VARLIK FELSEFESİ ÖZET

Varlık Felsefesi Nedir?

Parmenides “Varlık vardır; var olmayan var değildir.” Demiştir. Thales ve diğer ilk yunan
filozoflarının ana problemi, değişen şeylerde değişmeyen bir şeyin olup olmadığını araştırma
problemi idi. Ona göre her şey temelde hep aynı kalan değişmeyen bu şeyin yani suyun
değişimleri değişik biçimleri veya görüntüleriydi. Anaksimandros varlığı apeiron olarak
adlandırmış. Anaksimenes ise hava demiştir. Hereklitos ise varlık yoktur oluş vardır vveya
varlık oluştur demiş. Heraklitos bir nehre iki kez giremezsiniz demiştir. Yani her şey değişir
sürekli akış içinde olduğunu vurgulamış.
Milet okulu düşünürlerine göre hem varlık hem oluş vardır. Bu bölümde varlık, oluş, varlık ile
oluş arası ilişkiler,değişme, yoktan varlığa gelme veya vardan yokluğa gitme gibi konular
tartışılmıştır.
Varlık Felsefesinin Problemleri
Varlık var mıdır? Varsa ne olarak vardır? Varlığın türleri nelerdir? Bedenle ruh arasındaki
ilişkiler nelerdir? Varlığın temel belirlenimleri, karakteristikleri nelerdir? Gibi şeylere cevap
ararlar.
Varlık Felsefesi ile Bilimler Arasındaki İlişkiler
Descartes öznenin varlığını tasdik etmiştir nesnenin değil. Bu yüzden onun felsefede açtığı bu
yola özne felsefesi veya bilinç felsefesi denir. Bilim insanları varlığın temel özellikleri gibi
konularla ilgilenmezler. Her bilim varlığın belli bir parçasını konu alır. Maddenin
öznitelliğinin veya niteliklerinin neler olduğu araştırılırken bilimlerin bu konuda sağladıkları
verileri hiçbir varlık filozofu göz ardı edemez bu tarz ilişkiler bulunmaktadır.
Varlık Felsefesi, Tanrıbilim ve Metafizik Arasındaki İlişkiler
Tanrıbilim varlık felsefesinin ta kendisidir. Bilimsel olarak doğrulanamıyan her düşünce
metafiziktir bu yüzden varlık felsefesiyle ilişksi karışıktır. Ontoloji fizik ötesi varlıklara değil
önünde bulunan varlıklara yönelme eğilimindedir. Metafiziğn her zaman olumsuz bir anlam
taşımasına karşılık varlık felsefesinin böyle kötü (pejoratif) bir anlamı yoktur.
Demokritos ve Atomcu Madde Anlayışı
Demokritos’a göre var olan her şey maddedir. Evrende hiçbir rastlantı yoktur. Her şey
mekanik bir nedensellik sonucu ortaya çıkar.
Hobbes ve Cisimci Madde Anlayışı
Hobbes’e göre madde cisimdir. Cisim olmayan her şey evrenin bir parçası değildir. Evrenin
bir makine gibi işlediğini savunur.
Marx ve Tarihsel Materyalizm
Marx tarihin materyalist yorumu diye adlandırılan kuramını ortaya koyar. Tarihsel
mataryalizm tarihte maddi olarak nitelendirilen olay gruplarına öncelik tanıyan yorumdur.
Tarihsel mataryalizm tarihte maddi olarak nitelendirilen olay gruplarına öncelik ve ağırlık
tanıyan yorumdur.
Platon ve İdealar Kuramı
Platon bu kuram ile idealizmin kurucusu kabul edilir. İdea duyularla değil ancak akılla
düşünce ile kavranır. En önemli özellikleri temel ve madde dışı olmasıdır. Tinsel yani maddi
olmayan dünyaya ait tözdür.
İbni Sina ve Ruhun Tinselliği
İdealizmin sığınağı zihin ve ruhtur. İbni Sina da platon gibi ruhun maddi olmayan bir töz
olduğunu savunuyor.
Berkeley ve Öznel İdealizm
Sadece bilinen öznenin ve onun bilinç içeriklerinin varlığını kabul eder. İdealler öznedir
yalnızca onun bilinç içerikleri olarak vardır.
Varlık Hem Maddidir Hem Tinseldir
Aristotales Descartes ve Spinoza nın bulunduğu bir kısım düşünürler varlıkta hem maddi hem
de tinsel zihin olduğunu kabul ederler. Bunlara ikiciler yani düalist denir.
Spinoza ve Madde Ruh Paralelizmi
Spinoza beden ve ruhu aynı gerçekliğin iki ayrı görüntüsü olarak almayı uygun görür. Ona
göre onlar arasında gerçekk bir ilişki yoktur. Ancak paralelizmi vardır.

FURKAN AKTAŞ