የደቡብ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦች እና ህዝቦች ክልል መንግስት

ደቡብ ነጋሪት ጋዜጣ

SOUTH NATIONS, NATIONALITIES AND PEOPLES REGIONAL STATE

DEBUB NEGARIT GAZETA

ሃያ ሦስተኛ ዓመት ቁጥር ፪

ሀዋሳ የካቲት ፱ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

በደቡብ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦች እና ህዝቦች ክልል ምክር ቤት ጠባቂነት የወጣ

የደቡብ ነጋሪት ጋዜጣ ልዩ ዕትም

የደቡብ ክልል ታክስ አስተዳደር አዋጅ ቁጥር ፻፷፮/፳፻፱

 ማውጫ
አንቀጽ ርዕስ ገጽ

ክፍል አንድ
ጠቅላላ
፩ አጭር ርዕስ ፩

፪ ትርጉም ፩

፫ ትክክለኛ የገበያ ዋጋ ፰

፬ ግንኙነት ያላቸው ሰዎች ፱

ክፍል ሁለት
የታክስ ሕጎችን ስለማስተዳደር
፭ የባለሥልጣኑ ኃላፊነት ፲

፮ የታክስ ሠራተኞች ግዴታዎችና ኃላፊነቶች ፲

፯ የመተባበር ግዴታ ፲፩

፰ የታክስ መረጃ በምስጢር የሚያዝ ስለመሆኑ ፲፩

ክፍል ሦስት

ታክስ ከፋዮች

ምዕራፍ አንድ

ስለምዝገባ

፱ ታክስ ከፋዮችን ስለመመዝገብ ፲፪

፲ ለውጦችን ስለማሳወቅ ፲፬

፲፩ ምዝገባን ስለመሰረዝ ፲፬

ምዕራፍ ሁለት

ስለታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር

፲፪ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ፲፭

፲፫ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ስለመስጠት ፲፭

፲፬ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር አጠቃቀም ፲፮

፲፭ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥርን ስለመሰረዝ ፲፮

i
 ምዕራፍ ሦስት
የታክስ እንደራሴዎች
፲፮ የታክስ እንደራሴዎች ግዴታዎች ፲፯

ክፍል አራት

ስለሰነዶች

፲፯ መዝገብ የመያዝ ግዴታዎች ፲፰

፲፰ ሰነዶችን ስለመመርመር ፲፱

፲፱ ደረሰኞች ፲፱

፳ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች ፲፱

ክፍል አምስት

የታክስ ማስታወቂያዎች

፳፩ የታክስ ማስታወቂያዎችን ስለማቅረብ ፳

፳፪ የታክስ ወኪል ስለሚሰጠው የታክስ ማስታወቂያ ማረጋገጫ ፳፩

፳፫ የታክስ ማስታወቂያዎች አስቀድሞ ስለማቅረብ ፳፪

፳፬ በአግባቡ የቀረበ የታክስ ማስታወቂያ ፳፫

ክፍል ስድስት

የታክስ ስሌቶች
፳፭ በታክስ ከፋዩ ስለሚዘጋጅ የታክስ ስሌት ፳፫

፳፮ በግምት የሚከናወን የታክስ ስሌት ፳፬

፳፯ የስጋት የታክስ ስሌት ፳፮

፳፰ የተሻሻሉ የታክስ ስሌቶች ፳፯

፳፱ ታክስ ከፋዩ ራሱ ያዘጋጀው የታክስ ስሌት እንዲሻሻል ስለሚቀርብ ማመልከቻ ፳፰

ክፍል ሰባት

ታክስንና ሌሎች ክፍያዎችን ስለመሰብሰብና ማስከፈል ምዕራፍ አንድ

ታክስንና ሌሎች ክፍያዎችን ስለመክፈል

፴ ታክስ ለመንግሥት የሚከፈል ዕዳ ስለመሆኑ ፳፱

፴፩ በሁለተኛ ደረጃ የሚመጡ ኃላፊነቶች እና ታክስን ለማስከፈል የሚደረጉ ፴

ወጪዎች
፴፪ የታክስ መክፈያ ጊዜን ስለማራዘም ፴

ii
 በታክስ እና ለሦስተኛ ወገን በሚሰጥ የክፍያ ትዕዛዝ በሚከፈል ገንዘብ ላይ
፴፫ ስለሚኖር የቅድሚያ መብት ፴፩

፴፬ የአከፋፈል ቅደም ተከተል ፴፩

፴፭ ለታክስ አከፋፈል የሚቀርብ ዋስትና ፴፪

፴፮ ስለጥበቃ ፴፪

ምዕራፍ ሁለት

ለዘገየ ክፍያ የሚከፈል ወለድ

፴፯ ለዘገየ ክፍያ የሚከፈል ወለድ ፴፫

ምዕራፍ ሦስት

ያልተከፈለን ታክስ ስለማስከፈል

፴፰ የታክስ ስሌቶችን ስለማስፈጸም ፴፬

፴፱ በሀብት ላይ የሚቀርብ የቀደምትነት መብት ጥያቄ ፴፭

፵ የተረካቢዎች ግዴታዎች ፴፮

፵፩ ሀብትን ስለመያዝ ፴፯

፵፪ በፋይናንስ ተቋማት የተቀመጠ ገንዘብ እና ንብረት ይዞ ስለማቆየት ፵

፵፫ ያልተከፈለን ታክስ ከሦስተኛ ወገኖች ስለማስከፈል ፵፩

፵፬ ከሀገር መውጣትን ለመከልከል የሚሰጥ ትዕዛዝ ፵፪

፵፭ የንግድ ድርጅትን ለጊዜው ስለማሸግ ፵፬

የተላለፉ የታክስ ዕዳዎች ፵፭

፵፮
፵፯ በድርጅት ስለሚከፈል ታክስ ፵፭

፵፰ ማጭበርበር ወይም የታክስ ስወራ ሲፈፀም ስለሚኖር የታክስ ኃላፊነት ፵፭

ክፍል ስምንት
ማካካሻ፣ ተመላሽ እና ከታክስ ዕዳ ነጻ ስለመሆን

፵፱ ለታክስ ክፍያዎች የሚሰጥ ማካካሻ

፵፮
፶ ሊከፈል ከሚገባው በላይ የተከፈለን ታክስ ስለመመለስ
፵፯
፶፩ ከባድ ችግር ሲያጋጥም ስለሚሰጥ የታክስ ምህረት
፵፰

iii
 ክፍል ዘጠኝ
ከታክስ ጋር በተገናኘ የሚፈጠር አለመግባባት

፶፪ የምክንያቶች መግለጫ ፵፱

፶፫ የታክስ እና ይግባኝ የሚቀርብባቸው ውሳኔዎች የመጨረሻ ስለመሆናቸው ፵፱

፶፬ በታክስ ውሳኔ ላይ ስለሚቀርብ የቅሬታ ማስታወቂያ ፶

፶፭ በቅሬታ ላይ ውሳኔ ስለመስጠት ፶፩

፶፮ ለታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ይግባኝ ስለማቅረብ ፶፪

፶፯ ለከፍተኛ ፍርድ ቤት ይግባኝ ስለማቅረብ ፶፫

፶፰ ለጠቅላይ ፍርድ ቤት ስለሚቀርብ ይግባኝ ፶፫

፶፱ የማስረዳት ኃላፊነት ፶፬

፷ የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ወይም የፍርድ ቤትን ውሳኔ ስለመፈጸም ፶፬

ክፍል አስር
መረጃን ስለመሰብሰብና ስለማስፈፀም

፷፩ የታክስ ክሊራንስ ፶፬

፷፪ የመመስረቻ ጽሑፍን እና የመተዳደሪያ ደንብን ስለማቅረብ ፶፭

፷፫ ኦዲተሮች ፶፭

በኢትዮጵያ ነዋሪ ካልሆነ ሰው ጋር የሚደረግ የአገልግሎት ውልን ፶፭

፷፬ ስለማሳወቅ

፷፭ መረጃ ወይም ማስረጃ ለማግኘት ማስታወቂያ ስለመስጠት ፶፮

፷፮ የመግባትና የመበርበር ሥልጣን ፶፮

፷፯ በታክስ ጉዳዮች የጋራ አስተዳደራዊ የመረዳዳት ስምምነቶችን ሥራ ላይ ፶፰

ስለማዋል

ክፍል አስራ አንድ

የታክስ ሕጎችን አስቀድሞ መተርጎም

ምዕራፍ አንድ

በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም

iv
፷፰ አስገዳጅ የሆኑ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆኑ ትርጉሞች ፶፱

፷፱ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ስለመስጠት ፶፱

፸ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉምን ስለማንሳት ፷

ምዕራፍ ሁለት

በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም

፸፩ አስገዳጅ የሆኑ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆኑ ትርጉሞች ፷

፸፪ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ለመጠየቅ የቀረበን ፷፩

ማመልከቻ ስለአለመቀበል

፸፫ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ስለመስጠት ፷፪

፸፬ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉምን ስለማንሳት ፷፫

፸፭ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም መሰጠቱን ስለማሳወቅ ፷፫

ምዕራፍ ሦስት

የባለሥልጣኑ ሌሎች አስተያየቶች

፸፮ ባለሥልጣኑ የሚሰጣቸው ሌሎች አስተያየቶች ፷፬

ክፍል አሥራ ሁለት

ግንኙነቶች፣ ቅጾችና ማስታወቂያዎች

፸፯ የሥራ ቋንቋ ፷፬

፸፰ ቅጾችን እና ማስታወቂያዎች ፷፬

፸፱ የፀደቀ ቅጽ ፷፬

፹ ሰነዶች ለባለሥልጣኑ ስለሚቀርቡበት አኳኋን ፷፭

፹፩ ማስታወቂያዎችን ስለመስጠት ፷፭

፹፪ የኤሌክትሮኒክ የታክስ ሥርዓትን ተግባራዊ ስለማድረግ ፷፮

፹፫ ሰነድን የማቅረቢያ ወይም ታክስ የመክፈያ ጊዜ ፷፯

፹፬ ማስታወቂያን ተቀባይነት የማያሳጣ ጉድለት ፷፯

፹፭ ስህተቶችን ስለማረም ፷፰

v
 ክፍል አሥራ ሦስት

የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን

፹፮ የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ስለማቋቋም ፷፰

፹፯ የይግባኝ ማመልከቻ ፷፱

፹፱ ለኮሚሽኑ ሰነዶችን የማቅረብ ሥልጣን ፷፱

፺፪ የኮሚሽኑ ውሳኔ ፸

ክፍል አስራ አራት

ለታክስ ወኪሎች ፈቃድ ስለመስጠት
፺ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ለማግኘት ስለሚቀርብ ማመልከቻ ፸፩

፺፩ ለታክስ ወኪሎች ፈቃድ ስለመስጠት ፸፩

፺፪ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ስለማደስ ፸፪

፺፫ የታክስ ወኪልነት አገልግሎቶች ላይ ስለሚኖር ገደብ ፸፫

፺፬ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ስለመሰረዝ ፸፫

ክፍል አሥራ አምስት

አስተዳደራዊ፣ የወንጀል ቅጣቶች እና ሽልማቶች

ምዕራፍ አንድ

ጠቅላላ ድንጋጌዎች

አስተዳደራዊ ቅጣቶችንና የወንጀል ኃላፊነቶችን የሚመለከቱ ጠቅላላ ፸፬

፺፭ ድንጋጌዎች

ምዕራፍ ሁለት

አስተዳደራዊ ቅጣቶች

፺፮ ከምዝገባ እና ስረዛ ጋር የተያያዙ ቅጣቶች ፸፭

፺፯ ሰነዶችን ባለመያዝ የሚጣል ቅጣት ፸፭

፺፰ ከታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ጋር የተገናኘ ቅጣት ፸፮

፺፱ የታክስ ማስታወቂያ ዘግይቶ ማቅረብ ስለሚያስከትለው ቅጣት ፸፯

፻ ታክስን ዘግይቶ መክፈል የሚያስከትለው ቅጣት ፸፯

vi
፻፩ ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ ከሚከፈል ታክስ ጋር በተገናኘ የሚጣል ቅጣት ፸፰

፻፪ የታክስ ደረሰኝ አለመስጠት ፸፰

፻፫ ታክስን አሳንሶ ማሳወቅ የሚያስከትለው ቅጣት ፸፰

፻፬ ታክስን በመሸሽ የሚጣል ቅጣት ፸፱

፻፭ የኤሌክትሮኒክስ የታክስ ሥርዓትን አለመከተል የሚያስከትለው ቅጣት ፸፱

፻፮ በታክስ ወኪል ላይ ስለሚጣል ቅጣት ፸፱

፻፯ ከሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ጋር ተያይዞ የሚጣል ቅጣት ፸፱

፻፰ ልዩ ልዩ ቅጣቶች ፹፪

፻፱ ስለአስተዳደራዊ ቅጣት አወሳሰን ፹፫

ምዕራፍ ሦስት
የታክስ ወንጀሎች
፻፲ የታክስ ወንጀል ጉዳዮች የሚታዩበት ሥነ-ሥርዓት ፹፬

፻፲፩ ከታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ጋር የተገናኙ ወንጀሎች ፹፬

፻፲፪ የሀሰት ወይም አሳሳች መግለጫዎች እና የተጭበረበሩ ሰነዶች ፹፬

፻፲፫ የተጭበረበሩ ወይም ሕገ-ወጥ የሆኑ ደረሰኞች ፹፭

፻፲፬ ከደረሰኝ ጋር የተገናኙ ጠቅላላ ወንጀሎች ፹፮

፻፲፭ ሕገ-ወጥ የሆነ ተመላሽን ወይም ከተገቢው በላይ ማካካሻን መጠየቅ ፹፮

፻፲፮ ከቴምብር ቀረጥ ጋር የተያያዙ ወንጀሎች ፹፯

፻፲፯ ታክስን ለማስከፈል ከሚወሰድ እርምጃ ጋር የተያያዙ ወንጀሎች ፹፯

፻፲፰ ታክስን ስለመሰወር ፹፱

፻፲፱ የታክስ ሕጎችን አስተዳደር ስለማደናቀፍ ፹፱

፻፳ ስልጣን ሳይኖር ታክስ መሰብሰብ ፺

፻፳፩ በታክስ ወንጀል መርዳት ወይም ማበረታታት ፺

፻፳፪ ከታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ጋር የተያያዙ ወንጀሎች ፺

vii
፻፳፫ በታክስ ወኪሎች ስለሚፈፀም ወንጀል ፺፩

፻፳፬ ከሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪዎች ጋር በተገናኘ የሚፈጸሙ ወንጀሎች ፺፩

፻፳፭ በድርጅቶች የሚፈፀሙ ወንጀሎች ፺፪

፻፳፮ የታክስ ወንጀል የፈጸሙ ሰዎችን ስም ይፋ ስለማድረግ ፺፫

ምዕራፍ አራት
ሽልማቶች
፻፳፯ የታክስ ስወራን በሚመለከት ለተሰጠ ተጨባጭ መረጃ የሚሰጥ ሽልማት ፺፫

፻፳፰ ለላቀ የሥራ ክንውን የሚሰጥ ሽልማት ፺፬

ክፍል አስራ ስድስት

ልዩ ልዩ ድንጋጌዎች
፻፳፱ ደንብና መመሪያዎችን የማውጣት ሥልጣን ፺፬

፻፴ የመሸጋገሪያ ድንጋጌዎች ፺፬

፻፴፩ የተሻሩ እና ተፈፃሚነት የማይኖራቸው ሕጎች ፺፭

፻፴፪ አዋጁ የሚፀናበት ቀን ፺፭

viii
 አዋጅ ቁጥር ፻፷፮/፳፻፱

የደቡብ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦች እና ሕዝቦች ክልል መንግስት የታክስ አስተዳደር አዋጅ

የታክስ አስተዳደሩ ይበልጥ ቀልጣፋ፣ ውጤታማና ተገማችነት ያለው እንዲሆን ለማድረግ

የክልሉ ታክሶች የሚመሩበት ራሱን የቻለ የታክስ አስተዳደር አዋጅ እንዲኖር ማድረግ
በማስፈለጉ፣

በታክስ ሕጐች አተረጓጐም ረገድ በታክስ አስተዳደሩ ውስጥ በሚፈጠረው ልዩነት ምክንያት
ታክስ ከፋዩ ሲያጋጥመው የነበረውን እንግልት ለማስቀረት የሚያስችል ወጥነት ያለው
የአተረጓጐም ሥርዓት እንዲኖር ማድረግ የሚያስፈልግ በመሆኑ፤

ታክስ ከፋዮች በታክስውሳኔ ረገድ የሚኖራቸውን ቅሬታ ማቅረብ የሚችሉበት ተደራሽነት

ያለው፣ በሚገባ የተደራጀ እና የተቀላጠፈ ውሳኔ መስጠት የሚያስችል የቅሬታ አቀራረብ
ሥርዓት መዘርጋት አስፈላጊ ሆኖ በመገኘቱ፤

በተሻሻለው የደቡብ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልል ሕገ-መንግስት አንቀፅ ፶፩ ንዑስ

አንቀፅ ፫(ሀ) መሰረት የሚከተለው ታውጇል፡፡

ክፍል አንድ
ጠቅላላ

1. አጭር ርዕስ
ይህ አዋጅ “የደቡብ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልል መንግሥት የታክስ
አስተዳደር አዋጅ ቁጥር ፻፷፮/፳፻፱” ተብሎ ሊጠቀስ ይችላል፡፡

2. ትርጉም
ይህንን አዋጅ ጨምሮ ለታክስ ሕጐች አፈፃፀም የቃሉ አገባብ ሌላ ትርጉም የሚያሰጠው
ካልሆነ በስተቀር፡-

1. “የተሻሻለ የግብር ውሳኔ” ማለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፰ መሠረት ባለሥልጣኑ

የሚሰጠው የተሻሻለ የግብር ውሳኔ ነው፡፡
2. “ይግባኝ ሊቀርብበት የሚችል ውሳኔ” ማለት
ሀ) በቅሬታ ላይ የተሰጠ ውሳኔ፣
ለ) የሚከተሉትን ሳይጨምር ባለሥልጣኑ የሚሰጠው ሌላ ማንኛውም ውሳኔ፣
1. የታክስ ውሳኔ፣
2. የታክስ ውሳኔ በመስጠት ሂደት ባለሥልጣኑ የሚሰጠው ውሳኔ፤

1
3. “የጸደቀ ቅጽ” በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፸፱ የተሰጠው ትርጉም ይኖረዋል፡፡
4. “ባለሥልጣን” ማለት የደቡብ ክልል ገቢዎች ባለሥልጣን እና በየአስተዳደር እርከኑ
የሚገኙ የባልስጣንኑን ቅርንጫፎችን ይጨምራል፡፡
5. “ድርጅት" ማለት ኩባንያ፤ የሽርክና ማህበር፣ የመንግሥት የልማት ድርጅት ወይም
የመንግሥት የፋይናንስ ድርጅት ወይም ሌላ በኢትዮጵያ ወይም በውጭ ሀገር
የተመሠረተ ድርጅት ነው፡፡
6. “ኮሚሽን” ማለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፹፮ መሠረት የሚቋቋመው የግብር ይግባኝ
ኮሚሽን ነው፡፡
7. “ኩባንያ” ማለት የራሱ ሕጋዊ ሰውነት ያለው በኢትዮጵያ የንግድ ሕግ መሠረት
የንግድ ሥራ ለመሥራት የተቋቋመ ድርጅት ሲሆን፣ በሌላ ሀገር ሕግ መሠረት
የተመሠረተን ተመሳሳይ የንግድ ድርጅት ይጨምራል፡፡
8. “ወሳኝ ድምፅ ያለው አባል” ማለት ኩባንያን በሚመለከት፣ ለራሱ ጥቅም ሲል
ብቻውን ወይም ግንኙነት ካለው ሰው ጋር በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ መንገድ፡-
ሀ) በኩባንያው ካለው ጥቅም ጋር ተያይዞ ፶% ወይም ከዚያ በላይ ድምፅ
የመስጠት መብት ያለው፤
ለ) በኩባንያው ካለው ጥቅም ጋር ተያይዞ ፶% ወይም ከዚያ በላይ የትርፍ ድርሻ
የሚያገኝ፤ ወይም
ሐ) በኩባንያው ካለው ጥቅም ጋር ተያይዞ ፶% ወይም ከዚያ በላይ የካፒታል
ድርሻ ያለው አባል ነው፡፡
9. “ሰነድ” የሚከተሉትን ይጨምራል፡፡
ሀ) የሂሳብ መዝገብ፣ ሪከርድ፣ የመመዝገቢያ ሰነድ፣ የባንክ መግለጫ፣ ደረሰኝ፣
ኢንቮይስ፣ ቫውቸር፣ ውል ወይም ስምምነት፣ የጉምሩክ ዲክላራሲዮን፤
ለ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፪ መሠረት ፈቃድ በተሰጠው የታክስ ወኪል የተሰጠ
የምስክር ወረቀት ወይም መግለጫ፤ ወይም
ሐ) በኤሌክትሮኒክ የመረጃ ማከማቻ መሳሪያ ውስጥ የተከማቸ ወይም የተያዘ
ማንኛውም መረጃ ወይም ዳታ፣
0. “በግምት የሚከናወን የታክስ ስሌት” ማለት ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፮
መሠረት በግምት የሚያከናውነው የታክስ ስሌት ነው፡፡
01. “የበጀት ዓመት” ማለት ከሐምሌ ፩ እስከ ሰኔ ፴ ቀን ያለው ጊዜ ነው፡፡
02. “የስጋት የታክስ ስሌት” ማለት ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፯ መሠረት
ከስጋት በመነሳት የሚያከናውነው የታክስ ስሌት ነው፡፡
03. “የገንዘብ ክፍያ ትእዛዝ” ማለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፫ መሠረት በባለሥልጣኑ
የሚሰጥ የገንዘብ ክፍያ ትእዛዝ ነው፡፡

2
04. "ዓለም አቀፍ ሰምምነት" ማለት በኢትዮጵያ መንግሥትና በሌላ ሀገር
መንግሥት ወይም መንግሥታት ወይም ዓለም አቀፍ ድርጅት መካከል የሚደረግ
ስምምነት ነው፡፡
05. "ዓለም አቀፍ ድርጅት" ማለት ሉዓላዊ ሥልጣን ያላቸው ሀገራት ወይም
የእነዚህ ሀገራት መንግሥታት አባል የሆኑበት ድርጅት ነው፡፡
06. “ክፍያ ለዘገየበት የሚከፈል ወለድ” ማለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፴፯ መሠረት
የታክስ ክፍያ በመዘግየቱ ምክንያት የሚከፈል ወለድ ነው፡፡
07. “የታክስ ወኪል” ማለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺፩ ወይም ፺፪ መሠረት ፈቃድ
የተሰጠው የታክስ ወኪል ነው፡፡
08. “ፈቃድ ሰጪ ባለሥልጣን” ማለት ፈቃድ፣ የምስክር ወረቀት፣ ስምምነት፣
ወይም ሌላ መብት ለመስጠት በማንኛውም ሕግ የተሾመ ሰው ነው፡፡
09. “ሥራ አስኪያጅ” ማለት
ሀ) ለሽርክና ማህበር ሲሆን ሸሪኩ ወይም የሽርክና ማህበሩ ዋና ሥራ
አስኪያጅ ወይም በዚህ ደረጃ የሚሠራ ወይም ተመሳሳይ ተግባር
የሚያከናውን ሰው፤
ለ) ለኩባንያ ሲሆን፣ የኩባንያው ዋና ሥራ አስፈጻሚ፣ ዳይሬክተር፣ ዋና
ሥራ አስኪያጅ፣ ወይም በኩባንያው ውስጥ ተመሳሳይ ሥልጣን ያለው
ወይም በዚህ ደረጃ የሚሠራ ወይም ተመሳሳይ ተግባር የሚያከናውን
ሰው፤
ሐ) ለሌላ ለማንኛውም ድርጅት፣ የድርጅቱ ዋና ሥራ አስኪያጅ ወይም
በኩባንያው ውስጥ ተመሳሳይ ሥልጣን ያለው ሰው ወይም በዚህ
ችሎታ የሚሠራ ወይም ተመሳሳይ ተግባር የሚያከናውን ሰው ነው፡፡
፳. “አባል” ማለት ኩባንያን በሚመለከት ማንኛውም ባለአክሲዮን ወይም
በኩባንያው ውስጥ ሌላ ማንኛውም የአባልነት ጥቅም ያለው ሰው ነው፡፡
፳፩. “የአባልነት ጥቅም” ማለት ኩባንያን በሚመለከት የአክሲዮን ወይም ሌላ
የባለቤትነት ጥቅም ነው፡፡
፳፪. “ቢሮ” ወይም “የቢሮ ኃላፊ” ማለት እንደቅደም ተከተሉ የፋይናንስና ኢኮኖሚ
ልማት ቢሮ ወይም የፋይናንስና ኢኮኖሚ ልማት ቢሮ ኃላፊ ነው፡፡
፳፫. “የሽርክና ማህበር” ማለት በኢትዮጵያ የንግድ ሕግ መሠረት የተቋቋመ
የሽርክና ማህበር ሲሆን በውጭ ሀገር ሕግ መሠረት የተቋቋመን ተመሳሳይ
አካልም ይጨምራል፡፡

3
፳፬. “ቅጣት” ማለት የታክስ ሕግ በመጣሱ ምክንያት በዚህ አዋጅ ክፍል አስራ
አምስት ምዕራፍ ሁለት ወይም በሌላ የታክስ ሕግ የሚጣል አስተዳደራዊ
ቅጣት ነው፡፡
፳፭. “የገንዘብ ቅጣት ውሳኔ” ማለት ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ ክፍል አስራ አምስት
ምዕራፍ ሁለት መሠረት የሚወስነው የገንዘብ ቅጣት ነው፡፡
፳፮. “ሰው” ማለት ግለሰብ፣ ድርጅት፣ መንግሥት ወይም የአንድ መንግሥት
ንዑስ የፖለቲካ አካል ወይም ዓለም አቀፍ ድርጅት ነው፡፡
፳፯. “በሁለተኛ ደረጃ የሚመጣ ኃላፊነት” ማለት አንድ ሰው በዚህ አዋጅ አንቀጽ
፲፮(፬)፣ ፵(፫(ሐ)፣ ፵፩(፲፪)፣ ፵፪(፰)፣ ፵፫(፲)፣ ፵፮(፩)፣ ፵፯(፩) ወይም ፵፰(፩)
ያለበትን ኃላፊነት (“የመጀመሪያ ኃላፊነት ተብሎ የሚጠቀስ”) በመወጣት
ረገድ ሌላ ሰው ያለበት ኃላፊነት ነው፡፡
፳፰. “በታክስ ከፋዩ የተከናወነ ስሌት” ማለት ታክሱን የማስላት ግዴታ ያለበት
ታክስ ከፋይ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፭ መሠረት ያከናወነው የታክስ ስሌት
ነው፡፡
፳፱. “የታክስ ስሌት ማስታወቂያ” ማለት፡-
ሀ) በገቢ ግብር አዋጅ መሠረት የሚቀርብ የግብር ማስታወቂያ፣
ለ) ወደ ሀገር ውስጥ በገባው ዕቃ ላይ የሚከፈለውን ተጨማሪ እሴት ታክስ
ወይም የኤክሳይዝ ታክስ የሚያሳይ የጉምሩክ ዲክላራሲዮን፣
ሐ) በኤክሳይዝ ታክስ አዋጅ መሠረት የሚቀርብ የኤክሳይዝ ታክስ
ማስታወቂያ፣
መ) በተርን ኦቨር ታክስ አዋጅ መሠረት የሚቀርብ የተርን ኦቨር ታክስ
ማስታወቂያ፣
ሠ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፫ መሠረት የሚቀርብ በቅድሚያ የሚከፈል ታክስ
ማስታወቂያ፤ ወይም
ረ) በታክስ ሕግ መሠረት የታክስ ማስታወቂያ ተብሎ የሚጠቀስ በታክስ
ከፋዩ የሚዘጋጅ የታክስ ስሌት ማስታወቂያ፣
፴. “ታክሱን የማስላት ግዴታ ያለበት ታክስ ከፋይ” ማለት ራሱ ያከናወነውን
የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ማቅረብ የሚገደድ ሰው ነው፡፡
፴፩. “ታክስ” ማለት በታክስ ሕጐች መሠረት የሚጣል ታክስ ሲሆን፣
የሚከተሉትን ይጨምራል፡-
ሀ) በከፋዩ ተቀንሶ የሚቀር ታክስ፣
ለ) በገቢ ግብር አዋጅ መሠረት አስቀድሞ የሚከፈል ወይም በየጊዜው
የሚከፈል ታክስ

4
 ሐ) ቅጣት
መ) ክፍያ በመዘግየቱ ምክንያት የሚከፈል ወለድ ነው፣
፴፪. “የታክስ ስሌት” ማለት የታክስ ስሌት ማስታወቂያ፣ በግምት የሚከናወን
የታክስ ስሌት፣ የስጋት የታክስ ስሌት፣ የታስክ ስሌት ማሻሻያ፣ አስተዳደራዊ
የታክስ ቅጣት ወይም ወለድ ስሌት፣ወይም በታክስ ሕግ መሠረት የሚደረግ
ሌላ ማንኛውም ስሌት ነው፡፡
፴፫. “ከታክስ የመሸሽ ድንጋጌ” ማለት
በክልሉ የገቢ ግብር አዋጅ የተመለከቱት ከታክስ የመሸሽ ድንጋጌዎች ናቸው፡፡
፴፬. “የታክስ ውሳኔ” ማለት
ሀ) በታክስ ከፋዩ የተከናወነውን የታክስ ስሌት የማይጨምር የታክስ ስሌት፣
ለ) ታክሱን የማስላት ግዴታ ያለበት ታክስ ከፋይ በሚያቀርበው ማመልከቻ
ላይ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፱ መሠረት የሚሰጥ ውሳኔ፤
ሐ) በታክስ ከፋዩ እንዲከፈል ወይም ለወደፊት እንዲከፈል በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፵(፪) መሠረት የተሰጠ ውሳኔ፤
መ) በሁለተኛ ደረጃነት የሚመጣን ኃላፊነት ወይም ታክስን ለማስከፈል
የሚወጣን ወጭ ማስመለስን በሚመለከት የሚሰጥ ውሳኔ፤
ሠ) ክፍያ በመዘግየቱ ምክንያት የሚጣልን ወለድ በተመለከተ የተሰጠ
ውሳኔ፤
ረ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፱ ወይም ፶ መሰረት በቀረበ የታክስ ተመላሽ
ማመልከቻ ላይ የሚሰጥ የእምቢታ ውሳኔ፤
ሰ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፱ መሠረት ሊካካስ ከሚችለው በላይ የሆነን
የታክስ ተመላሽ መጠን፣ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፶ መሠረት የሚቀርብን
የተመላሽ ጥያቄ መጠን ወይም በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፶ መሠረት
እንደገና መከፈል የሚኖርበትን የተመላሽ መጠን አስመልክቶ የሚሰጥ
ውሳኔ፤ ወይም
ሸ/ ለባለሥልጣኑ ያልተከፈለ ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ የቀረን ታክስ
በሚመለከት በክልሉ ገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፹፰(፫) መሠረት የሚሰጥ
ውሳኔ፤
፴፭. “የታክስ ማስታወቂያ” ማለት የሚከተሉት ናቸው፡፡
ሀ) በገቢ ግብር አዋጅ መሠረት መቅረብ የሚኖርበት የታክስ ማስታወቂያ፤
ለ) በገቢ ግብር አዋጅ መሠረት በከፋዩ ተቀንሶ የሚያዝን ታክስ
በሚመለከት የሚቀርብ የታክስ ማስታወቂያ፤
ሐ) በኤክሳይዝ ታክስ አዋጅ መሠረት የሚቀርብ ታክስ ማስታወቂያ፤

5
 ሠ) በኤክሳይዝ ታክስ አዋጅ መሠረት የሚቀርብ የታክስ ማስታወቂያ፤
ረ) በተርን ኦቨር ታክስ አዋጅ መሠረት የሚቀርብ የታክስ ማስታወቂያ፤
ሰ) በዚህ አዋጅ መሠረት በታክስ ከፋዩ መቅረብ የሚኖርበት የታክስ
ማስታወቂያ፤
፴፮. “የታክስ ሕግ” ማለት
ሀ) ይህ አዋጅ፤
ለ) የገቢ ግብር አዋጅ፣
መ) የኤክሳይዝ ታክስ አዋጅ፤
ሠ) የቴምብር ቀረጥ አዋጅ፤
ረ) የተርን ኦቨር ታክስ አዋጅ
ሰ) ባለሥልጣኑ ታክሱን፣ ቀረጡን ወይም ክፍያውን የማስተዳደር ኃላፊነት
የተሰጠው እስከሆነ ድረስ ማንኛውም ይህንን ታክስ፣ ቀረጥ፣ወይም
ክፍያ የሚጥል ሌላ ሕግ፤
ሸ) ከዚህ በላይ ባሉት ንዑስ አንቀጾች ሥር በተጠቀሰው ሕግ መሠረት
የሚወጣ ማንኛውም ደንብ ወይም መመሪያ ነው፡፡
፴፯. “የታክስ ሠራተኛ” ማለት
ሀ) የባለሥልጣኑ ዋና ዳይሬክተር፤
ለ) የባለሥልጣኑ ምክትል ዳይሬክተሮች፤
ሐ) የክልሉን የታክስ ሕግ የማስተዳደርና የማስፈፀም ኃላፊነት የተጣለባቸው
ሌሎች የባለሥልጣኑ ኃላፊዎች ወይም ተቀጣሪዎች፤
መ) ባለሥልጣኑን ወክለው ሲሰሩ፡-
1. የክልሉ ፖሊስ አባል፤
2. ሌሎች በባለስልጣኑ ተወክለው የሚሰሩ የመንግስት መስሪያ ቤት
ኃላፊዎችና ሠራተኞች፤
፴፰. “የታክስ ጊዜ” ማለት ከታክስ ጋር በተያያዘ ለባለሥልጣኑ ማስታወቂያ
የሚቀርብበት ታክስ የሚሸፍነው ጊዜ ነው፡፡
፴፱. “ታክስ ለማስከፈል የወጡ ወጪዎች” ማለት፡-
ሀ) ባለሥልጣኑ ያልተከፈለን ታክስ ለማስከፈል የሚያወጣቸው በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፴(፫) የተዘረዘሩ ወጪዎች፤
ለ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፩(፱)(ሀ) የተዘረዘሩት ባለሥልጣኑ ታክስ
ለማስከፈል የሚያስችልን ሀብት ሲይዝ የሚያወጣቸው ወጪዎች
ናቸው፡፡

6
 ፵. “የታክስ እንደራሴ” ማለት ታክስ ከፋዩን በመወከል በኢትዮጵያ ውስጥ
ማንኛውንም ገንዘብ ለመቀበል ወይም ለመክፈል ኃላፊነት ያለበት ግለሰብ
ሲሆን የሚከተሉትን ይጨምራል፡፡
ሀ) የሽርክናን ማህበር በተመለከተ የሽርክና ማህበሩ ሸሪክ ወይም ሥራ
አስኪያጅ፣
ለ) ኩባንያን በተመለከተ የኩባንያው ዳይሬክተር፤
ሐ) ችሎታ የሌለውን ግለሰብ በተመለከተ ችሎታ የሌለውን ግለሰብ
በመወከል ወይም ለዚህ ግለሰብ ጥቅም ገቢ የሚቀበል ህጋዊ ወኪል፣
መ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵ የተጠቀሰውን ታክስ ከፋይ በተመለከተ
በተጠቀሰው አንቀጽ መሠረት የታክስ ከፋዩ ባለአደራ፣
ሠ) ማንኛውንም ታክስ ከፋይ በተመለከተ ለታክስ ሕጎች ዓላማ ሲባል
ባለሥልጣኑ በጽሁፍ በተሰጠ ማስታወቂያ የታክስ ከፋዩ የታክስ
እንደራሴ እንደሆነ ያስታወቀው ግለሰብ ነው፡፡
፵፩. “ታክስ ከፋይ” ማለት ታክስ የመክፈል ግዴታ ያለበት ሰው ሲሆን
የሚከተሉትንም ይጨምራል፡-
ሀ) የገቢ ግብርን በተመለከተ በሠንጠረዥ “ለ” ወይም “ሐ” መሠረት በግብር
ዓመቱ ግብር የሚከፈልበት ገቢ የሌለው በግብር እፎይታ ላይ ያለ
ወይም ኪሳራ ያጋጠመው ሰው፤
ለ) የተርን ኦቨር ታክሰን በተመለከተ የተርን ኦቨር ታክስ ከፋይ ሰው፤
፵፪. “ያልተከፈለ ታክስ” ማለት በመክፈያ ቀን ወይም ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፴፪ የተመለከተውን የታክስ መክፈያ ቀን ያራዘመ ከሆነ በተራዘመው
ጊዜ ውስጥ ያልተከፈለ ታክስ ነው፡፡
፵፫. “ታክስ ቀንሶ ገቢ የማድረግ ኃላፊነት የተጣለበት ሰው" ማለት በክልሉ ገቢ
ግብር አዋጅ ክፍል አስር መሠረት ከተከፋይ ሂሳብ ላይ ታክስ ቀንሶ ገቢ
የማድረግ ግዴታ የተጣለበት ሰው ነው፡፡
፵፬. “ተቀንሶ የሚያዝ ታክስ” ማለት በክልሉ ገቢ ግብር አዋጅ ክፍል አስር
መሠረት ከተከፋይ ሂሳብ ላይተቀንሶ መያዝ ያለበት ታክስ ነው፡፡
፵፭ ማንኛውም በወንድ ጾታ የተገለጸ ሀሳብ የሴትንም ጾታ ያካትታል፡፡

7
3. ትክክለኛ የገበያ ዋጋ

1. የገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፸፯ ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ለታክስ ሕጐች ዓላማ
በአንድ በተወሰነ ጊዜ እና ቦታ የአንድ ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም ጥቅም
ትክክለኛ ዋጋ ነው የሚባለው የዕቃው፣ የንብረቱ፣ የአገልግሎቱ ወይም የጥቅሙ
የወቅቱ እና የቦታው መደበኛ የገበያ ዋጋ ነው፡፡

2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ በተደነገገው መሠረት በአንድ የተወሰነ ጊዜ እና ቦታ

የአንድን ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም ጥቅም ትክክለኛ የገበያ ዋጋ መወሰን
ያልተቻለ እንደሆነ ዋጋውን ለመወሰን ባልተቻለው ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት
ወይም ጥቅም እና ማንኛውም ሌላ ተመሳሳይ ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም
ጥቅም በሚያስገኘው ትክክለኛ ዋጋ መካከል ላለው ልዩነት ተገቢውን ማስተካከያ
በማድረግ የሚገኘው ዋጋ ዋጋውን ለመወሰን ያልተቻለው ዕቃ፣ ንብረት፣
አገልግሎት ወይም ጥቅም ትክክለኛ የገበያ ዋጋ ሆኖ ይወሰዳል፡፡

3. ለዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪ አፈጻፀም፣ አንድ ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም
ጥቅም ከሌላ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም ጥቅም ጋር ተመሳሳይ ነው የሚባለው
ከሌላው ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም ጥቅም ጋር በባህሪይ፣ በጥራት፣
በብዛት በሚሰጠው አገልግሎት በሚይዛቸው ቁሶችና በመልካም ስም ተመሳሳይ
ወይም በሚቀራረብ ሁኔታ ተመሳሳይ የሆነ እንደሆነ ነው፡፡

4. የአንድን ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም ጥቅም ትክክለኛ ዋጋ በዚህ አንቀጽ

ድንጋጌዎች መሠረት መወሰን ያልተቻለ እንደሆነ ከዋጋ አገማመት ጠቅላላ
መርሆዎች ጋር በሚጣጣም መልኩ ትክክለኛው የገበያ ዋጋ በባለሥልጣኑ
የሚወሰን ይሆናል፡፡
5. ለዚህ አንቀጽ አፈፃፀም ለዕቃ፣ ለንብረት፣ ለአገልግሎት ወይም ለጥቅም የተከፈለ
ዋጋ ከዕቃው፣ ከንብረቱ፣ ከአገልግሎቱ ወይም ከጥቅሙ ትክክለኛ የገበያ ዋጋ
የበለጠ ወይም ያነሰ ሊሆን ይችላል፡፡
6. ባለሥልጣኑ የአንድን ዕቃ፣ ንብረት፣ አገልግሎት ወይም ጥቅም ትክክለኛ የገበያ
ዋጋ ለመወሰን የሚያስችል መመሪያ ሊያወጣ ይችላል፡፡

8
፬ ግንኙነት ያላቸው ሰዎች
1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ለታክስ ሕጐች አፈፃፀም ሁለት
ሰዎች ግንኙነት ያላቸው ሰዎች ናቸው የሚባለው ከሁለቱ አንዱ ሰው በሌላኛው
ሰው ትዕዛዝ፣ ጥያቄ፣ አስተያየት ወይም ፍላጎት መሠረት ይንቀሳቀሳል ተብሎ
ሲገመት ወይም ሁለቱም ሰዎች በሌላ ሦስተኛ ወገን ትዕዛዝ፣ ጥያቄ፣ ሃሣብ
ወይም ፍላጎት መሠረት ይንቀሳቀሳሉ ተብሎ ሲታመን ነው፡፡

2. አንድ ሰው የሌላ ሰው ተቀጣሪ ወይም ደምበኛ ስለሆነ ብቻ ወይም ደግሞ ሁለቱም

ሰዎች የሦስተኛ ወገን ተቀጣሪዎች ወይም ደንበኞች በመሆናቸው ብቻ ግንኙነት
ያላቸው ሰዎች ናቸው ሊባሉ አይችሉም፡፡

3. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ አጠቃላይ አነጋገር እንደተጠበቀ ሆኖ፣ የሚከተሉት

