Din Kültürü Konuları

BİLGİ VE İNANÇ 1. ÜNİTE KONU

ANLATIMI

İnsan ve Din İnanç Biçimleri

Allah evrendeki tüm varlıkların içinde insanı ayrıcalıklı
bir konumda yaratmıştır. Bu durumu, aşağıdaki ayetlere
insanlara bildirmiştir.
"Ant olsun, biz insanı en güzel biçimde yarattık."
Monoteizm (Tektanrıcılık): Müslümanlık gibi dinlerdeki
tek Tanrı inanışı.
Politeizm (Çoktanrıcılık): Varlığın birden fazla yaratıcısı
olduğuna inanma.

Dualizm (İkicilik): Evrenin biri iyi biri kötü iki eşit güçten
"Biz, gerçekten insanoğlunu şan ve şeref sahibi
meydana geldiğini inanma.
kıldık."
Ateizm(Tanrıtanımazlık): Evrenin ve varlığın bir yaratıcısı
olmadığına inanma.
Allah, kullarıyla din
vasıtasıyla iletişime geçer
ve din de insandan Agnostizm (Bilinemezcilik): Tanrının varlığının ve
yaratıcıya ve topluma karşı yokluğunun kanıtlanamayacağına inanma.
sorumluluklarını
yerine getirmesini, Allah'ın varlığına ve birliğine Deizm: Tanrı'nın var olduğu ama bizimle iletişime
inanarak ona ibadet etmesini ister. geçmediğini savunan görüştür.

Panteizm (Tümtanrıcılık): Tanrı'nın her yerde var

olduğuna ve her şeyi kapsadığına inanan görüş.

İslam'da Bilginin Kaynakları

İslam'da Bilginin
Kaynakları Doğru Bilgi Kaynağı
Olmayanlar

Sadık Haber(Vahiy) Selim Akıl Salim Duyular Rüya

Peygamberlerden
gelen haberler (Vahiy,
Sünnet)
Mütevatir haber
(yalan haber vermesi
imkansız bir
topluluğun haberi)
İlham
Keşif
Görme, işitme, duyma
Aklımızı ve Allah'ın bize
gibi eylemlerdir. Sezgi
verdiği düşünce
gücünü kullanarak Fal
Kalemin sert olduğunu
doğru habere ulaşma.
dokunarak anlamak,
Bunları gördüğünüz gibi
elmanın tatlı olduğunu
doğru bilgi kaynağı
tadarak anlamak vs.
olmadığını bileceksiniz!

1
 Allah ve İnsan İlişkisi

Mikail: Doğa olaylarını ve insanların rızıklarını sağlayan

İslam'da İmanın Önemi
melektir.

İsrafil: Kıyamet kopacağı zaman Allah'ın emriyle sura

İnanç: Bir dine, bir varlığa bağlanma ve inanma anlamına
üfleyerek kıyamet gününün başladığını bildirecek olan
gelir.
melektir.
Akide: Bir dine ayrıntılarını bilerek inanma anlamına gelir.
Kiramen katibin: İyilik ve kötülüklerimizi yazan meleklerdir.
İslam: Allah'ın Hz. Muhammed'e gönderdiği son hak dindir
ve tüm insanlığa gönderilmiştir. Münker - Nekir: Kabirde insanları sorgulayacak olan sorgu
melekleridir.

İmanın Şartları
3-Kitaplara İman:
Allah, peygamberler vasıtasıyla insanlara doğru yolu
göstermek amacıyla vahiy indirmiştir. Allah'ın buyruklarını
1-Allah'a İman: içeren bu kitaplara "ilahi kitap" denir.

Her şeyi yaratan Allah'tır. Ondan başka yaratıcı
yoktur. Allah birdir ve ondan başka ilah yoktur.
(Tevhid)
İmanın altı şartının birincisidir. İman esaslarının
temelidir.
Günümüze bozulmadan gelebilen tek ilahi kitap, Kur'an-ı
Kerim'dir. Zebur, Tevrat ve İncil'in bozulduğuna inanılır.
İslam, yalnız Kur'an-ı Kerim'e değil, daha önce
gönderilen ilahi kitapların hepsine iman etmeyi
emretmektedir.

2-Meleklere İman: 4-Peygamberlere İman:

Peygamberler Allah'ın emir ve yasaklarını vahiy yoluyla
Melekler, nurdan yaratılmış ve gözle görülmesi
kullarına tebliğ etmeleri için Allah tarafından
mümkün olmayan varlıklardır.
görevlendirilmiştir kişilerdir.

Meleklerin yemek, içmek, erkeklik, dişilik, evlenmek,

Kur'an-ı Kerim'de peygamber sözcüğünün yerine "nebi"
uyumak, yorulmak, yaşlanmak gibi insani özellikleri
ve "resul" kelimeleri kullanılmıştır. Arapçada nebi "haber
yoktur.
veren", resul ise " elçi " anlamındadır.

Melekler, hangi iş için yaratılmışlarsa o işi yaparlar.

Sürekli ibadetle meşgul olurlar.

Peygamberlerin Bazı Özellikleri:

Fetanet: Akıllı ve zeki olmak.
Başlıca Melek İsimleri:
İsmet: Günah işlemekten kaçınmak.
Cebrail: Vahiy meleğidir. Allah'tan aldığı vahiyleri
peygamberlere ulaştırır. Sıdk: Doğru ve dürüst olmak.

Azrail: Ölüm meleğidir. Allah'ın izni ile ecel anı gelmiş Emanet: Güvenilir olmak.
olanların ruhlarını bedenlerinden ayırır.

2
 Bilgi ve İnanç

5-Kader ve Kazâya İman İman, Tasdik ve İkrar İlişkisi

Kader ve kazâya iman, hayır ve şer ne varsa

hepsinin Allah'ın dilemesi ve yaratması ile İman, kalp ile tasdik, dil ile ikrardır.
olduğuna inanmak demektir.
Kalp ile tasdik ise kalpten ve yürekten bir biçimde iman
İnsan bir şeyi Allah takdir ettiği için yapmaz. Bu esaslarına inanmaktır.
yüzden hatalarının sorumluluğunu kadere
yükleyemez.
Dil ile ikrar ise "La İlahe İllallah Muhammeden
Resulullah" diyerek dilimiz ile de inançlı olduğumuzu
göstermektir.
6-Ahirete İman:
Ahiret kelimesi Kur'an-ı Kerim'de "yeniden diriliş, NOT: Bir kişinin imanlı sayılabilmesi için dini çok iyi bilmesi
hesap günü" gibi anlamlara gelmektedir. veya tüm ibadetleri yerine getirmesi gerekli değildir fakat
ibadetleri yerine getirmemesi günah olarak sayılır.
Her varlık gibi evrenin varlığı da bir gün kıyametin
kopmasıyla son bulacaktır.
Taklidi İman:
İsrafil'in sura ilk üfleyişi kıyameti başlatacak ve ikinci
Birisini veya bir grubu taklit ederek iman etmektir.
defa üflemesiyle insanlar diriltilip "Mahşer" denen
Araştırma esaslı olmadığı için doğru değildir.
yerde sevap ve günahlarından hesaba çekilmek üzere
toplanacaklardır.
Tahkiki İman:
Delillere, araştırmaya ve öğrenmeye dayalı imandır.
Ahiret Hayatının Aşamaları:
Temelleri sağlam olduğu için doğru olan iman etme
şeklidir.
Ölüm
Kabir-Berzah Hayatı
Kıyamet'in Kopması NOT: Taklidi iman adı üzerinde "taklit" ten gelir ve birisini
Ba's (Yeniden Yaratılma) taklit ederek yapılır; Tahkiki iman ise "tahkik" ten gelir ve
Haşir (Mahşer) soruşturularak yapılır.
Mizan (Hesap, Hesap verme)
Cennet ya da Cehennem

Mümin: Allah'ın emrettiği tüm ilahi kanunlara kalpten

inanan kişi

Münafık: Normalde dine inanmayan ama dil ile

inandığını söyleyerek yalan söyleyen insan.

Müşrik: Allah'tan başka yaratıcıların varlığına inanan

insan. (Allah'a şirk koşmak)

Kafir: İman esaslarından bir veya birden fazlasını

reddeden insan.

