Professional Documents
Culture Documents
1.unitatea: METODO ZIENTIFIKOA
1.unitatea: METODO ZIENTIFIKOA
1.unitatea: METODO ZIENTIFIKOA
DBH2
1.UNITATEA : ZIENTZIA IKERKETA DA
METODO ZIENTIFIKOA
ZER DA?
ARTIKULU ZIENTIFIKO edo INFORME ZIENTIFIKO baten bidez. Honako atalak izan behar dituzte:
Metodo zientifikoa ezagutza berria sortzeko erabiltzen da, baina baliagarria izan daiteke gure
eguneroko bizimoduko arazoak edo zalantzak argitzeko ere, eta askotan, konturatu gabe
erabiltzen dugu. Hurrengo paragrafoan, edonori edonoiz gerta dakioken egoera bat aurkezten
da:
“COVID-19aren kasuak Euskal Herrian gora egin dutela entzun duzu, eta, Teleberrin emango
dituzten azken albisteak ikusteko irrikaz, etxean sartu bezain pronto urrutiko aginteko botoia
sakatu, eta telebista piztu duzu. Alabaina, telebista ez da pizten. Nola aplikatuko zenuke metodo
● I Esperimentazioa: konexiora hurbildu eta ikusi kablea konektatuta dagoen ala ez.
● II Esperimentazioa: etxean pila berriak ez dituzunez sukaldeko irratiari pilak kendu eta urrutiko
agintean jarri dituzu, eta ea telebista pizten den probatu duzu.
● Emaitzak gizarteratzea: Etxeko erosketak egiteko erabiltzen den zerrendan telebistako urrutiko
aginterako pilak apuntatu.
GUTXI GORA BEHERA IRAGARTZEA DA, ZERBAITEN
IRITZIRA KALKULATZEA BALIOA ZEHAZTEKO. BENETAKO BALIORA
HURBILTZEN SAIATZEN GARA.
Iritzira kalkulatzerakoan…
Bi gauza gertatu daitezke:
Adibidez:
Amaiak Murtziatik Palentziara 450 km daudela esaten du; Oierrek, aldiz, bi
hirien arteko distantzia 600 km-koa dela.
Interneten bilatu dute eta benetako distantzia 534 km da. Nor hurbildu da
gehiago? Nor hurbildu da gutxiagoz? Eta gehiagoz?
Iritzira kalkulatzerakoan egindako ERROREA
Balio errealaren eta hurbilketaren arteko kendura da. Hau da, balio errealaren eta hurbilketaren arteko diferentzia.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
a)
b)
Ziortzaren errorea:………………
Iñakiren errorea:……………………..
c)
Iñaki…………………..hurbildu da.
ARIKETA (IRITZIRA KALKULATZEN)
Amaiak Murtziatik Palentziara 450 km daudela esaten du; Oierrek, aldiz, bi hirien arteko distantzia 600 km-koa dela.
Interneten bilatu dute eta benetako distantzia 534 km da.
1. Nor hurbildu da gehiago?
2. Zein da Amaiaren errorea eta Oierrena?
3. Nor hurbildu da gutxiagoz?
4. Eta gehiagoz?
NAZIOARTEKO UNITATE-SISTEMA
Sarritan, gorputz baten edo sistema material baten propietateak kuantitatiboak izaten
dira; zenbaki baten eta unitate baten bidez adierazten dira. Balio horiek lortzeko
tresna egokiarekin neurtu behar ditugu.
● Magnitudeak materiaren propietate neurgarriak dira, hau da, zenbaki baten eta
unitate baten bidez adierazi daitezkeenak.
● Unitatea magnitude jakin bat neurtzeko, erreferentzia gisa erabiltzen dugun
magnitude horren kantitate bat da.
Unitate desberdinak erabiltzen baditugu, zaila izaten da balio desberdinen konparaketa egitea. Hau errezteko Nazioarteko
unitate-sistema (NS) ezarri zen.
Nazioarteko unitate-sistema (NS) magnitude bakoitzaren oinarrizko unitateez eta haien multiplo eta azpimultiploez
osatuta dago.
NAZIOARTEKO UNITATE SISTEMA
Argi-intentsitatea Kandela cd
ARIKETA (NAZIOARTEKO UNITATE-SISTEMA)
● Altuera
● Prezioa eurotan
● Edertasuna
● Pisua
● Zaporea
ARIKETA (NAZIOARTEKO UNITATE-SISTEMA)
Oinarrizko zazpi unitateak erabilita, edozein beste unitate atera daiteke. Begiratu beheko taulan
jaso diren magnitudeak eta esan zein oinarrizko magnitude behar diren horiek ateratzeko.
Dentsitatea kg/m3
Luminantzia cd/m2
Kontzentrazio
mol/m3
a
OINARRIZKO UNITATE
UNITATEEN MULTIPLOAK ETA GUZTIEKIN BERDIN
AZPIMULTIPLOAK FUNTZIONATZEN DUTE!!!
km
Kg hm hm Metroa (m) Cm mm
dm
kA hg hg Gramoa (g) cg mg
dg
kK hA hA Segundua (s) cs ms
ds
kmol hK hK Anperioa (A) cA mA
dA
kcd hmol hmol Kelvina (K) cK mK
dK
hcd hcd Mol (mol) cmol mmol
dmol
Kandela (cd) ccd mcd
dcd
Salbuespena: DENBORA