1

Οι πιτσιρίκοι

Βραδάκι , σ’ ένα δρόμο της Αθήνας. Ένα τεράστιο φορτηγό είναι σταματημένο κι έχει τα
φώτα του αναμμένα. Ο Γερμανός φρουρός έχει οργανώσει την άμυνά του για να
αποφύγει ξαφνική επίθεση των σαλταδόρων. Έχει τα μάτια του δεκατέσσερα. Γιατί οι
σαλταδόροι χυμούν σαν αετοί , ακριβώς τη στιγμή που δεν τους περιμένεις και οι
ρεζέρβες κάνουν φτερά. Το λέει και το τραγούδι τους:

Να σαλτάρω , να σαλτάρω,
τη ρεζέρβα να σου πάρω !

Τα ξέρει αυτά κάθε Γερμανός που του εμπιστεύτηκαν αυτοκίνητο , γιατί πολλά είδαν
και πάθαν όλοι τους από τους σαλταδόρους. Άλλα ο κίνδυνος των πιτσιρίκων δεν είναι
μικρός. Ένας ακήρυκτος πόλεμος υπάρχει ανάμεσα στα θηρία και τα πεινασμένα
αλητάκια της Αθήνας. Η πονηριά είναι το όπλο τους. Όταν δε βάζουν την πονηριά σε
ενέργεια και κάνουν πόλεμο ανοιχτά , πάνε χαμένα. Οι Γερμανοί δε χωρατεύουν. Τις
προάλλες , μερικά παιδιά πετροβόλησαν ένα αυτοκίνητο. Λυσσασμένος φρενάρισε και
κατέβηκε ο Γερμανός. ΄Επιασε ένα παιδί. Άρπαξε το χέρι του , το έφερε στο γόνατο και
το έσπασε , να , όπως σπάζεις ένα ξύλο. Κι ο Γερμανός το παράτησε εκεί , ξανανέβηκε
στο αυτοκίνητο του κι έφυγε.

Να το βάλουν όμως κάτω οι πιτσιρίκοι; Όχι δα! Είδαν ότι ο αγώνας είναι άνισος και
δίχως πονηριά δε γίνεται. Ο Γερμανός είναι ο φοβερός Κύκλωπας , ο Πολύφημος , που
τον τρέμει όλος ο κόσμος. Παίρνει τα μέτρα του. Κοιτά γύρω. Έχει τα φώτα του
αυτοκινήτου αναμμένα. Κι ακόμα για να είναι σίγουρος , δε στέκεται σε ένα μέρος , αλλά
φέρνει βόλτα γύρω-γύρω το φορτηγό. Πρέπει οι πιτσιρίκοι να τυφλώσουν τον Πολύφημο.

Ο ορμητικός ήρωας τούτη τη φορά είναι ένα παιδάκι δέκα χρονών. Πεινασμένο ,
κουρελίδικο , εύθυμο ωστόσο και παμπόνηρο. Κρατά ένα τσιγάρο και πλησιάζει στο φανάρι
του αυτοκινήτου . Σταματά ο Γερμανός και κοιτά . Το θέλει να κάνει ; Σκύβει ο μικρός
να ανάψει το τσιγάρο από το φανάρι . Κι ο Κύκλωπας απορεί :
- Τι κάνει ;
- Καμαράτ , ανάψει σιγκαρέτ .
- Για! Και ο Κύκλωπας ξεκαρδίζεται! Τι κουτός που είναι ο πιτσιρίκος ! Να ανάψει
τσιγάρο από το ηλεκτρικό φανάρι ! Και τον κάνει χάζι .
- Ανάψει ; λέει ο Γερμανός .
- Ανάψει , καμαράτ .
- Νιχτς ανάψει.
- Εγώ σου λέω ανάψει . Βάζουμε στοίχημα ;
-Στοίγχημα;
- Άκου να δεις μάγκα. Άμα εγώ νιχτς ανάψει σιγκαρές από το φανάρι , να μου δώσεις
μια καρπαζιά. Κλαπ! Αν εγώ ανάψω σιγκαρέτ, να σου δώσω εγώ μια καρπαζιά . Κλαπ!
Και με χειρονομίες εξηγά ο πιτσιρίκος την πρότασή του στο Γερμανό. Εκείνος τον κοιτά
και διασκεδάζει.
Doc_louiza_stefanidou
 2
- Ντεν καταλαβαίνει.
- Είσαι μάπας !

