HET TROPISCH REGENWOUD IN AMAZONIË

tropisch regenwouden  komen vooral voor rond de evenaar

(tussen Kreeftskeerkring en Steenbokskeerkring)

Amazonegebied = 7 miljoen km²  4,2 miljoen km² (Brazilië)

 België ≈ 30 000 km²

SITUERING

1) Venezuela
2) Colombia
3) Guyana
4) Suriname
5) Frans Guyana
6) Ecuador
7) Peru
8) Brazilië
9) Bolivia

KLIMAAT EN VEGETATIE
KENMERKEN VAN KLIMAAT
Tropisch regenwoud  constant hoge luchtvochtigheid
heel belangrijk
 grote hoeveelheid neerslag
Sommige beweren  regenwoud  geen seizoenen  niet helemaal juist

- duidelijke schommelingen  neerslagregime 11 tot 12 groeimaanden + bladvorming,

- hele jaar warm bloei, vruchtzetting, …

KENMERKEN VAN VEGETATIE

Tropisch regenwoud = ecosysteem  enorm biodiversiteit
 veel ≠ planten + dieren  ingewikkeld levend netwerk

ECOSYSTEEM = een tot evenwicht gekomen leefgemeenschap, bestaande uit

levende en niet-levende elementen die op elkaar inwerken

BIODIVERSITEIT = het aantal soorten planten en dieren in een gebied

WOUDREUZEN (500 jaar oud worden)

 80 m
 kruinen  open, los + laten licht door
BOOMLOOG
 35-50 m
 bladerdek  gesloten
 bladvorm  ellips, spitsvorm
 groei van  mossen, algen, lianen,
ONDERLAAG
 blad  groot
 plantensoorten  boomvarens,
palmen
(zaailingen van bomen)
STROOISELLAAG
 netwerk van  zwemdraden
 zorgt voor  snelle afbraak

groei van  plantenwortels

gladde, rechte stam

EPIFYT = plant die op een andere plant groeit, zelf aan fotosynthese doet en
de andere plant gebruikt om dichter bij het licht te groeien

BELANG VAN HET AMAZONEWOUD

WATERKRINGLOOP
1) groot deel  opgenomen water
(bomen)  langs
huidmondjes  atmosfeer in =
waterdamp
 deel uit van regenwaterrecyclage
2) verdamping water  door bladerdek opgevangen
 rol
3) verdamping uit vochtige bodem
 verwaarloosbaar
4) water  grond insijpelt
5) water  over bodem wegstroomt  uiteindelijk in
rivier (rechtstreeks/via grondwatertafel)
 niet gerecycleerd op plaats van neervallen

DOORSIJPELING = het indringen van het water in de bodem

AFSPOELING = afvoer van water dat niet door de bodem wordt opgenomen

EVAPOTRANSPIRATIE = het geheel van evaporatie en transpiratie

ONTBOSSING VAN HET AMAZONEWOUD

OORZAKEN
 houtskool (=energiebron)  brandstof, huishoudelijk grillen
 stuwdammen
 staalindustrie

 landbouw  soja
 veeteelt
 intensief bebouwen  bodem snel uitgeput
 eigendomsrecht  wie op een bepaalde plaats aan
landbouw doet bezit automatisch deze grond (overheid)
 houtkap  speciale hardheid/nerfstructuur
 biobrandstof  suikerriet
 houtproductie  papier
  meubels
 brandhout
 houtpulp
 infrastructuur (wegen)
 mijnbouw

BODEMUITPUTTING = uitputten van de bodem doordat er te veel

voedingstoffen aan worden onttrokken

COMMERCIËLE HOUTKAP = houtkap met als doel de verkoop van het hout

GEVOLGEN VAN DE ONTBOSSING VAN HET

AMAZONEWOUD
KLIMAATVERANDERINGEN
Bomen  CO2 opnemen  O2 afstoten (fotosynthese)
Afbranden  minder CO2 opgenomen  minder O2 geproduceerd/uitgestoten
= broeikaseffect

