf/0f ;lxt l;kmfl/z,
-km_ af]nkq d"Nof+Íg ;ldltsf] lg0f{osf] k|ltlnlkx?,
-a_ cGo cfjZos ;"rgfx? .
-@_ d"Nof+Íg ;ldltn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf ;dofjlw leq af]nkq d"Nof+Íg k|lta]bg
lbg g;Sg] ePdf Ps tx dflysf] clwsf/Lsf] l:js[lt lng' kg]5
{ .
!%^= Aff]nkq :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf lbg' kg]{M -!_ Aff]nkq d"Nof+Íg ;ldltaf6 k]z ePsf] ljlgod
!%% adf]lhdsf] k|lta]bg pk/ cfjZos hfFr u/L u/fO{ Go"gtd d"Nof+lst ;f/e"t?kdf k|efju|fxL
af]nkqbftfsf] 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfnfO{ lghsf] af]nkq :jLs[t ug]{
cfzosf] ;"rgf lbg / To:tf] af]nkqbftfsf] gfd, 7]ufgf / /sdsf] hfgsf/L cGo
af]nkqbftfnfO{ ;d]t lbg clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] lg0f{o ug'{ kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] lg0f{osf] hfgsf/L k|flws/0fn] To:tf] 5gf}6 ug]{ !#& lg0f{o
ePsf] ;ft lbg leq k7fpg' kg]5{ . o;/L af]nkqbftfnfO{ hfgsf/L k7fpbf l56f] k'Ug]
;fwgaf6 k7fO{ ;Dej eP ;Dd km\ofS; jf O{dn ] af6 k7fpg' kg]5
{ .
o;/L hfgsf/L lbbf af]nkq vf]ns] f] ldltn] af]nkq dfGo cjwL leq af]nkq jf
k|:tfj :jLs[t ug]{ cf;osf] ;"rgf af]nkqbftfnfO{ lbg' kb{5 . !#*
!%&= Aff]nkq :jLs[t u/L ;f]sf] hfgsf/L lbg' kg]M{ -!_ ljlgod !%^ sf] pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf]
;"rgf lbPsf] ;ft lbgsf] cjlw leq s'g} af]nkqbftfn] ljlgod !*^ adf]lhd lga]bg gu/]df
ljlgod !%^ sf] pk–ljlgod -!_ adf]lhd 5gf}6 ePsf] af]nkqbftfsf] af]nkq clwsf/ k|fKt
clwsf/Ln] :jLs[t u/L lghnfO{ kGw| lbg leq vl/b ;Demf}tf ug{sf] nflu sfo{ ;Dkfbg hdfgt
bflvnf ug{ ;"rgf lbg'' kg]5
{ .
-@_ pk ljlgod -!_ adf]lhdsf] cjlwleq ;DalGwt af]nkqbftfn] sfo{ ;Dkfbg hdfgt
{ . o;/L hdfgt bflvnf ubf{
bflvnf u/L ljlgod !*& adf]lhdsf] vl/b ;+emf}tf ug{ kg]5
nfut cg'dfg eGbf kGw| k|lt;t;Dd sd c+s saf]n u/]df sa'n c+ssf] kfFr k|ltzt /
nfut cg'dfgsf] kGw| k|ltzt eGbf a9L 36]/ sa'n u/]sf] cj:yfdf kGw| k|lt;t eGbf hlt
/sdn] 3l6 sa'n u/]sf] 5 ;f] sf] krf; k|lt;tn] x'g cfpg] /sd sa'n c+ssf] kfFr
k|ltztdf yk u/L sfo{ ;Dkfbg hdfgt /fVg' kg]{ 5 . !#(

!#&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!#*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!#(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
(*
-@s_ b'O{ s/f]8 ?k}ofeGbf a9Lsf] lgdf0f{sfo{ ;+u ;DalGwt vl/b ;Demf}tf ubf{ :jLs[t ePsf]
af]nkqbftfn] ;fa{hlgs vl/b cg'udg sfof{non] lgwf{/0f u/]sf] 9fFrfdf s|l] 86 nfO{gsf]
{ . !$)
;'ljwf k|fKt u/]sf] ljj/0f k]z ug'{ kg]5
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] cjlw leq sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L af]nkqbftf
;Demf}tf ug{ gcfPdf lghsf] af]nkqsf] hdfgt /sd hkmt u/L ;f] eGbf nuQ} kl5sf]
csf]{ Go"gtd d"Nof+lÍt ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkqbftfsf] af]nkq :jLs[t u/L vl/b
;Demf}tf ug{' kg{5
] .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] af]nkqbftf klg sfo{ ;Dkfbg hdfgt bflvnf u/L vl/b
;Demf}tf ug{ gcfPdf To; kl5sf] Go"gtd d"Nof+lÍt ;f/e"t?kdf k|efju|fxL af]nkqbftfsf]
af]nkq s|dzM :jLs[t u/L lghnfO{ o; ljlgod adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug{ cfpg] ;"rgf
lbg' kg{5
] .
-$s_ k|flws/0fn] af]nkq :jLs[lt / vl/b ;Demf}tf ;DaGwL sfd ;fdfGotof ljlgod !#$
{ . !$!
adf]lhdsf] af]nkqsf] dfGo calwleq ;DkGg u/L ;Sg' kg]5
-%_ af]nkq c:jLs[t ePsf] af]nkqbftf dWo] s'g} af]nkqbftfn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf]
;"rgf lbPsf] tL; lbg leq lghsf] af]nkq c:jLs[t ePsf]] sf/0fsf] hfgsf/L dfu
u/]df lghnfO{ k|flws/0fn] ;f]sf] hfgsf/L lbg' kg]5
{ .
!%*= vl/b ;Demf}tfsf] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{M vl/b ;Demf}tf ;DkGg ePsf] ;ft lbg leq
af] n kq cfJxfgsf] ;" r gf ;+ V of, ;" r gf k| s fzg ePsf] ldlt, ;dfrf/kqsf] gfd,
vl/bsf] ljifo, ;Demf}tf ug]{ af]nkqbftfsf] gfd / 7]ufgf / ;Demf}tfsf] d"No v'nfO{ cfk\mgf] ;"rgf
kf6Ldf 6fF; u/L ;f] ;"rgf k|flws/0fsf] j]j;fO6df /fVg' kg]5 { .
!%(= dfn;fdfgsf] gd"gf lkmtf{ ug]{M -!_ af]nkq d"Nof+Íg x'b+ f c;kmn ePsf] af]nkqbftfn]] cfkm"n] k]z
u/]sf] dfn;fdfgsf] gd"gf lkmtf{ lbg k|flws/0fnfO{ vl/b ;Demf}tf ePsf]] ;ft lbg leq lnlvt
?kdf cg'/f]w ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd cg'/f]w ePsf]df To:tf] dfn;fdfgsf] gd"gf k/LIf0fdf gi6
gePsf] eP 9'jfgL ug{ / Koflsª ug{ nufotsf ;Dk"0f{ vr{ lghn] g} Joxf]g{] u/L To:tf]
gd"gf lghnfO{ lkmtf{ ug'{ kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f pNn]v ePtfklg :jLs[t af]nkqsf] af]nkqbftfn]
k]z u/]sf] dfn;fdfgsf] gd"gfsf] cfk"lt{ ul/g] dfn;fdfg;+u t'ngf ug]{ k|of]hgsf]
nflu k|flws/0fn] af]nkq d"Nof+Íg ;ldltjf6 k|dfl0ft u/fO{ l;naGbL u/L ;'/lIft
/fVg' kg]5
{ .

!$)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!$!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

((
kl/R5]b – !%
k/fdz{ ;]jf ;DaGwL Joj:yf

!^)= k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;lsg]M -!_ k|flws/0fn] b]xfosf] ca:yfdf s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf
sDklgaf6 k/fdz{ ;]jf vl/b ug{ ;Sg]5 M—
-s_ k|flws/0fdf pknAw hgzlQmaf6 s'g} sfd x'g g;Sg] ePdf, jf
-v_ bft[kIf;+usf] ;Demf}tf adf]lhd j}bl] zs ;xfotf >f]taf6 Aoxf]l/g] u/L k/fdz{bftfaf6
;]jf k|fKt ug'{ kg]{ ePdf .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ kbf{ o; ljlgod adf]lhdsf] sfo{ljlw
k"/f u/L vl/b ug''{ kg]5
{ .
!^!= sfo{ If]qut zt{ tof/ ug'{ kg]{M -!_ k|flws/0fn] k/fdz{ ;]jf vl/b ug{sf] nflu b]xfosf
s'/f ;lxtsf] sfo{ If]qut zt{ tof/ ug'{ kg]5
{ M–
-s_ k/fdz{bftfn] ug'{ kg]{ sfdsf] k[i7e"dL / p2]Zo,
-v_ k/fdz{bftfsf] sfo{ If]q / lghn] ;Dkfbg ug'{ kg]{ sfd,
-u_ sfd;+u ;DalGwt cWoog tyf cfwf/e"t tYof+s pknAw eP ;f]sf] ljj/0f,
-3_ k/fdz{bftfn] k|flws/0fnfO{ s'g} 1fg jf zLk x:tfGt/0f ug{' kg]{ eP ;f] ;DjGwL ljj/0f
/ tflnd k|bfg ug'k{ g]{ eP tflnd lbg' kg]{ sd{rf/Lsf] ;+Vof,
-ª_ k/fdz{bftfsf] d'Vo hgzlQmsf] sfd tyf of]Uotf / lghn] ug'{ kg]{ sfdsf] nflu nfUg]
cg'dflgt s"n ;do,
-ª!_ k/fdz{bftfsf] d'Vo hgzlStsf] ?kdf k|:tfljt k/fdz{bftf ;Demf}tf kZrft sfd ug{
g;Sg] u/L lj/fdL ePsf], b'36{ gfdf k/]sf] jf d[To' ePsf] jf cGo dgfl;j sf/0fn] To:tf]
sfo{ ug{ g;Sg] ePsf]df afx]s cGo cj:yfdf To:tf] d'Vo hgzlStsf] ?kdf k|:tfljt
JolStnfO{ kl/at{g ug{ g;Sg] s'/f, !$@
-ª@_ s'g} k/fdz{bftf d'Vo hgzlStsf] x}l;otn] ;Demf}tf adf]lhd k"0f{sflng ?kdf ;+nUg
/x]sf] cj:yfdf ;Demf}tf adf]lhd sfo{ ;DkGg geP ;Dd ;f] ;Demf}tf adf]lhdsf]
sfo{tflnsfdf bf]xf]/f] kg]{ u/L ;f]lx AolStsf] JolStut ljj/0f cGo k/fdz{ ;]jf vl/b
k|so[ fdf k|of]u ug{ gldNg] s'/f, !$#
-r_ k/fdz{bftfn] sfd z'? ug]{ / ;Dkfbg u/L ;Sg' kg]{ ;do,
-5_ k|flws/0fn] pknAw u/fpg] ;"rgf, ef}lts ;'lawf, pks/0fsf] ljj/0f,
-h_ k/fdz{bftfn] k]z ug'{ kg]{ k|ltj]bg, tYof+s, gS;f, ;e]{ k|ltj]bg cfbLsf] ljj/0f .
!$@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!$#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!))
!^@= df}hb' f ;"rLdf /x]sf k/fdz{bftfaf6 k|:tfj dfu u/L k/fdz{ ;]jf lng ;lsg]M -!_ k|flws/0fn]
kfFr !$$ nfv b]vL bz nfv ?k}of+;Ddsf] k/fdz{ ;]jf ljlgod (! adf]lhd /flvPsf] df}hb' f
;"rLdf /x]sf k/fdz{bftfaf6 slDtdf kGw| lbgsf] ;dofjlw lbO{ lnlvt?kdf k|fljlws / cfly{s
k|:tfa 5'§f 5'§} vfddf dfu u/L vl/b ug{ ;Sg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|:tfj dfu ubf{ ;Dej eP;Dd 5 j6f / slDtdf tLg j6f
k/fdz{bftfnfO{ k|:tfj ;DaGwL sfuhft k7fO{ k|:tfj dfu ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfj d"Nof+Íg ljlw Go"g nfut ljlw cg';f/ 5gf}6 ug'{ kg]5 { .
!$%
!^#= v'Nnf?kdf cfzo kq dfu u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]M{ -!_ bz nfv ?k}o+ f eGbf j9L
/sd ;]jf z'Ns nfUg] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ kg]{ ePdf k|flws/0fn] To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg OR5's
JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLaf6 ;f] ;DaGwL cfzo kq ;+sng ug{ slDtdf kGw| lbgsf] cjlw
lbO{ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] s'/fx? v'nfO{ /fli6«o :t/sf] ;dfrf/kqdf ;"rgf k|sfzg
ug'{kg]{5 . ;fdfGotof bz s/f]8 ?k}of eGbf a9L /sdsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{
k/]df cGt/fli6«o:t/sf] cf;okq dfu ug'{ kb{5 . !$^
t/ ljlgod !!& sf] cj:yf afx]s b; nfv eGbf a9L aL; s/f]8 ?k}of ;Dd nfut cg'dfg
ePsf] k/fdz{ ;]jf vl/b ug'{ k/]df /fli6«o:t/sf] cf;okqbftf aLr dfq k|lt:kwf{ u/fO{ cf;okq
dfu ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgfdf b]xfPsf s'/fx? v'nfpg' kg]5 { M—
-s_ sfof{nosf] gfd / 7]ufgf
-v_ k|:tfljt sfd jf cfof]hgfsf] ;fdfGo ljj/0f,
-u_ k|:tfljt sfdsf] vr{ Joxf]g{] ;|ft] ,
-3_ cfzokqbftfsf] of]Uotf,
-ª_ cfzokqbftf kmd{ jf sDkgL eP b]xfPsf hfgsf/L dfu ug'{ kg]5 { M—
-!_ kmd{ jf sDkgLsf] ljj/0f, ;+u7g / sd{rf/L
-@_ b'O{ jf b'O{ eGbf a9L kmd{ jf sDkgLn] ;d"x, ;+u7g jf ;+oQ ' m pkqmdsf] ?kdf k/fdz{
;]jf lbg] eP To:tf kmd{ jf sDkgLsf] gfd, 7]ufgf, ljj/0f tyf d'Vo eO{ sfd ug]{ kmd{
jf sDkgLsf] gfd,
-#_ ljut ;ft !$& aif{df ;DkGg u/]sf] ;dfg k|sl[ tsf] sfd / :yfgsf] ljj/0f,
-$_ k|:tfljt sfo{df ;+nUg x'g] k|dv ' hgzlQmsf] a}oQmLs ljj/0f .
-r_ JolQmut k/fdz{bftfsf] xsdf laut rf/ !$* aif{df ;DkGg u/]sf] ;dfg k|sl[ tsf] sfd
/ :yfgsf] ljj/0f tyf lghsf] a}olSts ljj/0f,
-5_ k|:tfljt sfo{ ;DkGg ug{ nfUg] cg'dflgt ;do,
-h_ ;+lIfKt ;"rLdf k/]sf JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLjf6 dfq k/fdz{ ;]jf vl/b ;DjGwL
k|:tfa dfu ul/g] s'/f,
!$$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!$%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!$^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!$&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!$*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!)!
-em_ cfzokqbftfn] k]z ug'k{ g]{ sfuhftx?,
-`_ cfzokq tof/ ug]{ lgb]z { g / cfzo kq k]z ug]{ clGtd ldlt,
-6_ k|flws/0f;+u ;Dks{ ug]{ 7]ufgf / ;Dks{ JolQm .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf k|flws/0fsf] tyf ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf]
j]e ;fO{6df /fVg' kg]5 { .
-$_ pk–ljlgod -!_ sf] ;"rgf adf]lhd cfzo kq k]z u/]sf cfzokqbftfsf]] of]Uotf, cg'ej
/ Ifdtf ;d]t d"NofÍg u/L k|flws/0fn] To:tf] k/fdz{ ;]jf lbg ;Sg] ;fwf/0ftof tLg
b]lv 5 cfzokqbftfsf] 5gf}6 u/L ;+lIfKt ;"rL tof/ ug'{ kg]{ 5 .
-%_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ;"rgf k|sfzg ubf{ sDtLdf tLg j6f cfzokqbftf 5gf}6 x'g
g;s]df k|flws/0fn] cfzo kq k]z gug]{ Voflt k|fKt k/fdz{bftf;+u ;Dks{ u/L lghsf]
gfd ;lIfKt ;"rLdf ;dfa]z ug{ ;Sg]5 .
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd ;d]t sDtLdf tLg j6f cfzokqbftf 5gf}6 x'g g;s]df
k|flws/0fn] k'gM ;"rgf k|sfzg u/L cfzo kq dfu ug'{ kg]5 { .
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhd bf]>f] k6s ;"rgf k|sfzg ubf{ klg sDtLdf tLg j6f cfzo kq
5gf}6 x'g g;s]df 5gf}6 ePsf hlt cfzokqbftfsf] dfq ;"rL sfod ug{ ;lsg]5 .
-*_ o; ljlgod adf]lhd tof/ ePsf] ;"rLsf] hfgsf/L k|flws/0fn] cfzo kq k]z ug]{ ;a}
cfzokqbftfx?nfO lbg' kg]5 { .
!^$= vl/b ljlwsf] 5gf}6M -!_ k|flws/0fn] b]xfosf] sfdsf] nflu k/fdz{ ;]jf vl/b ubf{ u'0f:t/ ljlw
5gf}6 u/L vl/b ug{ ;Sg]5 ] M—
-s_ k/fdz{bftfaf6 ck]lIft sfo{ :ki6?kdf olsg ug{ g;lsg] k|st[ Lsf] / k|flws/0fn]
k/fdz{bftfaf6 vf]hk"0f{ k|:tfjsf] ck]Iff u/]sf] sfd,
-v_ pRr bIftf cfjZos kg{] / eljiodf ulDe/ tyf b"/ufdL k|efa kfg]{ lsl;dsf] sfd,
-u_ Joj:yfkg k/fdz{, If]qut -;]S6/n_ tyf gLltut cWoog h:tf ;]jfsf] d"No sfdsf]
u'0f:t/df lge{/ x'g] jf JolQm, ;+:yf lkR5] ;f/e"t?kdf cnu cnu tl/sfaf6 ;Dkfbg ug{
;lsg] / k|lt:klw{ k|:tfasf] nfut t'ngf ug{ g;lsg] lsl;dsf] sfd
-@_ vl/b ug'{ kg]{ k/fdz{ ;]jfsf] k|sl[ t c;fdfGo ?kn] hl6n ePsf] jf To:tf] ;]jfn] /fli6«o
cy{tGq jf efjL kl/of]hgfdf pNn]vgLo k|efj kfg{ ;Sg] cj:yfdf k|:tfasf] 5gf}6 k"0f{tM
u'0f:t/ ljlwsf]] cfwf/df ug{ ;lsg]5 . o; ljlwaf6 k/fdz{bftf 5gf}6 ug{ ;ldltsf]
:jLs[lt lng' kg]5{ .
-#_ k|fljlws kIf / cfly{s kIfsf] d"NofÍg u/L k/fdz{bftfsf] 5gf}6 ug'{ kg]{ ePdf u'0f:t/
/ nfut ljlwsf] 5gf}6 ug'{ kg]5 { .
-$_ If]qut cWoog, ahf/ cWoog, ;Lldt If]q ePsf ;e]I{ f0f, af]nkq ;DaGwL sfuhftsf]
k'g/fanf]sg h:tf ;fwf/0f k|sl[ tsf sfdsf] la:t[t sfo{ If]qut zt{x? :ki6 ePsf],
k/fdz{bftfnfO{ ;f] sfd ug{ nfUg] ;do / hgzlQm k"af{gd ' fg ug{ ;lsg] jf ;f] sfdsf]
nflu lglZrt ah]6 eO{ a9fpg g;lsg] ePdf lglZrt ah]6 ljlw 5gf}6 ug{ ;lsg]5 . o;
ljlwdf k|:tfj dfu ubf{ ;f] sfdsf] nflu :jLs[t ah]6 v'nfpg' kg]5 { .
!)@
-%_ n]vf k/LIf0f, ;fdfGo OlGhlgo/LË l8hfOg tyf vl/b Ph]G6 h:tf /fd|/L cEof; eO;s]sf,
lgoldt k|sl[ tsf / sd nfut nfUg] sfdsf nflu Go"g nfut ljlw 5gf}6 ug{ ;lsg]5 .
!^%= k|:tfj dfu ug]{M -!_ ljlgod !^# adf]lhd ;+lIfKt ;"rL tof/ eP kl5 k|flws/0fn] ;f] ;+lIfKt
;"rLdf k/]sf cfzokqbftfx?nfO{ k|:tfa ;DaGwL sfuhft k7fO{ slDtdf tL; lbgsf] ;do lbO{
lghx?af6 k|:tfj dfu ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfa ;DaGwL sfuhftdf b]xfosf s'/fx? pNn]v u/L k|:tfj
:jLs[t ug{ clwsf/ k|fKt ePsf] clwsf/Laf6 :jLs[lt x'g' kg]5 { M—
-s_ sfof{nosf] gfd / 7]ufgf,
-v_ vl/b ug'{ kg]{ ;]jfsf] k|sl[ t, ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ cjlw, :yfg, ;]jfsf] sfo{If]qut zt{x?,
;DkGg ug'{ kg]{ sfo{ / ck]lIft kl/0ffd,
-u_ k|:tfj tof/ ug{ k|:tfjbftfx?nfO{ lgb]z { g,
-3_ k|fljlws / cfly{s k|:tfj cnu cnu vfddf /fvL l;naGbL u/L k|To]s vfdsf] afxL/
s'g k|sf/sf] k|:tfj xf] ;f] :ki6?kn] pNn]v u/L b'a} k|:tfjnfO{ csf]{ 5'66\ } vfd aGbL
u/L dfu ul/Psf] ;]jfsf] laifo pNn]v ug'{ kg]{ s'/f,
-ª_ k|fljlws tyf cfly{s d"NofÍg ef/,
-r_ k|:tfj d"NofÍg / t'ngf ug]{ cfwf/ / c+s ef/,
-5_ vl/b ;Demf}tfsf zt{x?,
-h_ k|:tfj k]z ug'{ kg]]{ :yfg, ldlt / ;do,
-em_ k|:tfj 5gf}6 ug]{ ljlw,
-`_ :jfy{ aflemg] ePdf k|:tfj pk/ sf/afxL gx'g] s'/f / e|i6frf/ jf hfn;fhL u/]df x'g]
sfg"gL sf/afO{] ;DaGwL hfgsf/L,
-6_ k|flws/0fn] k|:tfj ;DaGwL sf/afO{ ubf{ u/]sf] q'l6 jf lg0f{o lj?4 k'g/fjnf]sgsf nflu
k|:tfjbftfn] lga]bg lbg ;Sg] Joj:yf,
-7_ k|:tfjbftfn] k|:tfj u/]sf] k|dv ' hgzlQmn] cfkmgf] xfn;fn}sf] a}olSts ljj/0f ;To /
k"0f{ /x]sf] s'/f k|dfl0ft u/]sf] x'g' kg]{ Joxf]/f,
-8_ k|fljlws k|:tfj d"Nof+Íg u/] kl5 dfq cfly{s k|:tfa vf]lng] s'/f,
-9_ k|fljlws k|:tfjdf k|:tfjbftfn] k|fKt ug'{ kg]{ plQ0ff{Í,
-0f_ k|:bftfjbftfn] ;DalGwt sfdsf] nflu cfˆgf] 5'§} sfo{ of]hgf tyf hgzlQm k|:tfa ug{
;Sg] jf g;Sg],
-t_ k|:tfabftfn] sfo{If]qut zt{df l6Kk0fL ug{ ;Sg] jf g;Sg] .
-#_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pk–ljlgod -@_ sf] v08 -r_
adf]lhd k|:tfj d"NofÍg ug]{ cfwf/x? pNn]v ubf{ k|fljlws k|:tfj d"NofÍg ug]{ b]xfo
adf]lhdsf s'g} jf ;a} cfwf/ cfaZostf cg';f/ v'nfpg' kg]5 { M
-s_ k/fdz{bftfn] ug'{ kg]{ sfd ;DaGwL k/fdz{bftfsf]] cg'ej,
-v_ k/fdz{bftfn] sfo{ ;Dkfbg ug]{ k|:tfljt tl/sf -d]yf]8f]nf]hL_ sf] u'0f:t/,
-u_ k|:tfljt d'Vo hgzlQmsf] of]Uotf,
!)#
-3_ 1fg tyf k|ljlw x:tfGt/0fsf] Joj:yf .
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf pk–ljlgod -@_ sf] v08 -em_
adf]lhd k|:tfj 5gf}6 ug]{ ljlw pNn]v ubf{ ljlgod !^$ adf]lhdsf ljlwx? dWo] pko'Qm
ljlw ;d]t pNn]v ug'{ kg]5 { .
-%_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf k|:tfj d"Nof+Ígsf] c+sef/ pNn]v ug'{
kg]5
{ . To;/L c+s ef/ pNn]v ubf{ sfdsf] k|sl[ t / hl6ntf cg';f/ k|fljlws tyf cfly{s
k|:tfasf] s"n c+sef/ Ps ;o x'g] u/L / To:tf] s"n c+sef/ dWo] k|fljlws k|:tfjsf]
c+sef/ ;Q/L b]vL gAa] / cfly{s k|:tfjsf] c+sef/ tL; b]vL bz ;Dd x'g] u/L
lgwf{/0f ug{ ;lsg]5 .
-^_ k/fdz{bftfsf] 5gf}6 ug{ k|fljlws k|:tfjsf] c+s ef/ pNn]v ubf{ k|flws/0fn] b]xfo
adf]lhdsf] c+ssf] ;Ldf ggf£g] u/L sfdsf] k|sl[ t / hl6ntf cg';f/ pko'Qm c+s pNn]v
ug{' kg]5
{ M—
-s_ k|:tfjbftfsf] vf; sfdsf] cg'ej s"n c+ssf] kRrL; k|ltzt ;Dd !$(
-v_ sfo{ ;Dkfbg ug]{ tl/sf / sfo{ If]qut s"n c+ssf] jL; b]lv
zt{ k|ltsf] k|efju|fxLtf k}tL; k|ltzt ;Dd !%)
-u_ d'Vo d'Vo hgzlQmsf] of]Uotf / s"n cÍsf] tL; b]lv
cg'ej ;f7L k|ltzt ;Dd
-3_ k|ljlw x:tfGt/0f jf tflnd s"n cÍsf] bz k|ltzt ;Dd
-ª_ :jb]zL hgzlQmsf] ;xeflutf s"n cÍsf] bz k|ltzt ;Dd
hDdf s"n cÍ !))
-&_ pk–ljlgod -^_ sf] v08 -ª_ df plNnlvt c+s ef/ /fli6«o:t/sf] k|:tfj dfu ubf{ nfu"
x'g] 5}g .
-*_ pk–ljlgod -^_ df plNnlvt ;a} d"Nof+Ígsf cfwf/nfO{ tLg j6f pk–cfwf/df ljefhg
u/L ;f] jfktsf] c+s ;d]t lgwf{/0f ug'{ kg]5
{ .
-(_ pk–ljlgod -^_ jdf]lhd c+sef/ pNn]v ubf{ pQL0ff{s + ;d]t pNn]v ug'{ kg]5
{ .
-!)_ k/fdz{ ;]jfsf] vl/bsf] k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf k/fdz{bftf 5gf}6 ug]{ c+sef/ pNn]v
ubf{ s'g} k/fdz{bftf AolSt,kmd{ jf sDklg;+u eO/x]sf sfd -js{ Og x\of08_ sf]
hgzlQm ;f]lx xb ;Dd kl5Nnf] k|:tfjsf] d"Nof+sgsf] ;dodf u0fgf gx'g] s'/f pNn]v ug'{
kg]5{ . !%!
-!!_ o; ljlgodfjnL adf]lhd k|:tfj d"Nof+sg ubf{ pk ljlgod-*_ adf]lhd ul/Psf] ljefhg /
;f] jfktsf] c+sef/sf] cfwf/df dfq d"Nof+sg ug'{ kb{5 . !%@

