Professional Documents
Culture Documents
Satın Alma Yöntemleri
Satın Alma Yöntemleri
8
© Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne aittir. Yazılı izin alınmadan
ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve
dağıtımı yapılamaz.
Sağlık Kurumlarında Satın Alma Yönetimi
Temel İlkeler
İhale Süreci
GİRİŞ
Sağlık hizmetlerine olan talebin artması ve sağlık teknolojisindeki gelişmeler
kaynakların daha iyi kullanılması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Politika
yapıcıların eldeki kıt kaynakların hangi hastalıklara, bölgeye, nüfusa ya da
programlara ayrılması gerektiğiyle ilgili önemli kararlar vermesi gerekmektedir.
Sağlık sektörü, hasta bakım standartlarından ödün vermeden düşük
maliyetlerle hizmet sunmak için yeni arayışlar içerisindedir. Sektörünün önemli bir
parçası olan hastaneler ve tedarikçileri faaliyetlerini yerine getirebilmek amacıyla
ihtiyaç duydukları malzemeleri ve hizmetleri istenilen zamanda, yerde, kalitede ve
fiyatta sağlamak için çalışmaktadır.
Satın alma sağlık kuruluşunun ihtiyaç duyacağı mal ve hizmetlerin
özelliklerinin belirlenmesi, ne zaman, ne kadar satın alınacağına karar verilmesi,
Satınalma, insanların fiyatın ve satıcının belirlenmesi, satın alma işleminin gerçekleştirilmesi, belirlenen
ihtiyaçlarını
kalite ve miktarın zamanında teslim alınmasını sağlama işlemlerinden oluşan
karşılayabilmek
sistematik bir süreçtir.
amacıyla ellerinde
bulunan malları Satın alma harcamalarının yüksek payı, satın alma fonksiyonlarının
başkalarında bulunan örgütlerde tarihsel olarak potansiyel tedarikçilerden mümkün olan en düşük
mallarla değiş, tokuş
maliyete mal ve hizmet sağlama anlamına gelmesine yol açmıştır. Ancak satın
yapmasıyla
başlamıştır. almagünümüzde daha stratejik bir konuma ulaşmış olup ana hedefi sadece
mümkün olan en düşük kaynak maliyetine ulaşmak değildir. Satın almageldiği bu
noktada günümüzde tüm tedarik faaliyetlerini bünyesinde toplamıştır.
Günümüzde satın almanın örgütsel amaç ve hedefleri destekleme, satın
almasürecini etkin ve verimli bir şekilde yönetmek, diğer fonksiyonel gruplarla
güçlü ilişkiler kurmak, üretimin gereksinimlerini desteklemek gibi daha önemli
hedefleri bulunmaktadır.
Tablo. 8.1.Toptan Satın Alma ile Perakende Satın Alma Yönteminin Karşılaştırılması
Elektronik Kamu Başvuru belgesi: Belli istekliler arasında ihale usulünde ön yeterliğe katılan
Alımları Platformu aday tarafından yeterliğinin tespitinde kullanılmak üzere sunulan belgeleri,
(EKAP): İdareler ile İhale dokümanı: İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde;
kamu alımları sürecine
isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de
taraf olanların bu
sürece ilişkin işlemleri kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri,
internet üzerinden İhale: Bu Kanun’da yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım
gerçekleştirebildikleri
işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale
ortamdır.
yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri,
Teklif: Bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat
teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri,
Sözleşme: Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde idare ile yüklenici
arasında yapılan yazılı anlaşmayı,
Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP):İdareler ile kamu alımları
sürecine taraf olanların bu sürece ilişkin işlemleri internet üzerinden
gerçekleştirebilecekleri ve kurum tarafından yönetilen elektronik ortamı,
Dinamik alım sistemi: İhale dokümanına uygun ön teklif veren ve sistemin
geçerlik süresi içerisinde yeterlik kriterlerini sağlayan bütün isteklilerin sisteme
kabul edildiği, piyasada mamul olarak bulunan malların tedarikine yönelik
tamamen elektronik ortamda gerçekleştirilen alım sürecini,
Elektronik eksiltme: Tekliflerin değerlendirilmesinin ardından elektronik
ortamda eksiltme şeklinde sunulan yeni fiyatların veya belirli teklif unsurlarına
ilişkin yeni değerlerin bir elektronik araç marifetiyle otomatik değerlendirme
metotları kullanılarak yeniden değerlendirilmesi ve sıralandırılması şeklinde tekrar
eden işlemleri,
Çerçeve anlaşma: Bir veya birden fazla idare ile bir veya birden fazla istekli
arasında, belirli bir zaman aralığında gerçekleştirilecek alımların özellikle fiyat ve
mümkün olan hâllerde öngörülen miktarlarının tespitine ilişkin şartları belirleyen
anlaşmayı,
Teminatmektubu:Bankalar tarafından verilen teminat mektupları ile
Türkiye’de yerleşik sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında
düzenlenen kefalet senetlerini ifade etmektedir.
