Professional Documents
Culture Documents
DrTin Thei
DrTin Thei
jrefrmhausmufacwf,Ofaus;rI
a'gufwmwifodef; (blrdaA')
pmayAdrmefxkwf jynfolYvufpGJpmpOf
a'gufwmwifodef; . . . . .1
2011 ckESpa'guf
f? yxrtBud
w mwifrof? d tk
e f ;yfa& 1500 jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
'dkhwm0efta&;oHk;yg;
wefzdk; ( 700 ) usyf
Ä jynfaxmifpk rNydKuGJa&; 'dkYta&;
Ä wkdif;&if;om; pnf;vHk;nDnGwfrI rNydKuGJa&; 'dkYta&;
Ä tcsKyftjcmtmPm wnfwHhckdifNrJa&; 'dkYta&;
a'gufwmwifodef; . . . . .2
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
pOf taMumif;t&m pmrsufESm
tcef; (7) 86
jy'g;vif;vdkP*f l ESihf owåaA'tjrif
rmwdum
tcef; (8) 98
pOf taMumif;t&m pmrsufESm a0ykvv ’ kdP*f l ausmufacwf,Ofaus;rI
tcef; (9) 116
-ed'gef;
Aka'¨gZdaemvdkP*f l ausmufacwf,Ofaus;rI
tcef; (1) 1 tcef; (10) 126
tnmom;,Ofaus;rI rdk;NAJvkdP*f l ausmufacwf,Ofaus;rI
tcef; (2) 5
tcef; (11) 141
tnmom;,Ofaus;rIwGifyg0ifonfhf
ausmufvufeufrsm;ESihf awGU&So
d nfhae&mrsm; jrif;rxdvkdP*f l ausmufacwf,Ofaus;rI
tcef; (3) 9 tcef; (12) 154
ausmufvufeufrsm;jyKvkyfonfh z,fcHkvkdP*f l ausmufacwf,Ofaus;rI
ausmufrsm;ESifh ausmufvufeuftrsdK;tpm;rsm;
tcef; (13) 166
tcef; (4) 30 vHkumuke;f ausmufacwf,Ofaus;rI
jy'g;vif;vdkP*f l ausmufacwf,Ofaus;rI
tcef; (5) 54 tcef; (14) 196
jy'g;vif;vdkP*f l ESihf blrad A'tjrif r&rf;uke;f ausmufacwf,Ofaus;rI
- ed*Hk; 222
tcef; (6) 70
jy'g;vif;vdkP*f l ESihf rEkóaA'tjrif - usr;f udk;pm&if;
a'gufw0wf
mwif&nf
ocdeiff; .(yJ.cl;)^
. .jynf
.3olYtwGuf..... 3
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
ed ' gef ;
jrefrmEdik if w
H iG f ausmufacwf,Ofaus;rIukd blro d ufwrf;
tm;jzifh yvdik pf wdq k if;(Pleistocene)? vGecf o
hJ nfEh pS f wpfoef;cefY
tcsdefuyif {&m0wDjrpf0Srf;wpfavQmufü ay:aygufcJhonf/
{&m0wDjrpf\ jrpfjyKqifhrsm; (River Terraces)ay:wGif
ausmufacwfvlom;wdkY toHk;jyKcJhMuaom ausmufvufeuf
rsm;udk awGU&SMd u&m 4if;wdu Yk kd tnmom;,Ofaus;rI (Anyathian
Culture)[kac:wGifcJhMuonf/ jrefrmEdkifiHwGif ausmufacwf
,Ofaus;rItaxmuftxm;rsm;jzpfaom ausmufvufeuf
ud&d,mwdkYudk t&yf&yfwGif awGUEdkifonf/ txl;ojzifh rdk;BudK;
oGm;[ktrsm;odonfh acsmarGUatmif aoG;xm;aom ykqdef
toGm;? yJcGyftoGm;ponfwdkYudk v,f,mxGef,ufonfhtcg
rsK;d wGif ay:aygufawGU&S&d wwfonf/ ,if;ypön;f rsm;udk uHtm;
avsmfpGmawGU&Sdí odrf;qnf;MuonfrSty pepfwus&SmazG
azmfxkwfum ordkif;rwifrDacwfqdkif&m vloHk;ud&d,mrsm;
tjzpf avhvmrI enf;yg;ao;onf[k qd&k acsrnf/
vGwv f yfa&;r&rDu ausmufacwf,Ofaus;rI okaw
oe0goemygol EdkifiHjcm;om;blrdaA'ynm&Sif tcsKdUonf
wm0ef0wå&m;jzifh e,fvSnfhonfhtcg c&D;oGm;[efvTJ awGU&Sd
a'gufwmwifodef; . . . . .4
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
&onfh ausmufvufeuf ypönf;rsm;udk pkaqmif;Muí uv
uwåm;jywkduf? r'&yfjywkduf ESifh NAdwdoQjywdkufrsm;odkY ay;ydkY
cJhMu\/ 1937-38 ckESpfwGif tar&duefavhvma&;tzGJU
wpfzGJUvma&mufí {&m0wDjrpfurf;wpfavQmufESifh &Srf;jynf tcef; ( 1 )
e,fawmifydkif;wGif pl;prf;avhvm&SmazGum ausmufvufeuf
ypönf; awmfawmfrsm;rsm; pkaqmif;o,f,loGm;Muonf/ {&m tnmom; ,Ofaus;rI (Anyathian Culture)
0wDjrpf0rS ;f rS ausmufacwf,Ofaus;rIonf tnmom; ,Ofaus;rI
tnmom;,Ofaus;rIonf vGefcJhonhf ESpfwpfoef;
jzpfNyD; tapmydkif;tnmom;,Ofaus;rI (Early Anyathian cefYu pwifcJhonf/ tnmom;,Ofaus;rIwGif yg0ifonhf
Culture)ESifh aESmif;ydkif;tnmom;,Ofaus;rI (Late Anyathian
ausmufvufeufrsm;udk {&m0wDjrpf\ jrpfjyKqifrh sm; (River
Culture) [lí ausmufvufeufrsm;t& cGJjcm;xm;Edkifonf/
Terraces) ay:wGif awGU&SdMu&onf/ tar&duef blrdaA'
[J[dk;tif;a[mif;a'o&Sd vHkumukef;ae&mESifh oxHkNrdKUe,f? ynm&Sif Dr.de Terra \tqkt d & {&m0wDjrpfonf ¤if;pD;qif;
r&rf;ukef;a'owGifvnf; ausmufacwf,Ofaus;rIudk awGUEdkif &m jrpfurf;0J,mwpfavQmufwGif jrpfjyKqifhig;ckudk jyKvkyfcJh
onf/ vdP k *f al e ausmufacwf,Ofaus;rIukd jy'g;vif;vdP k *f ?l aMumif; od&Sd&onf/ tqkdygjrpfjyKqifhrsm;udk jrefrmEkdifiH
Aka'¨gZdaemvdP k *f ?l a0ykvv
’ P
kd *f ?l rd;k NAv
J P
kd *f ?l z,fcv
kH P
kd *f El iS hf tv,fydkif;&Sd {&m0wDjrpfurf;rsm;wGif awGU&SdEkdifonf/
jrif;rxdvdkPf*lrsm;wGif awGU&Sd&ayonf/
(u) jrpfjyKqifhtrSwf (1) T1
yvdkifpwkdqif;tv,fydkif; (Middle Pleistocene)
oufwrf;tcsed w f iG f tay:ydik ;f {&m0wDausmufvmT rsm; (Up-
per Irrawaddian Beds) onf awmifjzpfpOfvIyf&Sm;rIrsm;
aMumifh jrifhwufapmif;axmifvmMuNyD; umv&SnfMumpGm
wkdufpm;rIrsm;jzpfay:NyD;aomtcg txufjrefrmEdkifiHwGif
us,af jymaomvGijf yifBu;D jzpfay:cJo h nf/ tqkyd gvGijf yifay:
a'gufwmwifodef; . . . . .5
2 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 3
rk;d onf;xefpmG &Gmaomumvrsm;ü ausmufp&pfcrJ sm;udk ydcYk schJ ( * ) jrpfjyKqifhtrSwf (3) T 3
Muonf/ ¤if;ydkYcstenfrsm;udk ynm&Sif de Terra u Later- umvMum&SnfpGm rkd;&GmoGef;jcif;ESifh wkdufpm;rIrsm;
itic Gravel [k ac:qkdcJhNyD; ynm&Sif Pascoe (1912) u Pla- jzpfay:NyD;aemuf jrpfjyKqifhtrSwf (2) xuf wpfqifhedrfhaom
teau Red Earth [k ac:qdc k o
hJ nf/ ¤if;wko
Yd nf {&m0wD jrpf\ jrpfjyKqifhtrSwf (3) udkjzpfay:aponf/ ¤if;onf jrpfjyKqifh
0J,mESpfbufwGif ukef;jrifhrsm;tjzpfwnf&SdNyD; yJcl;½dk;r \ rsm;wGif tus,f0ef;qHk;ESifh ta&;tygqHk;jzpfNyD; {&m0wD
qifajcavQm ajredryhf ikd ;f rsm;ESihf qufpyfwnf&odS nf/ ¤if;onf jrpfurf;rS txuf ay 90 rS 110 aytjrifhwGif wnf&Sdonf/
{&m0wDjrpf\ yxrjrpfjyKqifhtrSwf-1 (T 1) yifjzpfygonf/ jrpfjyKqifhtrSwf (3) \ atmufajcwGif oH"mwf<u,f0aom
tqkdygjrpfjyKqifhonf umv&Snfvsm;pGm wkdufpm;jcif;cH&NyD; tenfrsm;jzpfay:aeNy;D ¤if;wkt Yd ay:wGif Ekef;ajrrsm;zHk;vTrf;
aomtcg oD;jcm;wnf&adS om awmifuek ;f i,f uav;rsm;tjzpf vsuf&Sdonf/ ¤if;tay:wGif a&pD;aMumif;&mrsm;yg&Sdaom
ajymif;vJoGm;MuNyD; tjrifhaytm;jzifh 280 rS 450 aytxd oJausmufyGrsm; zHk;tkyfxm;NyD; ¤if;tay:rS 0gusifhusifh
jrifhrm;Muonf/ ta&mif&adS om oJreI af usmufrsm; zH;k tkyv
f su&f MdS uonf/ tqkyd g
oJrIefausmufudk ynm&Sif de Terra u yk*HoJrIefausmuf
( c ) jrpfjyKqifhtrSwf (2) T 2 (Pagan Silt) [kac:qdkcJhonf/ de Terra \ tqkdt& yk*H
rd;k onf;xefpmG &GmoGe;f rIaMumifh jrpfjyKqifh trSwf (1) oJrIefausmufonf tdE´d,EdkifiHtaemufajrmufydkif;rS ydkYw0g
tm; wdkufpm;ojzifh 4if;xufwpfqifhedrfhaom jrpfjyKqifh oJrIefausmuf (Potwar Silt) ESifh qifwlonf[kqkdonf/
trSwf (2) udk jzpfay:aponf/ 4if;onf us,fajymí tcsKdU (C) jrpfjyKqifhtrSwf (4) T 4
ae&mrsm;wGif cHw k ef;vsm;&Snrf sm;uJo h Ykd jzpfay:aeNy;D jrpfa&jyif qufvufí rd;k &GmoGe;f rIrsm;ESihf wdu
k pf m;rIrsm;aMumifh
txufay 180 rS 250 aytxd jrihfrm;Muonf/ 4if;tay: jrpfjyKqifhtrSwf (3) xuf wpfqifhedrfhaom jrpfjyKqifh trSwf
wGif ydkYcsaomtenfrsm;rSm teDa&mifausmufp&pfcrJ sm;ESihf (4) udk jzpfay:aponf/ 4if;onf {&m0wDjrpfurf;\ txuf
4if;wkt
Yd ay:wGif teDa&mifrS yef;a&mif&Sdaom oJvTmrsm;ydkYcs ay 60 rS 70 aytjrifhwGif wnf&Sdonf/ þurf;cHkqifh\
xm;NyD; 4if;wdkYtay:rS teDa&mif&THUvTmrsm; wnf&SdMuonf/ atmuf a jcwG i f t&G , f t m;jzif h tvwf w ef ; pm;&S d a om
teDa&mif &TUH vTmudk anmifO;D &TUH vTmeD (Nyaungu Red Earth) ausmufp&pfcJrsm;wnf&SdNyD; 4if;wkdYtay:rS oJrIefausmufrsm;
[kac:onf/ zHk;tkyfvsuf &SdMuonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .6
4 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
( i ) jrpfjyKqifhtrSwf (5) T 5
rdk;&GmoGef;rIrsm;ESifhwdkufpm;rIrsm; qufvufjzpfay:
NyD;aemuf jrpfjyKqifhtrSwf(4)atmuf wpfqifhedrfhaom jrpfjyK tcef; ( 2 )
qifhtrSwf (5) udk jzpfay:aponf/ 4if;onf {&m0wDjrpf\
jrpfjyKqifrh sm;wGif atmufq;kH tqifjh zpfí {&m0wD jrpfurf;\ tnmom; ,Ofaus;rIwiG f yg0ifonfh
txufay 40 cefYwGif wnf&Sdonf/ 4if;urf;cHkqifhwGif a&pD; ausmufvufeufrsm;ESihf awGU&So
d nfh ae&mrsm;
aMumif;&mrsm;yg&Sdaom oJyGausmufESifh yef;a&mifoJrIef
ausmufrsm;yg&Sdonf/ tqdkyg yef;a&mifoJrIefausmufudk tnmom;,Ofaus;rIukd avhvm&mwGif tydik ;f ESpyf ikd ;f
ynm&Sif de Terra u pOfhul;oJrIefausmuf (Singu Silt) cGJí avhvmEdkifonf/ 4if;wkdYrSm-
[ktrnfay;cJhonf/ þodkYjzifh {&m0wDjrpfBuD;onf ESpfaygif;
( 1 ) tapmydkif;tnmom;,Ofaus;rI
wpfoef;cefYtwGif; 4if;pD;qif;&m jrpfurf;0J,mwpfavQmufü
(Early Anyathian Culture) ESifh
jrpfjyKqifBh u;D ig;ckudk wnfaqmufcJhonf/
( 2 ) aESmif;ydkif;tnmom;,Ofaus;rI
(Late Anyathian Culture) wdkYjzpfMuonf/
tapmydik ;f tnmom; ,Ofaus;rIukd avhvm&mwGiv f nf;
tydkif;okH;ydkif; cGJjcm;avhvmEdkifonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .7
6 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 7
txl;ojzifh jcifaemifrawmifwef;ESifh pavNrdKUta&SUbuf ( 3 ) tapmydkif; tnmom;,Ofaus;rI (3)
wdw Yk iG f awGU&SMd u&onf/ tqdyk g{&d,mrsm;rS ausmufvufeuf (Early Anyathian -3)
23 ckudk awGU&SMd u&onf/ 4if;wdo Yk nf {&m0wDjrpf0rS ;f rS awGU&Sd 4if;tydkif;wGif ausmufvufeuftrsm;qHk; pkaqmif;
&&Sdonf/ pkpkaygif; 400 cefY&SdNyD; 4if;wkdYudk jrpfjyKqifh trSwf
&aom ausmufvufeufrsm;wGif oufwrf;tBuD;&ifhqHk;yif
(2) ESifh trSwf(3) &Sd ausmufp&pfvTmrsm;rS &&Sdjcif;jzpfonf/
jzpfonf/ blrdoufwrf;tm;jzifh yvkdifpwkdqif;tv,fydkif; tqdkyg ausmufvufeufrsm;udk awGU&Sd&onfhae&mrsm;rSm
oufwrf; (Middle Pleistocene) tpydkif;tcsdefujzpfNyD; rauG;? rif;bl;? a&eHacsmif;? acsmuf? yk*HESifh yckuúLa'orsm;
rdk;&GmoGef;rIrsm;jym;aom tcsed u f mvjzpfí tenfycYkd srrI sm;jym; jzpfMuonf/ 4if;ae&mrsm;teuf ta&;tBu;D qH;k rSm a&eHacsmif;
onf/ 4if;tenfrsm;onf {&m0wDjrpf\ jrpfjyKqift h rSw-f 1 ESihf acsmuf{&d,mrsm; jzpfMuonf/ 4if;wd\ Yk blro d ufwrf;rSm
ESifh yJcl;½dk;r\ qifajcavQmae&mrsm;udk wnfaqmufcJhMu txufyvdkifpwdkqif; tapmydkif;oufwrf; (Early Upper
onf/ Pleistocene) yif jzpfonf/
aESmif;ydkif;tnmom; ,Ofaus;rIudk avhvm&mwGif
tydkif;ESpfydkif; cGJjcm;avhvmEdkifonf/
( 2 ) tapmyd k i f ; tnmom;,Of a us;rI (2)
(Early Anyathian -2)
( 1 ) aES m if ; yd k i f ; tnmom;,Of a us;rI (1)
4if;tydkif;wGif ausmufvufeuf 100 eD;yg;cefYukd
(Late Anyathian -1)
oH<u,f0aom ausmuftumom;rsm;ESifhtwl anmifOD;NrdKU 4if;wdu
Yk kd awGU&S&d onfah e&mrsm;rSm rauG;? a&eHacsmif;
{&d,mrS awGU&SdMu&onf/ þ,Ofaus;rIjzpfxGef;csdefonf ESifh acsmufa'orsm;jzpfMuNyD; ausmufvufeufrsm;rSm tapm
rkd;enf;yg;onfh blrdoufwrf;tm;jzifh yvkdifpwkdqif; tv,f ydkif;tnmom;,Ofaus;rIrS ausmufvufeufrsm;ESifh uGJjym;
aESmif;ykdif; (Late Middle Pleistocene) oufwrf;tcsdefu jcm;em;Muonf/ aESmif;ydkif;tnmom; ,Ofaus;rIrS ausmuf
jzpfonf/ tqkdyg ausmufvufeufrsm;ukd jrpfjyKqifhtrSwf vufeufrsm;onf ydkrdktqifhjrifhvmaMumif; awGU&onf/ 4if;
(3) atmufrS awGU&SdMu&jcif;jzpfonf/ wkdYonf jrpfjyKqifhtrSwf (3) udk wdkufpm;NyD; aemufxyf
ydkYcsaom ausmufp&pftenfvTmrsm;ESifhtwl awGU&SdMuonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .8
8 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
aESmif;ykdif;tnmom; ,Ofaus;rI (1) wGif pkaqmif;
&&Sad om ausmufvufeufrsm;rSm rauG;NrKd U{&d,mwGif 1 ck?
a&eHacsmif;NrKd U{&d,mwGif 5 ckEiS hf acsmufNrKd U{&d,mwGif 10 ck
wdkYjzpfMuonf/ tcef; ( 3 )
a'gufwmwifodef; . . . . .9
10 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 11
awGU&Sd&onf/ jrefrmEdkifiHtv,fydkif; rauG;NrdKUESifh acsmufNrdKU &SMd uum jrefrmjynfajrmufyikd ;f wGif txufcsi;f wGi;f rS jrpfBu;D em;
tMum; {&m0wDjrpf\ jrpfjyKqifrh sm;ay:rS ausmufp&pf tenf txd ysUHESHYwnf&SdMuonf/ xkdYjyif jrefrmEdkifiHtv,fydkif;&Sd
vTmrsm;wGifvnf; awGU&SdEdkifonf/ tqdkygausmufrsm;onf {&m0wDjrpf0rS ;f a'orsm;wGiv f nf; aygrsm;pGmawGU&SMd u&onf/
rmausmuspfvspfí EdkYESpfa&mif? 0gusifhusifhta&mifrS tndK tifMuif;ausmufrsm;tjyif xef;yifrSjzpfaom xef;ausmuf
a&mifESifh oHacs;a&miftxd &SdMuonf/ 4if;wkdYonf blrd (Fossil Palm)udkvnf; jrefrmEdkifiHtv,fydkif;wGif awGU&SdEdkif
oufwrf;tm;jzifh yvdkifpwkdqif; oufwrf; (Pleistocene) onf/ 4if;wkdYonf ndK0ga&mif? tndKa&mif? oHacs;a&mifESifh
om&Sdonfjzpf&m oufwrf;EkaomaMumifh Oa&mywGifawGU&Sd teufa&mifrsm;tjzpf awGU&SdMu&onf/
&aom c&D;aw;&Syfoufwrf; (Cretaceous) &Sdonfh rD;cwf
ausmuf(0g)zvifhausmuf (Flint) rsm;avmuf trsdK;tpm; ( 3 ) ovif; (Quartz)
raumif;ay/ zvifhausmufrsm;onf oufwrf;&ifNh y;D qDvu D m ovif;onf qDvu D m(Silica) wpfrsKd ;wnf;jzifh zGUJ pnf;
(Silica) yg0ifrI ydr
k rkd sm;jym;aomaMumifh ydkrdkrmausm uspfvspf xm;aomausmufjzpfonf/ 4if;onf tMunfa&mifEiS t hf aemuf
odyof nf;vsu&f &dS m ausmufvufeufrsm; jyKvyk &f ef taumif; a&mifrsm;tjzpf awGU&onf/ ovif;Munfonf tjzLMunfa&mif
qHk;yifjzpfonf/ &Sdonf/ uGJtufaomrsufESmjyifonf qDpdkaeouJhodkY&Sdonf/
taemufa&mifovif;rsm;rSm tjzLa&mif? t0gEka&mifrStndK
( 2 ) tifMuif;ausmuf (Fossil Wood) a&miftxd &SdMuonf/
tyifrsm;aoausaomtcg NydKvJí 4if;wkdYtay:odkY
tenfrsm;zHk;tkyfvmMuonf/ tyifwkdY\ wpf½SL;rsm;twGif; ( 4 ) ovif;ausmuf (Quartzite)
odYk tenfwiG ;f rSqv D uD maysm&f nfrsm; 0ifa&mufat;cJomG ;Mu 4if;onf oJausmuf(Sandstone) rsm; toGiaf jymif;
&m wjznf;jznf; rmausmuspfvspfNyD; tifMuif;ausmuftjzpf vJjcif;aMumifh jzpfay:vmaomausmufjzpfonf/ ta&mif
odYk a&muf&o dS mG ;Mujcif; jzpfonf/ ta&miftm;jzifh EdEYk pS af &mif? tm;jzifh ndK0ga&mif? eDnKd a&mifEiS hf tndKa&mifrsm;jzpfMuonf/
0gusiu hf sit
hf a&mifEiS hf tndKa&mifrsm;txd &SMd uonf/ 4if;wko Yd nf rmausmuspfvspf odyfonf;jcif;aMumifh ausmufvufeufrsm;
blrdoufwrf;tm;jzifh wwd,,k*faESmif;ydkif;rS yvdkifpwkdqif; jyKvkyf&ef oifhawmfonf/
tapmydkif;oufwrf; (Late Tertiary - Early Pleistocene)
a'gufwmwifodef; . . . . .10
12 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 13
ausmufvufeuf trsKd;tpm;rsm; ( 3 ) ausmufyJcGyfrsm; (Hand Adzes)
4if;wkdYonf vHk;0dkif;aomausmuf(odkYr[kwf) bJOyHk
( 1 ) ckwfxpfud&d,mrsm; (Choppers)
ausmufvHk;rsm; r[kwfMubJ &SnfarsmarsmausmufvHk;rsm;wGif
4if;wdo
Yk nf ausmufMurf;vufeufrsm;jzpfMuNy;D tapm
toGm;ESpzf ufjzifzh í
hJ yHak zmfxm;Muonf/ vufuikd o f nfah e&m
ydkif;tnmom;,Ofaus;rI ausmufacwfa[mif;tcsdefu oHk;pGJ
onf {&d,mBu;D rm;Ny;D atmufbufoYkd wjznf;jznf;usO;f ajrmif;
cJhMuaom ausmufvufeufrsm; jzpfMuonf/ yHkpHtm;jzifh
oGm;um tzsm;½SL;í xdyfcRefoGm;Muonf/ tcsdKUausmufyJcGyf
t0dkif;yHk(odkYr[kwf) bJOyHkoP²mef&Sdaom ausmufp&pfcJtBuD;
rsm;rSm av;axmifhyHk (Square) ESifh pwk*HyHk (Rectangular)
pm;\ EIwfcrf;om;rsm;udk wpfzufowfzJhxm;aom ausmuf
rsm; jzpfMuonf/ 4if;wdkYudk tyifpdkufysKd;&eftwGuf ajrBuD;udk
vufeufjzpfonf/ zrf;qD;&rdaom om;aumifrsm;? opfOopfzk
wl;qG&mwGifvnf;aumif;? opfOopfzkrsm;udk wl;azmf&mwGif
ESifh tyifwdkYudk ckwfxpf&ef toHk;jyKcJhMujcif; jzpfonf/ 4if;wdkY
vnf;aumif; toH;k jyKcMhJ uonf/ 4if;wdu Yk kd ausmufacwfa[mif;
onf toGm;wpfzufwnf;ygaom BuD;rm;onfhausmufvuf
ESifh ausmufacwfopf ESpfrsKd;pvHk;toHk;jyKMuonf/
eufrsm;jzpfMuonf/
( 2 ) ckwfpOf;ud&d,mrsm; (Chopping Tools) ( 4 ) ausmufjcpfrsm; (Scrapers)
4if;wdo
Yk nfvnf; ausmufMurf;vufeufrsm;jzpfMuNy;D ¤if;wko
Yd nf toGm;ESpzf uf&NdS y;D ao;i,faomausmuf
tapmydkif;tnmom;,Ofaus;rI ausmufacwfa[mif;tcsdef vufeufrsm;jzpfMuonf/ txl;ojzifh om;aumifw\ Ydk ta&cGH
u jyKvkyftoHk;cscJhMuaom ausmufvufeufrsm;jzpfMuonf/ wGif uyfaeaomtom;prsm;udk jcpfxkwf&mwGif toHk;jyKMu
t0dkif;yHk(odkYr[kwf)bJOyHk&Sdaom ausmufvHk;rsm;udk toGm;ESpf onf/ ¤if;wkdYudkausmufacwfa[mif;ESifh ausmufacwfopf
zufpvH;k zJxh m;onfh ausmufvufeufrsm; jzpfMuonf/ zrf;qD; ESpfrsKd;vHk;ü toHk;jyKcJhMuonf/ ausmufvufeuf\toGm;
&rdaom om;aumifwdkY\ tom;rsm;? opfOopfzkESifh tyif ESpfzufvHk;udk tEkpdwfzJhí yHkazmfxm;Muonf/
rsm;udk ckwfpOf;&mwGif toHk;jyKcJhMujcif;jzpfonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .11
14 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 15
a'gufwmwifodef; . . . . .12
16 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 17
a'gufwmwifodef; . . . . .13
18 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 19
a'gufwmwifodef; . . . . .14
20 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 21
a'gufwmwifodef; . . . . .15
22 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 23
a'gufwmwifodef; . . . . .16
24 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 25
a'gufwmwifodef; . . . . .17
26 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 27
a'gufwmwifodef; . . . . .18
28 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 29
ausmufacwfopf ausmufvufeufrsm;
ausmufacwfopf ausmufvufeufrsm; (rif;bl; {&d,m)
(a&eHacsmif;? anmifOD; ESifh rauG; {&d,m)
a'gufwmwifodef; . . . . .19
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 31
a&;qGjJ c,fv, S xf m;aom vuf0g;yHpk EH pS cf ?k aeyHw
k pfcEk iS hf wd&pämef
½kyfyHkrsm;udk awGUMu&onf/ taemufbuf*lonf BuD;us,fvS
onfrSef\/ odkYaomf rGef;wnfhaygufac:onfhtrdk;ü a&wkduf
tcef; ( 4 ) pm;í ausmufrsm;yJhusum jzpfay:vmaom taygufav;
aygufrSom tvif;a&mif0ifvsuf&Sdavonf/ ay 800-cefY
k *f l ausmufacwf,Ofaus;rI
jy'g;vif;vdP tvsm;&Sdaom *lBuD;wpfavQmufvHk; twGif;wGif arSmifrdkufí
pGwfpdkxdkif;rdIif;aeygu vlom;wkdYtNrJcdkatmif;aexkdifMurnf
( 1 ) vd k P f * l w nf a e&mES i f h *l r sm;\taetxm;
r[kwfay/ tjcm;EkdifiHrsm;wGifvnf; tvm;wl*lBuD;rsm;wGif
awmifBuD;c½dkif? a&iHNrdKUe,ftwGif;&Sd jy'g;vif;*lESpfck
vlaerItaxmuftxm;rsm; rawGU&aMumif; od&&dS onf/ *l0ESihf
rSm anmifcsyf&Gmta&SUbuf oHk;rdkifausmfwGifwnf&Sdí a&ykwf
eD;uyfaomae&mrsm;wGifom aexkdifavh&Sdonf/ odkYjzpf&m
&Gma[mif;rS taemufbufwpfrikd af usmf uGma0;onf/ *layguf
vdkPf*lwl;azmfrIudk a&SUbuf*li,fwGifom jyKvkyf&efqHk;jzwf
rsm;rSm ajrjyefYrS ay 50 rS 70 aytxdjrifhaom awmifurf;
Muonf/ þ*lwGifum; tvif;a&mifESifh avaumif;avoefY
yg;,HwGif awmifbufodkYrsufESmjyKvsuf&Sdonf/ xHk;ausmuf*l
aumif;pGm&onf/ rd;k vnf;vH\ k / *ltwGi;f ajrjyifay:ü ausmufcJ
rsm;jzpfonfhtm;avsmfpGm txl;ojzifh taemufbufvdkPf*l
t&G,ftpm;pm; jyefYBuJaeonfudk awGU&Sd&onf/
BuD;\ twGif;ydkif;rSm obm0tavsmuf ausmufpufyef;qGJ
rsm;? ausmufpufrdk;arQmfrsm;jzifh qef;us,fvSayonf/ ,if;
( 2 ) vd k P f * l w l ; azmf r I
*lrSm vdkPf*lwpfckwnf; r[kwfbJ us,f0ef;aom *lBuD;udk;ckrQ
ta&SUbuf*w l iG f yxrOD;pGmprf;oyfw;l azmfonfh usi;f
pDwef;vsuf wpfckESifhwpfckrSm usOf;ajrmif;aom *li,frsm;jzifh
&Snfüyif ajrvTmrsm;onf yuwdtwkdif;wnf&Sdaeonfudk
qufvsuf&Sdonf/ udkuf 200 cefYuGma0;aom ta&SUbuf*l
awGU&ojzifh rsufarSmufacwfwGif *lwGif;odkY 0ifa&mufMuol
rSm rBu;D us,v f aS cs? odaYk omf yef;csyD rkH sm;onf þ*li,ftwGi;f
rsm;onf ajrtay:,HwGifom vIyf&Sm;oGm;vmMuí wl;qG
üom &Sdayonf/ ,if;*l\tv,fwGif *leH&HrSma&SUodkYpGef;xGuf
zsuqf ;D rI vH;k 0r&Sad o;aMumif; odomonf/ ,if;tajctaeudk
aeojzifh ESpfydkif;uefYxm;onfh taetxm;jzpfaeonf/ aq;
od&onfrSm qufvufwl;azmfprf;oyfrItwGuf rsm;pGmtm;
a&;yef;csrD sm;rSm tqdyk gtv,fe&H w H iG f ajrjyiftxuf 10 ay
wufzG,f&mjzpf\/ rlvajrvTmrsm;rS awGU&Sd&onhf a&S;a[mif;
rS 12 aycefYtjrifhwGif a&;qGJxm;jcif;jzpf\/ eDndKa&mifjzifh
30
a'gufwmwifodef; . . . . .20
32 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 33
ypönf;rsm;udk orkdif;taxmuftxm;twGuf pdwfcsvufcs wl;azmf&mwGif uspfvspfaooyfaomabmifrsm; csefrxm;Edkif
toHk;jyKEkdifrnfjzpfayonf/ ajrtaetxm;r,dk,Gif;aomf yg/ *ltrkd;ay:rS NydKusonhf ausmufwHk;BuD;rsm;atmufwGif
vnf; vlrsm;rSDwif;aexdkifonhf umvtwGif; jzpfay:cJhaom vnf; ausmufvufeufESifh t½dk;prsm;udkawGU&ojzifh a&S;us
ajrvTmxkoHk;aycGJwGif ,Ofaus;rIwpfrsKd;wpfpm;wnf;&SdcJhaom aMumif;odomonf/ ajrtrsK;d tpm;"mwfcpJG rf;oyf&efEiS fh oD;ESH
vlrsm;toHk;jyKoGm;onhf 0w¬Kypönf;rsm;om a&m>yrf;epfjrKyf opfyifrsK;d aph0wfreI rf sm; &Sd r&Sd okawoejyK&eftwGuf ajrqD
vsuf&SdaMumif; awGU&\/ xkdrSatmufodkYqufí wl;azmfonhf vTm toD;oD;rS ajrerlemrsm;udk pepfwuspkaqmif;cJhygonf/
tcg xHk; ausmufp &pfr sm;jzifh rmausmaeaom obm0 *ltrSwf (1) [k ac:wGio f nhf ta&SUbuf*rl mS ESpyf ikd ;f
ajrvTmodkY a&mufavonf/ qufvufí pwk*HtuGufrsm; &S&d m? taemufbufyidk ;f wGif rMumao;aomumvu pwk&ef;
owfrw S wf ;l azmfNy;D vQif wpfuu G Ef iS hf wpfuu G t f Mum;wGif ajr t*Fawcif;atmufcHjyKvkyfí wnfaqmufxm;aom apwD
abmifESpfaytus,f csefvSyfxm;onf/ ,if;odkY csefxm;jcif; i,fwpfql&Sdonf/ xkdYaMumifh ,if;taemufbufykdif;wGif
tm;jzifh *l\tvsm;vku d Ef iS hf teHvu dk jf zwfyikd ;f yHrk sm;udk avhvm us,u f s,jf yefjY yefY rwl;Ekid cf yhJ g/ vlwpfa,muftvsm;arSmufí
rSwfwrf;wifEdkifonf/
vQKd0ifEdkif½HkrQomus,faom vdkPf*lESpfck\ tpydkif;ESifh apwD
oHk;aycGJrQtxl&Sdaom *ltwGif;txufykdif;ajrvTmrSm
Oypm tjyifydkif;wkdYwGif wl;azmfEkdifygonf/
ausmufacwfvlom;wkdY aexkdifaomumvwGifjzpfay:vm
*ltrSwf (2) [k owfrSwfxm;aom taemufbuf
onhf ajrxkjzpfojzifh ,if;ajrom;udw k ;l azmf&mrS ausmufvuf
*lBuD;wGifrl *l0\ab;wpfbufwpfcsufü&Sdaom trkd;edrfhedrfh
eufrsm;udk&&Sdonf/ xkdYtjyif ajrpmrsm;udk qefcgcsjcif;jzifh
wd&pämeft½dk;tydkif;tprsm;? c½kcGHrsm;? rD;aoG;tydkif;tprsm;? *li,fESpfckwGifom prf;oyffwl;azmfEkdifonf/ *lrBuD;twGif;ürl
ajreDcJrsm;ESifh tkd;jcrf;uGJtenf;i,fudk a&G;xkwf&&Sdonf/ ajr vlaeonhftaxmuftxm; vHk;0rawGU&ay/
vTmrsm;udk ig;ydkif;cGJjcm;avhvmEkdifonf/ xHk;ausmuf*lrsm;
twGif;ü awGU&avh&Sdaomajrxkonf rkd;a&wpdrfhpdrfhwkdufpm; ( 3 ) ausmuf v uf e uf u d & d , mrsm;
wl;azmf&&Sdonhf ausmufwHk;ausmufcJrsm;teuf
í wjznf;jznf;rkdYarmufvmaom Ekef;ajrrsm;omjzpfMuonf/
vufeufu&d , d m rjyKvyk &f ao;onhf ausmufcEJ iS hf tydik ;f tp
ta&mifESifh xHk;"mwf tenf;trsm;om uGJjym;onf/ txl;
rsm;udk pGefYy,fNyD;aemuf tMurf;xnfESifh yHkazmfNyD; ud&d,m
ojzifh *l\twGif;ydkif;wGif rD;ckd;a&mifEkef;ajrrsm;jynhfaeojzifh
a'gufwmwifodef; . . . . .21
34 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 35
aygif; 1600 ausmfudk pkaqmif;&&Sdonf/ ¤if;wkdYteuf okaw tpm; owfrw S jf cif;u ydík &Si;f vif;onf/ þenf;jzifh jy'g;vif;
oetwGuftoHk;0ifrnhf ausmufvufeuf 422 ckudkom *lrS awGU&Sd&aom ausmufvufeufrsm;udk atmufygtwkdif;
,laqmifcJhonf/ usefypönf;rsm;udk pcef;teD;wpfae&mwGif (7) rsKd; cGJjcm;xm;Edkifonf/
rSwfom;í jrKyfESHxm;&pfcJhonf/ rsm;aomtm;jzifh vufeuf
ud&d,mrsm;jyKvkyf&mwGif ausmufp&pfvHk;rsm;udk ukefMurf; (u) ausmufp&pfvHk;rsm; (Pebbles)
tjzpf toHk;jyKonf/ omreftm;jzifh ausmufp&pfvHk;rsm;udk ¤if ; wk d Y u d k t0d k i f ; yH k (od k Y ) bJ O yH k p onf j zif h
jrpf½dk; acsmif;½dk;wpfavQmufwGifom awGUEdkifonf/ ,ckuJhodkY awGU&SdMu&NyD; ¤if;wkdYonf ausmufvufeuf
awmifukef;ay:&Sd *ltwGif;wGif awGU&jrif&onfrSm ausmuf rsm;jyKvkyf&eftwGuf ukefMurf;ypönf;rsm;
acwfvlom;wkdYu toHk;jyK&ef o,faqmifvmMujcif;aMumifh (Raw Materials) jzpfMuonf/
omjzpfav&m vufeufjyKvkyf&ef ukefMurf;tjzpf pkaqmif;
xm;aMumif; odomonf/ xkaYd Mumifh ausmufp&pfv;kH erlemrsm; ( c ) ckwfxpfud&d,m (Chopper)
udkvnf; vufeufud&d,mrsm;ESifhtwl a&G;,lcJhygonf/ ¤if;wkdYonf wpfrsufESmwGifom qpfxm;NyD;
jy'g;vif;*lrS ausmufvufeufrsm;onf tMurf;qpf toGm;rSmt0dkif;? bJOyHk (odkYr[kwf) tajzmifh
xm;onfomrsm;ojzifh ausmufacwfa[mif; ud&d,mrsm; jzpfonf/ rsm;aomtm;jzifh ausmufp&pfvHk;
oP²mefjzpfMuonf/ tcsKdUvufeufrsm;rSm toGm;ykdif;wGif rsm;jzifh jyKvkyfxm;onf/
xlxyfvsuf&Sdojzifh tNyD;rowfao;aom ud&d,mtqifhwGif
om&Sdonf/ ausmufp&pfvHk;rsm;jzifh jyKvkyfaom ud&d,mwkdY ( * ) ckwfpOf;ud&d,m (Chopping Tool)
wGif obm0ausmufom; rsufESmjyifudk wpfrsufESmwGifvnf; ¤if;wkdYonf ESpfrsufESmvHk;qpfxm;í rsm;
aumif;? ESprf suEf mS pvH;k wGiv
f nf;aumif;? ab;rsuEf mS rsm;wGif aomtm;jzifh toGm;wGefYaeonf/
vnf;aumif; awGU&SdEdkifonf/ tcsKdUud&d,mrsm;udk om;aumif
rsm; zsufonhftcg ckwfpOf;&müvnf; toHk;jyKEkdifonf/ (C) yJc Gy f (Hand Adze)
opf0g;ckwf&müvnf; toHk;jyKEdkifonfjzpfojzifh oHk;tifudk ¤if;wkdYonf av;axmifh (odkYr[kwf) pwk*H
vku
d í f trsK;d tpm;cGjJ cif;xuf? qpfvyk yf akH zmfru
I v
kd u
dk í
f trsK;d &Snaf rsmarsmyHjk zpfonf/ toGm;rSm vufuikd f
a'gufwmwifodef; . . . . .22
36 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 37
t½dk;ESifh uefYvefYjzwfaeonf/ vufudkifukd tcsKUd ausmufvufeufrsm;rSm ausmufw;kH Bu;D rS qpfxw k f
rwyfbJ toHk;jyKvQiv f nf; vufwHEiS hf uefv
Y efY ,l&onfjzpf&m a&S;OD;pGm ausmufwHk;BuD;ukd ayjyif (Striking
jzwfaeonf/ Platform) azmfNy;D rS ausmufwjl zifh xkzo hJ nhf vu©Pmrsm;
( i ) vufudkifrJhykqdef (Hand Axe) awGU&onf/ ,if;odkYjyKvkyfonhftcg tcsKdUaom ausmufjcpf
¤if;wkdYonf &Snfarsmarsm yHkoP²mef&Sdonf/ rsm;\ 0rf;ykid ;f wGif cH;k jyif (Bulb of Percussion) ESihf vdiI ;f &pf
tay:xdyfydkif;um;í atmufydkif;odkY wjznf; (Ring) rsm;xifaeonfudk awGU&onf/
jznf; tzsm;½SL;oGm;onf/ toGm;ESpzf ufv;kH udk ausmufacwfopf vufeufud&d,mrsm;rSm toGm;a&m
qpfxm;onf/ udk,fxnfudkyg acsmarGUaeatmif aoG;xm;avh&Sdonf/ ,if;
( p ) ausmufjcpf (Scraper) wku Yd kd t&yfac:tm;jzifh rk;d BuKd ;oGm;[kac:Mu\/ jy'g;vif;*lwiG f
¤if;wdkYonf rsm;aomtm;jzifh ausmufwHk;rS rkd;BudK;oGm;vkd tjynhfaoG;xm;aom ud&d,mrsm; rawGU&acs/
qpfxw k af om ausmufvmT (odrYk [kw)f tykid ;f odkYaomf toGm;udkom aoG;xm;aom ausmufjcpfrsm;ESifh
tprsm;jzpfí om;aumifrS ta&cGHcGm&ef? tjynhfeD;yg; aoG;xm;aom ykqdefoGm; ti,fpm;ESpfckudk
ta&jym;rS tom;rsm;jcpfxkwf&eftwGuf awGU&S&d onf/ yHak zmfNy;D aom tcsKUd ykqed o f mG ;wkrYd mS vnf; tacsm
toHk;jyKonf/ aoG;vkdufygu ausmufacwfopfud&d,mtwkdif; jzpfvmEdkif
(q) ausmufuGif; (Stone Ring) onf/
¤if;wkdYonf cyfjym;jym; yHkoP ²mef&Sdaom odaYk omf jy'g;vif;*lwiG f ausmufacwfa[mif; vufeuf
ausmufcrJ sm;udk tv,fwiG t f aygufazmuf ud&d,mrsm;jzpfaom ckwfxpfud&d,mESifh ckwfpOf;ud&d,mrsm;
xm;jcif;jzpfonf/ tqkdyg taygufxJodkY udkawGU&Sd&onfjzpf&m ¤if;vdkPf*lwGif ausmufacwfa[mif;
wkwfcRefrsm;? 0g;cRefrsm;wyfí ajrBuD;udk uwnf;u vlom;rsm;aexdkifcJhMuaMumif; xif&Sm;onf/
wl;qGpdkufysKd;&mwGifvnf;aumif;? EG,fBudK; ausmufacwfopfvuf&mjzpfonhf trif;ygaom yJcyG t f Murf;
rsm;jzifh csnfaESmifí &efoltm; ypfayguf wpfckudk awGU&S&d ojzifh ausmufacwfopfow Ykd idk f vlom;rsm;
&efaomfvnf;aumif; toHk;jyKonf/ qufvufaexkdifcJhMuaMumif; xif&Sm;ygonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .23
38 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 39
vufeufud&d,mjyKvkyfxm;aom ausmuftrsKd;tpm; ausmufuGif;rsm;ESifh trif;ygaom yJcGyfwkdYukdvnf; awGU&Sd
rsm;teuf xHk;ausmuf (Limestone) rSm &mEIef;trsm;qHk; &onf/
34% jzpfonf/ tjcm;ausmuftrsK;d tpm;wkrYd mS oJausmuf jy'g;vif;*lrS wl;azmfpkaqmif;&&Sdonhf rD;aoG;rsm;
(Sandstone)? oJrIefausmuf (Siltstone)? ovif;ausmuf ESifh t½dk;tydkif;tprsm;udk acwfumvtydkif;tjcm; odEkdif&ef
(Quartzite) ESifh rD;oifhausmuf (Igneous Rock) rsm;jzpf twGuf e,l;ZDvefEkdifiH&Sd EsLuvD;,m;odyÜH okawoeAdrmef
onf/ jy'g;vif;*lywf0ef;usifwGif rawGUEdkifonhf ausmuf odaYk y;ydcYk &hJ m 1970 jynhEf Spf? atmufwb dk mvtwGi;f u "mwfcGJ
trsKd;tpm;wdkYudk &yfa0;a'orsm;rS o,faqmifvm&onf prf;oyfavhvmcsufrsm;udk &&Sdonf/
udak xmufí vufeufu&d , d mjyKvyk &f ef oifah wmfaom ypön;f tqkyd g"mwfcpJG rf;oyf rIrsm;t& jy'g;vif;*ltrSwf (1)
rsm;udk &SmazGtoHk;jyKwwfaMumif; odomonf/ ta&SUbufydkif;rS rD;aoG;rsm;onf ESpfaygif; 7740 cefY?
