Fernando VII:

a volta ao absolutismo
(1814-1833)
Sexenio absolutista (1814-1820)
● Retorno do rei: volta ao Antigo Réxime
■ O rei defrauda as esperanzas liberais.
■ “Manifesto dos Persas”
● Disolución das Cortes e derrogación das reformas e da Constitución.
● Restáuranse privilexios.
● Persecución do liberalismo
■ Sociedades secretas no estrangeiro.
■ Pronunciamentos liberais (Mina, Lacy, Porlier...)

1/8
Trienio liberal (1820-1823)
● Produto do pronunciamento de Riego.
● Acatamento real da Constitución
● Amnistía.
● Novas eleccións
–Restauración da obra lexislativa liberal.
–Creación da “Milicia Nacional” (para a defensa do réxime liberal)

● Petición real de axuda á Santa Alianza

● Invasión dos Cen Mil Fillos de San Luís

2/8
A Década ominosa (1823-1833)
● Nova represión contra o liberalismo
–Fusilamentos, exilio.
–Destrución da lexislación do Trienio.

● Bancarrota + Revolución colonial

–Necesidade dunha reforma fiscal.

● Conflito dinástico:
–Lei Sálica vs. Pragmática Sanción.
–Inicio da Guerra Carlista (1ª) - 1833-1839.

3/8
A independencia da América hispana (1808-1824)
● Causas
–Ideas liberais
–Cambios na Península Ibérica.
–Ambición crioula.

● Escenarios
–América do Sur
–América Central e Norteamérica.

● Protagonistas
–Bolívar, San Martín, Sucre, O'Higgins.

● Consecuencias

4/8
Causas da emancipación colonial
Extensión das ideas liberais
●

● Asociación entre independencia e réxime constitucional.

Cambios na Península:
●

● Debílitanse os lazos entre comunidades.

Ambición das minorías crioulas

●

● Coa independencia, os crioulos ocupan o vértice da pirámide social.

● Fomento do comercio interamericano.

6/8
Escenarios e protagonistas da emancipación colonial
● As Xuntas son controladas polos crioulos, que non aceptan a autoridade da Xunta Suprema.
● Focos máis importantes da rebelión:
● Nova Granada (Venezuela), liderado por Bolívar.

● La Plata, liderado por San Martín.

● Maiores dificultades (para os crioulos) no Perú.

● Na América do Norte, a independencia foi promovida polas propias autoridades.

7/8
Consecuencias do proceso de emancipación
Para España Para as novas repúblicas:
● perde o papel de potencia imperial. ● Os intereses persoais impeden a unidade
● fica sen os recursos americanos. panamericana.
● está indefensa fronte á crise. ● Consolídase o poder dos militares, que
● só lle restan as illas do Caribe e dirixirán a política.
Filipinas. ● Esquécense os intereses da maioría da
poboación (indios, mestizos, etc.)
● Repúblicas marcadas polas desigualdades
económicas.
8/8
1. O Sexenio absolutista (1814-1820)
❖ Tras o Tratado de Valençay (1813), Fernando voltou a España.
➢ Mediante ese tratado, Napoleón asinou a paz con España e devolveu o trono a Fernando VII.

❖ A intención de Fernando VII era gobernar como un monarca absoluto.

❖ Ora ben, durante a súa ausencia tiñan arraigado en España as ideas liberais.

❖ Por iso, a primeira medida de goberno foi a derrogación da Constitución e a anulación das reformas das Cortes de Cádiz.
➢ Fernando VII goberna rodeado dunha camarilla de amigos.

❖ Ademais, iniciou a persecución dos liberais, que con todo non ficaron quietos.
➢ Entre 1815 e 1820 son numerosos os pronunciamentos, é dicir, golpes de estado realizados polo Exército para obrigar ao rei a realizar cambios.
➢ Adoitan fracasar por falta de apoio popular.
➢ Sexa como for, ao longo do reinado de Fernando VII, serán constantes os enfrontamentos entre absolutistas e liberais.

1/7
 Responde*
1. Que tipo de monarquía quería estabelecer Fernando VII ao seu regreso de Francia?
a. Absoluta b. Constitucional c. Democrática. d) Federal.

2. Cales destas medidas NON foi imposta polo monarca ao chegar a España?
a. Anulación dos decretos de Cortes.
b. Derrogación da Constitución.
c. Promulgación dunha Declaración de Dereitos española (1814)
d. Persecución dos partidarios da ideoloxía liberal.