3
 DİN VE İSLAM
Konu olarak daha soru gelmemiş olsa da ünite
içerisindeki kelimeler ve kavramlar bizler için
çok önemli. Kavramları da en son kısımdaki
kavram sözlüğümüzde detaylıca verdim.
Oradan tüm kavramlara bakabilirsiniz :)
Din ve Dinin Tanımı
Din, kelime anlamı olarak; kanun, hüküm, itaat, teslimiyet,
ibadet gibi anlamlara gelir.
Terim olarak ise Allah'ın peygamberler aracılığıyla akıl
sahiplerine gönderdiği ilahi kurallar olarak tanımlanabilir.
Dinin kaynağı vahiydir, vahyin kaynağı ise Allah'tır.
DİN;
Samimi ve içten olmalıdır.
İnsanın bir ihtiyacıdır.
Zorlama olmadan kabul edilmelidir.
Kabul eden için akıl sağlığını şart koşmaktadır.
En eski zamanlardan beri vardır.
İnsanların zaman içerisinde dinin emir ve
yasaklarından uzaklaşmasıyla Allah c.c. yer
yüzüne peygamberler göndermiş ve dinden
çıkma yolunda olan halkları sırat-ı müstakime
(doğru yol) çevirmiştir.
4
2. ÜNİTE KONU
ANLATIMI
Kur'an-ı Kerim'de Din:
CEZA (Kıyamet, Ahiret): "Allah onlara kesinleşmiş dinlerini
(cezalarını) verecektir. Allah’ın apaçık hak olduğunu
bileceklerdir."
İTAAT (Hakimiyet, Boyun Eğme): "İşte bunlar, Allah'ın
belirlediği sınırlardır. Kim Allah'a ve peygamberlerine itaat
ederse Allah onu, içinde ebedi kalmak üzere altında
ırmaklar akan cennete yerleştirir. "
TESLİMİYET (Kulluk, İbadet): ”Onlara dini (kulluğu ibadeti)
sadece Allah’a has kılarak, hakka yönelen kimseler olarak
O’na kulluk etmeleri, namazı kılmaları ve zekatı vermeleri
emredilmişti. İşte bu dosdoğru bir dinidir."
Kanun Şeriat Millet: "De ki, Allah doğru söylemiştir.
Öyleyse hakka yönelen İbrahim’in dinine uyun. O Allah’a
ortak koşanlardan değildi.”
İman ile İslam İlişkisi
İman:
İnanmak ve kalp ile tasdik etmek, toptan inanmak
demektir. (Yürekten inanmak)
Terim olarak da , Allah'a ve onun inanç esaslarına toptan
inanmak demektir.
İslam:
İtaat, teslimiyet, boyun eğme gibi anlamlara gelir.
(Kurtuluşa ermek, güvende olmak)
İmanı fikir, İslam'ı da eylem olarak
tanımlayabiliriz yani İslam, iman fikrinin
harekete geçmiş halidir.
İman kalpten inanmaktır, İslam bunu
eyleme dökmek ve ibadet etmektir.
Yine çok karışan bir kısım aman dikkat!
 İSLAM VE İBADET
İbadetin Anlamı ve Kapsamı
İbadet, boyun eğmek ve kulluk etmek anlamlarına gelir.
Allah'a saygı, sevgi, şükür ve minnet duygularını ifade
etmek amacıyla yapılır.
İbadet, insanın yaratılış gayesidir. Allah "Ben cinleri ve
insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım."
buyurarak bu gerçeği açıkça ifade etmiştir.
İslam'daki İbadetlerde Temel İlkeler:
1- Kuran ve sünnete uygunluk ibadet etmek
2- Allah rızası için ibadet etmek(niyet)
3- İçten ve samimi ibadet etmek(ihlas)
İslam'da İbadet Yükümlülüğü
Allah akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış her mümini farz
ibadetleri yapmakla sorumlu tutmuştur.
Dinin emirlerini yerine getirmek ve yasaklarından
kaçınmakla sorumlu tutulan kimseye "mükellef" denir.
İslam’a göre akıl ve irade, ibadetleri yapma
zorunluluğunun şartlarıdır.
Farz: Allah'ın bizden kesin olarak yapmamızı
istediği iş ve davranışlardır. Farzlar ikiye ayrılır:
Farz-ı ayn: Her Müslümanın yapması gereken
davranışlardır. Örneğin, beş vakit namaz.
Farz-ı kifâye: ise bazı Müslümanların yapmasıyla
diğerlerinin üzerinden sorumluluğu kalkan davranışlardır.
Örneğin, cenaze namazı.
NOT: Kimsesiz birisinin cenaze namazını kılmak
farzdır.
5
3. ÜNİTE KONU
ANLATIMI
Vacib: Farz kadar kesin olmasa da Allah'ın bizden
yapmamızı istediği iş ve davranışlar. Bayram namazı
kılmak, kurban kesmek vb.
Sünnet: Peygamberimizin sözleri ve davranışlarıdır.
Müekkede (Hz. Muhammed'in sürekli yaptığı sünnetler)
ve gayri müekkede (bazen yapıp bazen yapmadığı
sünnetler) olarak ikiye ayrılır.
Müstehab: İslam'da yapılınca sevap sayılan,
yapılmayınca günah olmayan eylemlere verilen isimdir.
Nafile sadaka vermek, kuşluk namazı kılmak vb.
Mübah: Yapılmasında veya terkinde dinî yönden hiçbir
sakıncası bulunmayan işlerdir. Oturmak, yemek yemek,
uyumak gibi.
Haram: Dinimizde "yapmayınız" diye açıkça yasak
edilen şeylerdir
Mekruh: İslam fıkhında haram gibi kesin ve bağlayıcı
olmamakla birlikte yapılmaması istenen şeydir.
İbadet-Temizlik İlişkisi
İbadetle temizlik arasında çok yakın bir ilişki vardır.
Çünkü temizlik ibadetin temeli, aynı zamanda ön
şartıdır.
Bir Müslüman'ın ibadetlerini yerine getirebilmesi için
ruh ve beden yönünden her türlü pislik ve kirlilikten
arınmış olması gerekir.
Abdest:
Bazı organların belli kaidelere göre yıkanmasıdır. Bazı
ibadetler ancak abdest alındıktan sonra yapılabilir.
Abdestin farzı dörttür:
1.) Elleri dirseklere kadar yıkamak
2.) Yüzümüzü yıkamak
3.) Başı mesh etmek
4.) Ayakları topuklarla beraber yıkamak
 İslam ve İbadet

Başlıca İbadetler

İbadetler; beden ile yapılanlar (namaz ve oruç), mal

ile yapılanlar (zekat ve kurban), hem beden hem de mal
ile yapılanlar (hac) olmak üzere üç şekilde sınıflandırılır.

Namaz:

İmandan sonra yapılması gereken ilk ve en önemli

ibadet beş vakit namaz kılmaktır.

Gusül (Boy Abdesti):

Cünüplükten veya adet görme vb. hallerden sonra
temizlenmek için bütün vücudu yıkamaktır. Gerekli
durumlarda gusül abdesti almak dinimize göre şarttır.
Guslün farzı üçtür:
Namazın dışındaki farzlar şunlardır:
Hadesten Taharet: Abdest almak ve gerektiği hallerde
gusül yapmak.

1.) Ağzı suyla iyice çalkalamak Necasetten Taharet: Elbisenin temiz olması.
2.) Burnu suyla temizlemek
Setr-i Avret: Belirli ölçülerde giyinik olmak.
3.) Bütün bedeni hiç kuru yer kalmayacak şekilde yıkamak
İstikbal-i Kıble: Kıbleye yönelmek.

Vakit: Namaz vaktinin gelmiş olması.

Teyemmüm:
Abdest ya da gusül almak için su bulunamadığı veya suyun Niyet: Kılınacak namaza niyet etmek.
kullanılmamasını gerektiren durumlar gerçekleştiğinde
temiz bir toprakla yüz ve kolların mesh edilmesi şeklinde Namazın içindeki farzlar ise şunlardır:
alınan abdesttir. Abdesti bozan her durum teyemmümü de
bozar. Tekbir: Namaza "Allahu ekber" diyerek başlamak.

Teyemmümün farzı ikidir: Kıyam: Namazda gereken yerlerde ayakta durmak.

1.) Niyet etmek

Kıraat: Kur'an-ı Kerim'den ayetler okumak.
2.) İki elin içini temiz toprağa sürüp, yüzün tamamını mesh
etmek ve elleri tekrar temiz toprağa vurup önce sağ ve Rüku: Secdeye varmadan önce elleri dizlere koyup yere
sonra sol kolu mesh etmek paralel biçimde eğilmek.

Secde: Dizleri, elleri, alnı ve burnu yere koyup kapanmak.

Kade-i Ahire: Namaz sonunda "Ettehiyyatü" duasını

okuyacak kadar oturmak.
Teyemmümün çıkışı direkt olarak
Arabistan'ın çölleriyle alakalıdır. Çöl
bölgelerinde neredeyse hiç su bulunmaz ve
her yer kumlarla kaplıdır. Çölde bulunan
Müslümanlar da su bulamazlarsa toprakla
abdest alırlar ve ibadetlerini yerine
getirirler, yani teyemmüm yaparlar.

6
 İslam ve İbadet

Zekat:
Dinen zengin sayılan bir Müslüman'ın, Allah
emrettiği için malının kırkta birini zekat
verilebilen kişilere vermesidir. Adak kurbanı kesmek veya adak kurbanı
için söz vermek dinen çok hoş
karşılanan bir durum değildir, belki bir
Kuran'da zekatın sadece fakirlere, miskinlere, zekât
yorum sorusunda çıkabilir. Dikkat edelim.
toplamakla görevlendirilen memurlara, kalpleri İslam'a
ısındırılmak istenen kimselere, esaretten kurtulacaklara,
borçlulara, Allah yolunda cihat edenlere ve yolda kalmış
olanlara verilmesi gerektiği buyrulur.

Zekat; fakir olmak şartıyla gelin,
kardeş, hala, amca, dayı, teyze gibi
akrabaya ve damada, kayınvalideye,
kayınpedere, kayınbiradere, üvey
çocuğa verilebilir.
Hac:
Belirli bir zamanda Kabe'yi ve etrafındaki kutsal
yerleri usulüne uygun olarak ziyaret etmek,
buralarda yapılması gereken dini görevleri
yerine getirmektir.
Mikat; hacca başlarken ihrama girilen
(bazı şeylerin yasaklanması) yere denir.

Hacda, Kâbe ziyaret edilir ve Kâbe'nin etrafında

dönülerek "tavaf" yapılır,

Safâ ile Merve tepeleri arasında toplam yedi defa gidip

Sadaka: gelmeye "say" denir.
Kişinin Allah rızası için yaptığı her türlü iyiliğe denir.
Arafat'ta belirli bir süre durularak "vakfe" yapılır,
Yardımı yapan kişinin zengin olması gerekmez, bir güler
yüz bile sadakadır.
Minâ'da şeytan taşlanır ve kurban kesilir.

