Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 45
Imię i nazwisko ....................................................

1 Dorota Furmanek i Daniel Romanov, miłość za którą ruszy na ukrainę czy oleje studia ( ... / 20 p.)
napisz rozprawkę w której odniesiesz się do jednej częsci tematu. Twoja praca powinna
liczyć conajmniej 250 słów
2 Cykle infekcyjne różnych bakteriofagów mogą mieć charakter lityczny lub lizogeniczny. ( ... / 2 p.)
a) Ustal kolejność etapów cyklu infekcyjnego bakteriofaga T4.
Numer
Etap cyklu Charakterystyka etapów cyklu
etapu
W wyniku rozpadu zainfekowanej komórki bakteryjnej
uwalnianie
uwalniają się cząstki fagowe.
Bakteriofag dzięki włóknom ogonka rozpoznaje komórkę i
adsorpcja
przylega do jej powierzchni.
Fagowy DNA zostaje wstrzyknięty do komórki bakteryjnej, a
wnikanie
kapsyd ulega rozpadowi.
Zsyntetyzowane elementy faga samorzutnie składają się w
składanie
kompletne wiriony.
Bakteryjny DNA ulega degeneracji, a fagowy DNA ulega
replikacja
replikacji. Zachodzi synteza elementów białkowych faga.
b) Określ typ cyklu infekcyjnego bakteriofaga T4. Uzasadnij swoją odpowiedź za
pomocą jednego argumentu.
3 ( ... / 3 p.)

4 ( ... / 2 p.)

Grupa A | strona 1 z 3
5 Podaj główną różnicę pomiędzy litycznym a lizogenicznym cyklem infekcyjnym ( ... / 1 p.)

wirusa.
6 ( ... / 2 p.)
Na rysunku przedstawiono budowę wirusa HIV wywołującego
chorobę AIDS.
a) Wyjaśnij, jakie znaczenie dla wirusa ma obecność w jego
osłonce glikoprotein pochodzących z komórek
zainfekowanego organizmu.
b) Wyjaśnij rolę odwrotnej transkryptazy w przebiegu
cyklu infekcyjnego wirusa.

7 Wirusy to małe cząstki zakaźne uznawane za struktury z pogranicza życia i materii ( ... / 2 p.)
nieożywionej.
Wybrane cechy wirusów:
1. Nie mają budowy komórkowej.
2. Mają własną informację genetyczną.
3. W ich skład wchodzą kwasy nukleinowe, białka, niekiedy również lipidy i
glikoproteiny.
4. W syntezie własnych składników wykorzystują struktury i możliwości metaboliczne
komórki – gospodarza.
5. Nie rozmnażają się.
6. Podlegają mutacjom.
7. Ewoluują.
Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie miejsca numery cech, które świadczą o
przynależności wirusów do materii ożywionej lub nieożywionej.
Cechy świadczące o przynależności do Cechy świadczące o przynależności
materii ożywionej do materii nieożywionej

8 Fag lityczny zaatakował jedną komórkę bakteryjną z kolonii liczącej setki tysięcy ( ... / 1 p.)
osobników. Po upływie 25 minut powstało 400 nowych fagów.
Oblicz, ile czasu minie od ataku pierwszego faga do powstania 160 tys. fagów
potomnych.
9 Określ, jaki rodzaj materiału genetycznego zawiera wirus, w którego kapsydzie ( ... / 1 p.)

stwierdzono obecność odwrotnej transkryptazy. Uzasadnij swoją odpowiedź.