ሰዎች ግንኙነት ያላቸው ሰዎች ናቸው፡፡
ሀ) ባለሥልጣኑ ከሁለቱ አንዱ በሌላኛው ትዕዛዝ፣ ጥያቄ፣ አስተያየት ወይም
ፍላጎት መሠረት አይንቀሳቀስም ብሎ ካላመነ በስተቀር፣ አንድ ግለሰብና የዚህ
ግለሰብ ዘመድ፤
ለ) አንድ ድርጅት ወይም የዚህ አንቀጽ ሌሎች ድንጋጌዎች ተፈፃሚ በሚሆንበት
ሁኔታ የዚህ ድርጅት አባል በራሱ ወይም ግንኙነት ካላቸው ሰዎች ጋር
በመሆን በቀጥታ ወይም በአንድ ወይም ከአንድ በላይ በሆኑና በተሳሰሩ
ድርጅቶች አማካይነት የድርጅቱን ፳፭% (ሃያ አምስት በመቶ) ወይም ከዚያ
በላይ የመምረጥ፣ የትርፍ ድርሻ ወይም የካፒታል ደርሻ መብት የሚቆጣጠር
ሲሆን ድርጅቱና የድርጅቱ አባል ግንኙነት ያላቸው ሰዎች ናቸው፡፡

ሐ) ሁለት ድርጅቶች ግንኙነት ያላቸው ናቸው የሚባሉት አንድ ሰው ብቻውን

ወይም የዚህ አንቀጽ ሌሎች ድንጋጌዎች ተፈፃሚ በሚሆኑበት ሁኔታግንኙነት
ካለው ሰው ጋር በመሆን የሁለቱን ድርጅቶች የትርፍ ድርሻ ወይም ካፒታል
በቀጥታ ወይም በሌሎች በተሳሰሩ ድርጅቶች አማካይነት ፳፭%(ሃያ አምስት
በመቶ) ወይም ከዚያ በላይ የሆነ የመምረጥ መብት፣ የተቆጣጠረ እንደሆነ
ነው፡፡

4. የአንድ ግለሰብ ዘመዶች ናቸው የሚባሉት የሚከተሉት ናቸው፤

ሀ) የትዳር ጓደኛ፤
ለ) ቅድመ አያት፣ አያት፣ አባት፣ እናት፣ ወደታች የሚቆጠር ዘመድ፣ ወንድም፣
እህት፣ የወንድም ልጅ፣ የእህት ልጅ፣ አጎት፣ አክስት፣ የአጎት ልጅ፣ የአክስት
ልጅ፣ የእንጀራ እናት፣ የእንጀራ አባት፣ የጉዲፈቻ ልጅ፤

9
 ሐ) የጉዲፈቻ ልጅ ወላጅ፣ ወይም የእርሱ ወይም የእርሷ ባል ወይም ሚስት፤
መ) በዚህ ንዑስ አንቀጽ (ለ) የተገለጹት ግለሰቦች ባል ወይም ሚስት፤

5. የአንድ ግለሰብ የትዳር ጓደኛ የሚባሉት የሚከተሉት ናቸው፡

ሀ) ግለሰቡ ወይም ግለሰቧ በህጋዊ መንገድ ያገባው ወይም ያገባችው፣
ለ) ጋብቻ ሳይኖር ከግለሰቡ ወይም ግለሰቧ ጋር እንደባልና ሚስት አብሮ ወይም
አብራ የሚኖር ወይም የምትኖር፤
6. አንድ የጉዲፈቻ ልጅ ከጉዲፈቻ አድራጊዎች የአንደኛ ደረጃ ዘመዶች ጋር ዝምድና
እንዳለው ይቆጠራል፡፡
ክፍል ሁለት
የታክስ ሕጎችን ስለማስተዳደር

5. የባለሥልጣኑ ኃላፊነት

የታክስ ሕጎችን ሥራ ላይ የማዋልና የማስፈፀም ኃላፊነት የባለሥልጣኑ ነው፡፡

6. የታክስ ሠራተኞች ግዴታዎችና ኃላፊነቶች

1. የታክስ ሠራተኛ በተሻሻለው የደቡብ ክልል ገቢዎች ባለስልጣን ማቋቋሚያ አዋጅ
ቁጥር ፻፵፫/፪፼፬ እና በሌሎች ሕጎች ለታክስ ሕጐች አፈፃፀም ሲባል የተሰጠውን

ማንኛውንም ሥልጣኑን ሊሠራበት ወይም ማንኛውንም ተግባርና ኃላፊነቱን

መወጣት አለበት፡፡
2. የታክስ ሠራተኛ በታክስ ሕጐች በተሰጠው ማንኛውም ሥልጣኑ የሚሠራው
ወይም ማንኛውንም ተግባርና ኃላፊነቱን የሚወጣው ታማኝነትና ፍትሐዊነትን
በተላበሰ መንገድ ሲሆን ታክስ ከፋዩንም በአክብሮት የማስተናገድ ኃላፊነት
አለበት፡፡
3. የታክስ ሠራተኛ ከሚከተሉት ጋር በተያያዘ በታክስ ሕጐች የተሰጠውን ሥልጣን
ሊሠራበት ወይም ኃላፊነቱን ወይም ተግባሩን ሊያከናውን አይችልም፡፡
ሀ) የቀረበለት ጉዳይ ከሠራተኛው የግል፣ የቤተሰብ፣ የንግድ፣ የሙያ፣
የቅጥር ወይም የፋይናንስ ግንኙነት ካለው ሰው ጋር የተገናኘ ከሆነ፣
ለ) በሌላ መልኩ የጥቅም ግጭት የሚያስከትል ከሆነ፣
4. የታክስ ሠራተኛ ወይም ሥራው በቀጥታ የሚመለከተው የቢሮው ሠራተኛ
የታክስ ሂሣብ ሠራተኛ ወይም አማካሪ ወይም የታክስ ማስታወቂያ ለሚያዘጋጅ
ወይም ታክስን አስመልክቶ ምክር ለሚሰጥ ሰው የሂሳብ ሠራተኛ ወይም
አማካሪ በመሆን ሊያገለግል ወይም የዚህ ሰው ተቀጣሪ እንዲሆን የቀረበለትን
ሀሳብ ሊቀበል አይችልም፡፡

10
7. የመተባበር ግዴታ

በየአስተዳደር እርከኑ የሚገኙ የክልሉ የመንግስት ተቋማት፣ ማህበራት፣ ድርጅቶች፣

መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች፣ ግለሰቦች እና የሚመለከታቸው አካላት የታክስ
ሕጎችን በማስፈፀም ረገድ ከባለሥልጣኑ ጋር የመተባበር ግዴታ አለባቸው፡፡

8. የታክስ መረጃ በምስጢር የሚያዝ ስለመሆኑ

1. የታክሰ ሠራተኛ በሥራው አጋጣሚ ያገኛቸውን የማንኛውም መረጃዎችና እና

ሰነዶች ሚስጢራዊነት መጠበቅ አለበት፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ ድንጋጌ የታክስ ሠራተኛ ለሚከተሉት ሰዎች
አንድን ሰነድ ወይም መረጃ ከመግለጽ አይከለክለውም፡፡

ሀ) ኃላፊነቱን ይወጣበት ዘንድ ለባለሥልጣኑ ሌላ ሠራተኛ፤

ለ) በታክስ ሕግ የተደነገገን የታክስ ወንጀል የፈፀመን ሰው ለመክሰስ እንዲሁም
ሌላ ማናቸውም ሕግ የተደነገገን የታክስ ወንጀል የፈፀመን ሰው ለመክሰስ
ይቻል ዘንድ ለሕግ አስፈጻሚ አካል፤
ሐ) ለኮሚሽኑ ወይም ክርክርን በማየት ላይ ላለ ፍርድ ቤት የአንድን ሰው
የታክስ ኃላፊነት ለማረጋገጥ ወይም የቅጣት ኃላፊነትን ወይም ታክስ
በመዘግየቱ ምክንያት የሚከፈል ወለድን ወይም ለወንጀል ጉዳይ
የሚያስፈልግ መረጃ፤
መ) የመረጃ ልውውጥን የሚመለከት በፌዴራል መንግስት የተደረገ ስምምነት
ሲኖር ለውጭ ጉዳይ ሚኒስተር የሚሰጥ መረጃ፤
ሠ) ለክልሉ ዋናው ኦዲተር ሥራውን ለማከናወን በሚያስፈልገው መጠን
የሚሰጥ መረጃ፤
ረ) ለፌዴራል ጠቅላይ ዐቃቤ ሕግም ሆነ ለክልል ፍትህ ቢሮ ሥራውን
ለማከናወን በሚያስፈልገው መጠን የሚሰጥ መረጃ፤
ሰ) ለክልል የታክስ ባለሥልጣን በሚያስፈልጋቸው መጠን የሚሰጥ መረጃ፤
ሸ) የሚሰጠው መረጃ አንድን ግለሰብ ለይቶ የማያሳውቅ ሲሆን፣ የመንግሥትን
ገቢ የመሰብሰብ አገልግሎት ለሚሰጥ ወይም ለስታትስቲክስ መስሪያ ቤት
ሥራውን ለማከናወን በሚያስፈልገው መጠን የሚሰጥ መረጃ፤
ቀ) መረጃ የሚመለከተው ሰው በጽሁፍ ፈቃዱን ከገለጸ ለሌላ ለማንኛውም
ሰው፤
በ) በሌላ ማናቸውም ህግ ስልጣን ለተሰጠው አካል፤

11
 3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) መሠረት ማንኛውንም መረጃ የሚቀበል ሰው፡
ሀ) መረጃው የተገለፀበትን ዓላማ ለማሳካት ካልሆነ በስተቀር የመረጃውን
ሚስጢራዊነት መጠበቅ፤
ለ) መረጃውን የያዙትን ማንኛውንም ሰነዶች ለባለሥልጣኑ የመመለስ፣ ግዴታ
አለበት፡፡
4. በዚህ አንቀጽ “የታክስ ሠራተኛ” የሚከተሉትን ይጨምራል፡-
ሀ) የባለሥልጣኑ አማካሪ ቦርድ አባል የሆነ ወይም የነበረ፣
ለ) ሥራ ተቋራጭን ጨምሮ በማንኛውም ደረጃ በባለሥልጣኑ የተቀጠረ ወይም
በባለሥልጣኑ በአንድ ሥራ ላይ እንዲሠማሩ የተደረገ ማንኛውም ሰው፤
ሐ) የባለሥልጣኑ የቀድሞ ሠራተኛ፣ ተቀጣሪ ወይም ሥራ ተቋራጭ፤

ክፍል ሦስት
ታክስ ከፋዮች

ምዕራፍ አንድ
ስለምዝገባ

፱ ታክስ ከፋዮችን ስለመመዝገብ

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) እና (፫) እንደተጠበቁ ሆነው፣ አስቀድሞ የተመዘገበ
ካልሆነ በስተቀር በታክስ ሕግ መሠረት ታክስ የመክፈል ኃላፊነት ያለበት ሰው
በባለሥልጣኑ ዘንድ ለመመዝገብ ማመልከት አለበት፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) ድንጋጌ፣
ሀ) በኢትዮጵያ የሚያገኘው ገቢ ብቻ በገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፵፱ እና ፶፩
መሠረት ግብር የሚከፈልበት በኢትዮጵያ ነዋሪ ያልሆነ ሰው፣
ለ) በገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፷፪(፪) መሠረት ግብር የሚከፈልበት ገቢ ብቻ
ያለው ግለሰብ፣
ላይ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡
3. ተቀጣሪው አስቀድሞ የተመዘገበ ካልሆነ በስተቀር፣ ከቀጣሪው ጋር ውል የገባ
ተቀጣሪ ይመዘገብ ዘንድ ቀጣሪው የማመልከት ግደታ አለበት፡፡
4. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፫ ድንጋጌ፣ ቀጣሪው እንዲመዘገብ ያላደረገው ተቀጣሪ
በንዑስ አንቀጽ ፩ መሠረት ካለበት የመመዝገብ ግዴታ ነጻ ሊያወጣው አይችልም፡፡
5. ለምዝገብ የሚቀርበው ማመልከቻ፣
ሀ) ባለሥልጣኑ ባጸደቀው ቅጽ መሠረት መቅረብ ይኖርበታል፡፡

12
 ለ) የመስተዳደር ምክር ቤት በሚያወጣው ደንብ በሚወሰነው መሠረት የጣት
አሻራ መለያን ጨምሮ የግለሰቡን ማንነት ከሚያረጋግጥ የሰነድ ማስረጃ ጋር
ተያይዞ መቅረብ አለበት፤
ሐ) ታክስ ከፋዩ ለታክስ የመመዝገብ ግዴታ ካለበት ቀን አንስቶ በ፳፩ ቀናት ውስጥ
ወይም ባለሥልጣኑ በፈቀደው ተጨማሪ ጊዜ ውስጥ መቅረብ አለበት፡፡

6. በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፫ መሠረት ቀጣሪው ለተቀጣሪው የሚያመለክት

በሚሆንበት ጊዜ በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፭(ለ) መሠረት የሚጠየቀው የማንነት
መለያ በተቀጣሪው መቅረብ ይኖርበታል፡፡
7. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፲) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ማንኛውም ሰው በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ያለበት ለምዝገባ የማመልከት ግዴታ ይኸው ሰው በሌላ
ታክስ ሕግ ለአንድ ለተለየ ታክስ ካለበት የመመዝገብ ግዴታ ወይም ካለው አማራጭ
በተጨማሪ ነው፡፡
8. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፩ መሠረት ለመመዝገብ ያመለከተው ሰው
በታክስ ሕግ መሠረት ታክስ የመክፈል ኃላፊነት ያለበት መሆኑን ሲያምንበት
ይመዘግበዋል፤ ለዚህ ሰውም በፀደቀው ቅጽ መሠረት የምስክር ወረቀት አዘጋጅቶ
ይሰጠዋል፡፡
9. ባለሥልጣኑ ለመመዝገብ ማመልከቻ ያቀረበውን ሰው ጥያቄ ያልተቀበለው ከሆነ
የምዝገባውን ጥያቄ የማይቀበለው መሆኑን ማመልከቻው ከቀረበበት ቀን ጀምሮ
ባሉት ፲፬ ቀናት ውስጥ ለምዝገባ ላመለከተው ሰው በጽሁፍ ያሳውቀዋል፡፡
0. አንድ ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ለመመዝገብ ሲያመለክት
ያቀረበውን ማስረጃ ይህ ሰው ተጨማሪ የምዝገባ ማመልከቻ ቅጽ ማቅረብ
ሳያስፈልገው ባለሥልጣኑ ማስረጃውን ይህ ሰው በሌላ የታክስ ሕግ ለአንድ የተለየ
ታክስ እንዲመዘገብ ያለበትን ግዴታ ወይም ለመመዝገብ የተሰጠውን ፈቃድ
ለማሟላት ሊጠቀምበት ይችላል፡፡
01. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፲) ቢኖርም፤ ባለሥልጣኑ የአንድን ሰው ተጨማሪ
ምዝገባ በተሟላ ሁኔታ ለማከናወን የሚያስፈልገውን ማንኛውንም ሌላ ተጨማሪ
መረጃ ያቀርብ ዘንድ ይህንን ሰው ሊጠይቀው ይችላል፡፡
02. በዚህ አንቀጽ መሠረት መመዝገብ ሲኖርበት ያልተመዘገበን ሰው ባለሥልጣኑ
በፀደቀው ቅጽ መሠረት መዝግቦ የምዝገባ የምስክር ወረቀት ሊሰጠው ይችላል፡፡
03. በዚህ አንቀጽ መሠረት የአንድ ሰው ምዝገባ ተፈፃሚ የሚሆነው የዚህን ሰው ምዝገባ
በሚያረጋግጠው የምስክር ወረቀት ላይ ከተመለከተው ቀን ጀምሮ ነው፡፡

13
፲ ለውጦችን ስለማሳወቅ

1. ማንኛውም የተመዘገበ ሰው ከሚከተሉት ወስጥ ማንኛውንም ጉዳይ በተመለከተ

ለውጥ ሲከሰት ለውጡ በተከሰተ በ፴ (በሠላሳ) ቀናት ውስጥ ለባለሥልጣኑ በጽሁፍ
ማሳወቅ አለበት፤
ሀ) ስሙ፣ ቋሚ አድራሻው ወይም የፖስታ አድራሻው፣ የተቋቋመበት
መተዳደሪያ ደንብ ወይም ዋንኛ የሥራ እንቅስቃሴው ወይም እንቅስቃሴዎቹ፤
ለ) ከባለሥልጣኑ ጋር ግንኙነት የሚያደርግበት የባንክ አድራሻ፤
ሐ) ከባለሥልጣኑ ጋር ግንኙነት የሚያደርግበት የኤሌክትሮኒክ አድራሻ፣
መ) ባለሥልጣኑ በመመሪያ የሚወሰናቸው ሌሎች ዝርዝሮች፤

2. የተመዘገበ ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የለውጥ ማስታወቂያ

ሲያቀርብ ይህ ሰው በሌላ የታክስ ሕግ ለአንድ ለተለየ ታክስ ካደረገው ምዝገባ ጋር
በተያያዘ ተመሳሳይ ለውጦችን ማስታወቅን በተመለከተ የተጣለበትን የማስታወቅ
ግዴታ እንደተወጣ ይቆጠራል፡፡

01. ምዝገባን ስለመሰረዝ

1. የመመዝገብ ግዴታ ያለበት ሰው ለሁሉም የታክስ ሕጐች የተጣለበት የመመዝገብ

ግዴታ ሲቋረጥ ምዝገባው እንዲሰረዝለት ለባለስልጣኑ ማመልከት አለበት፣
2. ምዝገባን ለማሰረዝ የሚቀርበው ማመልከቻ
ሀ) በፀደቀው ቅጽ መሠረት፣ እና
ለ) የተመዘገበው ሰው በሁሉም የታክስ ሕጐች የተጣለበት የመመዝገብ ግዴታ
ከተቋረጠበት ቀን አንስቶ ባሉት ፴ (ሰላሳ) ቀናት ውስጥ ወይም
ባለሥልጣኑ በሚሰጠው ተጨማሪ ጊዜ ውስጥ መቅረብ አለበት፡፡

3. አንድ ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማመልከቻ ካቀረበ በሌላ
የታክስ ሕግ ለአንድ የተለየ ታክስ የተደረገው ምዝገባ እንዲሰረዝለት ጭምር
እንዳመለከተ ተደርጎ ይወሰዳል፡፡
4. አንድ ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማመልከቻ ሲያቀርብ
ባለሥልጣኑ ይህ ሰው ሥራውን ያቆመ መሆኑንና በሁሉም የታክስ ሕጎች
የመመዝገብ ግዴታ የሌለበት መሆኑን ካረጋገጠ በኋላ ለዚህ ሰው የጽሑፍ
ማስታወቂያ በመስጠት ምዝገባውን ይሰርዘዋል፡፡
5. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፬ የተመለከተው ምዝገባ የተሠረዘ መሆኑን
የሚገልፀው ማስታወቂያ ማመልከቻው ከቀረበበት ጊዜ ጀምሮ ባሉት ፴ (ሰላሳ)
ቀናት ለአመልካቹ መሰጠት የሚኖርበት ሲሆን፣ ባለሥልጣኑም የምዝገባ

14
 ይሰረዝልኝ ማመልከቻው ከቀረበበት ጊዜ ጀምሮ ባሉት ፺ (ዘጠና) ቀናት ውስጥ
የታክስ ከፋዩን የታክስ ጉዳዮች በተመለከተ የመጨረሻ ኦዲት ሊያደርግ ይችላል፡፡
6. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) በተደነገገው መሠረት አንድ ሰው ምዝገባ
እንዲሰረዝለት ጥያቄ ያላቀረበ እንደሆነ ባለሥልጣኑ ይህ ሰው ሥራውን ሙሉ
በሙሉ ማቆሙን እና ለታክስ ሕጐች ዓላማ የመመዝገብ ግዴታ የሌለበት
መሆኑን እንዲሁም የተፈጥሮ ሰው ከሆነ መሞቱን፣ ኩባንያ ከሆነም መፍረሱን፣
ወይም ሌላ ማንኛውም ሰው ሕልውናው የተቋረጠ መሆኑን ሲያምንበት ለታክስ
ከፋዩ ወይም ለታክስ እንደራሴው የጽሑፍ ማስታወቂያ በመስጠት ምዝገባውን
ይሰርዛል፡፡
7. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) እና (፭) መሠረት የሚደረግ የአንድ ሰው ምዝገባ
መሰረዝ በሌላ ታክስ ሕግ ለአንድ የተለየ ታክስ ዓላማ ሲባል የተደረገ ምዝገባ
መሰረዝንም ይጨምራል፡፡
8. የአንድ ሰው የምዝገባ መሰረዝ ተፈጻሚ የሚሆነው ባለሥልጣኑ በሰጠው የስረዛ
ማስታወቂያ ላይ ከተጻፈው ቀን ጀምሮ ነው፡፡
9. የአንድ ሰው የምዝገባ መሰረዝ በሌላ ታክስ ሕግ አንድን የተለየ ታክስ
የሚመለከት ሲሆን፣ በዚያ የታክስ ሕግ ምዝገባ መሰረዝን በሚመለከት
የሠፈሩትን ግዴታዎች ማሟላት ግዴታ ይሆናል፡፡

ምዕራፍ ሁለት
የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሮች

02. ታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር

ታክስ ከፋዮችን ለመለየት እንዲቻል ባለሥልጣኑ በዚህ ምዕራፍ በተደነገገው

መሠረት ለታክስ ሕጐች ዓላማ ሲባል ለተመዘገበ ሰው “የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር”
በሚል የሚታወቅ ይሰጣል፣ ታክስ ከፋዩም የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን የታክስ
ሕጎች በሚያዙት መሠረት መጠቀም አለበት፡፡

03. የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ስለመሰጠት

1. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፱ መሠረት ለታክስ ሕጎች ዓላማ ሲባል

ለተመዘገቡ ሰዎች የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር አዘጋጅቶ ይሰጣል፡፡
2. ለሁሉም የታክስ ሕጐች አንድ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር የሚሰጥ ሲሆን አንድ
ታክስ ከፋይ በማንኛውም ጊዜ አንድ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ብቻ ይኖረዋል፡፡
3. ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ የታክስ መለያ ቁጥር የሚሰጠው የታክስ ከፋይ መለያ
ቁጥር ማስታወቂያ በመላክ ይሆናል፡፡
15
04. የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር አጠቃቀም

1. የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር የተሰጠው ሰው የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን

በማንኛውም የታክስ ማስታወቂያ፣ ማስታወቂያ ወይም ለታክስ ሕግ ዓላማ ሲባል
በሚቀርብ ወይም ጥቅም ላይ በሚውል ሰነድ ወይም በታክስ ሕግ መሠረት
በሚዘጋጅ ሰነድ ላይ መግለጽ ይኖርበታል፤ እንዲሁም ታክስ ከፋዩ ታክስ ቀንሶ
የማስቀረት ግዴታ ላለበት ሰው ክፍያዎች በሚፈጽምበት ጊዜ የታክስ ከፋይ መለያ
ቁጥሩን መስጠት አለበት፡፡
2. የንግድ ሥራ ለመሥራት ፈቃድ ይሰጠው ዘንድ ማመልከቻ የሚያቀርብ ታክስ
ከፋይ ፈቃድ ለሚሰጠው ባለሥልጣን የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን መስጠት
አለበት፡፡
3. ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንኡስ ፪ በተመለከተው መሠረት ፈቃዱን በሚያድስበት
ጊዜ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ማቅረብ የሚጠበቅበት የመጀመሪያው የፈቃድ
ማመልከቻ ከቀረበ ወዲህ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩ የተቀየረ እንደሆነ ብቻ
ነው፡፡
4. የንግድ ወይም የሥራ ፈቃድ የሚሰጥ የመንግሥት አካል ወይም ተቋም ታክስ
ከፋዩ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን ሳያቀርብ ፈቃድ መስጠት አይችልም፡፡
5. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፮) ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ የታክስ ከፋይ መለያ
ቁጥር ለተሰጠው ሰው ብቻ የሚያገለግል ስለሆነ በሌላ ሰው ጥቅም ላይ ሊውል
አይችልም፡፡
6. የታክስ ወኪል የአንድን ሰው የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ሊጠቀምበት የሚችለው፡-

ሀ) የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩ ባለቤት የሆነው ሰው የታክስ ወኪል የታክስ

መለያ ቁጥሩን ለመጠቀም እንዲችል በጽሑፍ ሲፈቅድለት፣ እና
ለ) የታክስ ወኪሉ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን ለታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩ
ባለቤት የታክስ ጉዳዮች ብቻ ሲጠቀምበት ነው፡፡

05. የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥርን ስለመሰረዝ

1. ባለሥልጣኑ የሚከተሉት ሁኔታዎች ሲያጋጥሙ የጽሑፍ ማስጠንቀቂያ

በመስጠት የአንድን ሰው የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ለመሠረዝ ይችላል፡-

ሀ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፩ መሠረት የታክስ ከፋዩ ምዝገባ ሲሰረዝ፤

ለ) የታክስ ከፋዩ እውነተኛ ማንነት ባልሆነ ማንነት የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩ
የተሰጠ እንደሆነ፤

16
 ሐ) ታክስ ከፋዩ ጥቅም ላይ ያለ ሌላ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ያለው
እንደሆነ፤
2. ባለሥልጣኑ በማንኛውም ጊዜ የጽሑፍ ማስጠንቀቂያ በመስጠት የአንድን ሰው
የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር በመሰረዝ አዲስ የታክስ መለያ ቁጥር ሊሰጠው
ይችላል፡፡
ምዕራፍ ሶስት
የታክስ እንደራሴዎች

06. የታክስ እንደራሴዎች ግዴታዎች

1. አንድ የታክስ እንደራሴ የታክስ ማስታወቂያ ማቅረብንና ታክስ መክፈልንም ጨምሮ

የታክስ ሕግ በታክስ ከፋዩ ላይ የሚጥለውን ማንኛውም ግዴታ የመወጣት ኃላፊነት
አለበት፡፡
2. አንድ ታክስ ከፋይ ሁለትና ከሁለት በላይ የታክስ እንደራሴዎች ያሉት እንደሆነ
እያንዳንዱ የታክስ እንደራሴ በዚህ አንቀጽ ለተመለከቱት ግዴታዎች የአንድነትና
የነጠላ ኃላፊነት አለበት፤ ሆኖም ግን ከታክስ እንደራሴዎቹ መካከል አንዱ የታክስ
ወኪል ግዴታዎችን መወጣት ይችላል፡፡
3. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፬ ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ በታክስ ሕግ በሌላ ሁኔታ
ካልተደነገገ በስተቀር በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት በታክስ እንደራሴ
መከፈል የሚኖርበት ታክስ በታክስ እንደራሴው ይዞታ ወይም ቁጥጥር ሥር ባለው
ገንዘብ ወይም ሀብት መጠን ከታክስ እንደራሴው መሰብሰብ አለበት፡፡

4. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፭) ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ፤ በታክስ እንደራሴው
መከፈል የነበረበት ታክስ ሳይከፈል ሲቀር የታክስ እንደራሴው በታክስ እንደራሴነቱ
ታክሱን ለመክፈል የግል ኃላፊነት የሚኖርበት የታክስ እንደራሴው፡-
ሀ) የተቀበለውን ወይም ሊቀበለው የሚችለውንና ታክስ የሚከፈልበትን ገንዘብ
ያጠፋ፣ ለሌላ ዓላማ ያዋለ ወይም ያስተላለፈ እንደሆነ፣

ለ) የታክስ ከፋዩ ሀብት የሆኑ እና በታክስ እንደራሴው ይዞታ ሥር የነበሩ ወይም

ታክስ መከፈል ከነበረበት ጊዜ በኋላ በይዞታው ሥር የሆኑ እና ለታክሱ ክፍያ
ሊውሉ የሚችሉ ንብረቶችን ወይም ገንዘብ ያስተላለፈ ወይም በከፊል ለሌላ
የሰጠ እንደሆነ ነው፡፡

5. የታክስ እንደራሴው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) መሠረት ለታክስ ክፍያ የግል
ኃላፊነት የማይኖርበት፡

17
 ሀ) በታክስ እንደራሴው የተከፈለው ገንዘብ የዋለው ለታክስ ከፋዩ ጥቅም ሲሆንና
የተከፈለው ገንዘብ በሕግ ከታክስ ከፋዩ ታክስ የመክፈል ግዴታ ቅድሚያ
ሲኖረው፤ ወይም

ለ) ገንዘቡ በተከፈለበት ጊዜ የታክስ እንደራሴው ታክስ ከፋዩ የታክስ ዕዳ ያለበት

መሆኑን ካላወቀ ወይም ሊያውቅ የማይችል ከሆነ ነው፡፡
6. በዚህ አንቀጽ የተደነገገው የታክስ እንደራሴው በታክስ ከፋዩ ላይ በታክስ ሕግ
የተጣለውን ማንኛውንም ግዴታ ሳይወጣ ቢቀር ታክስ ከፋዩ ካለበት ማንኛውም
ግዴታ ነፃ ሊያደርገው አይችልም፡፡

ክፍል አራት
ስለሰነዶች

፲፯ መዝገብ የመያዝ ግዴታዎች

1. ለታክስ ሕግ ዓላማ ሲባል አንድ ታክስ ከፋይ በታክስ ሕግ መያዝ ያለባቸውን
ሰነዶች በኤሌክትሮኒክ መልክ ጨምሮ የመያዝ ግዴታ ያለበት ሲሆን እነዚህም
ሰነዶች የሚያዙት፡
ሀ) በአማርኛ ወይም በእንግሊዝኛ፣
ለ) በኢትዮጵያ ውስጥ፤ እና
ሐ) የታክስ ከፋዩን የታክስ ግዴታ በግልጽ ለማረጋገጥ በሚቻልበት ሁኔታ፣

መሆን አለበት፡፡

2. በታክስ ሕግ በሌላ አኳኋን ካልተደነገገ በስተቀር የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫)
ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ አንድ ታክስ ከፋይ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)
የተመለከቱትን ሰነዶች ከሚከተሉት ረጅም ለሆነው ጊዜ ይዞ የማቆየት ግዴታ
አለበት፡-
ሀ) በንግድ ህግ ለተወሰነው የሰነድ መያዣ የጊዜ ርዝማኔ፣ ወይም
ለ) ሰነዶቹ አግባብነት በሚኖራቸው የታክስ ጊዜ የታክስ ማስታወቂያ
ለባለሥልጣኑ ከቀረበበት ቀን ጀምሮ ለአምስት ዓመታት፣
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) የተመለከተው ጊዜ ከተጠናቀቀ በኋላ በአዋጁ
መሠረት ለሚደረግ ክርክር ወይም በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) ከተመለከተው
ጊዜ በፊት ተግባራዊ በሆነ ሕግ መሠረት ለሚደረግ ክርክር ሰነዱ የሚያስፈልግ
ሲሆን ታክስ ከፋዩ ሁሉም ክርክሮች እስከሚጠናቀቁ ጊዜ ድረስ ሰነዱን ይዞ
የማቆየት ግዴታ አለበት፡፡

18
 4. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ የተመለከተው ሰነድ በአማርኛ ወይም በእንግሊዝኛ
ቋንቋ ተዘጋጅቶ ካልቀረበ በባለሥልጣኑ በጹሁፍ በሚሰጥ ማስታወቂያ
በሚወሰነው ጊዜ ውስጥ ሰነዱ በባለሥልጣኑ ተቀባይነት ባለው ተርጓሚ በታክስ
ከፋዩ ወጪ ወደ አማርኛ ወይም ወደ እንግሊዝኛ ቋንቋ ተተርጉሞ እንዲቀርብ
ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩን ሊያዘው ይችላል፡፡
5. ይህ አንቀጽ ቢኖርም፣ የቢሮው ኃላፊው ባወጣው የዋጋ ማሸጋገሪያ መመሪያ ሰነድ
አያያዝን በተመለከተ የተደነገጉት ተፈፃሚነት ይኖራቸዋል፡፡

፲፰ ሰነዶችን ስለመመርመር

በታክስ ሕግ መሰረት ሰነዶችን እንዲይዝ የሚገደድ ታክስ ከፋይ በዚህ አዋጅ አንቀጽ
፲፯ በተመለከተው በማንኛውም ምክንያታዊ ጊዜ ውስጥ ሰነዶቹን ለባለሥልጣኑ
ምርመራ ዝግጁ የማድረግ ግዴታ አለበት፡፡

፲፱ ደረሰኞች
1. የሂሳብ መዝገብ የመያዝ ግዴታ ያለበት ታክስ ከፋይ ደረሰኞች ከማሳተሙ በፊት
የእነዚህን ደረሰኞች ዓይነትና ብዛት በባለሥልጣኑ ማስፈቀድና ማስመዝገብ
አለበት፡፡
2. ማንኛውም የህትመት አገልግሎት የሚሰጥ ሰው ደረሰኞችን ለማሳተም ከታክስ
ከፋዩ ጥያቄ ሲቀርብለት ደረሰኞቹን ከማተሙ በፊት የእነዚህ ደረሰኞች ዓይነትና
መጠን በባለሥልጣኑ የተፈቀደና የተመዘገቡ መሆናቸውን ማረጋግጥ አለበት፡፡
3. ማንኛውም የሂሣብ መዝገብ የመያዝ ግዴታ ያለበት ታክስ ከፋይ ለሚያከናውነው
ግብይት ደረሰኝ የመስጠት ግዴታ አለበት፡፡
4. ባለሥልጣኑ ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም የሚያግዙ መመሪያዎችን ያወጣል፡፡

@ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች

1. የመስተዳደር ምክር ቤት የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪዎችን የሚመለከት ደንብ

ያወጣል፡፡
2. ደንቡ የሚከተሉትን ጉዳዮች ሊደነግግ ይችላል፡-
ሀ) ታክስ ከፋዮች የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ የመጠቀም ግዴታ እንዳለባቸው፤
ለ) ታክስ ከፋዮች የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ የሚጠቀሙበትን ሁኔታዎች፤
ሐ) በሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ታትሞ የሚወጣው ደረሰኝ ሊይዛቸው ስለሚገባ
መረጃዎች፤
መ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያው ተፈላጊ ባህሪያት፤

19
 ሠ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች አቅራቢዎች የሚያቀርቧቸው መሣሪያዎች
እውቅና እንዲያገኙ መከተል ስለሚገባቸው ስነ-ሥርዓት እና አቅራቢዎቹ
ስላለባቸው ግደታ፤
ረ) ለታክስ ከፋይ የተሸጠን የሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ስለሚመዘገብበት
ሁኔታ፡፡
3. ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም፡-
ሀ) “የጥሬ ገንዘብ መመዝገቢያ መሳሪያ” ማለት በሽያጭ መደበኛ ደረሰኝ ፋንታ
የዕቃዎችን ወይም አገልግሎቶችን ሽያጭ የሚመዘግብና ለማንበብ ብቻ
የሚቻል ማስታወሻን የሚያከማች በኤልክትሮኒክስ ዘዴ ፕሮግራም የሚደረግ
ቺፕ የተገጠመበት በሰርኪዩት የተጋገረ ፕሮግራም የሚጠቀም መሣሪያ ነው፡፡
ለ) “የሽያጭ ነቁጣ መሣሪያ” ማለት የጥሬ ገንዘብ መመዝገቢያ መሣሪያን የሚተካ
ኮምፕዩተራይዝድ የሆነ መሣሪያ ሲሆን፣ የደንበኞችን ትዕዛዝ፣ የትዕዛዙን
አፈጻጸምና ሂደትና የዴቢትና ክሬዲት ካርድ ሂሳብን የመመዝገብና
የመከታተል፣ በክምችት ያለን ዕቃ የመቆጣጠርና የመሳሰሉትን ተግባራት
ለማከናወን የሚያስችል ተጨማሪ አቅም ያለው መሣሪያ ነው፡፡
ሐ) “የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ” ማለት የጥሬ ገንዘብ መመዝገቢያ መሣሪያ
ወይም የሽያጭ ነቁጣ መሣሪያ ነው፡፡

ክፍል አምስት
የታክስ ማስታወቂያዎች

፳፩ የታክስ ማስታወቂያዎችን ስለማቅረብ

1. በታክስ ሕግ የታክስ ማስታወቂያ የማቅረብ ግዴታ የተጣለበት ሰው

ማስታወቂያውን በፀደቀው ቅጽ እና በዚህ አዋጅ መሠረት በሚወጣ ደንብ
በተመለከተው አኳሃን ማቅረብ አለበት፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) እንደተጠበቀ ሆኖ፤ ማንኛውም ታክስ ከፋይ
ባለሥልጣኑ በሚሰጠው የጽሑፍ ማስታወቂያ በተመለከተው ጊዜ ውስጥ፡-
ሀ) አስቀድሞ ለባለሥልጣኑ ያቀረበውን የታክስ ማስታወቂያ የሚያሟላ የታክስ
ማስታወቂያ፤ ወይም
ለ) ባለሥልጣኑ በሰጠው የጽሑፍ ማስታወቂያ የተመለከቱ መረጃዎችን የያዘ
የታክስ ማስታወቂያ፤

ማቅረብ አለበት፡፡

20
 3. ቀደም ሲል የቀረበው የታክስ ማስታወቂያ በታክስ ከፋዩ የተዘጋጀ የራስ ታክስ
ስሌት ማስታወቂያ ከሆነ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪(ሀ) ድንጋጌ ተፈጻሚ
አይሆንም፡፡
4. ባለሥልጣኑ በታክስ ከፋዩ ወይም በታክስ ከፋዩ ስም በቀረበ የታክስ ማስታወቂያ
አይገደድም፡፡ ስለሆነም ባለሥልጣኑ ባገኘው ማንኛውም አስተማማኝ እና ሊረጋገጥ
የሚችል መረጃ ላይ በመመሥረት ታክስ ከፋዩ መክፈል ያለበትን የታክስ መጠን
ሊወስን ይችላል፡፡
5. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፮ እና የዚህ አዋጅ አንቀጽ ፹፪ እንደተጠበቁ ሆነው፣
ማንኛውም ታክስ ከፋይ በሚያቀርበው የታክስ ማስታወቂያ ላይ መፈረም
የሚኖርበት ሲሆን የታክስ ማስታወቂያውም ማስታወቂያው እና ተያያዥ ሰነዶችም
የተሟሉና ትክክለኛ መሆናቸውን ታክስ ከፋዩ የሚያረጋግጥበትን መግለጫ መያዝ
አለበት፡፡
6. ታክስ ከፋዩ፡-
ሀ) ግለሰብ ካልሆነ፣
ለ) ችሎታ የሌለው ግለሰብ ከሆነ፣ ወይም
ሐ) የታክስ ማስታወቂያውን በሌላ ምክንያት ለመፈረም የማይችል ግለሰብ ሲሆንና
ለታክስ ወኪሉ ወይም ለታክስ እንደራሴው በጽሑፍ የውክልና ሥልጣን
የሰጠው ከሆነ፣
የታክስ ከፋዩ የታክስ ወኪል ወይም የታክስ እንደራሴው የታክስ ማስታወቂያውን
ሊፈርም እና በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፭) መሠረት የማረጋገጫ መግለጫ
ሊሰጥ ይችላል፡፡
7. የታክስ ማስታወቂያው በታክስ ከፋዩ የታክስ ወኪል ወይም በታክስ እንደራሴው
የተፈረመ ሲሆን ታክስ ከፋዩ የማስታወቂያውን ይዘት እንደሚያውቅ እና በዚህ
አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፭) እንደተመለከተው ስለማስታወቂያው የተሟላ እና
ትክክለኛ ስለመሆኑ ማረጋገጫ እንደሰጠ ይቆጠራል፡፡

፳፪ የታክስ ወኪል ስለሚሰጠው የታክስ ማስታወቂያ ማረጋገጫ

1. የታክስ ከፋይን የታክስ ማስታወቂያ የሚያዘጋጅ ወይም በታክስ ማስታወቂያ

ዝግጅት ድጋፍ የሚያደርግ የታክስ ወኪል የታክስ ከፋዩን ሰነዶች መመርመሩን
እና እስከሚያውቀው ድረስ የታክስ ማስታወቂያውና ተያያዥ ሰነዶች የታክስ
ማታወቂያው የሚመለከታቸውን መረጃዎች እና ግብይቶች በትክክል የሚያሳዩ
መሆኑን የሚያረጋግጥ በፀደቀው ቅጽ መሠረት የተዘጋጀ የምስክር ወረቀት ለታክስ
ከፋዩ መስጠት አለበት፡፡

21
 2. በዚህ አንቀጽንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተውን የምስክር ወረቀት ለመስጠት
ፈቃደኛ ያልሆነ የታክስ ወኪል የምስክር ወረቀቱን መስጠት ያልፈለገበትን
ምክንያት የያዘ የጽሁፍ መግለጫ ለታክስ ከፋዩ መስጠት አለበት፡፡
3. የታክስ ከፋይን የታክስ ማስታወቂያ የሚያዘጋጅ ወይም በታክስ ማስታወቂያ
ዝግጅት ድጋፍ የሚያደርግ የታክስ ወኪል ከታክስ ማስታወቂያው ጋር በተገናኘ
ለታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የምስክር ወረቀት የሰጠ
ወይም በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) መሠረት መግለጫ የሰጠ መሆኑን በታክስ
ማስታወቂያው ላይ መግለጽ ይኖርበታል፡፡
4. የታክስ ወኪል በዚህ አንቀጽ መሠረት የሰጠውን የምስክር ወረቀት ወይም መግለጫ
ቅጂ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፯(፪) ለተወሰነው ጊዜ ይዞ ማቆየት ያለበት ሲሆን
ባለሥልጣኑ በጽሑፍ ሲጠይቀው ቅጂውን ለባለሥልጣኑ ማቅረብ አለበት፡፡