Sadaka-i Cariye: Ölümden sonra da sevabı devam eden

sadakalardır. Örneğin cami, hayrat yaptırmak.

Kurban:
İbadet niyetiyle belirli bir zamanda, belirli
nitelikleri taşıyan hayvanı Allah için kesmek
demektir.

Hz. İbrahim ve oğlu İsmail'in arasında geçen kurban

kesme olayı, kurban ibadetinin başlangıcı olarak kabul
edilir.

Akika Kurbanı: Yeni doğan bebek adına kesilen

kurbandır.
Umre:
Adak Kurbanı: Bir işin gerçekleşmesi durumunda
kesilmesine söz verilen kurbandır. Kişinin, hac zamanı dışında kutsal mekanları ve
Kabe'yi ziyaret etmesine denir. Sünnet olan bir
Şükür Kurbanı: Herhangi bir durum için Allah'a olan davranıştır.
şükrü göstermek amacıyla kesilir.

7
 İslam ve İbadet

Oruç: Gösterişten Uzak Olmak:

Bir kişinin Allah rızası gözetmeyerek, yalnızca
Ramazan ayı boyunca ibadet niyetiyle tan yerinin
öyle görünmek için ibadet etmesine "riya"
ağarmasından güneşin batışına kadar geçen süre içinde
(ikiyüzlülük) denir.
yemek, içmek ve orucu bozan her türlü hareketten uzak
durmaktır.
İbadetler, sadece Allah'ın rızasını ve hoşnutluğunu
kazanmak için yapılır, karşılığı da sadece ondan
Oruç: “Ey inananlar! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı beklenir.
gibi, Allah'a karşı gelmekten sakınasınız diye, size de farz
kılındı.” ayetiyle farz kılınmıştır.

Kolaylık ve Güç Yetirebilirlik:

İmsak: Oruca başlama vaktidir. Allah, insanlara kaldırabileceğinden fazla yük
yüklememiş ve kolaylıklar sağlamıştır.
Sahur: Oruç için gece kalkılan vakit.
Allah, ibadetlerde bazı özel durumlarda insanlara çeşitli
İftar: Orucun açılış vakti. kolaylıklar sağlamıştır. Örneğin yolcular, dört rekatlık
farzları iki rekat olarak kılarlar.
Teravih: Bu aya özel 20 rekatlık sünnet olan namaz.

Fitre: Verilmesi gereken ve vacip olan sadaka.

İbadetlerin Bireysel Faydaları:
Kişiye huzur verir verir.

Kişiye özgüven sağlar.

Salih Amel Kavramı ve
İnsanın daha temiz olmasını sağlar.
İbadetin Temel İlkeleri
İnsanın kötülüklerden uzak durmasını sağlar.

Salih Amel: İnsanın dinini öğrenmesini ve buna göre yaşamasını

sağlar.
Allah'ın rızasına ulaşmak amacıyla kişinin ve
toplumun yararı için yapılan her güzel iş, söz ve
davranış, salih ameldir.
İbadetlerin Toplumsal Faydaları:
Kur'an-ı Kerim'de doksandan fazla ayette salih amel
Toplum içinde güven ortamı oluşturur.
emredilmiştir. "Ant olsun zamana ki, insan gerçekten
zarar içindedir. Ancak iman edip de salih ameller
Toplum içinde eşitlik, hak ve adalet sağlanır.
işleyenler, birbirlerine hakkı ve sabrı tavsiye edenler
hariç." (Asr 1-3)
Toplumsal olarak insanlar daha duyarlı olurlar.

İsteklilik ve Samimiyet:
İbadetler, bir zorunluluk duygusuyla değil, istekle ve
içtenlikle yapılmalıdır. Ahlak yönüyle insana katkı
sağlamayan ibadetler amacına ulaşmamış sayılır. İbadet konusu da inanç konusu
gibi her sene mutlaka soru sorulan
konulardandır, konunun bütün
kavramlarını iyi kavramak gerekir.

8

Konu Adı
AHLAK VE DEĞERLER
Değer
Değerlerin Özellikleri:
Bir milleti başka milletlerden ayrıcı kimliğe sahiptir.
Bireyin davranışlarına yön verir.
Toplumun ihtiyaçlarını karşılar ve birleştirir.
Değerlerin Oluşumuna Dinin Etkisi:
İnsanların sahip olduğu inançların, örf ve adetlerin çoğu
din etkisinde şekillenmiştir.
Din; toplum içinde daha etkili olmak, insanları daha iyiye
güzele taşımak için insanlara çeşitli ibadetler sunar.
İslam'da dört önemli değer vardır:
Adalet: Kişinin yaptığı eylemlerde ölçülü ve dengeli
olması, herkesin hakkını gözetmesi, haklıya hakkını
vermesi demektir.
Hikmet: Bilgelik, bilmek, bilgi gibi anlamlara gelir.
Hikmetin zıttı cehalettir.
İffet: Nefsin aşırı istekleri karşısında dengeli olmak,
haramdan, kötü söz ve işlerden kaçınmaktır.
Şecaat: Cesaret, yiğitlik, mertlik, kahramanlık gibi
anlamlara gelir.
Haklar, Özgürlükler ve Din
Görev, ödenmesi gereken maddi-manevi değer
anlamlarına gelen hak kelimesi Kur’an-ı Kerim’deki
birçok ayette yer almaktadır.
İnsanlar, özgürlük alanı içinde istedikleri gibi yaşarlar.
Bu nedenle özgürlük her insanda doğuştan mevcuttur.
Temel hak ve özgürlükler evrenseldir. İnsan dini, dili,
ırkı, cinsiyeti ve milleti ne olursa olsun her zaman bu
hak ve özgürlüklere sahiptir.
9
4. ÜNİTE
KONU
ANLATIMI
Bazı Haklar ve Özgürlükler:
Yaşama ve Sağlık Hakkı:
Yaşama, hakların en değerlisidir. Çünkü diğer temel
haklar ancak yaşama sahip olursak ortaya çıkabilir.
Sağlık hakkı, insanın bedensel ve ruhsal sağlığını
koruması ve tedavi görebilmesi hakkını ifade eder.
Eğitim Hakkı:
İslam'a göre bilgi, insanı Allah'a yaklaştıran ve
sorumluluk bilinci kazandıran bir değerdir. Bu konuda
Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyrulur: " Hiç bilenlerle
bilmeyenler bir olur mu? "
İbadet Hakkı:
Bir dine inanan kimsenin, o dinin gereklerini yerine
getirebilme hakkını talep etmesidir. Bir insanın en
doğal haklarındandır.
İnanç Özgürlüğü:
İnanç özgürlüğü, serbestçe inanma, inandığını
uygulama, öğrenme - öğretme ve yayma
kapsamındaki eylemleri içerir.
İnsanlar, inanmak ve inanmamak noktasında
serbesttirler. Bu nedenle akıl ve irade sahibi kişiye bir
inancı zorla kabul ettirmeye çalışmak yanlıştır.
Düşünce ve İfade Özgürlüğü:
Düşüncenin özgür olması gerektiği, insanlığın yaşadığı
deneyimler sonucunda elde ettiği en önemli
kazanımlardan biridir.
Bir konuda doğru kararlar alınması için insanların konu
hakkında görüşlerini özgürce ifade edebilmeleri
gerekir. Bu yüzden İslamiyet danışmaya fazlasıyla
önem vermiştir.
Ahlak ve Değer Ahlak ve Değerler

Ekonomik Haklar:
İslam ve Barış:
Mülkiyet hakkı: Bir menkul malı kullanma ve faydalanma
Barış içinde yaşamak bir ihtiyaçtır, islam barışa ve birlikte
hakkıdır.
yaşamaya önem verir.
İş ve Çalışma Hakkı: Her insan belli kurallar altında
çalışma hakkına sahiptir.
Kur'an-ı Kerim'de barış kelimesini karşılayan "sulh"
kelimesi kullanılmıştır. Sulh, insanlar arasındaki çatışmayı
Ücret ve Adil Gelir Dağılımı: İslam’da emek kutsaldır ve bitirmek demektir.
emek veren insanın bunun karşılığını alma hakkı vardır.
Hz. Muhammed barış peygamberi olarak, hayatı boyunca
barış yanlısı olmuş ve kendisine bir zarar verilmediği
takdirde savaştan uzak durmuştur.
Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı

Özel yaşam, kişinin kendisine

ait olan, başkalarıyla paylaşmak
istemediği hayat alanıdır.

Allah Kuran-ı Kerim'de, "Ey

inananlar! Zannın çoğundan
sakının çünkü zannın bir kısmı
günahtır. Birbirinizin suçunu
araştırmayın; kimse kimseyi
çekiştirmesin." ayeti ile kişileri
uyarmaktadır.

Bu ünitede tamamen sınavlarda çıkan

yorum sorularını daha iyi
yorumlayabilmeniz için verilmiştir.
Herhangi bir önemli bilgi içermemektedir.
Okuyup geçmeniz yeterli olacaktır.

Hak ve Özgürlüklerin Kullanımı:

Kişi özgürlüklerini sorumluluk bilinciyle başkalarına

zarar vermeden kullanmalıdır.

Hak ve özgürlüklerin hiçbiri temel hak ve hürriyetleri

yok etmek amacıyla kullanılamaz.

Hak ve özgürlüklerin ihlaline uğrayan kişi bunu devlet

organı eliyle halletmelidir.