10 Wirusy stanowią zróżnicowaną grupę cząstek zakaźnych. Różnią się m.in. budową ( ... / 2 p.)
kapsydu oraz materiałem genetycznym.
a) Podaj trzy formy wirusów różniące się budową kapsydu.
b) Podaj jedno, inne niż w treści zadania, kryterium klasyfikacji wirusów.
11 Oceń prawdziwość stwierdzeń odnoszących się do cykli infekcyjnych wirusów ( ... / 1 p.)

zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

1. Cykl lityczny wirusów kończy się rozpadem komórki gospodarza. P F
Nieczynne fagowe DNA zintegrowane z DNA bakteryjnym
2. P F
nazywamy profagiem.
Cykle lityczny i lizogeniczny bakteriofagów różnią się sposobem
3. P F
wnikania wirusowego DNA do komórki bakteryjnej.
12 Wyjaśnij, w jaki sposób bakteriofag rozpoznaje właściwe komórki bakteryjne. ( ... / 1 p.)

13 Oceń prawdziwość poniższych informacji dotyczących wirusa odry. Zaznacz P, jeśli ( ... / 1 p.)

stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Grupa A | strona 2 z 3
 1. Jego materiał genetyczny to DNA i RNA. P F
Podczas ataku na organizm żywiciela wstrzykuje do jego komórki
2. P F
kwas nukleinowy, pozostawiając kapsyd na zewnątrz.
3. Nie ma organelli komórkowych. P F
4. Stanowi nukleinoproteinową cząstkę zakaźną. P F
14 Wskaż, które zdanie (A–D) poprawnie opisuje prawdopodobny mechanizm ( ... / 1 p.)

chorobotwórczego zakażenia wiroidami.

A. RNA wiroidów służy jako matryca do syntezy białek uczestniczących w montowaniu
nowych cząstek wiroida.
B. RNA wiroidów oddziałuje bezpośrednio z białkami i kwasami nukleinowymi komórki
roślinnej, co zaburza jej metabolizm i prowadzi do rozwoju choroby.
C. RNA wiroidów hamuje tworzenie celulozy w komórkach roślinnych, przez co
prowadzi do zahamowania podziałów komórkowych u roślin.
D. RNA wiroidów blokuje proces fotosyntezy, gdyż prowadzi do degradacji chlorofilu.
15 Wiroidy są czynnikami zakaźnymi zbudowanymi jedynie z kwasu nukleinowego – RNA. ( ... / 1 p.)
Wszystkie znane wiroidy należą wyłącznie do pasożytów roślin.
Określ, dlaczego proces replikacji wiroidów jest całkowicie zależny od enzymów
komórkowych zakażonej rośliny.
16 Podaj przykłady dwóch chorób człowieka, które są powodowane przez priony. ( ... / 1 p.)

17 Priony to czynniki infekcyjne, które, podobnie jak wirusy, są pozbawione samodzielnej ( ... / 3 p.)
aktywności metabolicznej oraz nie mają budowy komórkowej. Ich cząstki zbudowane są
wyłącznie z białka – nie mają w swojej strukturze materiału genetycznego. Namnażanie
prionów obserwuje się tylko w komórkach organizmu gospodarza.
Priony nie wywołują reakcji odpornościowej zakażonego organizmu i wykazują dużą
wytrzymałość na inaktywację przez działanie takich czynników jak ogrzewanie,
dezynfekcja lub promieniowanie jonizujące. Chorobotwórcze formy prionów (oznaczane
jako PrPsc) powstają w wyniku przekształcenia prawidłowej formy białka (PrPc), którego
rola fizjologiczna nie została jednoznacznie określona. Naturalna forma białka PrPc
składa się z jednego łańcucha polipeptydowego o dominującej strukturze α-helisy, a
białko prionowe składa się z kilku łańcuchów polipeptydowych, w których dominuje
struktura β-harmonijki.
Choroby prionowe charakteryzują się długim okresem inkubacji, który u człowieka może
trwać nawet pięć lat.
a) Podaj podstawową różnicę między budową wirusów a budową prionów.
b) Podaj trzy podobieństwa między wirusami a prionami.
c) Określ, czy prawidłowa forma białka PrPc może mieć strukturę czwartorzędową.
Odpowiedź uzasadnij.

Grupa A | strona 3 z 3
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 45
Imię i nazwisko ....................................................