!$(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!%)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!%!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!%@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!)$
-!@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|:tfj ;DaGwL sfuhft tof/ ubf{ ;fj{hlgs vl/b cg'udg
sfof{noaf6 hf/L ePsf] gd"gf k|:tfj ;DaGwL sfuhftsf] cfwf/df tyf k|flws/0fsf]
lgb]z
{ g ;d]t kfngf ug'{ kg]5
{ .
!^^= k|:tfj tof/ ug{ lbO{g] lgb]{zgdf pNn]v ug'{ kg]{ s'/fM ljlgod !^% sf] pk–ljlgod
-@_ sf] v08 -u_ adf]lhdsf] k|:tfa tof/ ug{ k|:tfabftfnfO{ lbOg] lgb]z
{ gdf k|flws/0fn] b]xfosf
s'/f pNn]v ug'{ kg]5{ M—
-s_ cfly{s k|:tfa / k|fljlws k|:tfasf] 9fFrf,
-v_ k|fljlws / cfly{s k|:tfa tof/ ug]{ t/Lsf,
-u_ sfd slt r/0fdf k"/f x'g,] yk sfd lbg ;lsg] g;lsg] s'/f,
-3_ k|:tfa ;DjGwL sfuhftsf ;DaGwdf k|:tfjbftfn] s'g} hfgsf/L lng' kg]{ eP To:tf]
hfgsf/L lng ;lsg] tl/sf,
-ª_ k|:tfljt sfdsf] s'g} c+z k/fdz{bftfn] ;j–sG6«fs6df lbg ;Sg] g;Sg] s'/f,
-r_ k|flws/0fn] pknAw u/fpg] ;"rgf, ;]jf, pks/0f ;DaGwL hfgsf/L,
-5_ k|:tfj k]z ug'{ cl3 k|:tfabftfsf] a}7s x'g] gx'g] s'/f,
-h_ k|:tfj dfGo x'g] cjlw,
-em_ k|:tflat vl/b sf/afO cGtu{t ;[hgf x'g] s'g} dfn;fdfg cfk"lt{, lgdf{0f sfo{, cGo ;]jf
jf k/fdz{ ;]jf ;DaGwL sfd k/fdz{bft[ kmd{ jf lgh;+u ;Da4 JolQm ;+:yfnfO{ lb+bf
k|:tfljt k/fdz{ ;]jf ;+usf] :jfy{ aflemg ;S5 eGg] k|flws/0fnfO{ nfu]df To:tf]
k|:tfabftf jf JolQmnfO{ To:tf] sfd lbg g;lsg] s'/f,
-`_ k|:tfjbftf / lghsf] hgzlQmn] ltg{k' g]{ s/ jf/]sf] hfgsf/L / k|:tfjbftfn] s/ jf cGo
s'g} ljifodf yk hfgsf/L lng rfx]df lghn] ;Dks{ ug'{ kg]{ cflwsf/Ls cGo lgsfo,
-6_ k|:tfasf] efiff,
-7_ k|flws/0fn] k|:tfa ;DaGwL sfuhft ;+zf]wg ug]{ sfo{ljlw,
-8_ k|:tfj k]z ug]{ t/Lsf,
-9_ k|:tfj vf]Ng] tl/sf,
-0f_ uf]klgotf ;DaGwL zt{ .
!^&= k|:tfj vf]Ng] tl/sfM -!_ k|:tfj bflvnf ug]{ clGtd Dofb ;dfKt ePkl5 k|:tfjbftfaf6 k|fKt
k|:tfjsf] aflx/L vfd vf]nL k|fljlws / cfly{s k|:tfjsf l;njGbL vfd 5'6ofpg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd 5'6o\ fO{Psf vfdx? dWo] klxn] k|fljlws k|:tfa vf]Ng' kg]5 { /
cfly{s k|:tfjsf] vfd gvf]nL ;'/lIft;fy 5'66\ } /fVg' kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd 5'6o\ fO{Psf] cfly{s k|:tfjsf] vfd k|fljlws k|:tfj d"NofÍg
u/] kl5 dfq ljlgod !&! adf]lhd vf]Ng' kg]5 { .
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|:tfa vf]Nbf k|:tfabftf jf lghsf] k|ltlglwsf] /f]xa/df vf]Ng'
kg]5
{ .
t/ k|:tfabftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePsf] sf/0fn] k|:tfj vf]Ng afwf
kg]{ 5}g .
!)%
-%_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|:tfj vf]Ng' cl3 k|flws/0fn] Dofb gf3L k|fKt x'g cfPsf]
k|:tfjsf] vfd / /Ltk"js
{ btf{ ePsf k|:tfjsf] vfdnfO{ 5'6o\ fO{ Dofb gf3L k|fKt x'g
cfPsf k|:tfj gvf]nL ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ lkmtf{ ug'{ kg]5
{ . To;/L lkmtf{ ul/Psf]
s'/f, ldlt / ;do k|flws/0fn] vl/b sf/jfxLsf] k|ltj]bgdf v'nfpg' kg]5
{ .
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd k|:tfj lkmtf{ u/] kl5, k|flws/0fn] /Lt k"js
{ btf{ ePsf k|:tfjsf]
aflx/L vfd qmd} ;+u vf]nL ;f] vfd;+u /x]sf] k|fljlws k|:tfjsf] vfd vf]nL b]xfosf
s'/f k9]/ ;'gfO{ ;f] sf] d'rN' sf tof/ ug'{ kg]5
{ M—
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfjdf k|:tfjbftfsf] x:tfIf/ eP gePsf,]
-u_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf ;RofO{Psf] jf s]/d]6 u/]sf]df k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwn]
x:tfIf/ u/] gu/]sf],
-3_ k|flws/0fn] pko'Qm 7fg]sf] cGo cfjZos s'/fx? .
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhdsf] d'rN' sfdf k|flws/0fn] pkl:yt k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwsf]
b:tvt u/fpg' kg]5{ .
-*_ pk–ljlgod -&_ adf]lhd vf]lnPsf] k|fljlws k|:tfj k|flws/0fn] ozflz3| d"Nof+Íg ;ldltnfO{
pknAw u/fpg' kg]5
{ .
!^*= k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+Íg ug]{ tl/sfM -!_ d"Nof+Íg ;ldltn] k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+Íg k|:tfa
;DaGwL sfuhftdf pNn]v ePsf] d"NofÍg sf] cfwf/ adf]lhd ug'{ kg]5 { . d"Nof+sg ;ldltn]
k|fljlws k|:tfasf] d"Nof+sgsf] nflu ;xof]u k'/o\ fpg ;DalGwt lj1x? ;lxtsf] tLg ;b:oLo pk
;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . !%#
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+Íg ubf{ d"Nof+Íg ;ldltsf k|To]s
;b:on] 5'§f 5'§} ?kdf d"Nof+Íg u/L k|:tfjbftfn] k|fKt u/]sf] c+s olsg ug'{ kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd c+s olsg eP kl5 ;f] ;ldltsf] k|To]s ;b:on] k|bfg u/]sf] c+s
u0fgf u/L ;f] ;ldltn] To:tf] k|:tfan] k|fKt u/]sf] cf}ift c+s lgsfNg' kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -@_ / -#_ adf]lhd d"Nof+Íg kl5 d"Nof+Íg ;ldltn] ljlgod !^% sf] pk–
ljlgod -(_ adf]lhdsf] pQL0ff{s
+ k|fKt ug{] k|:tfjbftfx?sf] ;"rL tof/ ug'{ kg]5
{ .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] ;"rL tof/ ubf{ pRrtd c+s
+ k|fKt ug{] k|:tfjbftfb]lv s|d;
} u+
tof/ ug'{ kg]5
{ .
-^_ d"Nof+Íg ;ldltn] k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+Ígsf] sfo{ ;dfKt gx'Gh]n cfly{s k|:tfj vf]Ng
x'b+ g} .
-&_ pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] ;"rLdf /x]sf k|:tfjbftfsf] dfq ljlgod !&! adf]lhd
cfly{s k|:tfj vf]lng]5 .

!%#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!)^
-*_ pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] ;"rLdf ;dfa]z x'g g;s]sf k|:tfjbftfsf] k|:tfj gvf]nL
;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ lkmtf{ ug'{ kg]5
{ .
!^(= d"Nof+Íg k|ltj]bg tof/ ug'k{ g]{M -!_ d"NofÍg ;ldltn] ljlgod !^* adf]lhdsf] d"Nof+Íg ;DaGwL
sf/afO kl5 k|:tfjsf] u'0f:t/ ;DaGwdf k|ltj]bg tof/ ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf b]xfosf s'/fx? ;d]t k|To]s k|:tfjsf] ;fk]lIfs
;jntf, b'jn
{ tf / d"NofÍgsf] kl/0ffd pNn]v ug'{ kg]5
{ M
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfjbftf jf lghsf] clwsf/ k|fKt k|ltlglwsf] ;lx5fk eP jf gePsf],
-u_ k|:tfjbftf k|:tfj k]z ug{ sfg"g adf]lhd of]Uo ePsf]] k'i6\ofO{ ug]{ sfuhftx? k]z eP
jf gePsf],
-3_ ;+oQ
' m pkqmd ;DjGwL ;Demf}tf cfaZos eP ;f] k]z eP jf gePsf],
-ª_ k|:tfj ;DjGwL sfuhftdf k|:tfjbftfnfO{ lbOPsf] lgb]z
{ g cg'?k k|:tfj k"0f{ eP jf
gePsf]] .
!&)= cfly{s k|:tfj vf]Nbf 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfnfO{ ;"rgf lbg' kg]M{ -!_ k|flws/0fn] ljlgod !^*
sf] pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] ;"rLdf ;dfa]z ePsf k|:tfjbftfnfO{ cfly{s k|:tfj vf]Ng] :yfg,
ldlt / ;do pNn]v u/L ;f] ldlt / ;dodf pkl:yt x'g ;"rgf lbg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|:tfjbftfnfO{ pkl:yt x'g ;"rgf lb+bf /fli6«o :t/sf]] k|:tfjsf]
xsdf slDtdf ;ft lbg / cGt/f{li6«o :t/sf] k|:tfjsf] xsdf slDtdf kGw| lbgsf] cjlw
lbg' kg]5
{ .
!&!= cfly{s k|:tfj vf]Ng]M -!_ k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+Ígaf6 of]Uo eO{ ljlgod !&) sf] pk–ljlgod
-!_ adf]lhd ;"rgf lbO{Psf k|:tfjbftfsf] dfq cfly{s k|:tfj vf]Ng' kg]5 { .
-@_ d"Nof+Íg ;ldltn]] pk–ljlgod -!_ adf]lhd cfly{s k|:tfjsf] vfd vf]Nbf k|:tfjbftf jf
lghsf] k|ltlglwsf] pkl:yltdf vf]Ng' kg]5
{ .
t/ k|:tfabftf jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePsf] sf/0fn] cfly{s k|:tfj vf]Ng
afwf kg]{ 5}g .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd cfly{s k|:tfjsf] vfd vf]n] kl5 d"NofÍg ;ldltn] k|:tfjbftfsf]
gfd, lghn] k|fljlws k|:tfjdf k|fKt u/]sf] c+s / cfly{s k|:tfjdf k|:tfj u/]sf] ;]jf z'Ns
k9]/ ;'gfO{ b]xfo adf]lhdsf] d'rN' sf tof/ ug'{ kg]5
{ M—
-s_ k|:tfjbftfsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ k|:tfljt ;]jf z'Ns,
-u_ k|:tfljt ;]jf z'Nsdf s'g} 5'6 lbg k|:tfa ul/Psf] eP ;f]sf] Joxf]/f,
-3_ c+s / cIf/sf aLr leGgtf eP ;f] leGgtfsf] ljj/0f,
-ª_ cfly{s k|:tfjdf k|:tfjbftf jf lghsf] k|ltlglwsf] x:tfIf/ eP gePsf,]

!)&
-r_ cfly{s k|:tfjdf s'g} s'/f jf Aoxf]/f s]/d]6 u/]sf] eP ;f] 7f+pdf k|:tfjbftf jf lghsf]
k|ltlglwn] x:tfIf/ u/] gu/]sf] tyf s]/d]6 u/]sf] /sd / Joxf]/f,
-5_ k|flws/0fn] pko'Qm 7fg]sf] cGo cfjZos s'/fx? .
-$_ pQL0ff{Í+ k|fKt gug]{ k|:tfjbftfnfO{ lghsf] k|fljlws k|:tfj 5gf}6 x'g g;s]sf] sf/0f
v'ns
] f] ;"rgf ;lxt lghsf] cfly{s k|:tfj gvf]nL lkmtf{ ug'{ kg]5
{ .
!&@= cfly{s k|:tfjsf] d"Nof+ÍgM -!_ k|:tfj ;DaGwL sfuhftdf cGoyf pNn]v ul/Psf]df jfx]s cfly{s
k|:tfjsf] d"Nof+Íg k|of]hgsf] nflu ;f] k|:tfjdf d"No clea[lWb s/ afx]s k|rlnt sfg"g
jdf]lhd k/fdz{bftfnfO{ nfUg] s/ tyf k/fdz{bftfsf] e|d0f, ;DalGwt sfuhftsf] cg'jfb,
k|ltj]bg 5kfO{ jf lz/f]ef/ vr{ h:tf ;f]wegf{ x'g] vr{ ;d]t lghsf] ;]jf z'Nsdf ;dfj]z
ul/Psf] dflgg] 5 .
-@_ d"Nof+Íg ;ldltn] k|To]s k|:tfjbftfsf] cfly{s k|:tfjsf] d"Nof+Íg ubf{ k|:tfjdf s'g} c+s
ul0ftLo q'6L kfOPdf k|flws/0fn] To:tf] q'l6 ;Rofpg ;Sg]5 / To;/L q'6L ;Rofp+bf
OsfO b/ / s"n /sddf leGgtf ePdf OsfO b/ dfGo x'g5 ] / ;f]xL b/ adf]lhd s"n
/sd ;Rofpg' kg]5{ . To;/L q'6L ;RofO{Psf] ePdf ;f]sf] hfgsf/L ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{
lbg' kg]5
{ .
-#_ k|:tfjbftfn] cfly{s k|:tfjdf pNn]v u/]sf] /sd c+s / cIf/df km/s k/]df cIf/df
n]lvPsf] /sd dfGo x'g5 ] .
-$_ ljlgod !&! sf] pk–ljlgod -#_ -u_ adf]lhd k|:tfljt ;]jf z'Nsdf k|:tfjbftfn] s'g} 5'6
lbg k|:tfa ul/Psf] s'/f cfly{s k|:tfj vf]ns
] f] d'rN' sfdf pNn]v ePsf] eP d"Nof+Íg
;ldltn] To;/L 5'6 lbg k|:tfj ul/Psf] /sd ;dfof]hg ug'{ kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -@_, -#_ / -$_ adf]lhdsf] d"Nof+Íg kl5 ;a} k|:tfjbftfsf] sfod x'g cfPsf]
;]jf z'Nssf] ;"rL tof/ ug'{ kg]5
{ .
-^_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ / nfut ljlw ckgfO{Psf]df k|fljlws k|:tfj / cfly{s
k|:tfjsf] ;+oQ
' m d"NofÍg u/L pk–ljlgod -&_ adf]lhd ;a} eGbf a9L c+s k|fKt ug]{
k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhd k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ / nfut ljlw ckgfO{Psf] ePdf
d"Nof+Íg ;ldltn] b]xfo adf]lhd k|fljlws / cfly{s k|:tfjsf] d"Nof+Íg u/L ;kmn
k|:tfjbftfsf] 5gf}6 ug'{ kg]5
{ M
-s_ d"Nof+Íg ul/g] k|:tfjbftfsf] k|fljlws k|:tfjsf] k|fKtf+snfO{ k|fljlws k|:tfjsf] nflu
5'6o\ fO{Psf] c+s ef/n]] u'0fg u/L k|fKt u'0fgkmnnfO{ Ps ;on] efu ubf{ cfpg] efukmnsf]
c+s k|fljlws k|:tfasf] v'b k|fKtf+s x'g5 ] .
-v_ k|fljlws k|:tfjsf] d"Nof+Ígaf6 ;kmn ePsf k|:tfax? dWo] ;a}eGbf 36L ;]jf z'Ns /
sdnfO{ cfly{s k|:tfjsf] nflu 5'6o\ fO{Psf] c+s ef/n]] u'0fg u/L k|fKt u'0fgkmnnfO{

!)*
d"Nof+Íg ul/g] k|:tfjbftfsf] ;]jf z'Ns /sdn] efu ubf{ cfpg] efukmnsf] c+s cfly{s
k|:tfasf] v'b k|fKtf+s x'g5
] .
-u_ pkv08 -s_ adf]lhdsf] k|fljlws k|:tfjsf] k|fKtf+s / pkv08 -v_ adf]lhdsf] cfly{s
k|:tfjsf] v'b k|fKtf+s hf]8L ;+oQ
' m d"NofÍg ubf{ ;a} eGbf a9L c+s kfpg] k|:tfjbftf
;kmn x'g] x'b+ f lghsf] k|:tfanfO{ 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
k|fljlws k|:tfj / cfly{s k|:tfjsf] ;+oQ
' m d"Nof+Íg ug]{ pbfx/0fM
-!_ k|fljlws k|:tfjnfO{ 5'6o\ fOPsf] s"n c+Íef/ =
*)
lgwf{l/t ptL0ff{Í Nofpg] s, v / u k|:tfjbftfn] k|fljlws k|:tfjdf kfPsf] c+Í M–
s= = ()
v= = *%
u= = *)
pko'Q { m c+Ísf] cfwf/df k|fljlws k|:tfjdf kfpg] cÍ u0fgf ug]{ tl/sf M–
s== () X *) = &@
!))
v= = *% X *) = ^*
!))
u= = *) X *) = ^$
!))
-@_ cfly{s k|:tfjnfO{ 5'6o\ fOPsf] c+Íef/ = @)
k|fljlws k|:tfjdf ptL0f{ ePsf s, v / u k|:tfjbftfn] cfly{s k|:tfjdf saf]n u/]sf]
/sd M–
s= == $,%),))).–
v= == $,#),))).–
u= = = $,@),))).–
t;y{ ;j}eGbf 36L saf]n u/]sf] /sd = $,@),))).–
pko'Q { m c+Ísf] cfwf/df cfly{s k|:tfjdf kfpg] cÍ u0fgf ug]{ tl/sf M–
s= = $,@),))) X @) = !*=^^
$,%),)))
v= = $,@),))) X @) = !(=%#
$,#),)))
u= = $,@),))) X @) = @)=))
$,@),)))

!)(
k|:tfjbftf k|fljlws cfly{s s"n c+s s}lkmot
k|:tfjsf] v'b k|:tfjsf] v'b
k|fKtfÍ k|fKtfÍ
s &@ !*=^^ ()=^^ ;a} eGbf a9L s"n c+s kfpg]
k|:tfjbftf æsÆ 5gf}6 ug'k{ g]{ .
v ^* !(=%# *&=%#
u ^$ @)=)) *$=))
-*_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ u'0f:t/ ljlw ckgfO{Psf] ePdf k|fljlws k|:tfjdf pRrtd c+s k|fKt
ug]{ k|:tfjbftfsf] dfq k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
-(_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ lglZrt ah]6 ljlw ckgfO{Psf]df To:tf] ah]6sf] ;Ldf eGbf
a9L /sdsf] cfly{s k|:tfj k]z ug]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj /2 ul/g]5 / To:tf] ah]6sf]
;Ldf leq k/L k|fljlws k|:tfjdf pRrtd c+s k|fKt ug]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6
ug'{ kg]5
{ .
-!)_ k|:tfjsf] 5gf}6 ug{ Go"g nfut ljlw ckgfO{Psf]df k|fljlws k|:tfjdf ;kmn x'g tf]lsPsf]
plQ0f{fÍ k|fKt ug]{ k|:tfabftfx? dWo] ;a} eGbf sd /sdsf] cfly{s k|:tfj k]z ug]{
k|:tfjbftfsf] k|:tfj 5gf}6 ug'{ kg]5
{ .
!&#= k|:tfj c:jLs[t ug]{ / vl/b sf/afxL /2 ug]{M -!_ b]xfosf cj:yfdf k|flws/0fn] ;Dk"0f{ k|:tfj
c:jLs[t ug{ jf vl/b sfjf{xL /2 ug{ ;Sg]5M—
-s_ k|fKt ;Dk"0f{ k|:tfj sfo{If]qut zt{x? cg';f/ ;f/e"t?kdf k|efju|fxL gePdf,
v_ nfut cg'dfg / pknAw ah]6 eGbf 5gf}6 ePsf]] k|:tfjbftfsf] cfly{s k|:tfasf] /sd
;f/e"t ?kdf a9L ePdf,
-u_ k/fdz{ ;]jf cfjZos gkg]{ ePdf, jf
-3_ k|:tfjbftfn] cfk;df ldnf]dtf] u/L k|:tfj lbPsf] k|dfl0ft ePdf .
t/ ldnf]dtf] gu/]sf k|:tfjbftfsf] k|:tfj pk/ sf/afxL ug{ ;lsg]5 .
!&$= jftf{ ug{ ;lsg]M -!_ ljlgod !&@ adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftf;Fu sfo{ If]qut / k|:tfljt
;]jfsf] sfo{If]q, k|utL k|lta]bg, k|flws/0fn] pknAw u/fpg' kg]{ ;'ljwf h:tf ljifodf jftf{ ug{
;lsg]5 .
-@_ ljlgod !&@ sf] pk–ljlgod -*_ sf] ca:yfdf afx]s cfly{s k|:tfjsf] ;DaGwdf
k]zfljbx?sf] kfl/>lds ;DaGwdf jftf{ x'g ;Sg] 5}g .
t/ ;f]wegf{ x'g] k|sl[ tsf vr{ ;DaGwdf jftf{ ug{ ;lsg]5 .
-#_ o; ljlgod adf]lhd jftf{ ubf{ k|flws/0f / k|:tfjbftf b'an
} fO{ :jLsfo{ x'g] ;xdlt xfl;n
x'g g;s]df ;f] s'/fsf] hfgsf/L ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ lbO{ k|flws/0fn] ljlgod !&@
sf] pk–ljlgod -&_, -*_ / -(_ sf] k|:tfjssf] xsdf To;kl5sf] pRrtd c+s k|fKt ug]{

!!)
/ ;f]xL ljlgodsf] pk–ljlgod -!)_ sf] k|:tfjsf] xsdf To;kl5sf] ;j}eGbf sd ;]jf
z'Ns ePsf] csf]{ k|:tfjbftf;Fu qmd};uF aftf{ ug'{ kg]5
{ .
-$_ o; ljlgod adf]lhd ePsf] jftf{sf] dfO{Go'6 /fVg' kg]5
{ / jftf{df ePsf ;xdltnfO{
;Demf}tfsf] cleGg c+usf] ?kdf /fVg' kg]5
{ .
-%_ o; ljlgod adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftf;+u jftf{ ubf{ k|flws/0fn] k|:tfj 5gf}6
ePsf] ;ft lbg leq !%$ To:tf] k|:tfjbftfnfO{ ldlt, ;do / :yfg vf]nL jftf{ ug{ cfpg
slDtdf ;ft lbgsf] ;dofjlw lbO{ ;"rgf lbg' kg]5 { .
-^_ pk ljlgod-%_ adf]lhd k|:tfjbftfnfO{ jftf{sf] nflu af]nfpbf /fli6«o :t/sf] k|:tfj eP
;ft lbg / cGt/fli6«o :t/sf] k|:tfj eP kGw| lbgsf] Dofb lbg' kg]5 { . !%%
-&_ ljlgod !&% adf]lhd ;Demf}tf ug]{ k/fdz{bftfn] ;Demf}tf u/]sf] tL; lbg leq ;Demf}tfsf]
s'n /sd ;d]6g] u/L k|flws/0fnfO{ lgzt{ e'StfgL x'g] k]zfut bfloTj aLdf – k|fk] m];gn
{ . !%^
nfolaln6L OG;f]/G] ;_ k]z ug'{ kg]5
-*_ o; ljlgodfjnL adf]lhd ;Demf}tf ug]{ k/fdz{bftfn] pk ljlgod-&_ adf]lhdsf]
Dofbleq k]zfut bfloTj aLdf bflvnf gu/]df k|flws/0fn] To:tf] vl/b ;Demf}tfsf]
cGTo u/L lghnfO{ sfnf] ; ' r Ldf /fVg ;DalGwt lgsfodf l;kmfl/; u/L
{ . !%&
k7fpg' kg]5
!&%= vl/b ;Demf}tf ug]M{ -!_ ljlgod !&$ adf]lhd ePsf] jftf{df ;xdltdf k'us
] f] k|:tfjbftfsf]
k|:tfj :jLs[t ug{sf] nflu 5gf}6 ul/g] 5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|:tfj 5gf}6 ePsf] ;ft lbg leq clwsf/ k|fKt clwsf/Ln]
To;/L 5gf}6 ePsf] k|:tfj :jLs[t ug]{ cfzosf] ;"rgf ;DalGwt k|:tfjbftfnfO{ lbg /
;"lrdf k/]sf cGo k|:tfjbftfnfO{ ;f]sf] hfgsf/L lbg lg0f{o u/L ;f]xL adf]lhd
hfgsf/L lbg' kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd ;"rgf lbPsf] ;ft lbg leq s'g} k|:tfjbftfn] ljlgod !*^
adf]lhd lga]bg gu/]df pk–ljlgod -!_ adf]lhd 5gf}6 ePsf] k|:tfjbftfsf] k|:tfj clwsf/
k|fKt clwsf/Laf6 :jLs[t ul/g]5 / To:tf] k|:tfjsf] k|:tfjbftfnfO{ ;Demf}tf ug{ cfpg kGw|
lbgsf] cjlw lbO{ ;"rgf lbg' kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] cjlw leq lgh ;Demf}tf ug{ pkl:yt ePdf lgh;+u o; ljlgod
adf]lhdsf] ;Demf}tf ug'{ kg]5
{ / ;Demf}tf ug{ pkl:yt gePdf k|flws/0fn] ljlgod !&@ sf]
pk–ljlgod -&_, -*_ / -(_ sf] k|:tfjssf] xsdf To;kl5sf] pRrtd c+s k|fKt ug]{ /
;f]xL ljlgodsf] pk–ljlgod -!)_ sf] k|:tfjsf] xsdf To;kl5sf] ;j}eGbf sd ;]jf
z'Ns ePsf] csf]{ k|:tfjbftf;Fu qmd};uF jftf{ u/L o; ljlgod adf]lhd ;Demf}tf ug'{
kg]5
{ .
!%$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!%%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!%^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!%&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!!!
!&^= tfnLd, uf]i7L / ;]ldgf/ h:tf ;]jf ;f]em} jftf{af6 vl/b ug{ ;lsg]M k|flws/0fnfO{ pkof]uL /
cfjZos kg]{ tfnLd, uf]i7L / ;]ldgf/ h:tf ljifodf ;]jf lng' k/]df tLg nfv ?k}ofF;Ddsf]
;]jfdf pksfo{sf/L lgb]z { sn] / ;f] eGbf dflysf] /sdsf] xsdf d'Vo k|zf;sLo clws[tsf]
:jLs[lt lnO{ ;f]em} jftf{af6 vl/b ug{ ;lsg]5 .
!&&= k/fdz{ ;]jf vl/bsf] cGo ljlwM -!_ b]xfosf] ca:yfdf s'g} k/fdz{bftfnfO{ of]Uotfsf]
cfwf/df lgo'Qm ug{ ;lsg]5M–
-s_ s'g} sfd ug{ pRr :t/sf] laz]if1tf cfjZos k/]df,
-v_ k/fdz{ 5f]6f] ;dosf] nflu cfjZos k/]df jf k/fdz{ bftf lgo'Qm ug{] ;do Go"g ePdf,
-u_ cfjZos sfo{ ;DkGg ug{ s]xL k/fdz{bftf dfq of]Uo ePdf jf,
-3_ k/fdz{bftfsf] 5gf}6 ug{ w]/} ;do nfUg] eO{ ;do ckof{Kt ePdf .
-@_ o; ljlgod adf]lhd k/fdz{bftfsf] 5gf}6 ubf{ of]Uo k/fdz{bftfx?;+u xfn;fn}sf]
a}olSts ljj/0f tyf cfly{s k|:tfj dfu u/L o; ljlgodfjnL adf]lhd d"NofÍg tyf
ljlgod !&$ adf]lhd jftf{ u/L ljlgod !&% adf]lhd ;Demf}tf ug'{ kg]5
{ .
-#_ o; ljlgod adf]lhd k/dz{bftf 5gf}6 ug{ k/fdz{bftfx?;+u a}olSts ljj/0f / cfly{s
k|:tfj dfu ug'{ cl3 5gf}6 ljlwsf] lgwf{/0f ug'k{ g]5
{ .
!&& -s_
!%*
k|flws/0fn] k/fdz{ ;]jfdf efu lng] ;DjGwL Joj:yf
-!_ k|flws/0fn] cfkm\gf] ;fwg >f]t pknaw u/fO{ jfXo lgsfosf] sfo{ ug{ Eofpg] ePdf
P]gsf] bkmf !^ cg';f/ Aofkfl/s l;4fGt cg'z/0f u/L g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf]
:jfldTj jf lgoGq0fdf /x]sf] jf g]kfn ;/sf/sf] cg'bfg jf ;xof]udf ;+rfng ePsf] jf
k|rlnt sfg"g adf]lhd btf{ ePsf] jf ljB'tsf] ;j]I{ f0f, pTkfbg, k|zf/0f tyf ljt/0f ug]{
cg'dlt k|fKt u/]sf] ;+ul7t ;+:yf jf To:tf] p2]Zon] v8f ePsf] :jb]zL jf ljb]zL ;+ul7t
;+:yfnfO{ ljB'tsf] ;j]I{ f0f, pTkfbg, k|zf/0f tyf ljt/0f / ;f] ;+u ;DjlGwt sfo{x?df
k|fljlws ;Nnfx jf k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg ;Sg]5 .
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] sfdsf] nflu /fli6«o tyf cGt/f{li6«o ;+:yfn] af]nkq jf cGo
s'g} dfWodaf6 k|:tfj cfJxfg u/]df k|flws/0fn] Psn jf cGo s'g} ;+:yf;+u ldnL ;+oQ' m
pkqmddf af]nkq jf k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .
-#_ k|flws/0fsf] tkm{af6 k|fljlws ;Nnfx jf k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpbf d'Vo k|zf;lso
clws[tsf] :jLs[lt lng' kg]5 { .