Temel İlkeler
İhale Usulleri
Açık ihale usulü
Bütün isteklilerin teklif verebildiği sağlık kuruluşlarında sıklıkla kullanılmakta
olan ihale usulüdür. İstekliler tarafından hazırlanan teklifler ihale gün ve saatinde
kapalı zarf içerisinde idareye sunulmaktadır. İdareler açık ihale usulü dışında bir usul
ile alım yapacak ise gerekçesini mevzuata uygun bir şekilde ihale dosyası içerisinde
yer vermelidir.
Pazarlık usulü
Bu ihale usulü Kamu İhale Kanunu gereğince aşağıda belirtilen durumlarda
yapılabilmektedir.
Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale
sonucunda teklif çıkmaması,
Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve
beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların
ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,
Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine
ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması,
İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime
konu olmayan nitelikte olması,
İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve
karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte
belirlenememesi,
İdarelerin yaklaşık maliyeti mali yılda belirlenen eşik değere kadar olan
mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarıdır.
Sağlık kurumlarının
ilaç ve tıbbi cihaz
ihtiyaçlarını karşılamak
Örnek
amacıyla Sağlık •Sağlık kuruluşarında cihaz bakım onarımları doğrudan temin ile
Bakanlığı ve Devlet ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın
Malzeme Ofisi yapılabilmektedir.
tarafından Sağlık
Market projesi
geliştirmiştir.
Bireysel Etkinlik
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Kamu İhale Kanunu’nda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile
yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını
gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması
ile tamamlanan işlemleri içeren süreç aşağıdakilerden hangisidir?
a) Sözleşme
b) İhale
c) Protokol
d) Toptan satın alma
e) Perakende satınalma
10. Bir satın alma bölümü veya tek bir otorite tarafından tüm
bölümlerin/hastanelerin satınalma süreçlerinin yönetildiği satın alma
yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Merkezîsatın alma yöntemi
b) Merkezîolmayan satın alma yöntemi
c) Birincil toptancılardan satın alma
d) Toplu satın alma yöntemi
e) Perakende satın alma yöntemi
Cevap Anahtarı
1.b, 2.c, 3.b, 4.a, 5.d, 6.d, 7.a, 8.d, 9.b, 10.a
YARARLANILAN KAYNAKLAR
Abromowıtz, P. W. (1984). “Controlling Financial Variables‐Purchasing, Inventroy
Control AndWasteReduction”, AmericanJournal Of HospitalPharmacy,
Vol.41 Feb.
Acar Z., Köseoğlu Murat (2014). Lojistik Yaklaşımıyla Tedarik Zinciri Yönetimi.
Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic.Ltd.Şti. Ankara
Aksakal,C. (1987). Hastanelerde Toptan Satın Almaların Alış Fiyatlarına Etkisi,
(Yayınlanmamış Master Tezi) Ankara, Hacettepe Ünv. Sağlık Bilimler
Enstitüsü.
Atasever M. (2018). Yeni Bir Tedarik Yöntemi; Sağlık Market, Satınalma Dergisi,
Sayı 71. S.50‐52.
Atasever, M.(2012). Türkiye’de Sağlık Yönetimi ve Kamu Hastane Birlikleri
Sempozyumu 7‐Haziran, http://www.saybirsempozyum.org.
Burns, L. R., J. A. Lee. (2008). HospitalPurchasingAlliances: Utilization, Services,
andPerformance. HealthCareManage. Rev. 33: 203–215
Burt, D. N. (1984). Proactiveprocurement: Thekeytoincreasedprofits, productivity,
andquality. PrenticeHall.
Demirdöğen, O.,&Polater, A. (2016). Sağlık Sektöründe Tedarik Zinciri Yönetimi Ve
Müşteri İsteklerini Karşılayabilme Yeteneğinin İncelenmesi: Ölçek Geliştirme
Çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 39‐54.
Dobler, D., D., Burt, L. (1996). PurchasingAndMaterials Management
TextAndCases, , Mc. Grow‐Hill Series İn Management
Erdal, M. (2011). Satıalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi, Beta Basım Yayım Dağıtım
A.Ş., İstanbul
Ham, C. (1997). Priority setting in health care: learning from international
experience. Health Policy, 42, 49–66. https://doi.org/10.1016/S0168‐
8510(97)00054‐7
Hinrichs, S.,Dickerson, T., &Clarkson, J. (2013). StakeholderChallenges in
PurchasingMedicalDevicesforPatientSafety. Journal of patientsafety, 9(1),
36‐43.
Kamu İhale Kanunu (2002). http://www.ihale.gov.tr/mevzuat.aspx erişim tarihi
01.07.2019
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (2002). http://www.ihale.gov.tr/ mevzuat.aspx
erişim tarihi 01.07.2019
Karagöz, H. (2011). Çerçeve Anlaşmalar ve Toplu Alımlar Sunumu, T.C. Sağlık
Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, www.sgb.saglik.gov.tr/
Murphy, P. R.,Knemeyer A.M. (2015). ContemporaryLogistics (11th Edition).
PearsonEducation Limited.