CHEMIA KLASA 7 - przedmiotowy system oceniania – wymagania na poszczególne oceny szkolne
Wymagania podstawowe
Uczeń:
Ocena dopuszczająca
 obserwuje mieszanie
stykających się substancji;
 opisuje ziarnistą
budowę
materii;
 podaje wzory chemiczne
związków: CO2, H2O,
NaCl;
 podaje przykłady zjawisk
fizycznych i reakcji
chemicznych
zachodzących
w otoczeniu człowieka;
 definiuje pojęcie
mieszaniny chemicznej;
 odróżnia mieszaninę
jednorodną od
niejednorodnej.
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
Ocena celująca
Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra
Dział 1. Rodzaje i przemiany materii
 wymienia powtarzające  wskazuje inne przykładowe  odróżnia obserwacje od  projektuje doświadczenia
się elementy podręcznika źródła wiedzy; wniosków, wskazuje różnice; pokazujące różną szybkość
i wskazuje rolę, jaką  wymienia różne dziedziny  wyjaśnia, jaki wpływ na procesu dyfuzji;
odgrywają; chemii oraz wskazuje szybkość procesu dyfuzji ma  tłumaczy, skąd pochodzą
 wskazuje w swoim przedmiot ich zainteresowań; stan skupienia stykających symbole pierwiastków
najbliższym otoczeniu  wymienia chemików się ciał; chemicznych, podaje
produkty przemysłu polskiego pochodzenia,  porównuje właściwości przykłady;
chemicznego; którzy wnieśli istotny wkład różnych substancji;  przewiduje właściwości
 na podstawie w rozwój chemii;  analizuje i porównuje stopu na podstawie
umieszczonych  interpretuje podstawowe odczytane z układu właściwości
na opakowaniach piktogramy umieszczane na okresowego lub tablic jego składników.
oznaczeń wskazuje opakowaniach; chemicznych informacje na
substancje niebezpieczne  opisuje zasady temat właściwości fizycznych
w swoim otoczeniu; postępowania w razie różnych substancji;
 wymienia najważniejsze nieprzewidzianych  odczytuje informacje
zasady, których należy zdarzeń mających miejsce z rysunku lub zdjęcia oraz
przestrzegać na lekcjach w pracowni chemicznej; wykonuje obliczenia
chemii;  wyjaśnia, jak należy z wykorzystaniem pojęć:
 podaje nazwy formułować obserwacje, a jak masa, gęstość i objętość;
najczęściej używanych wnioski;  odróżnia metale od
sprzętów i szkła  opisuje doświadczenia niemetali na podstawie ich
laboratoryjnego, wskazuje chemiczne, rysuje proste właściwości, klasyfikuje
ich zastosowanie;
 wykonuje proste
czynności laboratoryjne:
przelewanie cieczy,
ogrzewanie w probówce i
zlewce, sączenie;
 planuje doświadczenia
potwierdzające ziarnistość
materii;
 opisuje właściwości
substancji będących
głównymi składnikami
stosowanych na co dzień
produktów, np. soli
kamiennej, cukru, mąki,
wody, miedzi, żelaza,
cynku, glinu, węgla i
siarki;
 przeprowadza
obliczenia
z wykorzystaniem pojęć:
masa, gęstość i objętość;
 posługuje się pojęciami:
substancja prosta
(pierwiastek chemiczny)
oraz substancja złożona
(związek chemiczny);
 posługuje się symbolami
pierwiastków: H, O, N, Cl,
Br, I, S, C, P, Si, Na, K, Ca,
Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn,
Ag, Hg, Au, Ba;
 wymienia drobiny, z
schematy;
 interpretuje proste
schematy doświadczeń
chemicznych;
 tłumaczy, na czym polegają
zjawiska: dyfuzji,
rozpuszczania, zmiany stanu
skupienia;
 bada właściwości wybranych
substancji (np. stan skupienia,
barwę, rozpuszczalność w
wodzie, oddziaływanie z
magnesem, przewodnictwo
elektryczne, przewodnictwo
cieplne);
 projektuje i wykonuje
doświadczenia, w których
bada właściwości wybranych
substancji (np.
rozpuszczalność w benzynie,
kruchość, plastyczność);
 odczytuje z układu
okresowego lub tablic
chemicznych gęstość,
temperaturę topnienia
i temperaturę wrzenia
wskazanych substancji;
 poszukuje w różnych
dostępnych źródłach
informacji na temat
właściwości fizycznych
substancji, np. twardości
w skali Mohsa;
pierwiastki jako
metale i niemetale;
 podaje kryterium podziału
substancji;
 wyjaśnia różnicę między
pierwiastkiem a związkiem
chemicznym;
 zapisuje wzory sumaryczne
pierwiastków występujących
w postaci cząsteczkowej;
 wyjaśnia, w jaki sposób
skład
mieszaniny wpływa na jej
właściwości;
 porównuje mieszaniny
i związki chemiczne (sposób
otrzymywania, rozdziału,
skład jakościowy, ilościowy,
zachowywanie właściwości
składników).