!%*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!!@
kl/R5]b– !^
vl/b ;DaGwL cGo Joj:yf

!&*= l;naGbL b/efpkq ;DaGwL Joj:yfM -!_ aL; nfv ?k}o+ fF;Dd nfut cg'dfg ePsf] dfn;fdfg
jf cGo ;]jf jf lgdf{0f sfo{ l;njGbL b/efpkq cfJxfg u/L vl/b ug{ ;lsg]5 . !%(
-@_ l;njGbL b/efpkq dfu ug'{ cl3 vl/b ug]{ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf cGo ;]jfsf]
:k]l;lkms]zg, u'0f:t/, kl/df0f, cfk"lt{sf zt{x?, ;do tyf cGo cfjZos s'/fx?sf] ljj/0f /
b]xfosf s'/f ;d]t pNn]v u/L l;naGbL b/efpkqsf] kmf/fd tof/ ug'{ kg]5 { M—
-s_ cfk"lt{ ug'{ kg]{ dfn;fdfg, ;DkGg ug'{ kg]{ lgdf{0f sfo{ jf k|bfg ug'{ kg]{ ;]jfsf] ljj/0f,
-v_ l;naGbL b/efpkqbftfsf] of]Uotf -lgdf{0f vl/b afx]s_
-u_ sfo{ ;Dkfbg hdfgt cfjZos kg]{ eP ;f] s'/f,
-3_ l;naGbL b/efpkq dfGo /xg] cjlw,
-ª_ l;naGbL b/efpkq kmf/fddf b/efpkqbftfn]] /Ltk"js { ;xL5fk u/]sf]] x'g' kg]{ s'/f,
-r_ l;naGbL b/efpkq d"NofÍg ug]{ tl/sf,
-5_ dfn;fdfgsf] xsdf jf/G6L ;DaGwL bfloTj / lgdf{0f sfo{sf] xsdf q'l6 ;Rofpg] cjlw
;Ddsf] bfloTj .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] b/efpkqsf] kmf/fddf ;DalGwt sfof{no k|dv ' jf lghn]
tf]ss] f] sd{rf/Lsf] b:tvt eO{ k|flws/0fsf] 5fk nfu]sf] x'g' kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd kmf/fd tof/ ePkl5 k|flws/0fn] l;naGbL b/efpkq dfu ug{
/fli6«o jf :yfgLo :t/sf] ;dfrf/ kqdf slDtdf kGw| lbgsf] cjlw lbO{ ;"rgf k|sfzg
ug'{ kg]5{ / To:tf] ;"rgfdf b]xfosf s'/f pNn]v ug'{ kg]5 { M—
-s_ l;naGbL b/efpkq kmf/fd kfO{g] :yfg / ;f] jfkt nfUg] b:t'/,
-v_ hdfgt cfjZos kg]{ eP ;f]sf] lsl;d, /sd / ;dofjlw,
-u_ l;naGbL b/efpkq k7fpg] tl/sf,
-3_ l;naGbL b/efpkq k7fpg' kg]{ sfof{no jf clwsf/Lsf] gfd / 7]ufgf,
-ª_ l;naGbL b/efpkq bflvnf ug'{ kg]{ clGtd ldlt / ;do,
-r_ l;naGbL b/efpkq vf]Ng] ldlt, ;do / :yfg,
-h_ lgdf{0f vl/bsf] xsdf nfut cg'dfg,
-5_ cGo cfjZos s'/fx? .
-%_ l;njGbL b/efpkq k]z ug{ OR5's JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] Ps xhf/ !^) ?k}o+ fF
lt/L k|flws/0faf6 b/efpkqsf] kmf/fd vl/b u/L ;f]xL kmf/fddf b/efp pNn]v u/L dfu
ePsf sfuhftx? ;+nUg u/L l;njGbL b/efpkq k]z ug'{ kg]5 { .
-^_ l;naGbL b/efpkqsf] dfGo cjlw k+t} fnL; lbgsf] x'g5 ] .
!%(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!^)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!!#
-&_ l;naGbL b/efpkqsf] hdfgt dfu ubf{ :jLs[t nfut cg'dfg /sdsf] b'O{ b]lv tLg
k|ltzt /sdsf] ;Ldfleq /xL lglZrt /sd tf]sL l;naGbL b/efpkq dfusf] ;"rgfdf
hdfgt /sd pNn]v ug{' kg]5 { . o:tf] hdfgt /sd gub jf jfl0fHo a}s + af6 krxQ/
lbgsf] dfGo cjlw /xg] u/L hf/L ePsf] a}s+ hdfgt -a}s + Uof/]G6L_ l;naGbL b/efpkq
lbg] JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] l;naGbL b/efpkq;fy k]z ug{' kg]5 { .
-*_ Psk6s k]z ePsf] l;njGbL b/efpkq lkmtf{ jf ;+zf]wg ug{ ;lsg] 5}g .
-(_ pkljgod -$_ adf]lhd ;"rgf k|sfzg ubf{ tLgeGbf sd l;naGbL b/efpkq k]z x'g
cfPdf To:tf] l;naGbL b/efpkqnfO{ sfod /fvL ;f]xL pkljgod adf]lhd bf];f| ] k6s
;"rgf k|sfzg ug'{ kg]5{ .
(-s_ klxnf] k6ssf] ;"rgf adf]lhd k]z ePsf b/efpkqdWo] Go"gtd tLg j6f b/efpkq
;f/e't ?kdf k|efju|fxL x'g] cj:yfdf dfq ;a}eGbf sd saf]n c+s /x]sf] b/efpkq
:jLs[ltsf nflu d"Nof+sg ;ldltn] 5gf}6 ug'{ kb{5 . !^!
-!)_ pkljlgod -(_ adf]lhd bf];f| ] k6s ;"rgf k|sfzg ubf{ klg cfjZos ;+Vofdf l;naGbL
b/efpkq k]z x'g gcfPdf k]z x'g cfPsf b/efpkq dWo]af6 b/efpkq :jLs[t ug{ afwf
kg]{ 5}g .
-!!_ l;njGbL b/efpkq k]z ug]{ clGtd ;do ;lsPsf] nut} k|flws/0fn] l;njGbL b/efpkq
cfJxfgsf] ;"rgfdf tf]lsPsf] :yfgdf ;Dej eP;Dd l;njGbL b/efpkqbftf jf lghsf]
k|ltlglwsf] /f]xj/df Dofb leq kg{ cfPsf l;njGbL b/efpkq vf]Ng' kg]5 { .
-!@_ d"NofÍg ;ldltn] l;naGbL b/efpkqsf] kl/If0f / d"NofÍg ug]5 { .
-!#_ pk–ljlgod -!!_ adf]lhd l;njGbL b/efpkq vf]ns ] f] ldltaf6 kGw| lbgleq pk–ljlgod
-@_ adf]lhdsf zt{x? k"/f u/L nfut cg'dfg leq k/]sf] Go"gtd /sd saf]n ug]{ b/
efpkqbftfsf] b/efpkq sfof{no k|dv ' n] :jLs[t ug'{ kg]5{ .
-!$_ pk–ljlgod -!#_ adf]lhd l;njGbL b/efpkq :jLs[t ePsf]] ;ft lbgleq k|flws/0fn]
;DalGwt b/efpkqbftfnfO{ vl/b ;Demf}tf ug{ cfpg ;"rgf lbg' kg]5 { .
-!%_ pk–ljlgod -!$_ adf]lhdsf] ;"rgf k|fKt ug]{ l;njGbL b/efpkqbftfn] ;f] ;"rgf kfPsf]
ldltn] ;ft lbgleq cfkm"n] sjf]n u/]sf] cÍsf] ljlgod !!* sf] pk ljlgod-@_ sf]
v08 b! !^@ cg';f/sf] gub} jf g]kfn /fi6« a}s + af6 cg'dlt k|fKt s'g} jfl0fHo a}s+ n]
hf/L u/]sf] sfo{ ;Dkfbg hdfgt -k/kmd]G; Uof/]G6L_ k]z u/L vl/b ;Demf}tf ug'{
kg]5{ .
-!^_ l;njGbL b/efpkqbftfn] pk–ljlgod -&_ adf]lhd /fv]sf] hdfgt b]xfosf] cj:yfdf
hkmt x'g5 ] M–
-s_ 5gf}6 ePsf] l;njGbL b/efpkqbftfn] vl/b ;Demf}tf gu/]df,
-v_ l;njGbL b/efpkq kmf/fddf plNnlvt sfo{ ;Dkfbg hdfgt vl/b ;Demf}tf ug]{ Dofb
leq lbg g;s]df,
!^!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!^@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!!$
-u_ vl/b P]gsf bkmf ^@ adf]lhdsf] cfr/0f ljk/Lt sfd u/]df .
-!&_ l;njGbL b/efpkq ;DaGwL cGo Joj:yf kl/R5]b rf}w|df pNn]v eP adf]lhd
x'g5
] g\ .
!&(= ;f]em} vl/b ;DaGwL Joj:yfM -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f pNn]v eP tfklg
Ps nfv ¿k}of eGbf sd /sdsf] dfn ;fdfg, lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf ;f]em}
vl/b ug{ ;lsg]5 . Ps nfv ¿k}ofeGbf dfly kfFr nfv ¿k}of ;Ddsf] dfn ;fdfg, cGo ;]jf,
lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf / bznfv ;Ddsf] x]lnsK6/af6 u/fO{g] 9'jfgL ;]jf, clwsf/ k|fKt
clwsf/Lsf] :jLs[ltdf tLg b/efp kq lnO{ Go"gtd sa'n ug]{ b/efpkq bftf;Fu ;f]em} vl/b
ug{ ;lsg]5 . !^#
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k/fdz{ ;]jf vl/b ubf{ sfo{If]qut zt{ tof/ ug'{ kg]5 { .
-#_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg kGw| nfv ?k}ofF ;Ddsf]
g]kfndf pTkflbt dfn;fdfg pTkfbsaf6 vl/b ubf{ ;f]em} vl/b ug{ ;lsg]5 .
-$_ pk–ljlgod -!_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ps cfly{s aif{df Ps} k6s
jf k6s–k6s u/L ;f]xL pk ljlgoddf plNnlvt ;LdfeGbf a9L /sdsf] Pp6} JolQm,
kmd{, sDkgL jf ;+:yfaf6 Ps k6seGbf a9L ;f]em} vl/b ug{ ;lsg] 5}g .
-%_ o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg k|flws/0fnfO{ cfaZos kg]{ dfn;fdfgsf]
pTkfbs g] k fndf Pp6f dfq ePsf] / cGo pko' Q m ljsNk gePdf d' V o
k|zf;sLo clws[tsf] l:js[tLdf ;f]xL Joxf]/f clen]v u/L pTkfbs;Fu ;f]em} vl/b
ug{ ;lsg]5 .
-^_ pk–ljlgod -#_ / -%_ adf]lhd pTkfbsaf6 ;f]em} vl/b ubf{ b]xfosf zt{x? k"/f u/]sf]
pTkfbsaf6 ug'{ kg]5
{ M–
-s_ To:tf] pTkfbsn] cfkm\gf] pTkfbgsf] v'bf| tyf l8n/ lalqm d"No ;"rL /fli6«o:t/sf]
;dfrf/kqdf k|sfzg u/]sf],
-v_ To:tf] pTkfbsn] :yfgLo l8n/nfO{ lbP ;/xsf] 5"6 k|flws/0fnfO{ lbPsf] .
-&_ pkljlgod -!_ adf]lhd Ps nfv !^$ eGbf a9L /sdsf] ;f]em} vl/b ubf{ df}hb' f ;"lrdf
/x]sf cfk"lt{stf{, lgdf{0f Aoj;foL, jf ;]jfk|bfosaf6 lnlvt ?kdf b/efpkq jf k|:tfj
dfu u/L vl/b ug'k{ g]5{ .
-*_ b]xfPsf] ca:yfdf pk–ljlgod -!_ / -#_ df plNnlvt ;Ldf eGbf dflysf] dfn;fdfg,
lgdf{0f sfo{, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf b]xfo adf]lhd ;f]em} vl/b ug{ ;lsg]5M—
-s_ vl/b ;DaGwL zt{x? k"/f ug]{ k|fljlws bIftf jf Ifdtf Pp6f dfq cfk"lt{stf{ jf lgdf{0f
Joj;foL jf k/fdz{bftf jf ;]jfk|bfos;Fu ePdf ;ldltsf] l:js[ltdf,
-v_ vl/b ul/g] dfn;fdfg cfk"lt{ ug]{ clwsf/ Pp6f dfq cfk"lt{stf{;uF ePsf] / cGo pko'Qm
ljsNk gePdf sfof{no k|dv ' sf] l:js[ltdf,
!^#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!^$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!!%
-u_ df}hb' f dfn;fdfg jf ;]jf jf hl8t ;+oGqsf] kf6{kh " f{sf] k|lt:yfkg jf lj:tf/ ug{
cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfos kl/jt{g u/]df k|flws/0fdf /x]sf] dfn;fdfg jf ;]jf jf hl8t
;+oGqsf] k|lt:yfkg jf lj:tf/ ug{ g;lsg] cj:yf k|dfl0ft eO{ ;fljssf] lgdf{tf jf
cfk"lt{stf{ k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos jf lghsf] cflwsfl/s las|tfaf6 k|fk] f| O6/L
:j?ksf] cltl/Qm dfn;fdfg jf ;]jf vl/b ug'{ k/]df b]xfo adf]lhsf] ;ldltsf]
l;kmfl/zdf clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf]] l:js[ltdfM
-s_ ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z
{ s – ;+of]hs
-v_ Tffn's sfof{nosf] lgb]z
{ s – ;b:o
-u_ d'Vo k|zf;sLo clws[tn] tf]ss
] f] tx bz jf ;f] dflysf] clws[t – ;b:o
-3_ k|ltlglw cy{ -tx bz jf ;f] dflysf] clws[t_ – ;b:o
-ª_ ;DalGwt sfof{nosf] sfof{no k|dv
' – ;b:o ;lra
t/ o; v08 adf]lhdsf] k|fk] fO6/L dfn;fdfg ;f]em} vl/b ubf{ hl8t ;+oGqsf]
;fljs d"Nosf] tL; k|ltzt d"No;Dd vl/b ug{ ;lsg]5 .
-3_ k"jf{gd
' fg ug{ g;lsPsf] sf/0fn] z'? ;Demf}tfdf ;dfj]z gePsf] / z'? ;Demf}tfaf6
cnu u/L ;DkGg ug{ k|fljlws jf cfly{s sf/0fn] sl7gfO{ x'g] eO cTofjZos lgdf{0f
sfo{,{ dfn;fdfg, k/fdz{ ;]jf jf cGo ;]jf ;fljss} lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{,
k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosaf6 vl/b ug'{ k/]df ljlgod !(^ adf]lhdsf] clwsf/Lsf]
l:js[ltdf,
-ª_ ;DalGwt sfdsf] nflu s'g} ljlZfi6 -o'lgs_ of]Uotf ePsf] vf; k/fdz{bftfsf] ;]jf
tTsfn cfaZostf ePdf jf ;fljssf] k/fdz{bftfaf6 g} ;]jf lng' kg]{ ckl/xfo{ sf/0f
ePdf d'Vo k|zf;lgs clws[tsf] !^% l:js[ltdf, jf
-r_ 3/ ef8fdf lngsf] nflu /fli6«o:t/sf] klqsfdf ;"rgf k|sfzg u/L 3/ef8fdf lng] k|so[ f
cl3 a9fPsf] cj:yfdf a9Ldf tLg dlxgfsf] nflu jftf{ u/L clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf]
lg0f{odf,
-5_ ljz]if kl/l:ylt cfO{ k/]df ;f] ;DaGwL ljj/0f, tTsfn vl/b gubf{ k|flws/0fsf] lxtdf
kg]{ ;+s6 tyf vl/bsf cGo ljlw ckgfpg g;lsg] sf/0f v'nfO{ To:tf] kl/l:yltsf]
;fdgf ug{ cfjZos kl/df0f / ;dfofjlwsf nflu dfq d'Vo k|zf;sLo clws[tsf]
l:js[ltdf .
-h_ k|flws/0fn] csf]{ ;fa{hlgs lgsfo;+u tyf pSt lgsfosf] clwsf/ k|fKt clwsf/Ln]
tf]ss] f] ljs|Ldf]ndf vl/b ug'{ k/]df / k|flws/0fsf] Ps sfof{non] csf]{ sfof{no;Fu s'g}
vl/b ug'{ k/]df, !^^

!^%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)$.@) sf] &%* cf}+ a}7sjf6 ePsf] lålto ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!^^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!!^
-h!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f pNn]v ePtfklg g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf
clwsf+; :jfldTj /x]sf] ;+:yfg/ sDklg / lgsfo jf g]kfn ljB't k|flws/0fsf] k"0f{
jf clwsf+; :jfldTj /x]sf] sDklg ;+u dfn;fdfg,lgdf0f{sfo{, k/fdz{ ;]jf / cGo
;]jf ;d]t ;f]em} vl/b ug{ s'g} jfwf kg]{ 5}g . !^&
-em_ k|flws/0fn] s'g} cGt/fli6«o cGt/ ;/sf/L ;+:yf jf ljb]zL d'ns ' sf] ;/sf/ jf To:tf]
d'ns' sf] ;fa{hlgs lgsfo;+u ;f] ;+:yf jf d'ns
' jf lgsfon] tf]ss] f] b//]6df dfn;fdfg
!^*
jf ;]jf vl/b ug'{ k/]df,
-`_ pk ljlgod-*_ sf] v08 -h_ /- em_ adf]lhd vl/b ubf{ s'g} hdfgt /fVg' kg]{ 5}g . !^(
-(_ pk–ljlgod -*_ -5_ adf]lhd bznfv ?k}ofF eGbf a9L /sdsf] vl/b u/]sf] ePdf
To;/L vl/b ePsf] ljj/0fsf] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]5 { / ;f]sf] hfgsf/L
;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nonfO{ k7fpg' kg]5 { .
-!)_ o; ljlgod adf]lhd ;f]em} vl/b ug'{ kbf{ cfˆgf] cfjZostf, vl/bsf] u'0f:t/, kl/df0f,
cfk"lt{sf] zt{ / ;do ;DaGwL s'/fsf] lnlvt ljj/0f tof/ ug'{ kg]5 { .
!*)= ;f]em} vl/b ug'{ cl3 olsg ug'{ kg]{ s'/fM -!_ k|flws/0fn] ;f]e}m vl/b ug'{ cl3 b]xfosf
s'/f olsg ug'{ kg]5
{ M–
-s_ vl/b ug'{ kg]{ dfn;fdfg e08f/df df}Hbft eP jf gePsf],
-v_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;Fu vl/b ;Demf}tf
adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg ug{ cfjZos of]Uotf eP jf gePsf],
-u_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosn] k|flws/0fsf] dfu
adf]lhd k]z u/]sf] k|:tfj To:tf] lgsfon] lgwf{/0f u/]sf] :k]l;lkms]zg tyf k|fljlws
u'0f:t/ adf]lhdsf] eP jf gePsf],
-3_ k|:tfljt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf cGo ;]jf k|bfosaf6 k|:tfj
ul/Psf] d"No plrt eP jf gePsf], /
-ª_ k|fk] /fO{6/L :j?ksf] dfn;fdfg vl/b ug'{ kg]{ ePdf lgdf{tfaf6 lgwf{/0f ePsf] b/ .
-@_ pk–ljlgod -!_ sf] v08 -3_ adf]lhdsf] d"No plrt eP gePsf] s'/f olsg ug{ k|flws/0fn]
ahf/ cWoog, k"j{ vl/b d"No, nfut cg'dfgsf cfwf/df b/ ljZn]if0f u/L k|:tfljt
lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf cGo ;]jf k|bfos;Fu jftf{ ug{ ;Sg]5 .
-#_ o; ljlgod adf]lhd vl/b ;Demf}tf ubf{ kqfrf/sf] dfWodaf6 ;d]t ug{ ;lsg]5 .
!*!= 3/, hUUff ef8fdf lng] ;DaGwL Joj:yfM -!_ k|flws/0fn] 3/, hUuf ef8fdf lng' kbf{ clwsf/ k|fKt
clwsf/Lsf] lg0f{o cg';f/ lng' kg]5
{ . !&)
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd ef8fdf lnbf sDtLdf kGw| lbgsf] cjlwsf] ;"rgf /fli6«o
:t/sf] ;dfrf/kqdf k|sfzg u/L k|:tfj dfu ug'{ kg]5
{ .
!^&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)$.@) sf] &%* cf}+ a}7sjf6 ePsf] lålto ;+zf]wgjf6 yk .
!^*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!^(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!&)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!!&
t/ dfl;s 3/ ef8f bz xhf/ ?k}of;Dd kg]{df Ps txdflysf] clwsf/Lsf]
:jLs[ltdf Psn b/efpkq lnO{ jftf{åf/f lng ;lsg]5 .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgfdf k|flws/0fn] b]xfosf s'/f v'nfpg' kg]5 { M–
-s_ k|flws/0fsf] gfd / 7]ufgf,
-v_ 3/ hUuf cfjZos ePsf] If]q jf :yfg
-u_ ef8fdf lng vf]hs ] f] 3/ hUufsf] k|sl[ t, If]qkmn / cGo cfjZos ljj/0f,
-3_ 3/ hUufwgLn] k|:tfj k]z ug]{ tl/sf / To:tf] k|:tfjsf ;fy k]z ug'{ kg]{ Go"gtd ljj/0f,
-ª_ k|:tfj bflvnf ug]{ :yfg / clGtd ldlt,
-5_ 3/ hUufsf] ef8f e'QmfgLsf zt{x? / s/ s§Lsf] ljifo /
-h_ k|flws/0fn] pko'Qm 7fg]sf cGo s'/f .
-$_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] cjlwleq bflvnf ePsf] 3/ hUuf ef8fdf lbg]
k|:tfj vf]nL d"NofÍg ;ldltdf k]z ug'{ kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] ;ldltn] pk–ljlgod -@_ adf]lhd bflvnf ePsf k|:tfjsf]
d"NofÍg b]xfosf cfwf/df u/L 3/ hUufsf] ef8f lgwf{/0f u/L l:js[ltsf nflu
k|flws/0f ;dIf k]z ug'{ kg]5{ M–
-s_ 3/ hUuf /x]sf] :yfg / af6f]sf] ;'ljwf,
-v_ 3/ hUufsf] agfj6 / If]qkmn,
-u_ ef}lts ;'ljwf,
-3_ 3/ hUufsf] kl/;/,
-ª_ 3/ hUufwgLn] k|:tfj u/]sf] ef8f /sd, /
-r_ 3/ef8fsf] k|rlnt b//]6 .
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd ePsf] l;kmfl/z / cfaZostfg';f/ jftf{ ;d]t u/L clwsf/
k|fKt clwsf/Lsf] l:js[lt lnO{ ;DalGwt 3/ hUufwgL;Fu ;Demf}tf u/L 3/ hUuf ef8fdf
lng' kg]5
{ .
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhdsf] ;Demf}tf 3/ hUuf wgL / k|flws/0fsf] d~h'/Ldf gjLs/0f ug{
;lsg]5 .
-*_ 3/ hUuf ef8fsf] b//]6df a[l4 ug{' k/]df ah]6sf] Joj:yf ldnfO{ Ps tx dflysf]
clwsf/Laf6 :jLs[lt lng' kg{5 ] .
!*@= cGo ;]jf lng] ;DaGwL sfo{ljlwM !&!-!_ ;jf/L ;fwg, pks/0f jf dfn;fdfg ef8fdf lng], 9'jfgL
ug]{ jf dfn;fdfg dd{t ;+ef/ ug],{ ;/;kmfO{ ug],{ ld6/l/l8Ë ug],{ ;'/Iff ;]jf lng], ;km\6j]o/
;kf]6{ ug],{ lr7\7Lkq cf];f/ k|;f/-s'l/o/ ;le{;_, 6]lnkmf]g, ljB't / wf/fsf] ;~rfng tyf /]vb]v,
au}r+ fsf] ;Def/ / /]vb]v, 6fO{lkª, 8«fO{leª, kfgLsf] cfk"lt{,;"rgf k|sfzg tyf k|flws/0fsf] b}lgs
sfo{ ;~rfng ug{ cfjZos kg{] ;]jf lng' k/]df k|flws/0fn] s'g} JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgL;Fu
s/f/ u/L To:tf] ;]jf s/f/df lng ;Sg]5 .
!&!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!!*
-@_ pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ;]jf s/f/df lnbf To:tf] ;]jfsf] cfjZostf, lsl;d, ;dofjwL,
u'0f:t/, ;]jf, ;+rfng ljlw, nfUg] df]6fdf]6L vr{ / sfo{If]qut zt{ tof/ u/L d'Vo
k|zf;sLo clws[t !&@ af6 ;}4flGts :jLs[lt lng' kg]5 { .
-#_ kfFr nfv ?k}ofF;
F Dd ;]jf z'Ns nfUg] ;]jf clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ljlgod !&(-!_ tyf
-&_ cg';f/ k|:tfj lnO{ jftf{ u/L vl/b ug{ ;Sg]5 . ;f] /sd eGbf a9L jL; nfv;Dd
;]jf z'Ns nfUg] ;]jfsf] xsdf k|flws/0fn] kGw| lbgsf] ;"rgf /fli6«o :t/sf] ;dfrf/kqdf
k|sfzg u/L k|:tfj dfu ug{ ;Sg]5 . !&#
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] ;"rgfdf b]xfosf s'/f v'nfpg' kg]5
{ M–
-s_ sfof{nosf] gfd / 7]ufgf,
-v_ ;]jfsf] k|sl[ t, kl/df0f, zt{ / cGo cfjZos s'/f,
-u_ ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ :yfg / cjlw,
-3_ k|:tfjbftfn] k|:tfj ;fy k]z ug'{ kg]{ Go"gtd sfuhft / ljj/0f,
-ª_ k|:tfj bflvnf ug'{ kg]{ clGtd ldlt / :yfg,
-r_ ;]jf z'Ns e'QmfgLsf zt{ / s/ s§Lsf] ljifo, tyf
-5_ cGo cfjZos s'/f .
-%_ k|flws/0fn] Dofbleq k|fKt ePsf k|:tfj ljlgod !#( adf]lhd vf]nL k|:tfjbftfsf] k|:tfj
d"NofÍg ug'{ kg]5
{ .
-^_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -%_ adf]lhd k|:tfj d"NofÍg ubf{ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf]
sfo{ If]qut zt{ k"/f u/L ;j} eGbf 36L ;]jf z'Ns k|:tfj ug]]{ k|:tfjbftfsf] k|:tfj :jLs[t
u/L ;]jf s/f/ ;Demf}tf ug{' kg]5{ .
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhd :jLs[t k|:tfjsf] k|:tfjbftf ;]jf s/f/ ug{ gcfPdf To;kl5sf]
;j} eGbf 36L ;]jf z'Ns k|:tfj ug]{ k|:tfjbftf;Fu ;]jf s/f/ ug{ ;lsg]5 .
-*_ ;]jf k|bfosn] k|bfg u/]sf] ;]jfsf] cg'udg k|flws/0fn]] ;do ;dodf ug'{ kg]5
{ . To;/L
cg'udg ubf{ ;]jf ;Gtf]ifhgs ePsf] gkfOPdf jf s/f/ adf]lhdsf] gePdf ;f]
lgsfon] ;]jf k|bfosnfO{ ;]jfsf] :t/ j[l4 ug{ ;"rgf lbg' kg]5{ / To;/L ;"rgf lb+bf
klg ;]jfsf] :t/ j[l4 gePdf ;]jf s/f/ /2 u/L csf]{ ;]jf s/f/sf] Joj:yf ug'{
kg]5
{ .
!*#= dfn;fdfg dd{t ;Def/ ug]{ u/fpg] sfo{ljlwM -!_ k|flws/0fdf /x]sf] s'g} dfn;fdfg dd{t
;Def/ ug'{ kg]{ eP ;f]sf] lnlvt hfgsf/L To:tf] dfn;fdfgsf] pkof]ustf{n] ;DalGwt
clwsf/LnfO{ lbg' kg]5
{ . To;/L hfgsf/L k|fKt ePkl5 lghn] To:tf] dfn;fdfgsf] nfut cg'dfg
tof/ u/fO{ clwsf/ k|fKt clwsf/Laf6 :jLs[t u/fpg' kg]5{ .

!&@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!&#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!!(
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg tof/ ubf{ k|flws/0fdf ;f] ;DaGwL k|fljlws
sd{rf/L gePdf To:tf] dfn;fdfg d/dt ug]{ JolQm jf ;+:yfaf6 nfut cg'dfg
u/fpg' kg]5
{
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd nfut cg'dfg :jLs[t ePkl5 k|flws/0fsf] cfkm\g} js{zk jf
dd{t s]Gb| eP To:tf] js{zk jf dd{t s]Gb|af6 u/fpg' kg]5
{ . To;/L dd{t u/fpFbf s'g}
dfn;fdfg, pks/0f jf kf6k"hf{ k]m/abn ug'{ kg]{ ePdf To:tf] dfn;fdfg, pks/0f jf
kf6k"hf{ df}Hbftaf6 lnO{ / df}Hbftdf geP o; ljlgodfjnLsf] k|lqmof cjnDjg u/L
vl/b ug{' kg]5{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd pks/0f jf kf6{kh " f{ vl/b u/]sf]df k|flws/0fn] To:tf] dfn;fdfg
jf pks/0f lhG;L bflvnf u/fO{ k|lt PsfO{ d"No kfFr xhf/ ?k}ofFF eGbf a9L kg]{
pks/0f jf kf6k"hf{sf] clen]v /fVg' kg]5
{ / To:tf kf6k"hf{ k'/fgf pks/0f jf kf6{kh " f{sf]
nflu k|lt:yfkg ul/Psf] s'/f ;DalGwt k|fljlwsaf6 k|dfl0ft u/fO{ k'/fgf ;fdfg lhG;L
bflvnf ug'{ kg]5
{ .
-$_ cfkm\gf] js{zk jf dd{t s]Gb| gePdf o; lgodfjnLsf] k|so[ f cjnDjg u/L dfn;fdfg
dd{t ;Def/ u/fpg' kg]5 { .
-%_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg cfkm\g} js{zk jf dd{t s]Gb| ePsf]
lgsfon] dd{t sfo{ clen]v kmf/fddf -ha sf8{_ /]s8{ /fvL dd{t kZrft\ nfut :jLs[t
ug{ ;Sg]5 .
!*$= cdfgtaf6 lgdf{0f sfo{ u/fpg]M -!_ ;fdfGo k|sl[ tsf] d/dt ;Def/, ;fgfltgf lgoldt sfo{ jf
;/;kmfO{ h:tf sfo{ cdfgtaf6 ug{ ;lsg]5 . t/ ?= kfFr xhf/ !&$ eGbf j9L /sdsf sfo{
cdfgtaf6 ug{ Ps tx dflysf] clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lng' kg]5 { .
-@_ k|flws/0fn] cdfgtaf6 sfd ug'{ kbf{ ;f] sfdsf] nflu cfjZos kg]{ k|fljlws ;]jf
/ lgdf{0f ;fdu|L o; ljlgodfjnLsf] k|so[ f adf]lhd vl/b u/L Hofnfdf sfd u/fpg'
kg]5{ .
!*%= pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 sfd u/fpg] sfo{ljlwM -!_ o; ljlgodfjnLdf cGoq
h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg Ps s/f]8 ?k}of ;Dd nfut cg'dfg ePsf] lgdf{0f sfo{ jf ;f]
;DaGwL ;]jf ;f]lx :yfgdf a;f]af; ug]{ afl;Gbf / To:tf] ;]jf pkef]u ug]{ ;d'bfodfq /x]sf]
pkef]Stf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 u/fpg jf k|fKt ug{ ;lsg]5 . !&%
:kli6s/0fM Ps s/f]8 ?k}ofF;Ddsf] nfut cg'dfgdf d"No clej[l4 s/, cf]e/x]8 slG6h]lG; /sd
/ hg;xeflutfsf] c+z ;d]tsf] /sd ;dfj]z x'g5 ] . !&^

!&$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!&%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!&^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!@)
-@_ pk–ljlgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu ;DalGwt sfd jf ;]jfsf] k|sl[ t, kl/df0f, nfUg] /sd,
pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfon] Joxf]g{ ] jf Joxf]g{' kg]{ /sd / cGo cfjZos
s'/fx? v'nfO{ k|flws/0fn] ;fj{hlgs ;"rgf k|sfzg u/L k|:tfj dfu ug{ jf To:tf] ;ldlt
jf ;d'bfo cfkm}n] k|:tfj jf lgj]bg k]z ug{ ;Sg]5 .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfj jf lgj]bg k|fKt ePkl5 k|flws/0f / To:tf] pkef]Qmf
;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfon] cfjZostfg';f/ 5nkmn, jftf{ jf lgdf{0f :ynsf] e|d0f
u/L To:tf] sfd jf ;]jfsf ;DaGwdf vl/b ;Demf}tf ug''{ kg]5
{ . To:tf] ;Demf}tfdf b]xfosf]
s'/fx? pNn]v ug'{ kg]5
{ M–
-s_ lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] k|sl[ t, kl/df0f, nfut cg'dfg, pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL
;d'bfon] Joxf]g{ ] jf Joxf]g{' kg]{ /sd, sfo{ jf ;]jf ;DkGg ug'{ kg]{ cjlw,
-v_ k|flws/0fn] ;DalGwt sfo{sf] l8hfOg, nfut cg'dfg tof/ ug],{ :jLs[t ug],{ k|fljlws
;Nnfx lbg], gf+k hfFr ug],{ hfFrkf; ug]{ / cGo cfjZos k|fljlws ;xof]u pknAw u/fpg],
;'k/Lj]If0f, u'0f:t/ lgoGq0f ug],{
-u_ lgdf{0f sfo{ jf ;]jf k|flws/0f / pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfosf] ;xeflutfdf
;DkGg jf pknAw x'g,]
-3_ ;DkGg lgdf{0f sfo{sf] ;~rfng jf dd{t ;Def/ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfon]
ug'{ kg],{
-ª_ k|flws/0fn] pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfonfO{ pknAw u/fO{g] k]ZsL /sd,
-r_ ;DkGg lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] e'QmfgLsf] zt{ / tl/sf, /
-5_ cGo cfjZos s'/fx? .
-$_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfonfO{ lgdf{0f sfo{ jf ;]jfsf] sfd lb+bf pk–ljlgod
-#_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] nfut cg'dfgdf /x]sf] d"No clej[l4 s/, cf]e/x]8 slG6Gh]G;L
/sd / hg;xeflutfsf] c+z s§f u/]/ dfq e'QmfgL lbg' kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -#_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf ePkl5 k|flws/0fn] To:tf] ;ldlt jf ;d'bfonfO{
;Demf}tf /sdsf] a9Ldf Ps ltxfO{ /sd;Ddsf] clu|d ?kdf k]ZsL lbg ;Sg]5 .
k|flws/0fn] To;/L lbPsf] k]ZsLsf] clGtd ls:tf e'QmfgL ug''{ cl3 km5\of}6 u/L ;Sg'
kg]5{ .
-^_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfon] x/]s ls:tfsf] sfdsf] k|fljlws d"NofÍg, lan,
ekf{O{ / vr{{ k|dfl0ft ug]{ cGo sfuhft To:tf] ;ldlt jf ;d'bfosf] a}7saf6 cg'df]bg
u/fO{ ;DalGwt sfof{nodf k]z ug'{ kg]5 { .