፳፫ የታክስ ማስታወቂያዎችን አስቀድሞ ስለማቅረብ

1. ሥራውን ያቋረጠ ማንኛውም ታክስ ከፋይ ሥራውን ያቋረጠ መሆኑን ሥራውን

ካቆመበት ቀን ጀምሮ በ፴ (ሰላሳ) ቀናት ውስጥ ለባለሥልጣኑ በጽሑፍ ማሳወቅ
አለበት፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የሚመለከተው ታክስ ከፋይ ሥራውን ባቆመ በ፷
(ስልሳ) ቀናት ውስጥ ወይም ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ በሚሰጠው የጽሑፍ
ማስታወቂያ በሚወስነው ከዚያ ባነሰ ጊዜ ውሰጥ፡-
ሀ) ታክስ ከፋዩ ሥራውን ላቆመበት የታክስ ጊዜ ወይም የታክስ ማስታወቂያ
ጊዜው ላልደረሰ ከዚያ በፊት ለነበረ የታክስ ጊዜ የቅድሚያ ታክስ ማስታወቂያ
ማቅረብ፣ እና
ለ) በቅድሚያ ታክስ ማስታወቂያው መሠረት ሊከፈል የሚገባውን ታክስ መክፈል፣
አለበት፡፡
3. ማንኛውም ታክስ ከፋይ ከኢትዮጵያ ሊወጣ ከሆነና የታክስ ከፋዩ ከኢትዮጵያ
መውጣት በጊዜያዊነት አለመሆኑ የሚገመት ከሆነ ታክስ ከፋዩ ከኢትዮጵያ
ከመውጣቱ በፊት፡
ሀ) የወቅቱን የታክስ ማስታወቂያ እና ከኢትዮጵያ በሚወጣበት ጊዜ የታክስ
ማስታወቂያ የማቅረቢያ ጊዜው ላልደረሰው ከዚያ በፊት ለነበረው የታክስ ጊዜ
የቅድሚያ ታክስ ማስታወቂያ ማቅረብ፣ እና
ለ) በቅድሚያ ታክስ ማስታወቂያው መሠረት መከፈል የሚገባውን ታክስ መክፈል
ወይም ታክሱ የሚከፈልበትን ሁኔታ ለባለሥልጣኑ አጥጋቢ በሆነ አኳኋን
ማመቻቸት፣ አለበት፡፡

22
 4. በማንኛውም የታክስ ጊዜ ታክስ ከፋዩ የታክስ ጊዜውን የታክስ ማስታወቂያ ማቅርብ
በሚገባው ጊዜ አያቀርብም ብሎ ማመን የሚያስችል ምክንያት ሲኖረው
ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ የጽሑፍ ማስታወቂያ በመስጠት፡-
ሀ) ታክስ ከፋዩ ወይም የታክስ እንደራሴው የታክስ ጊዜው የታክስ ማስታወቂያ
ማቅረቢያ ጊዜ ባይደርስም ባለሥልጣኑ በሰጠው ማስታወቂያ በተመለከተው
ጊዜ የቅድሚያ ታክስ ማስታወቂያ እንዲያቀርብ፣ እና
ለ) በቅድሚያ ታክስ ማስታወቂያው የተመለከተውን ታክስ ባለሥልጣኑ በሰጠው
ማስታወቂያ በተመለከተው ጊዜ ውስጥ እንዲከፍል፣ ሊያዝ ይችላል፡፡
5. ታክስ ከፋዩ ከአንድ የታክስ ዓይነት በላይ የሚመለከተው ከሆነ ይህ አንቀጽ
ለእያንዳንዱ ታክስ በተናጠል ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
6. ለዚህ አንቀጽ ዓላማ “ሥራ’’ ማለት ንግድ ወይም ማንኛውም በታክስ ሕግ መሠረት
ታክስ የሚከፈልበትን ገቢ የሚያስገኝ ሌላ ሥራ ሲሆን የመጨረሻ ታክስ ሆኖ
ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ ለባለሥልጣኑ የሚተላለፍ ታክስ የሚከፈልበትን ገቢ
የሚያስገኝ ሥራን አይጨምርም፡፡

፳፬ በአግባቡ የቀረበ የታክስ ማስታወቂያ

ተቃራኒ ማስረጃ እስካልቀረበ ድረስ በታክስ ከፋዩ ወይም በታክስ ከፋዩ ስም ቀርቧል
የተባለ የታክስ ማስታወቂያ በታክስ ከፋዩ ወይም በታክስ ከፋዩ ፈቃድ እንደቀረበ
ይቆጠራል፡፡
ክፍል ስድስት
የታክስ ስሌቶች

፳፭ በታክስ ከፋዩ ስለሚዘጋጅ የታክስ ስሌት

1. በፀደቀው ቅጽ መሠረት ለአንድ የታክስ ጊዜ በታክስ ከፋዩ የተዘጋጀ የታክስ ስሌት
ማስታወቂያ ያቀረበ የራሱን ታክስ ስሌት የሚያዘጋጅ ታክስ ከፋይ በታክስ ስሌት
ማስታወቂያው የገለፀው መጠን ለማንኛውም የዚህ አዋጅ ዓላማዎች የታክስ
ማስታወቂያው ተፈጻሚ ለሚሆንበት የታክስ ጊዜ ዜሮን ጨምሮ ሊከፈል
የሚገባውን የታክስ መጠን ስሌት እንዳቀረበ ተደርጎ ይቆጠራል፡፡

2. በፀደቀው ቅጽ መሠረት ለአንድ የታክስ ጊዜ በታክስ ከፋዩ የተዘጋጀ የታክስ ስሌት

ማስታወቂያ ያቀረበ የራሱን የታክስ ስሌት የሚያዘጋጅ በገቢ ግብር አዋጅ
ሠንጠረዥ “ለ” ወይም “ሐ” መሠረት ታክስ የሚከፈልበትን ገቢ የሚያገኝ ታክስ
ከፋይ በዚሁ የታክስ ጊዜ ኪሣራ የገጠመው እንደሆነ በታክስ ስሌት
ማስታወቂያው የገለፀው የኪሣራ መጠን ለማንኛውም የዚህ አዋጅ ዓላማዎች

23
 የታክስ ማስታወቂያው ተፈጻሚ ለሚሆንበት የታክስ ጊዜ ያጋጠመውን የኪሣራ
ስሌት እንዳቀረበ ተደርጎ ይቆጠራል፡፡

3. በፀደቀው ቅጽ መሠረት ለአንድ የታክስ ጊዜ በታክስ ከፋዩ የተዘጋጀ የተጨማሪ

እሴት ታክስ ማስታወቂያ ያቀረበ የራሱን የታክስ ስሌት የሚያዘጋጅ ለተጨማሪ
እሴት ታክስ የተመዘገበ ታክስ ከፋይ፣ በዚሁ የታክስ ጊዜ በግብዓት ላይ የከፈለው
የተጨማሪ እሴት ታክስ ጠቅላላ መጠን የተጨማሪ እሴት ታክስ ከሚከፈልበት
ሽያጭ ላይ ከሰበሰበው የተጨማሪ እሴት ታክስ ጠቅላላ መጠን የበለጠ እንደሆነ፣
በታክስ ስሌት ማስታወቂያው የገለፀው የታክስ መጠን ለማንኛውም የዚህ አዋጅ
ዓላማዎች የታክስ ማስታወቂያው ተፈጻሚ ለሚሆንበት የታክስ ጊዜ ታክስ
ከሚከፈልበት ሽያጭ ላይ ከሰበሰበው ታክስ በላይ የግብዓት ታክስ መክፈሉን
የሚገልጽ የስሌት ማስታወቂያ እንዳቀረበ ተደርጎ ይቆጠራል፡፡

4. የታክስ ማስታወቂያ፡-
ሀ) ቅጹ በባለሥልጣኑ አስቀድሞ የተሞላ መረጃ የያዘ ቢሆንም፣
ለ) ሊከፈል የሚገባው ታክስ መረጃ በቅጹ ውስጥ እየተሞላ ሳለ በኤሌክትሮኒክ
ዘዴ የተሰላ ቢሆንም፣
በፀደቀው ቅጽ መሠረት በኤሌክትሮኒክስ ዘዴ ተሞልቶ በታክስ ከፋይ የቀረበ
የታክስ ማስታወቂያ የራሱን የታክስ ስሌት በሚያዘጋጅ ታክስ ከፋይ እንደቀረበ
ተደርጎ ይቆጠራል፡፡

፳፮ በግምት የሚከናወን የታክስ ስሌት

1. ማንኛውም ታክስ ከፋይ በታክስ ሕግ መሠረት በማንኛውም የታክስ ጊዜ ማቅረብ

የሚገባውን የታክስ ማስታወቂያ ያላቀረበ እንደሆነ ባለሥልጣኑ በማንኛውም ጊዜ
የሚያገኘውን ማስረጃ መሠረት በማድረግ ለታክስ ጊዜው ታክስ ከፋዩ ሊከፍል
የሚገባውን ታክስ በግምት (“የግምት ስሌት” ተብሎ የሚጠራ) ማስላት የሚችል
ሲሆን የግምት ስሌቱ የሚከተሉትን ይመለከታል፡-
ሀ) የገቢ ግብር አዋጅ ሠንጠረዥ “ለ” ና “ሐ” ኪሰራን በሚመለከት የታክስ
ጊዜውን የኪሳራ መጠን፣
ለ) በተጨማሪ እሴት ታክስ አዋጅ መሠረት በግብዓት ላይ በብልጫ የተከፈለ
የተጨማሪ እሴት ታክስን በሚመለከት ለታክስ ጊዜው በግብዓት ላይ
በብልጫ የተከፈለውን የታክስ መጠን፣
ሐ) በሌላ ማንኛውም ሁኔታ ዜሮ መጠንን ጨምሮ በታክስ ጊዜው ሊከፈል
የሚገባውን የታክስ መጠን፡፡

24
2. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ታክሱ በግምት ለተሰላው
ታክስ ከፋይ የሚከተሉትን ዝርዝር ነጥቦች ያካተተ የታክስ ግምት ስሌት
ማስታወቂያ መስጠት አለበት፡-
ሀ) እንደሁኔታው የተሰላውን የታክስ መጠን፣ ወደፊት የሚሸጋገር የኪሣራ
ወይም በበልጫ የተከፈለን የግብዓት ታክስ መጠን፣
ለ) በተሰላው ታክስ ላይ ሊከፈል የሚገባ የቅጣት መጠን ካለ፣
ሐ) በተሰላው የታክስ መጠን ላይ ሊከፈል የሚገባ የዘገየ ክፍያ ወለድ መጠን
ካለ፣
መ) የታክስ ስሌቱ የሚመለከተውን የታክስ ጊዜ፤
ሠ) ማስታወቂያው ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ በ፴(ሰላሳ) ቀናት ውስጥ ታክሱ፣
ቅጣቱ እና ወለዱ የሚከፈልበትን ቀን፤
ረ) ቅሬታ ማቅረብ የሚችልበትን የጊዜ ገደብ ጨምሮ በታክስ ግምት ስሌቱ ላይ
ቅሬታውን የሚያቀርብበትን አኳሃን፣
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) መሠረት የሚሰጠው የታክስ ግምት ስሌት
ማስታወቂያ ታክሱን በሚጥለው የታክስ ሕግ መሠረት በተዘጋጀው የታክስ ግምት
ስሌት ሊከፈል የሚገባው ታክስ የሚከፈልበትን ጊዜ (“የመጀመሪያው የታክስ
መክፈያ ጊዜ” ተብሎ የሚጠቀስ) ሊለውጥ የማይችል ሲሆን፣ የታክስ ክፍያው
በመዘግየቱ ምክንያት የሚጣል ቅጣትና ወለድ መታሰብ የሚጀምሩት
ከመጀመሪያው የመክፈያ ጊዜ አንስቶ ይሆናል፡፡
4. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ የሚሆነው በታክስ ስሌት ለሚሰበሰብ ታክስ ብቻ ነው፡፡
5. ይህ አንቀጽ በባለሥልጣኑ የተዘጋጀ የታክስ ግምት ስሌት የደረሰው ማንኛውም
ታክስ ከፋይ የግምት ስሌቱ የሚመለከተውን የታክስ ማስታወቂያ የማቅረብ
ግዴታውን አያስቀርም፡፡
6. በባለሥልጣኑ የተዘጋጀ የታክስ ግምት ስሌት ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ከደረሰው
በኋላ ለዚያ የታክስ ጊዜ ታክስ ከፋዩ የሚያቀርበው የታክስ ማስታወቂያ ለታክስ
ጊዜው እንደቀረበ በታክስ ከፋዩ የተዘጋጀ የራስ ታክስ ስሌት ማስታወቂያ ሆኖ
አይቆጠርም፡፡
7. ባለሥልጣኑ በማንኛውም ጊዜ በግምት ላይ የተመሠረተ የታክስ ስሌት ሊያዘጋጅ
ይችላል፡፡
8. ባለሥልጣኑ ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም የሚያግዙ መመሪያዎችን ሊያወጣ ይችላል፡፡

25
፳፯ የስጋት የታክስ ስሌት

1. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፫ ወይም ፵፪ በተመለከቱት ሁኔታዎች በአንድ

የታክስ ጊዜ ማንኛውም ታክስ ከፋይ መክፈል ለሚገባው ታክስ በሚያገኘው
ማስረጃ ላይ በመመሥረት የስጋት ታክስ ስሌት ሊያዘጋጅ ይችላል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ተፈጻሚ ሊሆን የሚችለው፡-
ሀ) ታክስ ከፋዩ ለታክስ ጊዜው የታክስ ማስታወቂያ ያላቀረበ እንደሆነ፣ እና
ለ) ታክሱ በታክስ ስሌት የሚሰበሰብ ሲሆን ብቻ ነው፡፡

3. የስጋት ታክስ ስሌት: -

ሀ) ታክስ ከፋዩ ለታክስ ጊዜው የታክስ ማስታወቂያ የሚያቀርብበት ቀን ከመድረሱ
በፊት ሊዘጋጅ ይችላል፣ እንዲሁም
ለ) በሚዘጋጅበት ጊዜ ፀንቶ ባለ ሕግ መሠረት መዘጋጀት አለበት፡፡
4. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የስጋት ታክስ ስሌት
ለተዘጋጀለት ታክስ ከፋይ የሚከተሉትን ዝርዝር ነጥቦች ያካተተ የስጋት ታክስ
ስሌት ማስታወቂያ በጽሑፍ መስጠት አለበት፡-
ሀ) የተሳለውን የታክስ መጠን፤
ለ) በተሰላው የታክስ መጠን ላይ የሚከፈል ቅጣት ካለ፣
ሐ) የታክስ ስሌቱ የሚመለከተውን የታክስ ጊዜ፣
መ) ታክሱና ቅጣቱ የሚከፈልበትን ጊዜ፣ ይህ ጊዜ የታክሱ የመክፈያ ጊዜ
ከመድረሱ በፊት ሊሆን ይችላል፣
ሠ) ቅሬታ ማቅረብ የሚችልበትን የጊዜ ገደብ ጨምሮ በስጋት ታክስ ስሌቱ ላይ
ቅሬታውን የሚያቀርብበትን አኳኋን፣

5. ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ በሚሰጠው የስጋት ታክስ ስሌት ማስታወቂያ ታክሱ

እና ቅጣቱ ወዲያውኑ እንዲከፈሉ ሊያዝ ይችላል፡፡
6. ይህ አንቀጽ በባለሥልጣኑ የተዘጋጀ የስጋት ታክስ ስሌት የደረሰው ማንኛውም
ታክስ ከፋይ የስጋት ታክስ ስሌቱ የሚመለከተውን የታክስ ማስታወቂያ የማቅረብ
ግዴታውን አያስቀርም፡፡
7. ታክስ ከፋዩ በአንድ የታክስ ጊዜ መክፈል ያለበትን ታክስ በሙሉ ማሰላት
እንዲቻል የስጋት ታክስ ስሌት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፰ መሠረት ሊሻሻል
ይችላል፡፡
8. የስጋት ታክስ ስሌት ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ከደረሰው በኋላ ለዚያ የታክስ ጊዜ
ታክስ ከፋዩ የሚያቀርበው የታክስ ማስታወቂያ ለታክስ ጊዜው እንደቀረበ በታክስ
ከፋዩ የተዘጋጀ የራስ ታክስ ስሌት ማስታወቂያ አይቆጠርም፡፡

26
፳፰ የተሻሻሉ የታክስ ስሌቶች

1. ይህ አንቀጽ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ባለሥልጣኑ፡-

ሀ) የገቢ ግብር አዋጅ ሠንጠረዥ “ለ” ወይም “ሐ” ን በተመለከተ የታክስ ከፋዩ
ኪሳራ ለታክስ ጊዜው በትክክል የተሰላ መሆኑን ፤
ለ) በተጨማሪ እሴት ታክስ አዋጅ መሠረት በብልጫ የተከፈለ የግብዓት
ተጨማሪ እሴት ታክስ መጠንን በተመለከተ ታክስ ከፋዩ በታክስ ጊዜው
በብልጫ የከፈለው የግብዓት ተጨማሪ እሴት ታክስ በትክክል የተሰላ
መሆኑን፣
ሐ) በሌላ በማናቸውም ሁኔታ ታክስ ከፋዩ ዜሮ መጠንን ጨምሮ ለታክስ ጊዜው
መክፈል የሚገባው የታክስ መጠን በትክክል የተሰላ መሆኑን፣
ለማረጋገጥ በሚያገኘው ማስረጃ መሠረት ማንኛውንም የታክስ ስሌት
(“የመጀመሪያው የታክስ ስሌት” ተብሎ የሚጠቀስ) በመለወጥ፣ በመቀነስ
ወይም በመጨመር ሊያሻሽል ይችላል፡፡

2. አግባብነት ባለው የታክስ ሕግ በሌላ አኳኋን ካልተደነገገ በስተቀር፣ ባለሥልጣኑ

በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማንኛውንም የታክስ ስሌት፣
ሀ) በማንኛውም ጊዜ በታክስ ከፋዩ ወይም በታክስ ከፋዩ ስም የማጭበርበር
ድርጊት ሲፈጸም ወይም በከፍተኛ ሁኔታ ወይም በማወቅ የተፈፀመ
የቸልተኝነት ድርጊት ሲኖር፣ ወይም
ለ) በሌላ በማናቸውም ሁኔታ፡-
1. ታክስ ከፋዩ በራሱ የሚያሰላው የታክስ ስሌት ሲሆን ታክስ ከፋዩ የራስ
ታክስ ስሌት ማስታወቂያውን ካቀረበበት ቀንጀምሮ በሚቆጠር ፭(አምስት)
ዓመት ውስጥ፣
2. ለሌላ ማንኛውም የታክስ ስሌት ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ የታክስ ስሌት
ማስታወቂያ ከሰጠበት ቀን ጀምሮ በሚቆጠር ፭(አምስት) ዓመት ውስጥ፣
ሊያሻሽል ይችላል፡፡
3. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ለታክስ ከፋዩ የሰጠውን
የታክስ ስሌት ማሻሻያ ማስታወቂያ ከሚከተሉት ሁኔታዎች ዘግይቶ በተፈጸመው
ጊዜ እንደገና ሊያሻሽል ይችላል፡፡
(ሀ) ለመጀመሪያው የታክስ ስሌት ማስታወቂያ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪(ለ)
ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ፣ ወይም
(ለ) ባለሥልጣኑ የተሻሸለውን የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ከሰጠው
በኋላ ባለው የአንድ ዓመት ጊዜ ውስጥ፡፡

27
 4. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፫(ለ) ተፈጻሚ በሚሆንበት በማናቸውም ሁኔታ
ባለሥልጣኑ የሚያደርገው ተጨማሪ ማሻሻያ መጀመሪያ በተሻሻለው የታክስ
ስሌት ላይ በተደረጉት ለውጦች፣ ቅናሾች ወይም ጭማሪዎች ላይ ብቻ የተገደበ
ይሆናል፡፡
5. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት የተሻሻለውን የታክስ ስሌት በተመለከተ
የሚከተሉትን ነጥቦች ያካተተ የጽሑፍ ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ መስጠት
አለበት፡-
ሀ) ማሻሻያ የተደረገበትን የመጀመሪያ የታክስ ስሌት እና ማሻሻያ ማድረግ
ያስፈለገበትን ምክንያቶች የያዘ መግለጫ፣
ለ) እንደሁኔታው የተሰላውን የታክስ መጠን፣ወደፊት የሚሸጋገር የኪሣራ
ወይም በበልጫ የተከፈለን የግብዓት ታክስ መጠን፣

ሐ) በተሻሻለ የታክስ ስሌት ላይ ሊከፈል የሚገባ የቅጣት መጠን ካለ፣

መ) በተሻሻለው የታክስ ስሌት ላይ ሊከፈል የሚገባ የዘገየ ክፍያ ወለድ መጠን
ካለ፣
ሠ) የተሻሻላ የታክስ ስሌት የሚመለከተውን የታክስ ጊዜ፣
ረ) ማስታወቂያው ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ በሚቆጠር ከ፴(ሰላሳ) ቀናት ባላነሰ
ጊዜ ውስጥ በተሻሻለው የታክስ ስሌት መሠረት መከፈል ያለበትን ተጨማሪ
ታክስ፣ ቅጣት እና ወለድ የሚከፈልበትን ቀን፣
ሰ) ቅሬታ ማቅረብ የሚችልበትን የጊዜ ገደብ ጨምሮ በተሻሻለው የታክስ ስሌት
ላይ ቅሬታውን የሚያቀርብበትን አኳኋን፣
6. በተሻሻለው የታክስ ስሌት መሠረት መከፈል ያለበት ተጨማሪ ታክስ ካለ
በተጨማሪው ታክስ ላይ ለዘገየ ክፍያ የሚከፈል ቅጣትና ወለድ የሚሰላው
በመጀመሪያው የታክስ ስሌት መሠረት ታክሱ መከፈል ከነበረበት ቀን ጀምሮ
ነው፡፡

፳፱ ታክስ ከፋዩ ራሱ ያዘጋጀው የታክስ ስሌት እንዲሻሻል ስለሚቀርብ ማመልከቻ

1. የራሱን የታክስ ስሌት ያዘጋጀ ታክስ ከፋይ ያቀረበውን በራስ የተዘጋጀ የታክስ
ማስታወቂያ ባለሥልጣኑ እንዲያሻሸልለት ለባለሥልጣኑ ሊያመለክት ይችላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የሚቀርበው ማመልከቻ፣
ሀ) ታክስ ከፋዩ ራሱ አዘጋጅቶ ባቀረበው የታክስ ማስታወቂያ ላይ ሊደረጉ ይገባል
ብሎ የሚያምንባቸውን ማሻሻያዎችን እና ማሻሻያዎቹን ማድረግ አስፈላጊ
የሆነበትን ምክንያቶች መግለጽ፣ እና

28
 ለ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፰(፪)(ለ)(፩) በተመለከተው ጊዜ ውስጥ መቅረብ፣
ይኖርበታል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማመልከቻ ሲቀርብለት ማመልከቻው
በቀረበለት በ፻፳ (አንድ መቶ ሃያ) ቀናት ውስጥ ባለሥልጣኑ በሚያወጣው
መመሪያ መሠረት በታክስ ከፋዩ ተዘጋጅቶ የቀረበው የታክስ ስሌት እንዲሻሻል
መወሰን ወይም ማመልከቻውን ውድቅ ማድርግ አለበት፡፡
4. ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ ራሱ ያቀረበው የታክስ ስሌት እንዲሻሻል የወሰነ
እንደሆነ፣
ሀ) የታክስ ስሌት ማሻሻያው በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፰(፩) መሠረት መከናወን፣
እና
ለ) የተሻሻለው የታክስ ስሌት ማስታወቂያ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፰(፭) መሠረት
ለታክስ ከፋዩ እንዲደርሰው መደረግ፣ አለበት፡፡
5. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የሚቀርበውን ማመልከቻ
ያልተቀበለው እንደሆነ ውሳኔውን ለታክስ ከፋዩ በጽሁፍ ያሳውቃል፡፡

ክፍል ሰባት
ታክስንና ሌሎች ክፍያዎችን ስለመሰብሰብና ማስከፈል

ምዕራፍ አንድ
ታክስንና ሌሎች ክፍያዎችን ስለመክፈል

፴ ታክስ ለመንግሥት የሚከፈል ዕዳ ስለመሆኑ

1. በታክስ ሕግ መሠረት በታክስ ከፋዩ ሊከፈል የሚገባውና የመክፈያ ጊዜው የደረሰ

ታክስ ለመንግሥት የሚከፈል ዕዳ ስለሆነ ለባለሥልጣኑ መከፈል አለበት፡፡
2. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፹፪(፪) መሠረት በኤሌክትሮኒክስ አከፋፈል ዘዴ ታክስ
እንዲከፍል በባለሥልጣኑ የተጠየቀ ታክስ ከፋይ ባለሥልጣኑ ሌላ የአከፋፈል ዘዴ
እንዲጠቀም በጽሑፍ ካልፈቀደለት በስተቀር ክፍያውን የሚፈጽመው በኤሌክትሮኒክስ
አከፋፈል ዘዴ ይሆናል፡፡
3. ታክስ ከፋዩ ታክሱን መክፈል ባለበት ጊዜ ካልከፈለ ባለሥልጣኑ ያልተከፈለውን
ታክስ ለማስከፈል በሚወስደው እርምጃ ምክንያት ለሚያወጣው ማንኛውም ወጪ
ኃላፊ ይሆናል፡፡

29
፴፩ በሁለተኛ ደረጃ የሚመጡ ኃላፊነቶች እና ታክስን ለማስከፈል የሚደረጉ ወጪዎች

1. ባለሥልጣኑ የሁለተኛ ደረጃ ኃላፊነት ላለበት ወይም ታክስን ለማስከፈል የተደረገን

ወጪ መክፈል ላለበት ማንኛውም ሰው መከፈል ያለበትን የገንዘብ መጠን እና
ክፍያው የሚፈጸምበትን ቀን የሚገልጽ ማስታወቂያ ይሰጣል፡፡

2. የዚህን አዋጅ ክፍል ሰባት፣ ስምንት፣ ዘጠኝ እና አሥር እንዲሁም አንቀጽ ፻፭ን
በሚመለከት፡-

ሀ) “ታክስ” የሚለው ቃል በሁለተኛ ደረጃ የሚመጣ ኃላፊነትንና ታክስን

ለማስከፈል የሚደረግ ወጪን ይጨምራል፤
ለ) “ያልተከፈለ ታክስ” የሚለው ሀረግ በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ)
የተጠቀሰውና በመክፈያ ጊዜው ያልተከፈለን ታክስ ይጨምራል፤ እንዲሁም
ሐ) “ታክስ ከፋይ” የሚለው ሀረግ በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ)
የተመለከተውን ታክስ የመክፈል ኃላፊነት ያለበትን ሰው ይጨምራል፡፡
3. የሁለተኛ ደረጃ ኃላፊነት ባለበት ሰው የተከፈለ ታክስ ይኸው ኃላፊነት
ከሚመለከተው የታክስ ከፋዩ የመጀመሪያ የታክስ ኃላፊነት ጋር ይካካሳል፡፡

፴፪ የታክስ መክፈያ ጊዜን ስለማራዘም

1. ታክስ ከፋዩ በታክስ ሕግ መሠረት የመክፈያ ጊዜው የደረሰ ታክስ የመክፈያ ጊዜው
እንዲራዘምለት ለባለሥልጣኑ የጽሑፍ ማመልከቻ ሊያቀርብ ይችላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማመልከቻ በሚቀርብበት ጊዜ
ባለሥልጣኑ በቂ ምክንያት መኖሩን ካረጋገጠ በሚያወጣው መመሪያ መሠረት፡

ሀ) ለታክስ ከፋዩ የታክስ መክፈያ ጊዜውን ሊያራዝምለት፣ ወይም

ለ) ባለሥልጣኑ በሚወሰነው መሠረት ታክሱን በመከፋፈል በተወሰነ ጊዜ ውስጥ

እንዲከፍል ሊያደርገው፣ ይችላል፡፡

3. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ለቀረበው ማመልከቻ

የሰጠውን ውሳኔ የሚገለጽ የጽሑፍ ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ይሰጠዋል፡፡
4. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪)(ለ) መሠረት ታክሱን በመከፋፈል በተወሰነ ጊዜ
ውስጥ እንዲከፍል የተፈቀደለት ታክስ ከፋይ የአንድን ጊዜ ክፍያ ካልከፈለ ታክስ
ከፋዩ ክፍያውን ባቆመበት ጊዜ ያለውን ቀሪ ክፍያ በሙሉ እንዲከፍል
ባለሥልጣኑ ወዲያውኑ እርምጃ ሊወስድ ይችላል፡፡

30
 5. የታክስ መክፈያ ጊዜው እንዲራዘም ወይም ታክሱን በመከፋፈል በተወሰነ ጊዜ
ውስጥ እንዲከፍል የተፈቀደለት ታክስ ከፋይ በዘገየው ክፍያ ላይ ከመጀመሪያ
የታክስ መክፈያ ቀን ጀምሮ የሚታሰብ ወለድ የመክፈል ግዴታውን አያስቀርም፡፡

፴፫ በታክስ እና ለሦስተኛ ወገን በሚሰጥ የክፍያ ትዕዛዝ በሚከፈል ገንዘብ ላይ ስለሚኖር

የቅድሚያ መብት

1. ይህ አንቀጽ ለሚከተሉት ክፍያዎች ተፈጻሚነት ይኖረዋል፡-

ሀ) ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ በሚከፈል ታክስ፣ በተጨማሪ እሴት ታክስ፣
በተርንኦቨር ታክስ፣ ወይም በኤክሳይዝ ታክስ፣ እና
ለ) ለሦስተኛ ወገን በሚሰጥ የገንዘብ ክፍያ ትዕዛዝ መሠረት ሊከፈል በሚገባው
ገንዘብ፤
2. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ በሚሆንበት ገንዘብ ባለዕዳ የሆነ፣ የያዘ፣ የተረከበ ወይም
ቀንሶ የሚያስቀር ሰው ይህንን ገንዘብ የመንግሥት ባለአደራ በመሆን የሚይዝ
ስለሆነ ይህ ሰው ሲከስር ወይም ንብረቱ ሲጣራ የመንግሥት ባለአደራ በመሆን
የያዘው ገንዘብ፡-
ሀ) በንብረት ማጣራቱ ሂደት ወይም በኪሳራው የጠቅላላ ንብረቱ አካል ተደርጎ
አይወሰድም፣ እንዲሁም
ለ) ምንም ዓይነት የንብረት ክፍፍል ከመደረጉ በፊት ለባለሥልጣኑ መከፈል
አለበት፡፡
3. በሌላ ማንኛውም ሕግ በተለየ አኳሃን የተደነገገ ቢሮርም ከተከፋይ ሂሣብ ላይ
ተቀንሶ የሚከፈል ታክስ፡-
ሀ) ከማንኛውም ሰው ለሚፈለግ ማንኛውም ዕዳ ወይም ኃላፊነት ማስፈጸሚያ
ሊከበር አይችልም፡፡
ለ) ታክሱ ተይዞ ቀሪ ከሚደረግበት ክፍያ ላይ ከሚፈለጉ ዕዳዎች ሁሉ
የመጀመሪያው ይሆናል፡፡ እንዲሁም
ሐ) በማናቸውም ሕግ ወይም የፍርድ ቤት ትእዛዝ መሠረት ከክፍያው ላይ
ከሚቀነስ ማንኛውም የገንዘብ ክፍያ ቅድሚያ ይኖረዋል፡፡

፴፬ የአከፋፈል ቅደም ተከተል

1. አንድ ታክስ ከፋይ ቅጣትና ክፍያ ለዘገየበት ወለድ የመክፈል ኃላፊነት ሲኖርበትና
ታክስ ከፋዩ የፈፀመው ክፍያ መክፈል ከሚገባው ጠቅላላ የታክስ፣ የቅጣትና
የወለድ መጠን ያነሰ በሚሆንበት ጊዜ የተከፈለው ገንዘብ የሚሸፍነው ዕዳ ቅደም
ተከተል እንደሚከተለው ይሆናል፡-

31
 ሀ) በመጀመሪያ ዋናውን የታክስ ዕዳ ለመክፈል፤
ለ) ቀጥሎ ክፍያ ለዘገየበት የሚከፈል ወለድ፣
ሐ) ቀሪው ገንዘብ ለቅጣት መክፈያ ይውላል፡፡
2. ማንኛውም ታክስ ከፋይ ክፍያ በሚፈጽምበት ጊዜ ከአንድ በላይ የታክስ ዕዳ
የሚፈለግበት ከሆነ ክፍያው የሚሸፍነው ዕዳ ቅደም ተከተል ዕዳው በተፈጠረበት
ጊዜ ቅደም ተከተል መሠረት ይሆናል፡፡

፴፭ ለታክስ አከፋፈል የሚቀርብ ዋስትና

1. ባለሥልጣኑ የመንግሥትን ገቢ ለመጠበቅ አስፈላጊ መስሎ ሲታየው አስፈላጊ ነው

በሚለው መጠንና አኳኋን ታክሱ ከፋዩ ዋስትና እንዲያቀርብ ሊያስገድደው
ይችላል፡፡ ታክስ ከፋዩ ዋስትና እንዲያቀርብ የሚጠየቀውም፡-

ሀ) የመክፈያ ጊዜው ለደረሰ ወይም የመክፈያ ጊዜው ለሚደርስ ታክስ መክፈያ፤

ወይም

ለ) በታክስ ሕግ መሠረት ተመላሽ ለሚጠይቅ ታክስ ከፋይ ቅድመ-ሁኔታ፤

ይሆናል፡፡

2. በዚህ አንቀጽ መሠረት የሚሰጥ ዋስትና ባለሥልጣኑ የሚጠይቃቸው ተገቢ

ቅድመ ሁኔታዎች እንደተጠበቁ ሆነው በጥሬ ገንዘብ ወይም በባንክ ዋስትና ሊሰጥ
ይችላል፡፡
3. ታክስ ከፋዩ ዋስትና የማቅረብ ግዴታ የሚኖርበት ባለሥልጣኑ፡-

ሀ) የሚፈለገው የዋስትና መጠን፤

ለ) ዋስትናው የሚቀርብበትን አኳኋን፤ እና

ሐ) ዋስትናው የሚቀርብበትን ቀን የሚገልጽ የጽሑፍ ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ

የሰጠ እንደሆነ ብቻ ነው፡፡

4. ለዚህ ክፍል ዓላማ ሲባል ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ በተደነገገው መሠረት
ያላቀረበው የዋስትና መጠን የታክስ ከፋዩ ያልተከፈለ ታክስ ተደርጎ ይቆጠራል፡፡

፴፮ ስለጥበቃ

1. ይህ አንቀጽ በሚከተሉት ሰዎች ላይ ተፈጻሚ ይሆናል፡-

ሀ) በገቢ ግብር ሕግ መሠረት ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ታክስ ቀንሶ ለባለሥልጣኑ
የከፈለ ሰው፤

32
 ለ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፮(፩) መሠረት ለባለሥልጣኑ ታክስ የከፈለ የታክስ
እንደራሴ፣
ሐ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵ መሠረት ለባለሥልጣኑ ታክስ የከፈለ ተረካቢ፣ወይም
መ) ለሦስተኛ ወገን በሚሰጥ የክፍያ ትዕዛዝ መሠረት ለባለሥልጣኑ ገንዘብ የከፈለ
ሰው፡፡
2. ይህ አንቀጽ ተፈፃሚ የሚሆንበት ሰው ታክስ ከፋዩን በመወከል በታክስ ሕግ
መሰረት ለባለሥልጣኑ የከፈለው ገንዘብ በታክስ ከፋዩ እንዲተካለት የመጠየቅ
መብት አለው፡፡

ምዕራፍ ሁለት
ለዘገየ ክፍያ የሚከፈል ወለድ

፴፯ ለዘገየ ክፍያ የሚከፈል ወለድ

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፰) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ በታክስ መክፈያ ጊዜው
ወይም ከዚያ በፊት ታክሱን ያልከፈለ ታክስ ከፋይ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(፪) በተመለከተው መጣኔ መሠረት ታክሱ መከፈል ከነበረበት ቀን ጀምሮ ተከፍሎ
እስካላቀበት ቀን ድረስ ባልተከፈለው መጠን ላይ ለዘገየው ክፍያ ወለድ
የመክፈልግዴታ አለበት፡፡
2. የዘገየ ክፍያ የወለድ መጣኔ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተው ጊዜ
ከመጀመሩ በፊት ባለው ሩብ ዓመት በንግድ ባንኮች ሥራ ላይ በዋለው ከፍተኛው
የማበደሪያ ወለድ መጣኔ ላይ ፲፭% (አሥራ አምስት በመቶ) ተጨምሮበት
ይሆናል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የዘገየ ክፍያ ወለድ የተከፈለበት ታክስ
መከፈል የማይኖርበት ታክስ ሆኖ የተገኘ እንደሆነ ለታክሱ ከፋዩ ይመለስለታል፡፡
4. በዚህ አንቀጽ መሠረት በዘገየ ክፍያ ላይ የሚታሰብ ወለድ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፻
መሠረት ታክስን በመክፈያ ጊዜው ባለመክፈል ከሚጣለው ቅጣት በተጨማሪ
ይሆናል፡፡
5. በዚህ አንቀጽ መሠረት በዘገየ ክፍያ ላይ የሚታሰብ ወለድ በነጠላ ወለድ የሚሰላ
ሲሆን የሚታሰበውም በየቀኑ ይሆናል፡፡
6. ባለሥልጣኑ በዘገየ ክፍያ ላይ ወለድ የመክፈል ግዴታላለበት ታክስ ከፋይ መክፈል
ያለበትን የወለድ መጠንና የመክፈያ ጊዜውን የሚገልጽ ማስታወቂያ ይሰጠዋል፡፡
7. ታክስ ከፋዩ መክፈል ያለበትን በዘገየ ክፍያ ላይ የሚታሰብ ወለድ የሚገልፀው
ማስታወቂያ ባለሥልጣኑ የሚሰጠውን የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ጨምሮ
በማንኛውም ማስታወቂያ ውስጥ ሊካተት ይችላል፡፡
33
 8. በሚከተሉት ሁኔታዎች ማስታወቂያው በተሰጠበት እና ክፍያው በተፈፀመበት
መካከል ላለው ጊዜ የዘገየ ክፍያ ወለድ አይታሰብም፡፡

ሀ) ባለሥልጣኑ በታክስ ሕግ መሠረት ከታክስ ከፋዩ የሚፈለገውን የታክስ ዕዳ

የታክስ ስሌት ማስታወቂያን ጨምሮ በማንኛውም የጽሑፍ ማስታወቂያ
ያሳወቀው እንደሆነ፤ እና

ለ) ታክስ ከፋዩ ማስታወቂያው እስከተሰጠበት ቀን ድረስ መክፈል የሚጠበቅበትን

የዘገየ ክፍያ ወለድ ጨምሮ በማስታወቂያው የተመለከተውን የታክስ ዕዳ
በሙሉ በማስታወቂያው በተገለጸው የመክፈያ ቀን የከፈለ ከሆነ፤

9. ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ በሚከፈል ታክስ ወይም በሁለተኛ ደረጃ ኃላፊነት

በሚከፈል ታክስ ላይ የሚታሰብ የዘገየ ክፍያ ወለድ መከፈል ያለበት ይኸው
ኃላፊነት ባለበት ሰው ብቻ በመሆኑ ከሌላ ማንኛውም ሰው ሊጠየቅ አይችልም፡፡
0. በዘገየ ክፍያ ላይ የሚታሰብ ወለድ ጠቅላላ መጠን ከታክስ ከፋዩ የታክስ ዕዳ
ሊበልጥ አይችልም፡፡
01. ለዚህ አንቀጽ ዓላማ “ታክስ” በዘገየ ክፍያ ላይ የሚታሰብ ወለድን አይጨምርም፡፡

ምዕራፍ ሦስት
ያልተከፈለን ታክስ ስለማስከፈል

፴፰ የታክስ ስሌቶችን ስለማስፈጸም

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ታክስ ከፋዩ በዚህ አዋጅ አንቀጽ
፶፭ በተመለከተው ጊዜ ውስጥ ቅሬታ ካለቀረበ ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ
የሚሰጠው የታክስ ስሌት የቅሬታ ማቅረቢያ ጊዜው ካበቃበት ቀን ጀምሮ
የመጨረሻ እና ተፈጻሚነት ያለው ይሆናል፡፡
2. ታክስ ከፋዩ በታክስ ስሌቱ ላይ ቅሬታ ካቀረበ፣ የታክስ ስሌቱ ከሚከተሉት
የዘገየው ሁኔታ በተፈጸመበት ጊዜ የመጨረሻ ይሆናል፡-

ሀ) ታክስ ከፋዩ ለታክስ ይግባኝ ኮሚሽን በታክስ ስሌቱ ላይ ይግባኝ ካለቀረበ፣

በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፹፯ የተመለከተው የይግባኝ ማቅረቢያ ጊዜ ሲጠናቀቅ፣

ለ) ታክስ ከፋዩ ለታክስ ይግባኝ ኮሚሽን በታክስ ስሌቱ ላይ ይግባኝ ካቀረበ፣ በዚህ
አዋጅ አንቀጽ ፶፯ የተመለከተው ለክልሉ ከፍተኛ ፍርድ ቤት ይግባኝ
የሚቀርብበት ጊዜ ሲጠናቀቅ፣

34
 ሐ) ታክስ ከፋዩ ለከፍተኛ ፍርድ ቤት በታክስ ስሌቱ ላይ ይግባኝ ካቀረበ፣ በዚህ
አዋጅ አንቀጽ ፶፰ የተመለከተው ለክልሉ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ይግባኝ
የሚቀርብበት ጊዜ ሲጠናቀቅ፣ ወይም

መ) ታክስ ከፋዩ ለክልሉ ጠቅላይ ፍርድ ቤት በታክስ ስሌቱ ላይ ይግባኝ ካቀረበ፣

ፍርድ ቤቱ የመጨረሻ ውሳኔ ሲሰጥ፡፡

3. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪ ድንጋጌ በክርክር ላይ ያለን ታክስ በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፶፮(፪) እና ፶፯(፭) መሠረት ከመክፈል አይከለክልም፡፡
4. የመጨረሻ በሆነ የታክስ ስሌት የሚፈለግበትን ታክስ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
፩ እና ፪ መሠረት ያልከፈል ታክስ ከፋይ ግዴታውን ያልተወጣ የታክስ ባለዕዳ
ይሆናል፡፡

፴፱ በሀብት ላይ የሚቀርብ የቀደምትነት መብት ጥያቄ

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪ እና በሚመለከተው አካል የተመዘገበ ማንኛውም