ausmufuiG ;f rsm;udk azmufvufp rNy;D rjywfawGU&jcif;? taemufbufydkif;rS rD;aoG;rsm;onf ESpfaygif; 6570 cefY
toGm;aoG;xm;aom ud&, d mrsm; awGU&jcif;? ukeMf urf;jzpfaom MumjrifhNyDjzpfaMumif; od&Sd&onf/ umAGef"mwfygaom t½dk;p
ausmufp&pfv;kH tajrmuftrsm; pkaqmif;xm;jcif;ESihf yHak zmfNy;D rsm;udk "mwfcGJprf;oyf&mwGif *ltrSwf (1) ta&SUbufydkif;rS
ud&d,mrsm;ESifh zJhxkwfonhf tydkif;tp trsm;tjym; awGU& t½dk;rsm;onfvnf; ESpfaygif; 6570 cefY a&S;usaMumif;
jcif;udk axmufí *ltrSwf 1 rSm vufeufud&d,m xkwfvkyf awGU&Sd&\/ t½dk;rsm;udk "mwfcGJprf;oyf&mwGif umAGef"mwfyg
aom ae&m (Workshop) wpfckjzpfaMumif; od&onf/ aom tpdwftydkif;ESifh umAGef"mwfrygaom tpdwftykdif;
wkdYukd wpfoD;wpfjcm;pD "mwfcMJG unh&f m? umAGe"f mwfrygaom
( 4 ) jy'g;vif ; vd k P f * l ausmuf a cwf ,Of a us;rI \ tpdwt f ydik ;f rSm ESpaf ygif; 11000 ausmfrQyif&SdaMumif; od&Sd&
acwf u mv tyd k i f ; tjcm; onf/
þ*lrsm;rS ausmufacwfa[mif;vuf&mESifh ausmuf ,if;odjYk cm;em;csu&f jdS cif;rSm umAGe"f mwfygaom tpdwf
acwfopfvuf&m ausmufvufeufypönf;rsm;udk awGU&SdMu& tykdif;rsm;wGif aESmif;acwfü avxJrS umAGef'dkifatmufqdk'f
onf/ ¤if;wkdYonf rD;aoG;rsm;? t½dk;rsm;? tkd;jcrf;yJhrsm;ESifh "mwfrsm;ESihf a&m>yrf; oGm;Ny;D umAGef 14 "mwf ydrk rdk sm;jym;vm
vnf; a&maESmae\/ ausmufacwfopf\ vu©Pmjzpfaom aomaMumifh trSef a&S;usonhf ESpfy&dapä'xuf avsmhenf;
a'gufwmwifodef; . . . . .24
40 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 41
oGm;onf[k ,lq&onf/ xkdYaMumifh t½dk;rsm;\ acwfumv
tydik ;f tjcm;rSm trSet f m;jzifh ESpaf ygif; 6570 xufyif rsm;pGm
a&S;usaMumif; ,lqEkdifonf/ xkdYaMumifh jy'g;vif;vkdPf*l\
ausmufacwf ,Ofaus;rIoufwrf;rSm ausmufacwfa[mif;
aESmif;ydik ;f oufwrf; (Upper Paleolithic) rSonf ausmufacwf
opfoufwrf; (Neolithic) txd&SdaMumif; od&Sd&ayonf/
jy'g;vif;*l ywf0ef;usifjyajryHk
a'gufwmwifodef; . . . . .25
42 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 43
a'gufwmwifodef; . . . . .26
44 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 45
ausmufjcpffrsm;
ausmufuGif;rsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .27
46 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 47
ckwfxpfud&d,mjyKvkyfxm;onhf ausmufvHk;rsm;
ckwfxpfud&d,mjyKvkyfxm;onhf ausmufvHk;rsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .28
48 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 49
a'gufwmwifodef; . . . . .29
50 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 51
ausmufvHk;tjcrf;rsm;
ausmufvHk;tjcrf;rsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .30
52 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 53
a'gufwmwifodef; . . . . .31
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 55
xm;vsuf&Sdonf/ awmifxlxyfaygrsm;aom a'ojzpfonhf
tjyif jy'g;vif;vdkPf*l wnfae&monf yifv,fa&jyifrS
tjrifhay 1050-cefYjrifhrm;onf/ *l\awmifbuf wpfrkdifcefY
tcef; ( 5 ) wGif 1607 aytjrifh&Sdaom a&Tawmif wnf&SdNyD; 4686 ay
tjrifh&Sdaom EGm;vnfbdkY awmifwef;BuD;onf ta&SUbuf
jy'g;vif;vdP
k *f El iS hf blrad A'tjrif wpfrkdifcefYrStpjyKí ta&SUawmifbufodkY oG,fwef;vsuf
wnf&Sdonf/ vdkPf*l\ywf0ef;usifa'owpfckvHk;onf ay
( 1 ) wnfae&mESifh yx0Dtaetxm;
1500 ausmfrS 4700 ay eD;yg;cefYjrifhrm;Muaom awmifukef;
jy'g;vif;vdkPf*la'o\ wnfae&mrSm &Srf;jynfe,f awmifwef;rsm;twGif;wGif awmifMum;csKdifh0Srf;ozG,f wnf&Sd
awmifydkif;? awmifBuD;c½dkif? a&iHNrdKUe,ftwGif;jzpfonf/ onf / ,if ; csKd i f h 0 S r f ; BuD ; \ ta&S U buf y d k i f ; onf jrif h r m;
wnfae&mtm;jzifh a&iHNrdKU\taemuf,Gef;,Gef; 10 rkdifcefY rwfapmufí Murf;wrf;aom awmifukef; awmifwef;BuD;rsm;
wGif&SdNyD; anmifcsyf&Gm\ta&SUajrmufbuf okH;rkdifcefYwGif wnf&SdNyD; rsm;aomtm;jzifh xHk;ausmufa'ojzpfaomaMumifh
jzpfonf/ þa'o\tnTef;jyajryHkrSm 93/C 8 wGif yg0ifNyD; awmifrsm;rSm umhpfajrjyifvu©Pm (Karst Topography)
vdP l nfae&mrSm Grid-coordinate 854./623. jzpfonf/
k *f w toGiftjyif wnf&SdMuayonf/
vdkPf*lwnfae&m\ ta&SUbufav;zmvHkcefYwGif a&ykwf vdkPf*lwnf&Sd&m a'oywf0ef;usifonfvnf; xHk;
&Gmysuf? taemufwnhfwnhf ESpfrkdifav;zmvHkcefYwGif yef; ausmufa'ojzpfonfhtavsmuf ausmufpdkif ausmufwHk;rsm;
avmifacsmif;? taemufawmifbuf okH;rkdifausmfcefYwGif rSm xHk;a&azsmfzsuf wdkufpm;xm;onfh taygufrsm;? tcRef
awmifyHk&Gm? taemufajrmuf,Gef;,Gef;wGif aea&mifum&Gm twufrsm;? vdkPfacgif;rsm;ESifh jynfhESufvsuf Murf;wrf;aom
tp&SdonfwkdY&SdMuonf/ toGiftjyifrsm;udk aqmifvsuf&Sdonf/ jy'g;vif;*l wnf&Sd&m
vdkPf*lwnf&Sd&m ywf0ef;usifa'oonf tenf;i,f a'owGif tvm;wl xHk;ausmufvdkPf*l 10 ckcefY&Sdonf/
ajyjypfaom awmifukef;qifajcavQm wpfavQmufwGifjzpfNyD; awmifbufwiG f yef;avmifacsmif;onf a&Tawmif\ awmifajc
ywfywfvnfwGif awmifukef;xlxyfí tcsKdUae&mrsm;wGif wGif ywfvsuf ta&SUrStaemufodkY pD;qif;í awmifyHk&GmteD;
jrifhrm;rwfapmufaom awmifukef; awmifwef;wkdYjzifh 0ef;&H wGif wpfawmifqpfauGUywfum tauGUtaumufrsm;pGmwdkY
54
a'gufwmwifodef; . . . . .32
56 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 57
jzifh ajrmufbufoYkd qufvufp;D qif;oGm;onf/ acsmif;urf;yg; jy'g;vif;*l trSwf(1) ESifh (2) wdkYrSm xHk;ausmuf*l
wpfzufwpfcsufpDwGif tvGefaumif;rGefaom blrday:xGuf rsm;\ jzpfpOftwdik ;f aysm0f if&nf (Solution) \ vkyaf qmifrI
ydkif; (Geological Outcrop) rsm;? ausmufvTmrsm;udk awGU&Sd aMumifh jzpfay:vmonf[k ,lq&ayonf/ xHk;ausmufrsm;
&ayonf/ wGif &Sdwwfonfh tuf&m? tufaMumif;ESifh tufNydKif (Joint)
tp&So d nfwo Ydk nf *ljzpfay:ap&ef tajccHt*Fg&yfrsm; jzpfMu
( 2 ) yg0if a qmif & G u f c suf r sm; onf/ rsuEf mS jyif&dS a&rsm;ESihf umAGeef pftufppf aysm0f ifvsuf
jy'g;vif;vdkPf*ludk wl;azmfavhvm&mwGif blrdu@ &Sdaom rdk;a&rsm;onf &moDOwkacsrGjcif;jzpfpOf (Weath-
taejzifh atmufygvkyfief;&yfrsm; tay:wGifrl wnfí yg0if ering Process) t& *ljzpfay:ap&ef yg0ifvy k af qmifMuaom
aqmif&GufEkdifcJhonf/ t"du vkyfaqmifcsufrsm;yif jzpfMuonf/ 4if;a&rsm;onf
( u ) *ljzpfay:vmyHEk iS hf *l\t*Fg&yfrsm;udk avhvmjcif;? tuf&m? tufaMumif;rsm;wpfavQmuf xHk;ausmufvTmrsm;
( c ) *lEiS yhf wf0ef;usiaf 'o\ blrad A' tcsut f vuf twGif;odkY 0ifa&mufí xHk;ausmufwGif t"duyg0ifzGJUpnf;
rsm;udk &SmazGavhvmjcif;ESihf ajrrsuEf mS oGijf yifjy vsuf&Sdaom u,fvpD,rf umAGefedwfudk "mwkazsmfzsufjcif;
ajryHka&;qGJjcif;? jzifh wdkufpm;vm&mrS tacgif;aygufBuD;rsm;? aysmf0if&nf
( * ) wl;azmf&&Sdaom ausmufvufeufypönf;rsm;udk aMumifh jzpfay:vmaom taygufrsm;ESifh wGif;rsm; ponfwkdY
ausmuftrsdK;tpm; cGJjcm;jcif;? jzpfay:vmMuonf/ xHk;ausmuftwGi;f odYk 0ifa&mufvmaom
(u) *ljzpfay:vmyHkESifh *l\t*Fg&yfrsm; ud k avh v mjcif ;
sm;ud a&onf ajratmufa&tjzpf cdkatmif;vsuf&SdNyD; 4if;wkdY
xHk;ausmufaygrsm;&ma'owGif obm0vdkPf*lrsm; vSnfhywfjcif;jzifh "mwkazsmfzsufjcif;jzpfpOfudk tpOfwpdkuf
ESifh vdkPfacgif;wdkY jzpfay:wnf&SdMupNrJ jzpfonf/ jrefrmjynf tcsed Mf umjrifph mG qufvufvyk af qmifcjhJ cif;aMumifh jy'g;vif;
wGif jy'g;vif;*luJhokdYaom *laygif;ajrmufrsm;pGm&SdMuonf/ vdkPf*luJhodkYaom aysmf0if&nfvdkPf*l (Solution Cave) BuD;
oufwrf;tm;jzifh ESpfoef;aygif; 200 rS 350 cefY&Sdaom rsm; jzpfay:vmcJh&ayonf/
xH k ; ausmuf p Of r sm; wnf & S d & ma'ojzpf o nf h yif ; w,? jy'g;vif;*l trSwf(2) wGif ajratmufa& vSnfhywf
awmifBuD;? u,m;jynfe,fESihf armfvNrdKif tp&Sdaom a'o azsmfzsufwkdufpm;jcif;? "mwkcJzGJUtenfxkdifjcif; (Chemical
rsm;wGif þuJhodkYaom xHk;ausmufvdkPf*lrsm; wnf&SdMuonf/ Deposition) wdkYaMumifh jzpfay:vmaom t*Fg&yfrsm;udk
a'gufwmwifodef; . . . . .33
58 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 59
txift&Sm; awGU&S&d onf/ *ltrSwf (1) wGif ,if;t*Fg&yfrsm; onfukd rsuEf mS jyifwiG af wGU&aom vdiI ;f wGerYf sm;udk avhvmjcif;
rSm trSwf (2) avmuf xdxda&mufa&muf jzpfay:aejcif; jzifh vnf;aumif;? yJhxGufvsuf&Sdaom rsufESmjyifrsm;wGif
r&Sad o;ay? *ltrSwf (2) twGi;f &Sd *le&H EH iS hf acgifr;kd tp&So d nf awGU&aom t&pfrsm;udk Munfhjcif;jzifhvnf;aumif; odEdkifay
wdkYwGif aysmf0if&nfwdkY azsmfzsufwkdufpm;jcif;aMumifh vdkPf onf/ þtcsut f vufrsm;onf jy'g;vif;vdkP*f l trSwf (1)
acgif; (Tunnel) rsm;ESifh wGif;rsm;? acgif;ayguf (Cavity) rsm; eH&Hay:wGif a&;qGJxm;aom yef;csD½kyfrsm;\ oufwrf;udk
trsm;tjym; jzpfay:aeonfudk awGU&onf/ acgifrdk;rSm wpfenf;tm;jzifh ñTejf yaeayonf/ wpfpufcsi;f usvsu&f adS om
wdkufpm;jcif;aMumifh wjznf;jznf;yg;vTmvmum Murf;jyifodkY xHk;aysmf0if&nfrsm; cJzGJUtenfxdkif&efrSm tcsdeftm;jzifh ESpf
NydKusvsuf ausmufpkdif ausmufwHk; tydkif;tprsm;tjzpf pkyHk tydik ;f tjcm; tawmf&n S &f efvo
kd nf/ yef;cs½D yk yf t
kH csKUd rSm 4if;xH;k
wnf&Sdaeayonf/ u,fvpD,rf umAGefedwf aysmf0if&nf tenfrsm;jzifh tawmfyif zHk;tkyfaeNyD; 4if;wdkY\ yrmPtxl
rsm;rSm trdk;rSwGJcdk aepOf "mwkcJzGJUí ydkYcsjcif;jzifh ausmufpuf ESifh rsufESmjyif t*Fg&yfrsm;rSm yef;csD½kyfyHkrsm;\ oufwrf;
yef;qGJ (Stalactite) rsm; jzpfay:vm&onf/ 4if;wdkYrSwpfqifh MumjrifhaMumif;udk oufaocHvsuf&Sdayonf/
atmufodkY wpfpufcsif;usaeaom aysmf0if&nfrsm;onf ( c ) *lESifh ywf0ef;usifa'o\ blrdaA' tcsuftvuf
*lMurf;jyifay:wGif wpfzefcJzGJU tenfxkdifMujyefojzifh umv rsm;udk &SmazGavhvmjcif;
wefMumaomf tenfrsm; wjznf;jznf;ydkYcsjcif;jzihf jrifhwuf jy'g;vif;*ltrSwf (1) ESifh (2) ESpfckpvHk;onf xHk;
vmaom ausmufpufr;kd arQmf (Stalagmite) rsm;jzpfay:vmMu ausmufvkP d *f rl sm; jzpfMuonf/ avhvmawGU&Scd sut
f & ,if;xH;k
onf/ tcsdeftvGefMumjrifhaomtcgwGif ausmufpufyef;qGJ ausmufwdkY\ t*Fg&yfrsm;rSm trsm;tm;jzifh yHkaqmifrJh xHk;
ESihf ausmufpufr;kd arQmrf sm; &Snv
f sm;vmMuNy;D qufro d mG ;aom ausmuf (Massive Limestone) rsm;om jzpfMuonf/ ,if;xH;k
tcg obm0ausmufwkdif (Naturar Pillar) rsm; jzpfay:vm ausmufrsm;wGif u,fvqdkufwGif;xGufonf t"dutm;jzifh
Muonf/ tbufbufrS 0ef;&Hvsuf jzmqif;aeaom xHk;pD; yg0ifzGJUpnf;vsuf&SdNyD; umAGef"mwftenf;i,f yg0ifvsuf&Sd
aMumif;rsm;jzifh wefqmqiftyfaom ausmufwdkifrsm;udk onf/ tawGU& trsm;qHk;aom ausmuftrsKd;tpm;rsm;rSm
avxD;rsm;qifx h m;aom toGio f P²mef pdru hf sausmuf (Drip- u,fvqdkufESifh umAGef trsm;tjym;yg&Sdaom yHkaqmifrJh
stone) rsm;tjzpf awGU& onf/ ,if;wko Yd nf wpfxyfNy;D wpfxyf? xH;k ausmufrsm;om jzpfMuonf/ tcsKdUaom xHk;ausmufrsm;rSm
wpf&pfNyD; wpf&pf ydkYcsjcif;jzifh t&G,ftpm; BuD;rm;vmMu t&G,f tvGefao;i,faom taphrsm;ygonfh xHk;ausmufrsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .34
60 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 61
jzpfMuonf/ rsm;aomtm;jzihf u,fvqdkuftaMumi,f tm;vH;k rSm v,fjyifausmufpOfpk (Lebyin Series) rS ausmuf
(Calcite Vein) rsm; jzwfvsu& f MdS uonf/ 4if;wdo Yk nf rnDrnm trsKd;tpm;rsm; jzpfMuonf[k ,lq&onf/ toGifajymif;
tuf&m (Uneven Fracture) jzifh uGJwwfMuNyD;vQif wpfcg ausmufrsm;tjzpf ovif;ausmuf (Quartzite)? oQpf (Schist)
wpf&H tuf&mrsuEf mS jyifay:wGif c½kywftuf&m (Conchoidal ESifh tjcm;toGifajymif;ausmufrsm;udk awGU&onf/ ,if;
Fracture) rsm;udkvnf; awGU&wwfayonf/ usdK;yJhtpdkiftcJ ausmufpOfpu k akd usmv f eG í
f ta&SUbufwpfridk cf cJG efw
Y iG f p&pfjzKe;f
rsm;wGif cRefxufjywfom;aom tem;rsm;udk awGU&onf/ ausmuf (Conglomerate) trsK;d tpm;rsm;udak wGUonf/ ¤if;wdYk
xif&mS ;aom ouf&t dS <uif;tusef ausmufjzpf½yk <f uif;rsm;udk onf rlvausmufrsm;usKd;yJhí ,if;usKd;yJhprsm;udk wpfckESifh
rawGU&aomfvnf; yg0ifvsuf&Sdaom u,fvqdkuftcsKdUrSm
wpfck wGq J ufapojzifh jzpfay:vmaom ausmufrsm;jzpfMuNy;D
½kyf<uif;ausmufrsm; t&nfaysmfjcif;jzifh wnf&Sdaeonf[k
oufwrf;tm;jzifh rMumao;aom p&pfjzKe;f ausmufrsm;jzpfMu
cefYrSef;&ayonf/
onf/ ¤if;wdkYwGif yg0ifvsuf&Sdaom ausmufp&pfrsm;onf
ywf0ef;usifa'orsm;&Sd blrdaA'qkdif&m avhvmawGU
t&G,t f pm;Bu;D rm;MuNy;D u,fvpD,rf umAGeef w d f yg0ifaom
&Sdcsufrsm;rSm atmufygtwkdif;jzpfonf/ aea&mifumESifh
anmifcsyf&GmwkdY\ ywf0ef;usifa'o av;rkdifywfvnfcefYwGif tenfrsm;jzifh wGJqufxm;Muonf/
rD;oifah usmuf trsK;d rsK;d udk yHo
k P²mef trsK;d rsK;d jzifh awGU&onf/ ¤if;p&pfjzKef;ausmufrsm;udkausmfvGefí jy'g;vif;*l
,if;wkdYrSm rsm;aomtm;jzifh ESrf;zwfausmuf (ac:) *&ufepf ra&mufrD wpfrdkifcefYrSpí xHk;ausmufrsm;udk pwifawGU&
ausmuf (Granite) trsK;d tpm;jzpfMuNy;D ? &G,Bf u;D aph ausmufom; onf/ þxHk;ausmufrsm;\ t*Fg&yfrsm;rSm ukef;jyifjrifh
(Porphyritic Texture) rS &G,v f wfaph ausmufom;txd &SMd u xHk;ausmuf (Plateau Limestone) pOfwef;wGifyg0ifaom
aom ausmufrsm; jzpfMuonf/ tcsKUd *&ufepf ausmuftrsK;d xHk;ausmufrsm;ESifh tawmfyif qifwlonf/ odkYaomf armfqef
tpm;rsm;wGif [Gef;Avif;wGif;xGuf (Hornblende) trsm; ausmufpOfwef; (Mawson Series) rS xH;k ausmufrsm;vnf;
tjym;yg0ifMuvsuf &G,fao;aph *&ufepfrsm;u ¤if;wdkYudk jzpfEikd zf ,
G &f m&So
d nf/ tcsKUd ae&mrsm;wGif oJausmuf (Sand-
taMumrsm;tjzpf jzwfvsuf&SdMuonf/ stone) ESihf oJre I af usmuf (Siltstone) rsm;a&maESmvsuaf wGU&
anmifcsyf&Gmta&SUbuf wpfrkdifywf0ef;usifa'o onf/ jy'g;vif;*lESifh ,if;ywf0ef;usifa'oteD;wpf0dkufwGif
wGif toGifajymif;ausmuf trsKd;rsKd;udk awGU&onf/ ¤if;wdkY xHk;ausmufrsm;ukdom tawGU&rsm;onf/
a'gufwmwifodef; . . . . .35
62 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 63
jy'g;vif;*lta&SUbuf a&ykw&f mG ysut f eD;wGif aumif;pGm anmifcsyf&GmESifh awmifyHk&GmMum;wGifvnf; vTm&Sd½dkif
vTmxyfvsuf&Sdaom xHk;ausmufrsm;udk awGU&\/ 4if;wdkYonf tdkvdkuf (Banded Rhyolite) rsm;udk awGU&onf/ ,if;wkdYESifh
ta&miftm;jzifh rD;cdk;a&mif&SdMuonf/ u,fvqdkuftaMum twl ovif;ausmuf trsm;tjym;udkvnf; awGU&onf/ yef;
rsm;jzwfvsuf&Sdonfudk awGU&\/ 4if;xHk;ausmufrsm;ESifhtwl avmifacsmif;urf;yg;wGif oJrIefausmufrsm;udkvnf; awGU&
a,Svausmuf (Shale) tenf;tusO;f a&maESmvsuf awGU&onf/ onf/ xdkYaMumifh toGifajymif;ausmufrsm;rSm rD;oifhausmuf
4if;ywf0ef;usifwGif awGU&aom oJausmufrsm;rSm yg;vTmpGm rsm;\ wd;k 0ifraI Mumifh toGiaf jymif;vJomG ;&aom ausmufrsm;
vTmxyfvsu&f MdS uNy;D umAGeef w d rf sm; yg0ifzUJG pnf;vsu&f MdS uonf/ jzpf[efwlonf/
awmify&kH mG ywf0ef;usiaf 'owGif *&ufepfrsm; aMurG jy'g;vif;*l taemufbufwGif&Sdaom p&pfjzKef;
jcif;jzifh jzpfay:vmaom *&ufepfajrqDvTm(Granitic Soil) ausmufrsm;rSm ½dkiftdkvdkuf? oJrIefausmufESifh &G,fBuD;aph
rsm; zHk;tkyfvsuf&SdNyD; ovif;wGif;xGufrsm;pGm yg0ifvsuf ausmufrsm;\ ausmufp&pfrsm; yg0ifvsuf &Sad yonf/ tqdyk g
&Sdaom tjcm;ajrqDvTmrsm;udk awGU&Sd&onf/ tcsKdUae&mrsm; p&pfjzKef; ausmufrsm;rSm xHk;ausmufrsm;ay:wGif qifhvsuf
wGif &G,fBuD;aphausmufom;&Sdaom *&ufepftrsKd;rsKd;udk &Sdonf[k xifrSwf&ayonf/
awGU&NyD; tcsKdUrSm [Gef;Avif;trsm;tjym; yg0ifvsuf&SdMu txufyg avhvmawGU&Scd surf sm;t& ausmuftrsK;d rsK;d
onf/ tcsKdU*&ufepf ausmufpdkifBuD;rsm;wGif &G,fao;aphjzpf wd\Yk qufpyfwnf&adS eyHrk mS ½Iyaf xG;vsu&f adS yonf/ anmifcsyf
aom rdkufu½dk *&ufepf'dkuf(Microgranite Dyke)rsm;u &Gm taemufbuf&Sd rD;oifhausmufrsm;\ wdk;0ifrIaMumifh
jzwfvsuf&SdMuNyD; ,if;wkdY\ txlrSm wpfvufrtxd&SdMu anmifcsyf&Gm ta&SUbuf&Sd toGifajymif;ausmufrsm; jzpfay:
onf/ vmMuonf[k ,lq&ayonf/ tenfusausmufrsm;jzpfMu
aea&mifumESihf uefq,f&mG wk\ Yd ywf0ef;usiaf 'oESihf aom xHk;ausmufrsm;? oJausmufESifh oJrIefausmufwkdYrSm
yef;avmifacsmif;urf;yg;rsm;wGif toGifajymif;ausmuf trsKd; armfqefausmufpOfwef;wGif yg0ifaom ausmuftrsKd;tpm;
tpm;rsm;ESifh uefq,f&GmteD;wGif tufppfrD;oifhausmufrsm; rsm; jzpfMuonf[k awG;xifp&m&Sdonf/ odkYaomf xHk;ausmuf
udk awGU&onf/ ,if;wkrYd mS *&,fE'kd ikd t f ½kd ukd f (Granodiorite)ESihf t*Fg&yfrsm;rSm ukef;jyifjrifhxHk;ausmufESifhvnf; tawmfyif
&G,fao;aph ausmufom;&Sdaom rD;awmifausmufrsm; jzpfMu qifwlonf/ xdkYaMumifh ausmufrsm;\oufwrf;udk cefYrSef;&ef
onfh ½dik t f v
kd u
kd q
f aH usmuf (Rhyolitic Rock) rsm; jzpfMuonf/ tawmfyif cJ,Of;onf/ a'oywf0ef;usifwpfckvHk;udk NcHKí
a'gufwmwifodef; . . . . .36
64 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 65
Munfhaomf blrdtaetxm;jzifhvnf; tawmfyif½IyfaxG;pGm ajryHkay:wGifwif&ef rSefajymif;ygtdrfajr§mifudk toHk;jyKí
wnf&Sdaeonfukd awGU&onf/ a'o\rsuEf mS oGijf yifrmS vnf; vnf;aumif; tjrifhESifhwnfae&mrsm; &,lcJhonf/ *ltrSwf
Murf;wrf;ojzifh wduspGmazmfjyEdkif&efrSm rvG,fulvSay? (1) onfatmufajcrS *l0t0ifMurf;jyiftxd 71 ay 3 vufr
ausmuftrsKd ;tpm; trsK;d rsK;d udv
k nf; taetxm; trsK;d rsK;d jzifh cefYjrifhí *ltrSwf(2) rSm atmufajcajrjyefYrS 53 ay 10
awGU&aomaMumifh wpfrsKd;ESifhwpfrsKd; qufoG,faeMuyHkrSm vufrcefY tjrifhwGif&SdaMumif; awGU&onf/
wduspGm azmfxkwf&ef cJ,Of;ayonf/
( * ) wl;azmf&&Sdaom ausmufvufeufypönf;rsm;udk
ausmuftrsd t rsdK ;tpm;cG J j cm;jcif ;
ajrrsuf E S m oG i f j yif j y ajryH k a &;qG J j cif ;
wl;azmf&&Sdaom ausmufvufeufypönf;rsm;udk trsKd;
ajryHka&;qGJjcif;ESifhywfoufí *lESifhywf0ef;usifteD;
tpm; cGJjcm;&mwGif t"dutrsKd;tpm;rsm;jzpfMuaom toGif
wpf0dkufwGif&Sdaom ajrrsufESmoGifjyifudk avhvm&efESifh &&Sd
ajymif;ausmuf? tenfusausmufESifh rD;oifhausmuf oHk;rsKd;
aom blrdaA'tcsuftvufrsm;udk ajryHkay:wGif wifjy&ef
pvH;k yif awGU&S&d onf/ awGU&S&d aom ausmuftrsK;d tpm; trsK;d
jzpfonf/ avhvmuGif;qif;cJhaom tcsdefydkif;tm;jzifh ajryHk
rsKd;wdkYrSmvnf; a'oywf0ef;usifwGif&Sdaom rlv&Sd&if;pGJ
azmfxkwfEdkif&ef ajrwkid ;f wmjcif; jyKvyk af ejcif;rSm tcsed t f wef
ausmuftrsKd;tpm;rsm;yif jzpfMuonf/
Mum ukecf &hJ onf/ ajrwdik ;f jyKvyk &f mwGif rSeaf jymif;yg tdraf jrm§ if
a'o\t"du&S&d if;pGjJ zpfaom xH;k ausmuftrsK;d tpm;
(Telescopic Compass) udk toHk;jyKí ajryHka&;qGJcJhonf/
ausmufvufeufrsm;rSm awGU&Sd&aom ausmufvufeufrsm;
ajryHkudk 1 vufr= 40 ay pau;jzifhvnf;aumif;? uGefwdk
tm;vHk;teuf trsm;qHk; jzpfayonf/
jcm;em;jcif; (Contour Interval) ig;ayjzifv h nf;aumif; a&;qGJ
ausmuftrsKd;tpm;toD;oD;\ yg0ifrI&mEIef;rSm-
cJhonf/ ajrwkdif;jyKvkyf&mwGif *l (1) ESihf (2) wk\ Yd ywf0ef;usif
(1) xHk;ausmuf - 34%
{&d,mpwk&ef; wpfaxmifywfvnfwGif jyKvkyfcJhonf/
(2) oJausmuf - 26%
xdkYjyif *lrsm;\atmufajcrS *l\t0ifMurf;jyiftxd
(3) oJrIefausmuf - 7%
tjrifah yud&k mS &ef tqifq h ifw h ikd ;f xGmenf; (Stepping Method)
(4) ovif;ausmuf - 13%
jzifh axmift h edrt hf jrifw h idk ;f ud&, d m (Abney Level) udk toH;k
(5) rdkufu½dk*&ufepf - 5%
jyKívnf;aumif;? *lrsm;\wnfae&mudk wpfvufr-wpfrikd f
a'gufwmwifodef; . . . . .37
66 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 67
(6) *&ufepf - 1.4% qkdufwGJqufypönf;ESifh yg0ifaomta&mtaESmrsm;ay:wGif
(7) aAhpfrD;oifhausmuf - 8% rlwnfí t0g&ifah &mif? rGjJ yma&mifEiS hf tndKa&miftxd &Sw d wf
ESifh tufppfrD;awmifausmuf onf/ rsm;aomtm;jzifh oJaphrsm;onf wpf&, G w f nf;jzpfaom
wdkYjzpfMuonf/ t&G,t f pm;rsm;&SMd uNy;D ,if;wku
Yd kd oHatmufqu kd ?f u,fvpD,rf?