!@!
-&_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d"bfon] cfkm"n] k|To]s ls:tfdf u/]sf] vr{sf] ;"rgf
;fj{hlgs :yfgdf 6fF; ug'{ kg]5
{ .
-*_ k|flws/0fn] pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfonfO{ ;DalGwt sfdsf] nflu k|fljlws
;xof]u pknAw u/fpg g;Sg] ePdf ;f] sfdsf] nflu cfjZos k|fljlws hgzlQm ;f]
;ldlt jf ;d'bfo cfkm}n] s/f/df lgo'Qm ug{ ;Sg]5 . To;/L lgo'Qm ul/Psf] k|fljlwsnfO{
lbg' kg]{ kfl/>lds k|flws/0fn] s6\6f u/]sf] slG6Gh]G;Laf6 e'QmfgL ug'{ kg]5
{ . t/ To:tf]
kfl/>lds nfut cg'dfgsf] tLg k|ltzt eGbf a9L x'g] 5}g .
-(_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 ;~rflnt x'g] lgdf{0f sfo{df nf]8/,
PS;fe]6/, /f]n/, 8f]h/, u|8] / lj6'ldg l8:6«LJo'6/, lj6'ldg AjfOn/ h:tf x]eL d]zLgx?
k|of]u ug{ ;lsg] 5}g .
-!)_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d"bfon] kfPsf] sfd cfk}mn] ;DkGg ug'{ kg]5
{ / s'g} lgdf{0f
Joj;foL jf ;a sG6|\fS6/af6 u/fpg ;lsg] 5}g . s'g} sf/0fjz ;f] ;ldlt jf
;d'bfo cfk}mn] ;dodf ;f] sfd ;DkGg ug{ g;Sg] ePdf ;f] s'/fsf] ;"rgf k|flws/0fnfO{ lbg'
kg]5
{ . To;/L ;"rgf k|fKt eP kl5 k|flws/0fn] ;f] ;DaGwdf cfjZos hfFr u/L ;f] ;ldlt
jf ;d'bfo;Fu ePsf] ;Demf}tf tf]8L afFsL sfd P]g / o; lgodfjnL adf]lhd u/fpg'
kg]5{ .
-!!_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfon] lgdf{0f sfo{ ;DkGg u/L ;s]kl5 k|flws/0fn]
v6fPsf] k|fljlws sd{rf/Laf6 To:tf] sfdsf] hfFrkf; u/fO{ To:tf] lgsfoaf6 k|fKt
/sd / hg;xeflutfaf6 Joxf]l/Psf] >d, gub jf lhG;L ;d]t s'n vr{sf] ljj/0f
;f] lgsfodf k]z ug'{ kg]{5 . k|flws/0fn]] To;/L k|fKt ePsf] ljj/0fsf] clen]v
/fVg' kg]5
{ .
-!@_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfon] cfkm"n] k|fKt u/]sf] s'g} /sd b'?kof]u u/]sf]
kfOPdf ;DalGwt sfof{ n on] 5fglag u/L To:tf] /sd pkef] Q mf ;ldltsf
kbflwsf/Lx?af6 bfdf;fxLn] ;/sf/L afFsL ;/x c;'n pk/ ug'{ kg]5 { . To:tf] /sd c;'n
pk/ ug]{ sfo{df To:tf] lgsfonfO{ ;xof]u k'¥ofpg' ;DalGwt k|dv ' lhNnf clwsf/Lsf]
st{Jo x'g5
] .
-!#_ pkef]Qmf ;ldlt jf nfeu|fxL ;d'bfoaf6 sfd u/fpFbf ;fj{hlgs vl/b cg'udg
sfof{non] s'g} sfo{ljlw lgwf{/0f u/]sf] ePdf To:tf] sfo{ljlwsf] cjnDag ug'{
kg]5
{ .

!@@
kl/R5]b– !&
k'g/fjnf]sg ;DaGwL Joj:yf
!*^= lgj]bg lbg ;lsg]M -!_ k|flws/0fn]] vl/b sf/afO{ jf lg0f{o ubf{ s'g} q'6L u/]sf] jf kfngf ug'{ kg]{
st{Jo kfngf gu/]sf]n] cfkm"nfO{ Iflt k'Ug] jf k'Ug ;Sg] sf/0f v'nfO{ s'g} af]nkqbftf jf
k|:tfjbftfn] To:tf] q'6L jf lg0f{osf] k'g/fjnf]sgsf nflu ;DalGwt sfof{no k|dv ' dfkm{t d'Vo
k|zf;sLo clws[t ;dIf b]xfPsf s'/f v'nfO{ lga]bg lbg ;Sg]5 M—
-s_ lgj]bssf] gfd, 7]ufgf, 6]lnkmf]g, km\ofS; gDj/ / O{dn ] 7]ufgf,
-v_ ;Ël7t ;+:yf eP To;/L lgj]bg lbg ;f] ;+:yfn] k|bfg u/]sf] clwsf/ kq,
-u_ af]nkq ;+Vof,
-3_ lgj]bg lbg' kg]{ tYout / sfg"gL cfwf/,
-ª_ ;Da4 sfuhftsf] k|ltlnlk .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd lbg] k'g/fjnf]sgsf] lgj]bg vl/b ;Demf}tf x'g' eGbf cl3sf]
sf/afO{sf ;DaGwdf ;Lldt x'g5 ] .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd lga]bg lb+bf ljlgod !%^ sf] pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf
kfPsf] kf+r lbg leq / To;/L cjlw gtf]lsPsf]df k|flws/0fn] vl/b sf/afO{ ;DaGwL q'6L
u/]sf] jf st{Jo kfngf gu/]sf] s'/f af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] yfxf kfPsf] ldltn]
;ft lbg leq lga]bg lbg' kg]5 { .
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] lga]bgdf k|flws/0fn] s'g sfd u/]sf] jf gu/]sf] sf/0fn]
To:tf] q'6L x'g uPsf]] xf] jf st{Jo kfngf gePsf] xf] / To:tf] lg0f{o vl/b P]g jf o;
ljlgod jf lgb]l{ zsfsf] s'g k|fawfg ljkl/t 5 eGg] s'/f :ki6?kdf v'nfpg' kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] cjlw gf3L k|fKt ePsf] k'g/fjnf]sgsf] lga]bg pk/ s'g}
sf/afO{ x'g] 5}g .
-^_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k|fKt ePsf]] lga]bgsf ;DaGwdf 5fglag ubf{ vl/b sf/afO{df
s'g} q'6L b]lvP, kfngf ug'{ kg]{ st{Jo kfngf u/]sf] gb]lvP jf To:Tff] lg0f{o sfg"g ljkl/t
b]lvPdf d'Vo k|zf;sLo clws[tn] vl/b sf/afxL lgnDag u/L ;f] lgj]bg k|fKt ePsf]
kf+r lbg leq sf/0f v'nfO{ lnlvt lg0f{o ug{' kg]5 { . o;/L lg0f{o ubf{ d'Vo k|zf;lso
clws[tn] sld6L agfO{ ;f] sld6Lsf] l;kmfl/zdf lg0f{o lng ;Sg]5 . !&&
-&_ pk–ljlgod -^_ adf]lhdsf] lg0f{odf ;f] vl/b sf/afxL s;/L cufl8 a9fpg] eGg] s'/f
;d]t pNn]v ePsf] x'g' kg{5 ] .
-&s_ P]gsf] bkmf $& sf] pk bkmf -*_ sf] k|of]hgsf] nflu b'O{ s/f]8 ?k}of eGbf sd /sdsf]
vl/b sf/afxLsf] ;DaGwdf k'g/fanf]sg ;ldlt ;dIf lgj]bg lbg ;lsg] 5}g !&*
t/ k"a{ of]Uotf jf k|fljlws k|:tfj h:tf d"No gv'Ng] k|sl[ tsf af]nkq jf k|:tfjsf]
d"Nof+sg pk/ k'g/fanf]g ;ldlt ;dIf lgj]bg lbg ;lsg]5 . !&(
-*_ s'g} af]nkqbftf k/fdz{bftf, cfk"lt{stf{ jf ;]jf k|bfosn] k|flws/0faf6 ePsf] b'O{ s/f]8
?k}ofF eGbf a9L /sdsf] vl/b ;DaGwdf vl/b P]gsf] bkmf $* cg';f/ Joj:yf ePsf]
k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lga]bg lbPsf] ePdf To:tf] ;ldltn] dfu u/]sf] sfuhft
pknAw u/fO{ ;f] ;ldltsf] lgb]z { g kfngf ug'{ kg{5
] .
!&&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!&*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!&(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!@#
kl/R5]b – !*
vl/b ;Demf}tf ;DaGwL Joj:yf

!*&= vl/b ;Demf}tf / ;f]sf zt{x?M -!_ o; ljlgod adf]lhd km'6s/ vl/b afx]s cGo vl/b ubf{ o;
ljlgod adf]lhd vl/b ;Demf}tf ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] vl/b ;Demf}tfdf af]nkq ;DaGwL sfuhft, k|:tfa ;DaGwL
sfuhft jf l;naGbL b/efp kq ;DaGwL kmf/fddf plNnlvt zt{x? ;dfj]; ug'{ kg]5 {
/ To:tf zt{x? ;Demf}tfsf] k|sl[ t cg';f/ b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5g\M–
-s_ vl/b ;Demf}tfsf kIfx?sf] gfd / 7]ufgf, kmf]g, km\ofS; gDa/ / ;Demf}tf sfof{Gjogsf
nflu ;Dks{ /fVg] JolQm,
-v_ vl/b ;Demf}tfsf] sfo{ If]q,
-u_ vl/b ;Demf}tfdf /x]sf lnvtx?sf] ljj/0f / k|fyldstfsf] qmd,
-3_ sfo{ ;Dkfbg tflnsf,
-ª_ cfk"lt{ ;do, sfo{;Dkfbg ug'{ kg]{ ;do jf Dofb yk ug{ ;lsg] jf g;lsg] Joj:yf,
-r_ vl/b ;Demf}tfsf] /sd jf ;f] lgwf{/0f ug]{ tl/sf,
-5_ dfn;fdfg, lgdf{0f sfo{ jf ;]jf :jLsf/ x'g] zt{x?,
-h_ lab]zL d'bf| sf] e'QmfgL nufot e'QmfgLsf zt{ / tl/sf,, !*)
-em_ sfa' aflx/sf] kl/l:ytL -kmf]z{ d]h/_,
-`_ d"No ;dfof]hg ug{ ;lsg] eP ;f]sf] Joj:yf,
-6_ vl/b ;Demf}tf ;zf]wg / e]l/P;g cfb]z hf/L ug{ ;lsg] eP ;f]sf] Joj:yf,
-7_ jLdf cfaZos ePdf ;f] ;DaGwL Joj:yf,
-8_ cfjZos kg]{ hdfgt,
-9_ lgwf{l/t cjlwdf sfo{ ;Dkfbg x'g g;s] jfktsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ -lnlSj8]68]
8\ofd]hh
] _,
-0f_ lgwf{l/t cjlw eGbf cufl8 g} sfo{ ;Dkfbg ePdf lbg] af]g; ;DaGwL Joj:yf,
-t_ vl/b ;Demf}tf /2 ug{ ;Sg] Joj:yf,
-y_ ;a sG6«ofS6 ug{ ;lsg] jf g;lsg] Joj:yf,
-b_ ljjfb ;dfwfgsf] ;+oGq /
-w_ nfu" x'g] sfg"g .
!**= vl/b ;Demf}tf ug{ sfo{ ;Dkfbg hdfgt k]z ug'{ kg]M{ -!_ :jLs[t af]nkqsf] af]nkqbftfn]
k|flws/0f;+u ;Demf}tf ug{ af]nkq ;DaGwL sfuhftdf pNn]v eP adf]lhd ljlgod !%&= sf]
pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] Dofb leq s'g} jfl0fHo a}s + af6 hf/L ePsf] sfo{;Dkfbg hdfgt k]z
ug'{ kg]5
{ .
!*)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!@$
-@_ pk ljlgod-!_ adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg hdfgtsf] /sd ljlgod !%& sf] pk ljlgod-
@_ df pNn]v eP adf]lhd x'g' kg]5 { , !*!
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd vl/b ;Demf}tfdf /sd gv'Ng] ;Demf}tfsf] xsdf af]nkq
;DaGwL sfuhftdf tf]lsPsf] sfo{;Dkfbg hdfgt k]z ug'{ kg]5 { .
-$_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] sfo{;Dkfbg
hdfgtsf] dfGo cjlw To:tf] ;Demf}tfdf plNnlvt dfn;fdfg cfk"lt{ jf x:tfGt/0f ug{'
kg]]{ tyf ;]jf k|bfg ug'{ kg]{ clGtd cjlw jf k|Tofe"lt -jf/]G6L_ sf] cjlw jf lgdf{0f sfo{sf]
q'l6 ;Rrfpg] bfloTj -l8km]S6 nfolalnl6h_ sf] cjlw eGbf sDtLdf Ps dlxgf a9L
cjlwsf] x'g' kg]5 { .
-%_ ljb]zL j}s + n] hf/L u/]sf] sfo{ ;Dkfbg hdfgt g]kfn /fi6« a}s + af6 cg'dlt k|fKt s'g}
jfl0fHoa}s+ n] k|lt k|Tofe"lt -sfp06/ Uof/]G6L_ u/]sf] x'g' kg]5{ .
-^_ b]xfosf] cj:yfdf sfo{ ;Dkfbg hdfgt hkmt u/L k|flws/0fsf] sf]ifdf hDdf ug'{
kg]5{ M
-s_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;DkGg ug{ g;sL vl/b ;Demf}tf tf]l8Psf] cj:yfdf,
-v_ lgdf{0f sfo{sf] q'6L ;Rofpg] cjlw leq vl/b ;Demf}tf adf]lhd q'6L g;RofPdf jf
dfn;fdfg cfk"lt{sf] jf/]06L cjlw leq vl/b ;Demf}tf adf]lhd bfoLTj k"/f gu/]df .
!*(= ;Demf}tf sfof{Gjog ;DaGwL Joj:yfM -!_ k|flws/0fn] vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ubf{ cfjZostfg';f/
b]xfosf sfd ug{' kg]5 { M—
-s_ vl/b ;Demf}tf ePkl5 ;DalGwt cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foL;Fu
cfjZos eP a}7s -kf]i6 la8 sGk|mG] ;_ ug],{
-v_ ;Demf}tf sfof{Gjog ;DaGwL sfo{ of]hgf / sfo{tflnsf tof/ ug{,]
-u_ ;Demf}tfsf] zt{ adf]lhd ;doleq} k|lttkq vf]Ng] Joj:yf ug],{
-3_ cfjZos ePdf ;Demf}tf sfof{Gjog 6f]nL u7g ug],{
-ª_ ;Demf}tf k|zf;g sfo{ of]hgf cg';f/ vl/b ;Demf}tf sfo{fGjogsf] k|ult cg'udg ug],{
u'0f:t/ kIfsf] lg/LIf0f / k/LIf0f ug],{
-r_ lgdf{0f Joj;foLnfO{ lgdf{0f sfo{:yn ;'Dkg] / ;f] :yn;Dd kxFr ' sf] Joj:yf ldnfpg],
vl/b ;Demf}tfsf] x]/km]/, e]l/Pzg cfb]z, d"No ;dfof]hg, vl/b ;Demf}tf lgnDjg jf
cGt, sfo{ ;DkGg k|df0fLs/0f, e'QmfgL cflbsf] Joj:yfkg ug],{
-5_ k|flws/0f / cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foL jLr s'g} ljjfb
pTkGg eP To:tf] ;Demf}tfdf plNnlvt ljjfb ;dfwfgsf] pkfo ckgfpg], ;Demf}tf
pNn+3g ePsf] cj:yfdf ;Demf}tfdf plNnlvt pkrf/ ;DaGwL Joj:yf cg';f/ sf/afxL
cl3 a9fpg],
-h_ ah]6 / nfut n]vf -s:6 PsfpG6LË_ sf] kIf nufot ;Demf}tf sfof{Gjogsf] ljQLo kIfsf]
Joj:yfkg ug],{
-em_ ;Demf}tf sfof{Gjog;Fu ;DalGwt sfuhft l;nl;nfa¢ / Jojl:yt 9+un] /fVg],

!*!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!@%
-`_ ;Dkfbg ePsf] sfd :jLs[t ug],{ /
-6_ sfof{non] rf}dfl;s ?kdf n]vf lbUbz{gn] tf]ss ] f] 9fFrfdf lgoldt k"h
F Lut lgdf{0f sfo{sf]
k|ult k|ltj]bg ;DjlGwt lgsfonfO{ pknJw u/fpg],
-7_ ;Demf}tf sfof{Gjogsf] cfjlws k|ltj]bg Ps tx dflysf] clwsf/L ;dIf k]z ug]{ .
-@_ o; ljlgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg vl/b ;Demf}tf sfof{Gjogsf]
;'k/Lj]If0f ;ldlt, k|flws/0fsf] k|wfg sfof{no jf cGo lgsfon] cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf,
;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLsf] vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt clwsf/df k|lts"n c;/
gkg]{ u/L] gSzf, :k]l;lkms]zg / vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog
eP gePsf] ;'k/Lj]If0f ug{ ;Sg]5 .
!()= vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wgM sfdsf] cfwf/e"t k|st[ L jf If]q kl/jt{g gx'g] u/L b'j} kIfsf] lnlvt
;xdltaf6 vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ug{
;lsg]5 .
t/ ljlgod !(^ adf]lhd e]l/ozg cfb]z hf/L ubf{ jf ljlgod !(& adf]lhd d"No
;dfof]hg -k|fO; P8h:6d]G6_ ubf{ vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ug'{ kg]{ 5}g .
!(!= jLdf u/]sf] k|df0f k]z ug'{ kg]{M -!_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]d ] f afx]s aL; nfv
?k}ofFF !*@ eGbf a9L d"Nosf] lgdf{0f sfo{ ug]{ lgdf{0f Joj;foLn] b]xfosf] s'/fsf] jLdf
u/L k|df0f k]z ug'{ u/fpg' kg]5 { M—
-s_ lgdf{0f ;fdu|L, k|of]u ul/g] d]lzg, cf}hf/ jf Knf06 nufot lgdf{0f sfo{sf]] k"0f{ k|lt:yfkg
vr{,
:ki6Ls/0fM o; v08sf] k|of]hgsf] nflu vr{ eGgfn] gfkmf ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-v_ k]zfut z'Ns, lgdf{0f sfo{sf] s'g} efu eTsfpg, x6fpg tyf s'8+ f ss{6 jf v]/ uPsf]
;fdu|L x6fpgsf] nflu nfUg] vr{ nufot xfgL jf gf]S;fgL eP jfkt x'g] vr{ jf ;f]
;DaGwL cfg'ifflËs vr{ ;d]6gsf nflu v08 -s_ adf]lhdsf] k|lt:yfkg vr{sf] kGw|
k|ltzt /sd jf vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt eP adf]lhdsf] cltl/Qm /sd,
-u_ lgdf{0f Joj;foLn] lgdf{0f:yndf NofPsf] cfkm\gf] pks/0f / cGo j:t'sf] lgdf{0f :yndf
k|lt:yfkg ug{ nfUg] kof{Kt /sd,
-3_ lgdf{0f Joj;foLnfO{ lgdf{0f:yn ;'lDkPsf] ldltb]lv x:tfGt/0f k|df0fkq hf/L ul/g]
ldlt;Dd lgdf{0f sfo{sf] s'g} v08 jf c+zdf pk–ljlgod -@_ df pNn]v ePsf] sf/0f
afx]s cGo h'g;'s} sf/0faf6 x'g] ;a} xfgL gf]S;fgL,
-ª_ lgdf{0f Joj;foLsf] b]xfosf bfloTjx? M
-!_ lgdf{0f Joj;foLn] q'l6 ;Rofpg] bfloTjsf] cjlwdf cfkm\gf] bfloTj kfng ug]{ qmddf
ePsf] xfgL gf]S;fgL, /
-@_ q'l6 ;Rofpg]] bfloTjsf] cjlw k|f/De x'g' cl3 pTkGg ePsf] s'g} sf/0faf6 q'l6 ;Rofpg]
bfloTjsf] cjlwdf ePsf] xfgL gf]S;fgL .

!*@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!@^
-@_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePklg lgdf{0f Joj;foLn] pk–ljlgod -!_ sf]
v08 -3_ adf]lhdsf] jLdfaf6 b]xfosf sf/0faf6 ePsf] xfgL gf]S;fgL jf Ifltsf] nflu
bfloTj jxg ug'{ kg]{ 5}g M–
-s_ o'4, zq'tf jf cfqmd0f,
-v_ ljb«fx] , qmflGt, laKnj jf ;}lgs zf;g jf u[x o'4,
-u_ ljls/0fsf] km}nfj6, cf0fljs OGwgsf] ljls/0f jf cf0fljs OGwgsf] Hjngaf6 pTkGg
cf0fljs kmf]x/ jf ljls/0f o'Qm ljiffbL ljikmf]6 jf cGo xflgsf/s tTjx?sf] ljikmf]6 jf
cf0fljs ;+of]hg jf ;f] sf] cf0fljs c+zsf] k|bi' f0f, /
-3_ Wjlgs jf ltj| Wjlgs ultdf p8\g] xjfO{ hxfh jf xjfO{ oGq4f/f >[lht jfo'sf] rfk .
-#_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s lgdf{0f sfo{ ubf{ jf To;df /x]sf] s'g}
q'l6 ;'wf/ ubf{ ePsf] jf To:tf sfo{sf] kl/0ffd :j?k ePsf] b]xfosf] xfgL gf]S;fgL
jfktsf] Ifltk"lt{sf] bfjL / To:tf] bfjL ;DaGwL sf/afxL ubf{ nfu]sf] vr{ tyf b:t'/
lgdf{0f Joj;foLn] Joxf]g{' kg]5 { M—
-s_ s'g} JolQmnfO{ rf]6k6s nfu]df jf lghsf] d[To' ePdf, jf
-v_ lgdf{0f sfo{df afx]s sfo{ ;~rfng / ;DkGgsf] l;nl;nfdf s'g} ;DklQdf ePsf] xfgL
gf]S;fgL,
-$_ dfn;fdfg vl/bdf l;=cfO{=kL= -Sofl/h P08 OG;f]/G] ; k]8 6'_' d"Nosf] sDtLdf Ps ;o bz
k|ltzt /sd a/fa/sf] uf]bfdb]lv uf]bfd;Dd o'4, x8tfn / cfuhgL ;d]tsf] ;a} hf]vLd
Aoxf]g{] u/L jLdf u/fpg' kg]5 { .
-%_ sfof{no k|dv ' sf] lnlvt :jLs[lt lagf jLdfsf zt{df s'g} kl/jt{g ug{ ;lsg] 5}g .
-^_ ljlgod !^# adf]lhdsf] k/fdz{ ;]jf vl/bdf k/fdz{bftfn] ;Demf}tf u/]sf] tL; lbg leq
;Demf}tfsf] s'n /sdsf] ;a} lsl;dsf] hf]lvd a]xf]g{] u/L k|flws/0fnfO{ lgzt{ e'StfgL x'g]
u/L k]zfut bfloTj ljdf -k|fk] m];gn nfoalnl6 OG;f]/G] ;_ u/fpg' kg]5 { . !*#
-&_o; ljlgodfjnLdf pNn]lvt k|fjwfgsf] k|lts'n x'g] u/L aLdfsf zt{df kl/at{g ug{
:jLs[lt lbPsf] sf/0fn] xfgL gf]S;fgL x'gk'ud] f To;sf] lhDd]jf/L To:tf] :jLs[lt lbg]
sfo{df ;+nUg sd{rf/L / sfof{no k|dv ' sf] x'g5] . !*$
!(@ k]ZsL e'QmfgL / km5of}6{ ug]{ Joj:yfM -!_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jfk|bfosnfO{ of]]
ljlgod / af]nkq ;DaGwL sfuhft tyf vl/b ;Demf}tfdf Joj:yf eP adf]lhd k]ZsL lbg
;lsg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k]ZsL lb+bf k|flws/0fn] vl/b ;Demf}tf /sdsf] aL; k|ltzt
eGbf j9L x'g] u/L lbg' x'bF g} .
-@s_ pk ljlgod-!_ adf]lhd k]ZsL lbbf klxnf] k6sdf :jLs[t k]ZsL /sdsf] cfwfdf ga9g]
u/L / afFsL /sd sfo{ k|ultsf] cfwf/df lbg ;lsg]5 . !*%
!*#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!*$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!*%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!@&
-@v_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Aoj;foL jf ;]jf k|bfosn] pk ljlgod -!_ adf]hd k]ZsL lnPsf]
ldltn] #) lbgleq sfo{ z'? u/L ;Sg' kg]5 { . !*^
-@u_ pk ljlgod -!_ adf]hdsf] k]ZsL /sd s'g k|of]hgsf] nflu vr{ ePsf] xf] ;f] sf] ljj/
0f cWofalws u/L ;DalGwt sfof{nonfO{ pknAw u/fpg' kg]5 { . ;DalGwt sfddf k|of]u
ePsf] gkfOPdf pk ljlgod -#_ adf]lhd /fv]sf] a}s hdfgt hkmt x'g5 ] . !*&
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd k]ZsL lb+bf cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jfk|bfosaf6
To:tf] k]ZsL /sd vfDg] u/L / lghn] ;Demf}tf adf]lhd sfd gu/]df ;f] lgsfon]
cg'/f]w u/]kl5 tTsfn To:tf] lgsfonfO{ e'QmfgL ug]]{ u/L g]kfn /fi6« a}s + af6 cg'dlt k|fKt
s'g} jfl0fHo a}s + af6 hf/L ePsf] a}s+ hdfgt lnO{ k]ZsL lbg' kg]5 { . To:tf] a}s hdfgt
ljb]zL a}sn] hf/L u/]sf] eP g]kfn leqsf] jfl0fHo a}sn] k|lt k|Tofe'lt-sfp06/ Uof/]G6L_
lnO{ k]ZsL lbg' kg]5 { . !**
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] a}+s hdfgtsf] dfGo cjlw vl/b ;Demf}tfdf pNn]v
ePsf] k]ZsL km5of}6 ug'{ kg{] cjlw eGbf sDtLdf Ps dlxgf eGbf a9L cjlwsf] x'g'
kg]5{ .
-%_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhd lbPsf] k]ZsL vl/b ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd
Kf|To]s /lgË lan jf cGo lan aLhsaf6 s§f ug'{ kg]5 { .
-^_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf ;]jfk|bfosn] vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd To:tf]
;Demf}tfdf plNnlvt ;dofjlw leq ;Dkfbg gu/]sf] sf/0fn] o; ljlgod adf]lhdsf]
k]ZsL km5\of}6 x'g g;s]df k|flws/0fn] pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] a}s + hdfgtsf] /sd
;DalGwt a}s + af6 k|fKt u/L k]ZsL km5of}6 ug'{ kg]5 { / lghaf6 To:tf] k]ZsL /sdsf]
;os8f bz k|ltzt Aofh ;d]t c;"n pk/ ug'{ kg]5 { .
-&_ k|flws/0fn] k|lttkqåf/f dfn;fdfg l´sfpFbf cfˆgf] k|flws/0fdf dfn;fdfg k|fKt ePsf]
ldltn] tL; lbgleq k|lttkq vf]ns ] f] k]ZsL /sd km5\of}6{ ug'{ kg]5
{ .
-*_ dfn;fdfg pknAw u/fpg] ;DalGwt cfk"lt{stf{af6 dfn;fdfg pknAw x'g g;s]sf]df
jf dfn;fdfg pknAw u/fpg lgwf{l/t ;doleq dfn;fdfg k|fKt x'g g;s]df
;fwf/0ftof k|lttkq /2 ug'{ kg]5 { / ;f] jfkt a}s + df hDdf ePsf] /sd lkmtf{ lnO{ k|lttkq
vf]ns ] f] k]ZsL /sd km5\of}6{ ug'{ kg]5{ .
!(#= dfn;fdfgsf] lg/LIf0f / :jLs[ltM -!_ k|flws/0fn] cfk"lt{ ul/Psf dfn;fdfg ;Demf}tfdf plNnlvt
k|fljlws :k]l;lkms]zg / u'0f:t/ adf]lhdsf eP gePsf]] lg/LIf0f jf k/LIf0f ug'{
u/fpg' kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd lg/LIf0f jf k/LIf0f ubf{ u/fpFbf dfn;fdfg lg/LIf0f jf k/LIf0f
;DaGwL k|rlnt sfg"g eP ;f]xL] sfg"g adf]lhd / gePdf vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt
sfo{ljlw adf]lhd ug'{ kg]5 { . To:tf] sfo{ljlw klg geP k|flws/0fn] pko'Qm ;Dem]sf]
sfo{ljlw adf]lhd ug'{ kg]5 { .
!*^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!*&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!**= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!@*
-#_ pk–ljlgod -!_ sf] k|of]hgsf] nflu k|flws/0fn] To:tf] lg/LIf0f jf k/LIf0f ubf{ dfn;fdfgsf]
k|sl[ t x]/L Ps jf Ps eGbf a9L lgsfo jf clwsf/L tf]Sg jf ;DalGwt dfn;fdfg ;DaGwL
a9Ldf tLg hgf lj1 /x]sf] Ps ;ldlt u7g ug{ jf k|flws/0fsf] s'g} clwsf/Laf6
cfjZos lg/LIf0f jf k/LIf0f u/fpg ;Sg]5 .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] lgsfo, clwsf/L jf ;ldltn] cfk"lt{ ul/Psf dfn;fdfg
lgl/If0f jf k/LIf0f ubf{ To:tf] k|flws/0fn] To:tf]] dfn;fdfgsf] gd"gf / ljlzi6tf
l;naGbL u/L /fv]sf] eP To:tf]] gd"gf / ljlzi6tf adf]lhd hfFr ug'{ kg]5
{ . To;/L hfFr
ubf{ To:tf] gd"gf / ljlzi6tf cg'?k ePsf] dfn;fdfg :jLs[t u/L gePsf dfn;fdfg
cfk"lt{stf{nfO{ g} lkmtf{ ug'{ kg]5
{ .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd lg/LIf0f jf k/LIf0f ubf{ cfjZostfg';f/ ;a} dfn;fdfg jf
;f]sf] gd"gf 5gf}6 u/L lg/LIf0f jf k/LIf0f ug{ ;lsg]5 .
-^_ lg/LIf0f jf k/LIf0f ug]{ lgsfo, clwsf/L jf ;ldltn] pk–ljlgod -$_ / -%_ adf]lhd
lg/LIf0f jf k/LIf0f u/L ;s]kl5 :jLs[t / c:jLs[t dfn;fdfgsf] ljj/0f pNn]v u/L
lg/LIf0f k|ltj]bg tof/ ug'{ kg]5{ . To:tf] k|ltj]bgdf hfFr ePsf] dfn;fdfgsf] gfd,
k|ltzt, :k]l;lkms]zg, lg/LIf0f jf k/LIf0fsf] kl/0ffd pNn]v ug'{ kg]5
{ / To:tf] k|ltj]bgnfO{
k|flws/0fn] vl/b sf/afxLsf] clen]vsf] ?kdf /fVg' kg]5 { .
-&_ o; ljlgod adf]lhd dfn;fdfg lg/LIf0f jf k/LIf0f ubf{ lg/LIf0f jf k/LIf0f ug]{
lgsfo, clwsf/L jf ;ldlt / cfk"lt{stf{ aLr s'g} ljjfb pTkGg ePdf To:tf] ljjfb
vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ePsf] ljjfb ;dfwfgsf] k|s[of adf]lhd ;dfwfg ug'{
kg]5
{ .
!($= c:jLs[t dfn;fdfgsf] lnnfd las|L tyf /sd c;"nL ug]M{ -!_ ljlgod !(# sf] pk–ljlgod
-$_ adf]lhd c:jLs[t dfn;fdfg cfk"lt{stf{n] tTsfn lkmtf{ gnu] vl/b ;Demf}tfdf tf]lsPsf]
;dfofjlw leq To:tf] dfn;fdfg p7fO{ lkmtf{ n}hfg / ;f]sf] ;§f :k]l;lkms]zg adf]lhdsf]
;fdfg cfk"lt{ ug{ k|flws/0fn] cfk"lt{stf{nfO{ lnlvt hfgsf/L lbg' kg]5
{ .
-@_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] hfgsf/L x'nfs jf s'l/o/ ;le{; dfkm{t k7fpg]
eP lkmtL{ /l;b ;lxtsf] kq k7fpg' kg]5{ .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgfsf] cjlwleq cfk"lt{stf{n] dfn;fdfg a'lemlng c:jLsf/
u/]df jf vl/b ;Demf}tfdf tf]lsPsf] ;dfofjlw leq p7fO{ gnu]df k|flws/0fn] To:tf]
dfn;fdfg o; ljlgodjnL adf]lhd lnnfd las|L u/L ;f] dfn;fdfg e08f/0f
ug{ nfu]sf] vr{ / To; ;DaGwL cGo vr{x?, afFsL /x]sf] k]ZsL /sd, k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{
/ lghn] k|flws/0fnfO{ ltg'{ kg]{ cGo s'g} /sd afFsL eP ;f] /sd ;d]t lnnfd las|L
d"Noaf6 s6\6f u/L af+sL /x]sf] /sd cfk"lt{stf{nfO{ lkmtf{ ug'{ kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -#_ adf]lhdsf] lnnfd las|Laf6 k|fKt ePsf] /sdaf6 ;d]t c;"n x'g
g;s]sf] /sd cfk"lt{stf{af6 k|rlnt sfg"g adf]lhd ;/sf/L afFsL ;/x c;"n pk/
ul/g]5 .