Ο Γερμανός βγάζει τον αναπτήρα. Τον ανάβει και δίνει φωτιά στον πιτσιρίκο. Αλλά ο
πιτσιρίκος του κάνει χωρατά. Φου! Και σβήνει τον αναπτήρα. Ο Γερμανός τον ανάβει
πάλι. Πλησιάζει το μούτρο του ο πιτσιρίκος , φέρνει κοντά το τσιγάρο του , κάνει τάχα
πως ανάβει , ύστερα πάλι απότομα , φου ! και ξανασβήνει τον αναπτήρα. Ξεκαρδίζεται ο
Γερμανός. Χο !χο! χο! Κουτοί και πεισματάρηδες που είναι οι μικροί στην Ελλάδα! Αλλά
το αστείο παρακρατά κι ο μικρός ανάβει επιτέλους από τον αναπτήρα.
- Τάκεσιεν ! λέει ο μικρός.
- Εν τά - ξει!
- Μπράβο , ρε Χιτλερία . Τάμαθες τα ρωμέικα. Αφίτερζεν.
- Αφίτερζεν.

Κι ο Κύκλωπας με το χαμόγελο στο κρύο πρόσωπό του , κοιτά τον πιτσιρίκο που
χάνεται στο σκοτάδι. Ύστερα ετοιμάζεται πάλι να ξαναρχίσει τις βόλτες γύρω από το
αυτοκίνητο. Αλλά όταν φτάνει στο πίσω μέρος , γουρλώνει τα μάτια . Λάστιχα
κατατρυπημένα , κομμάτια ξεβιδωμένα , κομμάτια που λείπουν , σωστή καταστροφή!
Και τότε μόνο καταλαβαίνει.
- Αχ , ζόοοοοοο! Μουγκρίζει.
Λυσσά ! ουρλιάζει ! τραβά πιστόλι. Αλλά οι πιτσιρίκοι έγιναν άφαντοι…..

Δημήτρης Ψαθάς

* καμαράτ = φίλε , σύντροφε. * νιχτς = όχι , δεν

*τάκεσιεν = ευχαριστώ * αφίτερζεν = γεια σου , αντίο

Εργασίες:

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ:

1. Να βάλετε ν στο σωστό:

α) Η ιστορία αυτή διαδραματίζεται :

◼ έξω από ένα γερμανικό στρατόπεδο.
◼ σε ένα δρόμο της Αθήνας.
◼ μέσα σε ένα γερμανικό φορτηγό.

β) Οι σαλταδόροι ήταν :
◼ άνθρωποι που έκαναν σάλτα από γκρεμούς .
◼ κάποιοι που χιμούσαν στους Γερμανούς σαν αετοί.
◼ άνθρωποι της αντίστασης που έκαναν δολιοφθορές στους Γερμανούς .

Doc_louiza_stefanidou
 3
γ) Ο πιτσιρίκος έσβηνε συνεχώς τον αναπτήρα του Γερμανού γιατί:
◼ ήθελε να τον κάνει να γελά .
◼ στην πραγματικότητα δεν ήθελε να ανάψει τσιγάρο.
◼ για να κερδίσουν χρόνο οι “φίλοι” του με το φορτηγό.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ - ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ :

1. Να δώσετε μια συνώνυμη λέξη γι’ αυτήν που είναι γραμμένη με πλάγια γράμματα:

“ Οι Γερμανοί δε χωρατεύουν” ___________

“Θα σαλτάρω , τη ρεζέρβα να σου πάρω” __________
“ Κουτοί και πεισματάρηδες που είναι οι Έλληνες” ___________
“ Λυσσασμένος φρενάρισε ο Γερμανός”______________

2. Πώς θα λέγατε αλλιώς τη φράση:

• Έχει τα μάτια του δεκατέσσερα . _______________________________________

• Αλλά οι πιτσιρίκοι έγιναν άφαντοι.______________________________________
• Φέρνει βόλτα γύρω-γύρω το φορτηγό.____________________________________
• Οι ρεζέρβες κάνουν φτερά._____________________________________________

3. Τι σχήμα λόγου είναι οι πιο κάτω προτάσεις:

Μ=μεταφορά Π=παρομοίωση Υ=υπερβολή

 Οι σαλταδόροι χιμούν σαν αετοί.