których są zbudowane
pierwiastki i związki
chemiczne;
 opisuje różnice w
przebiegu zjawiska
fizycznego i reakcji
chemicznej;
 wymienia przykłady
mieszanin jednorodnych
i niejednorodnych;
 sporządza mieszaniny
i rozdziela je na składniki
(np. wody i piasku, wody i
soli kamiennej, kredy i soli
kamiennej, siarki i
opiłków
żelaza, wody i oleju
jadalnego, wody i
atramentu).
 dokonuje pomiarów
objętości, masy, wyznacza
gęstość substancji o
dowolnym kształcie;
 podaje przykłady
pierwiastków – metali i
niemetali oraz związków
chemicznych;
 podaje wspólne właściwości
metali;
 wymienia właściwości
niemetali;
 wymienia niemetale, które
w warunkach normalnych
występują w postaci
cząsteczkowej;
 porównuje właściwości
metali i niemetali;
 podaje przykłady związków
chemicznych, zarówno tych
zbudowanych z cząsteczek,
jak i zbudowanych z jonów;
 planuje i wykonuje
doświadczenia ilustrujące
zjawisko fizyczne i reakcję
chemiczną;
 opisuje rolę katalizatora
reakcji chemicznej;
 opisuje cechy mieszanin
jednorodnych
i niejednorodnych;
 podaje kryteria podziału
mieszanin;
  wskazuje te różnice między
właściwościami fizycznymi
składników mieszaniny, które
umożliwiają ich rozdzielenie;
 opisuje różnice między
mieszaniną a związkiem
chemicznym lub
pierwiastkiem;
 opisuje proste metody
rozdziału mieszanin.

Dział 2. Budowa materii

 opisuje i charakteryzuje  zdaje sobie sprawę, że  zdaje sobie sprawę, że  opisuje, w jaki sposób  określa znaczenie badań
skład atomu (jądro: poglądy na temat budowy protony i neutrony nie są zmieniały się poglądy na Marii Skłodowskiej-Curie dla
protony i neutrony, materii zmieniały się na najmniejszymi cząstkami temat budowy materii, rozwoju wiedzy na temat
elektrony); przestrzeni dziejów; materii, że nie należy w sposób chronologiczny zjawiska promieniotwórczości;
 opisuje budowę układu  odczytuje z układu nazywać ich cząstkami podaje nazwiska uczonych,  wyjaśnia zjawiska
okresowego (grupy i okresowego podstawowe elementarnymi; którzy przyczynili się do tego promieniotwórczości
okresy); informacje o  za pisuje symbolicznie rozwoju; naturalnej i sztucznej;
 podaje numery i nazwy pierwiastkach informacje na temat budowy  przelicza masę atomową  rozróżnia rodzaje
grup. (symbol, nazwę, liczbę atomu w postaci 𝑍E𝐴; wyrażoną w jednostce masy promieniowania;
atomową, masę  interpretuje zapis 𝑍E𝐴; atomowej (u) na gramy,  zapisuje równania rozpadu α
atomową,  wyjaśnia związek między wyniki podaje w notacji i β–;
rodzaj pierwiastka – metal liczbą powłok elektronowych wykładniczej;  oblicza zawartość
lub niemetal); i liczbą elektronów  porównuje aktywność procentową trwałych
 definiuje pierwiastek walencyjnych w atomie chemiczną pierwiastków izotopów występujących w
jako zbiór atomów o pierwiastka a jego należących do tej samej przyrodzie na podstawie masy
danej liczbie atomowej; położeniem w układzie grupy na przykładzie litowców atomowej pierwiastka i liczb
 odszukuje w układzie okresowym; i fluorowców; masowych tych izotopów.