*Corriximos as preguntas na clase, oralmente.

2/7
2. O Trienio Liberal (1820-1823)
❖ Tras moitos pronunciamentos fracasados, o dirixido por
Rafael Riego triunfou (1820).
❖ Os militares de ideoloxía liberal obrigan a Fernando a xurar a
Constitución de 1812 (repara na imaxe)
➢ Ademais, son liberados os presos políticos.
➢ Convócanse novas eleccións.
➢ Son restaurados os decretos das Cortes.
➢ Créase a Milicia Nacional.
❖ Porén, Fernando non se resigna: solicita a axuda da Santa
Alianza.
➢ O Duque de Angulema invade España cos Cen Mil Fillos de San Luís.
➢ Non hai oposición á invasión e restáurase o absolutismo.
3/7
3. A Década Ominosa (1823-1833)
● Nova represión contra o liberalismo
○ Fusilamentos, exilio.
○ Destrución da lexislación do Trienio.
● Grave crise económica
○ Bancarrota estatal polos anos de guerra e a rebelión das colonias.
○ Necesidade dunha reforma fiscal.
● Substitución da camarilla por un “consello de ministros”
○ Provoca o desgusto dos absolutistas.
○ Acusacións de favorecer a políticos liberais.
● Conflito dinástico:
○ Lei Sálica vs. Pragmática Sanción.
● Inicio da Guerra Carlista (1ª) - 1833-1839.
○ Conflito dinástico e ideolóxico.
○ A rexente María Cristina vs. Carlos María Isidro.
4/7
Responde
1. Anota os nomes e datas das tres etapas do reinado de Fernando VII.

S…………………………. T…………………………. D…………………………

( - ) ( - ) ( - )

2. Relaciona os seguintes conceptos con algunha desas etapas:

a. Cen Mil Fillos de San Luís
b. Pronunciamento de Riego
c. Pragmática Sanción.

5/7
A independencia das colonias americanas (1811-1828)
● A crise final do Antigo Réxime (guerra de independencia e revolución liberal) coincidiu coa independencias das colonias.
● A independencia tivo varias causas
○ Extensión das ideas liberais (liberdade e igualdade)
■ Exemplo dos norteamericanos e dos franceses.
■ Asociación entre independencia e réxime constitucional.
○ Descontento popular e ambición das minorías crioulas
■ A monarquía española impuña unha forte carga fiscal e monopolizaba o comercio.
■ Coa independencia, os crioulos ocupan o vértice da pirámide social.
○ Cambios na Península
■ A guerra debilitou os lazos entre comunidades.
■ A derrota naval de Trafalgar non axudou a recuperar os territorios.
● O movemento emancipador estivo dirixido por militares con ideoloxía liberal, como Simón Bolívar, Antonio José de Sucre ou José de San Martín.
● As consecuencias das colonias foron as seguintes:
○ Para España:
■ perde o papel de potencia imperial.
■ fica sen os recursos americanos.
■ está indefensa fronte á crise.
■ só lle restan as illas do Caribe e Filipinas.
○ Para as novas repúblicas americanas
■ Os intereses persoais impeden a unidade panamericana.
■ Consolídase o poder dos militares, que dirixirán a política.
■ Esquécense os intereses da maioría da poboación (indios, mestizos, etc.)
■ Repúblicas marcadas polas desigualdades económicas.
6/7
7/7

Le o texto e observa o mapa*

Primeira fase da Independencia
● Como na Península, a guerra contra Francia supuxo a creación de Xuntas, que
estiveron controladas polas elites crioulas.
● A primeira independencia foi a de Paraguai (1811)
● O regreso de Fernando VII disolveu as Xuntas e freou o proceso.

Segunda fase da Independencia

● A independencia arxentina (1816) xeneralizou a insurreción no continente
americano.
● Iniciouse a guerra contra as tropas coloniais.
● Tras varias vitorias independentistas, a maioría dos territorios (a excepción de
Cuba e Porto Rico) conseguiron a independencia.

_________________________________________

1. Cita algunha das causas do movemento independentista.

2. Que xenerais destacaron?
3. Describe de xeito breve as dúas fases do proceso de independencia.
4. Cita, coa súa data, algunha vitoria independentista.

* Corriximos entre todos/as, oralmente.