umAGeftp&Sdaom wGJqufypönf;rsm;jzifh zGJUpnf;xm;onf/
( 1 ) xH k ; ausmuf vuf e uf y pö n f ; rsm;
wpfcgwpf&H rsufESmjyifü yg;vTmaomta&mif&Sd tvTmyg;
xHk;ausmufjzifh jyKvkyfxm;aom ausmufvufeuf (Colour Lamination)rsm; awGU&onf/ yg0ifzUJG pnf;vsu&f adS om
ypön;f rsm;wGif ywf0ef;usifa'oü&Sdaom xHk;ausmufrsm;\ oJyGifhrsm;rSm tenf;i,faxmifhcRefaom ovif;wGif;xGufaph
t*Fg&yfrsm;ESifh tawmfyifqifwlMuonfudk awGU&onf/ rsm;jzpfonf/
rsm;aomtm;jzifh xif&mS ;aomt*Fg&yfrsm;rSm tvGe&f ,G af o;aph
&Sdjcif;? umAGeftenf;i,fyg0ifjcif;? u,fvqdkufwGif;xGuf ( 3 ) oJ r I e f a usmuf vuf e uf y pö n f ; rsm;
<u,f a omxHk;ausmufjzpfjcif;wkdY jzpfonf/ xl;jcm;aom ,if;wdo Yk nf tapht&G,t f m;jzifh oJausmufrsm;xuf
tcsurf mS ,if;wk\ Yd tuf&m (Fracture) yif jzpfonf/ 4if;wkYd ao;i,fMuNyD;vQif rsm;aomtm;jzifh oH"mwf<u,f0aom
wGif cRefxufaom tuf&mESifhvnf;aumif;? c½kywftuf&m tkwf<uyfeDa&mif&Sdonf/ tcsKdUoJrIefausmufvufeufypönf;
ESifh vnf;aumif; uGJwwfaMumif; awGU&onf/ ta&mifrSm rsm;rSm tawmfyifrmausmNyD; tenf;i,f uspfvspfodyfonf;
rD;cd;k jyma&mifrS teufa&miftxd yg0ifaom umAGet f csK;d tpm; onf/ oJreI af usmufjzifh jyKvyk x f m;aom ausmufvufeufrsm;
ay:wGif rlwnfí ajymif;vJwwfonf/ onf ckwx f pfí jyKvyk x f m;aom ausmufvufeufrsm;r[kwf
MubJ rsm;aomtm;jzifh vH;k 0dik ;f aom ausmufvufeufrsm;om
( 2 ) oJ a usmuf vuf e uf y pö n f ; rsm; jzpfMuonfudk awGU&onf/
oJausmufjzifh jyKvkyfxm;aom ausmufvufeufrsm;
onf xHk;ausmufavmuf uspfvspfodyfonf;rI r&Sdaomfvnf; (4) ovif;ausmuf vufeufrsm;
tawmftwef rmausmaom oJausmufrsm;jzifo h m jyKvyk x
f m; ovif;ausmufvufeufrsm;onf wpfrsKd;wnf;awGU&
onfudk awGU&onf/ ta&mifrSm zGJUpnf;xm;aom oHatmuf aom toGifajymif;ausmuf trsKd;tpm;rsm;yif jzpfonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .38
68 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 69
,if;wdoYk nf tvGeo f yd o
f nf; uspv f sprf mausmNy;D vQif ta&mif ( 7 ) aAh p f r D ; oif h a usmuf E S i f h tuf p pf r D ; oif h a usmuf
tm;jzifh tjymEk (odrYk [kw)f rD;cd;k Eka&mifrsm; jzpfMuonf/ zGUJ pnf; vufeufrsm;
xm;aom wGif;xGufrsm;rSm ovif;wpfrsdK;wnf; yg0ifvsuf&Sd þausmuftrsKd;tpm; ESpfrsKd;pvHk;udk trsm;tjym;
NyD;vQif tpGef;em;rsm;wGif tvif;rIefaom t*Fg&yf&Sdonf/ awGU&\/ ,if;wdo Yk nf teD;ywf0ef;usiw f iG af wGU&aom rD;oifh
rsm;aomtm;jzifh ovif;ausmufvufeufrsm;udk aoG;xm;aom ausmuf trsKd;tpm;rsm;ESifh tawmfyif qifwlonf/ tufppf
ausmufvufeufrsm;tjzpfom awGU&onf/ rD;oifhausmufrsm;tjzpf &G,fao;aphvGefausmufom;&Sdaom
rD;awmifausmufrsm;jzpfMuonfh ½dkiftdkvdkufausmufvufeuf
( 5 ) rd k u f u ½d k * &uf e pf ausmuf v uf e uf r sm; rsm;udk awGU&onf/ tcsKdU½dkiftdkvdkuf ausmufvufeufrsm;rSm
þausmufvufeuftrsKd;tpm;jzifh jyKvkyfxm;aom ovif;wGif;xGuf trsm;tjym;yg0ifMuNyD; rmausmodyfonf;
ausmufvufeufrsm;onf ausmufp&pfvHk;rsm;udk xkvkyfxm; Muonf/ t"dutm;jzifh ta&mif&Sdaomzefrsm;jzifh zGJUpnf;
aom ausmufvufeuftrsKd;tpm;rsm; jzpfMuonf/ xdak usmuf xm;Muonf/
trsKd;tpm;wGif ta&mifEkwGif;xGufrsm;jzpfMuaom ovif; tuf&mrsufESmjyifrSm Murf;wrf;cRefxufaomtem;
(Quartz) ESihf z,fpyg (Feldspar) rsm; t"du&SMd uNy;D ta&mif rsm;&Sdonf/ þausmuftrsKd;tpm; ausmufvufeufrsm;udk
&ifh vaMu;ndK (Biotite Mica) ESih f oH"mwf<u,f0aom wGi;f xGuf ausmufp&pfvufeufrsm;tjzpfvnf;aumif;? ckwx f pfíjyKvyk f
rsm; zGJUpnf;xm;onfudk awGU&onf/ ausmufom;taejzifh xm;aom ausmufvufeufrsm;tjzpfvnf;aumif;? aoG;xm;
wGi;f xGurf sm;onf wpfcEk iS hf wpfck wpfrsK;d ESihf wpfrsK;d wdu
k ½f u
kd f aom ausmufvufeufrsm;tjzpfvnf;aumif; awGU&onf/
xdqufaeaMumif; awGU&onf/ wl;azmf&&Sdaom rD;oifhausmufvufeuf trsKd;tpm;tm;vHk;
( 6 ) *&uf e pf ausmuf v uf e uf r sm; wdkYrSm a'oywf0ef;usifwGif&Sdaom ausmufrsm;ESifh zGJUpnf;yHk
þausmufvufeufrsm;udk rdu k u f ½d*k &ufepf ausmuf tm;jzif h v nf ; aumif ; ? t*F g &yf r sm;tm;jzif h v nf ; aumif ;
vufeuftrsKd;tpm;uJhodkYyif ausmufp&pfud&d,m (Pebble tawmfyif qifwlonfudk awGU&ayonf/
Tools)tjzpfom awGU&onf/ yg0ifzUJG pnf;xm;aom wGi;f xGuf
trsK;d tpm;ESihf tcsK;d tpm;wdrYk mS rdu
k u
f ½d*k &ufepfEiS hf twlwyl if
jzpfaomfvnf; wGif;xGuft&G,ftpm; ydkrdkBuD;rm;onf/
a'gufwmwifodef; . . . . .39
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 71
vuf&mrsm;udk avhvmoHk;oyfNyD; t"duwl;azmfoifhaom*lESifh
tprf;wl;azmfoifhaom*l ponfjzifh cGJjcm;Munhf&ayonf/
rEkóaA'enf;? a&S;a[mif;okawoeenf;rsm;jzifh vufawGU
tcef; ( 6 ) wl;azmfrnfqkdvQif OD;pm;ay;NyD; t"duwl;azmfoifhaomae&m?
tprf;wl;azmfoifah omae&mESihf vH;k 0rwl;azmfoifah omae&m
k *f El iS hf rEkóaA'tjrif
jy'g;vif;vdP [lí cGJjcm;a0zefqHk;jzwfwwf&ef ta&;BuD;vSayonf/
*lrBuD;\ cef;aqmif? cef;rESifh cef;i,frsm;xJwGif
( 1 ) jy'g;vif ; *l r sm; ausmufjzpfxHk;aysmf&nfrsm;aMumifh wzdwfzdwfwvufvuf
jy'g;vif;*lrsm;onf a&ykwf&Gma[mif;\ taemuf ta&mifawmufaeaom ausmufpufyef;qGJrsm;ESifh ausmuf
buf wpfrkdifausmftuGmwGif&Sdaom aywpfaxmifausmfjrifh pufrkd;arQmfrsm;aMumifh tvStytqef;wMu,fjzpfaeonf/
onhf ukef;jyifjrifhay:wGif wnf&Sdonf/ *lESpfckpvHk;onf odkYaomf ¤if;*lrBuD;udk OD;pm;ay;wl;azmfoifhaom *lr[kwf[k
avhvma&;tzGJUu qHk;jzwfonf/
awmifbufoYkd rsuEf mS rlaeonf/ jy'g;vif;vdP
k *f l *lrBu;D onf
þ*lrBuD;xJü tat;"mwfvGefuJaejcif;? aea&mif
ay 800 cefY&Snfvsm;NyD; cef;raqmif ukd;cef;ESifh tcef;i,f
tvif;a&mifaumif;pGmr&jcif;? ausmufacwfvlom;rsm;tNrJ
rsm;jzifh zGJUpnf;xm;onf/ *lrBuD;\rsufESmt0if0onf ay
aexkdif&ef OwkoyÜm,rQwcJh[efr&Sdjcif;? rkd;a&rsm;wkdufpm;
50 cefYus,fonf/ o,f,lvmcJhaom &THUajrEkef;ajrrsm;txyfxyf zHk;vTrf;aejcif;?
jy'g;vif;vdkPf*l *lrBuD;\ta&SUbufwGif jy'g;vif; tcsKdUae&mrsm;wGif rlvausmufom;rsm;yif txif;om;ay:
*li,f&Sd\/ jy'g;vif;*li,fonf *lrBuD;rS ay 600 cefYa0; aejcif;ESihf ausmufacwfvo l m;rsm;\vuf&mrsm; tawGUenf;
uGmonf/ *li,f\ rsufESmt0if0onf ay 80 cefY&SdNyD; jcif;paom taMumif;rsm;aMumifh 4if;jy'g;vif;vdkPf*lrBuD;udk
ESpfcef;wGJjzpf\/ twGif;bufü ay 40 cefY&Snfonf/ OD;pm;ay;wl;azmfoifhaom *lr[kwf[k qHk;jzwfjcif;jzpfonf/
( 2 ) cG J j cm;a0zef q H k ; jzwf j cif ; jy'g;vif;*li,ftwGi;f ü crf;em;xnf0gaom ausmuf
pufyef;qGrJ sm;ESihf ausmufpufr;kd arQmrf sm; tBu;D tus,rf &Sad cs?
jy'g;vif;vdkPf*l wl;azmfa&;tzGJU0ifrsm;onf jy'g; odkYaomf þ*li,fudk t"duxm;í OD;pm;ay;wl;azmfoifhonf
vif;*lrsm;\ taetxm;ESihf ausmufacwfvo l m;wk\
Yd yef;csD [k qHk;jzwfcJhMuonf/
70
a'gufwmwifodef; . . . . .40
72 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 73
jy'g;vif;*li,fü tat;"mwf? tpdk"mwfenf;yg;jcif;? xm;aomtvkyform;rsm;udkyif tm;udk;pdwfcs&avmufaom
ausmufacwfvo l m;rsm; aexdik Ef ikd af om oifah wmfonfh OwkoyÜ, tvkyform;rsm;jzpfvmap&ef tvkyfvkyf&if;oifMum;jyo
&Sdjcif;? tvif;a&mifESifhavaumif;avoefY&&Sdjcif;? ausmuf ay;&onf/ a&S;a[mif;okawoeynmt& vufawGUwl;azmf
acwfvo l m;rsm; BuKd uEf pS o
f ufrnfh tay:pD;jrifuiG ;f &Sjd cif;ESihf &mü aygufw;l ? aygufcRe;f ? aygufjym;? wl&iG ;f ESiahf *:jym;rsm;udk
rnfonfah e&mü rnforYkd nfyt kH oH;k jyK&rnfukd vufawGUoifMum;
ausmufacwfvlom;rsm;a&;qGJcJh[ef&Sdaom yef;csDvuf&mrsm;
ay;Mu&onf/ a&S;a[mif;ypönf;rsm;ESifh ausmufacwfvlom;
onf *li,f\eH&rH sm;ESihf rsuEf mS Muufrsm;ay:wGif trsm;tjym; rsm;\ ausmufwHk;ausmufvufeuf paomypönf;rsm;r&Sdonfh
awGU&jcif;paom taMumif;rsm;aMumifh þjy'g;vif;*li,fudk tay:,HajrvTmrsm;udk wl;azmf&mü ajrom;twGif;odkYpl;&Sepf
tav;xm;í OD;pm;ay;wl;azmfoifo h nf[k cGjJ cm;a0zefq;kH jzwf 0ifEikd af om aygufw;l ? aygufcRe;f rsm;udk toH;k jyKEikd Nf y;D ausmuf
Mujcif;jzpfayonf/ vufeufpaom a&S;a[mif;ypönf;rsm; wl;azmf&&SdEdkifavmuf
aomae&mü ajrvTmajrom;rsm;twGif; pl;&Seuf0ifEdkifaom
*ltrSwf (1) ESifh *ltrSwf (2)
aygufwl;? aygufcRef;rsm;udk tm;pdkufcGefpdkuftoHk;jyKaomf?
OD;pm;ay;wl;azmfoifhaomaMumifh jy'g;vif;*li,fudk
ausmufwHk;ausmufvufeuftp&Sdaom a&S;a[mif;ypönf;rsm;
*ltrSwf(1) [k trnfay;NyD; *lrBuD;udk*ltrSwf (2) [k trnf ysupf ;D zG,&f adS omaMumifh aygufjym;? a*:jym;rsm;uko d m *½kpukd f
ay;Muonf/ jy'g;vif;*lrsm;udk vufawGUwl;azmfaomtcg oHk;oifhaMumif;ponfjzifh oifMum;ay;&onf/
jy'g;vif;*li,fEiS hf *lrBu;D udk *l (1) ESi*hf l (2) [lívnf;aumif;? ausmufwHk;ausmufvufeufpaom a&S;a[mif;ypönf;
ta&SU*lESifhtaemuf*l[lívnf;aumif;? *luav;ESifh*lBuD;[k rsm; &SmazGawGU&Sdrnfh ajrvTmpOfrsm;okdY a&muf&SdaomtcgwGif
vnf;aumif; ac:a0:Muonf/ ausmufw;kH ausmufvufeufrsm; rysupf ;D &avatmif taumif;
yuwdtwdik ;f &Sad tmif vufuikd af *:jym;i,f? aygufjym;i,fEiS hf
( 3 ) uRrf;usifaom tvkyform;rsm; &SmazGjcif;
wl & G i f ; i,f r sm;jzif h ajrvT m rsm;ud k tenf ; i,f w l ; azmf N yD ;
jy'g;vif;*lrsm;udk vufawGUuGi;f qif;í wl;azmfaom ausmufwHk; ausmufvufeufpaom a&S;a[mif;ypönf;rsm;udk
tcg uRr;f usiaf omtvkyo f rm;rsm;&&S&d ef ta&;Bu;D vSonf/ xkwaf zmf wl;,l&rnft h aMumif;udv k nf; tvkyo f rm;rsm;tm;
xkdYaMumifh jy'g;vif;*lrsm;udk vufawGUwl;azmfaomtcg &&Sd oifMum;ay;Mu&onf/
a'gufwmwifodef; . . . . .41
74 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 75
ajrpmajrvTmrsm;udk pGeyYf pfaomtcgwGiv
f nf; ajrpm ajyap&ef ajrmif;&SnfpepfudkoHk;í wl;azmfMuonf/ tvkyf
ajrvTmxJwGif a&S;a[mif;ypönf;rsm; a&maESmygroGm;&av orm;rsm; oGm;vm&mwGiv f nf;aumif;? ajro,f ajrn§&d mwGif
atmif qefcgusJ? qefcgvwf? qefcgpdyfrsm;? vufudkif vnf;aumif; vG,fulpdrfhaomiSm ajrmif;wGif;ü avSum;xpf
qefaumi,frsm;jzifh tqifhqifh&SmazG&rnfh enf;rsm;udkvnf; rsm; azmfapNyD; wl;azmfaponf/ ajrmif;&SnfwpfckESifh wpfck
oif M um;ay;Mu&onf / trS e f p if p pf taumif ; qH k ; aom
tMum;wGif vloGm;vrf;? ajrom;abmifrsm; xm;í wl;azmf
a&S;a[mif;okawoe wl;azmfrIonf a&S;a[mif;ypönf;rsm;udk
apcJhonf/ ausmufwHk; ausmufvufeufrsm;ESifh t½dk;rsm;udk
tysuftpD; tenf;qHk;ESifh enf;pepftrSefqHk; wl;azmf&jcif;
jzpfaomaMumifh tvkyform;rsm;tm; þa&GUþrQvufawGU awGU&So
d nfth cg awGU&Sad om ausmufw;kH ausmufvufeufrsm;
oifMum;ay;&jcif;jzpfonf/ \ ajrvTmpOfuykd g rSww f rf;,lNy;D ausmufw;kH ausmufvufeuf
rsm;udk aumuf,laponf/
( 4 ) vuf a wG U wl ; azmf j cif ; oufwrf;cGJ&mwGif ta&;ygaomaMumifh ausmufwHk;
vufawGUwl;azmfaomtcg jy'g;vif;*ltrSwf (1) udk
ausmufvufeufrsm;ESifh ajrvTmpOfudkrSwfwrf;,lí aumuf
yif ta&SUbufjcrf;? taemufbufjcrf;cGJí ajrmif;&Snfpepf
,lapjcif;jzpfonf/ wl;azmfa&;tzGUJ onf blrad A'oabmt&
rsm;udk toHk;jyKNyD;wl;azmfMu\/ wl;azmfpOfü ajrmif;&Snf (1)?
ajrmif;&Snf (2)? ajrmif;&Snf (3) ponfjzifh tpOftvdkuf txufajrvTmpOfrsm;onf atmufajrvTmpOfrsm;xuf ouf
trnfay;NyD; wl;azmfMuonf/ jy'g;vif;*l (1) ü wl;azmfae wrf;i,fonfudk odNyD;jzpfayonf/
aom &ufrsm;twGif;rSmyif jy'g;vif;*l(2) jzpfaom *lrBuD; ( 5 ) ausmuf w H k ; ausmuf v uf e uf y pö n f ; rsm;
udkvnf; wl;azmfMuonf/ jy'g;vif;*l *lrBuD;\ rsufESmpm&Sd wl;azmfa&;tzGUJ onf Zefe0g&Dv 12 &ufaeYrS 28 &uf
usi;f rsm;rS ausmufw;kH ausmufvufeuf tenf;i,f&&So d nf/ aeYtxd 17 &ufwdkifwkdif jy'g;vif;*lrsm;udk wl;azmfMuonf/
rEkóaA'enf;? a&S;a[mif;okawoeenf;rsm;jzifh þodkYwl;azmf&mwGif ausmufwl? ausmuf"m;? ausmufyJcGyf?
a&S;a[mif;ae&mrsm;udk wl;azmf&mwGif tuGu½f u kd f wl;azmfenf; ausmufjcpfu&d ,
d m? ausmufuiG ;f ? rd;k BuKd ;oGm;ESihf ausmufp&pf
(Box System)ESihf ajrmif;&Snp f epf wl;azmfenf; (Trench Sys- vufeufpaom ausmufvufeuf 1600 ausmf&&SdcJhonf/
tem) [lí&Sd&m jy'g;vif;vdkPf*lrsm;udk wl;azmf&mü ydkrdktqif tqdyk gvufeufrsm;wGif yHak csm? yHMk urf;trsm;tjym;yg0ifonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .42
76 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 77
jy'g;vif;*lrsm;udk wl;azmf&mü ausmufacwfvlom; jzpfonf/ xkaYd Mumifh jy'g;vif;*lae ausmufacwfvo l m;rsm;\
rsm; yef;csDa&;qGJ&mwGif toHk;jyKaom ajrom;aq;eDcJrsm;? acwftcgudk rqH;k jzwf&ao;bJ &SmazGawGU&Sxd m;aom ausmufw;kH
tdk;jcrf;uGJrsm;? rD;aoG;prsm;? c½kcGH a,mufoGm;cGHrsm;? opfoD;cGH ausmufvufeuf ponfyh pön;f rsm;udk tud;k tum;jyKNy;D jy'g;vif;
rsm;ESifh om;aumifrsKd;pHkwdkY\ t½dk;ESifhoGm; ½kyf<uif;rsm;udk vdkP*f al e ausmufacwfvo l m;wd\Yk vlaerI tajctae rsm;udk
&&SdcJhMuonf/ azmfjyrnfjzpfayonf/
( 6 ) jy'g;vif ; *l ausmuf a cwf v l o m;wd k Y \ vl a erI (u) aexd k i f a &;
rEkóaA'tjrift& ]]vlaerI}} [laompum;\ jy'g;vif;*l ausmufacwfvo l m;rsm;onf *lrsm;twGi;f ü
t"dymÜ ,fukd zGiq
hf v
kd Qif ]]vlaerI}}[lonf vlom;wd\ Yk aexdik af &;? aexkdifwwfNyDjzpfaomaMumifh 4if;wdkYonf rdk;'Pf? av'Pf
rdom;pk tpm&SmazGr?I tEkynm ud;k uG,, f MkH unfrEI iS hf pdw"f mwf ESifh aeyl&Sdef'Pfudk umuG,faexdkifvdkaom aexdkifrI tqifh
tiftm;ponfjzifh t"dymÜ ,f&onf/ jy'g;vif;*l ausmufacwf twef;&SdNyD[k qdkEdkifayonf/ tu,fí tumtuG,f trdk;
vlom;wkdY\ vlaerI[kqkd&müvnf; ,if;vlom;wkdY\ aexkdif tumr&Sdaom ae&mwGif oGm;vmaexdkifygu jy'g;vif;*lae
a&;? 0wfpm;qif,ifa&;? tpm&SmazGxkwfvkyfa&;? arG;jrLa&;? ausmufacwfvlom;wkdY\ vlaerItqifhonf rsm;pGmedrfhus
vlrIa&;pepf? yef;csDa&;qGJjcif;? bmoma&;udk;uG,f ,HkMunfrI? onf[k qdk&rnfom jzpfonf/ jy'g;vif;*l ausmufacwf
pdwful;pdwfoef;ESifh ,Ofaus;rIypönf; xkwfvkyfrI ponfwdkY vlom;wdkYonf *lrsm;wGiftpOftNrJ aexdkifoavm? odkYwnf;
yg0ifonf[k qdk&rnfomjzpfayonf/ r[kwf Oa&mywdkuf ausmufacwfvlom;rsm;uJhodkY aus;&Gm
jy'g;vif;*lrsm;rS&&Sad om ausmufw;kH ausmufvufeuf wnfaxmifaeNyaD vm[lonfh taMumif;udk qufvufqef;ppf
paom ypönf;rsm;onf ausmufacwfa[mif;rS ypönf;rsm;jzpf MunfhMu&OD; rnfjzpfonf/ jy'g;vif;*l ausmufacwfvlom;
onf (odkYr[kwf) ausmufacwfv,fESifh ausmufacwfopfrS wkoYd nf &moDOwkajymif;vJonfuv kd udk í
f ae&majymif;oavm?
ypönf;rsm;jzpfonf ponfjzifh ,wdjywfrqHk;jzwfoifhao;ay? awmawmifESifh opfyifoD;ESH tenf;trsm;ukdvdkufí ae&m
ajymif;oavmpaom taMumif;w&m;rsm;udkvnf; ppfaq;
,if;ypön;f rsm;onf rnfonfah cwf? rnfonfEh pS u f ypön;f rsm;
Mu&OD;rnfjzpfonf/ trSepf ifppf ausmufacwfopfü vlom;wkYd
jzpfonfudk umAGef 14 "mwfcGJenf; paom odyÜHenf;rsm;jzifh
onf ae&mxdik cf if;wpfcw k nf;ü twnfwus aexdik w f wfaom
ppfaq;wGufcsufNyD;rSomvQif ydkrdkwduspGm ajymMum;Edkifrnf
oabm&SdaeayNyD/
a'gufwmwifodef; . . . . .43
78 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 79
( c ) 0wf p m;qif , if a &; a,mufoGm;ESifh ig;rsm;udzk rf;qD;pm;aomufjcif; ponfwu Ykd kd
vlom;wkdYonf ,Ofaus;rI jrifhrm;wdk;wufvmaom jyKvyk cf ahJ omaMumifh ,if;wdo Yk nf tpm&SmazGaompepfuv kd nf;
tcgrS rdrw d \ Ykd ud,
k cf E¨mudk &moDOwk'PfrS umuG,w f wfaom usifhoHk;cJhonf[k qdk&ayrnf/
oabm&&Scd o hJ nf/ ,Ofaus;rItqift h wef; edru hf spOfü rdrw
d \ Ykd jy'g;vif;*lrsm;\ eH&rH sm;rSm rsuEf mS Muufrsm;ay:wGif
ud,k cf E¨mudk tumtuG,rf x hJ m;rnfjzpfNy;D ,Ofaus;rIw;kd wuf a&;qGJxm;cJhaom ig;yHkrsm;ESifhawmawmifyHkrsm;uvnf; jy'g;
vmaomtcgwGif vlom;wdo Yk nf rdrwd \
Ykd ud,k cf E¨mudk opf&u
G f vif;*lausmufacwfvlom;wdkYonf tpm&SmazGaompepfudk
opfacgufrsm;jzifh umuG,fMurnfvnf; jzpfayonf/ jzwfoef;cJhaMumif; oufaojyvsuf&Sdayonf/
jy'g;vif;*l ,Ofaus;rIacwfwiG f vlom;wdo Yk nf awm½dik ;f jy'g;vif;*laeausmufacwfvo l m;rsm; toH;k jyKcahJ om
wd&pämefrsm;udkyif trJvkduf zrf;,lpm;aomufaeNyDjzpfaom v,f,mpdu k yf sK;d a&;ESiyhf wfoufonfh ausmufvufeufu&d , d m
aMumifh ,if;vlom;wdkYonf om;a&rsm;udkyif &moDOwktum rsm;udk rawGU[kqo kd ifo h nf/ xdaYk Mumifh jy'g;vif;*lae ausmuf
tuG,fypönf;rsm;tjzpf toHk;jyKcJhMuayvdrfhrnf/ om;arG; acwfvlom;rsm;onf pdkufysKd;a&;jzifh toufarG;0rf;ausmif;
om;a&wdo Yk nf ysupf ;D vG,jf cif;aMumifh wl;azmf&mwGif 4if;wdu Yk kd jyKonf rjyKonfudk ,wdjywfrqHk;jzwfEdkifao;ay? tu,fí
rawGU&Sd&jcif; jzpfayonf/ jy'g;vif;*lwiG af wGU&aom td;k jcrf;uGrJ sm;\ ouú&mZfukd trSef
tuefazmfxkwfEdkifaomf? pdkufysKd;a&;qdkif&m ud&d,mrsm;udk
( * ) tpm&S m azG x k w f v k y f a &; xyfrHawGU&Sdaomf jy'g;vif;*lae ausmufacwfvlom;wdkYonf
tpm&SmazGxkwfvkyfa&;ESifh ywfoufí jy'g;vif;*l pdkufysKd;a&;pepfudkyg vkyfaqmifcJhonf[k qHk;jzwf&rnfom
ae ausmufacwfvlom;wdkYonf tpm&SmazGrIpepftwGif;ü jzpfonf/ ausmufacwfopfü pdkufysKd;a&;pepf ay:aygufcJhNyD
usivf nfcJhonf[k qkdoifh\/ rEkóaA'tjrift& a&S;OD; jzpfayonf/
vlom;wkdYonf tpm&SmazGaompepf? arG;jrLa&;ESifh ,SOfwGJ
aom pdkufysKd;a&;pepfEiS hf tpm;tpmtydtk vQH xkwv
f yk af om (C) arG ; jrLa&;
pepf[íl pD;yGm;a&;pepfrsm;udk a,bk,soabmt& jzwfoef; jy'g;vif;*leH&Hrsm;ESifh rsufESmMuufrsm;ay:wGif a&;qGJ
ausmfvTm;cJhaMumif; awGU&onf/ jy'g;vif;*l ausmufacwf xm;aom yHrk sm;rSm tdraf rG;wd&pämefyrkH sm; ygonf[k qkEd ikd v
f Qif
vlom;wdkYonf om;aumifrsm;udk zrf;qD;pm;aomufjcif;? c½k? jy'g;vif;*lae ausmufacwfvlom;rsm;onf arG;jrLa&;udyk g
a'gufwmwifodef; . . . . .44
80 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 81
wGzJ ufvyk uf ikd af eNy[
D q
k Edk idk af yonf/ awm½dik ;f wd&pämef rsm;\ xkwfvkyfjcif;? yl;aygif;í om;aumifBuD;rsm; zrf;qD;jcif;ESifh
ajc? vufpaom t½dk;rsm;ESifh <uufom;aMumrsm;qHk&m tqpf ausmuf*ltwGif;ü trsm;tjym; pka0;aexdkifjcif; paompepf
trsu?f t½d;k rsm;onf tdraf rG;wd&pämefrsm;\ ajcvuf? tqpf rsm;&SdaomaMumifh jy'g;vif;*lausmufacwfvlom;rsm;onf
trsu?f t½d;k rsm;xufBu;D xGm;aom oabmobm0&Sad yonf/ tpkta0;ESifh aexdkifwwfaompepf&SdNyD[k qdkEdkifayonf/
awm½dik ;f wd&pämefrsm;onf awmwGi;f üajy;vTm;ae&aomaMumifh rdom;pkpepfjzifhaexdkifcJhonf odkYr[kwf aqGrsdK;pkpepfjzifh
þuJhodkY t½dk;tqpftrsufrsm; BuD;xGm;ae&jcif; jzpfonf/ aexdik cf o
hJ nfponfwu Ykd kd qH;k jzwfEikd &f ef cdik v
f akH omtaxmuf
owåaA'ynm&Sifrsm;onf txufwGif azmfjyxm; txm;rsm;udk xyfr&H mS azG&rnf jzpfonf/ trSepf ifppf ,Ofaus;rI
aom jcm;em;csufudkawGU&Sdjcif;ESifh jy'g;vif;*lwGif;rS wl;,l&&Sd wdk;wufí "avhxHk;pHESifh Oya'pnf;rsOf;rsm; ay:aygufvm
aom t½dk;rsm;wGif tdrfarG;wd&pämefrsm;\ t½dk;rsm;yg0ifonf aomtcgrSomvQif vlom;wdkY\ tdrfaxmifa&;pepfrsm;ESifh
[k qkdEdkifvQif jy'g;vif;*lae ausmufacwfvlom;rsm;onf rdom;pkpepfrsm;onf wdk;wufvmonf[k qdk&ayrnf/
arG;jrLa&;udkyg wGJzufvkyfudkifaeNyD[k qkdEkdifayonf/ ,if;okdY ( p ) vl a erI t ajctae
qkdvQif jy'g;vif;*l ausmufacwfvlom;rsm;onf ausmuf jy'g;vif;vdkPf*l ausmufacwfvlom;rsm;\ vlaerI
acwfopf ,Ofaus;rItqifo h yYkd if a&muf&adS eNy[
D k qkEd ikd o
f nf/ tajctaeonf tawmfyifjrifhrm;vsuf&Sdayonf/ jy'g;vif;
trSefpifppf ausmufacwfopfodkY a&mufrSomvQif vlom;wkdY *l ausmufacwfvlom;rsm;onf ausmuf*leH&Hrsm;ESifh rsufESm
onf arG;jrLa&;udk pwifEidk o f nf[k rEkóaA'ynm&Sirf sm;u Muufrsm;ay:wGif yef;csDrsm;a&;qGJEdkif&ef tcsdefydk? tcsdeftm;
tqkdjyKcJhMuayonf/ &onftxd vlaerItajctae tqift h wef; jrifrh m;wd;k wuf
( i ) vl r I a &;pepf vsuf&Sdonf[k qdk&ayrnf/
vlraI &;pepfEiS yhf wfoufívnf; jy'g;vif;vdP k *f al e (q) yef ; csD a &;qG J j cif ;
ausmufacwfvo l m;wdoYk nf rde;f rtrsm;,laom pepfusio hf ;kH yef;csrD sm;ESihf ywfoufívnf; awmifwef;ESpcf t k Mum;
onf odwYk nf;r[kwf a,musmf ;trsm;,laom pepfusio hf ;kH onf rS aexGuyf pkH onfwu Ykd ykd if a&;qGw
J wfNyjD zpfaomaMumifh jy'g;
ponfjzifh ,wdjywfqHk;jzwf&ef rvG,fulvSay? jy'g;vif;*l vif;*lae ausmufacwfvlom;rsm;onf ½IarQmfcif;yef;csD
ausmufacwfvo l m;wdo
Yk nf yl;aygif;í ausmufvufeufypön;f a&;qGrJ \
I a&SUajy;yef;csv D uf&mudyk if a&;qGaJ eNy[
D k qdw
k ef&m
a'gufwmwifodef; . . . . .45
82 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 83
onf/ jy'g;vif;vdkPf*l trdk;pGef;ESifh awmifwef;awmifpG,f ( p s ) pd w f u l ; pd w f o ef ;
tMum;wGif jrif&aom aeyHu k kd a&;qGoJ nf[í l vnf; tcsKd Uyk*Kd¾ vf jy'g;vif;vdP k *f l ausmufacwfvo l m;rsm; a&;qGcJ ahJ om
wdu Yk ,lqMuayonf/ aeyHw k iG f a&mifjcnfrsm; jzmvufaeyHyk g yef;csDyHkrsm;wGif aeyHkESifh vuf0g;yHkrsm;rSm pdwful;pdwfoef;
&Sjd cif;ESihf awmifp,
G f awmifwef;ESpcf t k Mum;wGif aexGuaf eyHk oabmt& txl;ojzifh rSwfom;xdkufonf[k qdk&ayrnf/
yg&Sjd cif;paom 0daoo vu©Pmrsm;yg&Sad omaMumifh awGUorQ aeyHrk mS awmifpOf awmifwef;ESpcf t k Mum;wGif aexGuaf e[ef
aom ausmufacwf aeyHk yef;csDvuf&mrsm;xuf omvGef a&;qGx J m;aomaMumifv h nf;aumif;? aea&mifjcnfjzmxGuaf e
xl;jcm;aeonf[k qdk&ayrnf/ yHu
k kd rsO;f pufrsm;ESihf jyoxm;aomaMumifv h nf;aumif;? vuf0g;yHk
jy'g;vif;*ltrSwf(1)wGif aq;a&mifysufaeaom rsm;rSm vufaAGyHkrsm;udk azmfjyxm;aomaMumifhvnf;aumif;?
yef;csDvuf&m tawmfrsm;rsm; &Sdayonf/ ½kyfvHk;azmfEkdif jy'g;vif;*l yef;csaD &;qGo J wl \
Ykd pdwu
f ;l pdwo f ef;onf qef;Mu,f
avmufatmif awGU&aomyef;csDrSm 12 yHkom jzpfonf/ ,if; vsuf&Sdonf[k qdkEdkifonf/ ,if;yHkrsm;rSm avhvmrdaom
12 yHk teuf ajymifyHk? ig;yHk? vuf0g;yHk? aeyHk ponfwdkY yg0if ausmufacwf aeyHk? vuf0g;yHkrsm;xufyif xl;qef;omvGefae
aMumif; awGU&onf/ ajymifyHkESifh ig;yHkrsm;rSm jy'g;vif;*l onf[k qdk&ayrnf/
ausmufacwfvlom;rsm; trJvdkufzrf;qD;&mwGif awGU&avh&Sd
aom om;aumifrsm;\ yHkrsm;jzpfaomaMumifh 4if;yHkrsm;onf ( n ) ,Of a us;rI y pö n f ; xk w f v k y f r I
yif jy'g;vif;*l ausmufacwfvo l m;rsm;\ tpm;tpm&SmazGrI ,Ofaus;rIypön;f xkwv f yk af &;ESihf ywfoufívnf;
jy'g;vif;*lae ausmufacwfvlom;rsm;onf ausmufykqdef?