10
 ALLAH VE İNSAN İLİŞKİSİ 5. ÜNİTE KONU
ANLATIMI

Allah'ın Varlığının Delilleri

Temel İnanç Esasları

Gaye ve Nizam Delili: Evrenin düzeni ve mükemmelliğinden

yola çıkarak Allah'ın varlığına ulaşmak. Zâtî (Yalnız Allaha Mahsus) Sıfatlar:

Ekmel (Mükemmel Varlık) Delili: Zihnimizde oluşturduğumuz Vücud: Var olmak. Allah vardır.
mükemmel varlık tanımından Allah'a ulaşmak.

Kıdem: Allah’ın varlığının başlangıcı yoktur.

Beka: Allah’ın varlığının sonu yoktur. (bakidir)

Normalde müfredata göre bir sonraki kısım Vahdaniyet: Allah’ın bir olması demektir. Allah birdir, eşi
ve benzeri yoktur.
Allah'ın isimleri konusu fakat neredeyse hiç
çıkmayan ve bilgi yükü çok olan bir konu
Muhalefetün li’l-Havadis: Sonradan olan şeylere
olduğundan notlarımızda işlemeyeceğim.
benzememek. Allah, yarattıklarından hiçbirine benzemez.
Dilerseniz sizler farklı bir kaynak üzerinden
de inceleyebilirsiniz ama sınavda çıkacağını
Kıyam bi Nefsihi: Varlığı kendisindendir. Allah varlığını
hiç sanmıyorum.
sürdürmek için hiçbir şeye muhtaç değildir.

Subûtî (Hem İnsana Hem Allaha Ait)

Sıfatlar:
İnsanın Allah ile İrtibatı
Hayat: Diri olmak. Allah devamlı olarak diri ve canlıdır.

Dua Etmek:
Dua etmek, her an ve her yerde yapılabildiği için insanı
güvende hissettirir ve Allah ile bağını güçlendirir.
Kur'an-ı Kerim Okumak:
Allah ve insan arasındaki bağı kuvvetlendirir.
İlim: Bilmek. Allah kalplerden geçenler dahil her şeyi bilir.
Semi: İşitmek. Allah her şeyi işitir.
( Seminin sonundaki "i" den işitmek aklınıza gelebilir.)
Basar: Görmek. Allah her şeyi görür.

Allah'ın mesajlarını anlamamızı ve doğru bir yolda İrade: Dilemek. Allah diler, dilediğini yapar.
yürümemizi sağlar.
Kudret: Gücü yetmek. Allah sonsuz kudret sahibidir, her
İbadet: şeye gücü yeter.
Allah'a boyun eğdiğimizin ve yaratıcımız olduğunun
göstergesidir. Kelâm: Söz söylemek. Kur’an, Allah’ın sözüdür.

Tövbe: Tekvin: Yaratmak demektir. Allah yaratıcıdır.

Tövbe edebilmek insana ümit verir ve doğru yola
dönmesi için teşvik eder.

11
 HZ. MUHAMMED (S.A.V)
Hz. Muhammed’in
Doğduğu Ortam
İslamiyet'ten önce Araplar, kabileler halinde yaşıyorlardı
ve genelde göçebe hayat hakimdi.
Kabileler arasında kan davası ve sınır kavgası gibi
sebeplerle sık sık savaşlar gerçekleşirdi. Yalnızca yılın
dört ayında (Muharrem, Recep, Zilkade ve Zilhicce
aylarında) savaşmazlardı. Bu aylara "haram aylar" denir.
İslamiyetten önce, Arapların çoğunluğu putperestti bunun
yanında çok az sayıda Hz. İbrahim'in dinini benimsemiş
tek Tanrı inancında olan "Hanifler" de vardı.
İslamiyetten önce Araplar arasında
faizcilik, içki ve kumar düşkünlüğü,
kabilecilik, köle ve kadınları
insandan görmeme gibi çirkin
davranışlar vardı. Bu yüzden bu döneme
"Cahiliye Dönemi" denilmektedir.
12
6. ÜNİTE KONU
ANLATIMI
Hz. Muhammed’in
Çocukluğu ve Gençliği
Hz. Muhammed 20 Nisan 571 'de dünyaya gelmiştir.
Babası Abdullah, annesi Amine, süt annesi Halime,
dedesi Abdulmuttalip'tir.
Babası, o doğmadan 2 ay kadar önce, annesi henüz 6
yaşındayken, dedesi ise 8 yaşında iken ölmüştür.
Bu yüzden Hz. Muhammed amcası
Ebu Talip'in himayesine girdi ve
peygamberlik döneminde dahi
amcası onu destekledi.
Hz. Muhammed gençliğinde güvenilir kişiliğinden
dolayı "El Emin (Güvenilir Muhammed)" lakabıyla
anılıyordu.
Yine bu dönemde amacı zalimlerin yaptığı zulmü
önlemek ve zayıf olan halkın haklarının aranabilmesi
için kurulmuş olan "Hilful Fudul (Erdemliler
Cemiyeti)"e katılmıştı.
Hz. Muhammed amcasıyla birlikte uzun yıllar ticaretle
uğraştı. 25 yaşına geldiğinde Mekke'nin zengin
kadınlarından biri olan 40 yaşındaki Hz. Hatice'nin
teklifi üzerine evlendiler.
Hz. Muhammed ve Hz. Hatice'nin evliliğinden altı
çocukları oldu. Kızları Rukiyye, Ümmügülsüm, Zeynep
ve Fatıma; oğulları ise Kasım ve Abdullah'tır. Ayrıca
Hz. Muhammed'in, Hz. Hatice'nin ölümünden sonra
birçok defa daha evlenmiştir.
Hz. Fatıma dışında bütün çocukları Hz. Muhammed'den
önce vefat etmiştir.
 Hz. Muhammed (S.A.V)

Arap toplumunda yaşanan insanlık dışı durumlar Hz.

Hz. Muhammed’in
Muhammed'i üzüyordu. Bu sebepten kendini sık sık
inzivaya çekilirdi. İslam’ı Yayma Çabaları

Yine 610 yılı "Ramazan ayının Kadir Gecesinde, Nur

Dağı Hira Mağarası'nda" inzivaya çekildiği bir sırada
Cebrail Allah'ın "Oku" emrini ona vahiy etti.
Hz. Muhammed devam eden vahiylerle birlikte İslam
dinini önce yakın çevresine tebliğ etmiş daha sonra
Allah'ın emriyle tüm Mekkelilere İslam dinini tebliğ
etmiştir.
Hz. Muhammed'in açık tebliği üzerine Mekke'nin ileri
gelenleri ona ve Müslümanlara eziyetlerle karşılık
vermeleri üzerine Müslümanların bir kısmı önce
Habeşistan'a hicret etti.
Hz. Muhammed Medine'de önce kabileler arası barışı
sağladı daha sonra Yahudilerle olası savaş durumunda
Medine'yi birlikte savunmak üzerine "Medine
Sözleşmesi" adı verilen bir vatandaşlık anlaşması yaptı.
Mekke müşrikleriyle Medine'de bulunan Müslümanlar
arasında, Bedir (624), Uhud (625) ve Hendek (627)
Savaşları oldu.
Hendek savaşından bir yıl sonra Mekkelilerle
"Hudeybiye Antlaşması" imzalandı fakat Mekkeliler
anlaşmaya uymadı.

Bunun üzerine 630 yılında Mekke fethedildi ve

Kabe'deki bütün putlar yıkıldı.

Mekke'nin fethiyle birlikte İslam'ın

yayılışı hız kazandı ve İslam, kısa
sürede geniş bir coğrafyaya yayıldı.
İslam'a olan sempati arttı.
Sonrasında Hz. Muhammed , "Akabe" denilen bir yerde
İslam'ı tebliğ ettiği Medineli bir grubun daveti üzerine
Müslümanlarla birlikte 620 yılında Medine'ye Hicret'i
gerçekleştirdi.

Mekke'den Medine'ye göç eden Müslümanlara

"Muhacir", Medine'de muhacirleri misafir eden ve
Veda Hutbesi ve
onlara yardımcı olan Medineli Müslümanlara da
"Ensar" denilmiştir. Hz. Muhammed'in Vefatı

Hz. Muhammed Veda Haccı sırasında Arafat'ta

binlerce Müslüman'a "Veda Hutbesi" olarak adlandırılan
bir konuşma yaptı.
Hicret, Müslümanları müşriklerin
Veda Haccı'nı yapıp Medine'ye döndükten bir süre sonra
zulmünden kurtarmış, İslam'ın
hastalandı ve 8 Haziran 632'de, 63 yaşında vefat etti.
yayılmasına öncülük etmiştir.
Hz. Muhammed'in hicret ettiği 16
Aynı gün Mescidi Nebevi'de bulunan "Ravza-i
Temmuz 622 tarihi, Hicri Takvim'in
Mutahhara (Tertemiz cennet bahçesi)"ya defnedildi.
başlangıcı olarak kabul edilmiştir.

13
 Hz. Muhammed (S.A.V.) Hz. Muhammed (S.A.V)

Ayetlerle Birlikte Hz. Muhammed'in Hz. Muhammed Bizim İçin Bir Örnektir.
Kişisel Özellikleri Hz. Peygamberimiz, Allah'ın gönderdiği dini bizzat
yaşayarak uygulayan örnek bir insandı.