የቀደመ ዋስትና የተሰጠበት መብት እንደተጠበቁ ሆነው፣ በታክስ ሕግ መሠረት
ታክስ ከፋዩ መክፈል የሚገባው የመክፈያ ጊዜው የደረሰ ታክስ በሙሉ ተከፍሎ
እስከሚያልቅ ድረስ ባለሥልጣኑ በታክስ ከፋዩ ሀብት ላይ የቀደምትነት መብት
ይኖረዋል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ የተመለከተው የቀደመ ዋስትና የተሰጠበት መብት
ባንኮች ዋስትና የተቀበሉባቸው የገንዘብ ጥያቄዎችና የተቀጣሪዎችን የደመወዝ
የቅድሚያ መብት ይጨምራል፡፡ ሆኖም በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፴፫(፩)(ሀ)
ከተመለከቱት ታክሶች ጋር በተገናኘ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡
3. ማንኛውም ታክስ ከፋይ ታክስ የመክፈል ግዴታውን ያልተወጣ እንደሆነ
ባለሥልጣኑ ያልተከፈለውን ታክስ እና ታክሱን ለማስከፈል የሚወሰደው እርምጃ
የሚያስከትለውን ወጪ ማስከፈል እንዲቻል በታክስ ከፋዩ ሀብት ላይ
የባለሥልጣኑን የዋስትና መብት እንዲመዘግብ ንብረቱን ለመዘገበው አካል
እንደሚያመለክት የሚገልጽ ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ይሰጣል፡፡
4. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) የተገለፀው ማስታወቂያ የደረሰው ታክስ ከፋይ
ማስታወቂያው በደረሰው በ፴ ቀናት ውስጥ ታክሱን ያልከፈለ እንደሆነ፣
ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ በሰጠው ማስታወቂያ የተመለከተው የታክስ ከፋዩ
ሀብት ላልተከፈለው ታክስ እና ታክሱን ለማስከፈል ለሚደረግ ወጪ በዋስትና
እንዲያዝ ንብረቱን ለመዘገበው አካል የጽሁፍ ትዕዛዝ ይሰጣል፡፡

35
 5. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) መሠረት ባለሥልጣኑ ታክስ የሚፈለግበት ሰው
ሀብት በዋስትና ተይዞ እንዲቆይ ትዕዛዝ በሚሰጥበት ጊዜ መዝጋቢው ባለሥልጣን
ሀብቱ በዋስትና እንዲያዝ የደረሰውን የጽሑፍ ትዕዛዝ ምንም ዓይነት ክፍያ
ሳይጠይቅ እንደማንኛውም በሀብቱ ላይ እንዳለ የንብረት መያዣ ወይም የዋስትና
ሰነድ ይመዘግባል፤ ቀደም ሲል የተሰጠ የመያዣ መብት እንደተጠበቀ ሆኖ፣
የመያዣው ወይም የዋስትናው ምዝገባ የሚፈለገውን ታክስ ለማስከፈል
በማናቸውም መልኩ በሕግ እንደተሰጠ መያዣ ወይም ዋስትና ሆኖ ይቆጠራል፡፡
6. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፭) መሠረት በዋስትና የተረጋገጠውን
ታክስ በሙሉ ሲቀበል ባለሥልጣኑ መዝጋቢው ባለሥልጣን በዚህ አንቀጽ ንዑስ
አንቀጽ (፬) ሥር በተሰጠው ትዕዛዝ መሠረት ያካሄደውን ምዝገባ እንዲሰረዘው
ማስታወቂያ የሚሰጠው ሲሆን መዝጋቢው ባለሥልጣንም ያለ ምንም ክፍያ
የዋስትናውን ምዝገባ ይሰርዛል፡፡
7. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) መሠረት ባንኮች ዋስትና የተቀበሉባቸው ሀብቶች
የቀደምትነት መብት የሚኖራቸው ብድሩ ከመሰጠቱ በፊት ታክስ ከፋዩ የታክስ
ዕዳ የሌለበት መሆኑ በባለሥልጣኑ የተረጋገጠ ሲሆን ብቻ ነው፡፡

፵ የተረካቢዎች ግዴታዎች

1. ማንኛውም ተረካቢ የአንድን ታክስ ከፋይ ሀብት በኢትዮጵያ ውስጥ ተረካቢ ሆኖ

ከተሾመ ወይም ሀብቱ በይዞታው ሥር ከገባ ከሁለቱ ከሚቀድመው ጊዜ ጀምሮ
ባሉት ፲፬ (አሥራ አራት ቀናት) ውስጥ ለባለሥልጣኑ በጽሑፍ ማሳወቅ አለበት፡፡
2. ባለሥልጣኑ ሀብቱ በተረካቢው ቁጥጥር ሥር ባለው ታክስ ከፋይ ያልተከፈለውን
የታክስ ዕዳ እና ወደፊት የሚከፈለውን የታክስ መጠን በመወሰን በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፩) የተገለፀው የጽሑፍ ማስታወቂያ በደረሰው በ፴ ቀናት ውስጥ
ለተረካቢው ማሳወቅ አለበት፡፡
3. የዚህ አንቀጽንዑስ አንቀጽ (፬) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ተረካቢው

ሀ) ከባለሥልጣኑ አስቀድሞ ፈቃድ ካላገኘ በስተቀር በእጁ የሚገኘውን የታክስ

ከፋዩን ሀብት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) የተመለከተው ማስታወቂያ
ሳይደርሰው ወይም ማስታወቂያ ሳይሰጠው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪)
የተመለከተው የ፴ (የሰላሳ) ቀናት ጊዜ ከማለፍ በፊት መሸጥ ወይም
በማናቸውም ሁኔታ ማስተላለፍ አይችልም፡፡

36
 ለ) ከሀብቱ ሽያጭ ገንዘብ ላይ ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪)
መሠረት የገለጸውን የታክስ መጠን ወይም ባለሥልጣኑ የተስማማበትን
የታክስ መጠን ቀንሶ ማስቀመጥ አለበት፡፡ እንዲሁም

ሐ) የሀብቱ ባለቤት በሆነው ታክስ ከፋይ መከፈል ላለበት ታክስ ከሀብቱ ሽያጭ
ገቢ ተቀንሶ መቀመጥ ባለበት የገንዘብ መጠን ልክ በግል ተጠያቂ ይሆናል፡፡

4. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) ድንጋጌ ተረካቢው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪)
እንዲከፍል ከተጠየቀው ታክስ በማስቀደም የሚከተሉትን ክፍያዎች ከመፈፀም
አይከለክለውም፡-

ሀ) በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) በተጠቀሰው ማስታወቂያ ከተመለከተው

ገንዘብ በሕግ የቅድሚያ መብት ያለውን ዕዳ፣

ለ) የተረካቢውን አበል ጨምሮ ተረካቢው በተረካቢነት ችሎታው

የሚያወጣቸውን ወጪዎች፣

5. ሁለትና ከዚያ በላይ የሆኑ ሰዎች አንድን ታክስ ከፋይ በተመለከተ ተረካቢ
በሚሆኑበት ጊዜ በዚህ አንቀጽ የተመለከቱት ግዴታዎችና ኃላፊነቶች በሁለቱም
ተረካቢዎች ላይ በአንድነትና በነጠላ ተፈጻሚ የሚሆኑ ሲሆን፤ ግዴታዎቹ
ከሁለቱ በአንዱ ተረካቢ ሊከናወኑ ይችላሉ፡፡
6. ለዚህ አንቀጽ ዓላማ “ተረካቢ” ማለት በኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝን የታክስ
ከፋይንወይም የሟች ታክስ ከፋይን ሀብት በተመለከተ ከሚከተሉት አንዱ ሰው
ነው፡-

ሀ) የኩባንያ አጣሪ፣
ለ) በፍርድ ቤት ወይም ከፍርድ ቤት ውጪ የተሾመ ተረካቢ፤
ሐ) የከሰረ ሰው ባለአደራ፣
መ) በመያዣ የተሰጠን ንብረት በይዞታው ሥር ያደረገ ሰው፤
ሠ) የሟችን ሀብት የሚያጣራ ውርስ አጣሪ፤

፵፩ ሀብትን ስለመያዝ

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ባለሥልጣኑ ታክሱን
በመክፈያ ጊዜው ላልከፈለ ታክስ ከፋይ የሚፈለግበትን ታክስ ማስጠንቀቂያ
በደረሰው በ፴ (በሰላሳ) ቀናት ውስጥ ካልከፈለ የታክስ ከፋዩ ሀብት እንዲያዝ

37
 ትዕዛዝ (“የመያዣ ትዕዛዝ” ተብሎ የሚጠቀስ) የሚሰጥ መሆኑን የሚገልጽ
ማስጠንቀቂያ ለታክስ ከፋዩ ሊሰጠው ይችላል፡፡
2. ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ የሚፈለግበትን ታክስ የሚከፍል ለመሆኑ ስጋት መኖሩን
ካረጋገጠ የመያዣ ትዕዛዙን ወዲያውኑ ሊሰጥ ይችላል፡፡
3. ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) በተሰጠው ማስጠንቀቂያ
በተመለከተው ጊዜ ውስጥ ታክሱን ካልከፈለ ወይም በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(፪) የተመለከተው መኖሩ ሲረጋገጥ ባለሥልጣኑ የመያዣ ትዕዛዙን ለታክስ ከፋዩ
ሊሰጥ ወይም የታክስ ከፋዩን ሀብት በይዞታው ሥር ባደረገ በማንኛውም ሰው ላይ
ሊያስተላልፍ ይችላል፡፡
4. የመያዣ ትዕዛዙ ከዚህ በታች ከተዘረዘሩት በስተቀር በማንኛውም የታክስ ከፋዩ
ሀብት ላይ ተፈጻሚ ሊሆን ይችላል፡፡

ሀ) በሀብቱ ላይ የቀደምትነት መብት ባላቸው የገንዘብ ጠያቂዎች በተያዘ

ንብረት፣
ለ) በማናቸውም የፍርድ ሂደት ዕገዳ በተደረገበት ወይም የአፈፃፀም ትአዛዝ
በተሰጠበት ንብረት፣
ሐ) በኢትዮጵያ ሕግ መሠረት ሊታገድ በማይችል ንብረት፣
5. በታክስ ከፋዩ ንብረት ላይ የመያዣ ትዕዛዝ ከተሰጠ ወይም የሚሰጥ ከሆነ
ባለሥልጣኑ በጽሑፍ በሚሰጥ ማስታወቂያ የሚያዘውን ሀብት በሚመለከት
በማስረጃነት ሊያገለግል የሚችል ማንኛውንም ሰነድ ወይም መግለጫ የያዘ
ማንኛውም ሰው ይህን ሰነድ ወይም መግለጫ ለባለሥልጣኑ እንዲያቀርብ
ሊጠይቀው ይችላል፡፡
6. በመያዣ ትዕዛዙ መሠረት ንብረት በሚያዝበት ጊዜ የፖሊስ መኮንን በቦታው
እንዲገኝ ባለሥልጣኑ ትዕዛዝ ሊሰጥ የሚችል ሲሆን የተያዘውም ንብረት ደህንነቱ
በሚረጋገጥበት ሁኔታ እንዲቀመጥ ማድረግ አለበት፡፡
7. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት የታክስ ከፋዩን ንብረት በሚይዝበት ጊዜ
የሚከተሉትን ነጥቦች የያዘ ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ይሰጠዋል፡-

ሀ) የተያዘውን ንብረት እና ያልተከፈለውን የታክስ መጠን፣

ለ) ታክስ ከፋዩ በማስታወቂያው በተገለጸው ሀብቱ ተይዞ በሚቆይበት ጊዜ ውስጥ
የሚፈለግበትን ታክስ የማይከፍል ከሆነ ሀብቱን እንደሚሸጠው፤
8. ለዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) (ሀ) ድንጋጌ አፈጻፀም ሲባል “ሀብት ተይዞ
የሚቆይበት ጊዜ” ማለት፤

38
 ሀ) ለሚበላሹ ዕቃዎች የዕቃዎቹን ሁኔታ ግምት ውስጥ በማስገባት ባለሥልጣኑ
በቂ ነው ብሎ የሚወስነው ጊዜ፣
ለ) በሌላ በማናቸውም ሁኔታ ዕቃዎቹ ከተያዙ በኋላ ያለው የአስር ቀናት ጊዜ
ነው፡፡
9. ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፯) መሠረት በሚሰጠው ማስታወቂያ
የተመለከተውን ያልተከፈለ ታክስ ንብረቱ ተይዞ እስከ ሚቆይበት ጊዜ
የመጨረሻው ቀን ድረስ ያልከፈለ እንደሆነ፣ ባለሥልጣኑ ሀብቱን በግልጽ ጨረታ
በመሸጥ ከሽያጩ የሚገኘው ገንዘብ በቅደም ተከተል ለሚከተሉት ክፍያዎች
እንዲውል ያደርጋል፣
ሀ) በመጀመሪያ ደረጃ በባለሥልጣኑ በሚወሰነው መጠን ሀብቱን ለመያዝ፣
ለመጠበቅና ለመሸጥ የወጣውን ወጭ ለመሸፈን፣
ለ) በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፯) በተሰጠው ማስታወቂያ የተመለከተውን
ያልተከፈለ የታክስ ዕዳ ለመክፈል፣
ሐ) የታክስ ከፋዩን ሌላ የታክስ ዕዳ ለመክፈል፣
መ) የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፲ ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ከሽያጩ ገንዘብ
ላይ ቀሪ ገንዘብ ካለ ንብረቱ ከተሸጠበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፵፭ ቀናት ውስጥ
ለታክስ ከፋዩ ይከፈለዋል፡፡
0. ታክስ ከፋዩ በጽሑፍ ስምምነቱን ከገለጸ በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፱(መ)
የተመለከተው ገንዘብ ወደፊት ለሚመጣ ማንኛውም የታክስ እዳ መክፈያነት
እንዲውል ማድረግ ይቻላል፡፡
01. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፱) በተመለከተው መሠረት ከሀብት ሽያጭ የሚገኘው
ገንዘብ ታክስ ከፋዩ ከሚፈለግበት የታክስ ዕዳ እና ሀብቱን ለመያዝ፣ ለመጠበቅ
እና ለመሸጥ ከወጣው ወጭ ያነሰ በሚሆንበት ጊዜ ባለሥልጣኑ በዚህ የአዋጅ
ክፍል መሠረት ቀሪውን ዕዳ ለማስከፈል ይችላል፡፡
02. በባለሥልጣኑ የመያዣ ትዕዛዝ የተላለፈበትን ሀብት የያዘ ማንኛውም ሰው ይህንን
ሀብት ያላስረከበ ወይም ለማስረከብ ፈቃደኛ ሳይሆን የቀረ እንደሆነ በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ ፱(ሀ) መሠረት የሚወሰነውን ወጪ ጨምሮ ካላስረከበው ሀብት ዋጋ
ሳያልፍ ከታክስ ከፋዩ ለሚፈለገው ታክስ መጠን በግል ተጠያቂ ይሆናል፡፡
03. በዚህ አንቀጽ መሠረት የመያዣ ትዕዛዝ ለመስጠት የሚችለው ዋና ዳይሬክተሩ
ወይም ለዚሁ ተግባር በዋና ዳይሬክተሩ ውክልና የተሰጠው የታክስ ሠራተኛ
ይሆናል፡፡

39
 04. በዚህ አንቀጽ መሠረት የተያዘ ሀብት በባለሥልጣኑ የሚያዝና በባለሥልጣኑ
ኃላፊነት ስር የሚቆይ ሲሆን ለምንም ዓይነት ዓላማ ተብሎ ለሌላ ለማንኛውም
የመንግሥት መሥሪያ ቤት ተላልፎ ሊሰጥ አይችልም፡፡
05. በዚህ አንቀጽ መሠረት የግብር ከፋዩን ሀብት ለመያዝ የሚቻለው ከሚፈለግበት
ግብር ጋር ተመጣጣኝ በሆነ መጠን ነው፡፡

፵፪ በፋይናንስ ተቋማት የተቀመጠ ገንዘብ እና ንብረት ይዞ ስለማቆየት

1. ይህ አንቀጽ ተፈፃሚ የሚሆነው ባለሥልጣኑ በበቂ ምክንያት ከታክስ ከፋዩ ላይ

የሚፈለገው ታክስ የሚሰበሰብ ስለመሆኑ ስጋት ሲኖረውና ታክሱ በአስቸኳይ
መሰብሰብ ያለበት ሲሆን ነው፡፡
2. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ ባለሥልጣኑ አንድ የፋይናንስ ተቋም
የሚከተሉትን እንዲፈጽም አስተዳደራዊ ትዕዛዝ ሊሰጥ ይችላል፡፡
ሀ) የታክስ ከፋዩ ሂሳቦች እንዳይንቀሳቀሱ እንዲያደርግ፣
ለ) በፋይናንስ ተቋሙ ውስጥ ባለ በጥንቃቄ የሚያዙ ዕቃዎች ማስቀመጫ ሣጥን
ውስጥ የተቀመጠ ማንኛውም የታክስ ከፋዩ ጥሬ ገንዘብ፣ውድ ዕቃ፣የከበረ
ጌጣጌጥ፣ወይም ሌላ ንብረት እንዳይንቀሳቀስ፣
ሐ) በጥንቃቄ በሚያዙ ዕቃዎች ማስቀመጫ ሣጥን ውስጥ ስለሚገኙ ሀብቶች
ተገቢውን መረጃ ወይም በሣጥኑ ውስጥ ያሉትን ሀብቶች ዝርዝር
ለባለሥልጣኑ እንዲሰጥ፣
3. በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፪ መሠረት ለፋይናንስ ተቋም የሚሰጠው ትእዛዝ
ትእዛዙ ተፈጻሚ የሚሆንበትን የታክስ ከፋዩን ስም፣ አድራሻ እና የታክስ ከፋይ
መለያ ቁጥር መያዝ አለበት፡፡
4. በዚህ አንቀጽ ንዑስአንቀጽ (፪) ትዕዛዝ በሚሰጥበት ጊዜ፣ ባለሥልጣኑ በታክስ
ዓመቱ እና በማናቸውም በቀደመው የታክስ ዓመት ታክስ ከፋዩ ሊከፍል
የሚገባውን ታክስ አስመልክቶ ወዲያውኑ የስጋት የታክስ ስሌት ሊያከናውን
ይችላል፡፡
5. ባለሥልጣኑ ለፋይናንስ ተቋሙ የዕግድ ትዕዛዝ በደረሰው በ፲ (አሥር) ቀናት ጊዜ
ውስጥ ትዕዛዙ እንዲቀጥል ለማድረግ የሚያስችል የፍርድ ቤት ፈቃድ ማግኘት
አለበት፡፡
6. የዕግድ ትዕዛዙ ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ በ፲ ቀናት ጊዜ ውስጥ የፍርድ ቤት ፈቃድ
ካልተገኘ ባለሥልጣኑ የሰጠው ትዕዛዝ ተፈጻሚነት ያቆማል፡፡
7. በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፪ መሠረት ትእዛዝ የደረሰው የፋይናንስ ተቋም ትእዛዙ
ከደረሰው ቀን ጀምሮ የትእዛዙ ጊዜ እስከሚያበቃ ድረስ ወይም በዚህ አንቀጽ ንኡስ

40
 አንቀጽ ፮ መሠረት የትዕዛዙ ተፈጻሚነት እስከሚያበቃ ድረስ ትእዛዙን ማክበር
ይኖርበታል፡፡
8. አንድ የገንዘብ ተቋም ያለ ምንም በቂ ምክንያት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪)
በተሰጠው ትዕዛዝ መሠረት ሣይፈፅም የቀረ እንደሆነ በትዕዛዙ ለተመለከተው
የገንዘብ መጠን በግሉ ኃላፊ ይሆናል፡፡

፵፫ ያልተከፈለን ታክስ ከሦስተኛ ወገኖች ስለማስከፈል

1. አንድ ታክስ ከፋይ የሚፈለግበትን ታክስ በመክፈያ ጊዜው ሳይከፍል የቀረ እንደሆነ
ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ ገንዘብ ለሚከፍል ሦስተኛ ወገን በጽሑፍ በሚሰጥ
ትዕዛዝ (“የክፍያ ትእዛዝ ተብሎ” የሚጠቀስ) በትዕዛዙ የተመለከተውን ገንዘብ
ለባለሥልጣኑ እንዲከፍል ትዕዛዝ ሊሰጥ የሚችል ሲሆን በዚህ ዓይነት
የሚከፈለው ገንዘብ ካልተከፈለው የታክስ ዕዳ መብለጥ የለበትም፡፡
2. የክፍያ ትዕዛዙ ለታክስ ከፋዩ ገንዘብ የሚከፍል ሦስተኛ ወገን ከደመወዝ ወይም
በተወሰነ የጊዜ ገደብ ከሚከፈል ሌላ ተመሳሳይ ክፍያ ላይ ቀንሶ ገቢ እንዲያደርግ
በሚሆንበት ጊዜ ከእያንዳንዱ ክፍያ ላይ የሚቀነሰው የገንዘብ መጠን ከሚከፈለው
ደመወዝ ወይም ሌላ ክፍያ ሲሆን የገቢ ግብር ከተቀነሰ በኋላ አንድ-ሶስተኛ
መብለጥ የለበትም፡፡
3. በጋራ በተከፈተ የባንክ ሂሳብ ውስጥ የሚገኝን ገንዘብ በተመለከተ የክፍያ ትእዛዝ
ለከፋዩ የሚሰጠው፡-
ሀ) ሁሉም የጋራ ሂሳቡ ባለቤቶች ያልተከፈለ የታክስ ዕዳ ሲኖርባቸው፣ ወይም
ለ) የሽርክና ማህበር ሂሳብን ሳይጨምር፣ ታክስ ከፋዩ የሌሎቹ የሂሳብ ባለቤቶች
ፊርማ ወይም ፈቃድ ሳያስፈልገው ከሂሳቡ ላይ ገንዘብ ማውጣት የሚችል
ሲሆን ብቻ ነው፡፡
4. በክፍያ ትዕዛዝ መሠረት ክፍያ የሚፈፅም ማናቸውም ሰው በትዕዛዙ
በተመለከተው ቀን ክፍያውን መፈፀም ያለበት ሲሆን፣ ይህም ቀን ገንዘብ ከፋዩ
ለታክስ ከፋዩ ገንዘቡን ሊከፍል ከሚገባበት ቀን በፊት ወይም ገንዘቡ በታክስ ከፋዩ
ስም ከተያዘበት ቀን በፊት ሊሆን አይችልም፡፡

5. የክፍያ ትዕዛዙን ለመፈፀም አልቻልኩም የሚል ገንዘብ ከፋይ የክፍያ ትዕዛዙ

በደረሰው በሰባት ቀናት ውስጥ ትዕዛዙን ለመፈፀም ያልቻለበትን ምክንያት
ለባለሥልጣኑ በጽሑፍ ማስታወቅ አለበት፡፡
6. ገንዘብ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፭) መሠረት ለባለሥልጣኑ ማስታወቂያ
የላከ እንደሆነ ባለሥልጣኑ በጽሑፍ በተዘጋጀ ማስታወቂያ፡-

41
 ሀ) ማስታወቂያውን በመቀበል የክፍያ ትዕዛዙን ሊሰርዘው ወይም ሊያሻሽለው
ወይም
ለ) ለገንዘብ ከፋዩ የተላከለትን ማስታወቂያ ውድቅ ሊያደርገው ይችላል፡፡
7. ታክስ ከፋዩ የሚፈለግበትን ታክስ በሙሉ ወይም በከፊል የከፈለ ወይም ስለታክስ
አከፋፈሉ በባለሥልጣኑን ዘንድ ተቀባይነት ያለው የክፍያ ስምምነት የፈፀመ
እንደሆነ ባለሥልጣኑ ለከፋዩ አስተላልፎት የነበረውን የክፍያ ትእዛዝ በጽሑፍ
በተሰጠ ማስታወቂያ ሊሽረው ወይም ሊያሻሽለው ይችላል፡፡
8. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት ለከፋዩ የሚሰጠውን ትዕዛዝ ወይም
ማስታወቂያ ግልባጭ ለታክስ ከፋዩ መላክ አለበት፡፡
9. ባለሥልጣኑ በከፋዩ የተከፈለውን ማንኛውንም ገንዘብ ታክስ ከፋዩ ከሚፈለግበት
የታክስ ዕዳ ላይ ያቀናንሳል፡፡
0. በዚህ አንቀጽ የሚሰጠውን ማስታወቂያ ያለምንም በቂ ምክንያት ያልተቀበለ ሰው
በማስታወቂያው ለተመለከተው የገንዘብ መጠን በግሉ ኃላፊ ይሆናል፡፡
01. ይህ አንቀጽ በኢትዮጵያ ሕግ መሠረት ሊታገድ በማይችል ንብረት ላይ ተፈጻሚ
ሊሆን አይችልም፡፡
02. ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም “ከፋይ” ማለት፡
ሀ) ለታክስ ከፋዩ ባለዕዳ የሆነ ወይም ወደፊት ባለዕዳ የሚሆን፤
ለ) ለታክስ ከፋዩ ወይም በታክስ ከፋዩ ስም ገንዘብ የያዘ ወይም ወደፊት
የሚይዝ፤
ሐ) ለታክስ ከፋዩ የሚከፈል የሌላ ሰው ገንዘብ የያዘ፤
መ) ለታክስ ከፋዩ ገንዘብ እንዲከፍል በሌላ ሰው ፈቃድ የተሰጠው ሰው ነው፡፡

፵፬ ከሀገር መውጣትን ለመከልከል የሚሰጥ ትዕዛዝ

1. የዚህ አንቀጽ ድንጋጌ ተፈፃሚ የሚሆነው ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ ወይም

የድርጅቱ ሥራ አስኪያጅ ወይም በአንድ ኩባንያ ወሳኝ ድምጽ ያለው አባል
የሚከተሉትን ክፍያዎች ሳይከፍል ከሀገር ሊወጣ ይችላል የሚል በቂ ምክንያት
ሲኖረው ይሆናል፡፡
ሀ) በታክስ ከፋዩ መክፈል የሚኖርበትን ወይም ወደፊት የሚከፈል ታክስ፣
ወይም
ለ) ታክስ ከፋዩ ውሳኔ በመስጠት ረገድ ወሳኝ ድርሻ ያለው ኩባንያ መክፈል
የሚኖርበትን ወይም ለወደፊቱ የሚከፈል ታክስ፣

42
2. በዚህ አንቀጽ የተመለከቱት ሁኔታዎች ሲያጋጥሙ ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ
ከሚከተሉት አንዱን ከመፈፀሙ በፊት ከኢትዮጵያ እንዳይወጣ የሚከለክል ትእዛዝ
“ከሀገር መውጣትን የሚከለክል ትዕዛዝ” ተብሎ የሚጠቀስ ሊሰጥ ይችላል፡፡

ሀ) በታክስ ከፋዩ ወይም ታክስ ከፋዩ ውሳኔ በመስጠት ረገድ ወሳኝ ድርሻ ባለው
ኩባንያ ሊከፈል የሚገባው ወይም ወደፊት የሚከፈለው ታክስ በሙሉ
እስከሚከፈል፣
ለ) ባለሥልጣኑ በሚቀበለው አኳኋን ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(ሀ) የተመለከተውን ታክስ ለመክፈል የክፍያ ስምምነት ሲያደርግ፤
3. ከሀገር እንዳይወጣ የሚከለክለው ትዕዛዝ የሚከተሉትን መያዝ ይኖርበታል፡-
ሀ) ትዕዛዙ ተፈጻሚ የሚሆንበትን ታክስ ከፋይ ስም፣ አድራሻ እና የታክስ ከፋይ
መለያ ቁጥር፤
ለ) ከሀገር እንዳይወጣ የተከለከለው ሰው፣ ድርጅት ወይም ኩባንያ ሊከፍል
የሚገባውን ወይም ለወደፊቱ ሊከፈል የሚገባውን የታክስ መጠን፤
4. ባለሥልጣኑ በሚያቀርበው ማመልከቻ መሠረት ሥልጣን ያለው ፍርድ ቤት
ካላራዘመው በስተቀር በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፪ መሠረት የሚተላለፈው
ከሀገር መውጣትን የሚከለክል ትዕዛዝ ትዕዛዙ ከተሰጠበት ጊዜ ጀምሮ ከ፲ (አስር)
ቀናት በኋላ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡
5. ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ ከሀገር እንዳይወጣ የሚከለክለውን ትዕዛዝ ግልባጭ
ለተጠቀሰው ታክስ ከፋይ መስጠት የሚኖርበት ሲሆን የታክስ ከፋዩ ትዕዛዙን
አለመቀበል በዚህ አንቀጽ መሠረት የሚከናወነውን ማንኛውንም ተግባር ዋጋ
አልባ አያደርገውም፡፡
6. የኢሚግሬሽንና ደህንነት ባለሥልጣን ኃላፊ የክልከላ ትዕዛዙ ሲደርሰው ትዕዛዙን
ተግባራዊ ለማድረግ የሚያስፈልጉ እርምጃዎችን ይወስዳል፣ ኃላፊው
የሚወስዳቸው እርምጃዎች ማንኛውንም ፓስፖርት፣ መታወቂያ ወይም ሌላ
ታክስ ከፋዩ ኢትዮጵያን ለቆ ለመውጣት የሚጠቀምበትን ማንኛውንም ሰነድ
መያዝና ማስቀመጥን ይጨምራል፡፡
7. ሌሎች የኢሚግሬሽን ቅድመ-ሁኔታዎች መሟላታቸው እንደተጠበቀ ሆኖ፤ ታክስ
ከፋዩ ሀገር ለቆ እንዳይወጣ በተሰጠው ትዕዛዝ ላይ የተመለከተውን ታክስ ከከፈለ
ወይም ታክሱን እንደሚከፍል በባለሥልጣኑ ተቀባይነት ያለውን የክፍያ ስምምነት
ከፈፀመ ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋዩ ከሀገር ለመውጣት የሚያስችለው የምስክር
ወረቀት ይሰጠዋል፡፡ ታክስ ከፋዩ ይህንን የምስክር ወረቀት ማቅረቡ ታክስ ከፋዩ
ከኢትዮጵያ እንዲወጣ ለመፍቀድ ለኢሚግሬሽን ሠራተኛ በቂ ማስረጃ ይሆናል፡፡

43
 8. በዚህ አንቀጽ መሠረት ሕጋዊ በሆነ መልኩ በተከናወነ ማንኛውም ተግባር
ምክንያት በመንግሥት ወይም በታክስ፣ በጉምሩክ፣ በኢምግሬሽን፣ በፖሊስ ወይም
በሌላ ሠራተኛ ላይ ምንም ዓይነት የወንጀል ወይም የፍትሐብሄር ክስ ሊቀርብ
ወይም ሊቀጥል አይችልም፡፡
9. ከሀገር መውጣትን የሚከለክል ትዕዛዝ ሊሰጥ የሚችለው በዋና ዳይሬክተሩ ወይም
ይህንን ትእዛዝ እንዲሰጥ ዋና ዳይሬክተሩ ሥልጣን በሰጠው ሠራተኛ ብቻ ነው፡፡

፵፭ የንግድ ድርጅትን ለጊዜው ስለማሸግ

1. የዚህ አንቀጽ ድንጋጌ ተፈፃሚ የሚሆነው አንድ ታክስ ከፋይ በተደጋጋሚ፡-
ሀ) በግብር ሕግ መሠረት የሚፈለግበትን ሰነድ ሳይይዝ ሲቀር፣ ወይም
ለ) ታክሱን በመክፍያ ጊዜው ሳይከፍል ሲቀር ይሆናል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ድንጋጌ ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ ታክስ ከፋዩ ማስጠንቀቂያ
በደረሰው በ፯ (በሰባት) ቀናት ውስጥ የሚፈለግበትን ታክስ የማይከፍል ከሆነ
ወይም የሚፈለግበትን ሰነድ ያልያዘ እንደሆነ ባለሥልጣኑ የታክስ ከፋዩን የንግድ
ድርጅት ለ፲፬ (ለአስራ አራት) ቀን በጊዜያዊነት የሚያሽግ መሆኑን የሚገልጽ
የጽሑፍ ማስጠንቀቂያ ይሰጠዋል፡፡
3. ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) በተሰጠው ማስጠንቀቂያ መሠረት
ታክሱን ካልከፈለ ወይም የሚፈለግበትን ሰነድ ካልያዘ ባለሥልጣኑ የታክስ ከፋዩ
የንግድ ድርጅት ከ፲፬ (ከአስራ አራት) ቀን ላልበለጠ ጊዜ በከፊል ወይም በሙሉ
እንዲታሸግ የሚያደርግ ትዕዛዝ (“የማሸጊያ ትዕዛዝ” ተብሎ የሚጠቀስ) ይሰጣል፡፡
4. ባለሥልጣኑ ትዕዛዙን ተግባራዊ ለማድረግ ወደ ታክስ ከፋዩ የንግድ ድርጅት
መግባት የሚችል ሲሆን የማሸጊያ ትዕዛዙ ተግባራዊ በሚደረግበት ጊዜ ፖሊስ
በቦታው እንዲገኝ ትዕዛዝ ሊሰጥ ይችላል፡፡
5. ባለሥልጣኑ በማሸጊያ ትዕዛዝ መሠረት በታሸገው የታክስ ከፋዩ ንግድ ድርጅት
ህንፃ ላይ ፊት ለፊት በሚታይ ቦታ የሚከተሉትን ቃላት የያዘ ማስታወቂያ
ይለጥፋል፡-
“የታክስ ግዴታዎችን ባለመወጣቱ በክልሉ ታክስ አስተዳደር አዋጅ አንቀጽ ፵፭
መሠረት በደቡብ ክልል ገቢዎች ባለሥልጣን ትዕዛዝ ለጊዜው ታሽጓል”፡፡
6. የሚከተሉት ሁኔታዎች ተሟልተው ከተገኙ ባለሥልጣኑ የታክስ ከፋዩ የንግድ
ድርጅት እንደገና እንዲከፈት ያደርጋል፡-
ሀ) ዋና ዳይሬክተሩ ወይም ሥልጣን የተሰጠው ሠራተኛ ታክስ ከፋዩ የሂሣብ
መዝገብ ሰነዶችን ለመያዝ የሚያስችል በቂ እርምጃ ወስዷል ብሎ ሲያምን፤
ለ) ታክስ ከፋዩ ታክሱን የሚከፍል ከሆነ፣

44
 7. የማሸጊያ ትዕዛዝ የሚሰጠው በዋና ዳይሬክተሩ ወይም ደግሞ የማሸጊያ ትእዛዝ
ለመስጠት በልዩ ሁኔታ በዋና ዳይሬክተሩ ሥልጣን በተሰጠው የታክስ ሠራተኛ
ብቻ ነው፡፡

፵፮ የተላለፉ የታክስ ዕዳዎች

1. አንድ ታክስ ከፋይ (“አስተላላፊ” ተብሎ የሚጠቀስ) ከሚያካሂደው የንግድ ሥራ

ጋር በተገናኘ ያልተከፈለ የታክስ ዕዳ ያለበት እንደሆነ እና የንግዱን ሀብቶች
በሙሉ ወይም በከፊል ግንኙነት ላለው ሰው “ሀብቱ የተላለፈለት ሰው” ተብሎ
ሊጠቀስ ያስተላለፈ እንደሆነ ከንግዱ ሀብት ጋር ተያይዞ ያልተከፈለውን ዕዳ
ሀብቱ የተላለፈለት ሰው የመክፈል ግዴታ ይኖርበታል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ድንጋጌ ባለሥልጣኑ የተላለፈውን የታክስ ዕዳ
በሙሉ ወይም በከፊል ከሀብት አስተላላፊው ላይ እንዳይጠይቅ አያግደውም፡፡

፵፯ በድርጅት ስለሚከፈል ታክስ

1. አንድ ድርጅት ታክሱን በመክፈያው ጊዜ ውስጥ ያልከፈለ እንደሆነ ታክሱ

ባልተከፈለበት ጊዜ ወይም ታክሱ ከመከፈሉ በፊት ባሉት ስድስት ወራት ጊዜ
ውስጥ ሥራ አስኪያጅ የነበረ ማንኛውም ሰው ላልተከፈለው ታክስ ከድርጅቱ ጋር
የአንድነትና የነጠላ ኃላፊነት ይኖርበታል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ድንጋጌ በሚከተሉት ሁኔታዎች ተፈፃሚ
አይሆንም፤
ሀ) ድርጅቱ የሚፈለግበትን ግብር ሳይከፍል የቀረው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(፩) ከተጠቀሰው ሰው ፈቃድ ወይም ዕውቀት ውጭ የሆነ እንደሆነ፣ እና
ለ) ለሥራ አስኪያጅ የተሰጠው ኃላፊነት እና ሌሎች ሁኔታዎች ሲታዩ ሥራ
አስኪያጁ ድርጅቱ ግብር ላለመክፈል የሚያደርገውን ጥረት ለመከላከል
ተገቢውን ትጋት አሳይቶ የሆነ እንደሆነ ነው፡፡

፵፰ ማጭበርበር ወይም የታክስ ስወራ ሲፈፀም ስለሚኖር የታክስ ኃላፊነት

1. የተመሰከረለት ኦዲተር፣ የተመሰከረለት ፐብሊክ የሂሳብ ባለሙያ ወይም ፐብሊክ

ኦዲተር
ሀ) ታክስ ከፋዩ ታክስን ለማሳነስ ወይም ታክሱን ለመሰወር እንዲችል የረዳ፣
ያበረታታ፣ የሞከረ እንደሆነ፣

45
 ለ) ታክስ ለማሳነስ ወይም የታክስ ስወራን በሚያስከትል መልኩ በማንኛውም
መንገድ እያወቀ ከታክስ ከፋዩ ጋር ከተባበረ ወይም የድርጊቱ አጋር ከሆነ
በታክስ ማጭበርበሩ ወይም በታክስ ስወራው ምክንያት ለሚከሰተው የታክስ
መቀነስ ከታክስ ከፋዩ ጋር በአንድነትና በነጠላ ኃላፊነት ይኖርበታል፡፡
2. አንድ የተመሰከረለት ኦዲተር፣ የተመሰከረለት ፐብሊክ የሂሳብ ባለሙያ ወይም
ፐብሊክ ኦዲተር በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) በተደነገገው መሠረት ኃላፊ ሆኖ
ከተገኘ ባለሥልጣኑ ይህንን ድርጊት፡-
ሀ) ለተመሰከረላቸው የፐብሊክ ሂሳብ ባለሙያዎች ተቋም፣ ለኢትዮጵያ የሂሳብና
የኦዲት ቦርድ ወይም ለዚህ ሰው ፈቃድ ለሚሰጠው አካል ሪፖርት ማድረግ
ያለበት ሲሆን ቦርዱም የኦዲተሩን ፈቃድ እንዲሰርዘው ይጠይቃል፣ ወይም
ለ) የንግድ ፈቃድ የመስጠት ኃለፊነት ላለው ባለሥልጣን ሪፖርት ያደርጋል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ “ታክስን ማሳነስ” የሚለው ሀረግ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፻፫ የተሰጠው
ትርጉም ይኖረዋል፡፡

ክፍል ስምንት
ማካካሻ፣ ተመላሽ እና ከታክስ ዕዳ ነጻ ስለመሆን

፵፱ ለታክስ ክፍያዎች የሚሰጥ ማካካሻ

1. ታክስ ከፋዩ በታክስ ዓመቱ ከተከፋይ ሂሳብ ላይ ተቀንሶ ለቀረበት ታክስ እና

በቅድሚያ ለከፈለው ታክስ ሊያገኝ የሚገባው ማካካሻ ታክስ ከፋዩ በታክስ ዓመቱ
ከሚፈለግበት የገቢ ግብር ዕዳ በሚበልጥበት ጊዜ፤ ባለሥልጣኑ በብልጫ የታየውን
ገንዘብ በሚከተለው ቅደም ተከተል ሥራ ላይ እንዲውል ያደርጋል፡፡
ሀ) በመጀመሪያ (ከተከፋይ ሂሳብ ላይ ተቀንሶ የሚቀርን ታክስ ሳይጨምር)
ታክስ ከፋዩ በገቢ ግብር አዋጅ መሠረት የሚፈለግበትን ማንኛውንም ታክስ
ለመክፈል ይውላል፤
ለ) ቀሪው ታክስ ከፋዩ በሌላ በማንኛውም የታክስ ሕግ የሚፈለግበትን ታክስ
ለመክፈል ይውላል፡፡
ሐ) የዚህ አንቀጽ ንዑስአንቀጽ ፪ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ተራፊ ገንዘብ ካለም ታክስ
ከፋዩ በጽሑፍ የተመላሽ ጥያቄ ካቀረበበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፺ (ዘጠና)
ቀናት ውስጥ ለታክስ ከፋዩ ይመለስለታል፡፡
2. ታክስ ከፋዩ በጽሑፍ ስምምነቱን ከገለጸ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩(ሐ)
የተመለከተው ገንዘብ ወደፊት ለሚመጣ ማንኛውም የታክስ እዳ መክፈያነት
ሊሸጋገር ይችላል፡፡

46
 3. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩(ሐ) በተደነገገው መሠረትተራፊውን
ገንዘብ ለታክስ ከፋዩ ካልከፈለ፤ ዘጠናው ቀን ካለቀ ጀምሮ ተራፊው ገንዘብ
እስከሚመለስበት ቀን ባለው ጊዜ ውስጥ ታክስ ከፋዩ ወለድ የማግኘት መብት
አለው፡፡
4. በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፫ መሠረት የሚከፈለው ወለድ መጣኔ በንዑስ አንቀፁ
የተመለከተው ጊዜ ከመጀመሩ ጥቂት ቀደም ብሎ ባለው ሩብ ዓመት በንግድ
ባንኮች ሥራ ላይ የዋለው ከፍተኛው የማበደሪያ ወለድ መጣኔ ይሆናል፡፡

