AP (week 1 & 4)
Kakapusan (scarcity) - pagkalimitado ng
Ekonomiks (oikos;bahay,
nomos;pamahalaan) - hango sa salitang
griyego, tumatalakay sa produksyon at
distribusyon ng yaman ng bansa, agham
panlipunan na tumatalakay sa pagpili ng
likas ng yaman na sagana ang isang
pamahalaan
Sangay ng Ekonomiks
● Maykroekonomiks - pagpapasiya
ng mga indibidwal at kompanya
(isang indibidwal, isang pamilya,
isang negosyante)
● Makroekonomiks - paraan ng
pagpapasiya na ginagawa ng
pamahalaan o ng isang bansa na
nakakaepekto sa pangkahalatang
ekonomiya
Apat na prinsipyo sa pagbuo ng
pagpapasiya (N. Gregory Mankiw)
1. Trade off - pagsasakripisyo ng
isang bagay kapalit ng iba pang
bagay na ninanais
2. Opportunity cost -ipinagpalibang
halaga sa bawat pagpapasiya na
gagawin
3. Incentives - isang bagay mas
maaring magtulak sa isang tao
upang piliin ang isang desisyon
4. Marginal thinking - sinusuri ng
isang indibidwal ang dagdag na
halaga(kung may
halaga/benepisyong makakukuha
sa desisyong ginagawa)
Economic goods - produkto o serbisyo na
may halaga o benepisyo na may halaga
sa isang lipunan
Kakulangan - sitwasyon kung saan
nahihigitan ng pangangailangan ang dami
na produkto/serbisyo na handa sa isang
tiyak na panahon
pinagkukuhanang yaman, di-kasapatan na
produkto/serbisyo upang matugunan ang
walang katapusang pangangailangan at
kagustuhan ng tao, nakakaapekto ito sa
economic goods sa isang ekonomiya
Palatandaan ng kakapusan;
● Pagkakaroon ng trade off -
kinakailangang isakripisyo ang
isang bagay kapalit ang ninanais
● Patuloy na pagtaas ng presyo ng
bilihin - indikasyon ng pagtaas ng
presyo ng isang produkto/serbisyo
ay ang pagtaas ng halaga sa
paglikha nito dulot ng kakapusan
sa mga sangkap
● Pagkaubos ng mga
pinagkukuhanang yaman - unti
unting nanganganib ang ibang
espesye ng mga halaman/hayop
sa bansa
Likas na Yaman - bagay o hilaw na
materyales na nagmumula sa kalikasan
na maituturing na kapaki-pakinabang,
ginagamit sa paglikha ng iba’t ibang
produkto/serbisyo
Dalawang uri ng Likas na Yaman;
1. Renewable resources - likas na
yaman na maaring mapalitan sa
paglipas ng panahon
(halaman,pagkain,enerhiya)
2. Non-renewable resources - likas
na yaman na limitado ang dami at
kinakailangan ng milyong taon
bago maparami (mineral)
Pinagkukuhanang yaman;
1. Yamang lupa - bagay/pagkain na
makikita sa anyong lupa (chromite,
palay, mais)
2. Yamang tubig - makukuha sa
anyong tubig (dagat, lawa, talon,
ilog)
3. Yamang gubat - puno/hayop na
matatagpuan sa kagubatan
(tarsier, narra)
 4. Yamang mineral - mahuhukay sa
ilalim ng lupa (gold, nickel, iron)
Yamang tao - isa sa pinakamahalaga,
tumutukoy sa mamamayan na
nagpapaunlad ng bansa sa pamamagitan
ng sebisyo, agrikultura, industriya
Mga pamamaraan upang malabanan ang
kakapusan;
1. Ipagpatuloy ang konserbasyon ng
mga pinagkukuhanang yaman -
pagpapanatili ng paggamit sa mga
ito ay malaking tulong upang
mapahaba pa ang
buhay/kakayahan na makatugon
sa pangangailangan/kagustuhan
ng susunod na henerasyon
2. Gamitin ang teknolohiya - kayang
palawigin ng tao ang kakulangan
sa mga pinagkukuhanang yaman
gamit ang teknolohiya
3. Bumuo ng matalinong pagpasiya -
pagtimbang sa maaring
halaga/benepisyo ng bawat
gagawing desisyon upang makamit
ang maximum utility ng bawat
pinagkukuhanang yaman
Herarkiya ng pangangailangan: Abraham
Maslow
● Self actualization - narating ng
isang tao ang pinakamataas na
potensiyal bilang isang tao
● Self esteem - pangangailangan ng
isang tao na magkaroon ng
dignidad/halaga (recognition,
self-worth, confidence)
● Social needs - kabahagi ng isang
pangkat (kabiyak, pamilya,
kaibigan)
● Safety - isang indibidwal ay malayo
sa kapahamakan upang mabuhay
at matiwasay (investment, tirahan,
insurance)
● Physiological - pangunahing
kahingian para mabuhay ang tao
(sex, pagkain, pagtulog, tubig)

● Ibang solusyon upang matugunan

ang kakapusan; pagtitipid,
paggawa ng batas, paghahanap
kapalit na produkto, paglimita sa
populasyon

Pangangailangan - kahingian, requirement

ng isang tao upang mabuhay (pagkain,
tirahan, kasuotan)
Kagustuhan - serbisyo na nais o
kahilingan ng isang indibidwal ngunit hindi
naman kinakailangan upang mabuhay
(sasakyan, telepono, alahas)