"Andolsun ki sizin için, Allah’ı ve Ahiret Günü’nü

Hz. Muhammed Kur’an-ı Kerim’in Açıklayıcısıdır. uman ve Allah’ı çokça zikredenler için Allah
Resûl’ünde güzel bir örneklik vardır." (Ahzâb 21)

"Nitekim aranızdan size bir peygamber gönderdik: O

Hz. Muhammed'in Kur'an-ı Kerim'i açıklama yükümlülüğü
size âyetlerimizi okuyor, sizi arıtıp temizliyor, size
Kuran-ı Kerim'de şöyle dile getirilmektedir:
kitabı ve hikmeti öğretiyor; yine size daha önce
bilmediklerinizi öğretiyor." (Bakara 151)
"...insanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve
düşünüp anlasınlar diye sana da bu Kur'an'ı indirdik."
(Nahl 44)

"Biz, her peygamberi mutlaka kendi kavminin diliyle

gönderdik ki onlara (emredildikleri şeyleri)
Verilen ayet ve hadisler Hz.
açıklasınlar..." (İbrâhîm,14/4).
Muhammed'in birden fazla özelliğini
ifade edebilir bu yüzden soruları
dikkatli okumalı ve yorumlamalısınız.!

Hz. Muhammed Adaletlidir.

Hz. Muhammed Merhametlidir. Bir gün Mahzunoğulları kabilesinden Fatıma adında asil
bir kadın hırsızlık yapmıştı. O kadının cezalandırmaması
“Tâif'e İslâm'a davet etmek için giden Peygamber
için Ashab'tan
kovulur; vücudu ve ayakları kana bulanır. Başta Cebrâîl
Hz. Üsame b. Zeyd'i Peygamberimize gönderdiler. Bu
olmak üzere melekler, Allâh Teâlâ’dan izin alarak
duruma çok kızan ve üzülen Hz. Peygamber şöyle
Resûlullâh’ın yanına koştular "Yâ Resûlallâh! Emir buyur,
buyurdu: "Allah'a yemin ederim ki Muhammed'in kızı
bu kavmi helâk edelim!” dediler. Bunun üzerine Hz.
Fatıma hırsızlık yapsaydı, onun da cezasını verirdim.”
Muhammed "Ya Rabbi, Eğer bana karşı ga­zaplı
değilsen, çektiğim mihnet ve belâlara aldırmam!"
(Buhârî, Bedʼüʼl-Halk, 7)

Hz. Muhammed Uyarıcıdır.

O, kendisine eziyet ve işkence eden kavmini de
affetmiştir. Onlar için "Rabb'im, kavmimi bağışla çünkü Peygamberimizin (s.a.v) görevlerinden biri de insanları
onlar bilmiyorlar." (İbn Mace, Fiten, 23.) diye dua uyarmak, onlara hakkı ve doğruyu hatırlatmaktır. Bu özelliği
etmiştir. Kur'an-ı Kerim'de şöyle ifade edilir:

"Ey Peygamber, biz seni bir şahit, bir müjdeci ve bir

uyarıcı olarak gönderdik." (Ahzab 45)
Hz. Muhammed Hoşgörülüdür.
Allah'ın (c.c) bir ayetteki, " ... Sen şimdi güzel bir şekilde "Öyleyse sana emredilenleri açıkça söyle ve müşriklere
hoşgörü ile muamele et." (Hicr 85) beyanını esas alan aldırış etme. Şüphesiz o alay edenlere (karşı) biz sana
Hz. Muhammed Necran Hristiyanlarına Medine'deki yeteriz." (Hicr Suresi, 94-95)
peygamber mescidinde kendi ibadetlerini yapmalarına
izin vermiştir.

14
 Hz. Muhammed (S.A.V)

Peygamberlik Görevleri Hz Muhammed ve Önemli Kavramlar

Tebliğ: İnsanlara dinin emirlerini ulaştırma ve onları
uyarma görevidir.
Tebyin: Dini ve dinin emirlerini insanlara açıklama
görevidir.
Teşri: Peygamberin hüküm koyması, iyiyi emredip
kötüden uzaklaştırması.
Temsil: İslam'ı ve İslam'ın güzelliklerini taşıması ve
bunları temsil etmesidir.
Hadis: Hz. Muhammed'in söylediği sözlere denir.
Sünnet: Hz. Muhammed'in söylediği söz ve eylemlerini
içeren davranışlara denir.
Ehl-i Beyt: Hz. Muhammed'in birinci dereceden
yakınlarıdır.
Üsve-i Hasene: Hz. Muhammed'in sıfatlarıdır.
Müslümanların peygamberimizi örnek almasıdır.
Hatemü'n Nebiyyin: Gelmiş tüm peygamberlerin
sonuncusu demektir.

Genç Sahabiler

Hz. Ali: Bilge ve kahraman bir genç.

Hz. Erkam b. Ebi'l Erkam: Genç bir davetçi.

Mus'ab b. Umeyr: Malı mülkü terk edip İslam'a yönelen

genç bir öğretmen.

Zeyd b. Sabit: Kuran'ın çoğaltılmasını sağlayan genç bir

katip.

Muaz b. Cebel: Yemen'i yöneten genç bir yönetici.

Hz. Fatıma: Peygamber efendimizin kızı ve genç bir anne.

Üsame b. Zeyd: Çok başarılı ve genç bir komutan.

Hz. Aişe: Peygamberimizin eşi ve genç bir alim.

Cafer b. Ebi Talib: Habeş Kralının huzuruna çıkan bir

genç.

Genç sahabilerle alakalı soruları zaman

zaman denemelerde görürsünüz,
ÖSYM'de şimdiye kadar sormadı ve
buradan bir ters köşe yapma ihtimali
var. Bu sebeple güzelce öğrenelim!

15
 VAHİY, AKIL VE MEZHEPLER
İslam Dininin Temel Kaynağı
Kur’an-ı Kerim
Kuranı Kerim, İslam dininin temel kaynağıdır. Bir mesele
Kuran'da açığa kavuşturulmuşsa başka kaynaklar ölçü
alınmaz.
Kur'an-ı Kerim, konuları açısından bütünü kapsayan,
insanlığın her dönemde ihtiyaçlarına cevap verebilen
evrensel bir kitaptır.
Kuran'ın Tarihsel Süreci:
Kur'an-ı Kerim ayetleri Hz. Muhammed'e vahiy yoluyla,
Cebrail aracılığıyla 23 senede geldi.
Ayetler Peygamber sağ iken hafızlar tarafından
ezberlendi ve vahiy katipleri tarafından yazıldı.
Halifeliği sırasında Hz. Ebu Bekir eldeki sayfaları
toplayarak ve hafızları dinleyerek ilk Kur'an mushafını
oluşturdu.
Üçüncü Halife Hz. Osman zamanında ise Kur'an-ı Kerim
çoğaltılarak eyalet merkezlerine gönderildi.
NOTLAR:
Kuran'da 114 sure ve yaklaşık 6666 ayet bulunur. Bu
surelerden en uzunu 286 ayet olan Bakara, en kısası üç
ayet olan Kevser suresidir.
Kur'an-ı Kerim'in ilk suresi Fatiha, son suresi ise Nas'tır.
Tevbe suresi hariç bütün surelerin başında besmele
ifadesi yer almaktadır.
Her surenin kendine özgü bir adı vardır. Sureler adlarını
genellikle içinde geçen bir olay, kişi veya konudan alır.
Kuran cüzlerden, cüzler surelerden, surelerse
ayetlerden oluşur.
16
7. ÜNİTE KONU
ANLATIMI
Kur'an-ı Kerim Hakkında Bazı Kavramlar:
Meal: Kur’an ayetlerinin anlatılmak istenileni kelimesi
kelimesine değil de biraz eksiğiyle başka bir dile
çevrilmesidir.
Tefsir: İnsanın bilgi birikimi ölçüsünde Kur'an ayetlerini
yorumlamasıdır.
Tecvid: Kur'an-ı Kerim'in en güzel biçimde okunmasıyla
ilgili kurallardır.
Mukabele: Karşılıklı Kuran okumak anlamındadır.
Ramazan aylarında sıklıkla yapılır.
Kıraat: Kur'an'ın tecvid (dil bilgisi) kurallarına göre farklı
şekillerde okunması.
Tilavet: Kur'an'ı usulüne uygun bir biçimde okumaktır.
Kuran’ın Temel Amaçları:
Allah Kur'an'ın gönderiliş amacını şöyle açıklar:
"Ey insanlar! İşte size Rabbinizden bir öğüt,
kalplere bir şifa ve inananlar için yol gösterici
bir rehber ve rahmet olan Kur'an-ı Kerim geldi."
a) Doğru Bilgi:
Kuran'ın temel amaçlarından biri, insanı doğru
bilgilerle donatmaktır. Kur'an, insanı bilgilendirirken
onu en doğruya ulaştırmaya çalışır.
"Şüphesiz ki bu Kuran, insanları en doğru ve en
sağlam yola iletir... " (İsra 9)
b)Doğru İnanç
Kur'an-ı Kerim'in temel amacı insanı din anlayışının
da temel kaynağı olan doğru inanca yönlendirmektir.
İnancın sözle ifade edilmesine dil ile ikrar,
davranışlara aktarılmasına salih amel denir.
 Mezhepler

c) Doğru Davranış

Allah'ın rızası gözetilerek yapılan her iş "doğru MEZHEPLER

davranış" kapsamına girer. Doğru davranışın taşıması
gereken özellikler şunlardır:

Gösteriş, ve menfaat olmadan yapılan için Allah rızası

için yapılması. Ameli-Fıkhi İtikadi-Siyasi

Yapılan davranışın ilahı emir ve yasaklara ters

düşmemesi.
Sunni Ehli Sünnet
Yapılan işin insanların hayrına olması. Hanifilik
Malikilik Eşarilik
Şafilik Maturidilik
Hanbelilik
İslam Düşüncesinde Yorumlar
Şia

İslam Düşüncesinde Yorum Farklılıklarının Sebepleri: Şii

İmamiyye
Caferilik
Zeydiyye
İslam dininin temel kaynakları Kur'an-ı Kerim ve
sünnettir.