!@(
!(%= sfo{ :jLsf/ k|ltj]bgM -!_ k|flws/0fn] ;DkGg ePsf] lgdf{0f sfo{, cfk"lt{ ul/Psf] dfn;fdfg jf
k|bfg ul/Psf] ;]jf :jLsf/ ubf{ ;f]sf] k|ltj]bg tof/ ug'{ kg]5 { .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdf b]xfosf s'/f pNn]v x'g' kg]5 { M—
-s_ vl/b ;Demf}tf ;+Vof,
-v_ ;DkGg ePsf] lgdf{0f sfo{, k|fKt ePsf]] dfn;fdfg jf ;]jfsf] ljj/0f,
-u_ lgdf{0f sfo{ ;DkGg ePsf] jf dfn;fdfg jf ;]jf k|fKt ePsf] ldlt,
-3_ ;DkGg lgdf{0f sfo{, k|fKt dfn;fdfg jf ;]jf :jLs[t ePsf] ldlt .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] k|ltj]bg tof/ ePkl5 k|flws/0fn] cfjZos k|ls|of k"/f
u/L e'QmfgLsf] nflu n]vf zfvfdf clanDj n]vL k7fpg'' kg]5 { .
-$_ o; ljlgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg lgdf{0f ul/Psf] ;+/rgfsf] p2]Zo
cg'?k ;+rfng ug{ pko'St 5 eGg] s'/f ;+/rgfsf] pko'Sttfsf] k/LIf0f u/L k|dfl0ft geP
;Dd To:tf] s'g} klg sfo{ :jLsf/ ug'{ x'bg} . !*(
!(^= e]l/Pzg cfb]zM
-!_ vl/b ;Demf}tf ubf{sf avt k"jf{gd' fg ug{ g;lsPsf] kl/l:ylt ;Demf}tf sfof{Gjogsf]
s|ddf >[hgf ePdf ;f]sf] :ki6 sf/0f v'nfO{ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{sf] kl/df0fdf
yk, 36 ug{ jf gofF cfO6d yKg jf ;§f ug{ cfjZos b]lvPdf clwsf/ k|fKt
clwsf/Ln] To:tf] yk36 tyf gofF cfO6dsf] nfut cg'dfg tof/ u/L b]xfo adf]lhd
e]l/Pzg cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 M– !()
-s_ lgdf{0f sfo{, dfn;fdfgvl/b / cGo ;]jfvl/b tyf k/fdz{ ;]jfvl/bsf] ;+emf}tfd"Nosf]
kGw| k|ltzt ;Ddsf] e]l/Pzgcfb]z k|fljlws k'i6\ofO{ u/L clwsf/ k|fKtclwsf/Ln], !(!
-v_ kGw| k|ltzteGbf a9Lsf] e]l/Pzgcfb]z hf/L ug'{ kg]{ ePdf ;ldltn] ljz]if1x?sf] ;d"x
u7g u/L ;f] ;d"xdfkm{t cfaZos hfFra'em u/fO{ k|fKt l;kmfl/;sf] cfwf/df dfq
e]l/P;gcfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 . !(@
u_ nfut cg'dfg :jLs[t ug]{ clwsf/L eGbf tNnf] txsf] cflwsf/Ln] e]l/P;g hf/L ug{
x'bg} . !(#
-3_ dfly v08 -v_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg ;f7L nfv ?k}of ;Ddsf] vl/b sfo{sf]
kGw| k|ltzt eGbf dflysf] e]l/P;g cfb]z d'Vo k|zf;sLo clws[tn] ug{ ;Sg]5 . !($
-@_ ========================!(%
-#_ vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt b//]6eGbf a9L b//]6 x'g] u/L e]l/Pzg cfb]z hf/L ug'{
xFb' g} . a9L b//]6 x'g] u/L e]l/Pzg cfb]z hf/L ug'{ kg]{ ePdf cfO{6dsf] b/ ;d]t ljZn]if0f
u/L Ps tx dflysf] clwsf/Laf6 :jLs[t u/fpg' kg]5 { .
!*(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!()= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!(!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!(@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!(#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!($= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!(%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
!#)
-$_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] lgdf0f{ sfo{df gof+ cfO{6d yk ug'{ kg]{ ePdf k|flws/0fn]
To:tf] gof+ cfO{6dsf] b/ ;d]t ljZn]if0f u/L b//]6 lgwf{/0f ug'{ kg]5
{ .
-%_ o; ljlgod adf]lhd e]l/Pzg cfb]z hf/L ubf{ e]l/Pzgsf] k|sl[ t, 7"nf cfO6d, ;fgf
cfO6d, Dofb yk ug'{ kg{] jf gkg{] / kg{] eP slt lbg ug'{ kg{,] e]l/Pzg cfO6dsf]
b//]6 lan ckm SjfG6L6Lsf] cfO6dsf] b//]6 eGbf 36La9L, cBfjlws km]/abn hDdf
;Demf}tf d"Nosf] slt k|ltzt ePsf], e]l/Pzg cfb]z adf]lhdsf] ug'{ kg]{ sfdsf] nflu yk
/sd sxfFaf6 s;/L h'6fpg], e]l/Pzg cfb]zkl5sf] hDdf–hDdL /sd z'? ;Demf}tf
d"Nosf] slt k|ltzt x'g] :ki6 ?kdf v'nfpg' kg]5 { .
-^_ s'g} sf/0fn] ;do cefj eO{ jf cfsl:ds sfo{ ug'{ kg]{ cj:yf cfO{ t'?Gt yk sfd
u/fpg k/]df Ps tx dflysf clwsf/Laf6 k"j{ l:js[lt lnO{ e]l/Pzg sfo{ cufl8 a9fpg
;Sg]5 .
!(& d"No ;dfof]hgM -!_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s afx| !(^ dlxgf eGbf a9L
cjlwsf] vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ug{] s|ddf d"No ;dfof]hg ug{ cfjZos b]lvPdf Ps tx
dflysf] clwsf/Ln] d"No ;dfof]hg ug{ ;Sg]5 .
t/ lgdf{0f sfo{ vl/b ubf{ /fli6«o :t/sf] af]nkq cfJxfg eO{ vl/b ;Demf}tf eO{ ;s]sf]
ca:yfdf ck|Tofl;t ?kdf s'g} lgdf{0f ;fdu|Lsf] d"No ;flas d"Nosf] bz k|ltzt eGbf a9L
36a9 ePdf To;/L 36]sf] jf a9]sf] /sddf bz k|ltzt s§f u/L tf]lsP adf]lhd d"No
;dfof]hg ul/g]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg vl/b ;Demf}tf k|fKt ug]{ JolQmsf]
l9nfO{sf] sf/0faf6 ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;f] ;Demf}tfdf plNnlvt cjlw leq ;DkGg
geO{ a9L ;do nfu]sf]d ] f jf Psd'i6 sfo{ ;Dkfbg -nDk ;d sG6«fS6_ jf lglZrt ah]6sf]
cfwf/df vl/b ;Demf}tf ePsf]df d"No ;dfof]hg ug{ ;lsg] 5}g .
-#_ d"No ;dfof]hg ug{ ;lsg] jf g;lsg] s'/f vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ug'{ kg]5 { .
-$_ vl/b ;Demf}tfdf d"No ;dfof]hgsf] Joj:yf ubf{ b]xfosf s'/fx? ;d]t pNn]v ug{' kg]5 { M—
-s_ d"No ;dfof]hg ug]{ cj:yf,
-v_ lgwf{/0f ug]{ ;"q,
o; v08 adf]lhd ;"q lgwf{/0f ubf{ ;DkGg ePsf] sfddf nfu]sf] >d, ;fdu|L /
pks/0fx?sf] dfq d"No ;dfof]hg x'g] u/L ;"q lgwf{/0f ug'{[ kg]5 { .
-u_ d"No ;dfof]hgsf]] clwstd /sd,
-3_ v08 -v_ adf]lhdsf] ;"qdf k|of]u ul/g] d"Nosf] ;+/rgf ->d, pks/0f, ;fdu|L, O{Gwgsf]
d"No cflb_,
-ª_ k|To]s d"No ;+/rgfsf] d"No ;dfof]hg ug{ k|of]u ul/g] ;Dj4 d"No ;"rL -O{G8L;]h_
-r_ d"No ;"rL pNn]v ug{ k|of]u ul/g] d'bf« / e'QmfgL lbg k|of]u ul/g] d'bf| jLrsf] ljlgdo
b/sf] 36j9 dfkg ug]{ tl/sf,
!(^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
!#!
-5_ d"No ;dfof]hg ;"q k|of]u ug{ lnOg] cfwf/ ldlt -a];nfOg 8]6_,
-h_ d"No ;dfof]hg ;"q nfu" x'g] ;dosf] cGt/fn, /
-em_ d"No ;dfof]hg ;"qsf] k|of]uaf6 b]lvg' kg]{ Go"gtd d"No a[l4 / d"No ;dfof]hg ;DaGwL
k|fjwfg nfu" x'g k"/f x'g' kg]{ cGo zt{ tyf jGb]h .
-%_ o; ljlgod adf]lhd ul/g] d"No ;dfof]hgsf]] clwstd /sd ;fdfGotof z'? ;Demf}tf
d"Nosf] kRrL; k|ltzt eGbf a9L x'g] 5}g . d"No ;dfof]hgsf] /sd ;f] d"No eGbf a9L
x'g] ePdf k|flws/0fn] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{, ;Demf}tf d"NonfO{ :jLs[t ah]6 leq
kfg{sf] nflu lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftf;Fu jftf{ ug{ jf
vr{ 36fpg] cGo pkfo cjnDjg ug{ ;Sg] jf yk ah]6 Joj:yf ul/g] Joj:yf vl/b
;Demf}tfdf ug{ ;lsg]5 .
!(*= vl/b ;Demf}tfsf] Dofb yk ug{ ;lsg]M -!_ vl/b ;Demf}tfsf] Dofb yk ;DaGwL Joj:yf ;DalGwt
vl/b ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd x'g5 ] .
-@_ pk–ljlgod-!_df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg sfa" aflx/sf] kl/l:ylt, k|flws/0fn]
pknAw u/fpg' kg]{ s'/f pknAw u/fpg g;s]df jf cGo dgfl;a sf/0faf6 vl/b
;Demf}tfsf] cjlw ga9fO{ gx'g] ePdf ;Demf}tf k|fKt ug]{ JolQmn]] sf/0f v'nfO{ vl/b
;Demf}tfsf] Dofb ;lsg' sDtLdf PSsfO; !(& lbg cufj} k|flws/0fdf cjlw yksf] nflu
lga]bg lbPdf clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ;Demf}tfsf] cjlw a9fpg ;Sg]5 .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePkl5 ;DalGwt clwsf/ k|fKt clwsf/Ln] ;f]
;DaGwdf cfjZos hfFra'em ug{ jf u/fpg ;Sg]5 . To;/L hfFra'em ubf{ jf u/fpFbf
lghn] b]xfosf s'/f ljrf/ ug'{ kg]5 { M–
-s_ ;DalGwt lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftfn] vl/b ;Demf}tf
adf]lhdsf] sfd ;do d} ;DkGg ug{ e/ dUb'/ k|of; u/]sf] lyof] jf lyPg,
-v_ k|flws/0fn] lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftfnfO{ ;Demf}tf
adf]lhd pknAw u/fpg' kg]{ s'/f pknAw u/fPsf] lyof] jf lyPg, /
-u_ sfa'aflx/sf] kl/l:yltsf] sf/0faf6 sfddf l9nfO{ ePsf] xf] jf xf]Og{ .
-$_ pk–ljlgod-#_ adf]lhd hfFra'em ubf{ lgj]bgdf plNnlvt sf/0f dgfl;a b]lvPdf kGw|
k|ltzt ;Ddsf] cjwL ;Ddsf] Dofbyk ug'{ k/]df af]nkq :jLs[t ug]{ clwsf/Ln] / ;f] eGbf
a9Lsf] cjlw yk ug'{ kg]{ ePdf cg';l' r @ sf] v08 -0f_ adf]lhdsf] clwsf/ k|fKt
clwsf/Ln] !(*
-%_ pk ljlgod-$_ adf]lhdsf] Dofbyk ;DaGwL lg0f{o ;Demf}tf cjwLleq} u/L ;Sg'
kg]5{ . !((
-^_ o; ljlgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ljlgod !(^ df pNn]lvt e]l/P;g cfb]z
hf/L ubf{sf] cj:yfdf afx]s z'? ;Demf}tfsf] krf; k|ltzteGbf a9L x'g] u/L Dofbyk ug{
kfO{g] 5}g . @))
!(&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!(*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!((= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@))= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
!#@
t/ ;+at @)&* ;fn cfiff9 d;fGt cl3 vl/b ;Demf}tfeO{ sfo{ ;DkGgx'g g;sL pk
ljlgod-@_ adf]lhd Dofb yksf] nflu lga]bg k/]sf ;Demf}tfsf] xsdf k|fljlws k|ltj]bg
;d]tsf cfwf/df sfo{ k|ult / afFsL sfo{sf] ljZn]if0f u/L Dofb yk ubf{ ;Demf}tf
adf]lhd sfo{ ;DkGg x'g ;Sg] b]lvPdf k|flws/0fnfO{ yk cfly{s ef/ gkg]{ u/L of] ljlgod
k|f/De eP kl5 d'Vo k|zf;sLo clws[tn] a9Ldf Ps aif{sf] nflu Dofb yk ug{
;Sg]5 . @)!
-&_ pk ljlgod -^_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+; adf]lhd ylkPsf] cjwLdf ;d]t ljz]if kl/l:ylt
k/L jf k|flws/0fn] pknAw u/fpg' kg]{ hUuf tyf dfn;fdfg pknAw gu/fPsf]
sf/0fn] ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;DkGg ug{ g;s]sf]df xfn To:tf] sfd ;DkGgx'g]
;'lglZrttf b]lvPdf k|flws/0fnfO{ yk cfly{s ef/ gkg]{ u/L d'Vo k|zf;sLo clws[tn]
cfjZostf cg';f/ Dofb yk ug{ ;Sg]5 . @)@
-*_ o; ljgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pk ljlgod-^_ / -&_ adf]lhd
Dofb yk ul/Psf] cj:yfdf k"jl{ gwf{l/t Ifltk"lt{ lnOg] 5}g . @)#
t/ o;/L ylkPsf] Dofb leq ;d]t ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;DkGg gePdf Dofb yk x'g'
eGbf klxn] b]lvg} nfu' x'g] u/L k"j{ lgwfl/t Ifltk"lt{ lnOg]5 . @)$
-(_ pk ljlgod- & _ adf]lhd Dofbyk u/]sf] cj:yfdf lgdf{0f Aoj;flo, cfk"lt{stf{, ;]jfk|bfos
jf k/fdz{bftfsf] nfk/aflx jf lghs} sf/0fn] sfd ;DkGg x'g g;lsPdf Dofb ;dfKt
ePsf] ldlt b]lv ;f] ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;DkGg gu/] ;Dd To:tf] lgdf{0f Aoj;flo
cfk'lt{stf{ ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftf k|flws/0fsf] goFf vl/b sfo{df ;xeflu x'g ;Sg]
5}g . @)%
-!)_ pk ljlgod-(_ sf] k|of]hgsf] nflu k|flws/0fn] To:tf] lgdf0f{ Aoj;flo cfk'lt{stf{ ;]jf
k|bfos jf k/fdz{bftfsf] gfd ;fa{hlgs vl/b cg'udg sfof{nodf k7fpg'kg]5 { . @)^
!((= k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{M vl/b ;Demf}tfdf k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{sf ;DaGwdf b]xfosf] Joj:yf ug{
;lsg]5M–
-s_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLsf] l9nfO{sf] sf/0fn] vl/b
;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;f] ;Demf}tfdf tf]lsPsf] Dofbdf ;DkGg x'g g;s]df lghn]
k|flws/0fnfO{ ;Demf}tf /sdsf] bz k|ltztdf gj9\g] u/L ;fwf/0ftof k|lt lbg ;Demf}tf
/sdsf] z'Go bzdna z'Go kfFr k|ltzt k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ lbg' kg]{ t/ lghsf] sfa'
aflx/sf] kl/l:ylt k/L jf s'g} ulNt jf x]nr]sf| O{ geO{ sfo{;Dkfbg jf cfk"lt{ ug{ l9nf
ePdf To:tf] Ifltk"lt{ ltg{ gkg]{ /

@)!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@)@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@)#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@)$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@)%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@)^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!##
-v_ v08 -s_ adf]lhdsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ ltb{d
} f ;DalGwt cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf
k|bfos jf lgdf{0f Joj;foL vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;Dkfbg ug]{ bfloTjaf6 d'Qm
x'g g;Sg] .
@))= lan jf ljhs k]z ug'{ kg]M{ lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftfn] o;
ljlgod adf]lhd e'QmfgLsf] nflu k]z ug]{ /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhsdf sDtLdf b]xfosf
s'/f pNn]v u/L k|flws/0f ;dIf k]z ug'{ kg]5{ M–
-s_ lan jf ljhssf] ldlt,
-v_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfsf] gfd 7]ufgf,
-u_ vl/b ;Demf}tf gDa/,
-3_ cfk"lt{ ul/Psf] dfn;fdfg jf ;]jfsf] ljj/0f jf ;DkGg ePsf] lgdf{0f sfo{sf] gfk,
cfsf/, kl/df0f / d"No,
-ª_ l;kd]G6 tyf e'QmfgLsf] zt{,
-r_ vl/b ;Demf}tf adf]lhd lan jf ljhs ;fy k]z ug{' kg]{ cfjZos sfuhft,
-5_ dfn;fdfgsf] vl/bsf] xsdf lan jf ljhs;fy vl/b cfb]z, vl/b ;Demf}tf jf af]nkq
:jLs[lt kqdf lbO{Psf] lgb]z
{ g adf]lhd k|flws/0fn] tf]ss
] f] 9fFrfsf] l;lkË jf cGo
cfjZos sfuhft, /
-h_ cfkm\gf] ;Dks{ 7]ufgf .
@)!= lan jf ljhssf] e'QmfgLM -!_ ljlgod @)) adf]lhd lan jf ljhs k|fKt ePkl5 k|flws/0fn]
To:tf] lan jf ljhs vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt k|fjwfg adf]lhdsf] eP gePsf] hf+r F u/L ;f]
cg'?ksf] gePdf ;DalGwt cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfnfO{ ;f]sf]
hfgsf/L t'?Gt lbg' kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k]z ePsf] /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhs / sfuhft
;DalGwt sfof{non] k}tfln; lbgleq :jLs[t u/L vl/b ;Demf}tf cg';f/ To:tf] lan jf
ljhssf] ;f]xL cjlw leq e'QmfgL ;d]t ug{' kg]5 { . ;f] cjlw leq e'QmfgL glbPdf
k|flws/0fn] vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] Jofh ;d]t e'QmfgL ug'{ kg]5
{ .
-#_ vl/b ;Demf}tfsf] zt{df k|flws/0fn] /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhssf] e'QmfgLsf]
Joj:yf ubf{ b]xfosf s'g} jf ;a} cfwf/ adf]lhd ug{ ;Sg] s'/f pNn]v ug{ ;lsg]5 M–
-s_ dfl;s cfwf/df,
-v_ k|fljlws gfk hfFr u/L gfkL lstfa -d]h/d]G6 j's_ df pNn]v ePsf] jf:tljs sfo{;Dkfbgsf]
cfwf/df,
-u_ vl/b ;Demf}tfdf ;DkGg sfo{ dfkg ug]{ ;"rsfÍ tf]lsPsf]df To:tf] ;"rsfÍ k|fKt ePkl5
/ To:tf] ;"rsfÍ gtf]lsPsf]df ;DkGg ePsf] sfo{sf] cfwf/df,

!#$
-3_ x:tfGt/0f ul/Psf] jf k"/f ul/Psf] sfo{sf] kl/df0fsf] cfwf/df, /
-ª_ k|lttkqsf] zt{sf] cfwf/df .
-$_ /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhssf] e'QmfgL lngsf] nflu lgdf{0f Joj;foL, cfk"lt{stf{,
;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfn] To:tf] lan jf lahssf] cltl/Qm vl/b ;Demf}tf adf]lhd
cfjZos kg]{ k|df0f, sfuhft k]z ug'{ kg]5 { .
-%_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -@_ adf]lhd e'QmfgL ubf{ ;Demf}tfdf cGoyf Joj:yf ePsf]df
afx]s lgdf{0f sfo{ / dfn;fdfg vl/bsf] xsdf l/6]G;g dgL jfkt /lgª jf cGo lan jf
ljhsdf plNnlvt /sdsf]] kfFr k|ltzt /sd s§f u/L /fVg' kg]5 { / k|rlnt sfg"g
adf]lhd nfUg] clu|d cfo s/ jfktsf] /sd ;d]t s§f u/L ;DalGwt /fh:j vftfdf
hDdf ug'{ kg]5 {
t/ lgdf{0f sfo{ afx]s vl/bsf] s'g} vf; k|sl[ tsf] sf/0fn] vl/b ;Demf}tfdf l/6]G;gdgL
s6\6f ug'{ gkg]{ Joj:yf ePdf To:tf] /sd s6\6f ul/g] 5}g . @)&
-^_ vl/b ;Demf}tfdf k|flws/0fn] lan jf lahs adf]lhdsf] /sd lz3| e'QmfgL u/]df
cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfn] To:tf] e'QmfgLsf] lglZrt /sd
jf k|ltzt 5'6 lbg] s'/f pNn]v ul/Psf] ePdf k|flws/0fn] To;/L e'QmfgL ubf{ 5'6 /sd
s§f u/]/ dfq e'QmfgL lbg' kg]5 { .
-&_ k|flws/0fn] vl/b ;Demf}tfdf b]xfosf Joj:yf ug{ ;Sg]5M–
-s_ vl/b ;Demf}tfdf cl3Nnf] s'g} /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhsdf n]lvPsf s'/f s'g} sf/
0fjz jf e"njz n]lvg uO{ e'QmfgL /sd ;Rofpg' kg]{ ePdf k|flws/0f cfkm}n] jf
;DalGwt cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfsf] cg'/f]wdf To;
kl5sf /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhsdf To:tf] e'QmfgL /sd ;Rofpg jf x]/km]/ ug{
;lsg], /
-v_ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jfk|bfos jf k/fdz{bftfn] vl/b ;Demf}tfsf] zt{ adf]lhd
sfo{;Dkfbg gu/]df k|flws/0fn] /lgª lan jf cGo s'g} lan ljhs adf]lhdsf] e'QmfgL
glbg jf s§f ug{ ;Sg] .
-*_ lgdf{0f sfo{sf] gfkL k'l:tsf (Measurement Book) clgjfo{ ?kdf e/fO{ /fVg'
kg]5{ . pQm k'l:tsfdf 7]sb] f/sf] gfd, 7]ufgf tyf eP u/]sf] sfo{sf] laa/0f ;lxt gfk
ug],{ l;kmfl/; ug]{ tyf sfof{no k|dv ' / vl/b ;Demf}tf ug]{ lgdf{0f Joj;foLsf] ;xL /
ldlt x'g' kg]5{ .
-(_ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjogsf] qmddf cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jfk|bfos jf
k/fdz{bftfn] s'g} bfjL u/]df To:tf] bfjL u/]sf] /sd e'QmfgLsf] nflu ;ldltsf] :jLs[lt
lng' kg]5
{ .
@)@= clGtd e'QmfgLM -!_ vl/b ;Demf}tf adf]lhd ;DkGg ePsf] sfo{ k|flws/0fn] :jLsf/ u/]kl5
cfk"ltstf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jf k|bfos jf k/fdz{bftfnfO{ s/f/sf zt{ adf]lhd clGtd
e'QmfgL lbg' kg]5{ .
@)&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!#%
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd e'QmfgLsf] nflu k"hF Lut tyf dd{t;Def/ ;DaGwL sfo{sf]
e'QmfgLsf] xsdf clGtd ljn jf ljhs;+u cg';r" L !@ adf]lhdsf] ljj/0f v'ns
] f] sfuhft
;d]t ;+nUg u/L n]vf zfvfdf k]z ug'{ kg]5
{ .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd clGtd e'QmfgL lb+bf lgdf{0f sfo{sf] xsdf q'l6 ;Rrfpg] cjlw
;dfKt ePkl5 sfo{ ;Dkfbg hdfgt / ljlgod @)! sf] pk–ljlgod -%_ adf]lhd s6\6f
ul/Psf] l/6]G;g dgL /sdsf] krf; k|ltzt /sd lkmtf{ ug'{ kg]5{ . l/6]G;g dgLsf] afFsL
krf; k|ltzt /sd ;DalGwt lgdf{0f Joj;foLn] ;DalGwt cflGtl/s /fh:j sfof{noaf6
s/ ljj/0f k]z u/]sf] k|df0f sfuhft k]z u/] kl5 e'QmfgL lbg' kg]5{ .
t/ q'l6 ;Rrfpg] cjlwleq ;DalGwt lgdf{0f Joj;foLn]] q'l6 g;RofPdf k|flws/0fn]
l/6]G;g dgL jf hdfgt jfktsf] /sd k|of]u u/L q'l6 ;Rofpg ;Sg]5 .
@)#= sfo{ ;DkGg k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{M -!_ vl/b ;Demf}tf adf]lhd lgdf{0f sfo{ ;DkGg ePsf] tL;
lbgleq ;DalGwt lgdf{0f Joj;foLn] lgdf{0f eP adf]lhdsf] -Ph laN6_ gSzf ;DalGwt sfof{nodf
k]z ug'{ kg]5
{ .
-!s_vl/b ;Demf}tf adf]lhd lgdf{0f sfo{ ;DkGg eO{ ;s]kl5 ;Demf}tf adf]lhd lgdf{0f
sfo{sf] q'6L ;Rofpg] bfloTjsf] cjwL ;dfKt gx'b} s'g} q'6L b]lvPdf k|flws/0fn] ;f]sf]
Plsg u/L ;dodf g} bfaL ug'{ kg]5{ . / ;f] sf] hfgsf/L Ps tx dflysf] clwsf/LnfO{
u/fpg' kg]5{ . @)*
-@_ s'g} lgdf{0f sfo{ ;DkGg eO{ q'l6 ;Rofpg] bfloTjsf] cjlw ;dfKt ePkl5 sfof{no k|dv
' n]
To:tf] lgdf{0f sfo{ :jLs[t 8«OË, l8hfOg jf :k]l;lkms]zg adf]lhd eP gePsf] s'/f
k|fljlws sd{rf/Laf6 hfFra'´ u/fO{ sfo{ ;DkGg k|ltj]bg tof/ u/fpg' kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhd hfFra'em ug]{ k|fljlwsn] ;DkGg lgdf{0f sfo{ :jLs[t 8«OË,
l8hfOg jf :k]l;lkms]zg adf]lhd eP gePsf] hfFr u/L sfof{no k|dv' ;dIf k|ltj]bg
k]z ug'{ kg]5
{ .
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] lgdf{0f eP adf]lhdsf] gSzf / pk–ljlgod -#_ adf]lhd k]z
ePsf]] sfo{ ;DkGg k|ltj]bg sfof{no k|dv' n] af]nkq :jLs[t ug]{ clwsf/L ;dIf k]z ug'{
kg]5
{ . sfof{no k|dv
' / af]nkq :jLs[t ug]{ clwsf/L Pp6} JolQm ePdf lgh eGbf Ps
tx dflysf] clwsf/L ;dIf k]z ug'{ kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhdsf] clwsf/Ln] cfjZos b]vd] f sfo{ ;DkGg k|ltj]bgdf plNnlvt
ljifosf ;DaGwdf cfkm}+n] hfFra'´ ug{ jf s'g} k|fljlws sd{rf/L jf k|fljlws
sd{rf/Lx?sf] 6f]nL dfkm{t hfFra'´ u/fpg ;Sg]5 .
t/ bz s/f]8 ?k}ofF eGbf a9Lsf] lgdf{0f sfo{sf] nflu cfof]hgf ;DkGg cWoog
k|ltj]bgdf b]xfo adf]lhsf] ;ldltn] hfFra'´ u/L k|dfl0ft ug'{ kg]5
{ M
@)*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .

!#^
-s_ cfof]hgf;+u ;DalGwt pksfo{sf/L lgb]z{ s jf lghåf/f
dgf]lgt clws[t -sDtLdf !! txsf] clws[t_ –;+of]hs
-v_ d'Vo k|zf;sLo clws[tåf/f dgf]lgt clws[t
-sDtLdf !) txsf] clws[t_ –;b:o
-u_ pk sfo{sf/L lgb]z
{ s cy{åf/f dgf]lgt clws[t
-sDtLdf !) txsf] clws[t –;b:o
-3_ cfof]hgf k|dv
' ;b:o–;lrj
-^_ pk–ljlgod -%_ adf]lhdsf] ;ldltsf] sfo{ If]q b]xfo adf]lhd x'g5 ] M
-s_ cfof]hgf x:tfGt/0f ug]{ sfo{x?sf] kof{Kttfsf] ;dLIff ug]{ .
-v_ :jLs[t 8«Oª, l8hfOg / gS;fx?sf] (As Built Drawing) sf] pknJwtfsf] ;dLIff ug]{ .
-u_ cfof]hgfsf] lgdf{0f sfo{ k'/f eO{ ;s] kl5 cfof]hgfsf] cg'dflgt / oyfy{ vr{sf]
ljj/0f;Fu t'ngf u/L tt\ ;DaGwdf /fo k]z ug]{ .
-3_ cfof]hgf k"hLs/0f kl5sf] ;+rfng / ;+ef/ ug]{ :yfoL Joj:yfsf] ;dLIff ug]{ .
-ª_ cfof]hgfsf] k|efjsfl/tf af/] eljiodf ug{ ;lsg]÷g;lsg] ;DalGw ;'emfj lbg] .
-r_ cfof]hgfsf] nIo tyf k|ultsf] ;dLIff ug]{ .
-&_ pk–ljlgod -%_ adf]lhd hfFra'em ubf{ ;DkGg lgdf{0f sfo{ :jLs[t 8«OË, l8hfOg jf
:k]l;lkms]zg adf]lhd ePsf] kfOPdf To:tf] clwsf/Ln] To:tf] lgdf{0f sfo{ :jLs[t ug'{
kg]5{ .
-*_ pk–ljlgod -&_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pk–ljlgod -$_ adf]lhd sfo{ ;DkGg
k|ltj]bg k]z ePsf] ldltn] kFt} fnL; lbgleq pk–ljlgod -%_ adf]lhd hfFra'em ug]{ sfo{
;DkGg ug'{ kg]5
{ .
-(_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pk–ljlgod -#_ adf]lhd k]z ePsf]
sfo{ ;DkGg k|ltj]bg hfFr ug{ u/fpg ;Sg]5 . To;/L hfFr ubf{ jf u/fpFbf To:tf] lgdf{0f
sfo{ :jLs[t 8«OË, l8hfOg jf :k]l;lkms]zg adf]lhd ePsf] kfOPdf lghn] sfo{ ;DkGg
k|ltj]bg :jLs[t ug'{ kg]5
{ / sfo{ ;DkGg ePsf] s'/fsf] hfgsf/L Ps tx dflysf]
clwsf/LnfO{ lbg' kg]5
{ .
-!)_ o; ljlgod adf]lhd sfo{ ;DkGg k|ltj]bg :jLs[t ePkl5 k|flws/0fn] ;DalGwt lgdf{0f
Joj;foLnfO{ sfo{ ;DkGg k|df0fkq -js{ sDKnL;g ;l6{lkms]6_ lbg' kg]5 { .
@)$= ;do eGbf cl3 sfd ;DkGg ug]n{ fO{ k'/:sf/ lbg ;lsg]M -!_ vl/b ;Demf}tfdf tf]lsPsf] cjlw
eGbf cl3 sfd ;DkGg ug]{ lgdf{0f Joj;foLnfO{ k|flws/0fn] k'/:sf/ lbg ;Sg] Joj:yf ug{
;lsg]5 .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] k'/:sf/sf] /sd lgwf{/0f ubf{ vl/b ;Demf}tfdf tf]lsPsf]
;do eGbf hlt lbg cl3 sfo{ ;DkGg ePsf] xf] Tolt lbgsf nflu pk–ljlgod -#_
adf]lhdsf] cfwf/df lgwf{/0f ug'{ kg]5
{ .

!#&
-#_ pk–ljlgod -@_ adf]lhdsf] b/ lgwf{/0f ubf{ lgdf{0f Joj;foLn] v/Lb ;Demf]t} fdf tf]lsPsf]
cjlw leq sfd ;DkGg ug{ g;s] jfkt b}lgs ?kdf hlt /sd k|flws/0fnfO{ k"j{ lgwf{l/t
Ifltk"lt{ ltg'{ kg]{ xf] Tolt g} /sd a/fa/sf] b/ lgwf{/0f ug'{ kg]5
{ .
-$_ o; ljlgoddf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg k'/:sf/sf] s'n /sd ;Demf}tf
/sdsf] bz k|ltzt eGbf a9L x'g] 5}g .
@)%= vl/b ;Demf}tfsf] cGTo / ;f]sf] pkrf/M -!_ vl/b ;Demf}tfdf ;f] ;Demf}tf cGTo ug{{ ;lsg]
cj:yfx? / To;/L ;Demf}tfsf] cGTo ePdf ;Demf}tfsf] kIfx?nfO{ k|fKt x'g] pkrf/ pNn]v ug'{
kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf cj:yfx? d'Vo ?kdf b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5g M—
-s_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] vl/b ;Demf}tf adf]lhd sfo{
;Dkfbg gu/]df, vl/b P]gsf] bkmf ^@ sf] pk bkmf -@_ adf]lhd cfr/0f kfngf gu/]df
jf k]ZsLsf] b'?kof]u u/]df @)( k|flws/0fn] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;Sg] ca:yf,
-v_ k|flws/0fn] ;fj{hlgs lxtsf] nflu cg's"ntfsf] cfwf/df vl/b ;emf}tfsf] cGTo
-6ld{g;
] g jfO{ slGeg]G;_ ug{ ;Sg] ca:yf,
-u_ cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;Sg]
ca:yf /
-3_ sfa" aflx/sf] kl/l:yltdf vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ ;lsg] ca:yf .
-#_ vl/b ;Demf}tfdf pk–ljlgod -!_ adf]lhd vl/b ;Demf}tf cGTo ubf{ lalQo km/kmf/s ug]{
/ Ifltk"lt{ lbg] ;DaGwL Aoa:yf pNn]v ug''{ kg]5
{ .
-$_ k|flws/0fsf] tkm{af6 vl/b ;Demf}tfsf] cGTo ug'{ k/]df af]nkq jf k|:tfj :jLs[t ug]{
clwsf/L eGbf Ps tx dflysf] clwsf/Lsf] lg0f{o x'g' kg]5 { .
-%_ o; ljlgoddf h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg vl/b ;Demf}tf ug]n
{ ] k|flws/0fnfO{ k"j{
@!)
hfgsf/L glbO{ ;Demf}tf tf]8g\ kfpg] 5}g .
-^_ k|flws/0f;+u vl/b ;Demf}tf ug]n { ] ;Demf}tf adf]lhd sfd z'? gu/]df, sfd z'? u/L
aLr}df 5f]8d] f jf ;Demf}tf adf]lhd sfdsf] k|ult gu/]df k|flws/0fn] To:tf] ;Demf}tf
h'g;'s} avt cGTo ug{ ;Sg]5 . @!!
-&_ pk ljlgod-^_ adf]lhd ;Demf}tf cGTo ePdf ;f] sfd jfkt /flvPsf] k'/} hdfgt hkmt
x'g5
] . ;Demf}tf cGTo ePsf] sf/0fn] ;Demf}tf adf]lhd afsL /x]sf] sfo{ k'/f ug{ h] hlt
/sd cfjZos k5{ ;f] /sd To;/L ;Demf}tf adf]lhd sfo{ gug]{ af]nkqbftfaf6
;/sf/L afsL ;/x cz'n pk/ ul/g]5 . @!@
@)(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@!)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
@!!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
@!@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!#*
-*_ pk ljlgod -^_ adf]lhd ;Demf}tf cGTo ePdf To:tf] ;Demf}tf adf]lhd afFsL /x]sf] sfo{
k'/f ug{sf nflu ljlgod !%^ adf]lhd 5gf}6 ePsf af]nkq bftfx? dWo]af6 kGw| lbgsf]
Dofb lbO{ cfly{s k|:tfj dfu u/L ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . @!#
-(_ pk ljlgod -*_ adf]lhd cfly{s k|:tfa dfu ug'{ cl3 Ps tx dflysf] clwsf/Laf6
:jLs[t lng' kg]5{ . @!$
-!)_ pk ljlgod -*_ adf] l hdsf] cfly{ s k| : tfj lgdf{ 0 f sfo{ s f nflu dfu
ul/Psf] v' N nf af] n kqsf] dfWofdaf6 ePsf] ;Demf} t fsf] xsdf dfq nfu'
] . @!%
x'g5
-!!_ pk ljlgod -*_ adf]lhd ;Demf}tf x'g g;s]df o; ljlgodfjnL adf]lhdsf] vl/b k|so[ f
{ . @!^
canDag u/L vl/b sf/afxL k|f/De ug'{ kg]5
@)^= cg'sn
' tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf] cGTo ubf{ lbg' kg]{ e'QmfgL]M -!_ vl/b ;Demf}tfdf cGoyf
Aoa:yf ePsf]df afx]s k|flws/0fn] ;fj{hlgs lxtsf nflu cg'sn " tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tfsf]
cGTo ug{ ;Sg]5 .
-@_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhd ;Demf}tfsf] cGTo u/]sf]df ;DalGwt cfk"lt{stf{,
lgdf{0f Joj;foL, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfosnfO{ b]xfo adf]lhdsf] /sd e'QmfgL lbg'
kg]5{ . To;/L e'QmfgL lb+bf lghn] s'g} k]ZsL /sd lnPsf] /x]5 eg] To:tf] k]ZsL s6fP/
dfq e'QmfgL lbg' kg]5
{ M–
-s_ l:jsfo{ ?kdf ;DkGg eO{ ;s]sf] sfo{, cfk"lt{ jf ;]jf jfkt ug'{ kg]{ e'QmfgL afFsL eP
;f] e'QmfgL,
-v_ vl/b ;Demf}tf adf]lhd k|flws/0fsf] k|of]hgsf] nflu pTkflbt dfn;fdfgsf] d"No, lgdf{0f
:yndf NofOPsf lgdf{0f ;fdu|L,
-u_ lgdf{0f :ynaf6 pks/0f x6fpg nfUg] dgfl;j vr{,
-3_ s'g} vr{sf] e'QmfgL ;f]wegf{sf] ?kdf lbg] Aoa:yf ePsf]df jf:tljs?kdf ePsf] To:tf]
vr{,{
-ª_ lgdf{0f :yndf NofOPsf lgdf{0f ;fdu|Lsf] d"No tyf
-r_ cfjZos eP lgdf{0f sfo{sf] ;+/If0f / ;'/Iff vr{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg k|flws/0fn] ;fj{hlgs lxtsf] nflu
;'lj:tfsf] cfwf/df vl/b ;Demf}tf cGTo ug{ lbPsf] ;"rgf cfk"lt{stf{n] k|fKt u/]sf] ldltn]
;ft lbgleq l;kd]G6sf] nflu tof/ x'g] tyf tof/ ePsf dfn;fdfg To:tf] ;Demf}tfsf
zt{ / d"Nodf :jLsf/ ug'{ kg]5 { .
-#_ pk–ljlgod -@_ df plNnlvt dfn;fdfg afx]s cGo ;fdfgsf] ;DaGwdf k|flws/0fn]
b]xfo adf]lhd ug{ ;Sg]5 M—
@!#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
@!$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
@!%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
@!^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .
!#(
-s_ dfn;fdfgsf] s'g} c+z k"/f u/fO{ ;Demf}tfdf plNnlvt zt{ / d"Nodf k|fKt ug],{ jf
-v_ afFsL /x]sf dfn;fdfgsf] cfk"lt{ cfb]z /4 ug]{ / cfk"lt{stf{n] cf+lzs ?kdf tof/
u/]sf] dfn;fdfg jf ;]jf / ;Demf}tf cGTo x'g' cufj} cfk"lt{stf{n] vl/b u/]sf] ;fdu|L
jf kf6{kh" f{ jfkt cfk;L ;xdltaf6 d~h'/ ul/Psf] /sd lghnfO{ e'QmfgL ug]{ .
@)&= vl/b ;Demf}tf pNn+3g eP k|fKt x'g] pkrf/M -!_ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd cfk"lt{stf{,
k/fdz{bftf, ;]jf k|bfos jf lgdf{0f Joj;foLn] gu/L vl/b ;Demf}tfsf] pNn+3g u/]df
k|flws/0fnfO{ k|fKt x'g] pkrf/ vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ug'{ kg]5
{ .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] pkrf/ b]xfo adf]lhd x'g ;Sg]5 M—
-s_ q'l6k"0f{ sfo{ c:jLsf/ ug],{
-v_ q'l6k"0f{ dfn;fdfg tTsfn x6fpg] / ;DalGwt cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joa;foL, k/fdz{bftf
jf ;]jf k|bfosaf6 k|lt:yfkg ug{ nufpg],
-u_ ;dodf sfo{ ;Dkfbg x'g g;s] jfktsf] k"j{ lgwf{l/t Ifltk"lt{ k|fKt ug],{
-3_ ;Demf}tfsf] cGTo ug]{ / ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd gug]{ cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL, ;]jf
k|bfos jf k/fdz{bftfsf] vr{df To:tf] sfd ug{ jf u/fpgsf nflu nfUg]] yk vr{ c;"n
ug],{
-ª_ cfg'iff+lus Ifltk"lt{ e/fpg], /
-r_ k|rlnt sfg"g jf vl/b ;Demf}tf adf]lhd pknAw x'g] cGo pkrf/

!$)
kl/R5]b – !(
ljjfb ;dfwfg ;DaGwL Joj:yf

@)*= ljjfb ;dfwfg ;DaGwL Joj:yf -!_ k|flws/0f / lgdf{0f Aoa;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf
k|bfos aLr vl/b ;Demf}tf sfof{Gjogsf] l;nl;nfdf s'g} ljjfb pTkGg ePdf ;se/ cfk;L
{ . @!&
;xdltaf6 ;dfwfg ug'{ kg]5

-@_ pk ljlgod -!_ adf]lhd cfk;L ;xdtLaf6 ljjfb ;dfwfg x'g g;s]df k|rlnt sfg"g
adf]lhd dWo:ytfsf] dfWofdaf6 ljjfb ;dfwfg ug]{ s'/f vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ug'{
{ . @!*
kg]5

-#_ ========@!(

-$_ =========@@)

@)(= ============@@!==========

@!)= ============@@@========

@!!= ============@@#

@!@= ============@@$====

@!#= dWo:ysf] dfWod4f/f ljjfb ;dfwfg ug]{M ljlgod @)* sf] pk ljlgod-!_ adf]lhd cfk;L
;xdltaf6 ljjfb ;dfwfg gePdf tL; lbgleq vl/b ;Demf}tfdf sfo{ljlw pNn]v ePsf]df ;f]xL
adf]lhd / gePsf]df k|rlnt sfg"g adf]lhd dWo:ysf] dfWod4f/f To:tf] ljjfb ;dfwfg ug]{
{ . @@%
sf/afxL z'? ug'{ kg]5

@!&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@!*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@@(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
@@)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
@@!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
@@@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
@@#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
@@$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .
@@%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!$!
kl/R5]b–@)
ljljw

@!$= vl/b sf/afxL ;DaGwL sfuhft pknAw u/fpg' kg]{ M k|rlnt sfg"g adf]lhd n]vf
k/LIf0f, cg'udg, cg';Gwfg jf lg/LIf0f ug{ clwsf/ k|fKt lgsfon] vl/b sf/afxL ;DaGwL s'g}
sfuhft dfu u/]df k|flws/0fn] To:tf] sfuhft dgfl;j ;dodf pknJw u/fpg' kg]5 { .
@!%= k|nf]eg, e|i6frf/ jf hfn;fhLhGo Jojxf/sf] ;"rgfM k|flws/0fsf s'g} kbflwsf/LnfO{ s'g}
af]nkqbftf jf k|:tfjbftfn] k|nf]eg lbg k|:tfj u/]df jf cGo s'g} e|i6frf/ jf hfn;fhLhGo
sfd u/]sf] yfxf kfPdf lghn] ;f]sf] ;"rgf sfof{no k|dv ' nfO{ lbg' kg]5{ .
@!^= sfnf];r" Ldf /fVg l;kmfl/; ug]M{ -!_ s'g} af]nkqbftf, k|:tfjbftf, k/fdz{bftf, ;]jfk|bfos,
cfk"lt{stf{, lgdf{0f Joj;foL jf cGo JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLn] b]xfo adf]lhdsf] sfo{
u/L lghnfO{ sfnf] ;"rLdf /fVg' k/]df k|flws/0fn] To; ;DaGwL lj:t[t ljj/0f / sf/0f v'nfO{
;Da4 sfuhft ;lxt ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nonfO{ n]vL k7fpg' kg]5 { .
-s_ vl/b P]gsf] bkmf ^@ adf]lhdsf] cfr/0f ljkl/t sfd u/]sf] k|dfl0ft ePdf,
-v_ ljlgod !&% sf] pk–ljlgod -!_ adf]lhd :jLs[tLsf] nflu 5gf}6 ePsf] k|:tfjsf]
k|:tfjbftf ;Demf}tf ug{ gcfPdf,
-u_ vl/b ;Demf}tf sfof{Gjog ubf{ ;f/e"t q'6L u/]sf] jf ;Demf}tf cg'?ksf] bfloTj ;f/e"t
?kdf kfngf gu/]sf] jf vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfo{ ;f] ;Demf}tf adf]lhdsf] u'0f:t/
sf] gePsf] s'/f kl5 k|dfl0ft ePdf,
-3_ vl/b ;Demf}tfdf efu lng cof]Uo 7xl/g] s'g} kmf}Hbf/L s;'/df cbfntaf6 bf]ifL 7xl/Pdf, jf
-ª_ of]Uotf 9f+6L jf em'Sofgdf kf/L vl/b ;Demf}tf u/]sf] s'/f k|dfl0ft x'g cfPdf .
@!&= d"NofÍg ;ldltM !_ k"j{ of]Uotfsf] k|:tfa, af]nkq, k/fdz{ ;]jfsf] cfzo kq jf k|:tfj jf l;naGbL
b/efp kq k/LIf0f / d"NofÍg ug{ k|flws/0fn] b]xfo adf]lhdsf] d"NofÍg ;ldlt u7g ug'{ kg]5 { M
-s_ ;DalGwt sfof{no k|dv ' jf lghn] tf]ss ] f]
clws[t -;Dej eP;Dd k|fljlws sd{rf/L_ – ;+of]hs
-v_ ;DalGwt sfof{nosf] n]vf k|dv '
jf ;f] geP tfn's sfof{nosf] n]vf k|dv ' – ;b:o
-u_ ljifo;Fu ;DalGwt clws[t – ;b:o
-3_ sfg"g clws[t -pknAw eP;Dd_ – ;b:o
-ª_ ;DalGwt sfof{nosf] k|zf;g k|dv ' – ;b:o @@^
-r_ vl/b O{sfO{sf] k|dv ' – ;b:o–;lrj
@@&
-@_ ================ =====
@@^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@@&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 x6fO{Psf] .

!$@
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] d"NofÍg ;ldltn] sfof{no k|dv ' sf] :jLs[lt lnO{ ;/sf/L jf u}/
;/sf/L If]qsf ljifo ljz]if1nfO{ cfkm\gf] a}7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 . @@*
-$_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltnfO{ k/fdz{bftfsf] ;xof]u cfjZos ePdf :jLs[t sfo{sd|
/ ah]6sf] cwLgdf /xL k|flws/0fn] o; ljlgodfjnLsf] sfo{ljlw ckgfO{ k/fdz{bftf lgo'Qm
u/L lbg ;Sg]5 . @@(
-%_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] b/efpkq, af]nkq jf k|:tfj d"NofÍg ug]{ sfddf
cfkm"nfO{ ;xof]u ug{ pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . @#)
-^_ d"NofÍg ;ldltsf] ;lrjn] ;ldltsf] a}7ssf] dfO{Go'6 tof/ u/L /fVg' kg]5{ / ;ldltdf 5nkmn
ePsf ;Dk"0f{ ljifosf] kmfO{n v8f u/L /fVg' kg]5{ . @#!
-&_ d"NofÍg ;ldltn] cfkm\gf] sfo{ljlw cfkm} lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 . @#@
-*_ d"NofÍg ;ldltn] o; ljlgoddf pNn]v eP adf]lhd sfof{no k|dv ' ;dIf d"NofÍg k|ltj]bg
@##
k]z ug'{ kg]5{ .
@!*= vl/b sf/afxLsf] clen]vM -!_ k|flws/0fn] k|To]s vl/b sf/AffxLsf] lglDt 5'§} kmfOn v8f
u/L /fVg' kg]5
{ .
-@_ k|flws/0fn] pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] kmfO{ndf cGo sfuhftsf cltl/Qm b]xfosf
sfuhftx? /fVg' kg]5 { M
-s_ ;Demf}tf kmfOnsf] k+lhsf,
-v_ :jLs[t gS;f l8hfOg÷:k]lzlkms]zg
-u_ :jLs[t nfut cg'dfg
-3_ af]nkq jf k"jo{ f]Uotfsf] nflu ul/Psf] cfXjfgsf] ;"rgf,
-ª_ af]nkq, k"jo{ f]Uotf jf k|:tfj cfJxfg ;DaGwL sfuhftx?,
-r_ af]nkq ;DaGwL sfuhft, k"jo{ f]Uotf ;DaGwL sfuhft jf k|:tfa ;DaGwL sfuhft
;DaGwdf af]nkqbftfn] :ki6Ls/0fsf] nflu u/]sf]] cg'/f]w / ;f] ;DaGwdf k|flws/0fn] ;j}
;xefuL af]nkqbftf jf k|:tfabftfx?nfO{ k7fPsf] hjfkm,
-5_ af]n ] kqbftf jf k/fdz{bftf;Fu ul/Psf] af]nkq k]z ug'{ k"js{ f] a}7ssf] dfO{Go'6 / k|flws/0fn]
;f] dfO{Go'6sf] k|ltlnlk ;j} ;xefuL af]nkqbftf jf k|:tfjbftfx?nfO{ k7fPsf] k|df0f,
-h_ af]nkq vf]Nbfsf] dfO{Go'6,
-em_ af]nkqsf] d"n k|lt,
-`_ af]nkq d"NofÍg ;ldltn] af]nkq d"NofÍg sf] l;nl;nfdf af]nkqbftf jf k|:tfjbftfnfO{
;f]ws
] f] k|Zg / ;DalGwt af]nkqbftf jf k|:tfjbftfaf6 k|flws/0fnfO{ k7fPsf] hjfkm,
@@*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@@(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@#)= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@#!= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@#@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@##= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!$#
-6_ k"jo{ f]Uo ePsf af]nkqbftfsf] of]Uotf d"NofÍgsf] k|ltj]bg,
-7_ k"jo{ f]Uo af]nkqbftfsf] ;"rL,
-8_ jftf{ ul/Psf] eP ;f]sf] dfO{Go'6,
-9_ ;kmn af]nkqbftfnfO{ k7fOPsf] :jLs[ltsf] k|f/lDes ;"rgfsf] k|ltlnlk,
-0f_ c;kmn af]nkqbftfx?nfO{ k7fOPsf] ;"rgfsf] k|ltlnlk,
-t_ vl/b ;DaGwdf k|sflzt ;a} ;"rgf,
-y_ d'Vo k|zf;sLo clws[t ;dIf / k'g/fjnf]sg ;ldlt ;dIf lbPsf] lgj]bg / ;f] ;DaGwdf
k|flws/0fn] k]z u/]sf] /fo k|ltlqmof, hfgsf/L tyf ;f] ;DaGwdf ePsf] lg0f{o,
-b_ vl/b ;Demf}tf,
-w_ k|ult k|ltj]bg, OGEjfO; / lg/LIf0f k|ltj]bg h:tf vl/b ;Demf}tfsf] sfof{Gjog ;Fu
;DalGwt sfuhft,
-g_ vl/b ;Demf}tfdf ;+zf]wg ul/Psf] eP ;f] ;DaGwL sfuhft,
-k_ dfn;fdfg k|flKt, lg/LIf0f / :jLs[lt nufotsf sfuhft,
-km_ lgdf{0f Joa;foL, cfk"lt{stf{, k/fdz{bftf jf ;]jf k|bfos;Fu ePsf ;Dk"0f{ kqfrf/,
-a_ ;j–sG6«fs6/sf] cg'/f]w / ;f] ;DaGwdf k|flws/0fn] lbPsf] hjfkm,
-e_ d"NofÍg k|ltj]bg / ;f] ;Fu ;DalGwt ;Dk"0f{ sfuhft, /
-d_ vl/b ;Demf}tf ;DaGwL ljjfb ;dfwfg ug{ ePsf] sf/afxL;Fu ;DalGwt sfuhft .
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhdsf] clen]v vl/b sf/afxL 6'u+ f] nfu]sf] sDtLdf ;ft jif{;Dd
;'/lIft /fVg' kg]5{ .
-$_ o; ljlgod adf]lhd clen]v /fVbf ef}lts ;DklQx?sf] clen]v / ;f] ;DaGwL k|df0f
sfuhftx? ;d]t /fVg' kg]5 { .
-%_ pk–ljlgod -$_ adf]lhd clen]v /fVbf To:tf] ;DklQsf] nfut d"No, xf|;s6\6L / dd{t
;Def/ vr{ ;lxtsf] ljj/0f v'nfpg' kg]5 { .
@!(= 9fFrf tf]Sg ;Sg]M o; ljlgodfjnL adf]lhd /fVg' kg]{ clen]vsf] 9fFrf ;ldltn] tf]Sg ;Sg]5 .
@@)= lgb]l{ zsf agfpg ;Sg]M o; ljlgodfjnLdf Joj:yf ePsf cfly{s sf/f]jf/ ;'Jojl:yt 9+uaf6
;+rfng ug{ ;ldltn] cfjZos lgb]l{ zsf agfpg ;Sg]5 .
@@!= a}7s eQfM -!_ ;ldltsf] j}7s eQf ;do ;dodf ;ldltn] lg0f{o u/] jdf]lhd x'g5 ] .
-@_ ;ldltaf6 ul7t pk;ldltsf ;b:on] kfpg] a}7s eQf ;ldltn] tf]sa] df]lhd x'g5 ] . @#$
-#_ s'g} laif]z k|sl[ tsf] sfo{ ug{ d'Vo k|zf;sLo clws[tn] s'g} ;ldlt u7g ug'{ kg]{ ePdf
To:tf] ;ldltsf ;b:ox? lghn] tf]s] adf]lhd x'g5 ] / To:tf ;b:ox?n] kfpg] a}7s eQf
;ldltn] tf]sL lbP adf]lhd x'g5 ] .
@@@= cltl/Qm ;do eQf / vfhf vr{M -!_ k|flws/0fsf sd{rf/Lx?nfO{ cltl/Qm ;do sfddf
nufpbf b]xfPsf ljj/0f ;d]t pNn]v u/L clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] k"j{ :jLs[lt lnO{ sfddf
nufpg' kg]5 { .
@#$= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!$$
-s_ cltl/Qm ;od a;L ug'{ kg]{ sfdsf] ljj/0f
-v_ cltl/Qm ;dodf sfo{ u/fpg' kg]{ sf/0f
-u_ sfo{ ug{ nfUg] ;do, /
-3_ cltl/Qm ;dodf sfd nufpg' kg]{ hgzlQmsf] cg'dfg .
-@_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd cltl/Qm ;do sfddf nufpg] :jLs[t ePdf k|To]s lbg u/]sf]
sfo{x?sf] ljj/0f tyf ;f] sfo{ ubf{ nfu]sf] ;do v'ns
] f] sfuhft ;DalGwt sfd nufpg]
kbflwsf/Ln] k|dfl0ft u/L pk–ljlgod -#_ adf]lhd e'QmfgL lbg' kg]5{ .
-#_ cltl/Qm ;do sfd u/] jfkt k|flws/0fsf] ;xfos :t/sf sd{rf/LnfO{ lbO{g] cltl/Qm
;do eQf tyf clws[t :t/sf sd{rf/LnfO{ lbO{g] vfhf vr{ ;ldltn] ;do ;dodf
lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g5
] .
-$_ k|flws/0fn] s'g} clws[t sd{rf/LnfO{ cgsn 8\o6' Ldf sfddf nufpg ;Sg]5 . o:tf]
sfddf nufpbf lbO{g] eQfsf] :jLs[lt tx bz jf ;f] eGbf dflysf] sfof{no k|dv
' n] ug'{
kg]5{ .
@@#= 3/, hUuf, dfn;fdfg jf cGo ;DklQ axfndf lbg]M -!_ k|flws/0fsf] 3/, hUuf jf dfn ;fdfg
nLh tyf ef8fdf lbbf clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lg0f{o cg';f/ lbg ;lsg]5 . o;/L
ul/g] nLh tyf axfn dWo] 3/ tyf hUuf axfn ;DaGwL zt{ tyf ca:yfx? ;ldltn] lgwf{/0f
u/] adf]lhd x'g5
] .
-@_ dfn;fdfg jf cGo ;DklQ ef8fdf lbg] zt{ tyf ca:yfx? d'Vo k|zf;sLo clws[tn]
lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g5
] . d'Vo k|zf;sLo clws[tn] cfjZos b]vd
] f b/ /]6 lgwf{/0f
;ldlt u7g u/L ;f] ;ldltsf] l;kmfl/z adf]lhd ug{ ;Sg]5 .
@@$= ljB'tLo ;+rf/ dfWodaf6 vl/bM -!_ k|flws/0fn] vl/b sfo{sf] s'g} jf ;a} k|lqmofdf ljB'tLo
sfo{lalw k|0ffnL dfq ckgfpg ;Sg]5 . @#%
-@_ k|flws/0fn] ljB'tLo ;+rf/ dfWodaf6 vl/b ubf{ ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{nosf]
dfu{ lgb]z
{ g adf]lhd ;f]xL sfof{noaf6 :yfkgf ePsf] ljB'tLo vl/b k|0ffnLdf cfj4 eO{
ljB'tLo ;+rf/sf] dfWodaf6 vl/b sf/afxL ug'{ kg]5{ . @#^
@@%= nfu]sf] vr{ / ;]jf z'Ns lng] u/L sfo{ (Rechargeable Work) ug]M{ -!_ k|flws/0fn]
cfkm\gf] ;fwg >f]t pknJw u/fO{ u|fxs jf cGosf] sfo{ ug{ Eofpg] ePdf P]gsf] bkmf !^ cg';f/
Jofkfl/s l;4fGt cg';/0f u/L nfu]sf] lhG;L tyf Hofnfsf] hDdf vr{sf] bz k|ltzt ;]jf z'Ns
lng] u/L To:tf] sfo{ ug{ ;Sg]5 .
@@^= Hofnfsf] b//]6M k|flws/0fsf] s'g} sfd Hofnfbf/Laf6 u/fpbf Hofnfsf] b//]6 ;DjlGwt :yfgLo
k|zf;gn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g5] . :yfgLo k|zf;gaf6 lgwf{/0f gePsf Hofnfsf b/ Ps tx
dflysf clws[taf6 utjif{sf] b/nfO{ cfwf/ lnO{ :jLs[t ug'{ kg]5 { .
@#%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@#^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!$%
@@&= ;]jf pknJw u/fpg]M g]kfn ;/sf/sf] sfof{no jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj jf lgoGq0fdf /x]sf]
;+ul7t ;+:yf jf g]kfn ;/sf/sf] cg'bfgaf6 ;+rflnt cGo s'g} ;+ul7t ;+:yf jf g]kfn
;/sf/sf] ;DalGwt sfof{noaf6 cg'dlt k|fKt JolQm, kmd{, ;+:yf jf sDkgLnfO{ jf ljb]zL ;/sf/
jf lghsf] :jfldTjdf /x]sf] ;+:yfnfO{ k|flws/0fn] dfn;fdfg jf lgdf{0fsf] sfd jf tT;DaGwL
k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg ;Sg]5 . o; ;DjGwL clwsf/ d'Vo k|zf;sLo clws[tdf lglxt
/xg]5 . ;]jf z'Ns ;DaGwdf d'Vo k|zf;sLo clws[tn] u7g u/]sf] ;ldltn] lgwf{/0f u/] adf]lhd
x'g5
] .
@@*= ljB't z'Ns jf ;]jf z'Ns ;DaGwL lx;fa ldnfg ug]{ jf ;dfof]hg ug]M{ k|flws/0fsf u|fxssf]
ljlnª sfo{df c+s ul0ftLo q'6L ePdf ;f] sf] ldnfg ;DalGwt sfof{no k|dv
' n] ug{ ;Sg]5 . ld6/
sf] dN6LKnfO{Ë km\ofS6/df km/s k/]sf] jf o:t} cGo sf/0faf6 5'6 lan ug'{ kg]{ b]lvPdf jf
u|fxsnfO{ k|bfg ul/Psf] landf 36fpg' kg]{ ePdf clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] :jLs[ltdf lx;fa
ldnfg ug{ jf ;dfof]hg ug{' kg]5{ .
@@(= j}bl] zs C0f jf cg'bfg cGtu{t vl/b ;DaGwL Joj:yfM o; ljlgodfanLdf cGoq h'g;'s}
s'/f pNn]v ul/Psf] ePtf klg bft[ kIf;+u ePsf] ;Demf}tf adf]lhd ;f] kIfsf] vl/b lgb]l{ zsf
-k|fS] of]/d]G6 ufO{8nfOG;_ cg'?k vl/b ug'{ kg]{ ePdf o; ljlgodfjnLsf k|so[ f ckgfpg' kg{]
5}g . t/ ;f] kIfsf] vl/b lgb]l{ zsf -k|fS] of]/d]G6 ufO{8nfOG;_ df pNn]v gePsf s'/fx?sf] xsdf
eg] o;} ljlgodfjnL adf]lhd x'g5 ] . @#&
@#)= jfwf c8\rg km'sfpg]M o; ljlgodfjnLdf n]lvPsf] s"g} s"/f sfof{Gjog ug{ afwf c8\rg
k/]df ;ldltn] To:tf] afwf c8\rg km'sfpg cfjZos lg0f{o ug{ ;Sg]5 .
@#!= vf/]hL tyf arfp M -!_ g]kfn laB't k|flws/0f, cfly{s k|zf;g ljlgodfjnL, @)^@ vf/]h
ul/Psf] 5 .
-@_ o; ljlgodfjnL;+u k|flws/0fsf] cGo ljlgodfjnLx? aflemPdf aflemPsf] xb;Dd o;}
' ;+zf]wg ePsf] dflgg]5 . @#*
cg'sn
-#_ pk–ljlgod -!_ adf]lhd vf/]h ul/Psf Joj:yf adf]lhd eP u/]sf sfd sf/jfxL o;}
ljlgodfjnL adf]lhd eP u/]sf] dflgg]5 .