ESifh vlaerItqifhudk azmfjyay;aeonf[k qdkEdkifayonf/
ausmuf"m;? ausmufyJcGyf? ausmufjcpfud&d,m? ausmufp&pf
( Z ) bmoma&; ud k ; uG , f , H k M unf r I vufeufESifh ausmufuGif; ponfwdkYudkyif xkwfvkyfoHk;pGJwwf
aeyHEk iS hf vufaAGyykH gaom vuf0g;yHrk sm;onf jy'g;vif; NyD jzpfaomaMumifh 4if;wd\ Yk vlaerIEiS hf ,Ofaus;rItqifo h nf
*laeausmufacwfvo l m;wd\ Yk bmoma&;ud;k uG,, f MkH unfrEI iS hf rSwfwrf;wif&avmufonftxd jrifhrm;wdk;wufaeNyD[k qdk&
qufpyfaeonf[k tcsKUd ynm&Sirf sm;u ,lqMuonf/ þ,lqcsuf ayrnf/ rEkóaA'tjrift& ausmufacwfrsm;udk t½kPfOD;
udvk ufcEH ikd &f ef xyfrí
H oufaotaxmuftxm; &SmazGoifh ausmufacwf(Dawnstone Age)? ausmufacwfa[mif;?
onf[k qdk&rnfjzpfayonf/ ausmufacwfv,fEiS hf ausmufacwfopf[í l cGjJ cm;xm;ayonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .46
84 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 85
t½kPfOD; ausmufacwfü ausmufvufeufrsm;onf vuf&m rsm;udkwyfí pdkufysKd;&eftwGuf ajrudkwl;qG&mwGif toHk;jyK
tMurf;qHk;jzpfí obm0tavsmuf jzpfay:aeaom ausmuf cJMh uonf[k ,lqMuygonf/ &Sr;f jynfe,f ae&mtESt YH jym;wGif
rsm;ESifhyif cGJjcm;r&Edkifatmif &Sdwwfayonf/ ausmufacwf ausmufuiG ;f vufeufrsm;udk awGU&S&d aomaMumifh tcsKUd ynm&Sif
opfü ausmufvufeufrsm;onf vuf&mtaumif;rGefqHk;jzpf rsm;u jy'g;vif;vdP k *f l ausmufacwfvo l m;wd\Yk vlaerIb0
Ny;D ausmufvufeufrsm;udk aoG;íyif toH;k jyKaeNyjD zpfaMumif; onf jrifwh ufvsu&f NdS y;D ausmufuiG ;f rsm;udk ypön;f csi;f vJv,
S f
awGU&onf/ &mwGif vJvS,fa&;r@dKif (Medium of Exchange) tjzpf
jy'g;vif;*lrS ausmufvufeufrsm;onf t½kPfOD; toHk;jyKcJhMuvdrfhrnf[k ,lqMuayonf/
ausmufacwfvufeuftqifu h kd vH;k vH;k vsm;vsm; ausmv f eG af e
NyD[k qHk;jzwfEkdifayonf/ rdk;BudK;oGm;[kac:aom aoG;xm;
onfhvufeufrsm;udk awGU&NyDjzpfaomaMumifh jy'g;vif;*l
ausmufacwfvo l m;rsm;onf ausmufacwfopfuv kd nf; jzwf
ausmfcJhonf[k aumufcsufcsEdkifayonf/
ausmufykqdef? ausmuf"m;ESifh ausmufyJcGyfrsm;udk
om;ig;rsm; vS;D jzwf ckwx f pf&mwGiv f nf;aumif;? xif; paom
opfom;rsm;udk jzwfydkif;&mwGifvnf;aumif; toHk;jyKEdkifay
onf/ ausmufjcpfud&d,mrsm;udk om;a&rsm;ESifh t½dk;rsm;wGif
uyfaeaom tom;rsm;udkjcpfxkwf&efESifh om;a&rsm;udk
vdktyfaom yHkoP²mef&&Sd&ef vSD;jzwf&mwGif toHk;jyKEkdifay
onf/ ausmufuiG ;f rsm;udk wkwrf sm;xdyw f iG w
f yfí om;aumif
zrf;&mwGif toHk;jyKonf[k ,lqonf/ tcsKdUynm&SifwdkYurl
EG,Bf uKd ;p wpfzufwpfcsuw f iG f ausmufuiG ;f rsm;udk csnaf ESmifí
om;aumifrsm;udk zrf;qD;&mwGif toHk;jyKMuonf[kqdkonf/
tcsKdUynm&Sifrsm;url wkwfcRefrsm;\xdyfwGif ausmufuGif;
a'gufwmwifodef; . . . . .47
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 87
onf wpfqifw h ;kd wufvmum rdrw d Ykd vdu
k vf yH pfcwf pm;aomuf
aom wd& pämefaumifrsm;\ tavhtxESihf ¤if;wdcYk adk tmif;ae
xdkifwwfonfh ae&mwdkYudkyg od&Sdem;vnfvmMuonf/ wpfcg
tcef; ( 7 ) wpf&HwGif om;aumifrsm;udk vdkufvHypfcwf&if; armyef;aom
aMumifh tem;,lcsdefwGif rdrdwdkY\ teD;ywf0ef;usifwpf0dkuf&Sd
jy'g;vif;vdP
k *f El iS hf owåaA'tjrif ouf&Sd0w¬Kypönf;rsm; (tyifESifhwd& pämef)\ tavhtxESifh
obm0 taetxm;rsm;udkyg avhvmEdkif&ef tcGifhta&;rsm;
jy'g;vif;vdkPf*lESifh ¤if;\a'owpf0dkufwGif ausmuf &cJhMuonf/ þuJhodkY avhvm&if;jzifh rsm;rMumrDumvwGif
acwfvlom;rsm; aexdkifoGm;vmrI &Sdr&Sd [lonfh tcsuf wd& pämeft½kdif;xJrS oifhawmfrnfxifaom taumifrsm;udk
tvufrsm;udk ynm&Sit f oD;oD;wdu Yk rdrw
d \
Ykd ½Iaxmift
h rsK;d rsK;d t&Sifvuf&zrf;,lNyD; rdrdwdkY\ae&mteD;wpf0dkufwGif ,Ofyg;
rSaeí ÓPfpGrf;rDoavmuf pl;prf;&SmazG avhvmrSwfom; vmatmif arG;jrL&efudkvnf; odem;vnfvmMuonf/ xdkenf;
wifjyMuonfhenf;wl owåaA'½IaxmifhrSvnf; jriforQudk wlpGmyif rdrdwdkY\ touftEÅ&m,ftwGuf pdk;&drf&aom
wifjy&ayrnf/ wd&pämefrsK;d rsm;udv k nf; cGjJ cm;od&v dS mMuonfomru wd&pämef
rsK;d aygif;rsm;pGmwk\ Yd usupf m;&ma'o? tcsed f tp&So d nfwu Ydk kd
( 1 ) *l\eH&Htxufydkif;cefYwGif a&;qGJxm;cJ xm;cJhaom ½kyfyHkrsm;
yg cefYrSef;rSwfom;vmEdkifMuonf/
urÇmay:wGif vlom;[lí pwifay:aygufaexdkif arG;jrLa&;udkpwifí od&SdvmMuNyD;onhfaemuf rdrdwkdY
aom tcsdefrSpí vlwdkYonf rdrdwdkY\ ywf0ef;usif&Sd wd& pämef arG;jrLxm;aom wd&pämefrsm; (odkY) pdkufysKd;xm;aomtyif
taygif;wd\ Yk taMumif;rsm;udk tenf;ESit hf rsm;qdo
k vdk pwif tp&So d nfwu Ydk kd txl;*½kpu kd Nf y;D rarG;jrL? rpduk yf sK;d ygu tvG,f
od&SdvmMuonf[k tqdk&Sdonf/ tvGefa&S;usaom ausmuf wul aoausysufpD;oGm;EkdifaMumif;ESifh tu,fí*½kpdkufNyD;
acwfvo l m;wdo Yk nf rkq;kd rsm;omjzpfMuonf[k ,lqMuonf/ arG;jrLMunhf½Iygu tvGef tusKd;jzpfxGef;aMumif;rsm;udkyg
xdrk q
k ;kd wdo
Yk nf rdrwd \
Ykd pm;0wfaea&;twGuf wd& pämef odvmaomaMumifh trIrJh trSwfrJh arG;jrLpdkufysKd;jcif;wkdYrS
wdkY\ tom;ESifhta&cGHrsm;udk toHk;jyKcJhMuonf/ þuJhodkY ae wpfqifw h ufNy;D *½kwpdu k Mf unh½f aI rG;jrLjcif;? pepfwuspu kd yf sK;d
xdkifcJhMuNyD; rsm;rMumrDumvtwGif; ,if;rkqdk;wdkY\ aexdkifrI jcif;tp&Sdonfrsm;ukd tpOfwpdkufjyKvkyfvmMuonf/
86
a'gufwmwifodef; . . . . .48
88 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 89
xdkrSwpfqifhwufí wd&pämefrsm;udk tkyfvkdufarG;jrL þuJo h aYkd om oufaocHtaxmuftxm;rsK;d udk jy'g;
Ny;D xde;f ausmif;jcif;udyk g wd&pämeftyk x f rJ S e*d&k &dS if;pGt
J aumif vif;vdkPf*lüawGU&yg\avm/ awGUjrifcJh&aom *l\txuf
rsm;xuf rsKd;ydkaumif;aomtaumifrsKd;rsm; ay:aygufvm ydkif;qDavmufwGif a&;qGJxm;onhf½kyfyHkrsm;xJrS rmefygaom
wwfMuonfuv kd nf; txl;tqef;ozG,af wGUjrifMu&Ny;D ,if; awm0ufESifh uRJ½dkif;wkdYonfvnf;aumif;? EGm;rBuD;aemufrS
trsKd;aumif;taumifrsm;rSqufí rsKd;aumif;taumifrsm; aeí EGm;i,fav;onf rdcifEGm;rBuD;oGm;&modkY vkdufaeonhf
om aygufyGm;vmMuonfudkom awGU&SdMuonf/ [efonfvnf;aumif;? EGm;rBuD;aemufrSaeí EGm;i,fav;
odkY&mwGif xdktcsdefumvwkdifatmif vlom;wkdYonf onf rdcifEmG ;rBu;D oGm;&modYk vku d af eonh[
f efonfvnf;aumif;?
pma&;pmzwf j cif ; tp&S d o nh f ynm&yf r sm;ud k wwf u Rrf ; awmifESpfvHk;Mum;rS ay:xGuf[ef&Sdonhf ae0ef; (odkYr[kwf)
em;vnfMuao;onfr[kwfacs? pma&;pmzwfjcif;twwf aexef;wpfzsm;cefYudk a&;qGJxm;onfhae0ef;\ yHkonfvnf;
onf ,aeYrSjyefía&wGufvQif vGefcJhaomESpfaygif; 5000 aumif;? ½SL;ysH? qif? ig; tp&SdonhfyHkrsm;onfvnf;aumif;?
cefYurS pwifíay:aygufvmonf[k tqkd&Sdonf/ a,musmf ; rde;f r tp&So d nfyh rkH sm;onfvnf;aumif;? txufü
pma&;pmzwfjcif;twwf pwifwwfajrmufMuonhf
azmfjyNy;D cJo h nfh ordik ;f rwifraD cwfu vlom;wdYk rSwo f m;xm;
tcsdefumvodkYa&mufaomtcgrSom ¤if;acwfrwkdifrDa&S;ESpf
&SdcJhaom ynmay;½kyfyHkrsm;jzpfonf[k ,lqEdkifonf/ þ,lq
aygif;rsm;pGmwkt Yd wGi;f u vkyuf ikd pf rf;oyfawGUjrifcahJ omtcsuf
csuu f kd ydrk ckd ikd v
f akH ponfrmS ,if;½kyyf rkH sm;onf xdak cwf xdt k cg
rsm;tay:rlwnfí qufvufNy;D vkyu f ikd af &;rSwv f mcJMh ujcif;
jzpfayonf/ u vlwkdY\ÓPfrDoavmuf a&;qGJxm;onfh yHrk sm;jzpfaom
orkdif;rwifrDacwfu vlom;wkdYonf rdrdwkdY\ tod aMumifh ,ckrsufarSmufacwf&Sd tvm;wl taumifrsm;\
w&m;rsm;udk pmayjzifha&;om;rSwfxm;jcif;rsm; rjyKvkyfEkdifcJh oP²mefudk wdwdususazmfjyxm;rI r&Sdjcif;? ½kyfyHktcsKdUwdkY
ygvQif rnfuJhodkYaom enf;vrf;rsm;jzifh rdrdwkdY\om;pOf tay:rSjzwfí wpdrfhpdrfhpD;qif;oGm;aom a&xJwGifygonfh
ajr;qufrsm;od&Sdem;vnfEdkif&ef todÓPfynmrsm;udkcsef&pf xH;k "mwfrsm;onf ESpaf ygif;rsm;pGmMumjrifch NhJ y;D ½kyyf t kH csKdUay:wGif
ay;xm;EdkifcJhrnfenf;? tajzum; ½kyfyHkrsm;qGJjcif;? ½kyfwkyHkpH xHk;ausmufvTmtjzpfjzifh zHk;tkyfvsuf&Sdjcif;wdkYudkaxmufí
rsm;jyKvkyfjcif; tp&SdonfwkdYjzifhom rdrdwdkYvkyfukdifajymqkdvkd ,if;½kyfyHkrsm;onf ESpfaygif;ajrmufrsm;pGmu a&;qGJcJhonfh
onhftaMumif;t&mrsm;\ t"dyÜm,fudk ay:vGifatmif yHkrsm;omvQif jzpfEkdifp&mtaMumif;&Sdonf/ xdkYaMumifh *leH&H
pGrf;aqmifjyocJhMu&rnfrSm ,HkrSm;zG,fr&Sdygacs/ txufydkif;u ½kyfyHkrsm;tay:rlwnfí ygPaA'tjrifjzifh
a'gufwmwifodef; . . . . .49
90 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 91
aqG;aEG;&mü jy'g;vif;*l a'owpf0dkufwGif ausmufacwf ( i ) OD;csdKrygaom owå0g
vlom;wdYk aexdik cf [
hJ ef&odS nf[k wdwu
d susrajymEdik af omfvnf; ( p ) qif E S p f a umif \ aemuf y d k i f ; ES i f h wl a omyH k
&mEIe;f rsm;rsm; jzpfEdkifp&m&Sdonf[k qdk&ayvdrfhrnf/ wdkYjzpfMuonf/
rdrwd aYkd vhvmcJMh uonf*h rl sm;\ teD;uyf ywf0ef;usif
( 2 ) *lESifh ajcmufrdkifcefYywfvnftwGif;&Sd awmawmif
udk wjznf;jznf; qefYíqefYí avhvmcJh&m ajcmufrdkifuGmcefY
a&ajr taetxm;
a&ajrtaetxm;
a0;aom ywf0ef;usifodkY a&mufaomtcg aus;&GmtcsdKUudk
jy'g;vif;vdkPf*l trSwf (1) \ *leH&Htxufydkif;qD
awGU&onf/ ,if;aus;&Gmrsm;rSm (1) a&ykwfaus;&Gm? (2)
avmufwiG f awGUjrifc&hJ aom ½kyyf rkH sm;onf xdak cwfxt dk cgu
rtlyif aus;&Gm? (3) awmifyakH us;&Gm? (4) anmifcsyaf us;&Gm?
,if;ae&mwGif aexdkifcJhaom vlom;wdkY a&;qGJxm;cJhonf
(5) aea&mifumaus;&Gm ESifh (6) Munfwdkifuefq,faus;&Gm
qdkjcif;rSm ,HkrSm;zG,f&mr&Sday/ odkYaomf ,ckrsufarSmufacwf
wkdYjzpfMuonf/
wGif awGUjrif&aom *l\ywf0ef;usif taetxm;rsKd;onf
aus;&GmtoD;oD;wGif aexdkifvsuf&SdMuaom &Gmol
½kyfyHkyg owå0gwdkYaexdkif&ef oifhawmfyg\avm(odkYr[kwf)
&Gmom;rsm;onf &Gm\teD;wpf0dkuf&Sd ajrjyefYae&mwdkYudk
½kyyf ykH g owå0gwkaYd exdik cf ahJ om ywf0ef;usirf sK;d onf ESpaf ygif;
xGef,ufpdkufysKd;íaomfvnf;aumif;? awmifay:ESifhawmif
rsm;pGm MumjrifhcJhonfh aemufydkif;wGif ,aeYawGUae&onfh
apmif;rsm;wGif aygufaeMuonfh 0g;rsm;udk ckw, f jl cif;jzifah omf
ywf0ef;usifrsKd;okYd ul;ajymif;cJNh y;D ½kyyf ykH g owå0grsKd ;rsm;onf
vnf;aumif; toufarG;0rf;ausmif;rI jyKvkyfaexdkifvsuf
vnf; ,if;a'owpf0u kd rf S aysmufu,
G o f mG ;Mujcif;avm tp
&So
d nfwu Ykd kd qef;ppf&efyif jzpfayonf/ &SMd uonf/
vdkPf*ltwGif;awGUcJh&onfh xdkacwfvlom;wdkY a&;qGJ tqdkyg aus;&Gmrsm;ESifh jy'g;vif;*lwdkYMum;&Sd a'o
cJh[efwlaom ½kyfyHktcsKdUrSm- onf rlvtajccHtm;jzifh xH;k ausmufawmifrsK;d ajrrsuEf mS jyif
(u) vlwdkY\vuf0g;yHk ESpfyHkESifh ae0ef;\yHk jzpf\/ xkad jrrsuEf mS jyifwiG f tif? unif? ysO;f uwd;k tp&So d nfh
( c ) ajymif opfrmyifBu;D rsm;? 0g;awmBu;D rsm;? udik ;f awmBu;D rsm;? jrufcif;
( * ) EGm;rBuD;aemufrS EGm;uav;vdkufaeyHk ponfwYkd t"duaygufa&mufae\/ tcsKUd ae&mwdw Yk iG f csKEH ,
G f
(C) BuD;rm;aom ig;yHkoP²mefESpfck ydwaf ygif;wkdYjzifh jynfhusyfaeonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .50
92 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 93
ajrrsuf E S m jyif t aetxm;ud k Munf h j yef v Qif v nf ; onf/ odaYk omf xko d tYkd ajctaetajymif;tvJ jzpfEidk af pumrl
rwfapmufaom awmifcg;yef;rsm;? ajyaom awmifukef;rsm;? ZD0½kyfqkdif&mtpkta0;ESifh oufrJhywf0ef;usifwkdY\ oifhawmf
euf½dIif;aom vQKdBuD;rsm;? a&tenf;i,f&Sdaom a&tdkifrsm;? ovdk yl;aygif;rIjzpfonhf Ecosystem wpfrsK;d udk ay:aygufvm
ajcmufcef;aeaom ajrmif;rsm;ESifh a&pD;tvGefoefaom aponf/
acsmif;us,fBuD;rsm;udk awGU&onf/ yHkpHtm;jzifh rkd;rsm;rsm;&GmvQif pGwfpdkxdkif;rdIif;jcif;udk
,ckrsuaf rSmufacwfwiG f awGU&onfh ywf0ef;usirf sKd ; ESpof ufaom awmtkyBf u;D rsm;ay:aygufrnf/ awmtkyBf u;D udk
onf vlom;wdaYk exdik o f nfh tajctaersK;d udk ay;vsu&f o dS nf/ trSjD yKí owå0gtrsK;d rsK;d aexkid u f supf m;Muonf/ xlxyfaom
odaYk omf ,if;ywf0ef;usirf sK;d onf vGecf ahJ omESpaf ygif; axmif opfyifrsm;rSxkwfvkyfonhf a&ckd;a&aiGUrsm;onf rkd;&Gm&ef
aygif;rsm;pGmü rnfuJhodkYaom ywf0ef;usifrsdK;tjzpf wnf&SdcJh twGuf taxmuftuljyKMujyefonf/ opfyifESifh owå0gwkdY
rnfenf;? xdyk wf0ef;usirf sKd ;wGif rnfuo hJ aYkd om ouf&odS wå0g onf ZD0½kyfqkdif&m tpkta0;jzpfí rkd;&Gmjcif;ESifh pGwfpdkxdkif;
wdYk aexdik Ef ikd cf rhJ nfenf; tp&So
d nfwuYkd kd qef;ppf&ef vdt k yfvm rdIif;jcif;wkdYonf oufrJhywf0ef;usifjzpfNyD; wpfckESifh wpfck
onf/ odkYrSomvQif ,ckavhvmonfh*lESifh ywf0ef;usifwdkYwGif trSDo[JjyKum ywf0ef;usifwpfrsKd;udk wnfaqmufvsuf&Sd
vltygt0if tjcm;aom wd&pämefrsm; aexkid cf ahJ Mumif; oufao Muonf/
jyEdkifayvdrfhrnf/ tu,fí ,if;awmtkyfBuD;&Sd tyifrsm;udk ckwf&Sif;
owåaA'ynm&yfwiG f a*[aA'pHepf (Ecosystem) ypfvdkufvQif a&cdk;a&aiGU&&ef vrf;r&Sdojzifh rdk;&GmEIef;enf;yg;
[laom a0g[m&&Sd\/ ,if;a0g[m&onf Ecological Sys- vmrnf/ rd;k enf;yg;vmaomaMumifh ajcmufaoGUyltu kd vf mrnf/
tem udk yl;aygif;xm;jcif;jzpfonf/ ajcmufaoGUvm&jcif;aMumifh opfyifrsm;onfvnf; oefpGrf;
,if; Ecosystem atmufwGif ZD0½kyfqkdif&m tpk xlxyfpGm aygufa&mufjcif;r&SdawmhbJ ajcmufaoGUonfh
ta0; (Biotic Community) ESihf oufryhJ wf0ef;usif (Physical 'PfudkcHEdkif&nf&Sdrnfh tyifrsKd;rsm;om aygufa&mufvsuf
Environment) wkdYonf wpfckudkwpfck tjyeftvSeftusKd; &Sdrnf/ owå0grsm;taeESifhvnf; awmBuD;rsm;xJwGif aexdkif
jyKMuNyD; tajctaewpfckukd zefwD;ay;\/ ,if;ESpfrsKd;xJrS wwf o nf h owå 0 grsKd ; rsm;rS a eí tyif r sm;enf ; yg;aom
wpfrsKd;rsKd; cRwf,Gif;oGm;vQif rlvtajctaeonf oifhawmf vGifjyifrsKd;wGif aexdkifwwfonfh owå0grsKd;rsm; tpm;xdk;
aomtjcm;tajctaewpfckckodkY toGiful;ajymif;oGm;wwf ay:aygufvmayvdrfhrnf/ odkYaomf Ecosystem ac:onfh
a'gufwmwifodef; . . . . .51
94 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 95
ZD0½kyqf ikd &f m tpkta0;ESihf oufryhJ wf0ef;usiw f Ykd yl;wGaJ exdik f xdaYk Mumifh jy'g;vif;*l\ ywf0ef;usiw f iG f xdpk Oftcgu
jcif;um; wpfrsKd;wpfrnfjzpfvmNyD; ywf0ef;usif topfudk xlxyfaom opfawmBu;D &Scd ahJ yrnf/ opfawmxlxyfonfEiS hf
ay:aygufvmaponf/ trQ rdk;aumif;pGm &GmoGef;aomaMumifh acsmif;? ajrmif;? tif;?
ouf&rdS sm;(tyifEiS o hf wå0g)\ obm0wpfcu k kd tenf; tdik w f o Ykd nfvnf; atmifjrifpmG ay:aygufvmcJah yrnf/ awm
i,fwifjyvdkygao;onf/ rnfonfhouf&SdrsKd;rqdk rdrdwpfOD; tkyfBuD;udkrSDcdkNyD; acsi,f? pdkif? qwf? ajymif? qif tp&Sdaom
wnf;? wpfa,mufwnf;? wpfyifwnf;wnf&jdS cif;xuf ttkyf awmowå0grsm;onfvnf;aumif;? acsmif;BuD; ajrmif;BuD;rsm;
tzGJUESifhaexkdifwnf&Sdjcif;u rsm;onf/ udktrSDjyKaexdkifaom ig;trsKd;rsKd;rsm;onfvnf;aumif; xdk
yHpk t
H m;jzifh jrufyifonf wpfyifwnf;xD;wnf;ayguf acwf xdt k cgwGif jy'g;vif;*lwpf0u kd üf aygrsm;aeayvdrhrf nf/
raeyg? jrufcif;tjzpf pka0;aygufa&mufonf/ uRef;yif? *l\eH&w H iG af &;qGx J m;cJah om ½kyyf rkH sm;uvnf; ,if;owå0grsm;
0g;yiftp&SdonfwdkYonfvnf; uRef;awm? 0g;awmtjzpf aygrsm;cJhaMumif;udk oufaocHvsuf&Sdayonf/
pkaygif;aygufa&mufonf/ tvm;wl r&rf;awm? refusn;f awm? umva&GUavsmvmcJhNyD; vlom;wdkYonf *ltwGif;
o&ufawm tp&So d nfwo Ykd nfvnf; obm0twkid ;f trsK;d wl ckad tmif;aexdik af omtqifrh S td;k tdrrf sm;xlaxmifaexdik w f wf
tyifrsm; pkaygif;aygufa&mufaeMuonf/ aomtqifhodkY a&mufvmaomtcg vufvSrf;rD&m tyifrsm;
owå0grsm;wGifvnf; yHkpHtm;jzifh yk&Gufqdwf? usdKif; udk ckwv f NJS y;D tdrrf sm; aqmufvyk af exdik v f mMuonf/ acwfonf
aumif? ,kef? EGm;? uRJ? jrif;usm;rStp vltqHk; owå0grSeforQ ajymif;vJvmonfESifhtrQ aexdkif&mtdrfwdkY\yHkpH? tus,f
onf wpfaumifx;D wnf;aejcif;xuf tpkta0;? todik ;f t0dik ;f t0ef; tp&So d nfwv Ykd nf; wd;k wufaumif;rGev f maomaMumifh
ESifhaejcif;rsdK;u ydkrdkrsm;jym;onf/ þum; ouf&SdwdkY\ tavh opfom;rsm;udk ydkrdkvdktyfvmcJhonf/ xdkYaMumifh opfyifrsm;udk
txyif jzpfayonf/ ydrk Nkd y;D ckwv f t JS oH;k jyKvmMuonf/ þodjYk zifh wpftrd rf S ESpt f rd ?f
jy'g;vif;*l\ ywf0ef;usifudk avhvmcJh&mü tif? aemufNyD; &Gmwpf&Gmtjzpf &GmwnfvmMuonf/ xdkYaemuf
unif? ysOf;uwdk; tp&SdonfhtyifBuD;rsm;udk awGUcJhaMumif; wpf&GmrSESpf&Gm tp&SdonfwdkY yGm;rsm;vmMuonf/ tjcm;wpf
azmfjyNyD;cJhNyDjzpfonf/ ,if;tyifrsm;onf vGefcJhaomESpf zufürlum; opfawmrsm; jyKe;f wD;vmaomaMumifh rd;k acgifvm
aygif;rsm;pGmu ouf&w dS \
Ykd pepfwpfct k & awmtkyBf u;D toGif onf/ rd;k acgifvmaomaMumifh rd;k enf;onfah 'orsK;d wGif ayguf
jzifh wnf&SdcJhrnfrSm ,HkrSm;zG,f&mr&Sdyg/ wwfonfh tyifrsK;d rsm; ay:aygufvmonf/ opfawmrsm;tpm;
a'gufwmwifodef; . . . . .52
96 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 97
0g;awmrsm;ESifh tjcm;tyifi,frsm; ay:aygufvmonf/ aomtcg ,if;t½dk;rsm;onfESpfaygif; 10000 ausmfrQMumNyD
acsmif;? ajrmif;rsm;vnf; wdrfaumvmNyD; vQKdBuD; vQKdi,frsm; jzpfaMumif; od&Sd&onf/
tjzpf usef&pfcJhonf/ ,aeYjy'g;vif;*l\ ywf0ef;usifum; xdkYaMumifh wl;azmf&&SdcJhaom t½dk;rsm;rSm tjcm;aom
þtwdkif;yif jzpfayonf/ wd&pämefw\ Ykd t½d;k rsm;omjzpfNy;D ? vGecf ahJ omESpaf ygif; 10000
xdkYaMumifh ,ckrsufarSmufacwfwGif awGUjrif&aom ausmaf vmufu jy'g;vif;*la'owpf0u kd wf iG f aexdik cf MhJ uonfh
*l\ywf0ef;usirf sK;d onf ½kyyf x
kH üJ awGU&onfh owå0gwdaYk exdik f vlom;wdkYpm;aomufNyD; pGefYypfxm;cJhaom wd&pämefwdkY\ t½dk;
&ef oifah wmfaom ywf0ef;usirf sKd; &mEIe;f jynfrh [kwaf omfvnf; rsm;aomfvnf;aumif;? xdak cwfvo l m;wdEYk iS hf twlwuGaexdik f
½kyfyHkygowå0gwdkY &mEIef;jynfhaexdkifEdkifcJhaom ywf0ef;usifrsKd; aom wd&pämefwdkYaoqHk;NyD;onfhaemuf <uif;usef&pfaom
rSaeí ESpaf ygif;rsm;pGmMumjrifch NhJ y;D aemufyikd ;f ü ,ckrsuaf rSmuf t½dk;rsm;aomfvnf;aumif; jzpf[efwlayonf/
acwfwGifawGU&onfh *l\ywf0ef;usifrsKd;odkY ul;ajymif;cJhNyD; rnfonfhowå0grsKd;\t½dk;[lí wdwdususajymEdkif
½kyfyHkygowå0grsKd;rsm;onfvnf; ,if;a'owpf0dkufrS aysmuf &ef cJ,Of;aomfvnf; t½dk;wdkY\t&G,fudk Munfhjcif;tm;jzifh
uG,foGm;Mu&jcif; jzpfEdkifayonf/ qdwt f &G,cf ef&Y o
dS nfh owå0grsK;d rS uRtJ &G,cf ef&Y odS nfh owå0g
rsKd;rsm;yg0ifNyD; xdkacwfvlom;wdkY\ tpm;tpmtjzpfaomf
( 3 ) wl;azmf&mwGifawGU&Sdí odrf;qnf;pkaqmif;xm;aom vnf;aumif;? cdkif;ap&eftwGufaomfvnf;aumif; toHk;cs
t½d;k rsm; onfh wd&pämefaumifrsKd;rsm; jzpfEdkifayonf/
tqdkygt½dk;rsm;onf vlwdkY\t½dk;avm(odkYr[kwf)
tjcm;aom wd&pämefwdkY\t½dk;avm tp&Sdonfudkod&Sd&ef
twGuf &efukefaq;wuúodkvftrSwf(1)? cE¨maA'XmeodkY
ay;ydkYNyD; ppfaq;rIrsm;jyKvkyfcJh&mü vl½dk;rsm;r[kwfaMumif;
wduspGm ajymqkdEdkifcJhonf/
xdkYaemuf&&Sdonfht½dk;wdkY\ oufwrf;udkqef;ppf&ef
twGuf oufqdkif&mwdkYu EdkifiHjcm;odkYydkYNyD; "mwfcGJppfaq;ap
a'gufwmwifodef; . . . . .53
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 99
50 cefY &SNd y;D *lMurf;jyifrS trd;k txd tjrifrh mS 35aycef&Y o dS nf/
4if;onf wpfzufziG *hf t l rsKd;tpm;jzpfí vdkP*f w l iG ;f ü obm0
tavsmufjzpfay:aeaom ausmufpufyef;qGJ (Stalactite) ESihf
tcef; ( 8 ) ausmufpufr;kd arQmf (Stalagmite) rsm; jzpfxeG ;f vsu&f MdS uonf/
rEÅav;NrdKU? jynfvHk;csrf;om&yfuGufae OD;ausmf[ef
a0ykvv
’ P
kd *f l ausmufacwf,Ofaus;rI (blrdaA'bGJU&)ESifh awmifilNrdKU? jynfolYaq;½HkrS t½dk;txl;uk
q&m0efa'gufwmjrifah qGwYkd ESpOf ;D onf 2000 jynfEh pS ?f {Nyv D
(1) vd k P f * l w nf a e&mES i f h *l \ taetxm; u bm;tHNrdKUe,f a0ykv’awmifodkY bk&m;zl;oGm;a&mufpOfu
a0ykv’vdkPf*lwnf&Sd&m a0ykv’awmifonf u&if awGU&SdcJh&aom owå0gwdkY\oGm;rsm;ESifh ar;½dk;rsm;udk pkaqmif;
jynfe,fNrKd Uawmf bm;tHNrKd UrS vdiI ;f bGUJ NrKd Uodo
Yk mG ;onfh um;vrf;r &,lcJhMuonf/
ay:&Sd awmifuav;aus;&GmteD; ausmufawmif&Gma[mif;\
ta&SUbufEpS rf ikd cf eftY uGmwGif wnf&o dS nf/ xH;k ausmufawmif ( 2 ) vd k P f * l w l ; azmf j cif ; ES i f h awG U &S d c suf r sm;
jzpfNyD; blrdaA'ynm&yf\ x&aA' oufwrf;owfrSwfcsuf a0ykv’vdkPf*lodkY blrdaA'ynm&Sifrsm; yg0ifaom
avhvma&;tzGJUonf 23-5-2000 rS 30-5-2000 &ufaeY
t& armfvNrKd ix f ;kH ausmuftrsK;d tpm; (Mawlamyine Lime-
txd oGm;a&mufwl;azmf avhvmcJhMuonf/ avhvma&;tzGJU
stone) jzpfonf/ vGec f ohJ nfh ESpo
f ef; 290 cef&Y dS ygrD,eftcsed f
wGif pma&;olEiS t hf wl jrefrmha&eHEiS hf obm0"mwfaiGUvkyif ef;
(Permian Period) u yifv,fwi G f wnfaqmufcahJ om oEÅm
rS okawoet&m&SdcsKyf OD;oef;xG#f? &efukefwuúodkvf? blrd
ausmufcufwef;rsm;rSwpfqifh jzpfay:vmonfh xHk;ausmuf
aA'XmerS o½kyfjyq&m OD;atmifEdkifpdk;? '*Hkwuúodkvf? blrd
rsm;yif jzpfMuonf/ aA'XmerS o½kyfjyq&m OD;pkd;ol&xGef;wkdY yg0ifMuonf/
a0ykvv ’ kP d *f rl mS ta&SUbufoYkd rsuEf mS rlvsuf wnf&NdS y;D a0ykv’vdkPf*ltwGif;ü ausmufacwfvlom;wkdY trJ
,if;rStaemufbufodkY awmufavQmufaygufoGm;Edkifaom vkud f pm;aomufcMhJ uaom owå0gwk\ Yd t½d;k rsm;? oGm;rsm;ESihf
ao;i,fonfh *lwGif;vrf;ayguf&SdouJhodkY awmifbufESifh ausmufacwfvlom;wkdY toHk;jyKcJhMuaom ausmufvufeuf
ajrmufbufodkY qufoG,faeonfh *laygufi,frsm;udkvnf; rsm;wkdYonf xHk;uspffcJrsm;ESifh a&maESmrmausmvsuf tvTm
awGU&SdMu&onf/ yifrvdkPf*lBuD;\ rsufESmyGifhtus,frSm ay
98
a'gufwmwifodef; . . . . .54
100 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 101
vkduf jzpfwnfaeonf/ tqkdygtvTmrSm wpfayrS oHk;aycefY 4if;vdkPf*laevlom;wdkYonf ig;zrf;jcif;twwfynmudkyg
txdxlonf/ awGU&Sd&onhf owå0gwkdY\ ½kyf<uif;rsm;rSm acs? wwfajrmufcJhMuaMumif; od&Sd&onf/ vlom;wkdY\t½dk;ESifh
orif? qwf? ajymifESifh awm0ufrsm;jzpfMuonf/ txl;ojzifh oGm;rsm;udk rawGU&S&d aomfvnf; 4if;wdkYtrJvdkufpm;aomuf
orifwkdY\ ½kyf<uif;rsm;udk aygrsm;pGmawGU&Sd&\/ ¤if;wkdYwGif cJhMuaom owå0gwdkY\½kyf<uif;rsm;ESifh ausmufvufeufrsm;
t&G,fra&mufao;aom orifi,fuav;rsm;rSonf touf udk awGU&Sd&jcif;jzifh a0ykv’vdkPf*lwGif ausmufacwfvlom;wdkY
t&G,fBuD;&ifh tdkrif;aeNyDjzpfaom orifBuD;rsm;txd yg0ifMu aexdkifcJhonfrSm aocsmonf/
onf/ a0ykvv ’ P
kd *f w
l nf&&dS ma'oonf ausmufacwfvo l m; awGU&Sd&aom ausmufvufeufrsm;rSm trsm;tm;jzifh
wkdY aexkdifusufpm;pOftcsdefu acs? orif? qwf? ajymif? rD;oifhausmuf(Igneous Rock)jzifh jyKvkyfxm;aom ausmuf
awm0uf paomowå0gwkdY trsm;tjym; tkyfvkdufusufpm;cJh Murf;vufeufrsm;om jzpfMuonf/ 4if;wko Yd nf trsm;tm;jzifh
Mu[efwlonf/ odkYaomf ,cktcsdefwGifrl ¤if;owå0gwkdYonf wpfzuftoGm;omyg&Sdaom ckwfxpfud&d,mrsm;(0g)ckwfjzwf
a0ykv’vdkPf*lwnf&Sd&ma'owGif vHk;0rawGU&awmhyg/ ud&, d mrsm;(Choppers)ESihf ausmufjcpfrsm;(Scrapers) jzpfMu
a0yk v ’ v d k P f * l o nf ywf 0 ef ; usif a jrjyif t xuf onf/ tqdkygvufeufrsm;rSm ausmufacsmacwf(0g) ausmuf
ay20 cefYtjrifhwGif&SdNyD; a&ESifh eD;aomae&m jzpfojzifh acwfopf(Neolithic) tcsdefu vufeufrsm; r[kwfMuyg/
ausmufacwfvlom;wdkY aexdkif&ef oifhawmfonf/ *l0rSm ausmufMurf;acwf(0g) ausmufacwfa[mif; txufydkif;
ta&S U buf o d k Y rsufESmrlxm;onfjzpf&m tvif;a&mifESifh (Upper Paleolithic)tcse d u
f jyKvyk tf oH;k jyKcahJ om ausmuf
aea&mifukd aumif;pGm &Sdonf/ vdkPf*lrSm rsm;pGmus,f0ef;jcif; vufeufrsm;om jzpfMuonf/ odkYjzpf&m a0ykv’vdkPf*lwGif
r&Syd g/ ausmufacwf rdom;pkwpfp(k odrYk [kw)f ESppf o k m aexdik f ausmufacwfvlom;wkdYonf vGefcJhonfhESpf 9000 rS 6000
cJ h M u[ef w l o nf / owå 0 gwk d Y \ t½d k ; rsm;? oG m ;rsm;ES i f h cefYtwGif; aexdkifusufpm;cJhMu[efwlonf/ ausmufacsm
ausmufvufeufrsm;awGU&Sd&m xHk;uspfcJtvTmwGif rD;aoG;udk vufeufrsm;udk rawGU&S&d ojzifh ausmufacwfopftcsed w f iG f
awGU&Sd&onfjzpf&m a0ykv’vkdP*f rl S ausmufacwfvo l m;wdYk tqdyk g vdkPf*lü vlom;rsm; qufvufaexdkifcJhMujcif; r&Sdyg/
onf 4if;wdt Yk rJvu kd í f &&Sad om om;aumifrsm;udk zkwu f ifí vdP k *f o
l nf wpf0ufwpfysuf NyKd usaejcif;aMumifh ausmufacwf
pm;aomufcMhJ u[efwo l nf/ EdwYk u kd f owå0g½ky<f uif;rsm;ESit
hf wl a[mif; tcsdefuwnf;u vlom;wkdYonf 4if;vdkPf*lrS pGefYcGm
ig;wk\ Yd t½d;k rsm;ESihf vdycf HG tydik ;f tprsm;udyk g awGU&SMd u&ojzifh cJhMu[efwlonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .55
102 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 103
pdwf0ifpm;p&maumif;onfhtcsufrSm ausmufjzpf ausmufacwfopftcsdeftxd qifhuJaexkdifcJhMuaMumif; od&Sd
½kyf<uif;rsm;ESifh ausmufvufeufrsm;udk awGU&Sd&onfhajrvTm &onf/ a0ykv’vdkPf*lwGifrl ausmufacwfa[mif;tcsdefwGif
wGif ausmufacwfvlom;wdkY yef;csDqGJ&mwGiftoHk;jyKaom om vlom;wkaYd exdik cf MhJ uNy;D vdP
k *f t
l rd;k NyKd usíjzpfap? a&m*g
ajreDcJ (Red Ochre) udk awGU&Sd&jcif;yifjzpfonf/ odkYjzpf&m a0'empGJuyfíjzpfap? awm½dkif;owå0gwdkY\ wkdufcdkufaESmifh
a0ykvv ’ Pkd *f rl S ausmufacwfvo l m;wdo
Yk nf vdPk *f \l eH&rH sm; ,SufrIaMumifhjzpfap? tjcm;aom ab;&efrsm;aMumifhjzpfap
wGif yef;csDyHkrsm; a&;qGJcJhMuoavm[k awG;awmpOf;pm; ausmufacwfa[mif;tcsed u f wnf;uyif vdP k *f u
l pkd eG cYf mG cJMh u
zG,f&mjzpfonf/ pma&;olwdkYtzGJUrS eH&Haq;a&;yef;csDrsm; [efwlayonf/
awGUvdkawGUjim; aphpyfaocsmpGm &SmazGMuaomfvnf; vdkPf*l
eH&Hrsm;onf ESpf&Snfvrsm; &moDOwkwdkufpm;xm;jcif;'Pfudk ( 3 ) a0ykv’vdkPf*lrS blrdaA'qkdif&m tcsuftvufrsm;
cHxm;&onfjzpf&m eH&Hyef;csDrsm;udk rawGU&Sd&yg/ a0ykv’awmifrSm blrdtaetxm;t& 300 'D*&DrS
u&ifjynfe,fwGif ausmufacwfvlom;wdkY aexkdifcJh 110 'D*&Dwef;aeaom awmifwef;i,fwpfckjzpfonfhtjyif?