Hz. Muhammed hayattayken Müslümanların inanç ve

ibadet alanıyla ilgili tüm sorunlarına çözüm getirdiği
NOT: İslam dünyasında yukarıda belirttiğimiz mezhepler
için Müslümanlar arasında farklılaşmaya sebep olacak
hariç birçok mezhep daha bulunmaktadır ama
görüş ayrılıkları ortaya çıkmamıştır.
müfredatımız dahilinde bu kısımları işleyeceğiz.

Hz. Muhammed'in vefat etmesiyle birlikte Müslümanlar

arasında dini konularla ilgili sosyal, kültürel, coğrafi ve
insanın yapısından kaynaklanan sebeplerden ortaya
çıkan sorunların çözümü için farklı yorumlar ortaya
çıkmıştır.
Bu konuda genellikle karıştırılan nokta, insanlar ya
sadece bir ameli mezhebe ya da sadece bir itikadi
Yorum farklılıklarının sistematikleşmesi sonucunda da
mezhebe mi inanabiliyor durumudur. Her insanın
mezhepler oluşmuştur.
bir ameli bir de itikadi mezhebi vardır. Örneğin
Türklerin çoğu itikadi olarak Ehli Sünnet
Görüş ayrılıklarının çıkmasının en önemli sebeplerinden
inancındaki Maturidiliğe, ameli olarak da Hanifiliğe
birisi de ayetlerin, muhkem ve muşesabih ayet olarak
mensuptur. Birazdan kavramları açıkladıkça konu
ayrılmasıdır. kafanızda netleşecek dostlar sıkıntı etmeyin.

Muhkem Ayet: Anlamı açık ve yoruma gerekli olmayan

ayetler.

Muşesabih Ayet: Manası farklı yorumlara elverişli olan

ayetler.

17
 Mezhepler
İtikadi Mezhepler
İslam coğrafyasındaki siyasi ayrılıklar nedeniyle oluşan
mezheplerdir. Siyasi mezhepler de denir.
Ehli Sünnet (peygamber efendimizin davranışlarını örnek
alan, onun yolundan gidenler) ve Şia (Hz. Ali'nin hak
halife ve imam olduğunu savunanlar) olarak ikiye ayrılır.
EHL-İ SÜNNET
Temeline peygamber efendimizin davranışlarını alır
ve sünnet ehli adıyla anılır.
Maturidilik ve Eşarilik olarak ikiye ayrılır.
Maturidilik:
İmam Ebu’l Mansur Maturidi tarafından kurulmuştur.
Fıkhi olarak da Hanifiliğe yakındır.
Dine bakışı akıl ile vahyin birlikte değerlendirilmesi
yönündedir. (Bir olayı yorumlarken hem aklımızı hem
de vahyi kullanalım)
Günümüzde Afganistan, Türkiye, Pakistan ve
Hindistan'da yaşayan Müslümanlar benimsemiştir.
Eşarilik:
Ebu'I Hasan el-Eşari tarfından kurulmuştur.
Zeydiyye:
Eşarilik'e göre, kendilerine dini tebliğ ulaşmayan
kimseler, akıllarıyla Allah'ı bulmak ve iman etmekle
yükümlü değildir.
İyi ile kötü akıl yoluyla değil vahiyle bilinebilir.
(Maturidilik'ten farkı)
Eşarilik daha çok Hicaz, Kuzey Afrika, Mısır, Irak ve
Suriye'de yaşayan Müslümanlar arasında yaygındır.
18
ŞİA:
Hz. Muhammed'in vefatının ardından halife olmaya
en layık kişinin Hz. Ali olduğunu düşünenlerdir.
Taraftarlarına da Şii denir.
Bu mezhebin temel oluşum sebebi
Gadir-i Hum olayıdır. Bu olayın temelinde
Hz. Muhammed'in ölmeden önce "Ben
kimin mevlasıysam Ali de onun mevlasıdır."
dediği rivayet edilir. Bu rivayete inananlar
da hilafetin(Hz. Muhammed'in ölümünden
sonraki yöneticilik makamı) asıl sahibinin
Hz. Ali olduğunu savunurlar.
Şia'da İmamet kavramı bulunur. Bu kavrama göre
Hz. Ali'den sonra başa onun soyundan gelen 12
imam geçmelidir ve bu imamlar günahsız
insanlardır.
İmamet kavramındaki yorum farklılıklarından dolayı
Şia'nın alt mezhepleri oluşur.
İmamiye:
İmamet kavramını birebir olarak savunan görüştür.
İran'ın resmi mezhebidir.
12. imamın kayıp imam olan Muhammed Mehdi
olduğunu ve kıyamette dünyaya gelerek onları
kurtaracağına inanırlar.
Ehli Sünnete en yakın olan Şia koludur.
12 imamın dördüncüsünün Ali bin Hüseyin değil de
Zeyd olduğuna inanırlar.
Hz. Peygamber'in kendinden sonra bir imam tayin
etmediğine ve imamın seçimle gelmesi gerektiğine
inanırlar.
İmamlar ne günahsızdır ne de sayıları 12 ile sınırlıdır.
 VAHİY VE AKIL Mezhepler

Malikilik:
Malik bin Enes'in görüşlerine dayanır. Temel aldığı
öğüt kitabı Muvatta'dır.

Medine halkı ve onların yaşayışlarından etkilenmiştir.

Görüş ve uygulamalarında Kur'an, sünnet, sahabenin

sözlerini kaynak kabul eder.

NOT: Burada tüm anahtar kelimeler "M" ile

başlıyor, aklımızda bu şekilde tutabiliriz.

Fıkhi Mezhepler

İbadetleri uygulama konusundaki görüş ayrılıkları

sonucunda ortaya çıkan mezheplerdir.

Ehli Sünnet mezhepler fıkhi alanda Sünni mezhepler

olarak geçer ve bunlar Hanefilik, Şafilik, Malikilik ve
Hanbeliliktir.

Şia mezhepler de fıkhi alanda Şiilik olarak geçer ve en

bilinen Şii mezhebi ise Caferiliktir.
Şafiilik:
Muhammed bin İdris eş-Şafii'nin dini yorum ve
görüşlerini esas alır. Temel aldığı öğüt kitabı Er-
Risale'dir.
Arkadaşlar olayı daha rahat anlamak için
şöyle düşünelim, başlangıçta siyasi Eğer bir mesele hakkında Kur'an ve sünnette bir delil
nedenlerden ötürü itikadi mezhepler ortaya bulamazsa önce icma (müçtehitlerin ittifakı) ardından
çıkmıştır. Sonradan bu itikadi mezhepler de
da kıyas (bir meseleye benzer diğer bir mesele
hakkında hüküm ortaya koymak) deliline gidilir.
ibadetlerin uygulanışını farklı yorumlayarak
kendi fıkhi mezheplerini oluşturmuştur.

Hanbelilik:
Ahmet bin Hanbel'in görüşlerini esas alır. Temel aldığı
SÜNNİ: öğüt kitabı Müsned'dir.

Rey ekolünü kabul etmezler, bu anlamda Hanefiliğe zıttır.

Hanefilik:
İmam Ebu Hanife'nin görüşlerine dayanır. Temel
aldığı öğüt kitabı El Fıkhul Ekber'dir. Şİİ:
Doğru ile yanlışı ayırırken ilk başta Kur'an'ı ve sünneti
ikinci olarak da rey ekolünü (insanların görüşleri,
Caferilik:
oyları) benimserler. İmam Cafer-i Sadık tarafından kurulmuştur.

Abbasiler Dönemi'nden itibaren Ön ve Orta Asya Temel inanç esasları arasında 12 imama iman da vardır.
bölgelerinde yaygınlaşma göstermiştir. (aynı Allaha, meleklere iman edildiği gibi 12 imama da
iman edilmesi gerek)

19
 Mezhepler

TASAVVVUF

Tasavvufi yorumlar, mezheplerin ötesinde bir

öğretidir. Mezhepler genellikle İslam'ın temel
inanç esasları üzerine yoğunlaşırken, tasavvuf
daha çok kişisel bir yolculuk olarak kabul edilir
ve kişinin maneviyatıyla alakalıdır. Bunun
yanında da birçok İslam mezhebi tasavvufi
öğütlere saygı duyar ve bazılarının tasavvufi
alanda önemli tarikatları vardır.

İslam'ın ahlak esasları üzerinde yoğunlaşan düşünceye

"tasavvufi düşünce" denir.

Tasavvufun asıl kaynağı Kur'an ve Sünnet'tir. Tasavvuf

yoluna koyulan insana mutasavvıf veya sufi denir.

Yesevilik, Kadirilik, Rifailik, Mevlevilik, Alevi-Bektaşilik

ve Nakşibendilik önemli tasavvufi yorumlardır.

Tasavvufi yorumlarda yalnızca Alevi-

Bektaşilik önemlidir, geri kalanından soru
gelme ihtimali çok çok düşüktür. Alevilik
kısmında da yalnızca Hz. Ali taraftarları
olduklarını ve Cem evlerinde ibadet
ettiklerini bilmemiz yeterli.