@#&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .
@#*= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 ;+zf]lwt .

!$^
cg';r" L–!
-ljlgod – @ -ª_ / -5_ ;Fu ;DalGwt_
sfof{ n ox?sf] ] gfd

l;=g+ = sfof{ n osf] gfd


!= ;+:yfut -s]Gb|Lo_ sfof{no
@= pksfo{sf/L lgb]z { ssf] sfof{no
#= If]qLo sfof{no
$ tfnLd s]Gb|
%= df6f] 9'u+ f tyf s+lqm6 k|of]uzfnf
^= ljt/0f s]Gb|
&= zfvf sfof{no
*= hn ljB't s]Gb|
(= l8h]n s]Gb|
!)= lu|8 ;+rfng ljefu
!!= k|;f/0f lu|8 dxfzfvf÷zfvf
!@= ;fgf hnljB't s]Gb|
!#= ;f}o{ zlQm s]Gb|
!$= kf]n KnfG6
!%= s]Gb|Lo js{;k
!^= kl/of]hgf / cfof]hgf
!& cfGtl/s n]vfk/LIf0f sfof{no
!* ;ldltn] ;do ;dodf tf]ss ] f cGo sfof{no .

!$&
cg';r" L–@
-ljlgod @ sf] v08 -km_ tyf ljlgod $ ;+u ;DalGwt_
clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] txut clwsf/ @#(
v08 ljlgod ljifo tx txut clwsf/
s !( -!)_ cltly ;Tsf/ vr{sf] sfof{no k|dv ' -^ / & tx_ Ps k6sdf b'O{ xhf/ ?k}of;Dd @$)
:jLs[lt lbg] . sfof{no k|dv
' -*, ( / !) tx_ Ps k6sdf tLg xhf/ ?k}of;Dd @$!
lgb]{zs Ps k6sdf ;ft xhf/ ?k}of;Dd @$@
pksfo{sf/L lgb]z{ s Ps k6sdf bz xhf/ ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t cfjZostfg';f/
v $%-!_, lnnfd ljs|Lsf] sfof{no k|dv' -tx *, ( / !)_ k/ndf]n v'ns ] f]df b'O{ nfv ?k}ofF jf k/ndf]n gv'ns ] f]df
$^-!_ :jLs[lt lbg] . d"Nof+lst /sdsf] krf; xhf/ ?k}ofF jf b'j} u/L b'O{ nfv
krf; xhf/ ?k}ofF;Dd

!$*
lgb]{zs k/n d"No kGw| nfv ?k}ofF;Ddsf] dfn;fdfg jf k/n
d"No gv'ns] f]df d"Nof+lst /sd tLg nfv ?k}ofF jf b'j}
u/]/ c7f/ nfv ?k}ofF;Dd
pk sfo{sf/L lgb]z
{ s k/n d"No rfnL; nfv ?k}ofF / d"No gv'ns ] f]df d"Nof+lst
/sd bz nfv ?k}ofF jf b'j} u/]/ krf; nfv ?k}ofF;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t k/n d"No Ps s/f]8 krf; nfv ?k}ofF / d"No gv'ns ] f]df
d"Nof+lst /sd krf; nfv ?k}ofF jf b'j} u/]/ b'O{ s/f]8
?k}ofF;Dd

@#(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
u %#-!_/-@_ lhG;L dfn;fdfgsf] pksfo{sf/L lgb]z
{ s Ps k6sdf lstfaL d"Nosf] bz xhf/ / cfly{s aif{
ldGxf lbg] -nut e/Ldf Ps nfv ?k}of;Dd

@$) b]lv @$@= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
s6[f_ :jLs[lt ug]]{ d'Vo k|zf;sLo clws[t Ps k6sdf lstfaL d"Nosf] krf; xhf/ / cfly{s aif{
e/Ldf aL; nfv ?k}of;Dd
;ldlt lstfaL d"Nosf] aL; nfv ?k}of eGbf a9Lsf]
v08 ljlgod ljifo tx txut clwsf/
3 %# -%_ ldGxf lbg] -ljB't pk sfo{sf/L lgb]z
{ s Ps k6sdf kfFr xhf/ / cfly{s aif{ e/Ldf
dxz'n jfx]s yk krf; xhf/ ?k}of;Dd
z'Ns / cGo z'Ns_ d'Vo k|zf;sLo clws[t Ps k6sdf bz xhf/ / cfly{s aif{ e/Ldf kfFr
:jLs[lt ug]]{ nfv ?k}of;Dd
;ldlt kfFr nfv ?k}of eGbf a9L
ª %$-!_sf] k]ZsL :jLs[lt ug]]{ sfof{no k|dv ' -^ / & tx_ Ps k6sdf k|lt sd{rf/L kGw| @$# xhf/ ?k}of;Dd
-s_,-v_, - sfof{no k|dv ' -* / ( tx_ Ps k6sdf k|lt sd{rf/L kRrL; @$$ xhf/ ?k}of;Dd
u_, -ª_ / sfof{no k|dv' -!) tx_ Ps k6sdf k|lt sd{rf/L krxQ/ @$% xhf/ ?k}of;Dd
-r_ lgb]{zs Ps k6sdf k|lt sd{rf/L Psnfv ?k}of;Dd
pksfo{sf/L lgb]z { s tLg nfv ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t cfjZostfg';f/
r %$-!_ sf] k]ZsL lbg] -7]Ssf sfof{no k|dv ' -tx ^ / &_ vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ ;Dk"0f{ @$^

!$(
-3_, %& -!_ ;Demf}tf cg';f/_ sfof{no k|dv ' -tx * / (_ vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ ;Dk"0f{ @$&
/ -@_ :jLs[lt ug]]{ sfof{no k|dv ' k|jGws÷;x vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ ;Dk"0f{ @$*
lgb]z
{ s -tx !)_
@$(
lgb]{zs vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ ;Dk"0f{
@%)
pk–sfo{sf/L lgb]z { s vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ ;Dk"0f{
@%!
d'Vo k|zf;sLo clws[t vl/b ;Demf}tfsf] zt{ cg';f/ ;Dk"0f{
5 *$, *%, Dffn;fdfg lgdf{0f sfof{no k|dv ' -tx ^ / &_ b; @%@ nfv ?k}of;Dd
*^ / ** sfo{ / cGo ;]jfsf] sfof{no k|dv ' -tx * / (_ krf; nfv ?k}of;Dd
nfut cg'dfg l:js[t sfof{no k|dv' -tx !)_ tLg s/f]8 @%# ?k}of;Dd
ug]{ kfFr s/f]8 ?k}of;Dd

@$# b]lv @%#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
lgb]{zs
pksfo{sf/L lgb]z { s kRrL; s/f]8 ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t kRrL; s/f]8 ?k}of eGbf a9L
v08 ljlgod ljifo tx txut clwsf/
@%$
h *$ / k/fdz{ ;]jfsf] nfut tx !) sf] sfof{no k|dv' Ps nfv ?k}of ;Dd
*& cg'dfg :jLs[lt ug]]{ lgb]{zs kfFr nfv ?k}of;Dd
pksfo{sf/L lgb]z
{ s kRrL; @%% nfv ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t kRrL; @%^ nfv ?k}of eGbf a9L

em &^,!%^, l;naGbL b/efp kq, sfof{no k|dv ' -^ / & tx_ kRrL; nfv ?k}of;Dd
!%&, af]nkqåf/f lgdf{0f sfof{no k|dv ' -* / ( tx_ Ps s/f]8 ?k}of;Dd
!&* sfo{, dfn;fdfg tyf sfof{no k|dv
' -!) tx_ kfFr s/f]8 ?k}of;Dd
cGo ;]jf vl/bsf] lgb]{zs kGw| s/f]8 ?k}of;Dd
:jLs[lt ug]]{ pksfo{sf/L lgb]z { s k}t+ L; s/f]8 ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t k}t+ L; s/f]8 ?k}of eGbf a9L
` !&% -#_ k/fdz{ ;]jfsf] k|:tfj tx !) sf] cfof]hgf k|dv ' kfFr nfv ?k}of;Dd

!%)
:jLs[t ug]{ lgb]{zs bz nfv ?k}of;Dd
pksfo{sf/L lgb]z { s krf; nfv ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t krf; nfv ?k}of eGbf a9L
6 !&(-!_ ;f]em} vl/b ug]{ sfof{no k|dv ' -tx ^ / &_ krxQ/ @%& xhf/ ?k}of;Dd
:jLs[lt -dfn;fdfg, sfof{no k|dv ' -tx * / (_ Ps nfv ?k}of;Dd
cGo ;]jf / lgdf{0f sfof{no k|dv' -tx !)_ b'O{ nfv ?k}of;Dd
sfo{ vl/b_ lgb]{zs tLg nfv ?k}of;Dd
pksfo{sf/L lgb]z { s rf/ nfv ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;lso clws[t kfFr nfv ?k}of;Dd

@%$ b]lv @%&= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
v08 ljlgod ljifo tx txut clwsf/
x]lnsK6/af6 9'jfgL d'Vo k|zf;lso clws[t Ps k6sdf bz nfv ?k}of+;Dd
ubf{ :jLs[t ug]{
6! !&(-!_ ;f]em} vl/b ug]{ sfof{no k|dv
' -tx !)_ Ps nfv krf; xhf/ ?k}of;Dd
:jLs[lt -k/fdz{ ;]jf lgb]{zs tLg nfv ?k}o+ f;Dd
vl/b_ pksfo{sf/L lgb]z
{ s rf/ nfv ?k}o+ f;Dd
d'Vo k|zf;lso clws[t kfFr nfv ?k}o+ f;Dd
7 !&(-*_ k|fk] f| O6/L ;fdfg vl/ pksfo{sf/L lgb]z{ s Ps k6sdf Ps s/f]8 ?k}of;Dd
-u_ b ug{ :jLs[lt ug]]{ d'Vo k|zf;sLo clws[t Ps s/f]8 ?k}of eGbf a9L

8 !*! 3/ hUUff ef8fdf sfof{no k|dv' -tx ^ / &_ aflif{s ;f7L xhf/ ?k}of;Dd
lng :jLs[lt ug]]{ sfof{no k|dv ' -tx * / (_ aflif{s Ps nfv jL; xhf/ ?k}of;Dd

!%!
sfof{no k|dv
' -tx !)_ aflif{s Ps nfv c;L xhf/ ?k}of;Dd
lgb]{zs aflif{s b'O{ nfv rfln; xhf/ ?k}of;Dd
pksfo{sf/L lgb]z
{ s aflif{s 5 nfv ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t aflif{s 5 nfv ?k}of eGbf a9L

@%*
cGo ;DklQ ef8fdf tx !) sf] sfof{no k|dv' Ps k6sdf kRrL; xhf/ ?k}of;Dd
@%(
lng] lgb]{zs Ps k6sdf rfln; xhf/ ?k}of;Dd
pk–sfo{sf/L lgb]z{ s Ps k6sdf krf; xhf/ ?k}of;Dd
d'Vo k|zf;sLo clws[t Ps k6sdf kfFr nfv ?k}of;Dd
9 !(^ -!_ e]l/Pzg cfb]z hf/L sfof{no k|dv
' -!) tx_ ;Demf}tf /sdsf] tLg k|ltzt;Dd
-s_ ug{ :jLs[lt ug]]{ sfof{no k|dv' -!! tx_ ;Demf}tf /sdsf] kfFr k|ltzt;Dd

@%* b]lv @%(= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
pk–sfo{sf/L lgb]z
{ s ;Demf}tf /sdsf] bz k|ltzt;Dd
v08 ljlgod ljifo tx txut clwsf/
d'Vo k|zf;sLo clws[t ;Demf}tf /sdsf] kGw| k|ltzt;Dd
;ldlt ;Demf}tf /sdsf] kGw| k|ltzt eGbf a9L
0f !(* -@_ Dofb yksf] :jLs[lt sfof{no k|dv' -^ b]vL tx !@ cfkm'n] ;b/ u/]sf]df z'? ;Demf}tf
ug]]{ ;Ddsf sfof{no k|dv ' cjwLsf] kGw| k|lt;t ;Dd . @^)
tx ^ b]vL tx !) sf] sfof{no dftxtsf sfof{noaf6 k]z ePsf]df z'?
k|dv
' ;Demf}tf cjwLsf] aL; k|lt;t ;Dd @^!
lgb]z{ s÷k|fb]lzs k|dv ' dftxtsf sfof{noaf6 k]z ePsf]df z'?
;Demf}tf cjwLsf] aL; k|lt;t ;Dd @^@
pk–sfo{sf/L lgb]z
{ s dftxtsf sfof{noaf6 k]z ePsf]df z'?
;Demf}tf cjwLsf] kRrL; k|lt;t ;Dd @^#
d'Vo k|zf;sLo clws[t cfjZostfg';f/
t @@@ cltl/Qm ;do sfof{no k|dv ' -tx ^ / &_ dfl;s tL; 306fdf ga9\g] u/L b}lgs b'O{ 3G6f

!%@
sfddf nufpg] sfof{no k|dv ' -tx * / (_ dfl;s rfnL; 306fdf ga9\g] u/L b}lgs b'O{ 3G6f
-n]vf k|zf;gsf sfof{no k|dv
' -tx !)_ dfl;s krf; 306fdf ga9\g] u/L b}lgs b'O{ 3G6f
sd{rf/LnfO{ sfddf lgb]{zs dfl;s ;f7L 306fdf ga9\g] u/L b}lgs tLg 3G6f
nufpg :jLs[lt ug]_]{ pk–sfo{sf/L lgb]z { s cfjZostfg';f/
d'Vo k|zf;sLo clws[t cfjZostfg';f/
y @@@ cltl/Qm ;do sfddf sfof{no k|dv ' -tx ^, &, * / (_ dfl;s krkGg 306fdf ga9\g] u/L
nufpg -;fO{6df sfd sfof{no k|dv ' -tx !)_ dfl;s krxQ/ 306fdf ga9\g] u/L
nufpbf_ :jLs[lt ug]]{ lgb]{zs dfl;s c;L 306fdf ga9\g] u/L
pk–sfo{sf/L lgb]z { s cfjZostfg';f/

@^) b]lv @^#= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
d'Vo k|zf;sLo clws[t cfjZostfg';f/
v08 ljlgod ljifo tx txut clwsf/
b @@@ cltl/Qm ;do sfof{no k|dv
' -tx ^, &, *,( / !)_ ;fj{hlgs ljbfdf * 306f / cGo lbg b}lgs @ 306f;Dd
sfddf nufpg -l;K6 lgb]{zs cfjZostf cg';f/
8\o6' Ldf sfd
nufpbf k|lt lbg_
:jLs[lt ug]]{
w @@% nfUg] vr{ / z]jf sfof{no k|dv ' -^ / & tx Ps k6sdf kfFr nfv ?k}of;Dd @^$
z'Ns lnO{ sfo{ ug]{ sfof{no k|dv ' -* / ( tx_ Ps k6sdf bz nfv ?k}of;Dd @^%
:jLs[lt lbg] sfof{no k|dv' k|jGws÷;x lgb]z
{ s Ps k6sdf bz nfv ?k}of;Dd
lgb]z
{ s÷If]qLo lgb]z{ s Ps k6sdf krf; nfv ?k}of;Dd
pk–sfo{sf/L lgb]z { s tLg s/f]8 ?k}of;Dd @^^
d'Vo k|zf;sLo clws[t tLg s/f]8 ?k}of eGbf a9L @^&

!%#
g @@* ljB't z'Ns jf ;]jf sfof{no k|dv' -^ / & tx Ps k6sdf bz xhf/ ?k}of;Dd @^*
z'Ns;DaGwL lx;fj sfof{no k|dv ' -* / ( tx_ Ps k6sdf kRrL; xhf/ ?k}of;Dd @^(
ldnfg ug]{ jf sfof{no k|dv
' k|jGws÷;x lgb]z
{ s Ps k6sdf krf; xhf/ ?k}of;Dd @&)
;dfof]hg ug{ lgb]{zs Ps k6sdf Ps nfv ?k}of;Dd @&!
:jLs[lt ug]]{ pk–sfo{sf/L lgb]z{ s Ps k6sdf kfFr nfv ?k}of;Dd @&@
d'Vo k|zf;sLo clws[t cfjZostf cg';f/ @&#
k @#-*_ Iflos gf]S;fgLsf] d'Vo k|zf;sLo clws[t Ps k6sdf bz nfv ;Dd @&$
lx;fj ;dfof]hg ;ldlt cfjZostf cg';f/ @&%
ug]{

@^$ b]lv @&%= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&*.)%.!% sf] *&( cf}+ a}7sjf6 ePsf] rf}yf] ;+zf]wgjf6 yk .
cg';r" L–#
-ljlgod ( sf] pk–ljlgod -&_ ;+u ;DjlGwt_

g] k fn ljB' t k| f lws/0f
=========ljefu÷dxfzfvf÷zfvf

a} + s hdfgtsf] clen] v
a}+s hdfgt a}+s hdfgtsf] a}b] z
] L a}s
+ af6 a}s + hdfgt hkmt ug'{ kg]{ cj:yfdf
k]z ug]s{ f] lsl;d -lj8 a}+s hdfgt hf/L ePsf] a}s + a}+s a}+s a}+s hdfgtsf] a}s
JolQm, kmd{, a08÷k/km/d]G; hf/L ug]{ hdfgt eP hdfgt hdfgt hdfgt cjlw yk
l;=g+= a}s
+ sf] gfd hf/L + df bfjL /sd k|fKt s}lkmot
;+:yf jf a08÷k]ZsLsf] OG8f];{ ug]{ hf/L dfGo ePsf] eP ;DaGwLt a}s
/ bfjL k7fPsf] ePsf] ldlt
sDkgLsf] nflu k]z u/]sf] :jb]zL a}s + sf] ldlt /sd / /x]sf] ;f] sf]
7]
u fgf d'bf| ldlt

!%$
gfd a08_ gfd / 7]ufgf cjlw cjlw

================================== ==============================
vl/b O{sfO k|dv ' sfof{no k|dv '
cg';r
" L–$
-ljlgod !# sf] pk–ljlgod -$_ tyf ljlgod !& ;+u ;DjlGwt_

cfo Joosf] cg' d flgt ljj/0f

-s_ cfosf] cg'dflgt ljj/0f


-!_ jlu{st[ u|fxs ju{ cg';f/ ljB't ljqmL ljj/0f .
-@_ jlu{st[ u|fxs ;+Vof .
-#_ pTkfbg o'lg6 ljj/0f .
-c_ cfGtl/s pTkfbg o'lg6
-!_ hnljB't pTkfbg o'lg6 .
-@_ l8h]n kfj/xfp;af6 pTkflbt o'lg6 .
-cf_ ljB't vl/b o'lg6
-!_ ef/taf6 x'g] vl/b o'lg6 .
-@_ :jtGq ljB't pTkfbgstf{x?af6 x'g] vl/b o'lg6 .
-#_ ljB't zlQm ;Gt'ng ljj/0f (Energy Balance Sheet)
-v_ cfGtl/s >f]t cg'dfg
-!_ g]kfn ;/sf/sf] z]o/ nufgL .
-@_ cfGtl/s k"h F L ahf/af6 p7fO{g] /sdsf] cg'dfg .
-u_ j}bl] zs C0f tyf ;xof]u
-!_ j}bl] zs C0f ;xof]usf] ;Demf}tf cg';f/ k|fKt x'g] /sdsf] cg'dfg .
-@_ j}bl] zs cg'bfg ;xof]u cg';f/ k|fKtx'g] /sdsf] cg'dfg .
-3_ k"h
F Lut vr{sf] cg'dflgt ljj/0f
-!_ k|flws/0fsf] >f]tsf] k"hF Lut vr{ cg'dfgdf lgDg laa/0f x'g' kg]5{ M
-c_ rfn" jif{df ;DkGg u/L k"h + Ls/0f x'g] sfo{x? .
-cf_ utaif{sf] k|fyldstfdf /x]sf ;DkGg x'g g;s]sf cw'/f k"h F Lut sfo{ .
-O_ kl/dflh{t k|fyldstf qmddf sfof{Gjog x'g] k|:tfljt sfo{qmd .
-@_ g]kfn ;/sf/ / k|flws/0fsf] ;+oQ ' m nufgLsf] k"h
F Lut vr{ cg'dfg ubf{ lgDg laa/0f
x'g kg]5
{ M
-c_ cfjlws of]hgfn] nIo u/]sf] sfdsf] ljj/0f .
-cf_ rfn" cfof]hgfdf eO/x]sf] sfdsf] ljj/0f .

!%%
-O_ rfn" jif{;Dddf ;DkGg x'g g;Sg] eO{ cfufdL jif{df ug'{ kg]{ jf ;DkGg u/L
;Sg' kg]{ sfdsf] /sdut laa/0f .
-O{_ j}bl] zs ;xfotfsf ;DjGwdf ;Demf}tf cg';f/sf] cjlwdf ug'{ kg]{ sfdsf]
ljj/0f .
-ª_ ;+rfng ;Def/ vr{sf] cg'dflgt ljj/0fM
-!_ :jLs[t b/jGbL / sfo{/t sd{rf/L ljj/0f .
-@_ lgoldt vr{sf] sfo{qmdsf] d'Vo d'Vo sfo{ut nfut ljj/0f .
-#_ ;'wf/fTds vr{ (Preventive) sfo{qmdsf] d'Vo d'Vo nfut ljj/0f .
-$_ sfof{nosf]] lhG;L df}Hbftsf] auL{s/0fsf] ;f/f+zut /sd ljj/0f .
-%_ sfof{nosf] /sdut lhG;L vl/bsf] cg'dflgt ljj/0f .
-^_ lhG;L k|jfxsf] cg'dflgt ljj/0f .
-&_ ut jif{sf] d'Vo d'Vo sfo{ut nfut ljj/0f .
-r_ k|If]lkt ljQLo ljj/0f
-!_ k|If]lkt gfkmf gf]S;fg lx;fj .
-@_ k|If]lkt jf;nft .
-#_ k|If]lkt gub k|jfx .
-$_ :jfldTj c+zdf (Equity) ePsf] kl/jt{g ljj/0f .

cg';r" L–%
-ljlgod #* sf] pk–ljlgod -(_ ;+u ;DjlGwt_

Gf]kfn laB't k|f| lws/0f


============
a/a'emf/y k|df0f–kq

o; ==================== k|f| lws/0fsf ============>L ========================================n] cfkm\gf]] lhDdfdf


/x]sf] k|f| lws/0fsf] gubL, lhG;L sfuhkq / cGo ;DklQx? lghsf] xfnjfnf tf]lsPsf] sd{rf/LnfO{
a'emfO{ ;Sg' ePsf] k|dfl0ft ul/G5 .