፶ ሊከፈል ከሚገባው በላይ የተከፈለን ታክስ ስለመመለስ

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ታክስ ከፋዩ (በዚህ
አዋጅ አንቀጽ ፵፱ የተደነገገውን ሳይጨምር) በታክስ ሕግ መሠረት ሊከፍል
ከሚገባው ታክስ በላይ የከፈለ እንደሆነ ታክሱ ከተከፈለበት ቀን ጀምሮ ባሉት
ሦስት ዓመታት ውስጥ የፀደቀውን ቅጽ በመጠቀም ሊከፍል ከሚገባው በላይ
የከፈለው ታክስ ይመለስለት ዘንድ ለባለሥልጣኑ ማመልከት ይችላል፡፡
2. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ የሚሆነው ታክስ ከፋዩ ሊከፍል ከሚገባው ታክስ በላይ
የከፈለውን ታክስ በሚመለከት ባለሥልጣኑ የታክስ ስሌት ማሻሻያ እንዲያደርግ
የሚያስገድደው ሁኔታ የሌለ እንደሆነ ነው፡፡
3. ባለሥልጣኑ በማመልከቻው ላይ የተሰጠውን ውሳኔ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(፩) ለተጠቀሰው አመልካች በጽሑፍ ማስታወቅ አለበት፡፡
4. ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ሲያመለክትና ባለሥልጣኑ
ታክስ ከፋዩ በታክስ ሕግ መሠረት ሊከፍል ከሚገባው በላይ የከፈለ መሆኑን
ሲያምንበት በብልጫ የተከፈለውን የገንዘብ መጠን በሚከተለው ቅደም ተከተል
ሥራ ላይ ያውላል፡-
ሀ) በመጀመሪያ (ከተከፋይ ሂሳብ ላይ ተቀንሶ የሚቀረውን ታክስ ሳይጨምር)
ታክስ ከፋዩ በገቢ ግብር አዋጅ መሠረት የሚፈለግበትን ማንኛውንም ታክስ
ለመክፈል ይውላል፤
ለ) ቀሪው ታክስ ከፋዩ በሌላ በማንኛውም የታክስ ሕግ የሚፈለግበትን ታክስ
ለመክፈል ይውላል፡፡
ሐ) የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፭ እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ተራፊ ገንዘብ ካለ ታክስ
ከፋዩ የተመላሽ ጥያቄ ካቀረበበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፵፭ (አርባ አምስት)
ቀናት ወስጥ ለታክስ ከፋዩ ይመለስለታል፡፡

47
 5. ታክስ ከፋዩ በጽሑፍ ስምምነቱን ከገለጸ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፬(ሐ)
የተመለከተው ገንዘብ በማንኛውም የታክስ ሕግ መሠረት ወደፊት ለሚመጣ
ማንኛውም የታክስ እዳ መክፈያነት ሊሸጋገር ይችላል፡፡
6. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት ታክስ በስህተት ተመላሽ ያደረገ እንደሆነ
ታክስ ከፋዩ በባለሥልጣኑ ሲጠየቅ በመጠየቂያ ሰነድ በተጠቀሰው ቀን በስህተት
የተመለሰለትን ገንዘብ ለባለሥልጣኑ መልሶ መክፈል አለበት፡፡
7. ተመላሽ በሚጠይቀው ታክስ ከፋይ አሳሳችነት ገንዘብ በስህተት የተመለሰ እንደሆነ
ታክስ ከፋዩ ገንዘቡ በስህተት በተመለሰበትና በስህተት የተመለሰው ገንዘብ
ተመልሶ ለባለሥልጣኑ በተከፈለበት ቀን መካከል ላለው ጊዜ በዚህ አዋጅ አንቀጽ
፴፯(፪) በተመለከተው መጣኔ መሠረት ክፍያው ለዘገየበት ጊዜ ወለድ የመክፈል
ኃላፊነት አለበት፡፡
8. ታክስ ከፋዩ በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (፯) እንዲከፍለው የሚገደደው ተመላሽ
ታክስ ለዚህ አዋጅ አፈጻጸም ሲባል ታክስ ከፋዩ እንደሚከፍለው ማንኛውም ታክስ
ተደርጎ ይወሰዳል፡፡

፶፩ ከባድ ችግር ሲያጋጥም ስለሚሰጥ የታክስ ምህረት

1. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ የሚሆነው የቢሮ ኃላፊው፡-

ሀ) ባልተጠበቀ የተፈጥሮ አደጋ ወይም ጥፋት ምክንያት ወይም ከታክስ ከፋዩ
ቸልተኝነት ወይም ማንኛውም ጥፋት ጋር ባልተገናኘ ሁኔታ የተፈጠረ ከባድ
የግል ችግር ምክንያት ታክስ ከፋዩ የሚፈለግበትን ታክስ በሙሉ እንዲከፍል
ማድረግ የማይቋቋመው ከባድ ችግር የሚያስከትልበት መሆኑን፤ ወይም
ለ) በታክስ ከፋዩ ሞት ምክንያት ታክስ ከፋዩ መክፈል የሚኖርበትን ታክስ
በሙሉ እንዲከፈል ማድረግ በታክስ ከፋዩ ጥገኞች ላይ ከባድ ችግር
የሚፈጥር መሆኑን፤
ሲያምንበት ነው፡፡

2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ ከሆነ
የቢሮው ኃላፊው ታክስ ከፋዩ ወይም የሟቹን ታክስ ከፋይ ንብረት የሚያጣራው
ውርስ አጣሪ መከፈል የሚኖርበትን ታክስና ከዚህ ታክስ ጋር በተገናኘ ለዘገየ
ክፍያ የሚጠየቀውን ወለድ በሙሉ ወይም በከፊል እንዳይከፈል ሊፈቅድ ይችላል፡፡

3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የታክስ ዕዳ ምህረት ሊደረግ የሚችለው
የመስተዳደር ምክር ቤት በሚያወጣው ደንብ በሚወሰን የገንዘብ መጠን ልክ
ይሆናል፡፡

48
 4. የቢሮው ኃላፊው ታክስ ከፋዩን ወይም የሟቹን ንብረት የሚያጣራውን ውርስ
አጣሪ ከታክስ ዕዳ ነጻ የሚያደርገውን ውሳኔ የሰጠው በቀረበለት የተጭበረበረ
ወይም አሳሳች መረጃ ላይ በመመስረት ከሆነ በምህረት ቀሪ የተደረገው የታክስ
ዕዳ ምህረት ከመሰጠቱ በፊት ወደ ነበረበት ሁኔታ በመመለስ ታክስ ከፋዩ ከታክስ
ዕዳው ነጻ እንዳልተደረገ ተቆጥሮ ይህ አዋጅ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

5. የቢሮ ኃላፊው በዚህ አንቀጽ መሠረት እያንዳንዱን ምህረት የተሰጠበትን የታክስ

ዕዳ እና የወለድ መጠን እና ምህረት የተሰጠበትን ምክንያት መዝግቦ በመያዝ
በየስድስት ወሩ ለክልሉ ዋናው ኦዲተር ሪፖት ማቅረብ አለበት፡፡

ክፍል ዘጠኝ
ከታክስ ጋር በተገናኘ የሚፈጠር አለመግባባት

፶፪ የምክንያቶች መግለጫ

በታክስ ሕግ መሠረት ለባለሥልጣኑ የቀረበን ማንኛውንም ማመልከቻ ባለሥልጣኑ

ሳይቀበለው በሚቀርበት ጊዜ አለመቀበሉን የሚገልጸው ማስታወቂያ ማመልከቻውን
ያልተቀበለበትን ምክንያቶች መግለጫ ያካተተ መሆን አለበት፡፡

፶፫ የታክስ እና ይግባኝ የሚቀርብባቸው ውሳኔዎች የመጨረሻ ስለመሆናቸው

1. በዚህ ክፍል በተደነገገው ሥነ ሥርዓት መሠረት ካልሆነ በስተቀር፡-

ሀ) የታክስ ወይም ይግባኝ ሊቀርብበት የሚችል ውሳኔ ወሳኝ እና የመጨረሻ
በመሆኑ በማናቸውም ሁኔታ በኮሚሽኑ ወይም በፍርድ ቤት ወይም በሌላ
የዳኝነት ሥነ ሥርዓት ተቃውሞ ሊቀርብበት አይችልም፤
ለ) የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ወይም ውሳኔ ወይም በባለሥልጣኑ እንደ ታክስ
ስሌት ማስታወቂያ ወይም ውሳኔ ቅጂ የተረጋገጠ ሰነድ ማቅረብ የታክስ
ስሌት ማስታወቂያው ወይም ውሳኔው በአግባቡ የተሰጠ ስለመሆኑ እንዲሁም
በታክስ ስሌት ማስታወቂያው ወይም ውሳኔው የተመለከተው የታክስ መጠን
እና ሌሎች ዝርዝር ጉዳዮች ትክክለኛ ስለመሆናቸው ወሳኝ ማስረጃ ነው፤
እንዲሁም
ሐ) ታክስ ከፋዩ ራሱ የሚያሰላውን ታክስ በተመለከተ ታክስ ከፋዩ ራሱ
ያሳወቀበትን ዋናውን የራስ ታክስ ስሌት ማስታወቂያ ወይም በባለሥልጣኑ
እንደ ራስ ታክስ ስሌት ማስታወቂያው ዋናው ቅጂ የተረጋገጠ ሰነድ ማቅረብ
ስለማስታወቂያው ይዘት ወሳኝ ማስረጃ ነው፡፡

49
 2. ባለሥልጣኑ ለታክስ ከፋይ የታክስ ስሌት ወይም ውሳኔ ማስታወቂያ
በኤሌክትሮኒክ ዘዴ በሚሰጥበት ጊዜ፣ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)(ለ)
የተመለከተው የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ወይም ውሳኔ ቅጂ ማስታወቂያውን
ወይም ውሳኔውን በመለየት እና በኤሌክትሮኒክ ዘዴ የተላለፈውን የታክስ ስሌት
ማስታወቂያ ወይም ውሳኔ ዝርዝር ጉዳዮች በመግለጽ በባለሥልጣኑ የተረጋገጠን
ሰነድ ይጨምራል፡፡
3. ታክስ ከፋይ የራስ ታክስ ስሌት ማስታወቂያ በኤሌክትሮኒክ ዘዴ በሚያቀርብበት
ጊዜ፣ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)(ሐ) የተመለከተው የራስ ታክስ ስሌት
ማስታወቂያ ቅጂ ማስታወቂያውን በመለየት እና በኤሌክትሮኒክ ዘዴ የተላለፈውን
የራስ ታክስ ስሌት ማስታወቂያ ዝርዝር ጉዳዮች በመግለጽ በባለሥልጣኑ
የተረጋገጠን ሰነድ ይጨምራል፡፡

4. ለዚህ አንቀጽ ዓላማ “ውሳኔ” ማለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፪ ንዑስ አንቀጽ ፴፬
ለታክስ ውሳኔ በተሰጠው ትርጉም ሥር በፊደል ተራ (ለ)፣ (ሐ)፣ (መ)፣ (ረ)፣
(ሰ) ወይም (ሸ) የተመለከተውን ነው፡፡

፶፬ በታክስ ውሳኔ ላይ ስለሚቀርብ የቅሬታ ማስታወቂያ

1. በታክስ ውሳኔ ቅር የተሰኘ ታክስ ከፋይ የውሳኔው ማስታወቂያ በደረሰው በ፳፩(ሃያ

አንድ) ቀናት ውስጥ በውሳኔው ላይ የቅሬታ ማስታወቂያ ለባለሥልጣኑ በጽሑፍ
ማቅረብ ይችላል፡፡
2. ቅሬታ የቀረበበት የታክስ ውሳኔ በተሻሻለ የታክስ ስሌት ላይ ከሆነ የታክስ ከፋዩ
የተሻሻለውን የታክስ ስሌት የመቃወም መብት የመጀመሪያውን የታክስ ስሌት
በመለወጥ፣ በመቀነስ ወይም በመጨመር በተደረገው ማሻሻያ ላይ ብቻ የተገደበ
ይሆናል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ መሠረት በታክስ ከፋይ የቀረበ የቅሬታ ማስታወቂያ
በአግባቡ እንደቀረበ የሚቆጠረው ከዚህ በታች የተዘረዘሩት ቅድመ ሁኔታዎች
ሲሟሉ ብቻ ነው፡-
ሀ) የቅሬታ ማስታወቂያው ታክስ ከፋዩ የታክስ ውሳኔውን የሚቃወምበትን
ምክንያቶች፣ ታክስ ከፋዩ ውሳኔውን ለማስተካከል ሊደረጉ ይገባል ብሎ
የሚያምንባቸውን ማሻሻያዎች እና እነዚህን ማሻሻያዎች ማድረግ አስፈላጊ
የሆነበትን ምክንያቶች በትክክል የሚገልጽ ከሆነ፣
ለ) ቅሬታው ከታክስ ስሌት ጋር የተገናኘ ከሆነ ታክስ ከፋዩ በታክስ ስሌቱ
መሠረት መከፈል ያለበትን እና በቅሬታ ማስታወቂያው ተቃውሞ ያላቀረበበትን
ታክስ የከፈለ እንደሆነ ነው፡፡ እንዲሁም

50
 ሐ) በታክስ ውሳኔው ላይ ቅሬታ ቢኖረውም ታክሱን ከፍሎ የቅሬታ ማስታወቂያ
ማቅረብን የመረጠ ከሆነ የተወሰነበትን ታክስ ከከፈለ ነው፡፡
4. ባለሥልጣኑ የቅሬታ ማስታወቂያው በአግባቡ አልቀረበም ብሎ ሲያምን ለታክስ
ከፋዩ የሚከተሉትን የሚገልጽ የጽሑፍ ማስታወቂያ ወዲያውኑ ይሰጠዋል፡፡
ሀ) ቅሬታው በአግባቡ አልቀረበም የሚልባቸውን ምክንያቶች፤ እና
ለ) ከሚከተሉት በዘገየው ጊዜ ውስጥ ታክስ ከፋዩ ቅሬታውን ካላቀረበ የቅሬታ
ማቅረቢያ ጊዜ እንደሚያልፍ፣
1. ቅሬታው የሚመለከተው የታክስ ውሳኔ ማስታወቂያ በደረሰው በ፳፩ (ሃያ
አንድ) ቀናት ውስጥ፣ ወይም
2. በዚህ ንዑስ አንቀጽ መሠረት የሚሰጠው ማስታወቂያ በደረሰው በ፲ ቀናት
ውስጥ፤

5. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) መሠረት የቅሬታ ማቅረቢያ ጊዜ ያለፈ ከሆነ
ባለሥልጣኑ ይህንን የሚገልጽ የጽሁፍ ማስታወቂያ ለሚመለከተው ታክስ ከፋይ
ይሰጣል፡፡
6. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ የተመለከተው የቅሬታ ማቅረቢያ ጊዜ ከማለፉ በፊት
ታክስ ከፋዩ በታክስ ውሳኔ ላይ የቅሬታ ማስታወቂያ የሚያቀርብበት ጊዜ
እንዲራዘምለት ለባለሥልጣኑ የጽሑፍ ማመልከቻ ማቅረብ ይችላል፡፡
7. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፮) መሠረት ማመልከቻ ሲቀርብ፣ ባለሥልጣኑ፡-
ሀ) ታክስ ከፋዩ በኢትዮጵያ ውስጥ ያልነበረ በመሆኑ፣ በህመም ምክንያት
ወይም በሌላ አጥጋቢ ምክንያት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ወይም (፬)
በተወሰነው ጊዜ ውስጥ የቅሬታ ማስታወቂያውን ማቅረብ አለመቻሉ፣ እና
ለ) የቅሬታ ማስታወቂያውን ለማቅረብ በታክስ ከፋዩ በኩል ምክንያታዊ ያልሆነ
መዘግየት አለመኖሩን፣
ሲያምንበት በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተው የቅሬታ
ማቅረቢያጊዜው ካበቃበት ቀን ጀምሮ ከ፲ (ከአሥር) ቀናት ላልበለጠ ጊዜ
ሊያራዝም ይችላል፡፡

፶፭ በቅሬታ ላይ ውሳኔ ስለመስጠት

1. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፶፬ መሠረት በአግባቡ የቀረቡ ቅሬታዎች በነጻነት

በመመርመር በቅሬታዎቹ ላይ ለሚሰጠው ውሳኔ የውሳኔ ሀሳብ የሚያቀርብ ቋሚ
የሥራ ክፍል ያቋቁማል፡፡

51
 2. ባለሥልጣኑ፣ ቅሬታዎች የሚታዩበትን ሥነ-ሥርዓት እና ለባለሥልጣኑ የሚቀርቡ
የውሳኔ ሃሣቦች የሚመሠረቱባቸውን ጉዳዮች እና የውሳኔ አሰጣጡን ሥርዓት
የያዘ ዝርዝር መመሪያ ያወጣል፡፡
3. የሥራ ክፍሉ በታክስ ስሌት ላይ የቀረበውን ቅሬታ ሲመረምር በታክስ ስሌቱ
የተመለከተው የታክስ መጠን ሊጨምር ይገባል የሚል እምነት ሲኖረው፣ የሥራ
ክፍሉ የታክስ ስሌቱ ለሚመለከተው የታክስ ሠራተኛ ተመልሶ እንደገና እንዲታይ
የውሳኔ ሃሳብ ለባለሥልጣኑ ማቅረብ ይኖርበታል፡፡
4. ባለሥልጣኑ በሥራ ክፍሉ የቀረበውን የውሳኔ ሃሳብ ከመረመረ በኋላ፣ የቀረበውን
ቅሬታ በሙሉ ወይም በከፊል በመቀበል ወይም ውድቅ በማድረግ ውሳኔ የሚሰጥ
ሲሆን ውሳኔውም በቅሬታ ላይ የተሰጠ ውሳኔ” ተብሎ ይጠቀሳል፡፡
5. ባለሥልጣኑ በቅሬታ ላይ የሰጠውን ውሳኔ ለታክስ ከፋዩ በጽሑፍ የሚያሳውቀው
ሲሆን፣ በታክስ ስሌት ላይ የቀረበ ቅሬታ ከሆነ የታክስ ስሌቱን ማሻሻልን ጨምሮ
ውሳኔውን ለማስፈፀም አስፈላጊ የሆኑትን እርምጃዎች ይወስዳል፡፡
6. በቅሬታ ላይ የተሰጠ ውሳኔ ማስታወቂያ የጉዳዩን ዋና ፍሬነገሮች ግኝቶች እና
ለውሳኔው መሠረት የሆኑትን ምክንያቶች መግለጫ ማካተት አለበት፡፡
7. ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ ቅሬታ ካቀረበበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፻፹ (አንድ መቶ
ሰማንያ) ቀናት ውስጥ በቅሬታው ላይ ውሳኔ ካልሰጠ ታክስ ከፋዩ ይግባኙን ፻፹
(አንድ መቶ ሰማንያ) ቀን በተጠናቀቀ በ፴ (ሰላሳ) ቀናት ውስጥ ለታክስ ይግባኝ
ኮሚሽን ማቅረብ ይችላል፡፡

፶፮ ለታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ይግባኝ ስለማቅረብ

1. ይግባኝ ሊቀርብበት በሚችል ውሳኔ ላይ ቅር የተሰኘ ታክስ ከፋይ በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፹፯ መሠረት የይግባኝ ማስታወቂያውን ለታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ሊያቀርብ
ይችላል፡፡
2. በታክስ ስሌት ላይ ከቀረበ ቅሬታ ጋር በተገናኘ በታክስ ከፋይ ለታክስ ይግባኝ
ኮሚሽን የሚቀርብ የይግባኝ ማስታወቂያ በአግባቡ ቀርቧል ሊባል የሚችለው
በክርክር ላይ ያለ ታክስ ፶%(ሃምሳ በመቶ)፣ የተከፈለ እንደሆነ ብቻ ነው፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) “በክርክር ላይ ያለ ታክስ” ከታክሱ ጋር በተገናኘ
ሊከፈል የሚገባውን ቅጣትና የዘገየ ክፍያ ወለድን አይጨምርም፡፡
4. የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የይግባኝ
ማስታወቂያ የሚቀርብበት ጊዜ እንዲራዘም ስለሚቀርብ ማመልከቻ መመሪያ
ሊያወጣ ይችላል፡፡

52
፶፯ ለከፍተኛ ፍርድ ቤት ይግባኝ ስለማቅረብ

1. ለኮሚሽኑ በቀረበ የታክስ ይግባኝ ተካፋይ የነበረ ሰው ኮሚሽኑ በሰጠው ውሳኔ ቅር

የተሰኘ እንደሆነ የኮሚሽኑ የውሳኔ ማስታወቂያ በደረሰው በ፴ (በሰላሳ) ቀናት
ውስጥ የይግባኝ ማስታወቂያውን ለከፍተኛ ፍርድ ቤት ሊያቀርብ ይችላል፡፡
2. በኮሚሽኑ በታየ የታክስ ይግባኝ ላይ ተከራካሪ የነበረ ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ
አንቀጽ (፩) የተመለከተው የይግባኝ ማቅረቢያ ጊዜ እንዲራዘምለት በጽሑፍ
ማመልከቻ ሲጠይቅ የከፍተኛ ፍርድ ቤት ጊዜውን ሊያራዝመው ይችላል፡፡
3. በታክስ ስሌት ላይ ከቀረበ ቅሬታ ጋር በተገናኘ በታክስ ከፋይ ለከፍተኛ ፍርድ ቤት
የሚቀርብ የይግባኝ ማስታወቂያ በአግባቡ ቀርቧል ሊባል የሚችለው በክርክር ላይ
ያለ ታክስ ፸፭% (ሰባ አምስት በመቶ) የተከፈለ እንደሆነ ብቻ ነው፡፡
4. ለከፍተኛ ፍርድ ቤት ይግባኝ የሚቀርበው በሕግ ጉዳዮች ላይ ብቻ ሲሆን የይግባኝ
ማስታወቂያውም በቀረበው ይግባኝ የሚነሱትን የሕግ ጉዳዮች መግለጽ አለበት፡፡
5. የከፍተኛ ፍርድ ቤት ይግባኙን በመስማት፡-
ሀ) የኮሚሽኑን ውሳኔ ሊያፀናው፤
ለ) የኮሚሽኑን ውሳኔ በመሻር፤
1. የኮሚሽኑን ውሳኔ የሚተካ ውሳኔ ሊሰጥ፤ ወይም
2. ፍርድ ቤቱ በሚሰጠው መመሪያ መሠረት ጉዳዩ እንደገና እንዲታይ
ለኮሚሽኑ ወይም ለባለሥልጣኑ መልሶ ሊልከው፤
ሐ) ይግባኙን ውድቅ ሊያደርገው፤ ወይም
መ) ተገቢ መስሎ የታየውን ሌላ ውሳኔ ሊሰጥ፤
ይችላል፡፡

6. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) “በክርክር ላይ ያለ ታክስ” ማለት የታክስ ይግባኝ
ኮሚሽኑ እንዲከፈል ውሳኔ የሰጠበት እና ታክስ ከፋዩ በይግባኝ ማስታወቂያ ቅሬታ
ያቀረበበት ታክስ ሲሆን ከታክሱ ጋር በተገናኘ ሊከፈል የሚገባውን ቅጣትና የዘገየ
ክፍያ ወለድን አይጨምርም፡፡

፶፰ ለጠቅላይ ፍርድ ቤት ስለሚቀርብ ይግባኝ

1. ለከፍተኛ ፍርድ ቤት በቀረበ የታክስ ይግባኝ ተካፋይ የነበረ ሰው ፍርድ ቤቱ

በሰጠው ውሳኔ ቅር የተሰኘ እንደሆነ የፍርድ ቤቱ የውሳኔ ማስታወቂያ በደረሰው
በ፴ (በሰላሳ) ቀናት ውስጥ የይግባኝ ማስታወቂያውን ለጠቅላይ ፍርድ ቤት
ሊያቀርብ ይችላል፡፡

53
 2. በከፍተኛ ፍርድ ቤት በታየ የታክስ ይግባኝ ላይ ተከራካሪ የነበረ ሰው በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተው የይግባኝ ማቅረቢያ ጊዜ እንዲራዘምለት በጽሑፍ
ማመልከቻ ሲጠይቅ የጠቅላይ ፍርድ ቤት ጊዜውን ሊያራዝመው ይችላል፡፡

፶፱ የማስረዳት ኃላፊነት

በዚህ ክፍል መሠረት ከታክስ ውሳኔ ጋር በተገናኘ በሚደረግ ማንኛውም የታክስ

ክርክር ሂደት የታክስ ውሳኔ ትክክል አለመሆኑን የማስረዳት ኃላፊነት የታክስ ከፋዩ
ነው፡፡

፷ የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ወይም የፍርድ ቤትን ውሳኔ ስለመፈጸም

1. ባለሥልጣኑ የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን፣ የከፍተኛ ፍርድ ቤት ወይም የጠቅላይ ፍርድ

ቤት ውሳኔ በደረሰው በ፴ (ሰላሳ) ቀናት ውስጥ የተሻሻለ የታክስ ስሌት ማስታወቂያ
ለታክስ ከፋዩ መስጠትን ጨምሮ፣ ውሳኔውን ተግባራዊ ለማድረግ አስፈላጊ የሆኑ
እርምጃዎችን መውሰድ አለበት፡፡
2. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፰ የተመለከተው የታክስ ስሌት ማሻሻያ የጊዜ ገደብ የታክስ
ይግባኝ ኮሚሽን ወይም የፍርድ ቤት ውሳኔን ተግባራዊ ለማድረግ በሚከናወን
የታክስ ስሌት ማሻሻያ ላይ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

ክፍል አሥር
መረጃን ስለመሰብሰብና ስለማስፈፀም

፷፩ የታክስ ክሊራንስ

1. ማንኛውም ታክስ ከፋይ በፀደቀው ቅጽ መሠረት የታክስ ክሊራንስ የምስክር ወረቀት

እንዲሰጠው ለባለሥልጣኑ ማመልከት ይችላል፡፡
2. ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ በታክስ ሕግ መሠረት የተጣለበትን ታክስ የመክፈል
ግዴታ የፈፀመ መሆኑን ሲያረጋግጥ በሚያወጣው መመሪያ መሠረት ታክሰ ከፋዩ
በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማመልከቻውን ባቀረበ በ፲፬ ቀናት ውስጥ
የታክስ ክሊራንስ የምስክር ወረቀት መስጠት አለበት፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ መሠረት ማመልከቻ የሚያቀርበው ታክስ ከፋይ
ለቀደመው ዓመት ወይም ለቀደሙት ዓመታት በታክስ ከፋይነት ያልተመዘገበ
እንደሆነ ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ የተመዘገበ መሆኑን በመግለጽ ታክስ ከፋዩ
ማመልከቻ ባቀረበ በ፲፬ (አስራ አራት) ቀናት ውስጥ የታክስ ክሊራንስ የምስክር
ወረቀት መስጠት ይኖርበታል፡፡

54
 4. ማንኛውም የቢሮ መስሪያ ቤት፣ ማዘጋጃ ቤት፣ የመንግሥት የሥራ ክፍል፣ ወይም
የፌደራል ወይም የክልል መንግሥት ቢሮ ወይም ሌላ ማንኛውም የመንግሥት
አካል ታክስ ከፋይ የታክስ ክሊራንስ የምስክር ወረቀት ካላቀረበ በስተቀር
ማንኛውንም ፈቃድ መስጠት ወይም ማደስ ወይም በመንግሥት ጨረታ
እንዲሳተፍ መፍቀድ አይችልም፡፡
5. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማመልከቻ ላቀረበ ታክስ
ከፋይ የታክስ ክሊራንስ የምስክር ወረቀት ላለመስጠት የወሰነ እንደሆነ ታክስ ከፋዩ
ማመልከቻውን ባቀረበ በ፲፬(አሥራ አራት) ቀናት ውስጥ ማመልከቻውን
ያልተቀበለበትን ምክንያት የሚገልጽ የውሳኔ ማስታወቂያ ይሰጠዋል፡፡

፷፪ የመመስረቻ ጽሑፍን እና የመተዳደሪያ ደንብን ስለማቅረብ

1. ማንኛውም ድርጅት ከተመዘገበበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፴ (ሰላሳ) ቀናት ውስጥ

የመመስረቻ ጽሑፍ፣ የመተዳደሪያ ደንብ፣ የሽርክና ማህበር ስምምነት ወይም ሌላ
የመመስረቻ ወይም የምዝገባ ሰነድ ቅጂ ለባለሥልጣኑ ማቅረብ አለበት፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) በተጠቀሱት ሰነዶች ላይ ማንኛውም ለውጥ ሲደረግ
ድርጅቱ ለውጡ በተደረገ በ፴ (በሰላሳ) ቀናት ውስጥ ለውጡን በጽሑፍ
ለባለሥልጣኑ ማሳወቅ አለበት፡፡

፷፫ ኦዲተሮች
1. ኦዲተሮች የደንበኞቻቸውን የኦዲት ሪፖርት ለደንበኞቻቸው ካቀረቡበት ቀን ጀምሮ
በሚቆጠር የ፫ (ሦስት) ወር ጊዜ ውስጥ የኦዲት ሪፖርቶቹን ለባለሥልጣኑ ማቅረብ
አለባቸው፡፡
2. ማንኛውም ኦዲተር በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተውን ግዴታ
ሳይወጣ የቀረ እንደሆነ ባለሥልጣኑ ኦዲተሩ ግደታውን ያልተወጣ መሆኑን
ለኢትዮጵያ የሂሳብና ኦዲት ቦርድ ወይም ለኢትዮጵያ የተመሠከረላቸው የሂሣብ
ባለሙያዎች ኢንሲቲትዩት በማሳወቅ ቦርዱ ወይም ኢንሰቲትዩቱ የኦዲተሩን
ፈቃድ እንዲሰረዝ ይጠይቃል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ “ኦዲተር” ማለት በፋይናንስ ሪፖርት አዘገጃጀትና አቀራረብ አዋጅ
ለፐብሊክ ኦዲተር እና ለተመሰከረለት ኦዲተር የተሰጠውን ትርጉም ይይዛል፡፡

፷፬ በኢትዮጵያ ነዋሪ ካልሆነ ሰው ጋር የሚደረግ የአገልግሎት ውልን ስለማሳወቅ

1. ምንጩ ኢትዮጵያ የሆነ የአገልግሎት ውል በኢትዮጵያ ነዋሪ ካልሆነ ሰው ጋር

የሚገባ ማንኛውም ሰው ውሉን ከፈረመበት ወይም መፈጸም ከጀመረበት ቀድሞ

55
 ከመጣው ቀን ጀምሮ በሚቆጠር ፴(ሰላሳ) ቀናት ውስጥ በፀደቀው ቅጽ መሠረት
ለባለሥልጣኑ ማሳወቅ አለበት፡፡
2. በዚህ አንቀጽ “ምንጩ ኢትዮጵያ የሆነ የአገልግሎት ውል” ማለት የቅጥር ውልን
ሳይጨምር፣ የዕቃ አቅርቦትን ቢጨምርም ባይጨምርም በዋነኝነት አገልግሎት
በመስጠት ላይ የተመሠረተ ምንጩ ኢትዮጵያ የሆነ ገቢ የሚያስገኝ የአገልግሎት
ውል ነው፡፡

፷፭ መረጃ ወይም ማስረጃ ለማግኘት ማስታወቂያ ስለመስጠት

1. ማንኛውንም የታክስ ሕግ ለማስተዳደር ሲባል ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋይ ቢሆንም

ባይሆንም ለማንኛውም ሰው የጽሑፍ ማስታወቂያ በመስጠት፡-
ሀ) በማስታወቂያው በተመለከተው ጊዜ ውስጥ የራሱን ወይም የሌላ ማንኛውንም
ሰው የታክስ ጉዳይ የሚመለከት በማስታወቂያው የተገለፀውን መረጃ
እንዲሰጠው፤
ለ) በማስታወቂያው በተመለከተው ጊዜና ቦታ በመገኘት የራሱን ወይም የሌላ
ማንኛውንም ሰው የታክስ ጉዳዮች በተመለከተ በማስታወቂያው የተገለጸውን
ማስረጃ እንዲሰጠው፤
ሐ) በማስታወቂያው በተመለከተው ጊዜ ከእርሱ ወይም ከሌላ ማንኛውም ሰው
የታክስ ጉዳዮች ጋር የሚገናኙ በእጁ ወይም በእርሱ ቁጥጥር ሥር ያሉ
በማስታወቂያው የተገለፁ ሰነዶችን እንዲያቀርብ፣ ሊጠይቅ ይችላል፡፡

2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት እንዲቀርብ የተጠየቀው ሰነድ ከሆነ፣
የተጠየቀው ሰነድ መለየት በሚያስችል አኳኋን በማስታወቂያው መገለጹ በቂ
ይሆናል፡፡
3. ይህ አንቀጽ፡-
ሀ) በኢሌክትሮኒክ መልክ የሚገኙትን ጨምሮ ማንኛውንም መረጃ መስጠትን
ወይም ሰነድ ማቅረብን በተመለከተ ልዩ መብት የሚሰጥ ወይም የህዝብ
ጥቅምንየሚመለከት ሌላ ሕግ፤ ወይም
ለ) ሚስጥር የመጠበቅ ግዴታን የሚጥል ውል፤
ቢኖርም ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

፷፮ የመግባትና የመበርበር ሥልጣን

1. ማንኛውንም የታክስ ሕግ ለማስተዳደር ሲባል ባለሥልጣኑ፡-

56
 ሀ) በማንኛውም ጊዜና ያለምንም ማስታወቂያ በሚከተሉት ቦታዎች ላይ
የመገኘት ወይም የሚከተሉትን የማግኘት ሙሉ እና ያለተገደበ መብት
አለው፤

1. በማንኛውም ግቢ ወይም ቦታ፣ ማንኛውንም ዕቃ ወይም ንብረት፤

2. ማንኛውንም ሰነድ፤
3. ማንኛውንም የመረጃ ማከማቻ፤

ለ) በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ) በተሰጠው መብት መሠረት ያገኘውን

በኤሌክትሮኒክ መልክ የተያዘን ጨምሮ የማንኛውንም ሰነድ የተሰውነ ክፍል
ወይም ቅጂ ሊወስድ ይችላል፡፡
ሐ) ባለሥልጣኑ የታክስ ከፋዩን የታክስ ግዴታ ለመወሰን ጠቃሚ ማስረጃ
ይሆናል ብሎ የሚያምንበትን ማንኛውንም ሰነድ ሊይዝና በማንኛውም
የታክስ ሕግ መሠረት የታክስ ከፋዩን የታክስ ግዴታ ለመወሰን ወይም
ለማንኛውም የታክስ ክርክር እስካስፈለገ ጊዜ ድረስ ይዞ ማቆየት ይችላል፡፡
መ) የታተመ መረጃ ወይም በመረጃ ማጠራቀሚያ መሳሪያ የተከማቸ መረጃ
ካልተሰጠው የመረጃውን ቅጅ ለመውሰድ አስፈላጊ ለሆነ ጊዜ መሳሪያውን
ይዞ ማቆየት ይችላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) በተመለከተው ሥልጣን ሊሰራበት የሚችለው ዋና
ዳይሬክተሩ ወይም በዚህ ሥልጣን እንዲሠራ በዋና ዳይሬክተሩ ግልጽ ውክልና
የተሰጠው የታክስ ሠራተኛ ብቻ ነው፡፡
3. ማንኛውም የታክስ ሠራተኛ ዋና ዳይሬክተሩ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)
በተመለከተው ሥልጣን ሊሰራበት እንደሚችል ፈቃድ የሰጠው መሆኑን የሚገልጽ
የጽሑፍ ማስረጃ በባለቤቱ ወይም ሕጋዊ ባለይዞታ በሆነ ሰው ሲጠየቅ ማቅረብ
ካልቻለ ወደ ማንኛውም ግቢ ወይም ቦታ መግባት ወይም ገብቶ መቆየት
አይችልም፡፡
4. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ተፈጻሚ የሚሆንበት ቦታ ወይም ግቢ ባለቤት
ወይም ሕጋዊ ባለይዞታ ለባለሥልጣኑ አስፈላጊ የሆኑ አቅርቦቶችንና ድጋፍ
የመስጠት ግዴታ ያለበት ሲሆን ይህም የሚከተሉትን ይጨምራል፡-
ሀ) ምርመራው በሚደረግበት ግቢ ወይም ቦታ የሚገኙ በመረጃ ማከማቻ ወይም
በሌላ ማንኛውም መልክ የተያዙ ማናቸውንም ሰነዶች በተመለከተ ለሚቀርቡ
ጥያቄዎች በቃል ወይም በጽሑፍ መልስ መሰጠት፤ ወይም
ለ) በዚህ አንቀጽ መሠረት የተፈለገው ዳታ በሚስጠር ቁልፍ የተጠበቀ እንደሆነ
የተቆለፈው ዳታ የሚፈታበትን መረጃ መስጠት፤

57
 5. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ሰነድ ወይም የዳታ ማከማቻ መሳሪያ
የተያዘበት ሰው ሰነዱን ወይም መሳሪያውን በመመርመር የፈለገውን መረጃ ቅጂ
በዳታ ማከማቻ መሳሪያ ውስጥ የተያዙ ሰነዶች የኤሌክተሮኒክ ቅጂን ጨምሮ
በመደበኛ የሥራ ሰዓትና ባለሥልጣኑ በሚወስናቸው ቅድመ ሁኔታዎች መሠረት
በራሱ ወጪመውሰድ ይችላል፡፡
6. በዚህ አንቀጽ መሠረት ለተወሰደና ለተያዘ ማንኛውም ሰነድ ወይም የዳታ ማከመቻ
መሳሪያ ዋና ዳይሬክተሩ ወይም በዋና ዳይሬክተሩ የተወከለ የታክስ ሠራተኛ
በፊርማው ማረጋገጫ መስጠት አለበት፡፡
7. ይህ አንቀጽ፡-
ሀ) የሕግ ሙያን ጨምሮ ልዩ መብት የሚሰጥ ወይም ከህዝብ ጥቅም ጋር
በተገናኘ በኢሌክትሮኒክ መልክ የሚገኙትን ጨምሮ ማንኛውንም ሰነድ ወይም
ንብረት ማቅረብን፣ በማንኛውም ግቢ ወይም ቦታ መግባትን የሚመለከት ሌላ
ሕግ፤ ወይም
ለ) ሚስጥር የመጠበቅ ግዴታን የሚጥል ውል፤
ቢኖርም ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

፷፯ በታክስ ጉዳዮች የጋራ አስተዳደራዊ የመረዳዳት ስምምነቶችን ሥራ ላይ ስለማዋል

1. የገንዘብና ኢኮኖሚ ትብብር ሚኒስቴሩ በታክስ ጉዳዮች ላይ መንግሥትን በመወከል

ከውጭ ሀገር መንግሥት ወይም መንግሥታት ጋር የሚደረጉ የጋራ አስተዳደራዊ
የመረዳዳት ስምምነቶችን ሊዋዋል፣ ሊያሻሽል ወይም ሊያቋርጥ ይችላል፡፡
2. በኢትዮጵያ ፀንተው በሚገኙ የጋራ አስተዳደራዊ የመረዳዳት ስምምነቶች እና
በታክስ ሕግ መካከል ግጭት ከተፈጠረ የመረዳዳት ስምምነቶቹ ተፈጻሚነት
ይኖራቸዋል፡፡
3. በኢትዮጵያ ውስጥ ፀንቶ ያለ የታክስ ወይም የጋራ አስተዳደራዊ የመረዳዳት
ስምምነት የመረጃ ልውውጥን ወይም በሰጥቶ መቀበል መርህ ላይ የተመሠረተ
ታክስ የመሰብሰብ ትብብርን ወይም መጥሪያ መስጠትን የሚያስችሉ ድንጋጌዎች
የያዙ ከሆነ፣ ባለሥልጣኑ በስምምነቶቹ መሠረት የኢትዮጵያን ግዴታዎች
ለመወጣት በዚህ አዋጅ ወይም በሌላ በማንኛውም ሕግ የተሰጠውን ሥልጣን
መጠቀም የሚኖርበት ሲሆን፤
ለዚህ ዓላማ በዚህ አዋጅ ወይም በሌላ ሕግ፡-
ሀ) “ታክስ” የመረጃ ልውውጥ ወይም የጋራ መረዳዳት ስምምነት የሚመለከተው
የውጭ ሀገር ታክስን፣

58
 ለ) “ያልተከፈለ ታክስ” በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ) የተመለከተውንና
በመክፈያ ጊዜው ያልተከፈለን ታክስ፤

ሐ) “ታክስ ከፋይ” በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ) የተመለከተውን ታክስ

የመክፈል ግዴታ ያለበትን ሰው፤ እንዲሁም

መ) “የታክስ ሕግ” በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ) የተመለከተው የውጭ

ሀገር ታክስ የሚጣልበትን ሕግ፤

ይጨምራል፡፡

4. ለዚህ አንቀጽ ዓላማ፡-

ሀ) “ዓለም አቀፍ ስምምነት” ማለት በኢትዮጵያ እና በውጭ ሀገር መንግሥት
ወይም መንግሥታት መካከል የሚደረግ ስምምነት ነው፡፡

ለ) “የጋራ አስተዳደራዊ የመረዳዳት ስምምነት” ማለት ከታክስ ጉዳዮች ጋር

በተገናኘ የታክስ መረጃ ልውውጥ ስምምነት ወይም የጋራ አስተዳደራዊ
መረዳዳት እንዲኖር የሚደረግ ሌላ ዓለም አቀፍ ስምምነት ነው፡፡

ሐ) “የታክስ ስምምነት” ማለት ተደራራቢ ታክስን ለማስቀረት እና የታክስ

ማጭበርበርን ለመከላከል የሚደረግ ዓለም አቀፍ ስምምነት ነው፡፡

ክፍል አሥራ አንድ

የታክስ ሕጎችን አስቀድሞ መተርጎም

ምዕራፍ አንድ
በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም

፷፰ አስገዳጅ የሆኑ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆኑ ትርጉሞች

፩ ባለሥልጣኑ አንድን የታክስ ሕግ አስመልክቶ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፱ መሠረት

በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ሊሰጥ ይችላል፡፡
፪ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፱ መሠረት የተሰጠ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ
የሚሆን ትርጉም እስካልተነሳ ድረስ በባለሥልጣኑ ላይ አስገዳጅ ይሆናል፡፡
፫ ባለሥልጣኑ የተሰጠ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም
በታክስ ከፋዮች ላይ አስገዳጅ አይሆንም፡፡