20

Konu Adı
DİN, KÜLTÜR VE MEDENİYET
Türklerin Müslüman Oluşu
Türklerin Müslümanlarla ilk ciddi ilişkileri Emeviler
döneminde başlamıştır. Ancak Emevilerin olumsuz
tutumları yüzünden Türklerin İslamiyet'e geçişleri
yavaş olmuştur.
Emevilerin yıkılışından sonra 750 yılında başa geçen
Abbasilerle Türklerin ilişkiler olumlu gelişmiştir.
751 yılında, Müslüman Araplarla Çinliler arasında çıkan
Talas Savaşı Türklerin İslam'ı tanımalarını sağlamış ve
İslamiyet, Türkler arasında hızla yayılmaya başlamıştır.
Hacı Bektaş Veli:
Türklerin İslam Dinini Seçmesindeki Başlıca
Sebepler Şunlardır:
Türklerdeki Gök Tanrı inancı ile İslamiyet’teki Tek
Tanrı inancı arasındaki benzerlik.
Türklerdeki cihan hakimiyeti fikri ile İslamiyet’teki
cihat anlayışı arasındaki benzerlik.
Her iki kültürde de ahiret ve cennet cehennem
inançlarının olması.
21
8. ÜNİTE
KONU
ANLATIMI
Türklerde İslam Anlayışının Oluşmasında
Etkili Olan Şahsiyetler
Ahmet Yesevi:
Hoca Ahmet Yesevi, 11. yüzyılın sonlarında Türkistan'ın
Yesi şehrinde doğmuştur.
Kur'an'ın öğütlerini ve Peygamberin güzel ahlakını sade
ve duru bir Türkçeyle, şiirsel dille anlatmıştır.
Hoca Ahmet Yesevi'nin hikmet adı verilen şiirleri; dilden
dile dolaşmış, insanların dini konulardaki bilgilerinin
artırmasını sağlamıştır.
Divanı Hikmet isimli bir eseri mevcuttur.
1209 yılında Horasan'ın Nişabur kentinde doğmuştur.
İleri sürdüğü düşüncelerle Bektaşilik tarikatının
temelleri oluşturulmuştur. Bu tarikatta da Hz. Ali'ye
duyulan sevgiyi ön plana çıkarmıştır.
Sade bir Türkçeyle söylediği "nefeslerle" insanlara
İslam'ı sevdirmeyi, amaçlamıştır.
Hacı Bektaş Veli'nin "Makalat" adlı bir eseri vardır.
 Din, Kültür ve Medeniyet

Yunus Emre: Ahi Evran:

Yunus Emre'nin 1240 yılında doğduğu, 1320 yılında vefat
ettiği tahmin edilmektedir.
Bektaşi dervişlerinden olan Taptuk Emre'den dersler
almış, onun dergahında bulunmuştur.
Sade ve anlaşılır bir Türkçe ile şiirler söyleyen Yunus
Emre, halkımızın dini, ahlaki ve tasavvufi değerleri
özümsemesine katkı sağlamıştır.
Asıl adı Şeyh Nasıruddin Muhammed Ahi Evran bin
Abbas olan Ahı Evran 13. yüzyılın büyük
mutasavvıflarından biridir.
Ahilik teşkilatının kurucusu olarak kabul edilen Ahi
Evran, yaşadığı şehirlerde esnafa özellikle İslam'ın
ticaret ahlakı konusunda öğütler vermiş, onların
eğitimine katkıda bulunmuştur.

Yunus Emre'nin Divan ve Risalet'ün-Nushiyye olmak

üzere iki eseri vardır.

Eğer ki ünitenin burasından soru

gelirse detay bir bilgiden gelir veya
bir paragraf verilerek içerisine detay
bilgiler yedirilir. Bu sebeple özellikle
altı çizilen kelimelere dikkat edelim.

Mevlana:

Mevlana dünyaca tanınmış bir mutasavvıf ve

düşünürdür. 1209'da Horasan'ın Belh şehrinde doğmuş,
1277'de Konya'da vefat etmiştir. Hacı Bayram Veli:

Mevlana sohbet ve vaazlarıyla halkı aydınlatma
faaliyetlerinde bulunurken tanıştığı Şems-i Tebrizi, Allah
aşkı yolunda Mevlana'nın mürşidi olmuştur.
Mevlana Celaleddin bütün çağlara tuttuğu hoşgörü,
neşe ve umut meşalesi gibi; yüce kişiliği ile kendi çağını
da aydınlatmış bir alimdir.
Asıl adı Numan bin Ahmet olan Hacı Bayram Veli, 1352
yılında Ankara'da doğmuştur.
Medresede aldığı tefsir, hadis, kelam gibi İslami ilimlerin
yanında matematik, astronomi ve tasavvuf alanında da
kendini yetiştiren Hacı Bayram, Somuncu Baba'dan
dersler alıp kendi dergahını kurmuştur.

"Mesnevi", en önemli eseridir. "Bayramiyye" tarikatının kurucusudur.

22
 Din, Kültür ve Medeniyet

Pozitif Bilimler
Yaşayan Dinler
İbn-i Sina: Özelikle tıp alanındaki çalışmalarıyla
tanınmıştır. Enfeksiyonu tarif etmiş, idrar tahlili yapmış,
menenjit hastalığını bilimsel bir şekilde tespit etmiştir. El-
Kanun fi't-Tıp ve Kitabüş-Şifa onun en meşhur
a) Vahye Dayalı Dinler:
eserleridir.
Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam aynı dini kökenden
gelmektedir.
Farabi: İhsan-ul Ulum adlı eserinde ilimleri konularına
göre sınıflandırmıştır.
"İlahi dinler" de denilen bu dinlerin ortak noktası vahiy
yoluyla bildirilmiş olmasıdır.
Uluğ Bey: Ünlü bir Türk astronomi bilginidir. Astronomi
üzerine sistemli çalışmalar yapmıştır.

Ali Kuşçu: Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nin meşhur bilim
adamlarından biridir. Uluğ Bey'in öğrencisi olan Ali
Kuşçu, İstanbul'da bir rasathane kurmuş, burada önemli
çalışmalar yapmıştır.
Yahudilik:
Yahudiliğin peygamberi Hz. Musa'dır. Bu nedenle
Yahudiliğe "Musevilik" de denir.
Dinin sembolü, Davut Yıldızı ve Yedi Kollu Şamdandır.

Piri Reis: Dünyaca tanınmış denizci ve coğrafyacıdır. Yahudilikte tek yaratıcı vardır ve adı Yahova'dır.
Kitab-ı Bahriye adlı eseriyle tanınır. Dünyanın gerçek
haline çok yakın haritalarıyla ünlüdür. Yahudilerin kutsal kitabına Tevrat (Ahd-i Atik) denir.

Yahudiler ibadetlerini havra veya sinagog denilen

Seydi Ali Reis: Dünyaca tanınmış denizci ve
coğrafyacıdır. Mir'atül Memalik adlı eserleri yazmıştır.
Ayrıca matematik dahisi kabul edilen Harezmi, optik ve
fizik alanında çalışmalar yaparak fotoğrafçılığın
temellerini atan, kara kutuyu icat eden İbni Heysem, fizik
alanında yaptığı çalışmalarla dikkat çeken Biruni diğer
meşhur bilginlerimizdendir.
yerlerde yaparlar.
Yahudiler, saldırılar sonucu yıkılan mabetlerinden
geriye kalan batı duvarının önünde dua ederler. Bu
duvara "Ağlama Duvarı" denir.
Cumartesi, özel ibadet ve tatil günleridir.
Yahudilerin din adamlarına "haham" denir.

23
 Din, Kültür ve Medeniyet

Hristiyanlık: İslamiyet:

Hristiyanlık, günümüzde yaşayan dinlerin nüfus
bakımından en kalabalık olanıdır. En yaygın olduğu
bölge Avrupa'dır.
Hristiyanlığın peygamberi, Hz. İsa'dır. Hz. İsa Filistin'de
Nasıra denilen bir köyde doğmuştur. Annesi Hz.
Meryem'dir.
İslamiyet Allah tarafından Hz. Muhammed aracılığıyla
insanlara gönderilmiş son ilahi dindir.
İslam dininin temel inanç esası, Allah'ın varlığına ve
birliğine (tevhide) inanmaktır.
İslamiyet’in kutsal kitabı Kur'an-ı Kerim'dir.

Hz. İsa'ya ilk başta on iki kişi inanmıştır. Bunlara Müslümanların toplu halde ibadet ettikleri yerler, cami
"havariler" denir. Hristiyanlık Hz. İsa'dan sonra ve mescitlerdir.
havarilerin gayretleriyle yayılmıştır.
Ramazan ve Kurban Bayramları olmak üzere iki
Hristiyanlık dininin kutsal kitabı İncil'dir (Ahd-i Cedit). bayram vardır.

Hristiyanlıkta inanç esaslarının temelini teslis İslam dini evrensel bir dindir. Mesajı bütün insanlara
oluşturur. Teslis, "üçlü tanrı inancı" demektir. Teslisin yöneliktir. Getirdiği esaslar kıyamete kadar geçerlidir.
unsurları; Baba, Oğul ve Kutsal Ruhtur.

Baba (Tanrı), oğul (İsa), kutsal ruh (Cebrail)

kavramlarını içeren Teslis inancında; İslam'ın gelmesiyle birlikte
Hristiyanlığın başlangıcında sadece Baba olan vahiye dayalı diğer dinlerin
Tanrı vardır ve Hristiyanlık monoteist bir dindir. geçerliliği kalmamış ve İslam
Ama sonradan oğul ve kutsal ruh kavramları
temel hak din olmuştur.
da eklenmiş, bu kavramlar Tanrı seviyesinde
görülmüş ve politeist bir dine dönüşmüştür.

b) Vahye Dayalı Olmayan Dinler:

Pazar, özel ibadet ve tatil günleridir.
1) Hint Dinleri:
Hristiyanların ibadet yeri kilise ve katedrallerdir. Din
adamlarına ise papaz denir.
Hinduizm:
Hz. İsa'nın idam edildiğine Yaşayan en eski dindir, ve Brahmanizm olarak da
inandıkları çarmıh (haç), hem isimlendirilir.
Hristiyanlığın hem de kilisenin
sembolüdür. En önemli tanrıları Brahma (yaratıcı), Vişnu (koruyucu),
Şiva (yok edici), Devi (anne)'dir.