onf[k ,lq&aom tjcm;vdkPf*lrsm;rSm q'´ef*l? aumh*Gef; tufNydKifrsm;(Joints)? jywfa&GUrsm;(Faults)jzifh oHk;ydkif;ydkif;
*lESifh bk&ifhnD*lrsm;yif jzpfMuonf/ a0ykv’vdkPf*ltygt0if jzwfxm;aom blrt d aetxm;udk awGU&onf/ ausmufvmT rsm;
tqdkygvdkPf*lrsm;rSm ywf0ef;usifajrjyif txuf tjrifhae&m \ tidkuf(Bedding)tm; aocsmpGm rawGUEdkifcJhyg/ a0ykv’
wGifwnf&Sdjcif;? a&ESifheD;jcif;? tvif;a&mifaumif;pGm&&Sdjcif;? awmifrBu;D rS &,lcahJ om xH;k ausmufw;kH rsm;udk ausmufyg;vTm
vdkPf*lonf BuD;rm;us,f0ef;jcif;? av0ifavxGufaumif;rGef rsm; jyKvkyfprf;oyf&mwGif oEÅm(Coral)[kac:aom ½kyf<uif;
jcif;? vHkNcHKrIr&Sdjcif; paomtcsufrsm;ESifh jynfhpHkonfjzpf&m tydkif;tprsm;udk awGU&Sd&onf/ xdkYjyif tPkausmufjzpf½kyf
ausmufacwfvo l m;wkYd aexkid cf MhJ uonf[k ,HMk unf,q l &onf/ <uif;rsm;jzpfonfh azmf&efrDeDzm&m ausmufjzpf½kyf<uif;rsm;
a0ykvv ’ kP
d *f rl S ausmufacwfvo l m;wdo
Yk nf jy'g;vif; (Foraminifera Fossils)udv k nf; awGU&SMd u&onf/
vdkPf*lrS ausmufacwfvlom;wdkYESifh acwfNydKifaexdkifcJhMu[ef txufazmfjyyg ausmufjzpf½kyf<uif;rsm;udk &Srf;jynf
wlonf/ odkYaomf jy'g;vif;vdkPf*lwGif ausmufacwfa[mif; e,f ajrmufyikd ;f ESihf awmifyikd ;f &Sd uke;f jyifjrifx
h ;kH ausmuf(Plateau
ESit
hf wl ausmufacwfopfvufeufrsm;udyk g awGU&S&d onfjzpf&m? Limestone) tkyp f wk iG f awGU&S&d onft h wGuf x&aA' oabm
ausmufacwfvlom;wdkYonf ausmufacwfa[mif;tcsdefrS t& qufpyfavhvmvQif u&ifjynfe,f&dS armfvNrKd ix f ;kH ausmuf
a'gufwmwifodef; . . . . .56
104 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 105
rsm;(Mawlamyine Limestone) ESifh qufpyfí &ayonf/ tqdyk gypön;f rsm;udk a0ykva’ wmif\ yifr*l&dS t½d;k rsm;
4if;wd\
Yk blro d ufwrf;rSm blrad A'tcsed Zf ,m;ESihf csed x
f ;kd Munfh ygaom ajrvTm (Bone Bed)rS awGU&Sd&jcif; jzpfayonf/
vQif vGefcJhaomESpfoef; 300 rS 248 oef; (Upper Car-
boniferous to Upper Permian) umvwGif ylaEG;aom yifv,f (5) oHk;oyfcsufrsm;
a&wdrfydkif;wGif tenfusjzpfay:cJhMujcif; jzpfonf/ a0ykvv ’ kP
d *f tl wGi;f owå0gwd\ Yk t½d;k rsm;ESihf oGm;rsm;
a&muf&Sdaejcif;rSm vGefpGmpdwf0ifpm;zG,f aumif;ayonf/
( 4 ) a0yk v ’ v d k P f * l r S awG U &S d & onf h ½ k y f < uif ; rsm; t½d;k rsm;wGif uke;f ae Edw Yk u
kd o
f wå0g rsKd;pdwfaygif; ajcmufcak wGU
(u) ukef;aeausm½dk;&Sd EdkYwdkufowå0grsm; &jcif;? ukef;aeowå0gESifh a&aeowå0gwkdYudk wpfpkwpfa0;
(1) awmEGm;tkypf 0k if rsK;d EG,pf rk sm; (ajymif?pdik )f wnf; awGU&jcif;rSm vdP k *f al e vlom;wdo Yk nf 4if;wdt Yk rJvukd f
(2) oriftkyfpk0if rsKd;EG,fpkrsm; zrf;qD;&mrS &&Sad om trJ? om;ig;rsm;udk rdrw d aYkd eaom vdP k *f l
(3) *sD(acs)tkyfpk0if rsKd;EG,fpkrsm; twGif; ,laqmifí zkwfuifpm;aomuf&mrS <uif;usefaom
(4) qwftkyfpk0if rsKd;EG,fpkrsm; pkyHkpGefYypfypönf;rsm;[k ,lqoHk;oyfEdkifygonf/
(5) 0uftkyfpk0if rsKd;EG,fpkrsm; tqdyk g pGeyYf pftpktyHrk &S &Sad om owå0gwk\ Yd oGm;rsm;
(6) &SOfh? <uuftkyfpk0if rsKd;EG,fpkrsm; udk qef;ppfMunfh&m vsifjrefpGmajy;vTm;Ekdifaom orifrsm;?
(c) a&owå0grsm; qwfEiS hf *s(D acs) ponfh om;aumift&G,rf sK;d pHw k u
Ykd kd trsm;qH;k
(1) ig;rsKd;EG,fpkrsm; awGU&ouJhodkY t&G,ftpm; BuD;rm;wkwfcdkifaom awmEGm;BuD;
(2) a,mufoGm;rsm;? *Hk;cGHrsm; i,f (ajymif? pdkif)wdkYudkvnf;aumif;? &efrlwwfaom awm0uf
(*) ukef;ae? a&aeowå0grsm; uJoh aYkd om om;aumifrsm;udyk ifvQif zrf;qD;Edik jf cif;ESihf ig;wk\ Yd
(1) vdyf\t½dk;rmcsyfjym;rsm; t½d;k rsm;ud k awGU&S&d jcif;jzifh a0ykvv ’ P kd *f al e ausmufacwfvl
om;wdkYonf om; ig;zrf;qD;aom twwfudk aumif;pGmwwf
(C) vlvkyfypönf;rsm;
ajrmufaeNyDjzpfonfh rkqdk;wHigrsm; jzpfMuonf/ þ*lae
(1) ausmufvufeufrsm;
vlom;rsm;onf om;aumifrsm;udk zrf;qD;owfjzwf&efESifh
(2) rD;aoG;rsm;
tydkif;ydkif; ckwfxpf&ef ausmufykqdef(Stone Axe) rsm;? xkcGJ
(3) ajreDcJtydkif;tprsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .57
106 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 107
acsr&G efEiS hf ckwx f pfcw
k yf ikd ;f &ef vufeuf(Chopper) rsm;? t½d;k vdkPf*leH&HwGif yef;csD a&;jcif;? ajrtdk;ajrcGufrsm; jyKvkyfjcif;rS
ESihf ta&jym;wGif uyfaeaomtom;rsm;udk jcpfxkwf,lEdkif&ef pkdufysKd;arG;jrLjcif; twwfrsm;txd wdk;wufvmMuonf[k
ausmufjcpf (Scraper)rsm;udk jyKvyk o f ;kH pGcJ o
hJ nfukd od&&dS onf/ ,lqcJhMuonf/
ausmufvufeufrsm;jyKvyk x f m;onfh ausmufw;kH rsm;rSm a0ykvv’ kP
d *f rl pS eG yYf pfxm;onfh t½d;k tydik ;f tprsm;ESihf
rmausmaom rD;oifah usmufrsm;(Acid Igneous Rocks) ESifh twl a wG U &aom ausmuf v uf e uf r sm;rS m rmausmaom
tvGefrmausmaom ovif;<u,foJausmuf (Quartzose ausmufvHk;acsmrsm;udk aooyfpGm jzwfawmufjyKjyifEdkifjcif;?
Sandstone)rsm; jzpfMuonf/ 4if;ausmufw;kH rsm;rSm rmausmí vdk&mt&G,fudk&&Sdatmif jyKvkyfEkdifaom tqifhodkYa&muf&Sd
ajymifacsmaeonfh vufoD;qkyfcefYBuD;aom ausmufvHk;acsm aeonfudkawGU&aomfvnf; ausmufacsmacwf ausmufvuf
rsm;udk vdktyfovdk cGJjcrf;jzwfawmufí ausmufvufeufrsm; eufrsm;avmuf acsmarGUjcif;? yGwfwdkufpm;xm;jcif;rsm;r&Sdyg/
tjzpf toH;k jyKaomtwwfukd wwfajrmufaeMuNyjD zpfaMumif; xdaYk Mumifh ausmufacsmacwf(od)Yk ausmufacwfopf (Neolithic)
azmfjyaeayonf/ tcsed [ f k roHk;oyfEdkifyg/ odkY&mwGif ausmufacwfa[mif;u
ynm&S i f w d k Y \ ,l q csuf r S m ausmuf v uf e uf r sm; toHk;jyKcJhaom ausmufvufeufrsm;xuf ydkrdkaooyfonfh
tqifq h ifw h ;kd wufvmyHw k iG f ausmufacwfO;D (Eolithic) ay: tjyif rD;aoG;tydkif;tprsm;ESifh eH&Haq;a&;&mwGif toHk;jyK
xGef;pumvü vufwpfudkifpm obm0ausmufwHk;rsm;udkom onfh ajreDc(J Red Ochre) rsm;udk awGU&S&d jcif;aMumifh ausmuf
udkifwG,ftoHk;jyKavh&Sdonfh umv[k owfrSwfcJhonf/ acwfa[mif; aESmif;ydik ;f tcsed u f mv (Upper Paleolithic) [k
ausmufacwfa[mif; (Paleolithic) tcsdefwGifrl ausmufwHk; owfrSwfoifhayonf/
acsmrsm;udk vdt k yfovdk jyKjyifcpJG w d fí toH;k jyKonfu h mv[k ausmufacwfa[mif; aESmif;ydkif;umvwGif a0ykv’
owfrw S cf ohJ nf/ ausmufacwfopf (Neolithic)tcsdefwGif vdP k *f ül ausmufacwfvo l m;rsm; aexdik cf MhJ uonfh taxmuf
ausmufvufeufrsm;udk ausmufv;kH acsmrsm;rS vdt k yfovdyk pkH H txm;rSm odomxif&Sm;onf/ tqdkyg ausmuf*lwGifawGU&
&&SdatmifzJh,ljcif;? ajymifvufcRefxufatmif aoG;jcif;? aom owå0gwkdY\ t½dk;tydkif;tprsm;rSm *lwGifaeaom
ausmufvufeufrsm; acsmarGUap&ef yGww f u kd jf cif;? ta&mifwif ausmufacwfvlwdkY\ pm;<uif;pm;usefrsm;rS pGefYypfcJhaom
jcif; ponfhtwwfynmrsm;tjyif qifhuJwdk;wufrItaejzifh t½dk;rsm;jzpfí ausmufvufeufrsm;rSmvnf; 4if;wdkYtoHk;jyK
a'gufwmwifodef; . . . . .58
108 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 109
cJMh uaom vufeufrsm;omjzpfMuonf/ *laevlrsm;\ obm0 olithic) uwnf;u trJvu kd ?f ig;&Sm? rkq;kd wHigtjzpf touf
rSm tkyfpkvdkufvSnfhvnfí trJom;aumifrsm;udk &SmazG arG;&if; aexkdifoGm;cJhMuonf[k oHk;oyf&ayonf/
zrf;,lpm;aomufMurnf/ xdkuJhodkY vSnfhvnfoGm;vmaepOf
&moDOwk'Pf? om;&Jaumifrsm;\ ab;&ef? &efvkdaom
tiftm;Bu;D rm;onfh rsK;d EG,w f t
l yk pf \
k ab;&efrsm;rS a&Smif&mS ;
&efESifh em;cdk&eftwGuf vHkNcHKaom *lrsm;wGif pcef;cscdkatmif;
aeMuayrnf/ þa0ykv’vdkPf*lrSm ajrjyifrS ay 20 cefYtjrifh
wGifwnf&Sdjcif;? teD;ywf0ef;usifwGif a&&Sdjcif;? *laygufi,f
rsm;rSm t&yfav;rsufESmodkY qufoG,fxm;onfh tjyif
oifhwifhaom tus,ft0ef;&Sdojzifh ausmufacwfvlom;rsm;
20 rS 30 cefYtxd aexdkif&ef oifhawmfaom*l jzpfayonf/
þa0ykv’vdkPf*lwGif aexdkifcJhaom ausmufacwfvl
wko Yd nf umvMum&Snpf mG aexkid cf MhJ uaMumif;rSm 4if;wdpYk eG yYf pf
xm;onfh t½d;k rsm;\ xkxnfyrmPudk avhvmjcif;jzifh odom
ygonf/ awGU&Sd&aom ausmufvufeufrsm;\ yHkoP²mef?
t&G,ftpm;? aooyfaomvuf&mudk avhvm&jcif;jzifhvnf;
aumif;? rD;aoG;cJrsm;udk awGU&Sd&jcif;jzifh rD;udk toHk;jyKaeMu
aMumif;ESifhtwl ajreDcJ (Red Ochre)udk awGU&Sd&jcif;jzifh
vdkPf*leH&HwGif yef;csDa&;qGJjcif;twwfudk wwfajrmufcJhMuNyD
[k ,lqoHk;oyf&ygonf/ odkYjzpfí þa0ykv’vdkPf*lwGif
aexdkifcJhMuaom ausmufacwfvlom;rsKd;EG,fpkwdkYonf vGefcJh
aom ausmufacwfa[mif; aESmif;ydkif;tcsdef (Upper Pale-
a'gufwmwifodef; . . . . .59
110 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 111
a0ykv’awmif\ blrdjzwfydkif;yHk
a'gufwmwifodef; . . . . .60
112 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 113
ausmufjcpf (Scraper)
ckwfjzwfud&d,m (Chopper)
ausmufyq
k ed f (Hand Axe)
a'gufwmwifodef; . . . . .61
ausmufyq
k ed f (Hand Axe)
114 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 115
a'gufwmwifodef; . . . . .62
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 117
&Sr;f jynfe,f? ,Ofaus;rIjywdu k rf S jywdu
k rf LS ; a':eef;avmifiif;
u t½dk;pESpfckudk ,laqmifvmygonf/ tqdkyg t½dk;prsm;rSm
Aka'¨gZdaem bk&m;ausmif;teD;&Sd vdkPf*lrSawGU&Sd&aMumif;?
tcef; ( 9 ) awGU&SdolrSm tqdkyg bk&m;ausmif;wGif oDwif;oHk;aeawmfrl
aom OD;yÍöif; OD;ol&d,jzpfaMumif;? OD;yÍöif;u tqdkyg t½dk;p
Aka'¨gZdaemvdP
k *f l ausmufacwf,Ofaus;rI rsm;udk olrxHodkYay;ydkYNyD; wwfodem;vnfolxH jyoay;yg&ef
ESifh 4if;\ausmif;teD;vdkPf*lodkY vma&mufavhvmapvdkyg
( 1 ) vd k P f * l w nf a e&mES i f h *l \ taetxm; aMumif; ajymjyygonf/ t½dk;prsm;udk pma&;ol avhvmMunfh½I
Aka'¨gZdaemvdkP*f o l nf &Sr;f jynfe,fawmifyikd ;f ? uavm &m EdkYwdkufowå0gwdkY\ t½dk;prsm;jzpfNyD; wpf0ufwpfysuf
NrKd Ue,ftwGi;f &Sd [J[;kd wku d ef ,f? tif;acgif;aus;&Gmtkypf ?k oDacgif ausmufjzpfaeonfudk awGU&onf/
aus;&GmteD;&Sd oDacgifawmifwef;wGif wnf&o dS nf/ awmifwef; 1997 ckESpf? Mo*kwfv 29 &ufaeYwGif pma&;ol
[kqdk&aomfvnf; atmufajcajrjyifrS ay 300 cefYom jrifyh g OD;aqmifí awmifBu;D wuúov kd ?f blrad A'XmerS q&m? q&mr
onf/ Aka'¨gZdaemvdP k *f l jzpfay:aeonfah usmufrmS uke;f jyif rsm;onf Aka'¨gZdaemvdkPf*lodkY oGm;a&mufavhvmMuonf/
jrifx h ;kH ausmuf (Plateau Limestone) trsK;d tpm;jzpfNy;D vGecf hJ OD;yÍöif;rSm touf 50 cefY&Sdí oxHkZmwd[k od&yg\/ ]Aka'¨g
onfh ESpfoef; 300 ausmfcefYu yifv,fwGiftenfxdkif Zdaem[k bmaMumift h rnfay;xm;ygovJ bk&m;} [k pma&;ol
jzpfay:cJhjcif;jzpfonf/ u ar;avQmufaomtcg OD;yÍöi;f u rdeaYf wmfryl gonf/ ]Aka'¨g}
pma&;olonf awmifBu;D wuúov kd ?f blrad A'XmewGif qdkonfrSm oHk;avmuxG#fxm; Ak'¨jrwfpGmbk&m;? ]Zdaem} qdk
ygarmu©tjzpf wm0efxrf;aqmif&ef armfvNrdKifwuúodkvfrS onfrSm Zde &efudkatmifEkdifjcif;(odkYr[kwf)ab;&eftaygif;rS
awmifBu;D wuúov kd o
f tYkd oGm;? atmifyef;NrKd UESihf [J[;kd NrKd UtMum;? umuG,fay;jcif;[k t"dyÜm,f&aMumif;? odkYygí bk&m;ausmif;
[J[dk;odkYra&mufrD ajcmufrdkifcefYtvdk um;vrf;\vuf0Jbuf teD;um;vrf;ay:wGif oGm;vmaeMuaom c&D;oGm;taygif;
cyfvrS ;f vSr;f awmifapmif;ay:wGif ]Aka'¨gZdaem} [laompmwef; wkdYrSm ]Aka'¨gZdaem} pmweff;udkjrifí pdwfxJrS&GwfqdkrdonfESifh
udk vSrf;jrifcJh&\/ odkY&mwGif trSwfxifxifom &SdcJhygonf/ ab;tEÅ&m,fut kd vdv k kd umuG,Nf y;D om;jzpfomG ;ygaMumif;jzifh
awmifBuD;wuúodkvfodkY a&muf&SdNyD; wpfywfcefYtMumwGif rdefYawmfrlyg\/
116
a'gufwmwifodef; . . . . .63
118 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 119
vdkPf*lrSm bk&m;ausmif;\awmifbuf ay 200 cefY ( 2 ) vd k P f * l w G i f ; wl ; azmf & mrS awG U &S d c suf r sm;
tuGmwGif wnf&Sdonf/ vdkPf*ltwGif; apwDi,fwpfqlESifh pma&;olwt Ykd zGUJ onf OD;yÍöi;f tm;cGiahf wmif;í vdP k *f \ l
bk&m;qif;wkawmfrsm; wnfxm;aMumif; awGU&S&d \/ OD;yÍöi;f u nmbufe&H EH iS u hf yfvsuf t*FawvGwaf eaom ae&mudk wl;azmf
tqdkyg bk&m;rsm;udk 4if;udk,fwkdif 1991 ckESpfwGif wnfxm; Muonf/ tvsm; 4 ay? teH 2 ay? teuf 2 aycefYwGif
udk;uG,fxm;aMumif;rdefYygonf/ pma&;olonf vdkPf*ltae Edw
Yk u
kd o
f wå0gwd\ Yk t½d;k prsm;? OD;csKyd ikd ;f prsm;? ar;½d;k rsm;ESio hf mG ;
txm;tm; avhvmMunf&h m ausmufacwfvo l m;wdYk aexdik cf &hJ m rsm;udk awGUMu&awmhonf/ pma&;olrS ppfaq;Munfh&m awm
vdkPf*ljzpfEdkifaMumif; od&SdcJhonf/ yHkpHtm;jzifh- uRJ(0g)ajymif (Bibos gaurus)? awmEGm;(0g)pdkif (Bibos
(1) vdkPf*lonf ausmufacwfvlom;wdkYtwGuf bantang)? orif (Rucervus eldi)? *sD (Munjacus munjak)?
&efolrsm;ESifh 4if;wdkYtrJvdkuf&ef om;aumif awmifqw d f (Capricornis sumatraensis) wk\ Yd t½d;k rsm;? oGm;
rsm;udk aumif;pGm jrifEikd af om tjrifah e&mwGif rsm;ESifh OD;csKdrsm;jzpfMuonf/ ½kyf<uif;rsm;rSm wpf0ufwpfysuf
wnf&jdS cif;? ausmufjzpfaeonhf (Semifossil) tqifhwGifom &Sdayonf/
(2) vdkPf*l\trdk;wGif ajruRHayguf (Sink Hole) þodkYjzifh aemufxyfíESpfBudrfwkdifwkdif vdkPf*l\
ryg&SdbJ trdk;ESifhtum vHkNcHKrI&Sdjcif;? rsufESmpmwGif qufvufwl;azmfMu&m ,cifawGU&SdNyD; EdkYwkduf
(3) vdkPf*ltwGif; av0ifavxGuf aumif;pGm owå0gwkdY\ ½kyf<uif;rsm;tjyif? awm0uf (Sus scofa) \
ar;½d;k ESihf tHomG ;rsm;udv k nf;aumif;? ausmufvufeufrsm;jzpf
&&Sdjcif;?
onhf ausmufuiG ;f rsm; (Stone Rings ) ESihf ausmufvufeuf
(4) vdP k *f tl wGi;f tvif;a&mif aumif;pGm &&Sjd cif;?
jyKvkyf&ef ukefMurf; (Raw Material) tjzpf toHk;jyKonhf
(5) vdkPf*l\atmuf ay 300 cefYtedrfhydkif;wGif
ausmufvHk;rsm; (Pebbles) udkvnf;aumif; wl;azmfawGU&SdMu
wpfcsdefu a&tdkifBuD;&SdcJhjcif;?
onf/
(,ckwdkif a&tenf;i,f usef&Sdaeao;jcif;)
ausmufvufeufrsm;udk pma&;olppfaq;Munfh&m
paomtcsufrsm;yif jzpfayonf/
ausmufacwfopf (Neolithic)tcsed u f mv? vGecf ohJ nfEh pS af ygif;
6000 rS 4000 cefY tcsdeftwGif;u ausmufacwfvlom;wdkY
jyKvkyftoHk;jyKcJhMuaom ausmufvufeufrsm;jzpfMuonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .64
120 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 121
trsm;tm;jzifh ausmufuiG ;f rsm;udk awGU&SMd u&\/ ausmufacwf ( 3 ) ausmuf a cwf v l o m;\ ½k y f < uif ;
opftcsed o f nf pl;xd;k pdu
k yf sK;d aomtwwfukd wwfajrmufaeMu awGU&Sd&aom½kyf<uif;udk pma&;olrSppfaq;Munfh&m
NyDjzpf&m ausmufacwfvlom;wdkYonf ausmufuGif;rsm;wGif tay:ar;½d;k ydik ;f pESihf atmufar;½d;k ydik ;f pwdYk tHvv JG suwf q
JG uf
cRefxufaomwkwfacsmif;rsm;udk wyfqifum pl;xdk;pdkufysKd;&m aeaMumif;awGU&\/ tay:ar;½d;k ydik ;f wGif ta&SUtHomG ;trSwf
wGif toHk;jyKcJhMu[efwlonf/ ausmufuGif;rsm;wGif vufudkif (3)? trSwf(4)ESifh tHoGm;trSwf(1)wdkY yg0ifMuNyD; atmufar;
t½d;k wyfqifí wlozG,f xkEu S &f mwGivf nf; toH;k jyKcMhJ u[ef ½dk;ydkif;wGif a&SUtHoGm;trSwf(4)ESifh tHoGm;trSwf(1)wdkY yg&Sd
&Sd\/ ausmufuGif;rsm;wGif EG,fBudK;rsm;csnfum &efoludkypf Muonf/ oGm;wk\ Yd t&G,t f pm;onf ausmufacwfvo l m;tae
vTJayguf&ef vufeuftjzpfvnf; toHk;jyKcJhMuayvdrfhrnf/ jzifh tenf;i,fao;i,faeonfhtwGuf trsKd;orD;wpfOD;\
ausmufvufeufrsm;tjzpf xkvkyfxm;aomausmufrsm;rSm ar;½dk;jzpfrnf[k ,lqygonf/ touftm;jzifhrl wdkufpm;xm;
oJausmuf (Sandstone)? oJreI af usmuf (Siltstone)? ovif; aom Buw d 0f g;&mrsuEf mS jyif&dS yGe;f &mrsm; (Cusps)t& touf
50 ausmf 60 ESpfwGif;cefY[k cefYrSef;&onf/ tqdkyg ar;½d;k ESihf
<u,foaJ usmuf (Quartzose Sandstone)ESihf ovif;ausmuf
twl oGm;ta<uESpaf csmif;udk awGU&SMd u&m wpfacsmif;rSm a&SUtH
(Quartzite) rsm;jzpfMuonf/
oGm; trSwf (3) jzpfí tjcm;wpfacsmif;rSm tHoGm; trSwf
13-9-97 &ufaeYonf paeaeYjzpf\? &moDOwkrSm
(3) jzpfMuonf/ wl;azmfa&;tzGJUom;rsm;tm;vHk; aysmf&Tif
rdk;wGif;ESifhyif rwl? txl;om,mvSonf/ ]Aka'¨gZdaem} vdkPf*l
oGm;Muyg\/ 1997 ckESpf? pufwifbmv (13)&uf? paeaeY
um; ausmufacwfvlom;wdkY aexdkifcJh&mvdkPf*ljzpfaMumif; onfum; atmifjrifaomaeYygwnf;/
aocsmayNy/D ausmufacwfvo l m;\ ½ky<f uif;udk awGU&S&d efom xdkaeYu vdkPf*lwl;azmfa&; tzGJUom;rsm;rSm tzGJU
vdkawmhonf/ pma&;olwdkY blrdaA'XmerS q&m? q&mrrsm; acgif;aqmiftjzpf awmifBu;D wuúov kd ?f blrad A'Xme ygarmu©
ESihf ausmif;om;? ausmif;oltcsKUd wko Yd nf pwkwt ¬ Burd f wl;azmf a'guf w mwif o d e f ; ? tzG J U 0if r sm;tjzpf wG J z uf y garmu©
&ef ]Aka'¨gZdaem}vdP k *f ol Ykd awmifBu;D wuúov kd rf S eHeufyikd ;f wGif OD;armifarmif? uxdu OD;wifvdIif? vufaxmufuxdursm;
xGufvmMu\/ a&muf&SdNyD; OD;yÍöif;tm;0wfjyKí wl;azmfa&; jzpfMuaom OD;a|;vGi?f OD;a|;atmif? a':cifpef;? a':oef;pde?f
vkyfief;pMu&m wpfem&DtwGif;üyif ausmufacwfvlom;\ a':oef;oef;OD;? "mwfcGJcef;vkyfom; OD;wifarmifxl;? yxrESpf
ar;½dk;ydkif;pESifh oGm;rsm;udk wl;azmfawGU&SdMuawmhonf/ ESihf wwd,ESpf *kPx f ;l wef;rS ausmif;om;? ausmif;oltcsKUd wdYk
a'gufwmwifodef; . . . . .65
122 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 123
jzpfMuonf/ xdkaeYu awmifBuD;wuúodkvfrS Aka'¨gZdaem cJhMuonfh owå0gwkdY\ ½kyf<uif;rsm;udkvnf;aumif; wpfpk
vdkPf*l wl;azmfa&;odkY vdkufygMunfh½I tm;ay;Muolrsm;rSm wpfa0;wnf; awGU&SdMu&onfjzpf&m jrefrmEkdifiH\ ausmuf
awmifBuD;wuúodkvf ygarmu©csKyf a'gufwmvSjrifhESifh ZeD; acwf,Ofaus;rIudk avhvmazmfxkwf&mwGif rsm;pGmta&;BuD;
a'gufwma':odef;EG,f? XmerSL; a':cifoefY? 'óeduaA' vSayonf/
XmerS wGzJ ufygarmu© q&mOD;cspaf qG? jrefrmpmXmerS uxdu
q&mOD;jrarmifEiS hf armfueG ;f xde;f tqifh (2) a':cifjrNird ;f wdkY
jzpfMuygonf/
ausmufacwfvo l m;wk\ Yd ½ky<f uif;rsm;udk ausmufacwf
vlom;wdaYk exdik cf &hJ m vdPk *f w
l ikd ;f wGif awGU&SMd u&onf r[kwaf y?
ausmufacwfvo l m;wdo Yk nf 4if;wdt Yk xJrS wpfO;D OD;aoqH;k vQif
vdkPf*ltwGif; jrKyfESHavhr&SdMuyg/ &efolwdkY\wdkufcdkufowf
jzwfjcif;cH&íaomfvnf;aumif;? om;&Jw&d pämefw\ Ykd wdu
k cf u
kd f
jcif;cH&íaomfvnf;aumif;? tema&m*gusa&mufí aoaus
ysupf ;D vQiaf omfvnf;aumif;? vdP k *f tl rd;k NyKd usíaomfvnf;
aumif;? ½kyftavmif;udk vdkPf*ltwGif; pGefYypfcJhí vdkPf*ludk
pGefYcGmNyD; tjcm;wpfae&modkY ajymif;a&TUoGm;wwfMuonf/
þuJhodkYaom tajctaersKd;wGifom 4if;wdkY\½kyftavmif;udk
4if;wdkYaexdkifcJh&m vdkPf*ltwGif; awGU&SdEkdifonf/ odkYjzpf&m
ausmufacwfvlom;wdkY aexdkifcJh&m vdkPf*lrsm;wGif 4if;wkdY\
½kyf<uif;rsm;udk tvGef&Sm;yg;pGmom awGU&SdEdkifonf/ ,ck Aka'¨g
ZdaemvdkPf*lrSmrl ausmufacwfopf jzpfvifhupm; ausmuf
acwfvlom;\ ½kyf<uif;udkvnf;aumif;? 4if;wdkY jyKvkyfoHk;pGJ
cJo
h nfh ausmufvufeufrsm;ESihf trJvu dk f owfjzwfpm;aomuf
a'gufwmwifodef; . . . . .66
124 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 125
10
ajryHt
k nTe;f
10
a'gufwmwifodef; . . . . .67
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 127
jrifhrm;aom ausmufurf;yg;,Hrsm; jzpfay:aeMuonf/ ajr
atmufxHk;aysmf&nf (Lime Solution) \ wkdufpm;rIaMumifh
trdk;zGifh*laygufrsm; (Sink Holes) ESifh ab;wkduf*laygufrsm;
tcef; ( 10 ) (Caves) jzpfay:vmMuonf/
rd;k NAv
J P
kd *f l ausmufacwf,Ofaus;rI ( * ) bl r d t aetxm;
z,fcNkH rKd Ue,f taemufjcrf;a'owGif xl;jcm;odompGm
( 1 ) vd k P f * l q k d i f & m bl r d a A'tcsuf t vuf r sm; jzpfay:aeMuaom ausmufurf;yg;,HESifh vdkPf*lwkdYrSm awmif
ajrmufjzpfay:cJhaom wufwdk;epfjywfa&GU (N-S Tectonic
(u) wnf a e&m Faulting)aMumifh[k ,lq&onf/ þjzpfpOfaMumifh jywfa&GU
rdk;NAJvdkPf*lonf z,fcHkNrdKUe,f&Sd rdk;NAJNrdKU\taemuf eH&Hrsm;wGif vdkPf*lrsm;? ausmufeH&Htrdk;rsm; jzpfay:vmMu
buf ESprf ikd cf eft
Y uGm usm;awmif[ak c:aom awmifuek ;f wGif onf/ þa'o ae&mrsm;onf a&S;acwfu obm0a&tdik rf sm;?
jzpfay:aeonfh vdkPf*ljzpfonf/ ajryHkeHygwf 94 - E 3 , jrpfacsmif;rsm;wdEYk iS hf reD;ra0;wGif wnf&adS omaMumifh ausmuf
Grid (654917)wGif wnf&SdNyD; ta&SUbufvSnfh ausmuf acwf vlom;rsm;ESifh wd&pämefrsm;aeEdkifaom tajctaersKd;
urf;yg;,H vdkPf*ljzpfonf/ jzpfayonf/
vdkPf*lonf *ltrdk;jyKwfusaeaom vdkPf*ljzpfí
( c ) atmuf c H a usmuf t rsKd ; tpm; ta&SUbufodkY rsufESmrlxm;onf/ pma&;ol\ tawGUtBuHK
vdkPf*ljzpfay:apaom ausmuftrsKd;tpm;rSm ESpf t& ausmufacwfvo l m;wdo
Yk nf ta&SUbufvn S o
hf nfh vdP
k *f l
oef; 290 rS 200 oef;cefY oufwrf;&Sdaom ukef;jyifjrifh rsm;wGif trsm;qHk;aexdkifcJhMuaMumif; od&Sd&onf/ xdkYjyif
xH;k ausmuf (Plateau Limestone) jzpfí tufNyKd i(f Joint) rsm; vdkPf*lonf ywf0ef;usifajrjyiftxuf ay 30 rS ay 100
aom &G,fao;aph&Sd rD;cdk;a&mif ovif;<u,fxHk;ausmufrsm; cefY tjrifwh iG f wnf&jdS cif;? vdP k *f \
l trd;k wGif ajruRaH ygufryg
jzpfMuonf/ 4if;wdo Yk nf &moDOwkwu kd pf m;rI'PfaMumifh Murf; &SdbJ vHkNcHKrI&Sdjcif;? av0ifavxGufaumif;jcif;? tvif;a&mif
wrf;cufa&mfaom oGijf yif&MdS uNy;D rsm;aomtm;jzifrh wfapmuf aumif;pGm&&Sdjcif;? vdkPf*lESifhreD;ra0;wGif a&&Sdjcif; paom
126
a'gufwmwifodef; . . . . .68
128 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 129
t*Fg&yfrsm;udrk o S mvQif ausmufacwfvo l m;wkYd vdP
k *f t
l wGi;f ( 1 ) awmuRJ (0g) ajymif (Bibos gaurus)
aexdkifcJhMujcif;jzpfonf/ 4if;onf toD;t&Gupf m; owå0gjzpfí taumifBu;D rsK;d
vdkPf*lt&G,ftpm;rSm rsm;pGmus,f0ef;jcif; r&Sdyg? jzpfonf/ 4if;wdkYudk jrufcif;vGifjyifrsm;ESifh pdrfhBuD;NrdKifBuD;rsm;
tvsm;ay 60 cefYESifh teHay 30 cefYom us,f0ef;onf/ wGif awGU&wwfonf/ 4if;wdkY\ tay:tHoGm;rsm;? atmuftH
ausmufacwfvlom; rdom;pk ESpfpk(odkY)oHk;pkcefYom aexdkifcJh oGm;rsm;ESifh t½dk;rsm;udk vdkPf*lrSwl;azmfawGU&Sd&onf/
Mu[efwo l nf/ vdP k *f t
l rd;k ausmufe&H o
H nf vdP k *f \
l tv,f
( 2 ) awmEGm; (0g) pdkif (Bibos sondaicus)
ae&müjyKwfusaeonfjzpf&m wl;azmfjcif;vkyfief;udk jyKwfus
aeaomausmufwHk;BuD;\ eHab; wpfzufwpfcsufwGifom 4if;onfvnf; toD;t&Gupf m; owå0gjzpfí taumif
jyKvkyfEkdifcJhygonf/ BuD;rsdK;yifjzpfonf/ 4if;wkdYudk jrufcif;vGifjyifrsm;ESifh pdrfhBuD;
NrdKifBuD;rsm;wGif awGU&wwfonf/ 4if;wkdY\ tay:tHoGm;rsm;?
