Professional Documents
Culture Documents
თავი 1 ეკონომიკა პრეზენტაცია
თავი 1 ეკონომიკა პრეზენტაცია
თავი 1 ეკონომიკა პრეზენტაცია
nawili 1
biznesis garemo
Tavi 1
biznesis da ekonomikis samyaroSi
Tavi 2
biznesis eTika da socialuri pasuxismgebloba
Tavi 3
globaluri biznesi
biznesis safuZvlebis
am nawilSi biznesis samyaros Sesaxeb
visaubrebT da vimsjelebT Tu ragavlenas axdens ekonomika Tqven
cxovrebaze. Semdeg, eTikisa da socialuri pasuxismgeblobis
sakiTxebs ganvixilavT, rac aseve axdens gavlenas firmebsa da
sazogadoebaze. Semdeg ki saerTaSoriso biznesis mzard
mniSvnelobaze visaubrebT.
Viacheslav Lopatin/Shutterstock.com
2
Tavi 1
LearningObjectives
swavlis mizani
Why
Should
You Care?
ratom unda dainteresdeT am sakiTxiT?
biznesis safuZvlebis Seswavla dagexmarebaT karieris SerCevaSi, menejeris an
daqvemdebarebulis poziciaze warmatebiT saqmianobaSi, sakuTari biznesis
dawyebaSi, investiciis ganxorcielebasa da Tqveni, rogorc momxmareblis
informirebulobis amaRlebaSi.
biznesis Sida samzareulo
1
Alphabet-i, Google-is deda kompania, wliurad 75 milioni dolaris Semosavals iRebs
da msoflio masStabiT 70 aTasze met adamians asaqmebs.
3
1-1a ratom unda iswavloT biznesi?
Education makes a difference. Dollar amounts represent the average annual salary for full-time workers
- diagramaze warmodgenilia srul ganakveTze dasaqmebulTaTvis wliuri
saSualo Semosavali dolarSi. ganaTleba qmnis am gansxvavebas!
wyaro: “Educational Attainment of Householder—Households with Householder 25 Years Old and Over
by Median and Mean Income,” The U.S. Census Bureau at www.census.gov (bolos Semowmda: 22
dekemberi, 2016).
To Be a Successful Employee
Stock.com/BrianAJackson
CareerWorks!
warmatebuli kariera!
wyaroebi: Deepa Seetharaman, “What Celebrities Can Teach Companies About Social Media,” Wall
Street Journal, October 14, 2015,
www.wsj.com/articles/what-celebrities-can-teach-companies-about-social-media-1444788220; Sarah K.
White, “7 Social Media Mistakes Job Seekers Must Avoid,” CIO Magazine, July 23, 2015,
www.cio.com/article/2951765/social-networking/7-social-media-mistakes-job-seekers-must-avoid.html;
Patrick Gilloly, “Why You Need Social Media,” New York Times, December 4, 2016, p. BU-8.
4
biznesis swavla dagexmarebaT iyoT informirebuli momxmarebeli da investori
Cven vcxovrobT biznesis samyaroSi. Tqven ver SeiZenT binas, axal Ford Fusion Hybrid-
s Ford-is adgilobrivi centrisgan, jinsis Sarvlebs Gap Inc.-Si an hoT-dogs ubnis
sacxobSi biznes garigebaSi monawileobis miRebis gareSe. radganac gardauvlad
giwevT biznestranzaqciebSi monawileobis miReba Tqven yoveldRiur cxovrebaSi,
biznesis swavlis kargi mizezia Tqveni, rogorc momxmareblis, informirebulobis
donis gazrda.
mravali adamiani eyrdnoba biznesis sabaziso gagebas, rodesac momavalSi
investirebis Sesaxeb iReben gadawyvetilebas. juli stavma (Julie Stav), espanuri
warmoSobis aqciebis brokerma, avtorma da radio wamyvanma erTxel aseTi ram
ganacxada: „iSoveT 25 dolari, daamateT mas mondomeba da mizandasaxuloba da
datkbiT imis cqeriT Tu rogor Sendeba imperia“.5 Get Your Share-is damfuZnebels da
finansebis damxmare saxelmZRvaneloebis avtors sjera, rom mniSvnelovania,
vicodeT ekonomikisa da biznesis, aqciebis, ormxrivi fondebisa da sxva
alternativebis Sesaxeb manamde, sanam Cveni fulis investirebas gadavwyvetT. mas
aseve sjera, rom arasdrosaa Zalian adre sainvesticio saqmianobis dawyeba. amis
miuxedavad, mxolod simdidreze fiqri sakmarisi araa. realurad, saWiroa dagegmva
da mizandasaxuloba iseTi sainvesticio programis Sesadgenad, romelic finansuri
miznebis miRwevaSi dagexmarebaT.