Hristiyanlıkta tarihi süreç içinde bazı mezhepler
oluşmuştur. Katoliklik, Ortodoksluk ve Protestanlık
önemli Hristiyan mezhepleridir.
İnekler, hayatın kaynağı olarak kabul edildiğinden
kutsaldır.
İlahi kaynakları; Şurti ve Simriti olarak ikiye ayrılır ve
aralarında öne çıkanı da Vedalardır.

24
 Din, Kültür ve Medeniyet

2) Çin Dinleri:
Burada Şurti ilham edilen, Smriti ise
beşeri olan kaynaklardır. Bunlardan da
Konfüçyonizm:
öne çıkanı Vedalardır. Bu kısımda ana
bilmemiz şey Şurti, Smriti ve Vedaların
MÖ 6. ve 7. yy. Çin'de çıkan bir dindir. Dinin kurucusu
hangi dinin terimleri olduğudur. Ama
Konfüçyüs adındaki bir filozoftur.
anlamlarını da öğrenirsek daha kalıcı olur.

Kvan-Ti (savaş) ve Shin (zenginlik) önemli tanrılarıdır.

Beş klasik ve Dört Kitap kutsal kitaplarıdır.

İbadet yerlerine Mandir denir.
Temel inanç esasları atalara dua etmektir.
Kast denilen sınıfsal ayrımcılık bulunmaktadır.
En önemli mabetleri Gök Mabet'tir.
Hintliler, Ganj Nehri'ni kutsal kabul ederler. Zaman
zaman bu nehirde yıkanırlar. Ölen birisinin cesedini
yakarak bu nehre küllerini dökerler.
Taoizm:

Çin'in en eski dinlerinden biri olan Konfüçyonizm'e

Hinduizmdeki bazı kavramlar: tepkisel olarak ortaya çıkmış bir dindir. Kurucusu Lao
Tzu'dur.
Meditasyon: Yoga uygulamalarından biri olan
meditasyon, zihni olumsuz düşüncelerden arındırma
ve rahatlama yöntemidir. Taoizm'e göre bu alem yararlı
olan Ying ile zararlı olan Yang'ın
Karma: Bir sebep sonuç kanunudur. Bu nedenle insan birleşmesiyle oluşmuştur.
geçmişte ne yapmışsa gelecekte de onu görecektir.

Reenkarnasyon (Ruh göçü): Ruhun, öldükten sonra Bazı kaynaklara göre Tao, tanrının sembolleştirilmiş
başka bir bedene geçmesidir. varlığı olarak anılmaktadır.

Budizm:

Budizm, Hinduizm'in kast sistemi ve karma gibi

uygulamalarına tepki olarak doğmuştur.

Budizm, Buda tarafından kurulan bir dindir. Bütün dinlerin en önemli

ortak özellikleri; her birinin
Mutlak güç sahibi, ezeli ve ebedi yaratıcı bir tanrının belli bir inanç sistemi, ibadet
varlığını kesinlikle kabul etmezler. şekli ve ahlak ilkesi olmasıdır.

Budizm'in bu kutsal metinlerine Tripitaka (Üç Sepet)

adı verilmektedir.

Budizm'de asıl amaç; Nirvana'ya ulaşmaktır. Nirvana

ise; ihtiyarlıktan ve ölümden kurtulup yüceliğe ermektir.

25
 KAVRAMLAR
Akika: Çocuk nimetine karşılık, Allahü şükretmek niyetiyle
kesilen hayvan.
Araf : Cennet ve cehennem arasında kalan bölge.
Arefe: Kurban bayramından önceki gün.
Ateist: Tanrıya inanmayan, dinsiz.
Ba’s: Öldükten sonra tekrar dirilmek anlamına gelen
ba’s, ahiret hayatının evrelerinden biridir.
Caiz: Yapılmasında sakınca olmayan şey.
Erdem: İnsanın ruhsal olgunluğu.
Ehl-i Beyt: Hz. Muhammed'in ailesi.
Fâsık: Allah'a itaat etmekten büyük ölçüde çıkıp dinin
sınırlarını aşan kimse.
Fazilet: Olgunluk, erdemlilik, üstünlük, değer, kıymet.
Fetva: Herhangi bir işin İslama uygun olup olmadığına
dâir İslam âlimleri tarafından verilen cevap.
Fıkıh: Dinde yapılması ve yapılmaması gereken işleri
bildiren ilim.
Fıtır (fitre): Gücü yeten Müslümanların sağlıklı
olmalarının bir şükrü olarak Ramazan ayının sonuna
kadar fakirlere ödemekle yükümlü oldukları sadaka.
Fıtrat: İlk yaratılış, mutlak yokluğun yarılarak içinden
varlığın çıkması anlamına gelir.
Fitne: Bölücülük yapmak, insanları sıkıntıya, belaya
düşürmek.
Gıybet: Bir insanın arkasından hoşlanmadığı şekilde
konuşmak, bunu başkalarına aktarmaktır.
Hafızlık: Kur’an’ın tamamının ezberlenmesidir.
Hasenat: Güzel işler, iyilikler. Seyyiat ise bunun zıddıdır.
Kötülükler, günahlar demektir.
26
X TRA
KONU
ANLATIMI
Haşir: Allah'ın insanları diriltip dünyada iken yaptıkları
işlerden hesaba çekmek üzere toplaması
Hatim: Kur’an’ın baştan sona okunup bitirilmesine denir.
Hicaz Bölgesi: Mekke ve Medine'nin bulunduğu bölge
Hidayet: Güzel ve yumuşak bir şekilde yol göstermek.
Hüsn-i zan: İyi düşünce.
İcmâ: İslam âlimlerinin dinî bir meselenin hükmü
üzerinde fikir birliği etmeleri.
İctihad: Alimlerin Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şeriflerden
çıkardıkları hüküm.
İhlas: Bütün iş ve ibadetlerini yalnız Allah için yapmak.
İhram: Beyaz dikişsiz hac kıyafeti, haccın farzlarındandır.
İhsan: iyilik etme, iyi ve güzel davranma, bağışlama,
ikram etme anlamlarına gelir.
İkrar: Saklamayıp doğruca söyleme, açıkça söyleme,
bildirme. Benimseme, onama, kabul, tasdik.
İnayet: Allah’a sığınmak, ona güvenmektir.
İnfak: Allah’ın rızasını kazanmak için yapılan harcama.
İtidal: Orta yol, aşırılıklardan uzak olmak demektir.
İtikad: İnanmak, din adına tebliğ ettiği konularda
peygamberi doğrulamak .
Kefaret: Yanlışlıkla veya kasten işlenen bir günahın affı
için dinin emrettiğini yapma.
 KAVRAMLAR
Kelam: İslam dininin inanç esaslarını ayet, hadis ve aklı
kullanarak açıklayan, yorumlayan, ispat eden ve başka din
ve inançlardan gelebilecek eleştirilere karşı savunan bilim
dalıdır.
Kelime-i Tevhid: "La ilahe illallah Muhammed'ün
Resulullah" sözü.
Kıyas: Fıkıhta, “Hakkında açık hüküm bulunmayan bir
meselenin hükmünü, aralarındaki ortak özelliğe veya
benzerliğe dayanarak hükmü açıkça belirtilen meseleye
göre belirlemek” anlamına gelir.
Mahrem: Birbiriyle evlenmesi dinen yasaklanmış akraba
anlamında fıkıh terimi.
Mümin: Peygamberin bildirdiklerinin hepsini beğenip, kalbi
ile kabul eden kimse.
Münafık: İnanmadığı halde, müslümanları aldatmak için,
müslüman görünen kimse.
Rivayet: Bir şeyi haber vermek veya haber verilen şey.
Nakletmek, bildirmek.
Riya: İki yüzlülük, Allah’tan başkası için ibadet etme.
Necaset: Gaita, idrar, kan gibi pislik.
Sadaka-i cariye: Öldükten sonra da, amel defterimize
sevap yazdıran sadakadır. cami, çeşme, yol yapmak, ağaç
dikmek vb.
Salik: Tasavvuf yoluna girmiş talebe, mürit demektir.
27
X TRA
KONU
ANLATIMI
Seciye: Yaradılış, huy, karakter.
Sıla-i Rahim: Akrabalık bağlarını yaşatmayı, akrabaların
birbirini ziyaret etmesini ve iyi ilişkiler kurmasını ifade
eden ahlâk terimi.
Sufi: Mutasavvıf, derviş, eren gibi anlamlara gelir.
Su-i zan: Kötü düşünce.
Takva: bilinçli davranma, uyanık ve dikkatli olma,
sakınma anlamlarına gelir.
Tavaf: Kabe’nin etrafını dolanmaktır. Haccın farzıdır.
Tecvit: Kur’an’ın usulüne uygun, güzel okunmasına
denir.
Tefekkür: Allah’ın varlığını birliğini ve yarattıklarındaki
hikmetleri düşünmek demektir.
Teskiye: Nefis terbiyesi, ruhu arındırma işidir.
Tevekkül: Kulun her türlü önlemi aldıktan sonra gücünü
aşan kısımları Allah’a bırakmasıdır.
Tevhid: Allah'ın bir olduğuna inanmak.
Tefsir: Kur'an'ın açıklanmasıdır.
Ubudiyyet: Kulluk, itaat, boyun eğme, ibadet etme.
Zahid: Dünyadan yüz çevirip, dinin emirlerine titizlikle
riayet eden, takva sahibi ve mala, mülke değer
vermeyen kişi.