 Οι ρεζέρβες κάνουν φτερά.
 Έχει τα μάτια του δεκατέσσερα.
 Με το χαμόγελο στο κρύο πρόσωπό του.
 Το έσπασε όπως ένα ξύλο.

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ:

1.Το κείμενο που διαβάσαμε είναι χρονογράφημα.

Χρονογράφημα είναι είδος λογοτεχνικού κειμένου που μιλά για γεγονότα της
επικαιρότητας με πολλή ζωντάνια και παραστατικότητα . Κάποτε εμπεριέχει και χιούμορ.

Nα εντοπίσετε και να παρουσιάσετε προφορικά:

α) το θέμα του κειμένου.
β) σημεία που δίνουν ζωντάνια .
γ) χιουμοριστικά σημεία.
Doc_louiza_stefanidou
 4
2. Να εντοπίσετε και να υπογραμμίσετε τα σημεία του κείμενου τα οποία εντείνουν την
αγωνία του αναγνώστη.

3. Στο κείμενο δίνονται πολλοί χαρακτηρισμοί για τη σκληρότητα και την απάνθρωπη
συμπεριφορά των Γερμανών.

α) Να βρείτε τους χαρακτηρισμούς αυτούς.

___________________________________________________________________

β) Να πείτε προφορικά ποιος είναι ο πιο πετυχημένος από αυτούς . Να δικαιολογήσετε

την επιλογή του συγγραφέα με βάση την μυθολογία.

γ) «Πρέπει οι πιτσιρίκοι να τυφλώσουν τον Πολύφημο».

Τι εννοεί ο συγγραφέας , τι έκαναν οι πιτσιρίκοι ακριβώς;

4. Να απαντήσετε τις πιο κάτω ερωτήσεις:

α) Πώς οργάνωσε την άμυνά του ο Γερμανός και γιατί;

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

β) Τι θα συνέβαινε νομίζετε αν ο Γερμανός υποψιαζόταν το κόλπο του πιτσιρικά ;

Δικαιολογήστε την απάντηση σας με αυτά που λέει το κείμενο.
___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

γ) Να χαρακτηρίσετε τους πιτσιρίκους από τις πράξεις τους.

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Doc_louiza_stefanidou
 5
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ:

1.Να δώσετε από το κείμενο:

3 ρήματα στον αόριστο:________________________________________________

3 θηλυκά ουσιαστικά:__________________________________________________

3 παθητικές μετοχές:_________________________________________________

3 επίθετα :_________________________________________________________

2. Να μετατρέψετε τη σύνταξη των προτάσεων από ενεργητική σε παθητική και

αντίστροφα:

 Τα παιδιά πετροβόλησαν το αυτοκίνητο.

___________________________________________________________________

 Πρέπει οι πιτσιρίκοι να τυφλώσουν τον Πολύφημο.

___________________________________________________________________

 Η άμυνα του φορτηγού έχει οργανωθεί από το Γερμανό.

___________________________________________________________________

3. Να δώσετε τους βαθμούς των επιθέτων:

ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ

ορμητικός _____________ ______________

φοβερό _____________ ______________

σωστή _____________ ______________

μεγάλος _____________ ______________

4. Να δώσετε τις προτάσεις στους χρόνους που σας ζητούνται :

α) Ο πιτσιρικά εξηγά με χειρονομίες στο Γερμανό.

( αόριστος) ______________________________________________

(υπερσυντέλικος)__________________________________________

Doc_louiza_stefanidou
 6
β) Ο Γερμανός ξεκαρδίστηκε στα γέλια .

(ενεστώτας) ______________________________________________

(μέλλ. Στιγμιαίος)__________________________________________

γ) Στους Γερμανούς εμπιστεύονταν τα φορτηγά.

(παρακείμενος)____________________________________________

(παρατατικός)_____________________________________________

5. Να βρείτε από το κείμενο την παθητική μετοχή ή επίθετο που ταιριάζει:

 αυτός που είναι πολύ εξαγριωμένος:_________________

 αυτός που έχει ενθουσιασμό για τις πράξεις του :____________

 ο πόλεμος που δεν ξεκίνησε επίσημα:____________

 αυτός που κάνει πολλά αστεία :____________

Doc_louiza_stefanidou