5
• CarCoSi ganTavsebuli teqstebi TiToeul TavSi xazs usvams
dasaqmebulebis da mewarmeebis eTikur qcevas da warmatebis ZiriTad
principebs. aq mocemulia karieruli warmatebis, eTikisa da socialuri
pasuxismgeblobis, mwvane biznesis, garemosdacviTi RonisZiebebis da
socialuri mediis Sesaxeb realuri istoriebi.
• „kiTxvebi TviTSemowmebisTvis“ TiToeuli ZiriTadi ganyofilebis
bolos amowmebs ramdenad kargad gaiazreT ganxiluli sakiTxebi.
• Tavis bolos mocemul masalebSi Sejamebulia mTeli Tavi, mocemulia
ZiriTadi terminebis CamonaTvali, sadiskusio sakiTxebi da videoqeisi
warmatebul kompaniaze realuri biznesidan.
• TiToeuli Tavis bolo ganyofilebad mocemulia „unarebis savarjiSo“
da moicavs savarjiSoebs, romlebic dagexmarebaT socialuri mediiT
sargeblobis, gunduri muSaobis da karieris Ziebis procesSi.
• TiToeuli nawilis bolos mocemul masalebSi aRmoaCenT gangrZobad
videoqeiss Graeter’s Ice Cream-is Sesaxeb. es gaxlavT kompania, romelic sacalo
vaWrobis obieqtebs flobs cincinatSi, ohaioSi da produqts awvdis Kroger
Stores-s, sxva sacalod movaWreebs da momxmareblebs qveynis masStabiT.
aseve, yvela ZiriTadi nawilis bolos mocemulia savarjiSoebi, romlebic
dagexmarebaT tipuri biznesgegmis komponentebis gaazrebasa da SedgenaSi.
Svesla Tasla/Shutterstock.com
kiTxvebi TviTSemowmebisTvis √
ra mizezebis gamo urCevdiT sxvas biznesis swavlas?
ra faqtorebi axdens gavlenas pirovnebis mier karieris arCevaze?
samsaxuris Sovnis Semdeg, ra nabijebi unda gadadgaT warmatebis
misaRwevad?
10
A business must combine all four resources effectively to be successful - warmatebis misaRwevad biznesma
oTxive resursi unda efeqturad unda gaaerTianos
Human resources - adamianuri resursebi
Material resources - materialuri resursebi
Informational resources - informaciuli resursebi
Financial resources - finansuri resursebi
Business – biznesi
11
Profit is what remains after all business expenses have been deducted from sales revenue - mogeba
aris sxvaoba gayidvebidan miRebul Semosavalsa da biznesis mier gaweul
xarjebs Soris.
12
wyaro: Fabiola Cineas, “Q&A With President of AmerisourceBergen Foundation,” Philly Magazine,
November 23, 2016,
www.phillymag.com/business/2016/11/23/amerisource-bergen-foundation-gina-clark;
Eden Stiffman and Alex Daniels, “Grants Roundup: GE Foundation Awards $50 Million to Boston
Organizations,” Chronicle of Philanthropy, April 6, 2016,
www.philanthropy.com/article/Grants-Roundup-GE-Foundation/235986;
Carol Cain, “General Motors Shakes Up Charitable Giving Organization,” Detroit Free Press, August 20,
2016,
www.freep.com/story/money/business/columnists/carol-cain/2016/08/20/general-motors-shakes-up-
charitable-giving-organization/89003996.
Concept
Check ✓
kiTxvebi TviTSemowmebisTvis √
aRwereT oTxi resursi, romelTa gaerTianebaa saWiro biznesis
organizebisa da warmarTvisTvis.
ra gansxvavebaa produqtis mwarmoebel bizness, momsaxurebis gamwev
biznessa da marketinguli Suamavlebs Soris?
aRwereT damokidebuleba mogebas, biznesTan dakavSirebul risksa da
momxmareblebis moTxovnilebebis dakmayofilebas Soris.
kidev erTi riski, rac biznesis mflobelebma unda gaiTvaliswinon aris maT mier
biznesSi Cadebuli investiciis dakargvis riski. biznesi, romelic mogebas ver
gamoimuSavebs, didi albaTobiT, gakotrdeba, ra SemTxvevaSic misi mflobelebi
dakargaven maT mier gaRebul finansur resursebs da ver anazRaurdeba maT mier
gaweuli Zalisxmeva da daxarjuli dro.