፷፱ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ስለመስጠት

1. ባለሥልጣኑ የሚሰጠው በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም

በኦፊሴላዊ ድረ-ገጹ ላይ ማውጣት አለበት፡፡

59
 2. ባለሥልጣኑ የሚያወጣው በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም
በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ መሆኑን መግለጽ የሚኖርበት ሲሆን
በትርጉሙ የተመለከተውን ጉዳይ የሚገልጽ ርዕስና መለያ ቁጥር ሊኖረው
ይገባል፡፡
3. በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም በዚሁ ትርጉም ላይ
ከተመለከተው ቀን ጀምሮ ተፈጻሚነት የሚኖረው ሲሆን በትርጉሙ ላይ ምንም
ቀን ካልተመለከተ ትርጉሙ በባለሥልጣኑ ኦፊሴላዊ ድረ-ገጽ ከወጣበት ቀን
ጀምሮ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
4. በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆነው ትርጉም በትርጉሙ በተገለፀው
ሁኔታ የአንድን ታክስ ሕግ አፈጻፀም በሚመለከት የባለሥልጣኑ አስተያየት
የሚገልጽ ሲሆን ለዚህ አዋጅ ወይም ለሌላ ሕግ አፈጻፀም ሲባል የባለሥልጣኑ
ውሳኔ ተደርጎ አይወሰድም፡፡

፸ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉምን ስለማንሳት

1. ባለሥልጣኑ በኦፊሴላዊ ድረ-ገጹ ላይ ማስታወቂያ በማውጣት በሁሉም ታክስ

ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉምን በሙሉ ወይም በከፊል ሊያነሳ ይችላል፡፡
ይህም ሲሆን የትርጉሙ ተፈጻሚነት መቋረጥ፡-
ሀ/ በማስታወቂያ ከተገለፀው ቀን፤ ወይም
ለ/ ማስታወቂያው በቢሮው ኦፊሴላዊ ድረ-ገጽ ላይ ከወጣበት ቀን
ከሁለቱ በዘገየው ቀን ይጀምራል፡፡
2. በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ ከሚሆን ትርጉም ጋር የሚቃረን ሕግ ከወጣ
ወይም ባለሥልጣኑ የተለየ ትርጉም ከሰጠ ነባሩ ትርጉም ከሕጉ ወይም ከተሰጠው
አዲስ ትርጉም ጋር የማይጣጣም እስከሆነ ድረስ እንደተነሳ ይቆጠራል፡፡
3. በሙሉ ወይም በከፊል የተነሳ በሁሉም ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን
ትርጉም፡-
ሀ) ከመነሳቱ በፊት ለተጀመሩ ግብይቶች ተፈጻሚ መሆኑ ይቀጥላል፤
ለ) ከተነሳ በኋላ ለተጀመረ ግብይት ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

ምዕራፍ ሁለት
በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም

፸፩ አስገዳጅ የሆኑ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆኑ ትርጉሞች

1. ማንኛውም ታክስ ከፋይ በፈጸመው ወይም ሊፈጽም ባሰበው ግብይት ላይ የአንድን

ታክስ ሕግ ተፈጻሚነት በተመለከተ የባለሥልጣኑ አቋም ምን እንደሆነ የሚገልጽ
ትርጉም እንዲሰጠው ለባለሥልጣኑ ማመልከቻ ማቅረብ ይችላል፡፡
60
 2. በዚህ አንቀጽ መሠረት የሚቀርብ ማመልከቻ በጽሑፍ ሆኖ፡-
ሀ) ከማመልከቻው ጋር ግንኙነት ያለውን ግብይት ዝርዝር ጉዳዮችና ለግብይቱ
አግባብነት ያላቸውን ሁሉንም ሰነዶች ማካተት፣
ለ) ትርጉሙ የተጠየቀበትን ጉዳይ በግልጽ ማመልከት፣ እንዲሁም
ሐ) አግባብነት ያለው የታክስ ሕግ ለግብይቱ ያለውን ተፈጸሚነት በተመለከተ
የታክስ ከፋዩን አስተያየት ሙሉ መግለጫ መያዝ፣
አለበት፡፡
3. የዚህ አዋጅ አንቀጽ ፸፪ እንደተጠበቀ ሆኖ፤ ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት
የቀረበው ማመልከቻ በደረሰው በ፷ (ስልሳ) ቀናት ውስጥ ለቀረበለት ጥያቄ ጉዳዪን
የሚመለከትትርጉም መስጠት አለበት፡፡
4. ታክስ ከፋዩ ትርጉሙ ለተጠየቀበት ግብይት አግባብነት ያለውን ትክክለኛ እና
የተሟላ ማስረጃ ያቀረበ እና ግብይቱም በማንኛውም ረገድ በቀረበው ማመልከቻ
እንደተገለጸው መከናወኑ ከተረጋገጠ በዚህ ላይ ተመስርቶ የተሰጠው ትርጉም
በቢሮው እና በባለሥልጣኑ ላይ አስገዳጅ ይሆናል፡፡
5. በባለሥልጣኑ የሚሰጥ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም
በታክስ ከፋዩ ላይ አስገዳጅ አይሆንም፡፡
6. በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ትርጉሙ በተሰጠበት ጊዜ
ጸንቶ ካለ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ ከሚሆን ትርጉም ጋር የሚቃረን
ከሆነ በሁለቱ ትርጉሞች መካከል ያለውን ልዩነት በሚመለከት በአንድ ታክስ
ከፋይ ላይ ተፈጻሚ እንዲሆን የተሰጠ ትርጉም ተፈጻሚነት ይኖረዋል፡፡

፸፪ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ለመጠየቅ የቀረበን

ማመልከቻ ስለአለመቀበል

1. ባለሥልጣኑ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም እንዲሰጥ በታክስ

ከፋዩ የቀረበን ማመልከቻ ከሚከተሉት ምክንያቶች በአንዱ ላይቀበለው ይችላል፡-
ሀ) ባለሥልጣኑ እንደአግባብነቱ ማመልከቻ በቀረበበት ጥያቄ ላይ በሚከተሉት
ሁኔታዎች ውሳኔ ሰጥቶበት ከሆነ፡-
1. የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ለታክስ ከፋዩ ከተሰጠው፤
2. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፱ መሠረት የተሰጠ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ
ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም በሥራ ላይ ያለ ከሆነ፤
3. በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም በዚህ አዋጅ አንቀጽ
፸፭ መሠረት በባለሥልጣኑ ድረ-ገጽ ወጥቶ በሥራ ላይ ያለ ከሆነ፤

61
 ለ) ማመልከቻው ታክስ ከፋዩን ከሚመለከት በታክስ ኦዲት ሥር ካለ ጉዳይ ጋር
የተገናኘ፣ ታክስ ከፋዩ ተቃውሞ ካቀረበበት ጉዳይ ጋር የተገናኘ ወይም ታክስ
ከፋዩ ራሱ ያሰላውን የታክስ መጠን ለማሻሻል በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፱
መሠረት ከቀረበ ማመልከቻ ጋር የተገናኘ ከሆነ፤
ሐ) ማመልከቻው ፋይዳ የሌለው ወይም ሁከት ለመፍጠር የቀረበ ከሆነ፤
መ) ማመልከቻው የቀረበበት ግብይት ያልተካሄደ ሲሆን ወይም ግብይቱ ሊካሄድ
እንደማይችል ለማመን የሚያስችል በቂ ምክንያት ካለ፤
ሠ) ታክስ ከፋዩ ትርጉሙን ለመስጠት የሚያስችል በቂ መረጃ ለቢሮው ያላቀረበ
ከሆነ፤
ረ) ማመልከቻውን ለመቀበል የሚያስፈልጉትን ግብዓቶች እና ቢሮው አግባብነት
አላቸው የሚላቸውን ሌሎች ጉዳዮች ግምት ውስጥ በማስገባት በባለሥልጣኑ
አስተያየት ማመልከቻውን መቀበል ምክንያታዊ ካልሆነ፤
ሰ) ትርጉሙን መሰጠት የታክስ ማስወገጃ ድንጋጌን ተፈጻሚነት የሚያካትት
ሲሆን፤
2. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን
ትርጉም እንዲሰጥ የቀረበን ማመልከቻ ውድቅ ለማድረግ መወሰኑን ለታክስ ከፋዩ
በጽሑፍ ማሳወቅ አለበት፡፡

፸፫ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ስለመስጠት

1. ባለሥልጣኑ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ሲሰጥ

ለአመልካቹ ታክስ ከፋይ በጽሑፍ ማሳወቅ ያለበት ሲሆን በዚህ ዓይነት የሚሰጥ
ትርጉም በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፸፬ ቀደም ብሎ ካልተነሳ በስተቀር በትርጉሙ
ለተጠቀሰው ጊዜ የሚያገለግል ይሆናል፡፡
2. ባለሥልጣኑ ወደፊት ሊከሰት የሚችልን ነገር ወይም ሌላ አግባብነት ያለውን
ጉዳት ታሳቢ በማድረግ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም
ሊሰጥ ይችላል፡፡
3. የተሰጠው ትርጉም በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ እንደሚሆን እና ትርጉሙ
የተሰጠበትን ጥያቄ መግለጽ ያለበት ሆኖ የሚከተሉትን ጉዳዮችም መያዝ
ይኖርበታል፡-
ሀ) ታክስ ከፋዩን፤
ለ) ለትርጉሙ አግባብነት ያለውን የታክስ ሕግ፤
ሐ) ትርጉሙ ተፈጻሚ የሚሆንበትን የታክስ ዘመን፤
መ) ትርጉሙ የሚመለከተውን ግብይት፤

62
 ሠ) ትርጉሙ የተመሠረተባቸውን ታሳቢዎች፤
4. በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም በቀረበው ማመልከቻ
በተመለከተው ጉዳይ ላይ የባለሥልጣኑ አስተያየት የሚገልጽ ሲሆን ለዚህ አዋጅ
ወይም ለሌላ ሕግ አፈጻፀም ሲባል የባለሥልጣኑ ውሳኔ ተደርጎ አይወሰድም፡፡

፸፬ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉምን ስለማንሳት

1. ባለሥልጣኑ በቂ ምክንያት ሲኖር በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን

ትርጉም ለሚመለከተው ታክስ ከፋይ የጽሑፍ ማስታወቂያ በመስጠት በሙሉ
ወይም በከፊል ሊያነሳ ይችላል፡፡ ይህም ሲሆን ትርጉሙ በማስታወቂያው ላይ
ከተገለጸው ቀን ጀምሮ እንደተነሳ ይቆጠራል፡፡
2. በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ ከሚሆን ትርጉም ጋር የሚቃረን ሕግ ከወጣ
ወይም ባለሥልጣኑ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን አዲስ ትርጉም
ከሰጠ ነባሩ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ከሕጉ ወይም
ከተሰጠው አዲስ በሁሉም ታክስ ከፋዮች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም ጋር
የማይጣጣም እስከሆነ ድረስ እንደተነሳ ይቆጠራል፡፡
3. የተነሳ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም፡-
ሀ) ከመነሳቱ በፊት ለተጀመሩ የታክስ ከፋዩ ግብይቶች ተፈጻሚ መሆኑ
ይቀጥላል፤
ለ) ከተነሳ በኋላ ለተጀመረ የታክስ ከፋዩ ግብይት ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

፸፭ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም መሰጠቱን ስለማሳወቅ

1. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፸፫ መሠረት የሰጠውን በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ

ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም በኦፊሴላዊ ድረ-ገጹ ላይ ማውጣት አለበት፡፡ ሆኖም
ትርጉሙ የሚመለከተውን ታክስ ከፋይ ማንነት እና በትርጉሙ የተጠቀሰውን
ማንኛውንም ሚስጥራዊ የንግድ መረጃ ይፋ ማድረግ የለበትም፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ማንኛውም ታክስ ከፋይ በዚህ
አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ይፋ በሆነ በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ
የሚሆን ትርጉም ሊጠቀም የሚችል ሲሆን ቢሮው እና ባለሥልጣኑበትርጉሙ
ለተመለከቱት ፍሬ ነገሮች አግባብነት ላለው የታክስ ሕግ ተፈጻሚነት እና
ትርጉሙ ጸንቶ በሚቆይበት ጊዜ ይፋ በተደረገው ትርጉም ይገደዳሉ፡፡
3. በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ የሚሆን ትርጉም በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፸፬
መሠረት ሲነሳ ባለሥልጣኑ የትርጉሙ አስገዳጅነት በአንቀጽ ፸፬ ከተመለከተው

63
 ቀን ጀምሮ የሚቋረጥ መሆኑን የሚገልጽ ማስታወቂያ ወዲያውኑ በኦፊሴላዊ ድረ-
ገጹ ላይ ማውጣት አለበት፡፡
ምዕራፍ ሦስት
የባለሥልጣኑ ሌሎች አስተያየቶች

፸፮ ባለሥልጣኑ የሚሰጣቸው ሌሎች አስተያየቶች

በዚህ ክፍል ድንጋጌዎች መሠረት ከሚሰጡ በባለሥልጣኑ ላይ አስገዳጅ ከሆኑና

በሁሉም ታክስ ከፋዮች ወይም በአንድ ታክስ ከፋይ ላይ ተፈጻሚ ከሚሆኑ ትርጉሞች
በስተቀር በባለሥልጣኑ የሚቀርቡ የሕትመት ውጤቶች ወይም በሌላ መልኩ በቃልም
ሆነ በጽሑፍ የሚሰጡ አስተያየቶች በባለሥልጣኑ ላይ አስገዳጅነት አይኖራቸውም፡፡

ክፍል አሥራ ሁለት

ግንኙነቶች፣ ቅጾችና ማስታወቂያዎች

፸፯ የሥራ ቋንቋዎች

የክልሉ የሥራ ቋንቋዎች የታክስ ሕጎች አፊሴላዊ ቋንቋዎች ናቸው፡፡ ስለሆነም

ባለሥልጣኑ በአፊሴላዊ ቋንቋዎች ያልቀረበን ግንኙነት ወይም ሰነድ ዕውቅና
ላይሰጠው ይችላል፡፡

፸፰ ቅጾች እና ማስታወቂያዎች
1. ቅጾች፣ ማስታወቂያዎች፣ የታክስ ማስታወቂያዎች፣ መግለጫዎች፣ ሠንጠረዦች
እና ሌሎች በባለሥልጣኑ የሚፀድቁ ወይም የሚታተሙ ሰነዶች የታክስ ሕጎችን
በብቃት ለማስተዳደር ባለሥልጣኑ በወሰነው ቅጽ የሚዘጋጁ ሲሆን የታክስ ሕግ
በሌላ አኳኋን ካልደነገገ በስተቀር እነዚህን ሰነዶች በባለሥልጣኑ ኦፊሴላዊ ድረ-ገጽ
ላይ ማውጣት አስገዳጅ አይደለም፡፡
2. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከቱትን ሰነዶች በባለሥልጣኑ
ቢሮዎች ወይም በሌላ ቦታዎች ወይም በፖስታ፣ በኤሌክትሮኒክስ ዘዴ፣ ወይም
ባለሥልጣኑ በሚወሰነው ሌላ ዘዴ ሕዝብ እንዲያገኛቸው ማድረግ አለበት፡፡

፸፱ የፀደቀ ቅጽ

1. በታክስ ከፋይ የሚቀርብ ማንኛውም የታክስ ማስታወቂያ፣ ማመልከቻ፣

ማስታወቂያ፣ መግለጫ ወይም ሌላ ሰነድ በፀደቀው ቅጽ መሠረት እንደቀረበ
የሚቆጠረው ሰነዱ፡-
ሀ) ለሰነዱ ዓይነት በባለሥልጣኑ በፀደቀ ቅጽ መሠረት የቀረበ፤

64
 ለ) ማንኛውንም ተያያዥ ሰነዶች ጨምሮ ቅጹ የሚጠይቀውን መረጃ የያዘ፤
እና
ሐ) ቅጹ በሚጠይቀው መሠረት የተፈረመ፤
ሲሆን ነው፡፡
2. ታክስ ከፋዩ ለባለሥልጣኑ ያቀረበው የታክስ ማስታወቂያ፣ ማመልከቻ፣
ማስታወቂያ፣ መግለጫ ወይም ሌላ ሰነድ በፀደቀው ቅጽ መሠረት ያልቀረበ ከሆነ
ባለሥልጣኑ ሰነዱ በፀደቀው ቅጽ መሠረት ያልቀረበ መሆኑን ለዚሁ ሰው
ወዲያውኑ በጽሑፍ ማሳወቅ አለበት፡፡
3. አንድ ሰነድ በፀደቀው ቅጽ መሠረት ያልቀረበ ቢሆንም ሰነዱ በፀደቀው ቅጽ
መሠረት የሚፈለጉትን አብዛኞቹን መረጃዎች በያዘ ቅጽ የቀረበ እንደሆነ
ባለሥልጣኑ ይህንን ሰነድ ሊቀበለው ይችላል፡፡

፹ ሰነዶች ለባለሥልጣኑ ስለሚቀርቡበት አኳኋን

1. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) በተገለጸው መንገድ እንዲያቀርብ በባለሥልጣኑ

በጽሑፍ ካልተፈቀደለት በስተቀር ማንኛውም ታክስ ከፋይ በዚህ አዋጅ አንቀጽ
፹፪(፪) መሠረት ለባለሥልጣኑ ማቅረብ የሚጠበቅበትን የታክስ ማስታወቂያ፣
ማመልከቻ፣ ማስታወቂያ፣ መግለጫ ወይም ሌላ ሰነድ በኤሌክትሮኒክስ ዘዴ
ማቅረብ አለበት፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ድንጋጌ ተፈጻሚ የማይሆንበት ታክስ ከፋይ
የታክስ ማስታወቂያ፣ ማመልከቻ፣ ማስታወቂያ፣ መግለጫ ወይም ሌላ ሰነድ
በአካል ወይም መደበኛ ፖስታ በመጠቀም ለባለሥልጣኑ ያቀርባል፡፡

፹፩ ማስታወቂያዎችን ስለመስጠት

1. በታክስ ሕግ መሠረት ለአንድ ታክስ ከፋይ የወጣ፣ እንዲደርስ የሚደረግ ወይም

የሚሰጥ ማስታወቂያ ወይም ሌላ ማንኛውም ሰነድ ለታክስ ከፋዩ በሚከተለው
አኳኋን በጽሑፍ ሊደርሰው ይገባል፡-
ሀ) ለታክስ ከፋዩ ወይም ለታክስ እንደራሴው ወይም ለታክስ ወኪሉ በአካል
በመስጠት ወይም የተላከውን ሰነድ የሚቀበል ሰው ካልተገኘ
ማስታወቂያውን ኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኝ የታክስ ከፋዩ የንግድ ወይም
መኖሪያ ቤት በር ላይ ወይም ሌላ አመቺ ቦታ ላይ በመለጠፍ፤
ለ) ኢትዮጵያ ውስጥ በሚገኝ የታክስ ከፋዩ መደበኛ ወይም በመጨረሻ
የሚታወቀው የንግድ ቦታ ወይም መኖሪያ ቤት በሪኩማንዴ ደብዳቤ
በመላክ፤
65
 ሐ) በዚህ አዋጅአንቀጽ ፹፪(፫) መሠረት በኤሌክትሮኒክስ ዘዴ ለታክስ ከፋዩ
በማስተላለፍ፤
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከቱትን ዘዴዎች በመጠቀም
ማስታወቂያውን ማድረስ ካልተቻለ፣ የህትመት ወጪው በታክስ ከፋዩ የሚሸፈን
ሆኖ የፍርድ ቤት ማስታወቂያዎች በሚወጡበት ጋዜጣ ማስታወቂያውን
በማውጣት ማስታወቂያው እንዲደርስ ማድረግ ይቻላል፡፡
3. ማንኛውም ታክስ ከፋይ በታክስ ሕግ መሠረት በደረሰው ማስታወቂያ ወይም ሌላ
ሰነድ መሠረት የሚፈለግበትን ተግባር በሙሉ ወይም በከፊል ከፈጸመ በኋላ
ማስታወቂያው ወይም ሌላው ሰነድ እንዲደርሰው በተደረገበት መንገድ ሕጋዊነት
ላይ ተቃውሞ ሊቀርብ አይችልም፡፡

፹፪ የኤሌክትሮኒክ የታክስ ሥርዓትን ተግባራዊ ስለማደረግ

1. በዚህ አዋጅ በሌላ አኳኋን የሚደነግግ አንቀጽ ቢኖርም፣ ባለሥልጣኑ የሚከተሉት
ተግባራት በኮምፕዩተር ሥርዓት ወይም በሌላ ተንቀሳቃሽ የኤሌክትሮኒክስ
መሣሪያ አማካኝነት በኤሌክትሮኒክ ዘዴ እንዲከናወኑ ሊፈቅድ ይችላል፡-

ሀ) በታክስ ሕግ መሠረት ለመመዝገብ ወይም የታክስ መለያ ቁጥር ለማግኘት

ማመልከቻ ለማቅረብ፤
ለ) በታክስ ሕግ መሠረት የታክስ ማስታወቂያ ወይም ሌላ ሰነድ ለማቅረብ፤
ሐ) በታክስ ሕግ መሠረት ታክስ ወይም ሌላ ክፍያ ለመፈጸም፤
መ) በታክስ ሕግ መሠረት የታክስ ተመላሽ ክፍያ ለመፈጸም፤
ሠ) ባለሥልጣኑ የሚያስተላልፈውን ማንኛውንም ሰነድ ለመላክ፤
ረ) በታክስ ሕግ መሠረት መከናወን የሚኖርበትን ወይም እዲከናወን የተፈቀደ
ሌላ ድርጊት ወይም ነገር ለማከናወን፤
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተውን ማንኛውም ተግባር የኮምፕዩተር ሥርዓትን
ወይም ሌላ ተንቀሳቃሽ የኤሌክትሮኒክስ መሣሪያን በመጠቀም በኤሌክትሮኒክ ዘዴ
እንዲፈጽም ታክስ ከፋይን ሊያዝ ይችላል፡፡
3. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፩) የተከመለከተውን ማንኛውንም ተግባር የኮምፕዩተር ሥርዓትን
ወይም ሌላ ተንቀሳቃሽ የኤሌክትሮኒክስ መሣሪያን በመጠቀም በኤሌክትሮኒክ ዘዴ
ሊያከናውን ይችላል፡፡

66
 4. ታክስ ከፋዩ በኤሌክትሮኒክ ዘዴ ግንኙነቶችን ለመቀበል ወይም ለማድረግ
የሚያስችለው አቅም እንደሌለው ባለሥልጣኑ ካመነበት የዚህ አንቀጽ ንዑስ
አንቀጽ (፪) እና (፫) ተፈጻሚ አይሆኑም፡፡
5. በኤሌክትሮኒክ ዘዴ የታክስ ማስታወቂያ የሚያቀርብና ታክስ የሚከፍል ማንኛውም
ታክስ ከፋይ እነዚህን ተግባራት ለማከናወን በሌላ ዘዴ እንዲጠቀም ባለሥልጣኑ
ካልፈቀደለት በስተቀር በዚሁ ዘዴ መቀጠል ይኖርበታል፡፡

፹፫ ሰነድ የማቅረቢያ ወይም ታክስ የመክፈያ ጊዜ

ሀ) የታክስ ማስታወቂያ፣ ማመልከቻ፣ ማስታወቂያ፣ መግለጫ፣ ወይም ሌላ ሰነድ

የሚቀርብበት ቀን፤
ለ) የታክስ መክፈያ ቀን፤ ወይም
ሐ) በታክስ ሕግ መሠረት ሌላ ማንኛውም እርምጃ የሚወሰድበት ቀን፤
ቅዳሜ፣ እሁድ ወይም በኢትዮጵያ የህዝብ በዓል ቀን ላይ ከዋለ ሰነዱ የሚቀርብበት
ክፍያው የሚፈጸምበት ወይም በታክስ ሕግ መሠረት ሌላ ማንኛውም እርምጃ
የሚወሰድበት ቀን የሚቀጥለው የሥራ ቀን ይሆናል፡፡

፹፬ ማስታወቂያን ተቀባይነት የማያሳጣ ጉድለት

1. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ የሚሆነው፡-

ሀ) በታክስ ሕግ መሠረት የተዘጋጀ የታክስ ስሌት ማስታወቂያ ወይም ሌላ
ሰነድ ለታክስ ከፋዩ የተሰጠው ከሆነ፣
ለ) የተሰጠው ማስታወቂያ በይዘቱ እና በውጤቱ ማስታወቂያው መሠረት
ካደረገው የታክስ ሕግ ዓላማ እና መንፈስ ጋር የሚስማማ ወይም
የተጣጣመ ከሆነ፣ እና
ሐ) የታክስ ስሌቱ የሚመለከተው፣ ይመለከተዋል ተብሎ የሚታሰበው ወይም
ማስታወቂያው የሚመለከተው ታክስ ከፋይ በማስታወቂያው የተሰየመው
የጋራ ዓላማን እና ግንዛቤን መሠረት አድርጎ ከሆነ፣ ነው፡፡
2. ይህ አንቀጽ ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ፡-
ሀ) የታክስ ስሌት ማስታወቂያው ወይም ማንኛውም ሌላ ሰነድ ለታክስ ከፋዩ
በአግባቡ እንዲደርሰው እስከተደረገ ድረስ ለማስታወቂያው መሠረት የሆነው
የታክስ ሕግ ማንኛውም ድንጋጌ አልተጠበቀም በሚል ምክንያት
ማስታወቂያውን ተቀባይነት ማሳጣት፤

67
 ለ) የታክስ ስሌት ማስታወቂያው ወይም ማንኛውም ሌላ ሰነድ ፎርም
አልተሟላም በሚል ውድቅ ማድረግ ወይም እንዳልተሰጠ መቁጠር ወይም
እንዳልተሰጠ እንዲቆጠር ማድረግ፤ ወይም
ሐ) በታክስ ስሌት ማስታወቂያው ወይም ማንኛውም ሌላ ሰነድ ላይ በሚታይ
ስህተት፣ ግድፈት ወይም ጉድለት ምክንያት ተቀባይነት ማሳጣት፤
አይቻልም፡፡
3. ስህተቱ ወይም ልዩነቱ የታክስ ስሌት ማስታወቂያ የተሰጠውን ታክስ ከፋይ
የሚያሳስት እስካልሆነ ድረስ የታክስ ስሌት ማስታወቂያው በሚከተሉት
ምክንያቶች ዋጋ ሊያጣ አይችልም፡፡
ሀ) በታክስ ስሌት ማስታወቂያው በተጠቀሰው የታክስ ከፋይ ስም፣ በተገለጸው
የገቢ ወይም የገንዘብ መጠን ወይም እንዲከፈል በተጠየቀው የታክስ መጠን
ስህተት ምክንያት፤
ለ) በተዘጋጀው የታክስ ስሌትእና ለታክስ ከፋዩ በተሰጠው የታክስ ስሌት
ማስታወቂያ መካከል በሚታይ ልዩነት ምክንያት፡፡

፹፭ ስህተቶችን ስለማረም

ባለሥልጣኑ በታክስ ሕግ መሠረት ለታክስ ከፋዩ የሰጠው የታክስ ስሌት ማስታወቂያ

ወይም ሌላ ሰነድ በታክስ ሕግ ወይም በጉዳዩ ኩነቶች ላይ የትርጉም ጥያቄ
የማያስነሳ የጽሁፍ፣ የሂሳብ ስሌት ወይም ሌላ ማንኛውንም ስህተት የያዘ
በሚሆንበት ጊዜ፣ ባለሥልጣኑ ስህተቱን ለማረም ሲባል የታክስ ስሌት
ማስታወቂያውን ወይም ሌላውን ሰነድ የታክስ ስሌት ማስታወቂያው ወይም ሰነዱ
ለታክስ ከፋዩ ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፭ (አምስት) ዓመታት ውስጥ ማሻሻል
ይችላል፡፡

ክፍል አሥራ ሦስት

የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን

፹፮ የታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ስለማቋቋም

1. የታክስ ይግባኝ በሚባልባቸው ውሳኔዎች ላይ ይግባኝ የሚሰማ የታክስ ይግባኝ

ኮሚሽን በዚህ አዋጅ ተቋቁሟል፡፡
2. የዚህ ክፍል ድንጋጌዎች እንደተጠበቁ ሆኖ የኮሚሽኑ አደረጃጀት፣ አስተዳደር፣
የአሠራር ሥነ-ሥርዓት፣ የኮሚሽኑ አባላት አሿሿም እና ኮሚሽኑን የሚመለከቱ
ሌሎች ዝርዝር ጉዳዮችን በተመለከተ የመስተዳደር ምክር ቤት በሚያወጣው ደንብ
መሠረት ይወሰናል፡፡

68
፹፯ የይግባኝ ማመልከቻ
1. ይግባኝ በሚባልበት ውሳኔ ላይ ይግባኝ ማቅረብ የፈለገሰው የውሳኔው
ማስታወቂያ በደረሰው በ፴ ቀናት ውስጥ ኮሚሽኑ የሚያዘጋጀውን ቅጽ በመጠቀም
በውሳኔው ላይ የይግባኝ ማመልከቻ ለኮሚሽኑ ማቅረብ ይችላል፡፡
2. የይግባኝ ማመልከቻው ይግባኝ የቀረበበትን ምክንያቶች የሚያመለክት መግለጫ
መያዝ ይኖርበታል፡፡
3. ኮሚሽኑ የጽሑፍ ማመልከቻ ሲቀርብለት እና አጥጋቢ ምክንያት መኖሩን
ሲያምን በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተመለከተውን የይግባኝ ማቅረቢያ ጊዜ
ሊያራዝም ይችላል፡፡
4. ኮሚሽኑ የይግባኝ ማቅረቢያ ጊዜ እንዲራዘም የሚቀርብ ማመልከቻ
የሚስተናገድበትን ስነ-ሥርዓት የሚወስን መመሪያ ያወጣል፡፡

፹፰ ለኮሚሽኑ ሰነዶችን የማቅረብ ሥልጣን

1. ባለሥልጣኑ የይግባኝ ማስታወቂያው በደረሰው በ፴ (በሰላሳ) ቀናት ውስጥ ወይም

ኮሚሽኑ በፈቀደው ተጨማሪ ጊዜ ውስጥ፡-
ሀ) የይግባኝ ማመልከቻ የቀረበበትን ይግባኝ የሚባልበት ውሳኔ ግልባጭ፣
ለ) በዚህ ንዑስ አንቀጽ ፊደል ተራ (ሀ) በተጠቀሰው ይግባኝ የሚባልበት ውሳኔ
ላይ ያልተጠቀሰ ለውሳኔው ምክንያት የሆነ መግለጫ፣
ሐ) ውሳኔውን በይግባኝ ለማየት ለኮሚሽኑ አስፈላጊ የሆነ ማንኛውንም ሌላ
ሰነድ፣
ለኮሚሽኑ ማቅረብ አለበት፡፡
2. ኮሚሽኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩(ለ) መሠረት የቀረበው የውሳኔ
ምክንያቶች መግለጫ አጥጋቢ ሆኖ ካላገኘው በጽሑፍ ማስታወቂያ ባለሥልጣኑን
በማስታወቂያው በተመለከተው ጊዜ ውስጥ የውሳኔውን ምክንያቶች የሚያብራራ
ተጨማሪ መግለጫ እንዲያቀርብ ሊያዝ ይችላል፡፡
3. ኮሚሽኑ ለይግባኙ አወሳሰን ሌሎች ሰነዶችን ማየት ጠቃሚ ነው ብሎ ሲያምን
ባለሥልጣኑን በጽሑፍ ማስታወቂያ በማስታወቂያው በተገለጸው ጊዜ ውስጥ
እነዚህን ሰነዶች እንዲያቀርብ ሊያዝ ይችላል፡፡
4. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ መሠረት ለኮሚሽኑ ያቀረበውን የማናቸውንም
መግለጫ እና ሰነድ ቅጅ ለይግባኝ ባዩ መስጠት አለበት፡፡

69
፹፱ የኮሚሽኑ ውሳኔ
1. ኮሚሽኑ የቀረበለትን ይግባኝ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፭) እና (፮) በተደነገገው
መሠረት በመስማት ውሳኔ ይሰጣል፡፡
2. ኮሚሽኑ የይግባኝ ማመልከቻ ከቀረበለት ቀን ቀጥለው ባሉት ፻፳ (አንድ መቶ ሃያ)
ቀናት ውስጥ በቀረበው ይግባኝ ላይ ውሳኔ ይሰጣል፡፡
3. ኮሚሽኑ የጉዳዩን ውስብስብነት ከግምት በማስገባት እና ለፍትህ አሰጣጥ አስፈላጊ
ሆኖ ሲገኝ ለተከራካሪ ወገኖች የጽሑፍ ማስታወቂያ በመስጠት የይግባኝ መወሰኛ
ጊዜውን ከ፰ (ስልሳ) ቀናት ላልበለጠ ጊዜ ሊያራዝመው ይችላል፡፡
4. ኮሚሽኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) ወይም (፫) የተመለከተውን የጊዜ ገደብ
ሳያከብር መቅረቱ ኮሚሽኑ የሰጠውን ውሳኔ ተቀባይነት ሊያሳጣው አይችልም፡፡
5. የቀረበው ይግባኝ የታክስ ስሌትን የሚመለከት ከሆነ ኮሚሽኑ፡-
ሀ) በታክስ ስሌቱ የተወሰነውን የገንዘብ መጠን ሊያፀናው፣ ሊቀንሰው፣ ወይም
ስሌቱን በሌላ አኳኋን ሊያሻሽለው፣ ወይም
ለ) በሚሰጠው መመሪያ መሠረት እንደገና እንዲመለከተው የታክስ ስሌቱን
ለባለሥልጣኑ ሊመልሰው፣
ይችላል፡፡
6. ኮሚሽኑ በታክስ ስሌት ላይ የቀረበን ይግባኝ በመመርመር የታክስ ስሌቱ ሊጨመር
ይገባል የሚል እምነት ሲኖረው፣ ኮሚሽኑ የታክስ ስሌቱን ማስታወቂያ በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፭)(ለ) መሠረት ለባለሥልጣኑ መልሶ ይልካል፡፡
7. የቀረበው ይግባኝ ይግባኝ የሚባልበትን ሌላ ውሳኔ የሚመለከት ከሆነ ኮሚሽኑ
ውሳኔውን ሊያፀናው፣ ሊያሻሻለው ወይም ሊሽረው ወይም ኮሚሽኑ በሚሰጠው
መመሪያ እንደገና እንዲመለከተው ለባለሥልጣኑ መልሶ ሊልከው ይችላል፡፡
8. ኮሚሽኑ የውሳኔውን ግልባጭ ውሳኔው ከተሰጠበት ቀን ጀምሮ ባሉት ፯ (ሰባት)
ቀናት ውስጥ ለእያንዳንዱ ተከራካሪ ወገን ይሰጣል፡፡
9. ኮሚሽኑ የሚሰጠው ውሳኔ ውሳኔው የተመሠረተባቸውን ምክንያቶች፣ መሠረታዊ
በሆኑ የፍሬነገር ጉዳዮች ምርመራ የተገኘውን ውጤት እና ለውሳኔው መሠረት
የሆነውን ማስረጃ ወይም ለውሳኔው መሠረት የሆነውን ሌላ ነገር ማካተት አለበት፡፡
0. ኮሚሽኑ በቀረበለት ይግባኝ ላይ የሚሰጠው ውሳኔ ውሳኔው ከተሰጠበት ቀን ወይም
ኮሚሽኑ በውሳኔ ማስታወቂያው ከተገለጸው ሌላ ቀን ጀምሮ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
01. ኮሚሽኑ ይግባኙን ላቀረበው ታክስ ከፋይ የወሰነለት እንደሆነ፣ ባለሥልጣኑ
ይህንን ውሳኔ ለማስፈጽም የተሻሻለ የታክስ ስሌት ማስታወቂያ መስጠትንም ጨምሮ
በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ ፰ መሠረት የውሳኔው ማስታወቂያ በደረሰው ፴ (ሰላሳ)
ቀናት ጊዜ ውስጥ አስፈላጊ የሆኑትን እርምጃዎች ሁሉ መውሰድ ይኖርበታል፡፡

70
 ክፍል አሥራ አራት
ለታክስ ወኪሎች ፈቃድ ስለመስጠት

፺ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ለማግኘት ስለሚቀርብ ማመልከቻ

1. ማንኛውም የታክስ ወኪልነት አገልግሎት ለመስጠት የሚፈልግ ግለሰብ፣ የሽርክና

ማህበር ወይም ኩባንያ የታክስ ወኪል ፈቃድ እንዲሰጠው የፀደቀ ቅጽ በመጠቀም
ለባለሥልጣኑ ሊያመለክት ይችላል፡፡
2. ለዚህ ክፍል ዓላማ “የታክስ ወኪልነት አገልግሎት” ማለት፡-
ሀ) ታክስ ከፋዩን በመወከል የታክስ ማስታወቂያ ማዘጋጀት፤
ለ) ታክስ ከፋዩን በመወከል የቅሬታ ማስታወቂያ ማዘጋጀት፤
ሐ) የታክስ ሕጎችን አፈጻጸም በተመለከተ ለታክስ ከፋዮች ምክር መስጠት፤
መ) ከባለሥልጣኑ ጋር ለሚኖራቸው ጉዳዮች ታክስ ከፋዮችን መወከል፤
ሠ) ታክስ ከፋዮችን በመወከል ከባለሥልጣኑ ጋር ማንኛውንም ሌላ የሥራ
ግንኙነት ማድረግ፤

፺፩ ለታክስ ወኪሎች ፈቃድ ስለመስጠት

1. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ አንቀጽ ፺ መሠረት የታክስ ወኪልነት ፈቃድ

እንዲሰጠው ያመለከተ ግለሰብ የታክስ ወኪልነት አገልግሎት ለመስጠት ብቁ እና
ተስማሚ ሰው መሆኑን ሲያረጋግጥ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ይሰጠዋል፡፡
2. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺ መሠረት የታክስ ወኪልነት ፈቃድ
እንዲሰጠው ያመለከተ የሽርክና ማህበር፡-
ሀ) በሽርክና ማህበሩ ውስጥ ያለ አባል ወይም ተቀጣሪ የታክስ ወኪልነት
አገልግሎት ለመስጠት ብቁ እና ተስማሚ መሆኑን፣ እና
ለ) እያንዳንዱ የሽርክና ማህበር አባል መልካም ጠባይና ሥነ-ምግባር ያለው
መሆኑ ሲያረጋግጥ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ይሰጠዋል፡፡
3. ባለሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺ መሠረት የታክስ ወኪልነት ፈቃድ
እንዲሰጠው ያመለከተ ኩባንያ፡-
ሀ) የኩባንያው ተቀጣሪ የታክስ ወኪልነት አገልግሎት ለመስጠት ብቁ እና
ተስማሚ መሆኑን ፣ እና
ለ) የኩባንያው እያንዳንዱ ዳይሬክተር፣ ሥራ አስኪያጅ እና ሌላ ስራ
አስፈጻሚ ባለሥልጣን መልካም ጠባይና ሥነ-ምግባር ያለው መሆኑን፤
ሲያረጋግጥ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ይሰጠዋል፡፡

71
 4. በዚህ አዋጅ መሠረት የሚወጣው ደንብ የታክስ ወኪልነት አገልግሎት ለመስጠት
የሚያመልክት ሰው ብቁ እና ተስማሚ መሆኑን ለመወሰን የሚረዱ ጠቋሚ
መሥፈርቶችን ይደነግጋል፡፡
5. ባሥልጣኑ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺ ለተጠቀሰው አመልካች ውሳኔውን በጽሑፍ
ያሳውቃል፡፡
6. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ከተሰጠበት ጊዜ ጀምሮ ለሶስት ዓመታት የሚጸና
ሲሆን፣ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺፪ መሠረት ሊታደስ ይችላል፡፡
7. ባለሥልጣኑ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የሰጣቸውን ሰዎች ዝርዝር አመቺ ሆኖ
ባገኘው መንገድ በየጊዜው ይፋ ሊያደርግ ይችላል፡፡
8. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የሙያ ፈቃድ በመሆኑ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ
የተሰጠው ሰው የንግድ ሥራ ፈቃድ ተሰጥቶት እንደሆነ ሥራውን የሚሠራው
በታክስ ወኪልነት ብቻ ይሆናል፡፡

፺፪ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ስለማደስ

1. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ሰው ፈቃዱ እንዲታደስለት ለባለሥልጣኑ

ማመልከት ይችላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ መሠረት የሚቀርብ ማመልከቻ፡-

ሀ) በጸደቀው ቅጽ መሠረት፣ እና
ለ) የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የአገልግሎት ጊዜ ባበቃ በ፳፩ ቀናት ውስጥ ወይም
ባለሥልጣኑ በሚፈቅደው ከዚህ በዘገየ ጊዜ ውስጥ፣ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

3. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ሰው በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺፩ የተመለከቱትን

ቅድመ ሁኔታዎች አሟልቶ እስከቀጠለ ድረስ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩
ፈቃዱ እንዲታደስለት ያመለከተን ሰው የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ባለሥልጣኑ
ያድስለታል፡፡
4. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ከታደሰበት ቀን ጀምሮ ለሶስት ዓመታት የሚፀና ሲሆን፣
በዚህ አንቀጽ መሠረት ለተጨማሪ ጊዘያት ሊታደስ ይችላል፡፡
5. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ መሠረት ፈቃዱ እንዲታደስለት
ለጠየቀ አመልካች በማመልከቻው ላይ ስለተሰጠው ውሳኔ በጸሁፍ ያሳውቃል፡፡

72
፺፫ የታክስ ወኪልነት አገልግሎቶች ላይ ስለሚኖር ገደብ

፩ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) እንደተጠበቀ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ከተሰጠው
ሰው በስተቀር ማንም ሰው በክፍያ የታክስ ወኪልነት አገልግሎት መስጠት
አይችልም፡፡
፪ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ድንጋጌ በአንቀጽ ፺ ንዑስ አንቀጽ ፪ ፊደል ተራ
(ሀ) ለታክስ ወኪልነት አገልግሎት በተሰጠው ትርጉም ከተካተቱት አገልግሎቶች
ውጪ በመደበኛ የሙያ አገልግሎቱ ሂደት የታክስ ወኪልነት አገልግሎት በሚሰጥ
የጥብቅና ፈቃድ ያለው ሰው ላይ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