BROEIKASEFFECT = het opwarmend effect als gevolg van de aanwezigheid van

broeikasgassen in de atmosfeer

Brazilië  grote uitstoot broeikasgassen  factor opwarming aarde

Amazonewoud (koolstofput)  meer CO2 opnemen dan vrijgeven

WATERKRINGLOOP

1) verdamping
2) wolkenvorming
3) neerslag
4) afvloeiing
5) doorsijpeling
6) vasthouden in de
bodem

effect verdamping op omgevingstemperatuur  afkoeling

 omgevingstemperatuur daalt
effect ontbossing op omgevingstemperatuur  omgevingstemperatuur stijgt
BODEMEROSIE = het wegspoelen of wegwaaien van de bovenste bodemlaag

AFNAME VAN DE BIODIVERSITEIT

Menselijk toedoen  soorten 1 000 – 10 000 keer sneller  sterven
 dan het natuurlijke uitstervingspercentage
Medicinale planten  tropisch regenwoud  in farmaceutische industrie !

Moderne geneesmiddelen  zoals spierverslappers, middelen tegen malaria,

kanker, ziekte van Parkinson, verhoogde oogdruk

vinden juiste planten  moeilijk  nood kennis  indiaanse medicijnmannen

verdwijnen inheemse stammen  grote invloed  vinden geneeskrachtige

planten

BIOPIRATERIJ = roven van de kennis van de natuur of stelen van inheemse

planten  zonder de inheemse stammen een vergoeding te geven

Meeste medicijnmannen/medicijnvrouwen  70 jaar of ouder + geen lln

 binnen aantal jaren  kennis verloren

BEDREIGING VAN DE INHEEMSE BEVOLKING

 economische ontwikkeling + bevolkingsgroei  opp. tropisch regenwoud
verdwijnen
 leefgebied wordt ontbost of afgepakt
 sinds Bolsonaro president  Brazilië  ontbossing gestegen
 ontbost voor landbouw, mijnbouw, waterkrachtcentrales
 exotisch hout

 sterven door ziektes

 contact mensen buitenaf
 geen weerstand tegen de ziektes van buitenaf
 vermoord
 vb. illegale goudzoekers hebben 10 mensen van geïsoleerde
Amazonestam gedood
⇒ gevolgen voor biodiversiteit, inheemse bevolking, klimaatveranderingen

HOE HET AMAZONEWOUD REDDEN

ALTERNATIEVEN VOOR ONTWIKKELING
Emissiehandel  land/bedrijf teveel CO2 produceert  ha woud aankopen
 CO2 te neutraliseren
 industrielanden  industriële productie voortzetten
 woudrijke gebieden  betaald voor behoud natuur
⇒ CO2 – uitstoot + broeikaseffect  blijven

 geld  niet altijd gebruikt  juiste doeleinden

DUURZAAM BOSBEHEER

DUURZAAM = zo dat natuurlijke voorraden niet opgebruikt worden

Internationale initiatief REDD  landen die hun bossen laten staan  belonen
 gemiste inkomen gecompenseerd te dienen
 bomen een financiële waarde toe te kennen

vergoeding van rijke landen en/of organisaties

financiële compensatie  ontwikkelingslanden dient voor
 stimuleren van verantwoorde houtkap
 stimuleren van herbeplanting (bv. na mijnbouwactiviteit)
 stimuleren van het behouden van het woud (bv. natuurreservaten)

kritiek  niet concreet over rechten  inheemse volkeren + hoe financiële

middelen  hun terechtkomen
 hun eigendomsrechten bossen  meestal niet herkend

staatseigendom of privébezit
Amazonewoud  meer aandacht + bescherming  ontbossingen verschuiven
Uitvoering REDD-projecten  landen zelf afhangen
 concrete wetten opstellen + strengere controles uitvoeren
FSC = Forest Stewardship Council
 opgericht door boseigenaars, houtsectoren, sociale bewegingen,
milieuorganisaties
FSC  een duurzaam bosbeheer wereldwijd  volgens sociale, ecologische,
economische criteria
 Ecologisch = bosbeheer  respecteert ecosysteem
 zorgt biodiversiteit bos/draagkracht van
bosecosysteem  stand gehouden wordt
 Sociaal = bosbeheer optimaal rekening houden  lokale bevolking +
helpt met de welzijn

correcte + veilige omstandigheden werken

 Economisch = bosbeheer  plantmatig
 economisch rendabel  korte/lange termijn