13
Kathy Hutchins/Shutterstock.com
icnobT am „zvigenebs“? ABC TV-s popularuli Sous „Shark Tank”-is Jiuri, romelic
biznesSi warmatebuli xelmZRvanelebisgan Sedgeba afasebs dafinansebis msurveli
adamianebis mier axali produqtisa da momsaxurebis Sesaxeb warmodgenil ideebs.
xSirad, Tu am adamianebs moswonT idea, isini damwyeb biznesmenebs sTavazoben
dafinansebas, sakuTrebis garkveuli wilis sanacvlod.
14
Sergey Nivens/Shutterstock.com
1-3a Capitalism
1-3a kapitalizmi
uCinari xeli adam smitis mier Seqmnili termini, romliTac aRwers individebis
pirad sargebels Tu ra sikeTis motana SeuZlia sxva individebis da mTlianad
qveynis ekonomikisTvis.
15
Households
16
17
Stock.com/stevanovicigor
Capitalism - kapitalizmi
Socialism - socializmi
kiTxvebi TviTSemowmebisTvis √
CamoTvaleT oTxi ZiriTadi ekonomikuri kiTxva. rogor scemen am
kiTxvebs pasuxs kapitalistur ekonomikaSi?
aRwereT oTxi ZiriTadi daSveba, romelsac laissez-faire-is kapitalisturi
ekonomika efuZneba.
ratom uwodeben aSS-s ekonomikas Sereul ekonomikas?
rogor gansxvavdeba kapitalizmi socializmisa da komunizmisgan?
swavlis mizani
1-4 gansazRvroT ekonomikuri Sedegianobis Sefasebis gzebi
erTi wamiT gaiazreT Semdegi kiTxvebi:
• momuSaveebi aSS-Si iseTive mwarmoeblurebi arian rogorc sxva qveynebSi?
• aSS-s mTliani Sida produqti izrdeba Tu mcirdeba?
18
GaudiLab/Shutterstock.com
pasuxi: mwarmoeblurobis zrdis gamo, ufro naklebi momuSavea saWiro ufro meti
produqtis da momsaxurebis sawarmoeblad. Sedegad, damsaqmeblebs danaxarjebis
Semcireba, mogebis gazrda da produqtis da momsaxurebis ufro dabal fasad
gayidvac SeuZliaT. dabolos, mwarmoeblurobis zrda adgilobriv bizness exmareba
ufro efeqturi konkurencia gauwios sxva qveynebs globalur, konkurentul
garemoSi.
kiTxvebi TviTSemowmebisTvis √
mwarmoeblurobis zrda ra gavlenas axdens biznesze?
ganmarteT mTliani Sida produqti. ratomaa mniSvnelovani es
ekonomikuri maCvenebeli?
ra gavlenas axdens inflacia produqtsa da momsaxurebaSi Tqven mier
gadaxdil fasze?
ra kavSiria mwarmoebelTa fasebis indeqssa da samomxmareblo fasebis
indeqss Soris?
20
swavlis mizani
1-5 ganixiloT tipuri biznes ciklis sxvadasxva fazebi
21
22
mwvane momavali
swavlis mizani
1-6 aRweroT konkurenciis oTxi tipi
23
24
oligopolia aris bazari (an dargi), sadac mcire raodenobis gamyidvelebi arian.
Cveulebriv, es gamyidvelebi sakmaod msxvili zomis firmebia da didi Zalisxmeva
da investiciebia saWiro am bazarze Sesasvlelad. oligopoliis magaliTebia
avtomobilebis, TviTmfrinavebis, agraruli teqnologiebis bazrebi da sxv.
25
urbanbuzz/Shutterstock.com
kiTxva: ramdenad mniSvnelovania mravalferovneba burRuleulis mwrmoebeli
firmebisTvis?
pasuxi: Zalian mniSvnelovania! iseTi korporaciisTvis, rogoric Kellogg’s-ia,
momxmareblis moTxovnilebis dakmayofileba maTTvis mravali tipis burRuleulis
miwodebas niSnavs. realurad, kompania bazars burRuleulis 25-ze met saxeobas
sTavazobs, romelTagan TiToeuli msoflio masStabiT milionobiT momxmareblis
gemovnebis dasakmayofilebladaa Seqmnili da ganviTarebuli.