( 2 ) vd k P f * l w G i f ; rS wl ; azmf a wG U &S d c suf r sm; atmuftHoGm;rsm;ESifh t½dk;prsm;udk vdkPf*lrS wl;azmfawGU&Sd&
rdk;NAJvdkPf*l wl;azmfjcif;udk pma&;olonf awmifBuD; onf/
wuúov kd ?f blrad A'XmewGif ygarmu©tjzpf wm0efxrf;aqmif
pOfu ta&SUydkif;wkdif;ppfXmecsKyf wdkif;rSL;\ ulnDyHhydk;rIjzifh ( 3 ) *sD (0g) acs (Munjacus bantang)
jyKvkyfcJhjcif; jzpfygonf/ 4if;onf toD;t&Gufpm; owå0gjzpfí taumif
11-3-97 aeYESifh 13-3-97 aeYwdkYwGif pma&;ol ao;rsdK;jzpfonf/ 4if;wdkYudk jrufcif;vGifjyifrsm;ESifh tyifi,f
OD;aqmifaom awmifBuD;wuúodkvf? blrdaA'XmerS q&m? rsm;&Sdaom awmawmifrsm;wGif awGU&wwfonf/
q&mrrsm;tzGJUonf rdk;NAJNrdKU taemufbufESpfrdkifcefYtuGm&Sd ( 4 ) orif ( Rucervus eldi)
usm;awmif[ak c:aom awmifuek ;f atmuf&dS vdkP*f u l kd wl;azmf
4if;onf toD;t&Gufpm; owå0gjzpfí taumif
Muygonf/ vdkPf*lwGif;rS wl;azmfawGU&Sdcsufrsm;rSm ausmuf
tvwfpm;rsKd ;jzpfonf/ 4if;wku Yd kd jrufcif;vGijf yifrsm;ESihf pdrBhf u;D
vufeufrsm;jyKvkyf&eftwGuf ukefMurf;ypönf;rsm;jzpfonfh
NrdKifBuD;rsm;wGif awGU&wwfonf/ 4if;wdkY\ tay:tHoGm;rsm;?
ausmufvHk;rsm;(Pebbles)? ausmufuGif;rsm;(Stone Rings)?
atmufto H mG ;rsm;ESihf t½d;k p trsm;tjym;udk vdP k *f rl S wl;azmf
ausmufjcpfrsm;(Scrapers) wdkYjzpfMuonf/ owå0gwdkY\ ½kyf
awGU&Sd&onf/
<uif;rsm;rSm-
a'gufwmwifodef; . . . . .69
130 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 131
( 5 ) qwf (Rusa unicolor) ( 9 ) awm0uf (Sus scofa)
4if;onf toD;t&Gufpm; owå0gjzpfí orifxuf 4if;onf toD;t&Gufpm; owå0gjzpfí jrufcif;vGif
tenf;i,fBuD;aom t&G,ftvwfpm; jzpfonf/ 4if;wdkYudk jyifrsm;ESifh tyifykrsm;&Sdaom opfawmrsm;wGif aexdkifusuf
jrufcif;vGijf yifrsm;ESihf pdrBhf u;D NrKd iBf u;D rsm;wGif awGU&wwfonf/ pm;Muonf/ 4if;\ tay:tHoGm;ESifh atmuftHoGm;rsm;udk
4if;wdkY\ tay:tHoGm;rsm;? atmuftHoGm;rsm;ESifh t½dk;p vdkPf*lwGif;rS wl;azmfawGU&Sdonf/
tenf;i,fudk vdkPf*lwGif;rS wl;azmf&&Sdonf/ rd;k NAv
J kP
d *f rl aS usmufvufeufrsm;wGif ausmufuiG ;f udk
awGU&Sd&onfjzpf&m? 4if;udktcRefygaom wkwfacsmif;rsm;wGif
( 6 ) usm; (Felis tigris) wyfí pl;xdk;pkdufysKd;&mwGifvnf;aumif;? wlozG,fxkESuf&ef
4if;onf tom;pm;owå0gjzpfí jrufcif;vGijf yifrsm; vnf;aumif;? EG,fBudK;rsm;jzifh csnfaESmifí ypfayguf&ef
ESifh pdrfhBuD;NrdKifBuD;rsm;wGif awGU&wwfonf/ 4if;\ tay:tH vufeuftjzpfvnf;aumif; toHk;jyKcJhMu[efwlonf/
oGm;rsm;? atmuftHoGm;rsm;ESifh t½dk;p tenf;i,fudk wl;azmf ausmufvufeufrsm;udk &Srf;jynfawmifydkif;&Sd rdk;vHk;
awGU&Sd&onf/ [de;f ausmufvmT pkaygif;rS oJausmuftrsK;d rsK;d (Fine-grained
Indurated Sandstones)ESifh uavmausmufvTmeD (Kalaw
( 7 ) arsmuf (Hylobate)
Redbed)rS oJrIefausmufwdkYjzifh jyKvkyfxm;aMumif; awGU&Sd&
4if;onf toD;t&Gufpm; owå0gjzpfí opfawmxl
xyfaom pdrfhBuD; NrdKifBuD;rsm;&Sd opfyifrsm;ay:wGif aexdkif onf/
usupf m;avh&o
dS nf/ 4if;\ atmufto H mG ; wpfacsmif;udk vdkP*f l ( 3 ) ausmuf a cwf v l o m;\ ½k y f < uif ;
rS wl;azmfawGU&Sd&onf/ rd;k NAv
J P
kd *f rl S ausmufacwfvo
l m;wd\
Yk oGm;ig;acsmif;
udk wl;azmfawGU&Sd&onf/ tqdkyg oGm;ig;acsmif;onf vloHk;OD;
( 8 ) jzLaumif (Hystrix)
wkdY\oGm;rsm; jzpfMuonf/ 4if;wdkYrSm-
4if;onf toD;t&Gufpm;aom taumifao;rsKd;jzpf
(u) t&G,fra&mufao;aomuav;i,f\ tHoGm;
onf/ jrufcif;vGijf yifrsm;ESihf tyifyrk sm;&Sad om opfawmrsm; wpfacsmif;?
wGif aexkdifusufpm;Muonf/ 4if;\tHoGm;rsm;ESifh pG,foGm; (c) t&G,af &mufNy;D vlvwfyikd ;f ausmufacwf vlom;
wpfacsmif;udk wl;azmfawGU&Sd&onf/ \ oGm;ESpfacsmif;?
a'gufwmwifodef; . . . . .70
132 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 133
(*) t&G,fvGef oufBuD;&G,ftdk\ oGm;ESpfacsmif; ydkYcsxm;rIudk z,fcHkNrdKUe,f? rdk;NAJNrdKUe,f? yifavmif;NrdKUe,f?
wdkYyg0ifMuonf/ þausmufacwfvlom; rdom;pkonf tem v,f0ef;&Gma'o ywf0ef;usifwdkYwGif awGU&Sd&onf/
a&m*gusa&mufí aoqHk;avovm;? odkYwnf;r[kwf tom; þa'oonf a&S ; acwf w pf c sd e f u jrpf ? acsmif ; ?
pm;owå0grsm;\ wdkufcdkufowfjzwfrIaMumifh aoqHk;cJhonf tif;tdkifrsm;aygrsm;í om;&Jwd&pämefrsm; usufpm;&ma'o
vm; rajymwwfEdkifygacs/ xl;jcm;onfrSm rdk;NAJvdkPf*lwl;azmf jzpfchjJ cif;aMumifh vdkPf*lrsm;twGif; ausmufacwfvlom;wdkY
&mwGif tom;pm;owå0g usm;\oGm;rsm;udk awGU&Sd&jcif;yif aexdkifcJhMu[efwo l nf/ v,f0ef;&Gmonf z,fcNkHrKd Utaemufbuf
jzpfonf/ pma&;ol\ tawGUtBuKH t& tjcm;rnfonfv h Pkd *f l 10-rdik f cefYtuGmwGifwnf&Sdum z,fcHkNrdKUe,fESifh yifavmif;
wGifrS usm;\oGm;rsm;udk rawGU&Sd&ay/ ,ck rdk;NAJvdkPf*lwpfck NrKd Ue,fpyfwiG f wnf&o dS nf/ v,f0ef;&Gm\awmifbuf wpfrikd f
wnf;wGio f m usm;\oGm;rsm;udk awGU&S&d jcif;jzpfonf/ xdaYk Mumifh ceft Y uGmwGif awmif-ajrmufwef;aeaom xH;k ausmufurf;yg;
pOf;pm;zG,&f mrSm vdP k *f wl iG ;f ae ausmufacwfvo l m; rdom;pk ,HBuD; wnf&Sdonf/ tqdkygausmufeH&Honf tvsm;ay 170
udk usm;owå0grS udu k jf zwfpm;aomufNy;D 4if;usm;onf vdP k *f l cefY&Sdí tjrifhrSm ay 100 cefY&Sdonf/ ausmufeH&H\tv,f
wGi;f cdak tmif;aexdik cf &hJ mrS tema&m*gpGu J yfí tqdyk g vdP k *f l wGif tjrifh 5 ayrS 15 aytwGif;a&;qGJxm;aom eH&Haq;a&;
wGif;üyif aoqHk;cJhjcif;jzpfrnf[k cefYrSef;&ayonf/ yef;csrD sm;udk awGU&onf/ a&;qGx J m;aomyHrk sm;rSm jrif;yH?k EGm;yHk
pma&;olwt Ykd zGUJ onf z,fcNkH rKd Ue,fEiS hf yifavmif;NrKd Ue,f ESifh vlyHkrsm;jzpfMuonf/ jrif;\ausmukef;ay:wGif vlu
rsm;&Sd ausmufacwf,Ofaus;rI taxmuftxm;rsm;udyk g oGm; rwfwwf&yfae[ef yHkrsm;udkawGU&\/ pma&;ol ,lqonfrSm
a&mufavhvmcJhMu\/ z,fcHkNrdKUe,f taemufbufjcrf;a'o tqdkyg aq;a&;yef;csDrsm;onf ausmufacwfopftcsdefu
wGif xl;jcm;odompGmjzpfay:aeMuaom ausmufurf;yg;,H vlom;wdkYa&;qGJcJhaom yef;csDyHkrsm;[k ,lqygonf/ ausmuf
rsm;ESifh vdkPf*lwdkYrSm awmif? ajrmufa&GUvsm;cJhaom wufwdk; acwfvlom;wdkYonf 4if;wdkYaexdkif&m vdkPf*l0rS arQmfMunfh
epf jywfa&GUaMumifh[k ,lq&onf/ þjzpfpOfaMumifh jywfa&GU vQif vdkPf*latmufbuf rvSr;f rurf;wGif jrif;½dik ;f tkypf rk sm;
aMumif;wpfavQmufwiG f vdP k *f rl sm;ESihf ausmufe&H rH sm;jzpfay: ajy;vTm;aeonfuMkd unfí h tqdyk gowå0grsm;\ ausmuke;f ay:
MuNy;D uRu H saomcsKid 0hf rS ;f ESiahf jredrahf 'orsm;wGif blro d ufwrf; wGif pD;eif;vkdufyg&vQif aumif;avpG[k pdwful;,OfcJhMuay
tm;jzifh ydkíi,faom vdGKiftHausmufvTmpOf (Loi-an For- vdrfhrnf/ yef;csDyHkt&G,ftpm;rSm ao;i,fonf/ jrif;rsm;\
mation) ESifh uavmausmufvTmeD (Kalaw Red Beds)wdkY t&G,t f pm;rSm tvsm; 5 vufr rS 10 vufrcefo Y m&So d nf/
a'gufwmwifodef; . . . . .71
134 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 135
vlyrkH mS tjrifh 6 vufrcefo Y m&So d nf/ tcsKdU½kyyf rkH sm;rSm &moD ESihf u,m;jynfe,fwiG f ae&mig;ckü awGU&Sx d m;Ny;D jzpfygonf/
Owk wdkufpm;xm;rIaMumifh ysufpD;aeNyDjzpfonf/ ½kyfyHkrsm; ajrmufbuftusqHk;vdkPf*lrSm &GmiHNrdKUe,f&Sd jy'g;vif;vdkPf*l
tm;vHk;ukd ajreDcJ (Red Ochre) jzifh a&;qGJxm;jcif; jzpfyg jzpfonf/ 'kwd,vdkPf*lrSm uavmNrdKUe,f? [J[dk;NrdKUteD;&Sd
onf/ Aka'¨gZdaemvdkPf*ljzpfonf/ wwd,vdkPf*lrSm uavmNrdKUe,f?
jrefrmEdkifiHwGif ausmufacwfvdkPf*l yef;csDudk &GmiH jrif;rxdaus;&GmteD;&Sd jrif;rxdvP kd *f jl zpfonf/ pwkwv ¬ P
kd *f l
NrdKUe,f&Sd jy'g;vif;vdkPf*lwGifom awGU&SdcJhMu\/ jy'g;vif; rSm z,fcHkNrdKUteD;&Sd z,fcHkvdkPf*ljzpfNyD; yÍörvdkPf*lrSm rdk;NAJ
vdP k *f w
l iG f ausmufacwfa[mif;ESihf ausmufacwfopfvo l m; NrdKUteD;&Sd rdk;NAJvdkPf*lwkdYjzpfMuonf/ tqdkygvdkPf*lrsm;\
wdkY aexdkifcJhMuonf/ ausmufacwfvlom;wdkYonf vGefcJhonfh wnf&SdrIonf yx0Dtaetxm;tm;jzifh wpfaMumwnf;yif
ESpf 12000 cefYrS 4000 cefYtwGif; jy'g;vif;vdkPf*lü aexdkif jzpfygonf/
cJhMu&m? vdkPf*ltrdk;ESifh eH&Hrsm;wGif EGm;yHk? vuf0g;yHk? aeyHk
ponfwdkYudk ajreDcJjzifhyif a&;qGJcJhMuonf/ ½kyfyHkrsm;rSmvnf;
BuD;rm;Muonf/ ,ck v,f0ef;&GmteD;awGU&Sd&aom ausmuf
acwfyef;csDrsm;rSm vdkPf*ltwGif; a&;qGJxm;jcif; r[kwfyg/
ausmufurf;yg;,HwiG f a&;qGx J m;aomyHrk sm;jzpfí t&G,t f pm;
tm;jzifhvnf; ao;i,fygonf/ rnfodkYqdkap &Sm;yg;vSaom
ausmufacwfyef;csDrsm;udk ,cktcg jrefrmEdkifiH\ae&mESpfckü
awGU&Sdxm;NyD;jzpfonf/ &GmiHNrdKUe,f? jy'g;vif;vdkPf*lESifh
v,f0ef;&GmteD;&Sd ausmufurf;yg;,HwGif okawoDwdkYavhvm
EdkifMuNyD jzpfygonf/
rd;k NAv
J P
kd *f o
l nf [J[;kd NrKd UteD;rS Aka'¨gZdaemvdP k *f El iS hf
acwfNydKifjzpfí vGefcJhonfhESpf 6000 rS 4000 cefYtwGif;
ausmufacwfopf vlom;wdkYaexdkifcJhonfh vdkPf*ljzpfygonf/
ausmufacwfvo l m;wdYk aexdik cf o
hJ nfh vdP
k *f rl sm;udk &Sr;f jynfe,f
a'gufwmwifodef; . . . . .72
136 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 137
a'gufwmwifodef; . . . . .73
138 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 139
a'gufwmwifodef; . . . . .74
140 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
tcef; ( 11 )
jrif;rxdvP
kd *f l ausmufacwf,Ofaus;rI
141
a'gufwmwifodef; . . . . .75
142 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 143
ajrrsuf E S m oG i f j yif 4if;wdkYonf a&S;ESpfaygif; 2300 ausmfuwnf;u wnfxm;
uavmNrdKU\ta&SUawmifbuf 4 rdkifcefYtuGmwGif udk;uG,fcJhonfh apwDrsm;jzpfMuonf/ apwDbk&m;rsm;\ rlv
wnf&adS om jrif;rxdawmifBu;D rSm ywf0ef;usiaf 'owGif tjrifh aumif;rI&iS o
f nf oD&"d r®maomurif;Bu;D jzpfí aemufyikd ;f wGif
rm;qH;k aom awmifjzpfonf/ uavmNrKd Uonf yifv,fa&rsuEf mS qufvufwnfxm;ud;k uG,o f rl mS taemf&xmrif;Bu;D jzpfonf
jyiftxuf 4315 aytjrifw h iG wf nf&í dS jrif;rxdawmifonf [k qdkygonf/
awmifajcrS 1075 aytjrifw h iG wf nf&odS nf/ jrif;rxd awmifr vd k P f * l q d k i f & mbl r d a A' tcsuf t vuf r sm;
BuD;rSm yifavmif;-vdGKifaumfum;vrf;\ taemufbufwGif
wnf&NdS y;D jrif;rxd&mG \ taemufawmifbufwiG f wnf&o dS nf/ ( 1 ) wnf a e&m
yifavmif;-vdKG iaf umfum;vrf;\ ta&SUbuf&adS wmifuek ;f rsm; jrif;rxdvP
kd *f l trSwf (1) onf jrefrmjynf ajryHt
k ñTe;f
. .
rSm opfyifaygufa&mufrI enf;yg;NyD; vHk;0dkif;aomawmifukef;? 93 D / 10 , Grid NO . NS 145 , EW 96 wGif wnf&o dS nf/
awmifypl mrsm;(Rolling Topography) taetxm;udk awGU&onf/
( 2 ) atmufcHausmuf trsKd;tpm;
jrif;rxdvdkPf*l trSwf (1) vdkPf*ljzpfay:aeaom atmufcHausmuftrsKd;tpm;
rSm ukef;jyifjrifhxHk;ausmuf(Plateau Limestone)jzpfí blrd
jrif;rxdvP kd *f l trSwf (1) [kac:aom OPÖvakH rG;&Sif
oufwrf;tm;jzifh ygrD,ef (Permian)tcsdefrS x½dkif,qpf
awmf obm0vdkPf*lonf uavmrS yifavmif;odkYoGm;onfh (Triassic)tcsdef? vGefcJhonfhESpfoef; 290 rS 200 oef;cefY
um;vrf;\ ta&SUbuf ESpfzmvHkcefY uGma0;onfhae&mwGif tcsed u
f yifv,fwiG f tenfycYkd sjzpfay:cJah om xH;k ausmufrsm;
*lrsm;ESihf vdP
k af cgif;wnf&&dS m awmifuek ;f wpfcu k kd awGU&onf/ jzpfonf/ vdkPf*ltwGif;ü ajratmufa&wkdufpm;rIaMumifh
vdkPf*ltvsm;rSm 1028 ay&Sdonf/ vdkPfacgif;twGif;odkY p&pfjzKef;ausmuf ydkYcsvTmrsm;udk awGU&Sd&onf/ vdkPf*l\
,cifu a&0ifojzifh a&0if*l[kvnf;ac:wGifonf/ tqdkyg acgifr;kd wGif ausmufpufyef;qGrJ sm; (Stalactites) &SdNyD; vdkPf*l
vdPk af cgif;xJwiG f OPÖvakH rG;&Siaf wmf½yk yf mG ;awmfEiS hf apwDrsm; Murf;jyifwiG f ausmufpufr;kd arQmrf sm;(Stalagmites) udk awGU&
&Sdonf/ awmifukef;\ awmifbufydkif;wGif vdkPfacgif; onf/ xdt Yk jyif ausmufpufyef;qGEJ iS hf ausmufpufr;kd arQmfwkdY
xGufayguf&Sdonf/ xdkxGufaygufwpf0dkufü a&S;a[mif;½kyfyGm; xdqHk&mrS jzpfay:vmaom xHk;ausmufwkdifrsm; (Pillars) udk
awmf 28 ql (ESpfusdyf&Spfql) ESifh apwDrsm;udk zl;awGU&onf/ vnf; awGU&Sd&onf/
a'gufwmwifodef; . . . . .76
144 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 145
( 3 ) bl r d t aetxm; ( 2 ) atmufcHausmuf trsKd;tpm;
jrif;rxda'oonf uavmvTmwGecYf sKd ix hf w
J iG f wnf&dS vdP
k *f jl zpfay:aeaom atmufcaH usmuf trsK;d tpm;
onf/ 4if;a'owGif ukef;jyifjrifhxHk;ausmufonf ae&muGuf rSm uke;f jyifjrifx
h ;kH ausmuftyk pf w
k iG f yg0ifonfh opfap;yifx;kH
Mum; ay:xGuaf eonf/ tqdyk g xH;k ausmuf\vm;&mrSm awmif ausmuf (Thitsipin Limestone) trsKd;tpm;jzpfNyD; blrd
ajrmufeD;yg; oG,fwef;aeonf/ tqdkygxHk;ausmuf\ ta&SU oufwrf;tm;jzifh ESpfoef; 290 rS 200 oef; tcsdeftwGif;u
buf E S i f h taemuf b uf w k d Y w G i f vG , f t H a usmuf v T m rsm; jzpfonf/ vdkPf*l\tus,frSm 150 ay&SdNyD; tjrifhrSm 25
ay:xGufaeMuonf/ xHk;ausmuf\ a,bk,staetxm;rSm ay&Sdaom wpfzuf&yfvdkPf*ltrsdK;tpm; jzpfonf/
. .
25 / 300 jzpfonf/ vdkPf*l\rsufESmpmwGif jywfa&GUaMumif;
(Fault) rSm ta&SUtaemufeD;yg; jzwfaeonf/ vdkPf*lwGif
( 3 ) bl r d t aetxm;
tufNydKifrsm; (Joints)ESifh tufaMumif;rsm; (Fractures) xHk;ausmufvTmrsm;\ a,bk,s taetxm;rSm
. .
&Sad ejcif;aMumifh vdkPf*latmufajcrSm tpOftNrJ a&pdrfhae 30 /275 jzpfonf/ vdkPf*l\rsufESmpmwGif jywfa&GUaMumif;
onf/ vdkPf*lt0if0wGif bk&m;rsm;wnfxm;jcif;? *lMurf;jyif (Fault) rSm ta&SU taemufeD;yg; jzwfaeNyD; vdkPf*lt0rSm
wGit f *Fawrsm; cif;xm;jcif;wdaYk Mumifh vkP d *f tl wGi;f wl;azmf jrifwh ufyikd ;f (Up Throw Side) jzpfí vdP
k *f 0l awmifbufrmS
jcif; rjyKvkyfEkdifay/ edrfhusydkif; (Down Throw Side) jzpfonf/
jrif;rxdvdkPf*l trSwf (2) ( 4 ) vk d P f * l t wG i f ; rS avh v mawG U &S d c suf r sm;
vd k P f * l q d k i f & m bl r d a A' tcsuf t vuf r sm; (u) ausmufvufeufrsm;
( 1 ) wnf a e&m jrif;rxdvPkd *f l trSwf (2) wGif ausmufacwfvo
l m;
jrif;rxd vdP
k *f t
l rSwf (2) onf jrif;rxdawmif\ wdkY toHk;jyKcJhMuaom ausmufvufeufrsm;rSm ukefMurf;jzpf
awmifbuf awmifBuD;ajc&Gm\ ta&SUajrmufbuf † rdkifcefY onfh ausmufv;kH rsm;(Pebbles)? ausmufjcpfrsm;(Scrapers)
tuGm? tjrifhay 4600 wGifwnf&Sdí jrefrmjynfajryHk tñTef; ESifh ausmufuGif;rsm;(Stone Rings) jzpfMuonf/
. .
93 D /10 , Grid NO . NS 123 , EW 95 wGiw f nf&o dS nf/
a'gufwmwifodef; . . . . .77
146
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 147
( c ) ausm½d k ; &S d o wå 0 gwk d Y \ ½k y f < uif ; rsm;
5/ BuHU (Rhinoceros)
1/ orif (Rucervus eldi)
4if;onf taumifBu;D trsK;d tpm;jzpfí toD;t&Guf
4if;onf t&G,ftvwfpm;jzpfí awmBuD;NrdKifBuD;ESifh
pm;um pdrfhBuD;NrdKifBuD;rsm;ü aexkdifusufpm;aom owå0grsm;
jrufcif;vGifjyifrsm;ü usufpm;aom owå0gjzpfNyD; toD;
jzpfMuonf/ 4if;wdkY\ oGm;tydkif;tprsm;udk awGU&Sd&onf/
t&Gupf m; (Herbivorous) owå0gjzpfonf/ 4if;wd\ Yk oGm;rsm;
ESifh t½dk;tydkif;tprsm;udk aygrsm;pGm awGU&onf/ 6/ awm0uf (Sus scofa)
4if;onf taumifvwf trsKd;tpm;jzpfí awmBuD;
2/ qwf (Rusa unicolor)
NrKd iBf u;D rsm;wGio
f m aexkid u
f supf m;MuNy;D toD;t&GuEf iS hf opfO
4if;onf orifxuf tenf;i,fydkBuD;aom t&G,f
opfzrk sm;udk pm;aomufMuonf/ 4if;wd\ Yk oGm;tydik ;f tprsm;
tvwfpm;jzpfí awmBuD;NrdKifBuD;ESifh jrufcif;vGifjyifrsm;ü
ESifh tpG,ftcsKdUudk awGU&Sd&onf/
usufpm;aomowå0gjzpfNyD; toD;t&Gufpm;owå0g jzpfonf/
4if;wdkY\ oGm;tcsKdUudk awGU&Sd&onf/ 7/ ausmufacwfvlom;\ oGm;rsm;
t&G,af &mufNy;D aom ausmufacwfvo l m;\ tHomG ;
3/ awmEGm; (Bos taurus) ESifh atmufa&SUtHoGm;rsm;udk awGU&Sd&onf/ oGm;wdkY\ t&G,f
4if;onf taumifBuD; trsKd;tpm;jzpfí toD;t&Guf tpm;t& a,musfm;jzpfrnf[k ,lqygonf/
pm;rsKd;jzpfum awmBuD;NrdKifBuD;rsm;ü aexdkifusufpm;aom
owå0gjzpfonf/ 4if;wdkY\oGm;rsm;ESifh t½dk;tydkif;tprsm;udk (*) ausm½dk;rJhowå0gwdkY\ ½kyf<uif;rsm;
awGU&Sd&onf/ ausm½d;k rJo
h wå0grsm;taejzifh apwDc½kEiS hf c½kzifvrd f
tkyfpkrsm;jzpfMuonfh (Gasteropod) trsKd;rsKd;udk vdkPf*l
4/ jzL (Hystrix)
twGif;ü aygrsm;pGmawGU&Sd&onf/
4if;onf taumifi,f trsK;d tpm;jzpfí toD;t&Guf
pm;rsKd;jzpfNyD; awmBuD;NrdKifBuD;ESifh jrufcif;vGifjyifrsm;? awmif ausmuf j zpf ½ k y f < uif ; rsm;\ ouf w rf ;
apmif;rsm;wGif aexdkifusufpm;aom owå0grsm;jzpfMuonf/ awmifBu;D wuúov kd ?f blrad A'XmerS ygarmu©a'gufwm
4if;wdkY\ oGm;tydkif;tprsm;udk awGU&Sd&onf/ wifodef;ESifh tzGJU (1997-1998) avhvmawGU&SdcJhaom [J[dk;
NrdKUtaemufbuf&Sd Aka'¨gZdaemvdkPf*lrS ausmufacwfvlom;?
a'gufwmwifodef; . . . . .78
148 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 149
z,fcHkvdkPf*lESifh rdk;NAJvdkPf*lwdkYrS ausmufacwfvlom;rsm;ESifh
qufpyfEdIif;,SOfrIt& vGefcJhaomESpfaygif; 6000 rS 4000
cefY tcsed t
f wGi;f ausmufacwfopf (Neolithic) tcsed u f mvu
jzpfrnf[k cefYrSef;&ygonf/
jrif;rxdvdkPf*l wnfae&mjyajryHk
a'gufwmwifodef; . . . . .79
150 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 151
orif\ nmbuf
orif\anmbuf
tmufar;½dk;ESifh tH
atmuf oGmk;ES; ifh tHoGm;
ar;½d
orif\ nmbuftay:tHoGm;
t&G,fra&mufao;aom orifi,f\
nmbufatmufar;½dk;ESifh tHoGm;
a'gufwmwifodef; . . . . .80
152 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 153
orif\
orif\ b,fbufatmufa&SODUoG;csmK;d
ausmufacwfvlom;\ atmufa&SUoGm;
orif\ b,fbufatmufa&SUoGm;
a'gufwmwifodef; . . . . .81
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 155
wkdufpm;xm;rIaMumifh ,cktcg tvsm; 8 rDwmESifh teH 4
rDwmcefYom usef&Sdygawmhonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .82
156 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 157
cGifhjyKcsuf&&SdNyD; &efukefwuúodkvf? blrdaA'XmeESifh Pebbles) ESifh ausmufuGif;rsm; (Stone Rings) udk awGU&Sd&
rEkóaA'XmewdkYyl;aygif;í yPmravhvma&; uGif;qif;cJh onf/ uREJ mG ;tEG,0f if owå0g (Bovidae) rsm;\ t½d;k tydik ;f
Muygonf/ tqdkygtzGJUwGif tzGJUacgif;aqmiftjzpf blrdaA' tprsm;ESifh oGm;rsm;? oriftEG,f0if owå0g (Cervidae)rsm;
XmerS a'gufwmwifodef;? tzGJU0ifrsm;tjzpf blrdaA'XmerS \ t½dk;ESifh OD;csKdtydkif;tprsm;ESifh oGm;rsm;? awm0uf\
a'gufwmazarmifoef;ESifh rEkóaA'XmerS OD;'AvsLa*s oGm;rsm;? rD;avmifxm;aom t½dk;tydkif;tprsm;? rD;aoG;tp
uHBu;D wdYk yg0ifMuonf/ a'gufwmwifoed ;f rSm ausm½d;k &Sd owå0g tersm;ESihf td;k jcrf;uGt J csKUd wku
Yd kd awGU&S&d onf/ ausmufvufeuf
wdkY\ ausmufjzpf½kyf<uif;ynm&SifjzpfNyD;? a'gufwmazarmif ESifh t½dk;tydkif;tprsm;onf rdkvyfpum (Mollusca) rsKd;EG,f
oef;rSm ausm½dk;rJhowå0gwdkY\ ausmufjzpf½kyf<uif;ynm&Sif rsm;jzpfonfh *wfpwm½dkaygY (Gasteropod) apwDc½krsm;?
jzpfum OD;'AvsLa*suHBuD;rSm rEkóaA'ynm&Sif jzpfygonf/ yavpDaygY (Pelecypod) a,mufomG ;rsm;? xH;k ausmuf tpte
rsm;? eDnKd a&mif ajrBu;D rsm;ESihf a&maESmvsu&f MdS uonf/ tqdyk g
( 3 ) vd k P f * l w l ; azmf j cif ; ES i f h awG U &S d c suf r sm; yxrtvTmonf aysmhyGí wl;azmf&mwGifvG,fulonf/
'k w d , tvT m - 4if ; tvT m onf yxrtvT m \
pma&;olwt Ykd zGUJ onf ydrk ckd ikd v
f akH om taxmuftxm;
atmufwGif&Sdí twdkif;twmtm;jzifh 10 pifwDrDwmtxl
rsm; &&Sda&;twGuf zdkYajrvTmrsm;\ ab;bufususae&mwGif
,lxm;onf/ tqdkygtvTmwGifrl ausmufuGif;rsm;ESifh tdk;jcrf;
tvsm; 8 rDwm? teH 1 rDwm? teuf 1.30 rDwm&Sdaom
yJrh sm;udk rawGU&S&d yg/ odaYk omf ausmufacwfvo l m;rsm; toH;k jyK
wl;ajrmif;wpfckudk tvsm;vkduf 1 rDwmpD tuGuf½dkufNyD;
cJh[efwlaom oJrIefausmufjzifh jyKvkyfxm;onfh ausmufvHk;
prf;oyfwl;azmfcJh&m tay:,HrsufESmjyifrS 1 rDwmcefYteuf tcsKdUudk awGU&Sd&onf/ uRJEGm;tEG,f0if owå0grsm;? orif
wGif zdkYajrvTmrsm; ukefqHk;NyD; ausmufacwfvlom;wdkY aexkdifcJh tEG,f0if owå0grsm;wd\ Yk t½d;k rsm;? apwDc½krsm;? a,muf
[efwlonfh tvTmudk pwifawGU&Sd&onf/ 4if;ae&mrSpí 10 oGm;rsm;udk xH;k ausmuf tydik ;f tprsm;? eDnKd a&mifajrBu;D rsm;ESihf
pifwrD w D mpD txl owfrw S xf m;aom tvTmoH;k vTmudk wl;azmf a&maESmvsuaf wGU&onf/ 'kw, d tvTmonf yxrtvTmxuf
cJhygonf/ ydkrdkrmausmvmí wl;azmf&mwGif cufcJvmonf/
yxrtvT m - 4if;tvTmwGif ausmufacwfopf wwd , tvT m - 4if ; tvT m onf 'k w d , tvT m
vlom;wkdY oHk;pGJcJh[efwlaom oJrIefausmuf (Siltstone) jzifh atmufwGif&Sdí twdkif;twmtm;jzifh 10 pifwDrDwmtxl
jyKvkyfxm;onfh ausmufvHk;rsm; (Hammerstones and ,lxm;onf/ tqdyk gtvTmwGirf l ausmufuiG ;f rsm;? ausmufv;kH
a'gufwmwifodef; . . . . .83
158 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 159
rsm;ESifh tdk;jcrf;yJhrsm;udk vHk;0rawGU&awmhyg/ uRJEGm;tEG,f0if &Sjd cif;? reD;ra0;ae&mwGif a&tdkif&Sdjcif;? vdkPf*lonf ta&SU
owå0gESihf oriftEG,0f if owå0gwd\ Yk t½d;k tydik ;f tprsm;udk bufodkY rsufESmjyKaejcif;wkdYaMumifh ausmufacwfvlom;wdkY
om c½krsm;? a,mufoGm;rsm;? xHk;ausmuftydkif;tprsm;? aexkdifcJhMuaMumif; odomxif&Sm;ayonf/
eDndKa&mif ajrBuD;rsm;jzifh uspfvspfpGm a&maESmaeNyD; t*Faw
uJhodkY rmausmaeayonf/
tvTmoHk;vTmpvHk;wGif vl\t½dk;tydkif;tprsm;udk
rawGU&yg/ udak t;a&T awGU&Scd ahJ om OD;acgif;cGt H ydik ;f tprsm;ESihf
atmufar;½dk;rSm xHk;ausmufeH&H\ atmufajc&Sd zdkYajrvTm\
txuf oHk;rDwmcefYwGif&Sdaom urf;yg;,Htay:qifh&Sd ajruRH
aygufxJrS &&SdcJhjcif; jzpfonf/ tqdkyg ajruRHaygufxJrSyif
ausmufacwfvlom;\ oGm;wpfacsmif;udk a'gufwmwifodef;
u awGU&SdcJhygonf/
uR?J EGm;tEG,0f if owå0grsm;taejzihf awmuR(J 0g)ajymif?
awmEGm;(0g)pdkifwkdY\ t½dk;prsm;ESifh oGm;rsm;udk awGU&Sd&onf/
oriftEG,0f if owå0grsm;taejzifh qwf? orifEiS hf *sD owå0g
wk\ Yd t½d;k prsm;ESihf oGm;rsm;udk awGU&S&d onf/ xdjYk yif awm0uf\
oGm;rsm;udk awGU&Sd&jcif;aMumifh z,fcHkvdkPf*lae ausmufacwf
vlom;\OD;acgif;cGH½dk;rSm ,ckacwfvlom;\ OD;acgif;cGH½dk;xuf
ydkrdkxlxyf odyfonf;aeonfjzpf&m a&S;usonfh vlom;jzpf
aMumif; aocsmygonf/
pma&;olawGU&Sad om oGm;wpfacsmif;rSm ausmufacwf
vlom;\ tay:(odrYk [kw)f atmufp, G o
f mG ; jzpf[efwo l nf/
z,fcHkvdkPf*lonf ywf0ef;usifajrxuf jrifhaomae&mwGif
a'gufwmwifodef; . . . . .84
160 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 161
a'gufwmwifodef; . . . . .85
162 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 163
a'gufwmwifodef; . . . . .86
164 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 165
a'gufwmwifodef; . . . . .87
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 167
ajrmuf&Snfvsm;í ta&SUtaemufusOf;onf/ awmifajrmuf
ay 2000 cefY&Snfvsm;NyD; ta&SUtaemuf ay 1000 cefYus,f
0ef;onf/ trSefpifppf vHkumukef;rSm ta&SUajrmuf-taemuf
tcef; ( 13 ) awmif (NE - SW)taetxm;twdkif; wl½lwef;aeaom
ukef;jzpfí tjrifhqHk;ukef;i,f ESpfckyg0ifonf/ taemuf
vHu
k muke;f ausmufacwf ,Ofaus;rI awmifbuf&Sd tjrifhqHk;tydkif;rSm vHkumukef;jzpfí ta&SU
ajrmufbuf&Sd tjrifhqHk;tydkif;rSm awmifydkYBuD;[k trnfwGif
1/ vHkumukef;\wnfae&mESifh ajrrsufESmoGifjyif aom ukef;i,fjzpfonf/ tqdkyg tjrifhqHk;ukef;i,f ESpfckudk
t ae aett xm; Mum;rS ukef;½dk;wef;i,fwpfcku qufoG,fxm;ygonf/
vHu
k muke;f onf [J[;kd NrKd Ue,f&dS anmifyif&n
S f aus;&Gm
\ ajrmufbufEiS hf bk&m;NyKd aus;&Gm\ taemufbufü uyfvsuf 2/ vH k u muk e f ; a'o\ bl r d a A'qd k i f & m tcsuf t vuf
wnf&adS om uke;f wef;i,fwpfcjk zpfí jrefrmjynfajryHk tñTe;f rsm;
. .
93 D / 14 Grid NS 380 , EW 070 wGif wnf&Sdonf/ vHu k muke;f a'otygt0if [J[;kd ajredrchf sKid 0hf rS ;f onf
vHkumukef; wnfae&monf blrdoufwrf;tm;jzifh tif;a[mif;rS ydkYcscJhaomtenfrsm; (Lacustrine Deposits)
yvdkifpwdkqif;tPk,k*f (Pleistocene epoch) tcsdef? vGefcJh jzifh wnfaqmufxm;onf/ tqdkyg ajredrfhcsKdifh0Srf;udk oufOD;
onfh ESpf wpfoef;cefY tukeyf ikd ;f wGif cef;ajcmufcahJ om [J[;kd uyfatmufydkif; (Lower Paleozoic) oufwrf;&Sdaom
tif;a[mif;\ wpfpw d w
f pfa'ojzpfonf/ xkaYd Mumifh a&uef\ ouf&ifhausmufrsm;jzihf wnfaqmufxm;onfh awmifukef;
tenfrsm;jzifh wnfaqmufxm;aom þcsKid 0hf rS ;f onf tv,f awmifwef;rsm;u ywfvnf0dkif;&Hxm;onf/ ajrmufbufwGif
odcYk u
G af eaom ',ft;kd uJoh Ykd oGijf yifvu©Pm &Sad eonf/ tvG,f [ufoif;awmifESifh [J[dk;teD;&Sdawmifrsm;? taemufbuf
tm;jzifh 4if;udk [J[dk;ajredrfhcsKdifh0Srf; (Heho Plain) [kac: wGif or®cef awmif½dk;wef;rsm;? awmifbufwGif rdzk&m;awmif
onf/ vHkumukef;onf tqdkygajredrfhcsKdifh0Srf;\ ta&SUbuf ES i f h tpG , f t yG m ;rsm;? ta&S U buf w G i f vuf a rmif ; auG ;
tpyfü ywf0ef;usix f uf av;aycefjY rifah om awmifuek ;f i,f awmifwef;rsm;u 0ef;&Hxm;onf/ [J[dk;ajredrfhcsKdifh0Srf;onf
tjzpf wnf&Sdaejcif;jzpfonf/ ukef;wef;i,fonf awmif wwd,,k*faESmif;ydkif; oufwrf;&Sd tenfrsm;ESifh pwkw¬,k*f
166
a'gufwmwifodef; . . . . .88
168 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 169
oufwrf; (Quartarnary) &Sd tenfrsm;udk ydkYcsrIjzpfay: (u) (1) ausmufacwfvlom;½kyf<uif;
apcJhaMumif;awGU&Sd&onf/ vHkumukef;rS wl;azmf&&Sdaom ausmufacwf
xkdYaMumifh csKdifh0Srf;wGif tif;a&rS ydkYcsaom tenf vlom;\ ar;½dk;ESifh oGm;rsm;? OD;acgif;cGH tpdwf
rsm;jzpfonhf ausmufp&pfrsm;? oJrsm;? &THUrsm;tjyif tif;xJ&Sd tydkif;rsm;udk avhvmMunfhaomtcg atmufyg
a&nd§ a&arSmfyifrsm;\ ½kyf<uif;rsm;jzpfaom opfaqG;ajrrsm;? twdkif; awGU&Sd&onf/
a&ae c½kaumifrsm;\ tcGHrsm;jzifh tvTmvkduf xyfqifh - atmufar;½d;k \ wpfzufwpfcsupf w D iG f tHomG ;
wnfaqmufxm;aMumif; awGU&S&d onf/ ,if;tenfvmT rsm;udk oHk;acsmif;ESifh a&SUtHoGm;ESpfacsmif; yg&Sdonf/
csKdifh0Srf;\ tv,fjzpfaom ykef;tif;&GmteD;&Sd acsmif;urf;yg; oGm;rsm;\yHo k P m² efrmS arsmufomG ;ESirhf wlbJ
rsm;wGif ay:xGufaeonfudk aumif;pGmjrifawGUEdkifayonf/ ,ckacwf vl\oGm;rsm;ESifh qifwlonf/
odkYaomf t&G,ftpm;BuD;rm;onf/
3/ wl ; azmf a wG U &S d c suf r sm; - ar;½dk;onf ,ckacwf vl\ar;½dk;ESifh qifwlí
vHkumukef;ESifh awmifydkYBuD;ukef;wkdYrS wl;azmf&&Sd t&G,ftpm; tenf;i,f ydkrdkBuD;rm;onf/
aom ypönf;rsm;ukd (u) ouf&Sdypönf;ESifh (c) oufrJhypönf; - rsufcHk;½dk;rsm;rSmvnf; *sm;Am;vl(Java Man)?