፺፬ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ስለመሰረዝ

1. የታክስ ወኪልነት ሥራውን ለማቋረጥ የፈለገ የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው

ሰው ሥራውን ከማቋረጡ በፊት በ፯(ሰባት) ቀናት ውስጥ ይህንኑ ለባለሥልጣኑ
በጽሑፍ ማሳወቅ አለበት፡፡
2. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ሰው ለዘለቄታው በታክስ ወኪልነት መሥራት
ካልፈለገ የታክስ ወኪልነት ፈቃዱ እንዲሰረዝለት ለባለሥልጣኑ በጽሑፍ
ማመልከት ይችላል፡፡
3. ባለሥልጣኑ ከሚከተሉት በአንዱ ምክንያት የታክስ ወኪልነት ፈቃድ መሰረዝ
አለበት፣

ሀ) የታክስ ወኪሉ ባለሥልጣኑን በሚያሳምን ሁኔታ ይህ ሊሆን የቻለው በእርሱ

ፈቃድ ወይም ቸልተኝነት ምክንያት አለመሆኑን ካላረጋገጠ በስተቀር ፈቃድ
በተሰጠው የታክስ ወኪል ተዘጋጅቶ የቀረበ የታክስ ማስታወቂያ በማንኛውም
መሠረታዊ ጉዳይ ሀሰት ሆኖ ሲገኝ፤

ለ) የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ሰው ፈቃዱን ለማግኘት

የሚጠየቁየሚየስፈልጉ ብቃት መስፈርችን ይዞ መቀጠል ሳይችል የቀረ
እንደሆነ ወይም ባለሥልጣኑ የታክስ ወኪሉ ሙያዊ የሥነ-ምግባር ጉድለት
ፈጽሟል ብሎ ሲያምን፤
ሐ) የታክስ ወኪሉ የታክስ ወኪልነት ሥራውን መሥራት ሲያቆም፤ እንዲሁም
የታክስ ወኪሉ ኩባንያ ወይም የሽርክና ማህበር ሲሆን የኩባንያው ወይም
የሽርክና ማህበሩህልውና ሲያከትም፤
መ) የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ሰው ፈቃዱ እንዲሠረዝለት በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፪) መሠረት ማመልከቻ ሲያቀርብ፤

73
 ሠ) የታክስ ወኪሉ የፈቃድ አገልግሎት ጊዜ ሲያበቃ እና የታክስ ወኪሉ ፈቃዱ
እንዲታደስለት በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺፪ መሠረት ማመልከቻ ሳያቀርብ ሲቀር፤
4. ባለሥልጣኑ የታክስ ወኪሉ ፈቃድ የተሠረዘ መሆኑን የሚገልጽ የጽሑፍ
ማስታወቂያ ለታክስ ወኪሉ መስጠት አለበት፡፡
5. የታክስ ወኪልነት ፈቃድ መሠረዝ የሚፀናው፡-

ሀ) የታክስ ወኪሉ የታክስ ወኪልነት ሥራውን መሥራት ካቆመበት ቀን፤ ወይም

ለ) ፈቃዱ የተሰረዘ መሆኑን የሚገልፀው ማስታወቂያ ለታክስ ወኪሉ ከተሰጠ
ከ፷ (ስልሳ) ቀናት በኋላ፤

ከሁለቱ ቀድሞ ከሆነበት ቀን ጀምሮ ይሆናል፡፡

6. በሌላ ማንኛውም የታክስ ሕግ በሌላ ሁኔታ የተደነገገ ቢኖርም፣ ባለሥልጣኑ

የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ማንኛውም ሰው ሙያዊ የሥነ-ምግባር ጥሰት
ፈፅሟል ብሎ ሲያምን ይህንን የሥነ-ምግባር ጥሰት፡-

ሀ) ለኢትዮጵያ የተመሠከረላቸው የሂሣብ ባለሙያዎች ኢንስቲትዩት፣ለኢትዮጵያ

የሂሣብ አያያዝና ኦዲት ቦርድ ወይም እንደአግባብነቱ የታክስ ወኪልነት
ፈቃድ ለተሰጠው ሰው የሂሣብ ባለሙያነት፣ የኦዲተርነት ወይም የሕግ
ባለሙያነት ፈቃድ ለሰጠው ሌላ አካል፣እና
ለ) የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ለተሰጠው ሰው የንግድ ፈቃድ ለመስጠት ኃላፊነት
ላለው ባለሥልጣን፣ ሪፖርት ያደርጋል፡፡

ክፍል አሥራ አምስት

አስተዳደራዊ፣ የወንጀል ቅጣቶች እና ሽልማቶች

ምዕራፍ አንድ
ጠቅላላ ድንጋጌዎች

፺፭ አስተዳደራዊ ቅጣቶችንና የወንጀል ኃላፊነቶችን የሚመለከቱ ጠቅላላ ድንጋጌዎች

1. አንድን ድርጊት መፈጸም ወይም አለመፈጸም አስተዳደራዊ ቅጣት እና የወንጀል

ኃላፊነት የሚያስከትል በሚሆንበት ጊዜ ጥፋቱን የፈጸመው ሰው አስተዳደራዊ
መቀጫ መቀጣቱ የወንጀል ተጠያቂነቱን አያስቀርም፡፡

2. ማንኛውም ታክስ ከፋይ አስተዳደራዊ ቅጣት የተጣለበት እና/ወይም የወንጀል ክስ

የቀረበበት መሆኑ መክፈል የሚገባውን ታክስ የመክፈል ግዴታውን አያስቀርም፡፡

74
 ምዕራፍ ሁለት
አስተዳደራዊ ቅጣቶች

፺፮ ከምዝገባ እና ስረዛ ጋር የተያያዙ ቅጣቶች

1. በዚህ አዋጅ የተመለከቱት ሌሎች አስተዳደራዊ ቅጣቶች እንደጠበቁ ሆነው

ማንኛውም ሰው በታክስ ከፋይነት መመዝገብ ሲገባው ያልተመዘገበ እንደሆነ
መመዝገብ ከነበረበት ጊዜ ጀምሮ ለምዝገባ እስካመለከተበት ወይም
በባለሥልጣኑ አነሳሽነት እስከ ተመዘገበበት ቀን ድረስ ባለው ጊዜ ውስጥ
መክፈል ያለበትን ታክስ ፳፭% (ሃያ አምስት በመቶ) መቀጫ ይከፍላል፡፡

2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) የተጠቀሰው ታክስ ከፋይ የሚከፍለው ታክስ
የሌለ እንደሆነ መመዝገብ ከነበረበት ጊዜ ጀምሮ እስከ ተመዘገበበት ቀን
ድረስ ላለው ለእያንዳንዱ ወር ወይም የወሩ ከፊል ለሆነ ጊዜ ብር ፩፼(አንድ
ሺ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የሚጣለው መቀጫ በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፪) ከሚጣለው መቀጫ ያነሰ እንደሆነ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(፪) ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
4. በዚህ አዋጅ በተደነገገው መሠረት ማንኛውም ሰው ያለ በቂ ምክንያት ምዝገባ
እንዲሰረዝለት ያላመለከተ እንደሆነ ምዝገባው እንዲሰረዝለት ማመልከት
ከነበረበት ቀን ጀምሮ ምዝገባው እንዲሰረዝ እስካመለከትበት ቀን ወይም
በባለሥልጣኑ አነሳሽነት ምዝገባው እስከተሠረዘበት ቀን ድረስ ለእያንዳንዱ ወር
ወይም የወሩ ከፊል ለሆነ ጊዜ ብር ፩፼(አንድ ሺህ ብር) ቅጣት ይከፍላል፡፡

፺፯ ሰነዶችን ባለመያዝ የሚጣል ቅጣት

1. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ በታክስ ሕግ መሠረት መያዝ
የሚጠበቅበትን ማንኛውንም ሰነድ ያልያዘ ታክስ ከፋይ በታክስ ሕጉ መሠረት
ሰነዱ መያዝ በነበረበት የታክስ ዘመን መክፈል ያለበትን ታክስ ፳% (ሃያ በመቶ)
ቅጣት ይከፍላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ሰነድ መያዝ ሲኖርበት ያልያዘ ታክስ
ከፋይ ሰነዱን መያዝ በነበረበት የታክስ ዘመን መክፈል የሚኖርበት ታክስ የሌለ
እንደሆነ፡-

ሀ) ለገቢ ግብር ሲሆን ታክስ ከፋዩ የሂሳብ ሰነድ ላልያዘበት ለእያንዳንዱ የታክስ
ዘመን ብር ፳፼(ሃያ ሺህ ብር) ፣ወይም

75
 ለ) ለሌላ ማንኛውም ታክስ ሲሆን ታክስ ከፋዩ የሂሳብ ሰነድ ላልያዘበት የታክስ
ዘመን ብር ፪፼ (ሁለት ሺህ ብር) ፣

ቅጣት ይከፍላል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የሚጣለው መቀጫ በዚህ አንቀጽ
ንዑስ አንቀጽ (፪) ከሚጣለው መቀጫ ያነሰ እንደሆነ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
(፪) ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

4. የዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (፩) ፣ (፪) እና (፫) እንደተጠበቁ ሆነው፣ማንኛውም

ታክስ ከፋይ ከሁለት ዓመት በላይ የሂሣብ ሰነድ ካልያዘ ለታክስ ከፋዩ የንግድ
ፈቃድየሰጠው አካል ከባለሥልጣኑ በሚቀርብለት ማስታወቂያ መሠረት የታክስ
ከፋዩን የንግድ ፈቃድ ይሰርዛል፡፡

5. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፯(፪) ለተወሰነው ጊዜ ድረስ ሰነዶችን ይዞ ሳያቆይ የቀረ

የደረጃ ‘ሀ’ታክስ ከፋይ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) ቅጣት ይከፍላል፡፡

6. በገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፴፫(፬) ለተወሰነው ጊዜ ድረስ ሰነዶችን ይዞ ሳያቆይ

የቀረ የደረጃ ‘ለ’ ታክስ ከፋይ ብር ብር ፳፼(ሃያ ሺህ ብር) ቅጣት ይከፍላል፡፡

፺፰ ከታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ጋር የተገናኘ ቅጣት

1. የታክስ ሕግ በሚደነግገው መሠረትየታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን በታክስ ደረሰኝ፣

በታክስ ደቢት ወይም ክሬዲት ማስታወሻ፣ በታክስ ማስታወቂያ፣ ወይም በሌላ
በማንኛውም ሰነድ ላይ ሳይገልጽ የቀረ ታክስ ከፋይ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር
ባልተገለጸበት በእያንዳንዱ ሰነድብር ፫፼(ሶስት ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
2. የዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፬(፮) ተፈጻሚ ከሚሆንበት ሁኔታ በስተቀር፣ ማንኛውም
ታክስ ከፋይ፡-
ሀ) የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን ሌላ ሰው እንዲጠቀምበት የሰጠ እንደሆነ፤
ወይም
ለ) የሌላ ሰው ታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር የተጠቀመ እንደሆነ፤
ብር ፲፼ (አስር ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
3. በዚህ አንቀጽ ንኡስ አንቀጽ (፪) (ሀ) ወይም (ለ) በተጠቀሱት ደርጊቶች ምክንያት
ታክስ ከፋዩ ወይም ሌላ ሰው ያገኘው የገንዘብ ጥቅም ከብር ፲፼ (አስር ሺህ ብር)
የሚበልጥ ከሆነ የሚከፍለው የገንዘብ መቀጫ መጠን ካገኘው ጥቅም ጋር እኩል
ይሆናል፡፡

76
፺፱ የታክስ ማስታወቂያ ዘግይቶ ማቅረብ ስለሚያስከትለው ቅጣት

1. በሕግ በተወሰነው ጊዜ ውስጥየታክስ ማስታወቂያ ግዴታውን ያልተወጣ ታክስ

ከፋይ ለዘገየበት ለእያንዳንዱ የታክስ ጊዜ ወይም ከፊል ለሆነው ጊዜ
ያልተከፈለውን ታክስ ፭%(አምስት በመቶ) ፳፭%( ሃያ አምስት በመቶ) እስኪሞላ
ድረስ መቀጫ ይከፍላል፡፡
2. ለመጀመሪያው የሂሣብ ጊዜ ወይም ከፊል ለሆነው ጊዜ የታክስ ማስታወቂያ
ያላቀረበ ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ድንጋጌ መሠረት የሚከፍለው
መቀጫ ከብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) አይበልጥም፡፡
3. ለዚህ አንቀጽ አፈጻጸም ያልተከፈለ ታክስ ነው የሚባለው በታክስ ማስታወቂያ
ላይ መታየት በነበረበት እና ታክሱ መከፈል ባለበት ቀን በተከፈለው ታክስ
መካከል ያለው ልዩነት ነው፡፡
4. በማናቸውም ሁኔታ የሚጣለው መቀጫ ቀጥለው ከተመለከቱት ከዝቅተኛው ያነሰ
አይሆንም፡-
ሀ) ብር ፲፼ (አሥር ሺህ ብር) ፣
ለ) በታክስ ማስታወቂያ ላይ መመልከት ከነበረበት የታክስ መጠን ፻%(መቶ
በመቶ)
5. በዚህ አንቀጽ የተመለከተው ቢኖርም ታክስ ከፋዩ በታክስ ጊዜው ሊከፍል
የሚገባው ታክስ የሌለ እንደሆነ፣ የታክስ ማስታወቂያ ሳያቀርብ ለዘገየበት
ለእያንዳንዱ የታክስ ጊዜ ብር (አሥር ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡

፻ ታክስን ዘግይቶ መክፈል የሚያስከትለው ቅጣት

1. ማንኛውም ታክስ ከፋይ በታክስ መክፈያ ጊዜው ውስጥ ታክስ ሳይከፍል ከቀረ
ለዘገየበት ጊዜ፡-
ሀ) የታክስ መክፍያ ጊዜው ከላፈ ከአንድ ወር በኋላ ባልተከፈለው ታክስ ላይ
፭% (አምስት በመቶ) ፣እና
ለ) ከዚያ በኋላ ለዘገየበት ለእያንዳንዱ ሙሉ ወይም ከፊል ወር ባልተከፈለው
ታክስ ላይተጨማሪ ፪% (ሁለት በመቶ)፣ መቀጫ ይከፈላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ መሠረት የሚጣለው የመቀጫመጠን መቀጫው ከዋናው የታክስ
ዕዳ መብለጥ የለበትም፡፡
3. መክፈል በማይገባው ታክስ ላይ ሳይከፈል በዘገየበት የተጣለ መቀጫ በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፶(፬) መሠረት ለታክስ ከፋዩ ይመለሳል፡፡

77
 4. ይህ አንቀጽ የዚህ አዋጅ አንቀጽ ፻፩ በሚመለከተው ያልተከፈለ ታክስ ላይ
ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

፻፩ ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ ከሚከፈል ታክስ ጋር በተገናኘ የሚጣል ቅጣት

1. በገቢ ግብር አዋጅ በተደነገገው መሠረት ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ታክስ ቀንሶ

ለባለሥልጣኑ ማስተላለፍ ያለበት ማንኛውም ሰው ሳይቀንስ የቀረው ወይም
ቀንሶ ለባለሥልጣኑ ያላስተላለፈውን ታክስ ፲% (አሥር በመቶ) መቀጫ
ይከፍላል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ ለድርጅት ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ፣ በዚሁ ንዑስ
አንቀጽ መሠረት ከሚጣለው ቅጣት በተጨማሪ የድርጅቱ ሥራ አስኪያጅ፣ ዋና
የሂሳብ ሹም ወይም ታክስ ተቀንሶ መያዝ እናዳለበትና የተያዘውም ታክስ
መከፈል እንዳለበት የማረጋገጥ ኃላፊነት ያለበት ማንኛውም ሌላ የድርጅቱ
ሠራተኛ እያንዳንዳቸው ብር ፪፼ (ሁለት ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላሉ፡፡
3. የገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፹፰ ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ አቅራቢውና ገዥው
እያንዳንዳቸው ብር ፳፼ (ሃያ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላሉ፡፡
4. በገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፹፰ መሠረት ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ተቀንሶ
የሚከፈልን ታክስ ለማስቀረት በማሰብ በዚህ አንቀጽ መሠረት ከተከፋይ ሂሣብ
ላይ ታክስ ቀንሶ የመክፈል ግዴታ ላለበት ሰው ዕቃዎችን ወይም አገልግሎቶችን
ለማቅረብ ፈቃደኛ ያልሆነ ሰው ብር ፲፼(አሥር ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡

፻፪ የታክስ ደረሰኝ አለመስጠት

ደረሰኝ መስጠት ሲገባው ያልሰጠ ማንኛውም ታክስ ከፋይ ለገዥ ባልሰጠው

በእያንዳንዱ ደረሰኝ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) መቀጫ ይቀጣል፡፡

፻፫ ታክስን አሳንሶ ማሳወቅ የሚያስከትለው ቅጣት

1. በታክስ ማስታወቂያ የተገለጸው የታክስ መጠን ታክስ ከፋዩ ሊከፍል ከሚገባው
ትክክለኛ የታክስ መጠንያነሰ እንደሆነ (ልዩነቱ “የታክስ ጉድለት “ተብሎ
የሚገለጽ) የታክስ ጉድለቱን መጠን ፲% (አሥር በመቶ) መቀጫ ይከፍላል፡፡
2. የዚህ አንቀጽንዑስ አንቀጽ ፩ በታክስ ከፋዩ ላይ ለሁለተኛ ጊዜ ተፈጻሚ
በሚሆንበት ጊዜ የቅጣቱ መጠን ወደ ፴% (ሰላሳ በመቶ) ከፍ ይላል፡፡
3. የዚህ አንቀጽንዑስ አንቀጽ ፩ በታክስ ከፋዩ ላይ ለሶስተኛ ጊዜ እና ከዚያ በላይ
ተፈጻሚ በሚሆንበት ጊዜ የመቀጫው መጠን ወደ ፵% (አርባ በመቶ) ከፍ
ይላል፡፡

78
 4. የታክስ ጉድለቱ የተፈጠረው ታክስ ከፋዩ የራሱን ታክስ አስልቶ የታክስ
ማስታወቂያ ከማቅረቡ በፊት ባለሥልጣኑ ማብራሪያ ባልሰጠበት አከራካሪ በሆነ
የታክስ ሕግ ድንጋጌ ላይ በያዘው ምክንያታዊ አቋም ላይ የተመሠረተ ሆኖ
ከተገኘ በዚህ አንቀጽ መሠረት የሚጣል መቀጫተፈጻሚ አይሆንም፡፡

፻፬ ታክስን በመሸሽ የሚጣል መቀጫ

ባለሥልጣኑ የታክስ ከፋይን የታክስ ስሌት ሲሠራ ከታክስ መሸሽን የሚከላከል
ድንጋጌ ተፈጻሚ ካደረገ ታክስ ከፋዩ ይህ ድንጋጌ ተፈጻሚ ባይደረግ ኖሮ ከታክስ
በመሸሽ ሊያስቀር ይችል የነበረውን የታክስ መጠን እጥፍ መቀጫ ይከፍላል፡፡

፻፭ የኤሌክትሮኒክስ የታክስ ሥርዓትን አለመከተል የሚያስከትለው መቀጫ

1. በታክስ ሕግ መሠረት ባለሥልጣኑ የታክስ ማስታወቂያውን ወይም የታክስ
ክፍያውን በኤሌክትሮኒክስ የታክስ ሥርዓት መሠረት እንዲፈጽም የጠየቀው
ታክስ ከፋይ በዚሁ ሥርዓት መሠረት ሳይፈጽም ቢቀር ባለሥልጣኑ ታክስ ከፋዩ
ሥርዓቱን ያልከተተለበትን ምክንያት እንዲገለጽ በጽሑፍ መጠየቅ አለበት፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ማስታወቂያ የደረሰው ታክስ ከፋይ
የታክስ ማስታወቂያውን ወይም የታክስ ክፍያውን በኤሌክትሮኒክስ ዘዴ ላለ
መፈጸሙ ማስታወቂያው ከደረሰው ቀን ጀምሮ ባሉት ፲፬ ቀናት ውስጥ
ባለሥልጣኑን የሚያሳምን በቂ ምክንያት ማቅረብ ካልቻለ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ
ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡

፻፮ በታክስ ወኪል ላይ ስለሚጣል መቀጫ

የታክስ ወኪልነት ፈቃድ የተሰጠው ሰው፡-

፩) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳፪ መሠረት ለደንበኛው የምስክር ወረቀት ወይም መግለጫ
ካልሰጠ፣ ወይም
፪) ለደንበኞች የተሰጡ የምስክር ወረቀቶችንና መግለጫዎችን በአንቀጽ ፳፪(፬)
ለተወሰነው ጊዜካልያዘ፣ ወይም
፫) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፺፬(፩) መሠረት የታክስ ወኪልነት ሥራውን ማቆሙን
ለባለሥልጣኑ ካላሳወቀ፤
ብር ፲ ሺህ( አስር ሺህ) ቅጣት ከፍላል፡፡

፻፯ ከሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪያ ጋር ተያይዞ የሚጣል መቀጫ

1. ማንኛውም በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ የመጠቀም ግዴታ ያለበት ሰው፡-

79
ሀ) ዕውቅና ያልተሰጠው ወይም በባለሥልጣኑ ዘንድ ያልተመዘገበ መሣሪያ
ወይም የሽያጭ ነቁጥ ሶፍትዌር ሲጠቀም ከተደረሰበት ለተጠቀመበት
ለእያንዳንዱ መሣሪያ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ለ) መሣሪያው በጥገና ላይ ባለበት ጊዜ ወይም በሌላ በቂ ምክንያት ካልሆነ
በስተቀር በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ከታተመ ደረሰኝ ውጪ በሌላ
ማናቸውም ዓይነት ደረሰኝ ግብይት ካከናወነ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር)
መቀጫ ይከፍላል፡፡
ሐ) በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ላይ ጉዳት ያደረሰ ወይም የፊስካል
ማስታወሻ እንዲቀየር ያደረገ ወይም ጉዳት ለማድረስ ወይም
ማስታወሻውን ለመቀየር ሙከራ ያደረገ ከሆነ ብር ፩፻፼ (አንድ መቶ ሺህ
ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
መ) የታክስ ሠራተኛ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያን ሥርዓት ኦዲት
እንዳያደርግ መሰናክል የፈጠረ ወይም በመሣሪያው ላይ በ ዓመት አንድ
ጊዜ በአገልግሎት ማዕከል የቴክኒክ ምርመራ ያላደረገ ብር ፳፭፼ (ሃያ
አምስት ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ሠ) በንግድ ሥራው ለሚጠቀምበት የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ
ከአገልግሎት ማዕከል ጋር ውል ካልፈጸመ ወይም የሽያጭ መመዝገቢያ
መሣሪያውን ከተርሚናል ጋር ሳያያይዝ ከተጠቀመ ወይም የሽያጭ
መመዝገቢያ መሣሪያው የምርመራ መዝገብ ከመሣሪያው ጎን እንዲቀመጥ
ካላደረገ ወይም በሽያጭ መመዝገቢያ የተመዘገቡ ዕቃዎች ተመላሽ
መደረጋቸው ወይም ደንበኛው የተመላሽ ጥያቄ ማቅረቡ በተመላሽ መዝገብ
ላይ በትክክል መመዝገቡ ሳይረጋገጥ የተመላሽ ደረሰኝ ከሰጠ ብር ፳፭፼
(ሃያ አምስት ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ረ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያው በስርቆት ወይም ከአቅም በላይ በሆነ
ምክንያት ጉዳት የደረሰበት በመሆኑ አገልግሎት መስጠት ሲያቋርጥ
በሦስት ቀናት ጊዜ ውስጥ ወይም በሌላ ማናቸውም ምክንያት የሽያጭ
መመዝገቢያ መሣሪያው ብልሽት ባጋጠመው በሁለት ሰዓት ውስጥ
ለአገልግሎት ማዕከሉ እና ለባለሥልጣኑ ካላሳወቀ ብር ፲፼
(አሥር ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ሰ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ የሚቀመጥበትን የንግድ ቦታ ትክክለኛ
አድራሻ ለባለሥልጣኑ ያላስታወቀ እንደሆነ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር)
መቀጫ ይከፍላል፡፡

80
 ሸ) የአድራሻ ወይም የስም ለውጥ ሲያደርግ ወይም የንግድ ሥራውን
የሚያቋርጥ ሲሆን ከሦስት ቀናት አስቀድሞ ለአገልግሎት ማዕከሉ እና
ለባለሥልጣኑ ያላሳወቀ እንደሆነ ብር ፳፭፼ (ሃያ አምስት ሺህ ብር)
መቀጫ ይከፍላል፡፡
ቀ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያው ጥቅም ላይ በሚውልበት የንግድ ሥራ
ቦታው፡-
1. የተጠቃሚውን ስም፣ የንግድ ስም፣ የንግዱ ሥራ የሚካሄድበትን
አድራሻ፣ የታክስ ከፋዩን መለያ ቁጥር፣ የሽያጭ መመዝገቢያ
መሣሪያውን የዕውቅና እና መጠቀሚያ ፈቃድ ቁጥር፤
2. “የሽያጭ ሠራተኞች መሣሪያው የተበላሸ ከሆነ በባለሥልጣኑ ፈቃድ
የታተመ ተከታታይ ቁጥር ያለው ደረሰኝ ለደንበኞች የመስጠት
ግዴታ አለባቸው” የሚል ማስታወቂያ፤ እና
3. “ደረሰኝ የማይሰጥ ከሆነ አይክፈሉ” የሚል ጽሑፍ ያለበት
ማስታወቂያ፣
በግልጽና በሚታይ ቦታ ለጥፎ ካልተገኘ ብር ፲፼ (አሥር ሺህ ብር)
ቅጣት ይከፍላል፡፡
በ) ሥራ ላይ የዋለውን የሽያጭ ነቁጣ ሶፍትዌር የባለሥልጣኑ ዕውቅና
ባልተሰጠው ሰው እንዲቀየር ወይም እንዲሻሻል ካደረገ ብር ፴፼ (ሰላሣ
ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡

2. ማንኛውም የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች ወይም ሶፍትዌር አቅራቢነት

ዕውቅና እና ፈቃድ የተሰጠው ሰው፡-
ሀ) የንግድ ሥራውን የአድራሻ ለውጥ ለባለሥልጣኑ ካላሳወቀ ብር ፩፻፼
(አንድ መቶ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ለ) በባለሥልጣኑ ዕውቅና ያልተሰጠውን የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ለገበያ
ካዋለ ብር ፭፻፼ (አምስት መቶ ሺህ ብር) ቅጣት ይከፍላል፡፡
ሐ) ለእያንዳንዱ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ምዝገባ ከባለሥልጣኑ የመሣሪያ
መለያ ቁጥር ካልወሰደ ወይም የወሰደውን የመሣሪያ መለያ ቁጥር ለእይታ
በሚያመች ቦታ በመሣሪያው ላይ ካልለጠፈ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር)
መቀጫ ይከፍላል፡፡
መ) በሥራ ላይ ባሉ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች ላይ የሚያደርገውን
ማናቸውንም ለውጥ ለባለሥልጣኑ በቅድሚያ ካላሳወቀ ወይም
ስለመሣሪያው የአጠቃቀም መመሪያ ውስጥ ትክክለኛ ያልሆነ መረጃ ካስገባ

81
 ወይም ትክክለኛውን መረጃ ከቀነሰ ብር ፩፻፼ (አንድ መቶ ሺህ ብር)
መቀጫ ይከፍላል፡፡
ሠ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች በመሠረቃቸው ወይም ሊጠገኑ
በማይቻልበት ሁኔታ በአደጋ ምክንያት ብልሽት የደረሰባቸው መሆኑን
አስታውቀው እንዲተኩላቸው ለሚጠይቁ አገልግሎት ማዕከላት በሦስት
ቀናት ውስጥ ለማቅረብ አለመቻሉን ለባለሥልጣኑ አስቀድሞ ካላሳወቀ ብር
፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ረ) ውል ስለተዋዋላቸው አገልግሎት ማዕከላት መረጃ ካልያዘ ወይም ውላቸውን
ስላቋረጡ ወይም አዲስ ስለተዋዋላቸው የአገልግሎት ማዕከላት
ለባለሥልጣኑ ካላስታወቀ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡

3. ማንኛውም የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች የአገልግሎት ማዕከል፡-

ሀ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ የፊስካል ማስታወሻ በተተካ በሁለት ቀናት
ውስጥ ለባለሥልጣኑ ካላስታወቀ ብር ፳፼ (ሃያ ሺህ ብር) መቀጫ
ይከፍላል፡፡
ለ) ውል የገባባቸውን የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች በ ዓመት አንድ ጊዜ
የቴክኒክ ምርመራ ካላደረገ ብር ፳፼ (ሃያ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
ሐ) አቅራቢው ዕውቅና ሳይሰጠው እና በባለሥልጣኑ ሳይመዘገብ በሥራ
ላሠማራው ለእያንዳንዱ ሠራተኛ ብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) መቀጫ
ይከፍላል፡፡

፻፰ ልዩ ልዩ ቅጣቶች

1. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲ መሠረት ማንኛውንም ለውጥ ያላሳወቀ ታክስ ከፋይ ብር

፳፼(ሃያ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
2. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፪ መሠረት የመመስረቻ ጽሑፉን፣ መተዳደሪያ ደንቡን፣
የሽርክና ስምምነቱን፣ወይም ሌላ የመመስረቻ ወይም የምዝገባ ሰነድ ወይም
በእነዚህ ሰነዶች ላይ የተደረገውን ማንኛውም ማሻሻያ ሳያቀርብ የቀረ ድርጅት
ሰነዱ ሳይቀርብ ለቀረበት ለእያንዳንዱ ወር ወይም የወሩ ከፊል ለሆነው ጊዜ
ብር፲፼ (አሥር ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
3. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፫ በተደነገገው መሠረት የኦዲት ሪፖርቱን ለባለሥልጣኑ
ያላቀረበ ማንኛውም ኦዲተር ሰነዱ ሳይቀርብ ለቀረበት ለእያንዳንዱ ወር ወይም
የወሩ ከፊል ለሆነው ጊዜ ብር ፲፼ (አሥር ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡

82
 4. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፫ የሚጣለው ቅጣት የኦዲተሩን ፈቃድ አስመልከቶ
በኢትዮጵያ የሂሣብ አያያዝና ኦዲት ቦርድ ከሚወስደው እርምጃ በተጨማሪ
ይሆናል፡፡
5. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፬ መሠረት በኢትዮጵያ ውስጥ ነዋሪ ካልሆነ ሰው ጋር
የተደረገን ውል ለባለሥልጣኑ ያላሳወቀ ሰው ይህንኑ ሳያሳውቅ ለቀረበት
ለእያንዳንዱ ቀን ብር ፩፼ (አንድ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
6. በገቢ ግብር አዋጅ አንቀጽ ፸፱ መሠረት ግንኙነት ካለው ሰዎች ጋር
የሚያደርጋቸውን ግብይቶች ዝርዝር ጉዳይ ለባለሥልጣኑ ያልገለጸ ሰው ብር
፩፻፼(አንድ መቶ ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላል፡፡
7. ማናቸውም መረጃ የመስጠት ግዴታ ያለበት ሰው ባለስልጣኑ የሚጠይቀውን
መረጃ ለባለሥልጣኑ ያልሰጠ እንደሆነ እንደሁኔታው መረጃውን ያልሰጠው
ሰው ወይም መረጃ የተጠየቀው መስሪያ ቤት የበላይ ኃላፊ ብር ፭፼ (አምስት
ሺህ ብር) መቀጫ ይከፍላሉ፡፡

፻፱ ስለአስተዳደራዊ መቀጫ አወሳሰን

1. ባለሥልጣኑ አስተዳዳራዊ መቀጫ ለወሰነበት ሰው የመቀጫ ውሳኔ ማስታወቂያ

መስጠት አለበት፡፡
2. አንድ ድርጊት ወይም አለማድረግ የሚያስከትለው አስተዳደራዊ መቀጫ በአንድ
ታክስ ብቻ ያልተወሰነ ሲሆን እንያንዳንዱ ቅጣት ለየብቻው ከተወሰነ በኋላ
ሁሉም መቀጫዎች ተጠቃለው ይጣላሉ፡፡

3. አስተዳደራዊ መቀጫ የተወሰነበት ሰው መቀጫው እንዲነሳለት ለባለሥልጣኑ

በጽሑፍ ማመልከት የሚችል ሲሆን መቀጫው እንዲነሳለት የጠየቀበትን
ምክንያት በማመልከቻው መግለጽ አለበት፡፡
4. ባለሥልጣኑ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) መሠረት ማመልከቻ ሲቀርብለት
ወይም በራሱ አነሳሽነት በአንድ ሰው ላይ የተጣለን መቀጫ በሚያወጣው
መመሪያ መሠረት በሙሉ ወይም በከፊል ሊያነሳ ይችላል፡፡
5. ባለሥልጣኑ እንዲነሳ ውሳኔ የሰጠበትን የእያንዳንዱን አስተዳደራዊ መቀጫ
መዝገብ መያዝ እና በየሩብ ዓመቱ ለቢሮው ሪፖርት ማቅረብ አለበት፡፡

83
 ምዕራፍ ሦስት
የታክስ ወንጀሎች

፻፲ የታክስ ወንጀል ጉዳዮች የሚታዩበት ሥነ-ሥርዓት

በታክስ ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች የኢትዮጵያን የወንጀል ህግ በመተላለፍ

የሚፈጸሙ በመሆናቸው ክሱ የሚመሠረተው፣ የሚታየው እና ይግባኝም
የሚቀርበው በኢትዮጵያ የወንጀለኛ መቅጫ ሥነ-ሥርዓት ሕግ መሠረት ይሆናል፡፡

፻፲፩ ከታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር ጋር የተገናኙ ወንጀሎች

1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) ከአንድ በላይ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር የወሰደ ወይም ለመውሰድ
የሞከረ እንደሆነ፤
ለ) የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩን ሌላ ሰው እንዲጠቀምበት የሰጠ፣ ወይም
ሐ) የሌላን ሰው የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር የተጠቀመ እንደሆነ፣
ብር ፳፼ (ሃያ ሺህ ብር) የገንዘብ ቅጣት እና ከአንድ ዓመት እስከሦስት
ዓመት በሚደርስ ቀላል እሥራት ይቀጣል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)(ሀ) ታክስ ከፋዩ ለወሰደው ወይም ለመውሰድ
ለሞከረው ለእያንዳንዱ የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥር በተናጠል ተፈጻሚ
ይሆናል፡፡
3. የታክስ ከፋይ መለያ ቁጥሩ ጥቅም ላይ የዋለው በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፲፬(፮)
በተገለጹት ሁኔታዎች የሆነ እንደሆነ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩(ለ) እና
(ሐ) ተፈጻሚ አይሆኑም፡፡

፻፲፪ የሀሰት ወይም አሳሳች መግለጫዎች እና የተጭበረበሩ ሰነዶች

1. ማንኛውም ሰው ፡-
ሀ) ለባለሥልጣኑ ሀሰተኛ ወይም አሳሳች መግለጫ የሰጠ፤ ወይም
ለ) ለባለሥልጣኑ የተጭበረበሩ ሰነዶችን ያቀረበ እንደሆነ፣
ከብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) እስከ ብር ፩፻፼ (አንድ መቶ ሺህ ብር)
በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት እና ከአምስት ዓመት እስከስምንት ዓመት በሚደርስ
ጽኑ እሥራት ይቀጣል፡፡

2. አንድ ሰው ለባለሥልጣኑ ሊያስተላልፈው እንደሚችል እያወቀ ወይም ማወቅ

የሚያስችለው በቂ ምክንያት እያለው ለሌላ ሰው የሰጠው ሀሰተኛ ወይም አሳሳች

84
 መግለጫ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ለባለሥልጣኑ እንደተሰጠ
ሀሰተኛ ወይም አሳሳች መግለጫ ይቆጠራል፡፡

3. ማንኛውም ሰው ታክስን ለማጭበርበር በማሰብ በሕይወት በሌለ ሰው ወይም

አድራሻው በማይታወቅ ሰው ወይም ውክልና ለመስጠት ወይም የንግድ
ሥራ ለመሥራት የሕግ ችሎታ በሌለው ሰው ወይም ከንግድ ሥራው
ውጤት ተጠቃሚ ባልሆነ ሰው ወይም በሌላ የፈጠራ ሰው ስም የንግድ
ፈቃድ አውጥቶ በውክልና የንግድ ሥራ የሚሠራ እንደሆነ ከንግድ ሥራው
ለሚጠየቀው ታክስ ኃላፊ መሆኑ እንደተጠበቀ ሆኖበዚህ አንቀጽ ንዑስ
አንቀጽ (፩) መሠረት በወንጀል ይቀጣል፡፡

፻፲፫ የተጭበረበሩ ወይም ሕገ-ወጥ የሆኑ ደረሰኞች

1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) የተጭበረበሩ ደረሰኞችን ያዘጋጀ፣ያተመ፣ የሸጠ ወይም ያሰራጨ፤
ወይም
ለ) የታክስ ዕዳውን ለመቀነስ ወይም ተመላሻ ለመጠየቅ የተጭበረበሩ
ደረሰኞችን የተጠቀመ እንደሆነ፤
ብር ፩፻፼ (አንድ መቶ ሺህ ብር) የገንዘብ ቅጣት እናከሰባት ዓመት እስከአስር
ዓመት በሚደርስ ጽኑ እሥራት ይቀጣል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፩ የተጠቀሱትን የተጭበረበሩ ደረሰኞች በመጠቀም
የተገኘው የገንዘብ ጥቅም ከብር ፩፻፼ (ከመቶ ሺህ ብር) የሚበልጥ እንደሆነ፣
በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የሚጣለው ቅጣት ከገንዘቡ ጥቅም ጋር
እኩል በሆነ የገንዘብ ቅጣት እና ከአስር ዓመት እስከ አስራ አምስት ዓመት
በሚደርስ ጽኑ እስራት ይሆናል፡፡
3. ሀሰተኛ ደረሰኞችን ለመስራት፣ ለማዘጋጀት ወይም ለማተም የሚያገለግል
ማሽን፣ መሳሪያ፣ ወይም ሶፍትዌር የያዘ፣ የሸጠ፣ ያከራየ፣ ወይም በሌላ መንገድ
ያቀረበ ማንኛውም ሰው ብር ፪፻፼ (ሁለት መቶ ሺህ ብር) የገንዘብ ቅጣት እና
ከአስር ዓመት እስከ አስራ አምስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
4. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) መሠረት ጥፋተኛ ሆኖ መገኘት ማሽኑን፣
መሳሪያውን፣ሶፍትዌሩን ወይም የወንጀሉን ፍሬ መውረስን ያስከትላል፡፡
5. ሀሰተኛ ደረሰኞችን የያዘ፣ ያሰቀመጠ፣ ለሽያጭ ያመቻቸ፣ ወይም ሀሰተኛ
ደረሰኞች ጥቅም ላይ እንዲውሉ ያደረገ ሰው ከሶስት ዓመት እስከ አምስት ዓመት
በሚደረስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡

85
፻፲፬ ከደረሰኝ ጋር የተገናኙ ጠቅላላ ወንጀሎች

1. ማንኛውም ደረሰኝ የመስጠት ግዴታ ያለበት ታክስ ከፋይ ያለደረሰኝ

ግብይትያከናወነ እንደሆነ ከብር ፳፭፼ (ሃያ አምስት ሺህ) እስከ ብር ፶፼ (ሃምሳ
ሺህ ብር) የገንዘብ መቀጫእና ከሶስት እስከ አምስት ዓመት በሚደርስ ፅኑ
እሥራት ይቀጣል፡፡
2. በአንድ ግብይት በተሰጡ ተመሳሳይ የደረሰኝ ኮፒዎች ላይ የተለያዩ ዋጋዎችን
በመመዝገብ የሽያጭ ዋጋን ያሳነሰ ማንኛውም ሰው ብር ፩፻፼ (አንድ መቶ ሺህ
ብር) እና ከአምስት ዓመት እስከ ሰባት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
3. የሽያጩ ትክክለኛ ዋጋ ከብር ፩፻፼ (አንድ መቶ ሺህ ብር) የሚበልጥ ከሆነ በዚህ
አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፪) መሠረት የሚጣለው ቅጣት በደረሰኞቹ ላይ
ከተመለከቱት ከፍተኛው የገንዘብ መጠን እና ከሰባት ዓመት እስከ አስር ዓመት
የሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
4. ግብይት ሳይፈጸም ደረሰኝ የሰጠ ወይም የተቀበለ ሰው ከብር ፩፻፼ (አንድ መቶ
ሺህ ብር) እስከ ብር ፪፻፼ (ሁለት መቶ ሺህ ብር) በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት እና
ከሰባት ዓመት እስከ አስር ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
5. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) የተመለከተው ደረሰኝ ከብር ፪፻፼(ሁለት መቶ
ሺህ ብር) የሚበልጥ የገንዘብ መጠን የያዘ እንደሆነ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ
፩ መሠረት የሚጣለው ቅጣት በደረሰኙ ከተገለጸው የገንዘብ መጠን ጋር እኩል
በሆነ የገንዘብ ቅጣት እና ከአስር ዓመት እስከ አስራ አምስት ዓመት የሚደረስ
ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
6. ባለሥልጣኑ ሳይፈቅድለት የታክስ ደረሰኝ ያተመ ሰው ከብር ፫፻፼(ሦስት መቶ
ሺህ ብር) እስከ ብር ፭፻፼(አምስት መቶ ሺህ ብር) በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት እና
ከሁለት ዓመት እስከ አምስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
7. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፮ መሠረት ጥፋተኛ የተባለ ሰው ወንጀሉን ለሁለተኛ
ጊዜ የፈጸመ እንደሆነ የህትመት መሣሪያው እና የማተሚያ ድርጅቱ ይወረሳል፣
የንግድ ፈቃዱም ይሰረዛል፡፡