1-6d monopolia
monopolia aris bazari (an dargi), sadac mxolod erTi gamyidvelia da arsebobs
barierebi, romlebic sxva firmebs am bazarze SesvlaSi uSlis xels. monopoliis
pirobebSi ar arsebobs produqtis an momsaxurebis axlo Semcvleli. radganac
produqtis mimwodebeli mxolod erTi firmaa, igi srulad akontrolebs fass.
amasTan, monopolists ar SeuZlia daawesos astronomiuli fasi mxolod imitom,
rom bazarze erTaderTia. am SemTxvevaSi igi momxmareblis gareSe darCeba, rogorc
wesi, monopolisti firma mis produqtze arsebul moTxovnas iTvaliswinebs da
fass maqsimalurad momgebian doneze awesebs.
monopoliis klasikuri magaliTebia sajaro samsaxurebi, bunebrivi airis,
wylis da eleqtroenergiis mimwodebeli kompaniebi. es firmebi xSirad bunebriv
monopoliebs warmoadgenen. bunebrivi monopoliis pirobebSi, erTi mxriv, Zalian
didi odenobiT investiciaa saWiro bazarze Sesasvlelad da meore mxriv, adgili
eqneba saqmianobis usargeblo dublirebas. bunebrivi monopoliebis arseboba
daSvebulia, radganac sazogadoebis interesi yvelaze ukeT maTi arsebobiT
kmayofildeba, magram maTi saqmianoba saxelmwifo organoebis mkacri kontrolis
qveSaa. miuxedavad imisa, rom sajaro dawesebulebebi bunebriv monopoliebad
iwodeba, ganviTarebul qveynebSi maT sferoebSic izrdeba konkurencia. magaliTad,
Sinameurenobebsa da biznesebs saSualeba eZlevaT Tavad aarCion eleqtroenergiis
mimwodebeli kompania.
kanonieri monopolia, romelsac zogjer, SezRudul monopoliasac uwodeben,
maSin iqmneba, rodesac saxelmwifo organo gascems frenCaizs, licenzias, saavtoro
uflebas, patents an savaWro markas. magaliTad, saavtoro ufleba drois
garkveuli periodis ganmavlobaSi arsebobs da werilobiTi masalis avtorebs
icavs maTi konkurentebis mier naweris unebarTvo gamoyenebisgan. radganac Microsoft-
i flobs saavtoro uflebas Windows-is programul uzrunvelyofaze, mas kanonieri
monopolistis pozicia gaaCnia. bunebrivi da kanonieri monopoliebis garda,
antimonopoliuri kanonebi krZalavs rogorc monopoliebs, aseve, monopoliebis
Seqmnis mcdelobebs imisaTvis, rom uzrunvelyos konkurentuli bazrebis arseboba
da momxmareblis mier misTvis sasurveli produqtis SeZenis Tavisufleba.
kiTxvebi TviTSemowmebisTvis √
konkurencia biznesisTvis kargia Tu cudi? momxmareblebisTvis?
SeadareT konkurenciis oTxi forma.
ra damokidebulebaa miwodebasa da moTxovnas Soris?
ganmarteT rogor yalibdeba wonasworuli anu sabazro fasi.
26
swavlis mizani
27
gadaadgilebis moduri saSualeba. 1926 wlis Ford Model T-is msgavsi avtomobilebi
aranormalurad moTxovnadi iyo „boboqari ocianebis“ periodSi. momxmareblis
moTxovnis dasakmayofileblad, sawarmoo danaxarjebis Sesamcireblad da
avtomobilis fasis Sesamcireblad henri fordma Tavis warmoebaSi amwyobi xazi
gamoiyena. misma gamogonebam srulyo specializaciis cneba, romelic sawarmoo
procesis Semadgenel amocanebad dayofas da am amocanebis sxvadasxva individebze
ganawilebas gulisxmobs.
a. konkurentuli garemo
b. globaluri garemo
g. teqnologiuri garemo
d. ekonomikuri garemo
e. yvela zemoT CamoTvlili
28
swori pasuxia e: savaraudo pasuxebSi mocemuli yvela saxis garemo axdens biznesze
gavlenas.