[lí tMurf;tm;jzifh ESpfrsKd;cGJjcm;xm;onf/ opfaqG;ajr\ yDuif;vl (Peking Man)wdkYuJhodkY jrifharmuf
twGif;ü awGU&Sd&í atmufpD*sif0ifa&mufrI enf;yg;jcif; rdkYwufjcif;r&SdbJ ,ckacwf vluJhodkY ajyjypf
aMumifh aMurGysufpD;rI enf;yg;onfudk awGU&Sd&onf/ vsuf&Sdonf/
- ezl;rSmvnf; *sm;Am;vl? yDuif;vlrsm;rSmuJhodkY
(u) ouf & S d y pö n f ; rsm; aemufbufodkY ,dkifí ydjym;aejcif; r&SdbJ?
awGU&Sd&aom ouf&Sdypönf;rsm;wGif ta&;tBuD;qHk; wnfrh wfí a'gifvu kd t
f aetxm;&SNd y;D ? rsucf ;kH
rSm ausmufacwfaESmif;vlom; (Late Neolithic Man) &S&d modYk ajzmifrh wfpmG wef;qif;vsuf &Sad eonf/
\ ar;½dk;ESifh oGm;rsm;udk awGU&Sd&jcif;yif jzpfonf/ ,if;uJhodkY ezl;a'gifvdkuf ajzmifhrwfaejcif;
aMumifh OD;aESmuftwGuf ae&mus,f0ef;ojzifh
a'gufwmwifodef; . . . . .89
170 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 171
OD;acgif;ydik &f iS o
f nf Bu;D rm;aom OD;aESmuf&NdS y;D vHkumukef;a'orS ausmufacwfvlom;rsm;
todÓPf ydkrdkjrifhrm;ayrnf/ zrf ; qD ; pm;aomuf c J h a om tjcm;owå 0 grsm;\
txufyg tcsurf sm;udk axmufqí vHu k muke;f rS oGm;rsm;udkvnf; awGU&Sd&onf/ 4if;wkdYrSm-
vlom;onf ,ckacwfvl [dkrdkaqyD,ef (Homo Sapien) - 0ufrsm; (Suidae)
jzpfí ausmufacwfaESmif;tcsed u f vHu
k muke;f a'owGif aexdik f - BuUH rsm; (Rhinocerotidae)
usufpm;cJhMuolrsm; jzpfayonf/ - aMumifrsdK;EG,f0ifrsm; (Felis sp)
- vdyfcGHrsm; (Chelonia sp)
(u) (2) owå 0 gwd k Y \ ½k y f < uif ; rsm; - arsmufrsm; (Macque sp)
owå0gwdkY\ t½dk;rsm;ESifh oGm;rsm;udk vHkum ESihf a&tdik w f iG u
f supf m;aom c½krsm;udk awGU&SMd u
ukef;a'o? ae&mtESHYtjym;rS wl;azmf&&Sdonf/ &onf/ xl;jcm;csufrSm acG;\ OD;acgif;cGHwpfckudk
4if;wdkYwGif owå0gtaumifvdkuf\ t½dk;pkrsm;udk
wl;azmf&&Sdjcif;yifjzpfonf/ OD;aESmufudk&&Sd&ef
rawGU&bJ? OD;csKdrsm;? oGm;rsm;ESifh t½dk;tydkif;tp
OD;acgif;cGHudk ausmufvufeufjzifh xkcGJpm;oHk;jcif;
rsm;udkom awGU&Sd&onf/ t"dutm;jzihf uRJ? EGm;
cH&ojzifh orif? qwf? uRJ? EGm;wkdY\ OD;acgif;rsm;
rsK;d EG,0f if owå0g (Bovidae) rsm;ESihf orifrsK;d EG,0f if
onf taumif;yuwdr&SdbJ usKd;yJhaMurGaeMu
owå0g (Cervidae) rsm; jzpfMuonf/ orifE, G 0f if
onf/ acG;\ OD;acgif;cGHrSmrlum; taumif;yuwd
owå0grsm;\ OD;csKdtydkif;tprsm;udk trsm;qHk;
awGU&Sd&m 4if;wdkYudk cGJjcm;avhvmaomtcg orif twdkif; awGU&onf/ þtcsufrsm;aMumifh vHkum
(Rucervus eldi) rsm;xuf qwf (Rusa unicolor)
ukef;rS ausmufacwfvlom;wdkYonf acG;rsm;udk
rsm;u ydkrdkrsm;jym;aMumif; awGU&onf/ xdkYaMumifh arG;jrLNyD; trJvu kd &f mwGif toH;k jyKcMhJ uonf[k ,lq
vHkumukef;a'orS ausmufacwfopf aESmif;vlom; &ayonf/
wko Yd nf qwfrsm;udk trsm;qH;k trJvu kd f pm;aomuf
cJhMuaMumif; od&Sd&onf/ 4if;wdkY zrf;qD;pm;aomuf (c) oufrJhypönf;rsm;
aom owå0grsm;wGif uRJESifh EGm;rsm;vnf; yg0if ausmufacwfvlom;\ t½dk;rsm;ESifh owå0gwdkY\
Muonf/ t½d k ; rsm;onf a&uef a [mif ; \ yd k Y c stenf j zpf a om
a'gufwmwifodef; . . . . .90
172 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 173
opfaqG;ajr twGi;f rS wl;azmf&&Sjd cif;jzpfonf/ 4if;t½d;k udef;atmif;wnf&Sdaeaom usnfayGUoP²mefcswftwHk; tcJ
rsm;ESifhtwl wGJzufí ausmufvufeufrsm;? aoG;xm; rsm; (Nodular Cherts) udk,lí toHk;jyKcJhMu[efwlonf/
aom OD;csKrd sm;? aoG;xm;aom t½d;k rsm;? ausmufvufeuf ausmufvufeuftrsm;pkrSm toGm;cRefxufatmif aoG;xm;
jzifh xkzJhjyKvkyfxm;aom opfcRefrsm;udkvnf; wl;azmf ojzifh trJvkduf&mwGif vufeuftjzpfvnf;aumif;? tom;
&&Sdonf/ xkdYjyifrD;zkwfxm;aom tdk;jcrf;uGJrsm;? rD;aoG; rsm;vSD;jzwf&mwGifvnf;aumif;? ta&cGHrsm;rS tom;rsm;udk
rsm;? opfaphrsm;udk ½dkufcGJxkaxmif;&ef toHk;jyK[efwl jcpf,&l mwGiv f nf;aumif;? owå0gwk\ Yd OD;csKrd sm;? opfom;rsm;
aom usnfayGUrsm;? rD;uRrf;aeaom t½dk;prsm;? xif;½SL; udk cRexf ufap&ef jyKvyk &f mwGiv f nf;aumif; toH;k jyKcMhJ u[ef
oD; (Pine Cone) rsm;? opfyifrsm;\ yifpnfEiS hf tjrpfrsm; wlonf/
ponfwu Ykd kd wl;azmfawGU&S&d onfjzpf&m ausmufacwfopf xl;jcm;csufwpf&yfrSm ,if;ausmufvufeufrsm;ESifhtwl
aESmif;ydik ;f tcsed f (Late Neolithic) u vHu k muke;f a'orS tifMuif;ausmufjzifh jyKvkyfxm;aom wpfawmifcefY t&Snf
ausmufacwfvlom;wkdYonf pdkufysKd;arG;jrLjcif;ESifh tdk;rsm; &Sdonfh ausmufvufeufudk awGU&Sd&jcif;jzpfonf/ tifMuif;
jyKvyk Nf y;D csujf yKwpf m;aomufcMhJ uaMumif; od&&dS ayonf/
ausmufrsm;onf jrefrmEkid if t H v,fyikd ;f ? txl;ojzihf {&m0wD
jrpf½dk;wpfavQmufü tawGU&rsm;onf/ {&m0wD\ jrpfjyKqifh
ausmuf v uf e uf r sm;
(Terrace) rsm;ay:wGif awGU&Sd&onfh tnmom;,Ofaus;rI
vHkumukef;a'owGif ausmufvufeufrsm;tjzpf toHk;
(Anyathian Culture) rS ausmufvufeufrsm;rSm trsm;tm;
jyKxm;aom ausmufrsm;rSm xHk;ausmufrsm; (Limestones)?
cswaf usmufrsm; (Cherts)? a0blausmufrsm; (Schists)? oJreI f jzihf tifMuif;ausmufrsm;jzifh jyKvyk x f m;aMumif; awGU&S&d onf/
ausmufrsm; (Siltstones) jzpfMuonf/ tqkdyg ausmufrsm; xkdYaMumifh {&m0wDjrpf0Srf;rS ausmufacwfaESmif; vlom;rsm;
udk vHkumukef;ywf0ef;usif&Sd ouf&ifhausmufawmifrsm;rS u tifMuif;ausmufrsm;udk vHu k muke;f odYk o,faqmifvmoavm
vnf;aumif;? acsmif;rsm;rS o,faqmifvmaom ausmufp&pf [k awG;awm,lqEkid o f nf/ rnfoyYkd ifjzpfap? ausmufacwfaESmif;
wHk;rsm;ukd o,faqmifívnf;aumif; toHk;jyKcJhMu[efwl umvuyif jynfrESihf &Sr;f jynfe,fwYkd ul;vl;qufqrH &I adS Mumif;
onf/ cswfausmufrsm;rSm tif;a[mif;\ taemufbuf&Sd rSmrlum; 4if;tifMuif;ausmufvufeufu oufaojyvsuf
ukef;jyifjrifh xHk;ausmuf (Plateau Limestone) rsm;wGif &Sdayonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .91
174 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 175
(c) (1) acsmarG U pG m aoG ; xm;aom ausmuf v uf pm;&efvnf;aumif; toHk;jyKcJhMuaMumif; ,lq
eufrsm; (0g) rdk;BudK;oGm;rsm; &ayonf/
4if;ausmufacwf vufeufrsm;rSm toGm;rsm;
cRejf raeap&ef aoG;xm;aom vufwpfqkyfpm&Sd (c) (3) aoG;xm;aom t½dk;rsm;? OD;csdKrsm;
ykqdefuJhodkY ausmufvufeufrsm;jzpfonf/ ,if;wkdY orifESifhqwfwdkY\ OD;csKdtzsm;ydkif;rsm;udk cRefjr
udk tom;rsm; vSD;jzwf&mwGifvnf;aumif;? ta&cGH atmif aoG;íxm;aMumif; awGU&onf/ ,if;OD;csKd
rsm;ESifh t½dk;rsm;wGif wG,fuyfaeaom tom;rsm; tydkif;tprsm;wGif tcsKdUrSmwpfawmifcef&Y n S v
f sm;Ny;D
udk jcpfxw k &f mwGiv
f nf;aumif; toH;k jyKcMhJ u[efwl wpfzufwiG f xkzí h J vnf;aumif;? aoG;ívnf;aumif;
onf/ xkdYjyif oD;ESHrsm;pdkufysKd;&eftwGuf ajrBuD;udk tzsm;cRef x m;NyD ; ajrwl ; jcif ; ? opf O opf z k r sm;
wl;qG&eftwGufvnf; toHk;jyKcJhMuayvdrfhrnf/ wl;azmfjcif;rsm;udk jyKvkyfcJh[efwlonf/ xdkYaMumifh
t&if;ydkif;ESifh cg;tv,fydkif;rsm;wGif vufjzifh
(c) (2) wpfzuft oGm;cRefvufeufrsm; (0g) tBudrfBudrf udkifxm;aomaMumifh acsmrGwfvsuf&Sd
ck w f x pf u d & d , m aMumif; awGU&Sd&onf/ OD;csKdrsm;tjyif t½d;k rsm;udk
4if;wdkYonf t&G,ftpm; trsKd;rsKd;&SdMuonf/ vnf; tzsm;cRejf raeatmif aoG;xm;aMumif; awGU&
,if;wdu Yk dk ajrjyifatmufteuf ESpaf ycefüY owå0g onf/ pl;? aqmufESifh "m;OD;cRefrsm;uJhodkY toHk;jyK
wdkY\½kyf<uif;rsm;ESifh twl opfaqG;ajrtwGif;rS cJhMuonf[k ,lq&ayonf/
wl;azmf&&Sdonf/ awGU&Sd&aom owå0gwdkY\ t½dk;
rsm;rSm trsm;tm;jzifh usKd;yJhaeMuonf/ aygif½dk; (c) (4) opf c Ref r sm;
rsm;? vufEiS hf ajcaxmuf½;kd rsm;rSmvnf; tydik ;f ydik ;f vufwpfzufqkyfpmt&G,f&Sd opfom;acsmif;
usKd;yJhaeavh&Sdonf/ xkdYaMumifh ,if;wpfzufcRef rsm;udkvnf; tzsm;ydik ;f rsm;ü ausmufvufeufrsm;
ausmufvufeufrsm;onf trJvu dk &f mwGif toH;k jyK jzihf cRex
f m;aMumif; awGU&onf/ ,if;wdkYudk opfO
½Hrk ubJ tom;rsm;udck w k jf zwf&mwGif vnf;aumif;? opfzrk sm;wl;&mwGiv f nf;aumif;? ajrBu;D udk wl;qGí
t½dk;rsm;udkcsKd;zJhí twGif;&SdcsOfqDrsm;udk xkwf,l rsKd;aphESifh tyifrsm; pdkufysKd;&mwGifvnf;aumif;
a'gufwmwifodef; . . . . .92
176 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 177
toH;k jyKc[
hJ efwo l nf/ xkjYd yif trJvu
kd f&mrS &&Sad om aom t½dk;tydkif;tprsm;udk awGU&Sd&ojzifh vHkum
wd&pämefrsm;\ ta&cG H r sm;ud k c G m í aevS e f ; NyD ; uke;f ausmufacwfvo l m;wkoYd nf trJvu dk í
f &&Sad om
t0wftpm;twGuf toHk;jyK&eftwGuf ,if;ta& tom;rsm;ud k td k ; rsm;jzif h jyKwf í vnf ; aumif ; ?
cGHrsm;udk jzefYMuufí aevSef;onfhtcg tqdkyg rD;jzifhuifívnf;aumif; pm;aomufcJhMu[efwl
opfcRefrsm;udk ikwftjzpftoHk;jyKcJhMuvdrfhrnf[k onf/
,lqygonf/
(c) (7) xif ; ½S L ;oD ; rsm;? opf y if \ yif p nf a tmuf
(c) (5) td k ; jcrf ; uG J r sm; ajc ESifh jrpfqHkrsm;
ajcES
td;k jcrf;uGrJ sm;udk toGit f rsKd;rsKd;? t&G,t f pm; t½dk; tydkif;tprsm;? tkd;uGJrsm;? ausmufvuf
trsKd;rsKd;jzifh awGU&Sd&onf/ tBuD;qHk;tdk;\ EIwfcrf; eufrsm;? rD;aoG;rsm;ESifhtwl opfaqG;ajrvTmxJrS
rSm vufwpfrdkufcefY tapmuf&Sdonf/ trJvkdufí xif;½SL;oD;rsm;udv k nf; wl;azmf&&Sdonf/ qufvuf
&&Sdaom om;aumifwkdY\ tom;ESifh t½dk;rsm;udk í wl;azmfMunfhaomtcg tjrpfrsm;ESifh opfyifikwf
,if;tdk;BuD;jzifhjyKwfí pm;aomufMu[efwlonf/ wdkBuD;rsm;jzpfaMumif; awGU&onf/ ,if;wdkYonf
ausmufvufeufrsm;ESifhtwl 4if;tdk;jcrf;uGJrsm;udk xif;&SL;yifBu;D rsm; jzpf[efwo l nf/ ,ckvuf&t dS ae
ajrwpfvmT wnf;rS wl;azmfawGU&S&d ojzifh vHu k muke;f txm;rS m xif ; &S L ;yif B uD ; rsm;onf vH k u muk e f ;
ausmufacwfvlom;wdkYonf tjcm;aom ausmuf uGif;jyif\ ta&SUbuf wpfrdkifcefYtuGm&Sd awmifajc
acwfaESmif;vlom;wkx Yd uf todÓPf ydrk &kd ifoh efNy;D ESifh awmifukef;rsm;wGif aygufa&mufaeMuaMumif;
,Ofaus;rItqifhtwef; ydkrdkjrifhrm;aMumif; cefYrSef; awGU&S&d onf/ txufwiG f azmfjycJo h nft
h wdik ;f vHuk m
od&Sd&onf/ ukef;onfta&SUajrmufrS taemufawmifodkY ay
2000 cefY &Snv f sm;pGm wef;qif;aeaom awmif½;kd i,f
(c) (6) rD ; uRrf ; aeaom t½d k ; tyd k i f ; tprsm; wpfcjk zpfaMumif; awGU&onf/ ,if;onf xkdtcsdefu
rD;uRrf;aeaom t½dk;tydkif;tprsm;udkvnf; &Scd ahJ om [J[;kd tif;a&jyiftwGi;f odYk xd;k qif;aeaom
wl;azmf&&SdcJhonf/ rD;aoG;rsm;ESifhtwl rD;uRrf;ae uRef;qG,fuav; jzpfcJh[efwlonf/ xif;½SL;yifBuD;
a'gufwmwifodef; . . . . .93
178 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 179
rsm;onf ta&SUbufawmifwef;rsm;rS vHkumukef;odkY txm;rsm;udk awGU&SdcJhonf/ omreftm;jzifh rdk;rsm;umv\
wkdifatmif xlxyfpGm aygufa&mufaeaom xif;&SL; taxmuftxm;rsm;rSm awmifajcrsm;wGif ausmufp&pfvTm
awmBuD;wpfck jzpfcJh[efwlonf/ rsm; ydcYk sjzpfay:avh&NdS y;D ? a&uef\twGi;f ydik ;f wGif opfaqG;ajr
tvTmrsm;? a&ae c½kcGHtvTmrsm; ydkYcsrIjzpfay:avh&Sdonf/
( 4 ) a&S ; acwf & moD O wk ? vH k u muk e f ; ausmuf a cwf rdz&k m;awmifajcü ausmufp&pfvmT av;ckukd oJreI f (Silt) vTm
vl r sm;aexk d i f c J h y H k E S i f h bl r d a A'taxmuf t xm; rsm; Mum;n§yv f suf xyfqifah wGU&&m? ta&SUtmz&duwdik ;f jynf
txufazmfjyygtwkdif; vHkumukef;\ taetxm;? rsm;uJhodkYyif jrefrmjynfü pwkw¬,k*t f csed t
f wGi;f rd;k rsm;umv
opfyifBuD;rsm; aygufa&mufyHkESifh tjcm;aom blrdaA'qdkif&m tenf;qH;k av;Burd jf zpfay:cJah Mumif; xif&mS ;ygonf/ tay:qH;k
taxmuftxm;rsm;tay: rlwnfí a&S;acwf&moDOwk ausmufp&pfvTmonf aemufqHk;rdk;rsm;umvudk azmfjyojzifh
(Paleoclimate) ESihf vHu k muke;f ausmufacwfvo l m;wdYk aexkid f þtcsdefonf vHkumukef; ausmufacwfvlom;wdkY [J[dk;
cJhyHkudk atmufygtwdkif; cefYrSef;Edkifonf/ csKd i0hf rS ;f wGif tajccsaexkid Mf uaom umv[k ,lqrdonf/ tif;
blrod ufwrf;tm;jzifh pwkw, ¬ *k f (Quarternary Pe- twGi;f a'ojzpfaom vHu k muke;f ywf0ef;usiüf &TUH EGrH sm;ESit hf wl
riod) tcsdefwGif rdk;rsm;aom umv (Pluvial Period) ESifh opfaqG;ajrjzpfaprnfh 'du k yf ifrsm;? a&arSmyf ifrsm; zH;k vTr;f aecJh
ajcmufaoGUaom umv (Interpluvial Period) [lí umv ayvdrfhrnf/ vHkumukef;\ ukef;½dk;wef;ürlum; awmifajcrS
tydkif;tjcm;rsm; &Sdygonf/ ,if;umvrsm;onf ESpfaygif; qif;vmaom xif;&SL;awmwef;BuD;u xlxyfpGmaygufa&muf
ayrnf/ rdk;rsm;umvjzpfívnf; opfawmBuD;jzpfNyD;? opfBuD;
odef;aomif;csDí Mumjrifhavh&Sdonf/ jrefrmjynfESifh vwåDwG'f
0g;BuD;rsm; aygufa&mufaernfrSm rvGJygacs/
wpfwef;wnf;usaom ta&SUtmz&du wkid ;f jynfrsm;ü pwkwå
[J[dk;tif; tv,facgifjzpfcJhaom ae&mü ,cktcg
,k*\ f blrdaA'udkavhvmNyD;jzpfonf/ ,if;wdkif;jynfrsm;ü yke;f tif;&Gm[laom aus;&Gmwpf&mG &So d nf/ yke;f tif;&Gm\ ywf0ef;
rdk;rsm;umvonf vGefcJhaomESpf ESpfoef;cefYtwGif; tenf; usifü tmvl;cif;rsm;\atmufwGif a&pufusxHk;ausmuf
qHk; av;Budrfjzpfay:cJhaMumif; azmfjyxm;ygonf/ vHkumukef; (Traventine Limestone) vTmrsm;udk awGU&onf/ ,if;xHk;
ywf0ef;usi\ f blrad A'udk avhvmcJ&h m? vHu k muke;f \ awmif ausmufvmT rsm;txJwiG f aemufq;kH rd;k rsm;umvu aygufa&muf
buf ig;rdkifcefYtuGm&Sd rdzk&m;awmifajcü acsmufurf;yg;BuD; cJhaom oufi,fyifrsm;\ yifpnfESifh tjrpfrsm;udk a&maxG;
rsm; wGif rdk;rsm;umvudkñTefjyaom blrdaA' taxmuf awGU&Sd&\/ vHkumukef;ürlum; tqdkyg xHk;ausmufvTmrsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .94
180 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 181
r&Sí d opfaqG;ajrrsm;twGi;f ü oufi,fyif tptetcsKUd udk ojzifhvnf; obm0ql;ajimifhrsm;tjzpf &efou l t
kd umtuG,f
om awGU&onf/ þtcsufudk rlwnfí pOf;pm;&ygrl opfyif jyKxm;ouJhodkY jzpfaeayrnf/
BuD;rsm;\atmufajcwGif oufi,fyifrsm;ESifh jruf½dkif;awm þuJo h Ykd taetxm; aumif;rGeaf omaMumifh vHu k m
BuD;rsm; aygufa&mufaernf jzpfygonf/ uke;f ausmufacwfvo l m;wdoYk nf ESpaf ygif;rsm;pGmMumjrifo
h nfh
ausmufacwfaESmif;vl(odrYk [kw)f vHu k muke;f ausmuf wdkifatmif vHkumukef;ü pcef;cs aexdkifcJhMuayvdrfhrnf/
acwfvo l m;rsm;onf ,if;opfyifBu;D rsm;\atmufajc&Sd ouf tqrwef rsm;jym;vSaom t½dk;rsm;ESifh OD;csdKrsm;udkawGU&Sdjcif;
i,fawmBu;D rsm;ü wd&pämefrsm;\ta&cGrH sm;udk rd;k umívnf; u ,if;t,ltqudk axmufcHvsuf&Sdayonf/
aumif;? oufi,frsm; jruf½dkif;rsm;udkpkpnf;NyD; trdk;tum
jyKvyk í f vnf;aumif;? aetdrjf yKvyk í f aexkid cf MhJ uayvdrrhf nf/ ( 5 ) vH k u muk e f ; ywf 0 ef ; usif a 'o&S d ausmuf a cwf
rdzk&m;awmifajc&Sd ausmufp&pfvTm av;ckteuf tay:qHk; ,Ofaus;rI taxmuftxm;
tvTmonf tyg;qHk;jzpfí aemufqHk;rdk;rsm;umvonf a&S;OD; vHu k muke;f ausmufacwfvo l m;wdEYk iS hf qufpyfEikd o
f nf
rd;k rsm;umvrsm;xuf rd;k &GmoGe;f rI&n S v f sm;jyif;xefjcif; r&Sv d [
S k [k,lqí vHkumukef;ywf0ef;usif&Sd tjcm;ae&mESpfae&mudk
,lqp&m&Sdonf/ þuJhodkY rdk;rBuD;vSaomumvwGif vHkum &SmazGavhvmcJhygonf/ xdkae&mrsm;rSm vHkumukef;\ ta&SU
ukef; ausmufacwfaESmif;vlom;wkdYonf vGifjyifodkYxGufí ajrmufbuf av;rdik cf eftY uGmrS e*g;&pfawmifEiS hf awmifBu;D -
wJrsm;xd;k um aexkid rf nfjzpfaMumif; aumufcsucf s&ayonf/ &yfapmufum;vrf;ab;&Sd vl½dk;awmifwdkYjzpfMuonf/
xkaYd Mumifh ausmufacwfaESmif;umvwGif vHu k muke;f
ausmufacwfvlom;wkdYonf tif;twGif;odkY xkd;xGufaeaom (u) e*g;&pfawmif
ukef;½dk;wef;wGif wpfzufwpfcsufü a&ESifh &THUEGHrsm;udk obm0 e*g;&pfawmifonf [J[dk;NrdKU\ awmifbufwGif uyf
jzpf usKH;rsm;ozG,f toHk;jyKNyD; awmtkyfxJü aexkdifMurnf[k vsufwnf&Sdonf/ 4if;udk e*g;&pfawmif[kvnf;aumif;? e*g;
,lqrdonf/ &THUEGHrsm;jzifhNyD;aom usKH;rsm;aMumifh tjcm;aom ywfawmif[kvnf;aumif; ac:wGifonf/ ,if;awmifonf
&eforl sm;tvG,w f ul 0ifa&mufwu dk cf u
kd rf aI b;rS uif;a0;Mu vnf; [J[dk;tif;a[mif;\tpyfü wnf&Sdojzifh vHkumukef;
ayrnf/ usKH;a&ESifh &THUEGHrsm;twGif;odkY pm;<uif;pm;usefrsm;jzpf ESihf qufpyfEidk o
f nf[k blrad A'ygarmu©\ tBuaH y;ñTeMf um;
aom wd&pämefw\ Ydk t½d;k rsm;? oGm;rsm;ESihf OD;csKrd sm;udk ypfcsxm; csuft& oGm;a&mufavhvmcJhygonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .95
182 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 183
awmifukef;onf ywf0ef;usif ajrrsufESmjyifxuf rSm vdkPf*lrsm;udkpGefYcGmcJhMuNyD; ukef;wef;vGifjyifa'owGif
170 aycefYjrifhNyD; [J[dk;tif;a[mif;udk txufpD;rSjrif&aom wJrsm;xdk;íaexdkifcJhMujcif; jzpf[efwlayonf/
ae&mjzpfonf/ awmif\ta&SUbufjcrf;wGif ajrqDrsm;zH;k vTr;f
( c ) vl ½ d k ; awmif
aeNyD; awmif\taemufbufjcrf;üom ausmufvTmrsm; ay:
vl½;kd awmifonf awmifBu;D -&yfapmuf um;vrf;eHab;
xGufaeonf/ ausmufvTmrsm;rSm blrdoufwrf;tm;jzifh vGef
&Sd aus;&Gmjzpfí a&TanmifrS ajrmufbufodkY 14 rdkifcefYuGma0;
cJhonfh ESpfoef; 400 cefYtcsdefu yifv,fwGiftenfxdkif onf/ &Gm\ awmifbufwGif um;vrf;\vuf0Jbufü apwD
jzpfay:cJah om atmf'Akd pfp, D efoufwrf; (Ordovician Preiod) i,fwpfql&Sdaom awmifukef;wpfck&Sdí vl½dk;awmifbk&m;[k
&Sd xHk;ausmufrsm; jzpfMuonf/ ,if;xHk;ausmufrsm; ay:xGuf yif ac:onf/ awmifuek ;f i,fonf ywf0ef;usix f uf ay 30
aeaom awmif\taemufbufjcrf;ü *li,fav;ckESifh rdk;cdk cefYjrifhonf/ awmifukef;\ taemufbufajc&if;&Sd uGif;jyifü
ausmufpGef; (Rock Shelter)wpfckudk awGU&onf/ ajrmuf opfaqG; ajrrnf;rsm;ESifh a&ae c½kaumifrsm;\ tcGHrsm;udk
bufq;kH vdP k *f \ l tjyifbufuiG ;f pyfrS ausmufvufeuftcsKd U? ajrvTmtwGif;ü awGU&\/ þae&monfvnf; tif;av;
uR?J EGm;EG,0f if owå0gESihf orifE, G 0f if owå0grsm;\ oGm;tcsKd U tif;a[mif;ae&mjzpfcahJ Mumif; xif&mS ;onf/ vl½;kd awmifuek ;f
udk awGU&Sd&onf/ onf tif;av; tif;a[mif;twGif; uRef;i,ftjzpf wnf&SdcJh
vdPk *f tl wGi;f &Sd atmufcMH urf;jyifukd wpfayceftY euf [efwo l nf/ awmifuek ;f \ta&SUbuf qifajcavQmwpfavQmuf
txd wl;azmfMunf&h m ausmufvufeuftydik ;f tptcsKUd udk &&Sd ü ausm½dk;&Sdowå0gwkdY\ oGm;rsm;ESifh t½dk;tydkif;tprsm;udk
onf/ vHkumukef;uJhodkY aygrsm;pGmrawGU&yg/ ausmufvuf ae&mtESt YH jym;wGif awGU&S&d onf/ xH;k ausmuf awmifuek ;f jzpf
aomaMumifh rdk;a&ESifhaysmfí ygvmaom xHk;rIefYrsm;u txyf
eufrsm;rSmvnf; aoG;xm;aom ausmufacsmvufeufrsm;
xyfuyfaeojzifh t½dk;tydkif;tprsm;onf rlvyHo k P²mefrsm;
r[kwMf uyg/ ausmufMurf;vufeufrsm;om jzpfMuonf/ awGU ysuaf eonf/ t½d;k \ rlvyHo k P²mefukd tvG,wf ul razmfxw k f
&SdorQ taxmuftxm;jzifh qef;ppfMunfh&onfrSm e*g;&pf Ekdifay? oGm;rsm;udkrlum; tvG,fwul cGJjcm;í&ygonf/
awmifvdkPf*lrS ausmufacwfvlom;wdkYonf vHkumukef;rS oGm;rsm;udk avhvmjcif;jzifh uRJ? EGm;EG,f0ifowå0grsm;ESifh
ausmufacwfvlom;wdkYxuf oufwrf;tm;jzifh ydkrdkapmcJhMu orifrsKd;EG,f0if owå0grsm;jzpfaMumif; od&Sd&ayonf/
[efwlonf/ 4if;wkdYonf vdkPf*lrsm;twGif; aexdkifcJhMuí vHu k muke;f ESihf rwlonfh tjcm;wpfcsurf mS tom;pm;
vlO;D a&rSmvnf; enf;yg;cJMh uayrnf/ vHu k muke;f rS vlom;rsm; owå0g (Carnivore) rsm;\ oGm;rsm;udk rawGU&jcif;yif jzpfonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .96
184 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 185
,if;tcsufudk axmufcsifh&aomf vl½dk;awmifrSausmufacwf ae&mrsm;wGif ausmufacwfvlom;wdkYonf ausmufacwfOD;
vlom;wkdYonf vufeufraumif;ojzifh om;pm;owå0gwdkYudk tapmydkif;tcsdefrSonf ausmufacwfopfaESmif;ydkif; (Late
wku
d cf ukd jf cif;rjyKbJ a&SmifMuOfcMhJ u[efwo l nf/ ajrjyifatmuf Neolithic) tcse d t
f xd tpOftquf aexkid cf MhJ uaMumif; od&dS
wpfaycefYteuftxd wl;azmfMunfh&m t½dk;rsm;? oGm;rsm;ESifh &ayonf/
ausmufvufeufrsm;udk wl;azmf&&So d nf/ tqdyk g ausmufvuf or®cef-[J[;kd -tif;av;tif;rsm;onf blro d ufwrf;
eufrsm;rSm vHkumukef;rS ausmufvufeufrsm;ESifh rwlbJ t& wwd,,k*af ESmif;ydik ;f (Late Tertiary) rStpjyKí a&rsm;
ausmuf M urf ; vuf e uf r sm;om jzpf a Mumif ; awG U &S d & onf / cef;ajcmufvmcJh&m? tif;a&onf uef\A[dkodkY OD;wnfí
xkdYaMumifh vHkumukef;xuf vl½dk;awmifrS ausmufacwf a&qkw, f wk o f mG ;cJo h nf/ tif;a&pyfwiG f ausmufacwfvo l m;
,Ofaus;rIu ydkí apmaMumif;od&Sd&ayonf/ rsm; aexdik cf o hJ jzifh ausmufacwfvo l m;wd\ Yk ,Ofaus;rIonf
vl½dk;awmifrS ausmufvufeufrsm;onf acsmrGwfpGm vnf; tif;\A[dk&Sd&modkY wjznf;jznf;a&GUvsm;um wkd;wuf
aoG;xm;aom ausmufvufeufrsm;r[kwMf ubJ? ausmufp&pf ajymif;vJcJhonf/ wpfenf;tm;jzifhqdk&aomf acwfrsm;onf
wHk;rsm;udkcGJí toGm;&atmif xkqpfxm;aom ausmufMurf; tif;\A[do k OYkd ;D wnfí wjznf;jznf; oufwrf;i,fNy;D a&GUvsm;
vufeufrsm;om jzpfMuonf/ trsm;tm;jzihf tvTmyg;rsm; oGm;rnfjzpfonf/ þ,lqcsuf rSefuefaMumif;udk ausmuf
yg&Sad om oJreI af usmuf (Laminated Siltstone) rsm;rS jzpfay: vufeuf trsKd;tpm;uGJjym;vmrIjzifh qef;ppfaomtcg? vl½dk;
awmifESifh e*g;&pfawmifrsm;u oufwrf;tBuD;qHk;jzpfí
vmaom vHk;0dkif;onfh ausmufp&pfwHk;rsm;udk tcsyfvdkuf
vHkumukef;onf oufwrf;ti,fq;kH jzpfaMumif; oufaojy
(Flake) rsm;tjzpf toGm;rsm;ygatmifxq k pfí ausmufvuf
vsu&f adS yonf/
euftjzpf toHk;jyKaMumif; awGU&onf/ xkcGJíyJhoGm;aom
or®cef-[J[dk;-tif;av; a'orsm;onf tmz&duwkduf
toGm;rsm;udk ydkrdkítoGm;xufatmif xyfrHxkqpfjcif;
ta&SUydkif;&Sd ajruRHcsdKifh0Srf; (Rift Valley) &Sd a&uefBuD;rsm;rS
(Retouch)? aoG;jcif;rsm;udk rjyKvy k o
f jzifh tvGeaf &S;usaom ydkYcscJhaom tenfrsm;uJhodkY tif;a[mif;rsm;rS ydkYcsaomtenf
ausmufvufeuf jyKvyk ef nf;yifjzpfonf/ tqkyd gausmufvuf rsm;jzihf wnfaqmufxm;&m þa'oonf ta&SUtmz&du
eufrsm;onf ausmufacwfO;D tapmydik ;f (Early Paleolithic) wku d &f dS a&S;ausmufacwfvo l m;rsm;\ ae&mrsm;ESihf vnf;aumif;?