======================= =========================== =========================


:6f]/ k|dv ' n]vf k|dv ' sfof{no k|dv '

!%^
cg';r
" L–^
-ljlgod #* sf] pk–ljlgod -(_ ;+u ;DjlGwt_
g]kfn ljB't k|flws/0f
============ljefu÷dxfzfvf÷zfvf
a/a'emf/y u/]sf] k|df0f

o; ==================== k|f| lws/0fsf ==========>L ============== ==========================n] cfkm\gf]] lhDdfdf /x]sf]


b]xfo adf]lhdsf] k|f| lws/0fsf] gubL, lhG;L, sfuhkq / ljj/0fx? o; ==================== k|f| lws/0fsf
xfnjfnf ==========>L ==================== ==================== nfO{ j/j'emf/y u/L lnof}÷ + lbof}M+
-s_ sfof{ n o k| d ' v sf] nfluM
!= gLltut lg0f{o / cGo cfkm\gf] lhDdfdf /x]sf kmfOnx?sf] kl~hsf ;lxtsf] ljj/0f .
@= lg0f{osf qmddf /x]sf kmfOnx?sf] l:ylt ljj/0f .
#= F Lut / ;+rfng ;+ef/sf] 5'6f[ 5'6_}[ vr{ k|ltzt .
;?jf x'bF f;Ddsf] ah]6sf] t'ngfdf -k"h
$= 7]Ssf ;Demf}tfx? (Contract Agreements) sf] ljj/0f / ;DjlGwt kmfOnx?
%= k|fljlws l:ylt / cljnDj ug'{ kg]{ sfo{x?sf] ljj/0f
^= rfn" cf=j= sf] k"lF hut tyf ;+rfng ;+ef/ sfo{x?sf] nIo / k|ult l:ylt .
&= ut b'O{ jif{ b]lv xfn;Ddsf] ljB't r'xfj6 l:ylt / ;f] ;DjGwL ljj/0fx? .
*= lhDd]jf/L tf]lsPsf] sd{rf/Lx?n] ug'{ kg]{ d'Vo sfo{x?sf] ljj/0f .
(= b/jGbL tyf df}hb' f sd{rf/Lx? -s/f/ / b}lgs Hofnfbf/L ;d]t_ sf] ljj/0f .
!)= ut b'O{ jif{ b]lv xfn;Ddsf] ljB't ljqmLsf] t'ngfdf ;+sngsf] k|ltzt .
!!= lnnfd÷ldGxf ;DjGwL eP u/]sf] sfd / ;f] sf] l:ylt .
!@= cfjf;u[x k|of]u u/]sf] eP k|of]udf NofOPsf ;j} ;fdfgx?sf] gfd ;lxtsf] ljj/0f .
!#= e'QmfgL lbg jfFsL /x]sf cf;fdLx?sf] /sd ;lxtsf] ljj/0f .
!$= :yL/ ;DklQ ef}lts k/LIf0fsf] :yLlt
-v_ n] v f k| d ' v sf] nfluM
!= cl3Nnf] dlxgf;Ddsf] ;+tn ' g k/LIf0f .
@= cl3Nnf jif{x?sf] j]?h"sf] l:ylt / km5\of}6{ sf] nflu e}/x]sf] sf/jfxLsf] l:ylt .
#= lg0f{osf kmfOnx? .
$= ;+rfngdf /x]sf] 7]Ssf ;Demf}tf / ;f] sf] l:ylt .
%= ljleGg Pn=;L= / ;f] sf] l:ylt .
^= Dofb ;dfKt x'g] tflnsf ;lxtsf] k/km/d]G;—j08 / hdfgL kqx?sf] ljj/0f .
&= lx;fj lstfj tyf n]vf ljj/0fx?sf] lhDdf /x]sf] JolQmsf] ljj/0f .
*= OG6/ o'lg6 lx;fj ldnfg eP gePsf] l:ylt .
(= ah]6sf] t'ngfdf vr{sf] k|ltzt -;+rfng ;+ef/ / k"lF hut j]Unfj]Un}_
!)= e'QmfgL lng jfFsL /x]sf] /sd ;lxtsf] ljj/0f .

!%&
!!= j}s + Jofn]G;, gubL lx;fj, r]s j's / ;f] ;DjGwL ;j} j}s + vftfsf] ljj/0f .
!@= cfGtl/s tyf clGtd n]vf kl/If0f s'g ldlt ;Ddsf] ;DkGg ePsf] 5 ;f] sf] ljj/0f .
-u_ :6f]/ k|d'vsf] nfluM
!= :6s n]h/ adf]lhd ;dfgsf] e]l/lkms];gsf] ljj/0f .
@= k"h
F Lut vr{ ;DjGwL :6f]/ O:o"sf] ef}r/x? / lhDdf lng] JolQmx?sf] ljj/0f .
#= k"/fgf lkmtf{ cfPsf ;fdfgx?sf] ljj/0f / ;f] sf] nut .
$= :6f]/ 6«fG;km/ e} cfPsf / uPsf ;fdfgx?sf] ef}r/ ;xLtsf] nut .
%= lhG;L df}Hbftsf] ljj/0f .
^= sd{rf/Lx?n] j'em]sf -vr{ gx'g_] ;fdfgx?sf] JolQmut n]h/ .
&= :6f]/ ;DjGwL cGo d'Vo d'Vo s'/fx? g5'6g\ ] u/L tof/ kfl/Psf] ljj/0f .
-3_ k| z f;g k| d ' v sf] nflu
!= sfof{nodf /x]sf sd{rf/Lx?sf] JolQmut kmfOn .
@= sd{rf/Lx?sf] ljbfsf] ljj/0f, ljbfsf] ;6[f tnj lnPsf]df ;+lrt ljbfdf s6[L ePgePsf]
l:yltsf] ljj/0f .
#= cf}ifwL pkrf/ vr{sf] clen]v .
$= sfof{no ejg tyf sfof{nox?sf] ljj/0f .
%= sfof{nosf] hUufsf] ljj/0f / ;Ssn nfnk"hf{ tyf gfkL gS;fx?sf] ljj/0f .
^= sd{rf/LnfO{ ul/Psf] ljefluo sf/jfxLsf] ljj/0f .
&= ljutjif{x?sf] xflh/L /lhi6/ / ;f] sf] nut .
*= sd{rf/L tYofÍ ljj/0f . -hGdldlt, lgo'lQm ldlt, :yfoL ldlt / a9'jf ldlt_
(= s/f/ / Hofnfbf/L sd{rf/Lsf] clen]v

j' e mfpg] j' l emlng]


x:tfIf/M x:tfIf/M
gfdM gfdM
kbM kbM
ldltM ldltM

/f] x j/ M—
x:tfIf/ M—
gfd M—
kb M—
ldlt M—

!%*
cg';r" L–&
-ljlgod %( sf] pk–ljlgod -@_ ;+u ;DjlGwt_
g] k fn ljB' t k| f lws/0f
=========ljefu÷dxfzfvf÷zfvf
k| l ttkq clen] v
vf=kf=g+=
k|lttkq k]ZsL ;fdfg pTklQ ePsf] e'QmfgL cfb]z /sd
k|lttkq vf] ns
] f] Dofb
k|lttkq /sd ljifo / aGb aGb vftf
vf]lnPsf]
l;=g+= g+= / / 7]Ssf cjlw a}s+ sf] x'g] yk ePsf] kfgf b]z pTkfbg ePsf] k|yd bf];|f] t];f| ] hDdf s}lkmot
kmd{sf]
ldlt d'b|f ;Demf}tf gfd / ldlt u/]sf] ldlt g+= ldlt / df]8]n ls:tf ls:tf ls:tf
gfd 7]ufgf ldlt

!%(
================================== ==================================
n]vf k|dv ' sfof{no k|dv '
r9fpg]sf] gfd y/M– k|dfl0ft ug]s { f] gfd y/M–
;xLM– ;xLM–
ldltM– ldltM–
cg';r
" L–*
-ljlgod () sf] pk–ljlgod -#_ ;+u ;DjlGwt_
g]kfn ljB't k|flws/0f
lgdf{ 0 f sfo{ s f] nfut Oli6d] 6 lgsfNg] tl/sf

cfO6d O{sfO{ cfO6dsf] hDdf cfO6dsf] hDdf cfO6dsf]


b//]6 kl/df0f hDdf vr{
cfO6d -!_ -r_ -6_ -r_ X -6_
cfO6d -@_ -5_ -7_ -5_ X -7_
cfO6d -#_ -h_ -8_ -h_ X -8_
OToflb

hf]8 = -j_ = -rX6+5X7+hX8 + =====================================_


js{ rf6{ :6fkm vr{ – -j_ sf] @=% k|ltztn] = )=)@%X-t_
;fgfltgf cGo vr{ – -j_ sf] @=% k|ltztn] = )=)@%X-t_
hDdf nut Oli6d]6 cÍ = !=)% X -t_
gf]6 M af]nkqsf] cÍnfO{ t'ngf ubf{ nut Oli6d]6sf] cÍ -j_ nfO{ dflgg' k5{ .

cfO6dsf] hDdf -s"n_ b//]6 lgsfNg] tl/sfM


>ldsx?sf] vr{ ====================================================== -s_
lgdf{0f ;fdfu|Lsf] vr{ ============================================== -v_
oflGqs pks/0fsf] ef8f -t}No kbfy{ ;lxt_ ================= -u_

af:tljs b//]6 -s+v+u_ = -3_


cf]e/x]8 -3 sf] !% k|=z=_ – )=!% X -ª_

hDdf b//]6 -ª_ = !=!% X -3_

gf]6M pk/f]Qm cg';f/ nfut cg'dfg tof/ u/L;s]kl5 ah]6 Joj:yfkgsf] nflu cfjZostfg';f/ hDdf
nfut cg'dfgdf d"No ;dfof]hg slG6Gh]G;L jfkt !) k|ltztn], lkmlhsn slG6Gh]G;L jfkt !)
k|ltztn] / d"No clea[lWb s/ /sd ;d]t yk u/L nfut cg'dfg sfod ug'{ kg]5 { .

!^)
cg';r
" L–(
-ljlgod (& sf] pkljlgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

dfn;fdfg jf cGo ;]jfsf] vl/b ;Demf}tf

dfn;fdfg jf cGo ;]jf vl/b ubf{ b]xfo adf]lhdsf] ;Demf}tf dWo] s'g} Ps ;Demf}tf u/L vl/b ug{
;lsg]5 M–
-s_ vf; dfn;fdfg jf cGo ;]jf cfk"lt{ ;Demf}tfM s'g} vf; sfdsf] nflu cfjZos kg]{ sRrf
kbfy{, pks/0f, kmdf{:o'l6sN;, cf}iflw, cf}hf/ jf cGo o:t} ljz]if k|sl[ tsf dfn;fdfg
vl/b ug{sf] nflu vf; dfn;fdfg jf cGo ;]jf cfk"lt{ ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 .
-v_ ;+/rgfTds jf PsfO{ b/ ;Demf}tfM vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt dfn;fdfg jf cGo ;]jf
k|flws/0fn] dfu u/]sf] ;dodf vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt b/ / zt{ adf]lhd Ps jf Ps
eGbf a9L cfk"lt{stf{af6 k|fKt ug]{ Joj:yf ug{sf] nflu ;+/rgfTds jf PsfO{ b/ ;Demf}tf
ug{ ;lsg]5 .
of] ;Demf}tfdf k|flws/0fn] vl/b ug]{ dfn;fdfg jf cGo ;]jfsf] Go"gtd / clwstd
kl/df0f v'nfpg' kg]5{ . of]] ;Demf}tf ;fdfGotof Ps jif{ eGbf j9L cjlwsf] x'g] 5}g .
-u_ ax'jifL{o ;Demf}tfM b]xfosf] cj:yfdf ax'jifL{o ;Demf}tf ug{ ;lsg]5M–
-!_ jflif{s vl/b ;Demf}tf u/L vl/b ug'{ eGbf ax'jifL{o ;Demf}tf u/L vl/b ubf{
k|flws/0fnfO{ ;f/e"t ?kdf nfe x'g] ePdf,
-@_ vl/b ;Demf}tfsf] cjlwdf vl/bsf] kl/df0f ;f/e"t ?kdf yk36 gx'g] ePdf,
-#_ vl/b ;Demf}tf cjlwe/ vl/b ul/g] dfn;fdfgsf] l8hfO{g kl/jt{g gx'g] ePdf,
/
-$_ dfn;fdfg cfk"lt{;uF ;DalGwt k|fljlws hf]lvd a9L gePdf .
-3_ l8hfO{g, cfk"lt{ / h8fg ;Demf}tfM 7"nf kfj/ KnfG6 jf kDkLª :6]zg h:tf pRr jf hl6n
k|ljlw o'Qm dfn;fdfgsf] l8hfOg ug],{ lgdf{0f :yndf cfk"lt{ u/L h8fg ug]{ k/LIf0f
;~rfng ug]{ / To:tf] dfn;fdfgsf] ;~rfng ug{ k|flws/0fsf sd{rf/LnfO{ cfjZostfg';f/
tflnd lbg] Joj:yf ug{ l8hfOg, cfk"lt{ / h8fg ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . o:tf] ;Demf}tf
l8hfOg, cfk"lt{ / h8fg sfo{ dWo] s'g} b'O{ sfo{ ug{sf] nflu ;d]t ug{ ;lsg]5 .
-ª_ 6g{ sL ;Demf}tfM pRr k|ljlwo'Qm NkfG6sf] sfo{ ;Dkfbg Ifdtf pNn]v u/L To:tf]
NkfG6sf] l8hfOg, cfk"lt{, lgdf{0f / h8fg sfo{ vl/b ;Demf}tfdf pNn]v eP
adf]lhd ;DkGg u/L k|flws/0fnfO{ x:tfGt/0f ug]{ Joj:yf ug{sf] nflu 6g{sL ;Demf}tf
ug{ ;lsg]5 .
gf] 6 M v08 -s_, -v_, -3_ / -ª_ adf]lhdsf ;Demf}tf jx'jifL{o ;Demf}tf ;d]t x'g ;Sg]5 .

!^!
cg';r
" L – !)
-ljlgod (* ;Fu ;DalGwt_

lgdf{0f sfo{sf] vl/b ;Demf}tf

k|flws/0fn] s'g} lgdf{0f sfo{ u/fpgsf] nflu b]xfosf] ;Demf}tf dWo] s'g} Ps ;Demf}tf ug{ ;Sg]5 M—
-s_ PsfO{ b/ ;Demf}tf M lgdf{0f sfo{sf] kl/df0f ;Demf}tf x'b+ fsf avt olsg gePsf] jf lgdf{0f sfo{ k|lt
PsfO{ sfo{ lan ckm SjfG6L6Ldf plNnlvt b/df u/fpg] Joj:yf ug{ PsfO{ b/ ;Demf}tf ug{
;lsg]5 . o:tf] PsfO{ b/df af]nkqbftfn] k|:tfljt lgdf{0f sfo{ ;DkGg ug{ cfjZos kg]{ ;fdu|L, >d
/ cGo s'/f ;dfj]z ug'{ kg]5 { .
k|flws/0fn] o; ;Demf}tf adf]lhd ePsf] sfd jfkt e'QmfgL ubf{ lgdf{0f :ynsf] gfk hfFraf6 olsg
ePsf]] lgdf{0f sfo{sf] kl/df0fnfO{ k|lt PsfO{ b/n] u0fgf u/L x'g cfpg] /sd e'QmfgL ug'{ kg]5
{ .
-v_ Psd'i6 /sd ;Demf}tfM e"ldut kfgLsf] kfO{knfO{g h8fg h:tf gfk hfFr ug{ sl7g x'g] lgdf{0f sfo{{
jf k'nsf] ;+/rgf h:tf gfk hfFr ug{ ;lsg] lgdf{0f sfo{ u/fpg Psd'i6 /sd ;Demf}tf ug{
;lsg]5 . of] ;Demf}tf ubf{ lgdf{0f sfo{ ;DaGwL ;a} k|sf/sf hf]lvd / bfloTj lgdf{0f Joj;foLdf
/xg] u/L ug'{ kg]5
{ .
t/ ;Demf}tf eO{ lgdf{0f sfo{ ;'? ePkl5 k|flws/0fn] lgdf{0fdf s'g} lsl;dsf] kl/jt{g ug{ cfb]z
lbPsf] sf/0fn] lgdf{0f Joj;foLsf] cfly{s bfloTj j[l4 ePdf To:tf] bfloTj k|flws/0fn] Joxf]g{'
kg]5
{ .
-u_ nfut ;f]wegf{ ;Demf}tfM lgdf{0f Joj;foLn] PsfO{ b/ ;Demf}tf adf]lhd sfd ug{ d~h'/ gug]{ jf ug{
g;Sg] 7"nf] hf]lvdo'Qm / sfd ug]{ kl/l:ylt k"jf{gd' fg ug{ g;lsg] k|sl[ tsf] lgdf{0f sfo{ u/fpgsf nflu
nfut ;f]wegf{ ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . of] ;Demf}tf u/L ul/g] lgdf{0f sfo{ jfkt lgdf{0f Joj;foLnfO{
e'QmfgL lb+bf lghn] To:tf] lgdf{0f sfo{ ubf{ u/]sf] jf:tljs vr{, ;f] sfo{sf]] lz/f]ef/ vr{ / :jLs[t
nfut cg'dfgdf pNn]v ePsf] d'gfkmf ykL x'g cfPsf] /sd e'QmfgL lbg ;lsg]5 . of] ;Demf}tf
u/L lgdf{0f sfo{ u/fpFbf nfut ;f]wegf{sf] clwstd /sdsf] ;Ldf lgwf{/0f ug'{ kg]5 { / a9L nfut
;f]wegf{ lbg' kg]{ ePdf d'Vo k|zf;sLo clws[tsf] k"j{ :jLs[tL lng' kg]5 { .
-3_ ;do / ;fdu|L b/ ;Demf}tfM vl/b ;Demf}tf ug{] ;dodf s'g} lgdf{0f sfo{sf] dd{t ;Def/ ug{ nfUg]
>d / ;fdu|Lsf] k"jf{gd' fg ug{ g;lsg] eO{ >dnfO{ ;dosf] cfwf/df / ;fdu|LnfO{ PsfO{ b/sf]
cfwf/df u0fgf u/L sfd u/fpgsf] nflu ;do / ;fdu|L b/ ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . of] ;Demf}tf ubf{
lgdf{0f Joj;foLnfO{ b]xfo adf]lhd e'QmfgL x'g] s'/f :ki6 ?kdf pNn]v ug'{ kg]5
{ M–

!^@
-!_ lgdf{0f Joj;foLsf] >dnfO{ k|lt306f jf k|lt lbg jf k|lt dlxgfsf] cfwf/df ljefhg u/L x'g
cfPsf] /sddf lz/f]ef/ vr{ / :jLs[t nfut cg'dfgdf pNn]v ePsf] d'gfkmf hf]8b\ f x'g cfpg]
/sd, /
-@_ vl/b ;Demf}tfdf plNnlvt /sdsf] ;Ldf leq /xL dd{t ;Def/ ug{ nfu]sf] ;fdu|Lsf] d"Nosf]
e'QmfgL /sd .
-ª_ l8hfOg / lgdf{0f ;Demf}tfM s'g} lgdf{0f sfo{sf] l8hfOg / lgdf{0f Pp6} lgdf{0f Joj;foLaf6 u/fpgsf]
nflu l8hfOg / lgdf{0f ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . k|flws/0fn] o; ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ;'? ubf{
k|fljlws jf k|fljlwsx?sf] ;d"xnfO{ lgdf{0f sfo{sf] l8hfO{g hfFRg nufO{ :jLs[t u/]kl5 dfq ;'? ug'{
kg]5{ . To;/L l8hfOg hfFr ug]{ k|fljlws jf k|fljlwsx?sf] ;d"xn] To:tf] l8hfO{g, 8«Oª{ tyf nfut
cg'dfg hfFr / :jLs[t ubf{ o; lgodfjnL adf]lhd hfFr tyf :jLs[t ug]{ sfo{ljlw ckgfO{ hfFr tyf
:jLs[t ug'{ kg]5{ .
-r_ Joj:yfkg ;Demf}tfM lgdf{0f sfo{sf] u'0f:t/ / ;DkGg ug]{ cjlw ;DaGwL sfg"gL Pj+ ;Demf}tfhGo
bfloTj k|flws/0f;Fu vl/b ;Demf}tf ug]{ lgdf{0f Joj;foLn] g} jxg ug]{ u/L To:tf] sfo{ lghsf]
;'k/Lj]If0f jf Joj:yfkgdf ljleGg ;j–sG6«fs6/åf/f u/fpgsf nflu Joj:yfkg ;Demf}tf ug{
;lsg]5 .
of] ;Demf}tf adf]lhdsf] sfdsf] e'QmfgL k|flws/0f;Fu ;Demf}tf ug]{ lgdf{0f Joj;foLnfO{ dfq lbO{g{ 5] .
-5_ sfo{;Dkfbgdf cfwfl/t dd{t ;Def/ jf Joj:yfkg ;Demf}tfM s'g} lgdf{0f sfo{sf] dd{t ;Def/ jf
Joj:yfkg ug{{ cfjZos kg]{ pks/0f / ljleGg PsfO{ hGo -cfO6djfOh_ sfo{ pNn]v gu/L clGtd
sfo{ ;Dkfbg dfq pNn]v u/L To:tf] lgdf{0f sfo{ u/fpgsf] nflu sfo{ ;Dkfbgdf cfwfl/t ;Def/ jf
Joj:yfkg ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 .
-h_ lk;js{ ;Demf}tfM k6s] ?kdf u/fO{ /xg' kg]{ ;fgfltgf ;Def/ / dd{t ;DaGwL lgdf{0f sfo{
cfjZos k/]sf avt u/fpgsf] nflu To:tf] lgdf{0f sfo{sf] d"No ;"rL sfod u/L lk; js{ ;Demf}tf
ug{ ;lsg]5 .
o; ;Demf}tfsf] cjlw ;fdfGotof Ps jif{ eGbf j9Lsf] x'g5
] g} .

!^#
cg';r
" L – !!
-ljlgod (( ;Fu ;DalGwt_

k/fdz{ ;] j fsf] vl/b ;Demf} t f

k|flws/0fn] k/fdz{ ;]jf vl/b ug{sf] nflu b]xfosf ;Demf}tf dWo] s'g} Ps ;Demf}tf u/L vl/b ug{ ;Sg]5M
-s_ Psd'i6 /sd ;Demf}tfM ;DefJotf cWoog, cfof]hgfsf] l8hfO{g, af]nkq ;DaGwL sfuhftsf]
tof/L h:tf :ki6 ?kdf klxrfg ePsf], k/fdz{bftfdf Go"g hf]lvd /xg] / u'0f:t/ dfkg ;lhn};uF
ug{ ;lsg] sfdsf] nflu k/fdz{ ;]jf lng Psd'i6 ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . of] ;Demf}tfdf
k/fdz{bftfn] lgwf{l/t ;dofjlw leq sfo{If]qut zt{df plNnlvt k|fljlws ljz]iftf ePsf] sfd
u/L k|flws/0f ;dIf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ / ;f] jfkt lghn] ;]jf z'Ns kfpg] s'/f pNn]v ug{'
kg]5{ .
-v_ ;doj¢ ;Demf}tfM lgdf{0f sfo{sf] ;'kl/j]If0f ug],{] 7"nf Joj;flos ;+:yfsf] Joj:yfkg ug]{ jf jfFw,
;'?Ë h:tf h6Ln ;+/rgfsf] l8hfO{g ug]{ h:tf k/fdz{ ;]jfsf] cjlw cg'dfg ug{ g;lsg] ePdf
To:tf] sfdsf] nflu ;doj¢ ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 . of] ;Demf}tfdf k/fdz{bftfsf] ;]jf z'Ns
b]xfo adf]lhd to x'g] s'/f pNn]v ug'{ kg]5 { M–
-!_ k/fdz{bftfnfO{ vl/b ;Demf}tf adf]lhdsf] sfd ug{{ jf:tljs ?kdf nfu]sf] ;don]
;Demf}tfdf plNnlvt kfl/>ldssf] b/nfO{ u'0fg u/L cfpg] /sd,
-@_ lan e/kfO{ cg';f/sf] jf:tljs k'm6s/ vr{sf] ;f]wegf{ /sd .
-u_ sfo{ ;DkGgtfsf] cfwf/df z'Ns lbO{g] ;Demf}tfM vl/b ;Demf}tfdf pNn]v ePsf] sfo{ ug{
k/fdz{bftfnfO{ cfjZos k/]sf] ;dodf jf]nfpg] u/L jf lghn] ;DkGg u/]sf] sfo{sf] cfwf/df
;]jf z'Ns lbg] u/L k/fdz{ ;]jf lng' kbf{ sfo{ ;DkGgtfsf] cfwf/df z'Ns lbO{g] ;Demf}tf ug{
;lsg]5 . of] k/fdz{bftfsf] ;]jf z'Ns To:tf] ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhd x'g5 ] .
-3_ k|ltztdf cfwfl/t ;Demf}tfM dfn;fdfg lg/LIf0f ug]{ ;]jf, cfls{6S] 6sf] ;]jf, ;'kl/j]If0f jf
cg'udg ;]jf jf cGo o:t} k|sl[ tsf ;]jf vl/b ug{ k|ltztdf cfwfl/t ;Demf}tf ug{ ;lsg]5 .
of] ;Demf}tfdf k/fdz{bftfnfO{ ;]jf z'Ns lbbf+ ;DalGwt lgdf{0f sfo{ jf cfof]hgfsf] cg'dflgt
jf jf:tljs nfut jf vl/b ul/Psf] jf lg/LIf0f ul/Psf] dfn;fdfgsf] nfutsf] k|ltzt cg';f/
lbO{g] s'/f pNn]v ug'{ kg]5
{ .
-ª_ ;]jf ;do lglZrt gePsf] ;Demf}tfM lgdf{0f sfo{ ;~rfngdf Nofpgsf nflu ;do ;dodf
cfjZos kg]{ ;Nnfxsf/, vl/b ;Demf}tf ;DaGwL ljjfb lg?k0fstf{ jf dWo:ystf{, ;+:yfut
;'wf/ jf vl/b ;DaGwL k/fdz{bftf, k|fljlws ;d:of ;dfwfgstf{ h:tf vf; sfdsf] ;DaGwdf
cfjZos k/]sf] ;dodf k/fdz{ ;]jf lngsf] nflu ;]jf ;do lglZrt gePsf] ;Demf}tf ug{
;lsg]5 . of] ;Demf}tfdf b]xfosf s'/f pNn]v ug'{ kg]5 { M–
-!_ k/fdz{bftfn] ;Demf}tfdf plNnlvt sfd k|flws/0fnfO{ cfjZos k/]sf] ;dodf vl/b
;Demf}tfdf plNnlvt b/df ug{' kg],{
-@_ k/fdz{bftfnfO{ sfd ug{ jf:tljs ?kdf nfu]sf] ;dosf] cfwf/df kfl/>lds e'QmfgL
ul/g] .

!^$
cg' ; " r L—!@
-ljlgod @)! sf] pk–ljlgod -(_ ;Fu ;DalGwt_

g]kfn ljB't k|flws/0f


===========ljefu÷dxfzfvf÷zfvf

-k"lF hut tyf dd{t ;DjGwL sfo{sf] e'QmfgL ug'{ cl3 clGtd ljn;+u ;+nUg x'g' kg]{ sfuhftx?M_

-s_ sfd u/]sf] :yfg M


-v_ sfdsf] ljj/0f M
-u_ n]vf ;+fs]lts ;+Vof / n]vfzLif{s M
-3_ :jLs[t ah]6 M
-ª_ Oli6d]6 c+sM
-r_ sfd z'? ePsf] ldltM
-5_ sfd ;DkGg ePsf] ldltM
-h_ sfd ;DkGg x'bF fsf] hDdf nfut
• lhG;L vr{ M —=============
• Hofnf vr{ M —============
• cGo vr{ M– ===========

================================== ======================= ==========================


;fO6 OGrfh{÷ k|fljlws k|dv ' n]vf k|dv ' sfof{no k|dv '


dd{t;DaGwL sfdsf] ljj/0f pNn]v ubf{ ;+If]kdf t/ s] sfd ul/Psf] xf] k|i6 j'lemg] u/L pNn]v ug'{ kb{5 .
h:t}— 6jf{Og dd{t u/]sf] xf] eg] 6jf{Og dd{t dfq gn]vL 6jf{Ogdf s] dd{t ul/Psf] xf] / sxfF b]lv sxfF;Dd
xf] ;f] ;d]t vf]Ng' kb{5 . To;}u/L nfOg lj:tf/ ePsf] xf] eg] s'g ;fOhsf] tf/, s:tf] kf]n k|of]u u/L
sltj6f tf/ tflgPsf] xf] ;f] ;d]t vf]Ng' kb{5 . lgdf{0f sfo{ k|ultsf] ljj/0f agfpFbf sfo{ z'? ePsf] aif{ b]lv
xfn;Ddsf] vr{ ljj/0f -k|To]s aif{sf] 5'l§g] u/L_ ;d]t b]vfpg' kb{5 .
dd{t ubf{ abnL ePsf d'Vo d'Vo ;fdfgx? h:t}M kf]n, tf/, pks/0f, 6«fG;km/d/, :jLr u]o/ cflb :6f]
bflvnf ePsf] k|dfl0ft sfuhft ;lxt ;+nUg x'g' kb{5 .

!^%
cg';r
" L—!#
-ljlgod *& sf] pk–ljlgod -!_ ;Fu ;DalGwt_
Kf/fdz{;j] fsf] nfut cg'dfgsf] 9fFrf @&^

;]jf vr{ lzif{s PsfO{ zLif{ssf] k|lt lzif{ssf] hDdf


-s_ -v_ O{sfO{ b/ kl/df0f
-u_ -3_

lzif{s-!_
hgzlQmsf]
kfl/>lds-ª!_
lzif{s -@_
e|d0f,a;f]jf;,dfn;fdfg jf pks/0f jf ;]jf
nufotsf ;f]wegf{ x'g] vr{ -ª@_
lzif{s-#_
tflnd, uf]i6L, sfuhft 5kfO{ jf cg'jfb
nufotsf cGo km'6s/ vr{—ª#_

s'n hDdf nfut-r_

sfof{nosf] Joj:yfkg vr{ % k|lt;t -5_


s'n nfut cg'dfg c+s-h_

!= af]nkq t'ngfsf] nflu s'n nfut cg'dfg c+s-h_ x'g5 ] .


@= kfl/>lds vr{-ª!_, ;f]wegf{ x'g] vr{—ª@_/ cGo km'6s/ vr{- ª#_sf] lj:t[t ljj/0f tof/ u/L o;
nfut cg'dfg kmf/fdsf] ;fydf /flv k|:t't ug'{ kg]5{ .
#= pk/f]St cg';f/ nfut cg'dfg tof/ ul/;s]kl5 ah]6 Joj:yfkgsf] nflu cfjZostfcg';f/
hDdf nfut cg'dfg d"No ;dfof]hg slG6h]G;L jfkt !) k|ltztn], ljleGg s/ jfkt !)
k|ltztn] / d"No clea[4L s/ /sd ;d]t yk u/L s'n nfut cg'dfg c+s sfod ug'{ kg]5 { .

∗ ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 dxfk|jGwssf] ;§f pksfo{sf/L lgb]z
{ s /flv
;+zf]wg ul/Psf] .

@&^= ;+rfns ;ldltsf] ldlt @)&$.)@.!( sf] &%# cf}+ a}7sjf6 ePsf] k|yd ;+zf]wgjf6 yk .

!^^

You might also like