1 Dorota Furmanek i Daniel Romanov, miłość za którą ruszy na ukrainę czy oleje studia ( ... / 20 p.)
napisz rozprawkę w której odniesiesz się do jednej częsci tematu. Twoja praca powinna
liczyć conajmniej 250 słów
2 Cykle infekcyjne różnych bakteriofagów mogą mieć charakter lityczny lub lizogeniczny. ( ... / 2 p.)
a) Ustal kolejność etapów cyklu infekcyjnego bakteriofaga T4.
Numer
Etap cyklu Charakterystyka etapów cyklu
etapu
W wyniku rozpadu zainfekowanej komórki bakteryjnej
uwalnianie
uwalniają się cząstki fagowe.
Bakteriofag dzięki włóknom ogonka rozpoznaje komórkę i
adsorpcja
przylega do jej powierzchni.
Fagowy DNA zostaje wstrzyknięty do komórki bakteryjnej, a
wnikanie
kapsyd ulega rozpadowi.
Zsyntetyzowane elementy faga samorzutnie składają się w
składanie
kompletne wiriony.
Bakteryjny DNA ulega degeneracji, a fagowy DNA ulega
replikacja
replikacji. Zachodzi synteza elementów białkowych faga.
b) Określ typ cyklu infekcyjnego bakteriofaga T4. Uzasadnij swoją odpowiedź za
pomocą jednego argumentu.
3 ( ... / 3 p.)

4 ( ... / 2 p.)

Grupa B | strona 1 z 3
5 Podaj główną różnicę pomiędzy litycznym a lizogenicznym cyklem infekcyjnym ( ... / 1 p.)

wirusa.
6 ( ... / 2 p.)
Na rysunku przedstawiono budowę wirusa HIV wywołującego
chorobę AIDS.
a) Wyjaśnij, jakie znaczenie dla wirusa ma obecność w jego
osłonce glikoprotein pochodzących z komórek
zainfekowanego organizmu.
b) Wyjaśnij rolę odwrotnej transkryptazy w przebiegu
cyklu infekcyjnego wirusa.

7 Wirusy to małe cząstki zakaźne uznawane za struktury z pogranicza życia i materii ( ... / 2 p.)
nieożywionej.
Wybrane cechy wirusów:
1. Nie mają budowy komórkowej.
2. Mają własną informację genetyczną.
3. W ich skład wchodzą kwasy nukleinowe, białka, niekiedy również lipidy i
glikoproteiny.
4. W syntezie własnych składników wykorzystują struktury i możliwości metaboliczne
komórki – gospodarza.
5. Nie rozmnażają się.
6. Podlegają mutacjom.
7. Ewoluują.
Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie miejsca numery cech, które świadczą o
przynależności wirusów do materii ożywionej lub nieożywionej.
Cechy świadczące o przynależności do Cechy świadczące o przynależności
materii ożywionej do materii nieożywionej

8 Fag lityczny zaatakował jedną komórkę bakteryjną z kolonii liczącej setki tysięcy ( ... / 1 p.)
osobników. Po upływie 25 minut powstało 400 nowych fagów.
Oblicz, ile czasu minie od ataku pierwszego faga do powstania 160 tys. fagów
potomnych.
9 Określ, jaki rodzaj materiału genetycznego zawiera wirus, w którego kapsydzie ( ... / 1 p.)

stwierdzono obecność odwrotnej transkryptazy. Uzasadnij swoją odpowiedź.