tcsed uf ausmufvufeufrsm;jzpfMuonf/ xkaYd Mumifh [J[;kd ESihf ywf0ef;usif taetxm;rsm;onfvnf;aumif; rsm;pGmqifwl
a&Tanmifa'o&Sd e*g;&pfawmif? vl½dk;awmifESifh vHkumukef; aMumif;udk blrdaA'taxmuftxm;rsm;t& od&Sd&ayonf/
a'gufwmwifodef; . . . . .97
186 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 187
a'gufwmwifodef; . . . . .98
188 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 189
a'gufwmwifodef; . . . . .99
190 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 191
orif\ OD;csKdrsm;
qwf\ OD;csKdrsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .100
192 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 193
a'gufwmwifodef; . . . . .101
194 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 195
a'gufwmwifodef; . . . . .102
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 197
wdkifawGUjrif&onfomru? a&S;ysLNrdKUa[mif;rsm;wGif toHk;jyK
cJhonfh vufpif;&mygaom tkwfcsyfrsm;udkyg awGU&onf/
r&rf;ukef;aus;&GmwGifvnf; *0H,Ofaus;rI"avh taxmuf
tcef; ( 14 ) txm;rsm;jzpfMuonfh *0HapwDt<uif;tusefrsm;? *0H Ak'¨
qif;wkawmfrsm;ESifh NrdKU½dk;t<uif;tusefrsm;udkyg ,aeYwkdif
r&rf;uke;f ausmufacwf,Ofaus;rI
awGUjrifEdkifayonf/
oxHak 'orS ausmufacwfopf "avhtaxmuftxm;
( 2 ) pk a qmif ; &&S d o nf h ausmuf v uf e uf r sm;
rsm;udk rGejf ynfe,f? oxHNk rKd Ue,fwiG &f o
dS nfh r&rf;uke;f aus;&GmrS
r&rf;ukef;aus;&GmrS pkaqmif;&&Sdaom ausmufacwf
pkaqmif;&&Scd o hJ nf/ ausmufacwfopf "avhtaxmuftxm;
opfvufeuf pkpkaygif;rSm 135 ckjzpfonf/ pkaqmif;&&Sdonhf
rsm;qdkonfrSm ausmufacwfopftcsdefumvwGif toHk;jyKcJh
ausmufacwfopfvufeuf 135 ckrSm a&S;a[mif;okawoe
onfh ausmufvufeufrsm;udkom azmfjyxm;jcif;jzpfayonf/
XmerS wl;azmfjcif;aMumifh &&Sdjcif;r[kwfay? aus;&Gm\
taemufbuf r&rf;ukef;acsmif;rS aus;&GmodkY qufoG,fxm;
( 1 ) wnf a e&m
onhf wl;ajrmif;\ urf;yg;,HrSawGU&Sdjcif;jzpfonf/ pepfwus
r&rf;uke;f aus;&Gmonf oxHNk rKd U\ taemufajrmufbuf
wl;azmfawGU&Sjd cif;rsK;d r[kwb f J ajrrsuEf mS jyiftay:,HrS awGU&Sd
8 rdik cf eft
Y uGmwGif wnf&NdS y;D &efuek -f armfvNrKd irf ;D &xm;vrf;\
jcif;jzpfaomfvnf; rk;d OD;umv rk;d onf;onf; wpfBurd f ESpBf urd f
taemufbufwiG f wnf&o dS nf/ vwåu D sK? avmifww D 'G t
f m;jzifh
&GmNyD;aomtcg rkd;a&wkdufpm;rIaMumifh ajrom;urf;yg;,HrS
ajrmufvwåDusK 16 'D*&D 59 rdepfESifh ta&SUavmif*sDwG'f
ausmufvufeufrsm; ay:xGufvmjcif; jzpfonf/ a&S;a[mif;
97 'D*&D 15 rdepfwGif wnf&Sdonf/ r&rf;ukef;aus;&Gm\
okawoeynmt& a&S;a[mif;ypönf;wpfckonf pepfwus
taemufbufwGif ppfawmif;jrpf0? ajrmufbufwGif uwkduf
wl;azmfjcif;jzifhawGU&SdrSom taxmuftxm;ckdifvHkonf[k
BuD;aus;&Gm? uwkdufuav;aus;&GmwdkY &SdMuonf/ uwdkufBuD;?
owfrSwfEkdifonf/ ajrjyifay:rS awGU&Sdaoma&S;a[mif;ypönf;
uwku d u f av;aus;&GmwGif rGew f \
Ykd *0H"avhtaxmuftxm;
rsm;rSm aESmif;vlwdkYo,faqmifvmEdkifjcif;aMumifh twdwf\
rsm;jzpfMuonfh NrdKU½dk;? usKH;a[mif;t<uif;tusefrsm;udk ,aeY
orkid ;f udjk yefvnfazmfxw k &f mwGif rrSeu f efEidk af omaMumifjh zpf
196
a'gufwmwifodef; . . . . .103
198 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 199
onf/ odkYaomf,ckawGU&Sd&aom ausmufvufeufrsm;onf ps - ausmufvSHoGm;
ta&twGuftm;jzifh 135 ck&Sdojzifh tvGefrsm;vSonf[k n - &Syf'dk;
rqkdomaomfvnf; tvGefenf;onf[kvnf; r,lqoifhay/ [lícGJjcm;EdkifaMumif;od&onf/
xkdYjyif r&rf;ukef;aus;&GmrS txufwpfae&mwGif azmfjyxm;
(u) yk q d e f
onhf a&S;rGefwkdY\ *0Hqif;wkrsm;ESifh NrdKU½dk;t<uif;tusefrsm;
udkyg awGU&Sdxm;ojzifh r&rf;ukef;aus;&GmrS pkaqmif;&&SdcJhonhf ykqdefwGif toGm;onf rsufESmESpfzufvHk;wGif aoG;
ausmufacwfopf "avhtaxmuftxm;rsm;onfvnf; þ xm;onf/ taESmifhrSm tcRef;? t0dkif;? av;axmifh? pwk*H
a'o\ tBudK orkdif;avhvma&;wGif txkduftavsmuf trsK;d rsK;d &So
d nf/ (Sankalia, 1964, 84) ausmufacwfa[mif;
taxmuftuljyKEkdifayonf/ vlwdkYonf ykqdefudk yJcGyfxufapmí wDxGiftoHk;jyKaMumif;
,HkrSm; zG,fr&Sdacs/ (Sankalia, 1964, 86)
( 3 ) ausmuf v uf e uf r sm;ud k trsKd ; tpm;cG J j cm;jcif ; ( c ) yJ c G y f
r&rf;uke;f ausmufacwfopf vufeufypön;f rsm;udk yJcGyf\ rsufESmwpfzufonf jyefY\/ tjcm;wpfzuf
toH;k csyo
kH abm pdppf&mwGif tajccH taMumif;t&if;jzpfonfh onf tenf;i,fcHk;onf/ ,if;wkdYESpfrsufESmonf toGm;wGif
ausmufvufeufrsm;\ yHkoP²mefESifh toGm;azmfxm;yHk Munfh qHMk uonf/ ab;wdu k Mf unfv
h Qif wpfzufc;kH wpfzufjym;oP²mef
jcif;tm;jzifh atmufygtwdkif; (10) rsKd;awGU&onf/ ay:onf/ yJcGyfudkvuform;oHk; opfrsm;tacsmudkif&mwGif
u - ykqdef vnf;aumif;? pdkufysKd;a&;wGifvnf;aumif; toHk;csonf[k
c - yJcGyf tcsdKUu qdkonf/ (jrifhatmif? 1979? 128)
* - aqmufoGm;
C - ausmufwHpOf ( * ) aqmuf o G m ;
i - ausmufuGif; tESpfom; aqmufoGm;onf ao;i,fí jAufusOf;aompwk*H
p - ausmufuGif; (odkYr[kwf) usnfawmufoP²mef&Sdonf/ udk,fxnfwpf0uf
q - ausmufcsyfvTm avmufrSm toGm;bufodkY &SL;qif;oGm;wwfonf/ (jrifhatmif?
Z - ausmufysOftyJh 1979? 129)
a'gufwmwifodef; . . . . .104
200 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 201
(C) ausmufwHpOfoGm; ( Z ) ausmuf v S H o G m ;
ausmufwpH OfomG ;rSm ,aeYacwf toH;k jyKonfh oHwpH Of opfom;vufwH&Snf\ xdyfwGif toGm;cRefatmif
uJhodkYr[kwfbJ? vjcrf;auG;oP²mefrQom ay:atmifazmfxm; yHak zmfxm;aom ausmufvo HS mG ;udw
k yfqifí toH;k jyKEidk o
f nf/
onf/ tajcwGif Bu;D rm;us,jf yefNY y;D tzsm;bufov Ykd jcrf;auG;
oP²mef&SL;oGm;onf/ ( p s ) ausmuf y sOf
ausmufvufeufrsm;udk tem;aoG;&ef aoG;ausmuf
( i ) ausmuf u G i f ; tjzpf toH;k jyKEikd o
f nfomru qefpyg;uJo
h aYkd om tcGzH ;kH taph
ausmufuGif;onf a,bk,stm;jzifh t0dkif;oP²mef rsm;udk BudwfícRwf&mü toHk;jyKonf/
&So
d nf/ tv,fü taygufyg&So d nf/ ud;k uG,,f MkH unfrEI iS q
hf ikd f
aom ud&, d m[k ,lq&onf/ xkxnfBu;D rm;aom ausmufuiG ;f (n) &Syf'dk;
udk pdkufysKd;a&;twGuf ajrBuD;udk pl;xkd;&mü pl;wHpGyfaom &Syf'dk;rSm tdk;jyKvkyf&mwGif vufcktjzpf toHk;jyKEkdif
ud&,d mtjzpf toH;k jyKonf[k qdMk uonf/ (Sankalia, 1964, onf/
86)
(4) ausmuf v uf e uf r sm; jyKvk y f y H k t qif h q if h
( p ) ausmuf u G i f ; tES p f o m; ausmufacwfopfvufeufrsm; jyKvyk &f mwGif a,bk,s
ausmufuiG ;f \ tv,fA[du k kd taygufjyKvyk &f mwGif tm;jzifh ausmufw;kH Murf;rS pif;vH;k acsmtqifxh ad tmif jyKvyk f
usef&pfonfh twGif;tESpfom; jzpfonf[k ,lq&onf/ yHk tqifhoHk;qifhxm;í vkyfudkifaqmif&GufaMumif; awGU&
onf/ ,if;wkdYrSm-
(q) ausmuf c syf v T m (1) ausmufvufeufjyKvkyf&eftwGuf oifhavsmf
tvGeyf g;vTmonfh ausmufcsyv
f mT jzpfNy;D "m;tjzpftoH;k aom yuwdausmufwHk; (odkYr[kwf) xkzJhí
jyKEkdifonf/ yHkMurf;azmfxm;aom ausmufwHk;ukd tEkpdwf
jyKjyifacsmarGUxm;jcif;?
a'gufwmwifodef; . . . . .105
202 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 203
(2) toH;k jyKrnfh EIwcf rf;tem;rsm; aoG;xm;jcif;? tus,q f ;kH vufeufrmS 6 pifwrD w
D m&Sad om ykqed yf if jzpfonf/
(3) rsufESmjyifwpfckvHk; pif;vHk;acsm aoG;jcif;ESifh teHtusOf;qHk;rSm 1.2 pifwDrDwm&Sdaom aqmufoGm;
ta&mifawmufajymifapjcif; [líjzpfonf/ jzpfonf/ þwGif tvsm;t&SnfqHk; vufeufjzpfaom ykqdef
(Sankalia, 1964, 82 ESifh jrifhatmif? 1979? 125) onf teH t us,f q H k ; vnf ; jzpf o nf / xk t xl q H k ; aom
txufazmfjyygtqifhoHk;qifhonf ausmufacwf vufeufrSm 3 pifwDrDwm&Sdaom yJcGyfjzpfNyD; xktyg;qHk;rSm
opfvufeufrsm;jyKvkyf&mwGif tajccHtcsufrsm;tjzpf owf 0.1 pifwDrDwm&Sd ausmufcsyfvTm("m;) jzpfonf/
rSwEf ikd af omfvnf; r&rf;uke;f ausmufvufeufrsm;udk avhvm
&mwGif ausmufpdkifausmufom;rsm;udk ½dkufcGJxkwf,lNyD;rS aoG; ( 6 ) vuf e uf j yKvk y f o nf h ausmuf t rsKd ; tpm;rsm;
xm;aom taetxm; tenf;i,fomawGU&NyD; trsm;pkrSm blro
d rdik ;f aMumif;t& jrefrmEdik if \
H ajrom; xkwnf
obm0jzpf ausmufp&pfcJrsm;rS wpfqifh vkdtyfaom yHkpH aeyHrk mS umAGeef zD m;&wf,*k f (Carboniferous Period) a&SUydik ;f
azmfxm;yHk&aMumif; awGU&onf/ ausmufvufeufrsm;wGif (ESpfoef;aygif; 310 cefYrS 345 txd) umvü rGefjynfe,fESifh
obm0wdkufpm;rI rsufESmjyifrsm; awGU&aomaMumifh obm0 weoFm&Dwikd ;f wdw Yk iG f a,Svausmufrnf;rsm; (Black Shales)
jzpfausmufp&pfcJrS yHkazmfaMumif; ,lqjcif;jzpfonf/ obm0 ESifh oJausmufrsm; (Sandstones) qufvuftenfxdkif
jzpfausmufp&pfcJrS yHkazmfvufeufrsm;udk aqmufoGm;rsm;? usa&mufaeMuonf/ umAGefeDzm;&wf ,k*faemufydkif;rS
ykqdefESifh yJcGyftrsm;pkwGif xif&Sm;pGmawGU&onf/ ygrD,ef,k*f (Permian Period) (ESpfoef;aygif; 230 rS 310
cefYtxd) ydkif;twGif; &Srf;? u,m;? u&ifESifh rGefjynfe,fwdkYü
( 5 ) ausmuf v uf e uf w d k Y \ t&G , f t pm;rsm; ygrD,eftxufydkif; oufwrf;&Sdaom oJausmufESifh a,Sv
r&rf;uke;f ausmufacwfopf vufeufypön;f rsm;\ ausmufvTmrsm;yg0ifonfh vTmpOfwpfckonf Mum;n§yfum
t&G,ftpm;udk pifwDrDwmjzifh wdkif;wmxm;onf/ r&rf;ukef; usa&mufcJhonf[k ,lq&onf/ r&rf;ukef;ausmufvufeuf
ausmufvufeufrsm;udk wpfckcsif; wkdif;wmMunfhaomtcg trsm;pkonf umAGefeDzm;&wf- ygrD,ef (Carboniferous-
tvsm;t&SnfqHk; vufeufonf 16 pifwDrDwm&Sdaom ykqdef Permian) oufwrf;[k owfrSwfxm;aom Merqui Group
wpfckjzpfaMumif; awGU&onf/ tvsm;twkdqHk; vufeufrSm rS toGifajymif;tenfusausmufrsm; (Metasedimentary
2.6 pifwDrDwm&Sdaom aqmufoGm;wpfckjzpfonf/ teH Rocks) rsm;? tenfusausmufrsm; (Sedimentary Rocks)
a'gufwmwifodef; . . . . .106
204 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 205
jzpfaMumif;awGU&onf/ þausmufvmT tkypf k (Merqui Group) 33 ck jyKvkyfxm;ojzifh trsm;qHk;jyKvkyfaom vufeuftjzpf
onfvnf;aumif;? rD;oifhausmufrsm; (Igneous Rocks) vnf;aumif;? 'kwd,trsm;qHk;rSm ykqdefjzpfNyD; 29 ck jyKvkyf
onfvnf;aumif;? oxHt k a&SUajrmufbufEiS hf ta&SUbufwiG f xm;aMumif; awGU&onf/ xkdYaMumifh r&rf;ukef;ausmufacwf
ay:xGufaeayonf/ opf"avhwiG f t"duusaom yJcyG Ef iS yhf q k ed w
f u Ykd kd toGiaf jymif;
r&rf;ukef; ausmufvufeufrsm;onf pkpkaygif; 135 ausmufrsm;jzifh jyKvyk x f m;aMumif;awGU&onf/ rD;oifah usmuf
ck&odS nf/ ,if;wkuYd jkd yKvyk af om ausmuftrsK;d tpm;rsm;udk blrd jzifh trsm;qHk;rSm yJcGyf 11 ck? tenfusausmufjzifh trsm;qHk;
aA'qdik &f mavhvmenf;jzifh avhvm&mwGif toGiaf jymif;ausmuf rSm ykqdef 16 ck toD;oD;jyKvkyfxm;aMumif; awGU&onf/
jzifh jyKvkyfxm;aom vufeufrsm;rSm pkpkaygif; 90 jzpfí r&rf;uke;f ausmufvufeufrsm;wGif ykqed u f t kd rsm;qH;k toH;k jyK
&mcdkifEIef;tm;jzifh 66.7 jzpfonf/ rD;oifhausmufjzifh jyKvkyf NyD; 53 ck jzpfaMumif;awGU&onf/ wpfzef trsm;qHk; toHk;jyK
xm;aom vufeufrsm;rSm23 ckjzpfí &mcdkifEIef; 17.0 jzpf onfh ausmuftrsKd;tpm;jzpfonfh toGifajymif;ausmufwGif
ykqdefonf 29 ck jzpfaMumif; awGU&onf/ xdkYjyiftenfus
onf/ tenfusausmufjzifh jyKvkyfxm;aom ud&d,mrSm 22
ausmufwGif ykqdef 16 ckESifh rD;oifhausmufwGif ykqdef 8 ck
ckjzpfí 16.3 &mcdkifEIef;jzpfonf/ xdkYaMumifh r&rf;ukef;
awGU&ojzifh ykqed u f akd usmuftrsK;d tpm; oH;k rsK;d pvH;k jzihf jyKvyk f
ausmufacwfopf vufeufrsm;udk jyKvkyf&mwGif &mcdkifEIef;
oHk;pGJaMumif;awGU&onf/ r&rf;ukef; ausmufvufeufrsm;rS
trsm;qH;k rSm toGifajymif;ausmufrsm; jzpfayonf/ rD;oifh
'kwd,trsm;qHk;aom ausmufvufeufrSm yJcGyfjzpfNyD; ta&
ausmufESifh tenfusausmufrsm;rSm &mcdkifEIef;tm;jzifh odyf twGuf 44 ck jzpfonf/ yJcGyfudk toGifajymif;ausmufjzifh
ruGmjcm;ay/ azmfjyyg ausmuftrsKd;tpm;t&vnf;aumif;? 33 ckjyKvkyfojzifh toGifajymif;ausmufjzifh trsm;qHk;jyKvkyf
ausmufvmT rsm; ysHUESUH wnf&adS eyHtk &vnf;aumif;? ausmufvuf aom vufeufjzpfaMumif;awGU&onf/ rD;oifah usmufjzifh yJcyG f
eufrsm;jyKvkyf&eftwGuf ukefMurf;ausmufrsm;onf tjcm; 11 ckjyKvyk Nf y;D tenfusausmufjzifjh yKvyk af om vufeufwiG f
jyifya'orSr[kwfbJ oxHk0ef;usifa'orSom jzpfonf[k yJcyG rf ygay? txufygtcsurf sm;t& r&rf;uke;f ausmufvuf
owfrSwfEdkifayonf/ euf pkpkaygif; 135 ckwGif toGifajymif;ausmufrSm ta&
toGifajymif;ausmufjzifhjyKvkyfaom vufeufyHkpHESifh twGuf 90 jzpfí trsm;qHk; toHk;jyKonfh ausmufjzpfonf/
ta&twGufudkMunfh&mwGif toGifajymif;ausmufjzifh yJcGyf wpfzef trsm;qHk;toHk;jyKonfh toGifajymif;ausmufrS yJcGyf
a'gufwmwifodef; . . . . .107
206 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 207
33 ckukd trsm;qH;k awGU&ojzifh yJcyG jf yKvyk &f mwGif toGiaf jymif; yJ c G y f (Adze)
ausmufudk OD;pm;ay;aMumif; odomEkdifonf/ yJ c G y f u d k 'k w d , trsm;qH k ; awG U &NyD ; obm0jzpf
toGifajymif;ausmufjzifh jyKvkyfxm;aom ausmuf ausmufp&pfcu J dk aoG;íyHak zmfxm;aMumif; awGU&onf/ 4if;wGif
vufeufrsm;onf &G,af o;aph ovif;ausmuf (Fine - grained rsufESmwpfzufudkom aoG;íyHkazmfxm;NyD; wpfzufrScHk;í
Quartzite)? oifye k ;f ausmuf (Slate)? tyfy'D w k f ovif;ausmuf qif;vmaomtem;ESihf toGm;wGiq f MkH uonf/ ab;wdu k Mf unfh
(Epidote Quartzite) ESihf &G,Bf u;D aph ovif;ausmuf (Coarse- vQif wpfzufc;kH ? wpfzufjym;oP m² ef xif&mS ;pGm awGU&onf/
grained Quartzite) rsm;jzpfMuonf/ rD;oifhausmufjzifh
aqmufoGm; (Chicle)
jyKvkyfxm;aom ausmufvufeufrsm;udk rdkufc½dk*&if;Edkuf
(Microgranite)? ½di k t
f v
kd u
kd af y:z&D (Rhyoliteporphyry) ESihf aqmufomG ; 12 ck awGU&S&d Ny;D 3 ckrmS Microgranite
[Gef;Avif;'dkuf (Hornblendite) ausmufjzifh jyKvkyfonf/ ausmufjzifhjyKvkyfxm;onf/ usef 9 ckrSm Fine- grained
Quartzite ausmufrsm;jzifhjyKvkyfxm;onf/ &Snfarsmarsm
tenfusausmufjzifh jyKvkyfaom ausmufvufeufrsm;wGif
oJausmuf (Sandstone)? oJrIefausmuf (Siltstone) ESifh yHkoP²mef&SdNyD; toGm;bufodkY cyf&SL;&SL;qif;oGm;onf/
&THUausmuf (Mudstone) wkdYudktoHk;jyKaMumif; awGU&onf/ ausmufwHpOfoGm; (Stone Sickle)
ausmufwHpOfoGm; pkpkaygif; 9 ck awGU&Sd&onf/ 7
ykqdef (Axe) ckrSm oifykef;ausmufjzifhjyKvkyfxm;NyD; 2 ck rSm oJausmufjzifh
r&rf;ukef; ausmufvufeufrsm;wGif ykqdefudk ta& jyKvkyfxm;onf/ vjcrf;auG;oP²mef yHkazmfxm;NyD; tcsKdUrSm
twGuf trsm;qHk;awGU&onf/ ykqdefrsm;onf trsm;tm;jzifh Bwd*HyHkoP²meftaESmifhrS tzsm;bufodkY cyfauG;auG; yHkazmf
obm0jzpfausmufp&pfcJ (Pebble)rS aoG;,lyHkazmfNyD; ajymif xm;onf/ twGif;om;rsm;udk xufjrufatmif aoG;xm;NyD;
acsmatmif aoG;xm;aMumif; awGU&onf/ ,if;wku Yd kd &TUH ausmuf toGm;cRefrsm;udkyg awGUEdkifonf/ tBuD;qHk; ausmufwHpOfrSm
trm (Indurated Mudstone) jzifh vdk&myHkazmfNyD;rS tem;udk tvsm; 16 pifwrD w D m? teH 5 pifwrD w D mESihf xk 1 pifwrD w
D m
aoG;xm;aMumif; awGU&onf/ tem;rsm;udk rsufESmESpfzuf &Sdonf/ tao;qHk;rSm tvsm; 10 pifwDrDwm? teH 4 pifwD
pvHk;wGif aoG;xm;onf/ rDwm? xk 0.9 pifwDrDwm &Sdonf/ ausmufwHpOfoGm;onf
a'gufwmwifodef; . . . . .108
208 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 209
qefpyg;uJhokdY pm;oHk;&onfhtyifrsm; &dwfodrf;&mwGif ta&; taqmifypön;f rsm;ESit
hf wl ausmufuiG ;f rsm;udk vlt½d;k pkrsm;\
ygaom ud&d,mjzpfonf/ txufjrefrmjynf ausmufacwf vufaumuf0wfae&mwGif awGU&Sd&onf/ xkdif;EdkifiHwGif
okawoevkyif ef;wGif ausmufwpH OfomG ;udk rawGU&Sad o;aMumif; aMu;acwfukd ESpf 3500 ESihf 3000 Mum; (1500-1000 BC)
od&onf/ owfrwS x
f m;onf/ (Higham and Thosarat, 1998 - 126) /
a'gufwmwifodef; . . . . .109
210 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 211
pkpak ygif; 135 ck&&dS m ausmuftrsK;d tpm;rsm;rSm toGiaf jymif; ,Ofaus;rIwpf&yf xGef;um;cJhjcif;ESifhpyfvsOf;í jrefrmEdkifiH
ausmuf (Metamorphic Rock) ? rD;oifhausmuf (Igneous a*ZufwD;,m;? yJcl;c½dkif? pmtkyf(u)wGJwGif rpöwm at? a*s?
Rock) ESifh tenfusausmuf (Sedimentary Rock) oH;k rsKd ; ayh(*sf) uwifjyxm;onf/ 1974 ckESpfcefYrSpwifí wl;azmf
pvH;k udk toH;k jyKxm;aMumif; awGU&onf/ tenfusausmuf cJhaom ok0PÖblrdNrdKUa[mif;wpf0dkuf wnf&Sd&ma'o[k rSwf
trsdK;tpm;jzpfaom oJausmufjzifh ykqdef? wHpOf? ausmufcsyf wrf;jyKxm;onfh t&ufonfr? 0if;uwpf0dkufrS ausmuf
vTmwdkYudk jyKvkyfaMumif;awGU&onf/ jrefrmEdkifiHwGif xif&Sm; acwfopf vufeufu&d , d mig;ck pkaqmif;&&Scd o hJ nf/ (jrifah tmif?
onfh ausmufacwfopf ae&mwpfckjzpfaom vufyHajcay: 1978? 58) ausmufvufeufig;ckpvH;k rSm ajrrsuEf mS jyifay:rS
wGif ausmufvufeufjyKvyk &f mü oJausmufukd toH;k rjyKaMumif; pkaqmif;&&Sjd cif;jzpfonf/ ausmufvufeufig;ckudk trsKd ;tpm;
awGU&onf (jrifah tmif? 1979? 140)/ ausmufvufeufrsm;ESifh cGJjcm;&mwGif aqmufoGm;ESpfckESifh yJcGyfoHk;ckwdkYjzpfonf/
twlawGU&aom ausmufysOftyJhrsm;onf ausmufvufeuf (jrifhatmif? 1978? 59)/
rsm;udk aoG;onfhausmufrsm;jzpfygu ausmufvufeufrsm;udk weoFm&Dwdkif;a'oBuD; Budrfacsmif;? oaygYvdyfESifh
r&rf;ukef;üyif jyKvkyfrnf jzpfayonf/ armfwHk&Gmrsm;rS ausmufacwfopfvufeuf 14 ck pkaqmif;
txufjrefrmjynf ausmufacwfokawoevkyfief; &&SdcJhzl;onf/ ,if;ausmufacwfopf vufeufrsm;wGif opf
rsm;wGif rawGU&Sd&ao;onfh ausmufwHpOfoGm;udk r&rf;ukef; acgufxk&ef ausmufusnfayGU? wHpOfoGm;? trif;yg "m;&Snf?
a'owGif awGU&Sjd cif;rSm xl;jcm;rIwpfcjk zpfonf/ txufjrefrm trif;yg yJcGyf? ykqdefoGm;? ydpyfzl;yJcGyf tp&Sdojzifh trsdK;pHk
jynfausmufacwfopf okawoersm;pGmrS ausmufvufeuf aMumif; awGU&onf/ (jrifhatmif? 1978? 60) ausmufusnfayGU
rsm;pGmudk awGU&Scd o hJ nf/ txufjrefrmjynf ausmufacwfae&m onf csnfrQifxk&ef vufeufjzpfygu ausmufacwfopf
rsm;ESifhEIdif;pmvQif atmufjrefrmjynf okawoevkyfief;rSm 0wfpm;qif,ifa&;twGuf taxmuftuljyKEdkifonf/ wHpOf
vGepf mG enf;yg;aeao;onf/ 1873 ckEpS x f w
k f tdE,
´d blrad A' oGm;rSmvnf; v,f,mxGe, f uf pduk yf sK;d rIordik ;f twGuf ta&;
Xme? rSwfwrf;pmapmiftwGJ 10? tydkif; 2 wGif rGefwdkYa'o BuD;aomud&d,m jzpfonf/ ausmufacwfopfonf urÇm
]]yJc;l NrKd U blrad A'ESihf aemufqufwJG ausmufvufeufu&d ,d mrsm;}} t&yf&yf&Sd vlYordkif;wGif atmifjrifaom awmfveS af &;toGiu f kd
ac: pmwrf;wpfapmifudk yHkESdyfazmfjycJhzl;onf/ (jrifhatmif? aqmifco hJ nf/ taMumif;rSm tpm;tpmtwGuf trJvdkufjcif;?
1978? 57) ppfawmif;jrpf0Srf;a'owGif ausmufacwfopf pkaqmif;jcif;rS wpfqifh pdkufysKd;a&;? arG;jrLa&;odkY ajymif;vJ
a'gufwmwifodef; . . . . .110
212 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 213
vmjcif;jzifh vlom;wdkY\ aexkdifrItqifhtwef;udk jrifhrm;vm
apjcif;aMumifh jzpfonf/ ordkif;wpfavQmufwGif ay:aygufcJh
aom awmfvSefa&;rsm;wGif a&S;OD;tusqHk; awmfvSefa&;onf
ausmufacwfopf awmfvSefa&;yif jzpfonf/ (acwfa[mif;
ta&SUawmiftm&Sordik ;f ? 1991? 62)
ok0PÖblrd? weoFm&Dwkdif;a'oBuD;ESifh oxHk? r&rf;
ukef;a'orS awGU&SdorQ ausmufacwfopf vufeufrsm;rSm
wl;azmfrIaMumifh &&Sdjcif;r[kwfay/ ajrtay:,HrS &&Sdvmjcif;
omjzpfonf/ xkdYaMumifh ,if;wkdY\ ckESpf? ouú&mZfudk twd
tus rodEdkifao;ay? ausmufvufeufrsm;onf tvGefacsm
arGUaejcif;? ausmufuGif;jyKvkyfonhfpepfrSm tqifhtwef;
jrifhrm;aejcif;wkdYaMumifh ausmufacwfopf[kqkdaomfvnf;
ausmufacwfopf aESmif;ydkif;umv[k tMurf;tm;jzifh
owfrSwfEdkifayonf/
r&rf;uke;f a'ojyajryHk
a'gufwmwifodef; . . . . .111
214 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 215
ykqdefoGm;rsm; aqmufoGm;rsm;
a'gufwmwifodef; . . . . .112
216 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 217
a'gufwmwifodef; . . . . .113
218 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 219
a'gufwmwifodef; . . . . .114
220 a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 221
a'gufwmwifodef; . . . . .115
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI 223
yHpk t
H m;jzifh waumif;a'o? anmifOD;NrdKUe,frS vufyHajcay:
a'o? ok0PÖblrdESifh weoFm&Dwdkif;a'oBuD;rS ausmufacwf
opf taxmuftxm;rsm; jzpfMuonf/ rd;k BuKd ;oGm;[kac:aom
ed * H k ; ajymifacsmaeatmifaoG;xm;onfh ausmufacwfopfaESmif;
ausmufvufeufrsm;udk jrefrmEkid if &H dS wdik ;f a'oBu;D ESihf jynfe,f
jrefrmhausmufacwf,Ofaus;rIonf blrdoufwrf; tawmfrsm;rsm;wGif awGU&Sd&ayonf/ ausmufacwfvlom;wkdY
tm;jzifh yvdkifpwdkqif; (Pleistocene) tcsdef? vGefcJhonfhESpf onf ausmufacwfa[mif; (Paleolithic) tcsdefwGif trsm;
wpfoef;cefYupí jrefrmEdkifiHtv,fydkif; {&m0wDjrpf0Srf;&Sd tm;jzifh vdkPf*lrsm;wGifom aexdkifcJhMuNyD; trJvkdufjcif;ESifh
jrpfjyKqifrh sm;ay:wGif pwiftajccHco hJ nf/ xkrd o S nf ausmuf obm0 opfOopfzrk sm;? opfo;D opf&u G rf sm;udo
k m pm;oH;k cJMh u
acwfopftcsdef (Neolithic) vGefcJhonfh ESpf 6000 rS 4000 ayvdrrhf nf/ ausmufacwfopf (Neolithic) tcsed w f iG rf l vdP
k *f l
cefYtcsdeftxd &Srf;jynfe,f? rGefjynfe,fESifh weoFm&Dwdkif; rsm;udk pGecYf mG um a&Munf&m jrufE&k ma'orsm;odYk a&TUajymif;í
a'oBuD ; wG i f ay:ayguf c J h o nf / uG i f ; jyef Y a usmuf a cwf wJ x d k ; aexd k i f M uNyD ; pd k u f y sKd ; jcif ; twwf y nmud k v nf ;
,Ofaus;rIudk [J[dk;? tif;a[mif;a'o&Sd vHkumukef;ae&mESifh wwfajrmufcJhMuNyDjzpfonf/ þodkYtm;jzifh jrefrmEkdifiHwGif
rGejf ynfe,f? oxHNk rKd Ue,f? r&rf;uke;f a'owdw Yk iG f awGU&S&d onf/ ausmufacwfOD;(0g) ausmufacwfa[mif;,Ofaus;rIjzpfonfh
vdkPf*lae ausmufacwf,Ofaus;rIudk &Srf;jynfe,f&Sd jy'g; {&m0wDjrpf0rS ;f rS tnmom; ausmufacwf,Ofaus;rI (Anya-
vif;vdkPf*l? Aka'¨gZdaemvdkPf*l? jrif;rxdvdkPf*l? rdk;NAJvdkPf*l? thian Culture) rSonf ausmufacwfopf tcse d t
f xd ausmuf
z,fcHkvdkPf*lrsm;wGif awGU&SdMu&onf/ tjcm;ae&mrsm;wGifrl acwfvlom;wdkYonf tqifhqifhwkd;wufysHUESHUvsuf aexdkif
owå0gwd\ Yk ½ky<f uif;rsm;ESihf ausmufvufeufrsm;udo k m awGU&Sd cJhMuNyD; jrefrmEdkifiH\ ausmufacwf,Ofaus;rIukd xlaxmif
&ayonf/ cJMh uaMumif; od&&dS ayonf/
þpmtkyw f iG f pma&;olvufvrS ;f rDorQ ausmufacwf
toGif yDjyifxif&Sm;aomvdkPf*lrsm;ESifh uGif;jyefYae&mrsm;
udkom azmfjyxm;jcif; jzpfygonf/ tjcm;aom ausmufvuf
eufrsm;udkom awGU&Sdonfhae&mrsm;vnf; &Sdygao;onf/
222
a'gufwmwifodef; . . . . .116
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
Association in Southeast Asia, Science,
usrf ; ud k ; pm&if ; Vol . 163.
a'gufwmwifodef; . . . . .117
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
Rhoder, F.H.T, Shaffer, P.R, Perlma, R (1967) Fossils Implements, Memoir of the Geological
(A guide to Prehistoric Life) Survey of India, Vol .X.
Russell.L.Ciochon, John G . Fleagle (1993) Tweedie,M.W.F (Oct 1953) 4 - 90. The Stone Age in
The Human Evolution Source Book. Malaya. Journal of the Malayan Branch
Royal Asiatic Society, Vol. XXVI . Pt.2.
Sanhi, M . R (1952) Man in the Evolution. Calcutta,
Orient Longmans. cifpef;(a':) atmifEidk o
f (l OD;) ESihf blrad A' wwd,ESpf
(2001) atmifjrif;rxd uGif;qif;tzGJU?
Solheim II,W.G (1966) 8 - 16. Prehistoric Archaeol -
jrif;rxdvdkPf*lrS ausmufacwfvo l m;?
ogy in Thailand, Antiqvity, Vol. XL.
ynma&;pHn k yD aJG wmf txdr;f trSwpf mwrf;?
Solheim II,W.G (1969) 31 - 44. New Directions in 'DZifbm? 2004/
Southeast Asian Prehistory. Anthro-
jrifah tmif(OD;) ok0PÖbrl Ed iS hf weoFm&Dwikd ;f rS ausmufacwf
pologia, N . S .Vol. XI, No -1
opf taxmuftxm;rsm;? rGefjynfe,faeY
Solheim II, W.G (1969) 125 - 129. Reworking South- txdrf;trSwfpmapmif? rwf 1978?
east Asian Prehistory. Paideuma, 57-60/
Mitteilungen Zur Kulturkunde, Band
XV. jrifhatmif(OD;) anmif O D ; Nrd K Ue,f ? vuf y H a jcay:&G m rS
ausmufacwfopfoHk; vufeufypönf;rsm;
Sankalia, H.D (1964) Stone Age Tools , Their yPmr avhvmcsu?f wuúov kd f okawoe
Techniques, Names and Probable pmapmif twGJ 1? 115 - 75? 1979 /
Function, Poona, Deccan College.
armifarmifviG f(OD ;) oxH k a'orS ausmuf acwf o pf " avh
Theobold . W (1873) Appendix, 355 - 359. On the taxmuftxm;rsm;? Jour . Myan. Acad.
Geology of Pegu, Appendix, Stone Arts & Sc. 2007 Vol . V . No . 6B.
a'gufwmwifodef; . . . . .118
a'guf w mwif o d e f ; jref r mh a usmuf a cwf , Of a us;rI
oef;xGwf (OD;) atmifEdkifpdk;(OD;) pdk;ol&xGef;(OD;)? a0ykv’ wifodef;(a'gufwm) a0yk v ’ v d k P f * l r S ausmuf a cwf v l o m;
ausmuf*ltm; wl;azmfawGU&Sdcsufrsm;? taxmuftxm;? jrefrmhtvif;owif;pm?
ar? 2000/ 25-6-2000/
oef;xGwf (OD;) u&if j ynf e ,f a0yk v ’ a wmif \ *l w G i f atmifaomf (OD;) jy'g;vif;*l ausmufacwf ,Ofaus;rI?
ausmufacwfvlom;rsm; aexdkifcJhonfh wuúov kd yf nmya'ompmapmif? twGJ 6?
taxmuf t xm;rsm; avh v mawG U &S d r I tydkif; - 1 ? 1971/
pmwrf;? Mo*kwf? 2000/
azarmifoef;(OD;) jy'g;vif;*lESifh blrdaA'tjrif? wuúodkvf
wifatmif[ef (OD;) [J [ d k ; tif ; av; tif ; a[mif ; rsm;ES i f h ynmya'ompmapmif? twGJ 6?
ausmufacwfvlrsm;? 'DZifbm? 1984/ tydkif;- 1? 1971/
oef;xGe;f (a'gufwm) topfjrifArmordkif;? 1975/ pdefxGef;(OD ;) jy'g;vif;*lEiS hf rEkóaA'tjrif? wuúov
kd f
ynmya'ompmapmif? twGJ 6?
wifoed ;f (a'gufwm) azarmifoef;(a'gufwm) a*s'AvsLuHBu;D (OD;)? tydkif; - 1? 1971/
&Srf;jynfe,fawmifydkif;? z,fcHkNrdKUteD;&Sd
ausmufacwfopf ae&ma[mif;odYk yPmr jrarmif( OD;) jy'g;vif;*lESifh owåaA'tjrif? wuúodkvf
oGm;a&mufavhvmcsuftwGuf tpD&if ynmya'ompmapmif? twGJ 6?
cHjcif;? rwf? 1983/ tydkif; - 1? 1971/
wifoed ;f (a'gufwm) Aka'¨gZdaemvdkPf*lrS ausmufacwfvlom;?
aMu;rHkowif;pm? 19-10-1997/
wifoed ;f (a'gufwm) rd k ; NAJ v d k P f * l r S ausmuf a cwf v l o m;?
aMu;rH k o wif ; pm? 29-4-1998/
a'gufwmwifodef; . . . . .119