okresowym pierwiastek  zapisuje konfiguracje  porównuje aktywność
na elektronowe atomów chemiczną pierwiastków
 podstawie jego położenia pierwiastków, których liczba należących do tego samego
(nr grupy i okresu); atomowa nie przekracza 20; okresu na przykładzie okresu
odczytuje jego i symbol i  wyjaśnia związek między trzeciego;
nazwę; podobieństwem właściwości  omawia sposoby
 ustala liczbę protonów, pierwiastków zapisanych w tej wykorzystywania zjawiska
elektronów i neutronów samej grupie układu promieniotwórczości;
w atomie danego okresowego a budową  opisuje wpływ pierwiastków
pierwiastka, gdy dane są atomów i liczbą elektronów promieniotwórczych na
liczby atomowa i masowa; walencyjnych; organizmy;
 definiuje pojęcie  podaje przykłady  oblicza masę atomową
elektrony powłoki pierwiastków mających wskazanego pierwiastka na
zewnętrznej – elektrony odmiany izotopowe; podstawie liczb masowych
walencyjne;  określa skład jądra i zawartości procentowej
 wskazuje liczbę atomowego izotopu trwałych izotopów
elektronów opisanego liczbami: atomową występujących w przyrodzie.
walencyjnych dla i masową;
pierwiastków grup: 1., 2.,  definiuje pojęcie masy
13.–18.; atomowej (średnia mas
 definiuje pojęcie atomów danego pierwiastka
izotopu; z uwzględnieniem jego składu
 wyjaśnia różnice w izotopowego).
budowie atomów
izotopów wodoru;
 wymienia dziedziny
życia, w których izotopy
znalazły zastosowanie.

Dział 3. Wiązania i reakcje chemiczne

 definiuje pojęcie  definiuje pojęcie jonów;  wyjaśnia dlaczego gazy  podaje regułę dubletu  wyjaśnia, dlaczego mimo
wartościowości jako liczby  opisuje, jak powstają szlachetne są bierne i oktetu; polaryzacji wiązań między
wiązań, które tworzy jony; chemicznie;  wyjaśnia różnice między atomami tlenu i atomem
atom, łącząc się z  opisuje, czym różni się  zapisuje elektronowo drobinami: atomem, węgla w cząsteczce tlenku
atomami innych atom od cząsteczki; mechanizm powstawania cząsteczką, jonem: kationem węgla(IV) wiązanie nie jest
pierwiastków;  interpretuje zapisy H2, jonów na przykładzie Na, Mg, i anionem; polarne.
 obserwuje 2H, 2H2 itp.; Al, Cl, S;  odróżnia wzory
doświadczenia,  wyjaśnia pojęcie  opisuje powstawanie elektronowe,
z pomocą formułuje elektroujemności; wiązania jonowego – efektu kreskowe, strukturalne;
obserwacje i wnioski;  na przykładzie przekazywania elektronów  wyjaśnia różnice między
 definiuje pojęcia: cząsteczek walencyjnych; sposobem powstawania
reakcje HCl, H2O, CO2, NH3, CH4  ilustruje graficznie wiązań jonowych,
egzotermiczne i reakcje opisuje powstawanie powstawanie wiązań kowalencyjnych
endotermiczne; wiązań kowalencyjnych, jonowych; i kowalencyjnych
 wskazuje substraty i zapisuje wzory  opisuje rolę elektronów spolaryzowanych;
produkty, określa typ sumaryczne i strukturalne walencyjnych w łączeniu się  wyjaśnia, na czym polega
reakcji. tych cząsteczek; atomów tych samych polaryzacja wiązania;
 porównuje właściwości pierwiastków;  wyjaśnia, w jaki sposób
związków kowalencyjnych  na przykładzie cząsteczek polaryzacja wiązania wpływa
i jonowych (stan H2, Cl2, N2 opisuje na właściwości związku;
skupienia, powstawanie wiązań  przewiduje właściwości
rozpuszczalność w kowalencyjnych; związku na podstawie rodzaju
wodzie, temperatury  ilustruje graficznie wiązań i weryfikuje
topnienia i wrzenia, powstawanie wiązań przewidywania, korzystając
przewodnictwo kowalencyjnych; z różnorodnych źródeł
ciepła i elektryczności);  przewiduje rodzaj wiązania wiedzy;
 ustala wzory między atomami na  ustala wzory sumaryczne
sumaryczne podstawie różnicy chlorków i siarczków;
związków elektroujemności atomów  wyjaśnia, dlaczego nie we
dwupierwiastkowych tworzących wiązanie; wszystkich przypadkach
utworzonych przez  wskazuje związki, w których związków może rysować
pierwiastki o wskazanej występuje wiązanie wzory strukturalne;
wartościowości; kowalencyjne spolaryzowane;  rozwiązuje chemografy;
 oblicza masy  odczytuje z układu  korzystając z proporcji,
cząsteczkowe tlenków; okresowego wartościowość wykonuje obliczenia
 wskazuje reakcje maksymalną dla pierwiastków dotyczące stechiometrii
egzotermiczne grup 1., 2., 13., 14., 15., 16. równań reakcji.