Dean Drobot/Shutterstock.com
29
ჩანართი
30
kiTxvebi TviTSemowmebisTvis √
Tqveni cxovrebis done ra gavlenas axdens Tqven mier produqtebisa da
momsaxurebis SeZenaze?
ra gansxvavebaa Sida warmoebis sistemasa da qarxnul sawarmoo sistemas
Soris?
aarCieT biznesze moqmedi erT-erTi garemo da axseniT, ra gavlenas
axdens is portlendSi, oregonSi mdebare eleqtrosaqonlis mwarmoebelze?
ra migaCniaT yvelaze mniSvnelovan gamowvevad, romlis winaSec
amerikeli xalxi momdevno wlebSi dadgeba?
Summary
Sejameba
32
Key Terms
sakvanZo terminebi
Tavisufali mewarmeoba ()
kulturuli (an samuSao adgilis) mravalferovneba ()
biznesi ()
eleqtronuli biznesi ()
mogeba ()
steiqholderebi ()
ekonomika ()
mikroekonomika ()
makroekonomika ()
ekonomikuri sistema ()
warmoebis faqtorebi ()
mewarme ()
kapitalizmi ()
uCinari xeli ()
sabazro ekonomika ()
Sereuli ekonomika ()
samomxmareblo produqtebi ()
mbrZanebluri ekonomika ()
mwarmoebluroba ()
mTliani Sida produqti (mSp) ()
inflacia ()
deflacia ()
umuSevrobis done ()
samomxmareblo fasebis indeqsi ()
mwarmoebelTa fasebis indeqsi ()
biznes cikli ()
recesia ()
depresia ()
monetaruli politika ()
fiskaluri politika ()
biujetis deficiti ()
saxelmwifo vali ()
konkurencia ()
srulyofili konkurencia ()
miwodeba ()
moTxovna ()
sabazro fasi ()
monopolisturi konkurencia ()
produqtis diferenciacia ()
oligopolia ()
monopolia ()
cxovrebis done ()
Sida warmoeba ()
qarxnuli sistema ()
specializacia ()
momsaxurebis ekonomika ()
socialuri media ()
mdgradoba ()
Discussion Questions
sadiskusio sakiTxebi
Video Case
video qeisi
33
Questions
kiTxvebi
1. socialuri media.
dResdReobiT, mravali kompania sakuTar veb-gverdTan erTad, aqtiurad iyenebs
Facebook-s, Twitter-s, Instagram-s da sxva socialur qselebs. gaixseneT Tqveni favoriti
sami saavtomobilo kompania da CaatareT swrafi kvleva Google-is an Yahoo!-s saZiebo
sistemebis gamoyenebiT, Semdeg ki upasuxeT Semdeg kiTxvebs:
1. romel socialur qselebs iyeneben es kompaniebi?
2. SeadareT maTi Facebook gverdebi. ramdeni mowoneba aqvs TiToeul maTgans? aqvT
Tu ara am kompaniebs erTze meti gverdi socialur qselSi? ramdenad didia
momxmareblis gamoxmaureba maT Facebook gverdebze?
3. rogor fiqrobT, ra miznis miRweva surs TiToeul kompanias maTi Facebook
gverdebis gamoyenebiT?
2. gunduri unarebi.
bolo wlebSi, damsaqmeblebi momuSaveebisgan efeqtur gundur muSaobs iTxoven,
individualurad muSaobis nacvlad. adamianebs xSirad sjeraT, rom maT gundSi
efeqturad muSaoba SeuZliaT, magram realurad sapirispiro xdeba xolme.
34
davaleba
3. karieris Zieba
davaleba
1. miakiTxeT adgilobiv biblioTekas an isargebleT internetiT da moiZieT
informacia imis Sesaxeb Tu msxvili firmebi, gansakuTrebiT ki korporaciebi,
rogor ajildoveben momuSaveebs, romlebsac samewarmeo unarebi gaaCniaT.
2. moiZieT pasuxebi Semdeg kiTxvebze:
a. ratomaa samewarmeo Sexedulebebi mniSvnelovani msxvil korporaciebSi?
b. riT gansxvavdeba samewarmeo unaris mqone momuSave sxva momuSaveebisgan?
g. rogor ajildoveben am momuSaveebs da Rirs am jildoebisTvis Zalisxmevis
gaweva?
3. dawereT orgverdiani moxseneba, romelic Tqven mignebebs Seajamebs.