10 Wirusy stanowią zróżnicowaną grupę cząstek zakaźnych. Różnią się m.in. budową ( ... / 2 p.)
kapsydu oraz materiałem genetycznym.
a) Podaj trzy formy wirusów różniące się budową kapsydu.
b) Podaj jedno, inne niż w treści zadania, kryterium klasyfikacji wirusów.
11 Oceń prawdziwość stwierdzeń odnoszących się do cykli infekcyjnych wirusów ( ... / 1 p.)

zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

1. Cykl lityczny wirusów kończy się rozpadem komórki gospodarza. P F
Cykle lityczny i lizogeniczny bakteriofagów różnią się sposobem
2. P F
wnikania wirusowego DNA do komórki bakteryjnej.
Nieczynne fagowe DNA zintegrowane z DNA bakteryjnym
3. P F
nazywamy profagiem.
12 Wyjaśnij, w jaki sposób bakteriofag rozpoznaje właściwe komórki bakteryjne. ( ... / 1 p.)

13 Oceń prawdziwość poniższych informacji dotyczących wirusa odry. Zaznacz P, jeśli ( ... / 1 p.)

stwierdzenie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

Grupa B | strona 2 z 3
 1. Jego materiał genetyczny to DNA i RNA. P F
2. Nie ma organelli komórkowych. P F
3. Stanowi nukleinoproteinową cząstkę zakaźną. P F
Podczas ataku na organizm żywiciela wstrzykuje do jego komórki
4. P F
kwas nukleinowy, pozostawiając kapsyd na zewnątrz.
14 Wskaż, które zdanie (A–D) poprawnie opisuje prawdopodobny mechanizm ( ... / 1 p.)

chorobotwórczego zakażenia wiroidami.

A. RNA wiroidów służy jako matryca do syntezy białek uczestniczących w montowaniu
nowych cząstek wiroida.
B. RNA wiroidów hamuje tworzenie celulozy w komórkach roślinnych, przez co
prowadzi do zahamowania podziałów komórkowych u roślin.
C. RNA wiroidów oddziałuje bezpośrednio z białkami i kwasami nukleinowymi komórki
roślinnej, co zaburza jej metabolizm i prowadzi do rozwoju choroby.
D. RNA wiroidów blokuje proces fotosyntezy, gdyż prowadzi do degradacji chlorofilu.
15 Wiroidy są czynnikami zakaźnymi zbudowanymi jedynie z kwasu nukleinowego – RNA. ( ... / 1 p.)
Wszystkie znane wiroidy należą wyłącznie do pasożytów roślin.
Określ, dlaczego proces replikacji wiroidów jest całkowicie zależny od enzymów
komórkowych zakażonej rośliny.
16 Podaj przykłady dwóch chorób człowieka, które są powodowane przez priony. ( ... / 1 p.)

17 Priony to czynniki infekcyjne, które, podobnie jak wirusy, są pozbawione samodzielnej ( ... / 3 p.)
aktywności metabolicznej oraz nie mają budowy komórkowej. Ich cząstki zbudowane są
wyłącznie z białka – nie mają w swojej strukturze materiału genetycznego. Namnażanie
prionów obserwuje się tylko w komórkach organizmu gospodarza.
Priony nie wywołują reakcji odpornościowej zakażonego organizmu i wykazują dużą
wytrzymałość na inaktywację przez działanie takich czynników jak ogrzewanie,
dezynfekcja lub promieniowanie jonizujące. Chorobotwórcze formy prionów (oznaczane
jako PrPsc) powstają w wyniku przekształcenia prawidłowej formy białka (PrPc), którego
rola fizjologiczna nie została jednoznacznie określona. Naturalna forma białka PrPc
składa się z jednego łańcucha polipeptydowego o dominującej strukturze α-helisy, a
białko prionowe składa się z kilku łańcuchów polipeptydowych, w których dominuje
struktura β-harmonijki.
Choroby prionowe charakteryzują się długim okresem inkubacji, który u człowieka może
trwać nawet pięć lat.
a) Podaj podstawową różnicę między budową wirusów a budową prionów.
b) Podaj trzy podobieństwa między wirusami a prionami.
c) Określ, czy prawidłowa forma białka PrPc może mieć strukturę czwartorzędową.
Odpowiedź uzasadnij.

Grupa B | strona 3 z 3