i endotermiczne w swoim i 17. (względem tlenu
otoczeniu; i wodoru);
 zapisuje proste  rysuje wzory strukturalne
równania cząsteczek związków
reakcji na podstawie dwupierwiastkowych
zapisu słownego; (o wiązaniach
 opisuje, na czym polega kowalencyjnych) o znanych
reakcja syntezy, analizy wartościowościach
i wymiany; pierwiastków;
 dobiera współczynniki  na przykładzie tlenków dla
w równaniach reakcji prostych związków
chemicznych. dwupierwiastkowych ustala:
nazwę na podstawie wzoru
sumarycznego, wzór
sumaryczny na podstawie
nazwy;
 oblicza masy cząsteczkowe
związków chemicznych,
dokonuje prostych obliczeń
związanych z zastosowaniem
prawa stałości składu, np.
pozwalające ustalać wzory
sumaryczne związków
o podanym stosunku
masowym, wyznacza indeksy
stechiometryczne dla
związków o znanej masie
atomowej itp.;
 samodzielnie formułuje
obserwacje i wnioski;
 zapisuje równania reakcji
o większym stopniu trudności;
 wyjaśnia różnicę między
 substratem, produktem
i katalizatorem reakcji, zna ich
miejsce w równaniu reakcji;
 podaje przykłady różnych
typów reakcji;
 dokonuje prostych obliczeń
związanych z zastosowaniem
prawa zachowania masy.

Dział 4. Gazy

 wykonuje lub obserwuje  opisuje, na czym polega  opisuje rolę atmosfery  przewiduje skutki  oblicza wartość masy
doświadczenie powstawanie dziury ziemskiej; działalności człowieka i atomowej pierwiastków
potwierdzające, że ozonowej;  wskazuje i porównuje źródła opisuje azotu,
powietrze jest  projektuje i wielkość emisji przewidywane zmiany tlenu, na podstawie
mieszaniną; doświadczenia zanieczyszczeń do atmosfery; atmosfery; zawartości procentowej
 opisuje skład i potwierdzające skład  analizuje dane statystyczne  wyciąga wnioski na izotopów występujących
właściwości powietrza; powietrza; dotyczące emisji i obecności podstawie przeanalizowanych w przyrodzie.
 mienia źródła, rodzaje i  odczytuje z układu szkodliwych substancji danych;
skutki zanieczyszczeń okresowego i innych w atmosferze;  projektuje działania na rzecz
powietrza; źródeł informacje o  zapisuje równania reakcji ochrony atmosfery;
 opisuje właściwości azocie, helu, argonie, otrzymywania wodorków  proponuje sposoby
fizyczne i chemiczne tlenie i wodorze; (syntezy siarkowodoru, zapobiegania powiększaniu
azotu, tlenu, wodoru,  pisze równania reakcji amoniaku, chlorowodoru się dziury ozonowej;
tlenku węgla(IV). otrzymywania: tlenu, i metanu);  na podstawie mas
wodoru i tlenku węgla(IV)  wyjaśnia, dlaczego gazy atomowych helowców i mas
(np. rozkład wody pod szlachetne są bardzo mało cząsteczkowych innych
wpływem prądu aktywne chemicznie; składników powietrza
elektrycznego, spalanie wymienia ich zastosowanie; przewiduje różnice w gęstości
węgla);  planuje i/lub wykonuje składników powietrza
 planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące w stosunku do powietrza;
doświadczenie badania właściwości tlenu,  opisuje i porównuje proces
pozwalające wykryć CO2 w wodoru i tlenku węgla(IV); pasywacji i patynowania oraz
powietrzu  porównuje właściwości wskazuje metale, których te
wydychanym z płuc; poznanych gazów; procesy dotyczą.
 opisuje obieg tlenu  projektuje doświadczenia
w przyrodzie; pozwalające wykryć tlen,
 opisuje proces wodór, tlenek węgla(IV);
rdzewienia  opisuje obieg azotu
żelaza, wymienia jego w przyrodzie;
przyczyny;  opisuje właściwości gazów
 proponuje sposoby powstających w procesach
zabezpieczania przed gnilnych;
rdzewieniem produktów  na podstawie właściwości
zawierających w swoim proponuje sposób odbierania
składzie żelazo; gazów;
 wymienia zastosowanie  tłumaczy na przykładach
tlenków: tlenku wapnia, zależności między
tlenku glinu, tlenku właściwościami substancji
krzemu(IV), tlenków a jej zastosowaniem;
żelaza, tlenków węgla,  wskazuje czynniki
tlenków siarki; przyspieszające proces
 ustala wzory rdzewienia;
sumaryczne  projektuje doświadczenia
tlenków i wodorków, pozwalające ocenić wpływ
podaje ich nazwy; wilgoci w powietrzu na
 oblicza masy przebieg korozji;
cząsteczkowe  porównuje skuteczność
tlenków i wodorków. różnych sposobów
zabezpieczania żelaza i jego
stopów przed rdzewieniem;
 wymienia i opisuje
właściwości najbardziej
rozpowszechnionych tlenków
 w przyrodzie;
 dla tlenków i wodorków
wykonuje proste obliczenia
wykorzystujące prawo
stałości składu oraz prawo
zachowania masy;
 porównuje zawartość
procentową węgla w tlenkach
węgla(II) i (IV);
 korzystając z proporcji,
wykonuje obliczenia na
podstawie ilościowej
interpretacji równań reakcji
syntezy tlenków i wodorków.

Dział 5. Woda i roztwory wodne

 bada zdolność do  opisuje obieg wody  opisuje wpływ działalności  wymienia etapy  wymienia i charakteryzuje
rozpuszczania się różnych w przyrodzie; człowieka na zanieczyszczenie oczyszczania klasy czystości wody.
substancji w wodzie;  podaje nazwy procesów wód; ścieków;
 podaje przykłady fizycznych zachodzących  wskazuje różnice między  wskazuje, co należy zrobić,
substancji, które podczas zmiany stanu wodą destylowaną, aby poprawić czystość wód
rozpuszczają się w skupienia wody; wodociągową i mineralną; naturalnych w najbliższym
wodzie, tworząc roztwory  wskazuje punkt poboru  wyjaśnia, jaką rolę odgrywa otoczeniu;
właściwe; wody dla najbliższej mu woda w życiu organizmów,  wyjaśnia, dlaczego woda dla
 definiuje okolicy, stację uzdatniania rolnictwie i procesach jednych substancji jest
rozpuszczalność; podaje wody i oczyszczalnię produkcyjnych; rozpuszczalnikiem, a dla
jednostkę, w jakiej jest ścieków;  analizuje zużycie wody innych nie;
wyrażona, oraz parametry  opisuje budowę w swoim domu i proponuje  opisuje, w jaki sposób
(temperaturę i ciśnienie cząsteczki wody; sposoby racjonalnego można
dla gazów, temperaturę  podaje przykłady gospodarowania wodą; odróżnić roztwory właściwe
dla substancji stałych i substancji, które nie  planuje i wykonuje od koloidów;
ciekłych); rozpuszczają się doświadczenia wykazujące  wykonuje obliczenia
 wymienia wielkości w wodzie, tworząc koloidy
charakteryzujące roztwór i zawiesiny;
oraz podaje ich  wymienia czynniki
symboliczne wpływające na szybkość
oznaczenie rozpuszczania substancji
stałych w wodzie;
 charakteryzuje roztwór
nasycony, nienasycony
i przesycony; wskazuje
odpowiadające im punkty
na wykresie
rozpuszczalności;
 wykonuje proste
obliczenia dotyczące ilości
substancji, jaką można
rozpuścić w określonej
ilości wody we wskazanej
temperaturze;
 interpretuje treść
zadania: odczytuje i
zapisuje podane
i szukane wielkości;
 rozwiązuje proste
zadania polegające na
wyznaczeniu jednej z
wielkości ms, mr,
mrozp. lub cp, mając
pozostałe dane;
 wyjaśnia, na czym
polega proces
rozcieńczania
i zatężania roztworu.
wpływ różnych czynników na dotyczące ilości substancji,
szybkość rozpuszczania jaka może się strącić po
substancji stałych w wodzie; oziębieniu roztworu
 rysuje i interpretuje krzywe nasycanego;
rozpuszczalności;  oblicza stężenie procentowe
 porównuje zależności roztworu powstałego
rozpuszczalności ciał stałych w wyniku zmieszania
i gazów od temperatury; określonych ilości roztworów
 wyjaśnia, w jaki sposób z o znanym stężeniu.
roztworu nasyconego
można otrzymać roztwór
nienasycony i odwrotnie;
 oblicza stężenie procentowe
roztworu nasyconego w danej
temperaturze (z
wykorzystaniem wykresu
rozpuszczalności);
 oblicza stężenie procentowe
roztworu powstałego
w wyniku rozcieńczenia lub
zatężenia roztworu;
 posługuje się pojęciem
gęstości rozpuszczalnika lub
roztworu w celu wyznaczenia
masy rozpuszczalnika lub
masy roztworu;
 oblicza rozpuszczalność
substancji w danej
temperaturze, znając stężenie
procentowe jej roztworu
nasyconego w tej
temperaturze.