፻፲፭ ሕገ-ወጥ የሆነ ተመላሽን ወይም ከተገቢው በላይ ማካካሻን መጠየቅ

1. ባለሥልጣኑን ለማጭበርበር በማሰብተመላሽ ወይም ማካካሻ የጠየቀ ሰው ብር

፶፼ (ሃምሳ ሺህ ብር) እና ከአምስት ዓመት እስከ ሰባት ዓመት በሚደርስ ጽኑ
እስራት ይቀጣል፡፡

86
 2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት የሚጣለው ቅጣት፣ ታክስ ከፋዩ በዚህ
አዋጅ አንቀጽ ፵፱ መሠረት ተመላሽ የተደረገለትን ታክስ መልሶ ከመክፈል
ግዴታ ነጻ ሊያደርገው አይችልም፡፡

፻፲፮ ከቴምብር ቀረጥ ጋር የተያያዙ ወንጀሎች

1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) በምስክርነት ካልሆነ በስተቀር የቴምብር ቀረጥ ሊከፈልበት ሲገባ
የቴምብር ቀረጥ ያልተከፈለበትን ሰነድ ሥራ ላይ ያዋለ ወይም የፈረመ፣
ወይም
ለ) የቴምብር ቀረጥ ላለመክፈል ወይም አነስተኛ የቴምብር ቀረጥ ለመክፈል
በማሰብ የአንድን ሰነድ ትክክለኛ ባህሪይ ያልገለጸ ወይም የደበቀ
እንደሆነ፣
ከብር ፳፭፼ (ሃያ አምስት ሺህ ብር) እስከ ብር ፶፼(ሃምሳ ሺህ ብር)
በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት እና ከሶስት ዓመት እስከ አምስት ዓመት በሚደርስ
ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
2. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) ቴምብሮችን ወይም ቴምብር የተመታባቸውን ሰነዶች ለመሸጥ
የተፈቀደለት ሆኖ የቴምብር ቀረጥ አዋጁን ወይም ደንቡን የተላለፈ
እንደሆነ፣ ወይም
ለ) ቴምብሮችን ወይም ቴምብር የተመታባቸውን ሰነዶች ሳይፈቀድለት
የሸጠ ወይም ለሽያጭ ያቀረበ እንደሆነ፣
ከብር ፭፼(አምስት ሺህ ብር) እስከ ብር ፳፭፼(ሃያ አምስት ሺህ ብር)
በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት እና ከሶስት ዓመት እስከ አምስት ዓመታት
በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡

፻፲፯ ታክስን ለማስከፈል ከሚወሰድ እርምጃ ጋር የተያያዙ ወንጀሎች

1. ማንኛውም የታክስ ከፋይ ንብረት ተረካቢ በታክስ ሕጎች በተደነገገው መሠረት

የተጣለበትን ግዴታ ሳይፈፅም የቀረ እንደሆነ በብር ፭፼(አምስት ሺህ ብር)
የገንዘብ ቅጣት እና በአንድ ዓመት ቀላል እስራት ይቀጣል፡፡ [

2. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፩ መሠረት የንብረት መያዝ ትዕዛዝ የደረሰው ሰው፡-

ሀ) ትዕዛዙ የተላለፈበትን ንብረት የሸጠ፣ የለወጠ፣ ወይም በሌላ መንገድ
ያስተላለፈ እንደሆነ፤

87
 ለ) ትዕዛዙ የተላለፈበትን ንብረት የደበቀ፣ የሰበረ፣ ያበላሸ ወይም የጎዳ
እንደሆነ፤ ወይም
ሐ) ትዕዛዙ የተላለፈበትን ንብረት የሚመለከት ማናቸውንም ሰነድ ያወደመ፣
የደበቀ፣ ያስወገደ፣ የጎዳ፣ የለወጠ፣ የሰረዘ፣ የደለዘ ወይም ያጠፋ
እንደሆነ፤
ከሁለት ዓመት እስከ ሶስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
3. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፬) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ ለሶስተኛ ወገን በሚሰጥ
የገንዘብ ክፍያ ትዕዛዝ መሠረት የተጠየቀውን ገንዘብ ለባለሥልጣኑ ያልከፈለ
ማንኛውም ሰው ከሁለት ዓመት እስከ ሶስት ዓመት በሚደርስ ቀላል እስራት
ይቀጣል፡፡
4. ለሶስተኛ ወገን የሚሰጥ የገንዘብ ክፍያ ትዕዛዝ የደረሰው ሰው በዚህ አዋጅ
አንቀጽ ፵፫(፭) መሠረት ትዕዛዙን መፈጸም እንደማይችል ለባለሥልጣኑ
ካሳወቀ፣ ባለሥልጣኑ የሰጠውን ትዕዛዝ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፫(፮) መሠረት
መሻሩን ወይም ማሻሻሉን ወይም ትዕዛዙ የደረሰው ሰው ያቀረበውን ማስታወቂያ
ውድቅ ማድረጉን እስካላስታወቀው ድረስ ለሶስተኛ ወገን የሚሰጥ የገንዘብ ክፍያ
ትዕዛዝ የተሰጠው ሰው ትዕዛዙን እንደፈጸመ ይቆጠራል፡፡
5. ማንኛውም ሰው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፫) መሠረት ጥፋተኛ ሆኖ
መገኘቱ በደረሰው ለሶስተኛ ወገን የሚሰጥ የገንዘብ ክፍያ ትዕዛዝ የተጠየቀውን
ገንዘብ የመክፈል ግዴታውን አያስቀርም፡፡
6. ከሃገር የመውጣት ክልከላ ትዕዛዝን በመጣስ ከኢትዮጵያ የወጣ ወይም
ለመውጣት የሞከረ ማንኛውም ሰው ከሁለት ዓመት አስከ ሶስት ዓመት
በሚደርስ ቀላል እስራት ይቀጣል፡፡
7. በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፪ መሠረት የተላለፈን ትዕዛዝ ያላከበረ ማንኛውም
የፋይናንስ ተቋም በዚህ ምክንያት ባለስልጣኑ ሳይሰበሰበው በቀረው የገንዘብ ልክ
የገንዘብ መቀጮ ይቀጣል፡፡
8. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ ፯ የተመለከተው ወንጀል የተፈጸመው የፋይናንስ
ተቋሙ ሥራ አስኪያጅ እያወቀ ወይም በቸልተኝነቱ ምክንያት የሆነ እንደሆነ
ሥራ አስኪያጁ ከሁለት ዓመት እስከ ሶስት ዓመት በሚደርስ ቀላል እስራት
ይቀጣል፡፡
9. ከባለሥልጣኑ ፈቃድ ሳያገኝ በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፵፭ መሠረት የእሽግ ትዕዛዝ
የተላለፈበትን የንግድ ሥፍራ ወይም ቦታ እሽግ የከፈተ ወይም ያስወገደ ሰው
ከሁለት ዓመት እስከ ሶስት ዓመት በሚደርስ ቀላል እስራት ይቀጣል፡፡

88
፻፲፰ ታክስን ስለመሰወር

1. ማንኛውም ሰው ታክስን ለመሰወር በማሰብ ገቢውን የደበቀ፣ የታክስ

ማስታወቂያውን ያላቀረበ ወይም ታክሱን ያልከፈለ እንደሆነ ከብር ፩፻፼(አንድ
መቶ ሺህ ብር) እስከ ብር ፪፻፼(ሁለት መቶ ሺህ ብር) በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት
እና ከሶስት ዓመት እስከ አምስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
2. ከተከፋይ ሂሣብ ላይ ታክስን ቀንሶ ገቢ የማድረግ ኃላፊነት የተጣለበት ሰው
ታክስን ለመሰወር በማሰብ ቀንሶ የያዘውን ታክስ ለባለሥልጣኑ ያላስተላለፈ
ከሆነ ከሶስት ዓመት እስከ አምስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እሥራት ይቀጣል፡፡

፻፲፱ የታክስ ሕጎችን አስተዳደር ስለማደናቀፍ

1. በታክስ ሕጉ መሠረት ግዴታውን እየተወጣ ያለን የታክስ ሠራተኛ ያደናቀፈ

ወይም ለማደናቀፍ የሞከረ ማንኛውም ሰው ከአንድ ዓመት እስከ ሦስት ዓመት
በሚደርስ ቀላል እሥራት ይቀጣል፡፡
2. የታክስ ሕግ አስተዳደርን ያደናቀፈ ወይም ለማደናቀፍ የሞከረ ማንኛውም ሰው
ከብር ፲፼ (አሥር ሺህ ብር) በማያንስ የገንዘብ ቅጣት እና ከሶስት ዓመት እስከ
አምስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡
3. ለዚህ አንቀጽ ዓላማ የሚከተሉት እና ሌሎች ተመሳሳይ ድርጊቶች የማደናቀፍ
ተግባራት ተደርገው ይወሰዳሉ፡-
ሀ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፭ መሠረት በሚሰጥ ማስታወቂያ መሠረት
አለመፈጸምን ጨምሮ፣ ሰነዶችን ለመመርመር ከባለሥልጣኑ የሚቀርብ
ጥያቄን አለመቀበል ወይም ሪፖርቶችን ወይም የታክስ ከፋዩን የታክስ
ጉዳዮች የሚመለከት መረጃን ለማቅረብ ፈቃደኛ አለመሆን፣
ለ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፭ መሠረት ቀርቦ ማስረጃ እንዲሰጥ በተሰጠው
ማስታወቂያ መሠረት አለመፈጸም፤
ሐ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፮ መሠረት የባለሥልጣኑን ዋና ዳይሬክተር ወይም
ዋና ዳይሬክተሩ የወከለውን የታክስ ሠራተኛ ማንኛውንም መረጃ ወይም
ማስረጃ ለማግኘት ያላቸውን መብት እንዳይጠቀሙ መከልከል፣
መ) በዚህ አዋጅ አንቀጽ ፷፮(፬) መሠረት አስፈላጊውን እርዳታ ለመስጠት
ወይም መገልገያ ለማቅረብ ፈቃደኛ አለመሆን፣
ሠ) በባለሥልጣኑ ቢሮ ውስጥ ሁከት መፍጠር ወይም የታክስ ሠራተኞች
የቅጥር ግዴታቸውን እንዳይወጡ ማደናቀፍ፡፡

89
፻፳ ስልጣን ሳይኖር ታክስ መሰብሰብ

በማንኛውም የታክስ ሕግ ታክስ እንዲሰበስብ ሥልጣን ያልተሰጠው ማንኛውም ሰው

ማንኛውንም ታክስ የሰበሰበ ወይም ለመሰብሰብ የሞከረ እንደሆነ ከብር ፶፼(ሃምሳ
ሺህ ብር) እስከ ብር ፸፭፼ (ሰባ አምስት ሺህ ብር) በሚደርስ የገንዘብ ቅጣት እና
ከአምስት ዓመት እስከ ሰባት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡

፻፳፩ በታክስ ወንጀል መርዳት ወይም ማበረታታት

አንድ ሰው በታክስ ህግ መሠረት የተደነገገን የታክስ ወንጀል "ዋና ወንጀል" አድራጊ
ተብሎ የሚታወቅ ሌላ ሰው እንዲፈጽም የረዳ፣ ያበረታታ፣ ያገዘ፣ ያነሳሳ ወይም
የተመሳጠረ እንደሆነ በዋናው ወንጀል አድራጊ ላይ የተጣለውን ቅጣት ይቀጣል፡፡

፻፳፪ ከታክስ ይግባኝ ኮሚሽን ጋር የተያያዙ ወንጀሎች

1. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) በታክስ ይግባኝ ኮሚሽን አባልነቱ ኃላፊነቱን በመፈጸም ላይ ያለን ሰው
የሰደበ፣
ለ) ፈቃድ ሳይኖረው የኮሚሽኑን የሥራ ሂደት ያቋረጠ፤
ሐ) የኮሚሽኑን የሥራ ሂደት ለማወክ በማሰብ በኮሚሽኑ ግቢ ውስጥ ወይም
ኮሚሽኑ ባለበት አካባቢ ረብሻ የፈጠረ ወይም በረብሻው የተሳተፈ፤ ወይም
መ) በማናቸውም ሁኔታ የኮሚሽኑን ሥራ ያሰናከለ እንደሆነ፤
ከብር ፭፻(አምስት መቶ ብር) እስከ ብር ፫፼ (ሦስት ሺህ ብር) በሚደርስ
የገንዘብ ቅጣት ወይም ከስድስት ወር እስከ ሁለት ዓመት በሚደርስ ቀላል
እሥራት ይቀጣል፡፡
2. ማንኛውም ሰው፡-
ሀ) በኮሚሽኑ ፊት እንዲቀርብ ወይም ለኮሚሽኑ ሰነድ እንዲያቀርብ ወይም
መረጃ እንዲሰጥ መጥሪያ ሲደርሰው ያለበቂ ምክንያት በመጥሪያው
መሠረት ያልፈጸመ፤
ለ) በኮሚሽኑ ፊት ያለምንም በቂ ምክንያት ቃለ-መሃላ ለመፈጸም ፈቃደኛ
ያልሆነ፤
ሐ) ኮሚሽኑ በሚያየው ጉዳይ ለቀረበለት ጥያቄ ያለ በቂ ምክንያት መልስ
ለመስጠት ፈቃደኛ ያልሆነ፣
ከብር ፫፻(ሦስት መቶ ብር) እስከ ብር ፫፼(ሦስት ሺህ ብር) በሚደርስ
የገንዘብ ቅጣት እና ከስድስት ወር እስከ ሁለት ዓመት በሚደርስ ቀላል
እሥራት ይቀጣል፡፡

90
 3. ማንኛውም ሰው ለኮሚሽኑ እያወቀ ሀሰተኛ ወይም አሳሳች ማስረጃ የሰጠ
እንደሆነ ከብር ፶፼ (ሃምሳ ሺህ) በማያንስ ገንዘብ ቅጣት እና ከሶስት እስከ
አምስት ዓመት በሚደርስ ጽኑ እሥራት ይቀጣል፡፡

፻፳፫ በታክስ ወኪሎች ስለሚፈፀም ወንጀል

ማንኛውም ሰው የታክስ ወኪልነት ፈቃድ ሳይሰጠው የዚህን አዋጅ አንቀጽ ፺፫

በመተላለፍ የታክስ ወኪልነት አገልግሎት የሰጠ እንደሆነ ከአንድ ዓመት እስከ ሶስት
ዓመት በሚደርስ ቀላል እስራት ይቀጣል፡፡

፻፳፬ ከሽያጭ መመዝገቢያ መሳሪዎች ጋር በተገናኘ የሚፈጸሙ ወንጀሎች

1. ማንኛውም በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ የመጠቀም ግዴታ ያለበት ሰው፡-

ሀ) በባለሥልጣኑ ዕውቅና ያልተሰጠው ወይም ያልተመዘገበ የሽያጭ
መመዝገቢያ መሣሪያ ከተጠቀመ ከሶስት ዓመት በማያንስ እና ከሰባት
ዓመት በማይበልጥ እሥራት ይቀጣል፡፡
ለ) መሣሪያው በጥገና ላይ ባለበት ጊዜ ወይም በሌላ በቂ ምክንያት ካልሆነ
በስተቀር በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ከታተመ ደረሰኝ ውጪ ወይም
ያለደረሰኝ ግብይት ካከናወነ፣ ከሁለት ዓመት በማያንስ እና ከአምስት
ዓመት በማይበልጥ እሥራት ይቀጣል፡፡
ሐ) በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያው የፊስካል ማስታወሻ ላይ ጉዳት ያደረሰ
ወይም የፊስካል ማስታወሻ እንዲቀየር ያደረገ ወይም ጉዳት ለማድረስ
ወይም ማስታወሻውን ለመቀየር ሙከራ ያደረገ ከሆነ፣ ከሦስት ዓመት
በማያንስ እና ከአምስት ዓመት በማይበልጥ እሥራት ይቀጣል፡፡
2. ማንኛውም በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች ወይም ሶፍትዌር አቅራቢነት
ዕውቅና እና ፈቃድ የተሰጠው ሰው፡-

ሀ) በባለሥልጣኑ ዕውቅና ያልተሰጠውን መሣሪያ ወይም ሶፍትዌር ለገበያ

ካዋለ፣ ከሦስት ዓመት በማያንስ እና ከአምስት ዓመት በማይበልጥ
እሥራት ይቀጣል፡፡
ለ) በሥራ ላይ ባሉ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች ላይ የሚደረገውን
ማናቸውንም ለውጥ ለባለሥልጣኑ በቅድሚያ ካላስታወቀ ወይም
በመሣሪያው የአጠቃቀም መመሪያ ውስጥ ትክክለኛ ያልሆነ መረጃ
ካስገባ ወይም ትክክለኛውን መረጃ ከቀነሰ፣ ከሦስት ዓመት በማያንስ እና
ከአምስት ዓመት በማይበልጥ እሥራት ይቀጣል፡፡

91
 3. ማንኛውም ሰው የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ወይም ሶፍትዌር አቅራቢነት
ፈቃድ ሳይኖረው ማንኛውንም የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ወይም ሶፍትዌር
ለገበያ ያዋለ እንደሆነ ከአምስት ዓመት እስከ ሰባት ዓመት በሚደርስ ጽኑ
እሥራት ይቀጣል፡፡
4. ማናቸውም የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች የአገልግሎት ማዕከል አቅራቢው
ዕውቅና ያልሰጠውን እና በባለሥልጣኑ ያልተመዘገበ ሠራተኛ በሥራ ላይ
አሰማርቶ ከተገኘ በብር ፶፼(ሃምሳ ሺህ ብር) የገንዘብ ቅጣት ወይም ከአንድ
ዓመትበማይበልጥ ቀላል እሥራት ይቀጣል፡፡
5. ማናቸውም የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች የአገልግሎት ማዕከል ሠራተኛ
የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያን ያለአገልግሎት ማዕከሉ እና ባለሥልጣኑ ዕውቅና
ከፈታታ ወይም ከገጣጠመ ወይም የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ሳይበላሽ ሆን
ብሎ እሽጉን ካነሳ ወይም አካሉን ከቀየረ ወይም እነዚህን የመሳሰሉ አድርጎቶች
ከፈጸመ ከብር ፲፼(አስር ሺህ ብር) በማይበልጥ የገንዘብ ቅጣት እና ከአንድ
ዓመት በማያንስ እና ከሦስት ዓመት በማይበልጥ እሥራት ይቀጣል፡፡
6. የታክስ ሠራተኛ የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች አጠቃቀም ደንብ እና
መመሪያዎችን በመተላለፍ፡-

ሀ) የሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ የፈታ ወይም የገጣጠመ ወይም

የአገልግሎት ማዕከል ሠራተኛ በሌለበት ሥራ ላይ እንዲውል የፈቀደ
ወይም የመሣሪያውን መለያ ቁጥር የቀያየረ እንደሆነ፣ ወይም
ለ) በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያ ተጠቃሚው ወይም በአገልግሎት ማዕከሉ
ወይም በሠራተኛው ወይም በአቅራቢው የተፈጸመን ማናቸውንም ሕገ
ወጥ ድርጊት እያወቀ ወይም በቸልተኝነት በ፳፬(ሃያ አራት) ሰዓት ውስጥ
ለባለሥልጣኑ ሪፖርት ያላደረገ እንደሆነ፣

ጥፋተኛ መሆኑ በፍርድ ቤት ሲረጋገጥ ከብር ፭፼(አምስት ሺህ ብር)

በማይበልጥ የገንዘብ ቅጣት እና ከአንድ ዓመት በማያንስ እና ከሦስት ዓመት
በማይበልጥ ጽኑ እሥራት ይቀጣል፡፡

፻፳፭ በድርጅቶች የሚፈፀሙ ወንጀሎች

1. የታክስ ሕግን በመተላለፍ ወንጀል የፈፀመው ድርጅት በሚሆንበት ጊዜ ወንጀሉ

በተፈፀመበት ወቅት ሥራ አስኪያጅ የሆነ ማንኛውም ሰው ወንጀሉን
እንደፈፀመ ይቆጠራል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)፡-

92
 ሀ) ወንጀሉ የተፈጸመው ሥራ አስኪያጁ ሳይፈቅድ ወይም ሳያውቅ ከሆነ፣
እና
ለ) በተመሳሳይ ሁኔታ ውስጥ ያለና ነገሮችን በጥንቃቄ የሚያይ ሰው
የጥፋቱን መፈፀም ለመከላከል ይወስዳቸዋል ተብለው የሚገመቱ
ጥንቃቄዎችን ለማድረግ ተገቢውን ትጋት እና የአሠራር ጥበብ
የተሞላበት እርምጃ ወስዶ የተገኘ እንደሆነ፣
ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

፻፳፮ የታክስ ወንጀል የፈጸሙ ሰዎችን ስም ይፋ ስለማድረግ

1. ባለሥልጣኑ በታክስ ወንጀል ጥፋተኛ የተባሉትን ሰዎች ስም ዝርዝር

በባለሥልጣኑ ድረ-ገጽ እንዲሁም በሌሎች የመገናኛ ብዙሃን በየጊዜው ይፋ
ሊያደርግ ይችላል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት ይፋ የሚደረገው ዝርዝር የሚከተሉትን
መያዝ ይኖርበታል፡
ሀ) ጥፋተኛ የተባለውን ሰው ስም፣ ምስል እና አድራሻ፣
ለ) ባለሥልጣኑ አግባብ ናቸው የሚላቸውን የወንጀሉን ዝርዝር ጉዳዮች፤
ሐ) ወንጀሉ የተፈፀመበትን የታክስ ጊዜ ወይም ጊዜያት፤
መ) ጥፋተኛ የተባለው ሰው በፈጸመው ወንጀል ምክንያት ያልከፈለውን የታክስ
መጠን፤
ሠ) ጥፋተኛ በተባለው ሰው ላይ የተጣለ የገንዘብ ቅጣት ካለ የቅጣቱን መጠን፣

ምዕራፍ አራት
ሽልማቶች

፻፳፯ የታክስ ስወራን በሚመለከት ለተሰጠ ተጨባጭ መረጃ የሚሰጥ ሽልማት

1. ማንኛውም ሰው በመደበቅ፣ አሳንሶ በማሳወቅ፣ በማጭበርበር ወይም በሌላ ተገቢ

ባልሆነ መንገድ የሚፈፀምን የታክስ ስወራ አስመልክቶ ሊረጋገጥ የሚችል
ተጨባጭና የማያሻማ መረጃ ለባለሥልጣኑ የሰጠ እንደሆነ፣ ባለሥልጣኑ
በሚያወጣው መመሪያ መሠረት የተሰወረውን ታክስ መጠን እስከ ፳% (ሃያ
በመቶ) በሽልማት መልክ ታክሱ በሚሰበሰብበት ጊዜ ለዚህ ሰው ይሰጣል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩)፡-
ሀ) በታክስ ስወራው ተግባር ላይ ለተሳተፈ፤ ወይም
ለ) የታክስ ስወራውን ማሳወቅ የመደበኛ ሥራው አካል ለሆነ ሰው፤

93
 ተፈጻሚ አይሆንም፡፡
3. በዚህ አንቀጽ የተጠቀሰውን ሽልማት በተመለከተ ባለሥልጣኑ ዝርዝር መመሪያ
ያወጣል፡፡

፻፳፰ ለላቀ የሥራ ክንውን የሚሰጥ ሽልማት

1. ባለሥልጣኑ የላቀ የሥራ ክንውን ላስመዘገበ የታክስ ሠራተኛ እንዲሁም የታክስ

ግዴታውን በአርዓያነት ለተወጣ ታክስ ከፋይ ሽልማት ይሰጣል፡፡
2. በዚህ አንቀጽ የተጠቀሰውን ሽልማት በተመለከተ ባለሥልጣኑ ዝርዝር መመሪያ
ያወጣል፡፡

ክፍል አሥራ ስድስት

ልዩ ልዩ ድንጋጌዎች

፻፳፱ ደንቦችንና መመሪያዎችን የማውጣት ሥልጣን

1. የመስተዳደር ምክር ቤት ለዚህ አዋጅ ትክክለኛ አፈጻፀም አስፈላጊ የሆኑ ደንቦችን

ሊያወጣ ይችላል፡፡
2. ባለሥልጣኑ ለዚህ አዋጅ እና በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) መሠረት
ለሚወጣው ደንብ ትክክለኛ አፈጻጸም አስፈላጊ የሆኑ መመሪያዎችን ሊያወጣ
ይችላል፡፡

፻፴ የመሸጋገሪያ ድንጋጌዎች

1. ይህ አዋጅ በስራ ላይ ከመዋሉ በፊት በተፈጸመ ድርጊት ወይም አለማድረግ

ወይም በተላለፈ የታክስ ውሳኔ ላይ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ድንጋጌ ቢኖርም፡-
ሀ) ይህ አዋጅ ሥራ ላይ ከመዋሉ በፊት ሊከፈል ሲገባ ባልተከፈለ ታክስ ላይ
የሚጣል አስተዳደራዊ መቀጫ በሥራ ላይ በነበሩት የታክስ ሕጎች
መሠረት ፍጻሜ ያገኛል፡፡
ለ) ይህ አዋጅ ሥራ ላይ ከመዋሉ በፊት ተጀምሮ አዋጁ ከጸና በኋላ በግብር
ይግባኝ ጉባኤ በመታየት ላይ ያለ ጉዳይ ይህ አዋጅ ተፈጻሚ እንዳልሆነ
ተቆጥሮ በተጀመረበት ሁኔታ ይቀጥላል፡፡
ሐ) በዚህ አዋጅ ድንጋጌዎች መሰረት የአቤቱታ አጣሪ የስራ ክፍል እና የታክስ
ይግባኝ ኮሚሽን እስከሚደረጅ ድረስ በስራ ላይ ያሉት የአቤቱታ አጣሪ

94
 ኮሚቴዎች እና የግብር ይግባኝ ጉባኤ ስራቸውን እንደተለመደው በማካሄድ
ይቀጥላሉ፡፡
መ) ይህ አዋጅ ከመጽናቱ በፊት ማመልከቻ እና ይግባኝ የማቅረቢያ ጊዜ ያለፈ
ከሆነ፣ በዚህ አዋጅ ረጅም ጊዜ በመሰጠቱ ምክንያት ብቻ ማመልከቻው
እና ይግባኙ፣ በዚህ አዋጅ መሠረት ሊቀርብ ይችላል የሚል ትርጉም
ሊያሰጥ አይችልም፡፡

3. ይህ አዋጅ በፀናበት ዕለት የተመሠከረላቸው የሂሣብ ባለሙያዎች ኢንሲቲትዩት

ያልተቋቋመ እንደሆነ ኢንስቲትዩቱ እስኪቋቋም ድረስ በዚህ አዋጅ
ኢንሲቲትዩቱን የሚጠቅስ ማንኛውም አንቀጽ ለዚህ አዋጅ ዓላማ የኢትዮጵያ
የሂሣብ አያያዝና ኦዲት ቦርድን የሚመለከት ተደርጎ ይወሰዳል፡፡
4. ለዚህ አዋጅ አንቀጽ ፳ አፈጻጸም ሲባል፣ በሽያጭ መመዝገቢያ መሣሪያዎች
ስለመጠቀም ግዴታ የወጣው የመስተዳደር ምክር ቤት ደንብ ቁጥር ፺፩/፪ሺ፫
የመስተዳደር ምክር ቤት በሚያወጣው ሌላ ደንብ እስኪተካ ድረስ ተፈጻሚነቱ
ይቀጥላል፡፡

፻፴፩ ተፈጻሚነት የማይኖራቸው ድንጋጌዎች

የዚህ አዋጅ አንቀጽ ፻፴ ድንጋጌዎች እንደተጠበቀ ሆኖ ይህን አዋጅ የሚቃረን ሌላ

ማንኛውም ድንጋጌ በዚህ አዋጅ በተመለከቱት ጉዳዮች ላይ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡

፻፴፪ አዋጁ የሚፀናበት ቀን

1. ይህ አዋጅ በደቡብ ነጋሪት ጋዜጣ ታትሞ ከወጣበት ቀን ጀምሮ ተፈጻሚ
ይሆናል፡፡
2. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ቢኖርም የዚህ አዋጅ ክፍል አሥራ አንድ
ድንጋጌዎች ተፈጻሚ የሚሆኑት ባለሥልጣኑ ሰፊ ስርጭት ባለው ጋዜጣ
በሚያወጣው ማስታወቂያ ከተገለጸው ቀን ጀምሮ ይሆናል፡፡
3. የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (፩) ቢኖርም የዚህ አዋጅ ክፍል አሥራ አራት
ድንጋጌዎች ተፈጻሚ የሚሆኑት ባለሥልጣኑ ሰፊ ስርጭት ባለው ጋዜጣ
በሚያወጣው ማስታወቂያ ከተገለጸው ቀን ጀምሮ ይሆናል፡፡

ሀዋሣ የካቲት ፱ ቀን ፳፻፱ ዓ.ም

ደሴ ዳልኬ
የደቡብ ብሔሮች፣ ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልል መንግሥት ፕሬዚዳንት

95
 የደቡብብሔሮች፣ብሔረሰቦችእናሕዝቦችክልልመንግስት

ደቡብነ
ጋሪትጋዜጣ

DEBUBNEGARI
TGAZETAOFTHESOUTHERNNATI
ONS,
NATI
ONALI
TIES

ANDPEOPLE’
SREGI
ONALSTATE

23RD YEARNo.
1

HAWASSA FEBRUARY17TH DAY2017

ESPECI
ALEDI
TIONOFDEBUBNEGARI
TGAZETAISSUED
UNDERPROTECTI
ONOFTHESOUTHERNNATIONS,NATI
ONALI
TIESANDPEOPLES’
REGI
ON
COUNCIL

THESOUTHERNREGI
ONTAX ADMI
NISTRATI
ONPROCLAMATI
ONNO.165/
2017
 TABLEOFCONTENTS
TI
TLE

PARTONE
ARTI
CLE GENERAL PAGE
1. Shor
tTi
tl
e 1
2. Def
ini
ti
ons 1
3. Fai
rMar
ketVal
ue 6
4. Rel
atedPer
sons 6
PARTTWO
ADMI
NISTRATI
ONOFTHETAXLAWS
5. Dut
yoft
heAut
hor
it
y 7
6. Obl
igat
ionsandResponsi
bil
it
iesofTaxOf
fi
cer
s 7
7. Dut
ytoCo-
oper
ate 8
8. Conf
ident
ial
it
yofTaxI
nfor
mat
ion 8
PARTTHREE
TAXPAYERS

CHAPTERONE
REGI
STRATI
ON
9. Regi
str
ati
onofTaxpay
ers 9
10. Not
if
icat
ionofChanges 10
11. Cancel
lat
ionofRegi
str
ati
on 11
CHAPTERTWO
TAXPAYERI
DENTI
FICATI
ONNUMBER
12. Taxpay
erI
dent
if
icat
ionNumber 12
13. I
ssueofaTI
N 12
14. UseofaTI
N 12
15. Cancel
lat
ionofaTI
N 13

CHAPTERTHREE
TAXREPRESENTATI
VES
16. Obl
igat
ionsofTaxRepr
esent
ati
ves 13
PARTFOUR
DOCUMENTS
17. Recor
d-keepi
ngObl
igat
ions 14
18. I
nspect
ionofDocument
s 14
19. Recei
pts 15
20. Sal
esRegi
sterMachi
nes 15
PARTFI
VE
TAXDECLARATI
ONS
21. Fi
l
ingofTaxDecl
arat
ions 15
22. Li
censedTaxAgentCer
ti
fi
cat
ionofTaxDecl
arat
ion 16
23. Adv
anceTaxDecl
arat
ions 17
24. TaxDecl
arat
ionDul
yFi
led 18
PARTSI
X
TAXASSESSMENTS
25. Sel
f-
assessment
s 18
26. Est
imat
edAssessment
s 18
27. Jeopar
dyAssessment
s 19
28. AmendedAssessment
s 20
29. Appl
icat
ionf
orMaki
nganAmendmentt
oaSel
f-
assessment 21

PARTSEVEN
COLLECTI
ONANDRECOVERYOFTAXANDOTHER
AMOUNTS
CHAPTERONE
PAYMENTOFTAXANDOTHERAMOUNTS
30. TaxasaDebtDuet
otheGov
ernment 22
31. Secondar
yLi
abi
li
ti
esandTaxRecov
eryCost
s 22
32. Ext
ensi
onofTi
met
oPayTax 23
33. Pr
ior
it
yofTaxandGar
nisheeAmount
s 23
34. Or
derofPay
ment 24
35. Secur
it
yforPay
mentofTax 24
36. Pr
otect
ion 24

CHAPTERTWO
LATEPAYMENTI
NTEREST
37. Lat
ePay
mentI
nter
est 25
CHAPTERTHREE
RECOVERYOFUNPAI
DTAX
38. EnforcementofTaxAssessment
s 26
39. Preferent
ialCl
aimt
oAssets 26
40. Dut
iesofRecei
ver
s 27
41. Sei
zur
eofPr
oper
ty 28
42. Pr
eservati
onofFundsandAsset
sDeposi
tedwi
thFi
nanci
al 30
I
nsti
tut
ions
43. Recov
eryofUnpai
dTaxFr
om Thi
rdPar
ti
es 30
44. Depar
tur
ePr
ohi
bit
ionOr
der 32
45. Tempor
aryCl
osur
eofBusi
ness 33
46. Tr
ansf
err
edTaxLi
abi
li
ti
es 33
47. TaxPay
abl
ebyaBody 34
48. Li
abi
li
tyf
orTaxi
ntheCaseofFr
audorEv
asi
on 34
PARTEI
GHT
CREDIT,
REFUND,ANDRELEASEFROM TAXLI
ABI
LITY
49. Cr
editf
orTaxPayment
s 34
50. Ref
undofOv
erpai
dTax 35
51. Rel
iefi
nCasesofSer
iousHar
dshi
p 36
PARTNI
NE
TAXDI
SPUTES
52. St
atementofReasons 36
53. Fi
nal
it
yofTaxandAppeal
abl
eDeci
sions 37
54. Not
iceofObj
ect
iont
oaTaxDeci
sion 37
55. Maki
ngObj
ect
ionDeci
sions 38
56. Appeal
toTaxAppealCommi
ssi
on 39
57. Appealt
otheHighCour
t 39
58. Appealt
otheSupremeCour
t 40
59. BurdenofPr
oof 40
60. I
mpl
ement
ati
onofDeci
sionofCommi
ssi
onorCour
t 40

PARTTEN
I
NFORMATI
ONCOLLECTI
ONANDENFORCEMENT
61. TaxCl
ear
ance 40
62. Fi
li
ngofMemor
andum andAr
ti
clesofAssoci
ati
on 41
63. Publ
icAudi
tor
s 41
64. Not
if
icat
ionofSer
vicesCont
ractwi
thNon-
resi
dent 41
65. Not
icet
oObt
ainI
nfor
mat
ionorEv
idence 42
66. Powert
oEnt
erandSear
ch 42
67. I
mplement
ati
on of Mut
ual Admi
nist
rat
ive Assi
stance 43
Agr
eement
s
PARTELEVEN
ADVANCERULINGS
CHAPTERONE
PUBLI
CRULINGS
68. Bi
ndi
ngPubl
icRuli
ngs 44
69. Maki
ngaPubl
icRul
ing 44
70. Wi
thdr
awalofaPubl
icRul
ing 45
CHAPTERTWO
PRI
VATERULI
NGS
71. Bi
ndi
ngPr
ivat
eRul
ings 45
72. Ref
usi
nganAppl
icat
ionf
oraPr
ivat
eRul
ing 46
73. Maki
ngaPr
ivat
eRul
ing 46
74. Wi
thdr
awalofaPr
ivat
eRul
ing 47
75. Not
if
icat
ionofPr
ivat
eRul
ings 47
CHAPTERTHREE
OTHERADVI
CEOFTHEMI
NISTRY
76. Ot
herAdv
icePr
ovi
dedbyt
heAut
hor
it
y 47
 PARTTWELVE
COMMUNI
CATI
ONS,
FORMS,
ANDNOTI
CES
77. Wor
kingLanguages 48
78. For
msandNot
ice 48
79. Appr
ovedFor
m 48
80. MannerofFi
li
ngDocument
swi
tht
heAut
hor
it
y 48
81. Ser
viceofNot
ices 49
82. Appl
icat
ionofEl
ect
roni
cTaxSy
stem 49
83. DueDat
eforFi
li
ngaDocumentorPay
mentofTax 50
84. Def
ectNott
oAf
fectVal
idi
tyofNot
ices 50
85. Cor
rect
ionofEr
ror
s 51
86. Est
abl
ishmentofTaxAppealCommi
ssi
on 51
PARTTHI
RTEEN
TAXAPPEALCOMMI
SSI
ON
87. Not
iceofAppeal 51
88. Aut
hor
it
ytoFi
leDocument
swi
tht
heCommi
ssi
on 51
88. Aut
hor
it
ytoFi
leDocument
swi
tht
heCommi
ssi
on 52
89. Deci
sionoft
heCommi
ssi
on 52
PARTFOURTEEN
LI
CENSI
NGOFTAXAGENTS
90. Appl
icat
ionf
orTaxAgent
’sLi
cence 52
91. Li
censi
ngofTaxAgent
s 53
92. RenewalofTaxAgent
’sLi
cence 53
93. Li
mit
ati
ononPr
ovi
dingTaxAgentSer
vices 54
94. Cancel
lat
ionofTaxAgent
’sLi
cence 54

PARTFI
FTEEN
ADMI
NISTRATI
VE,
CRI
MINALPENALTI
ES,
ANDREWARDS

CHAPTERONE
GENERALPROVI
SIONS
95. GeneralProv
isi
onsRel
ati
ngt
oAdmi
nist
rat
iveandCr
imi
nal 55
Li
abil
iti
es
CHAPTERTWO
ADMI
NISTRATI
VEPENALTI
ES
96. Penalt
ies Rel
ati
ng t
o Regi
str
ati
on and cancel
lat
ion of 55
regi
str
ati
on
97. Penal
tyf
orFai
li
ngt
oMai
ntai
nDocument
s 56
98. Penal
tyi
nRel
ati
ont
oTI
Ns 56
99. Lat
eFi
li
ngPenal
ty 57
100. Lat
ePay
mentPenal
ty 57
101. Wi
thhol
dingTaxPenal
ti
es 57
102. Fai
lur
etoi
ssuet
axi
nvoi
ce 58
103. TaxUnder
stat
ementPenal
ty 58
104. TaxAv
oidancePenal
ty 58
105. Penal
tyf
orFai
li
ngt
oCompl
ywi
thEl
ect
roni
cTaxSy
stem 58
106. TaxAgentPenal
ti
es 58
107. Penal
ti
esRel
ati
ngt
oSal
esRegi
sterMachi
nes 59
108. Mi
scel
laneousPenal
ti
es 60
109. AssessmentofAdmi
nist
rat
ivePenal
ti
es 61
CHAPTERTHREE
TAX OFFENCES
110. Pr
ocedur
einTaxOf
fenceCases 61
111. Of
fencesRel
ati
ngt
oTI
Ns 61
112. Fal
seorMi
sleadi
ngSt
atement
s,andFr
audul
entDocument
s 62
113. Fr
audul
entorUnl
awf
ulI
nvoi
ces 62
114. Gener
alOf
fencesRel
ati
ngt
oInv
oices 63
115. Cl
aimi
ngUnl
awf
ulRef
undsorExcessCr
edi
ts 63
116. St
ampDut
yOf
fences 64
117. Of
fencesRel
ati
ngt
oRecov
eryofTax 64
118. TaxEv
asi
on 65
119. Obst
ruct
ionofAdmi
nist
rat
ionofTaxLaws 65
120. Unaut
hor
isedTaxCol
lect
ion 66
121. Ai
dingorAbet
ti
ngaTaxOf
fence 66
122. Of
fencesRel
ati
ngt
otheTaxAppealCommi
ssi
on 66
123. Of
fencesbyTaxAgent
s 66
124. Of
fencesRel
ati
ngt
oSal
esRegi
sterMachi
nes 66
125. Of
fencesbyBodi
es 68
126. Publ
icat
ionofNames 68
CHAPTERFOUR
REWARDS
127. Rewar
dforVer
if
iabl
eInf
ormat
ionofTaxEv
asi
on 68
128. Rewar
dforOut
standi
ngPer
for
mance 69
PARTSI
XTEEN
MI
SCELLANEOUSPROVI
SIONS
129. Powert
oIssueRegul
ati
onsandDi
rect
ives 69
130. Tr
ansi
ti
onalPr
ovi
sions 69
131. I
nappl
icabl
eLaws 70
132. Ef
fect
iveDat
e 70
 Pr
ocl
amat
ionNo.166/
2017
THESOUTHREGI
ONTAXADMI
NISTRATI
ONPROCLAMATI
ON
WHEREAS,itisnecessarytoenactasepar at
etaxadminist
rat
ionpr ocl
amat
ion
gover
ningtheadminist
rati
onofr egi
onaltaxeswit
hav i
ew tor enderthetax
admini
str
ati
onsyst
em mor eef
fi
cient
,eff
ect
iveandmeasurabl
e;
WHEREAS, i
tisbel
iev
edthatintr
oduci
ngthesyst
em ofadvancetaxr
uli
nghel
psto
addr
essthepr obl
em ofprol
ongedpendencyoft axpay
erscasesresul
ti
ngfrom
di
ver
gentint
erpret
ati
onoftaxlawswithi
nthet
axadmi ni
str
ati
on;
WHEREAS,i tis necessaryto est
abl
i
sh a sy st
em forrevi
ew oftaxpay
ers’
complai
ntsontaxdecisionswhi
chisaccessi
ble,wel
lorgani
zedandcapabl
eof
eff
ici
entdi
sposi
ti
onofcases;
NOW,THEREFORE,i naccordancewithsubArti
cle(
3)(
a)ofAr ti
cle51oft he
rev
ised Const
it
uti
on ofthe Sout
her
n Nat
ions,Nat
ional
i
ties and Peopl
es’
Regional
Stat
e,i
tisher
ebyprocl
aimedasf
oll
ows:

PARTONE
GENERAL
1. Shor
tTi
tl
e
ThisProcl
amat
ionmaybecitedast
he“
Sout
hRegi
onTaxAdmi
nist
rat
ion
Procl
amati
onNo.166/
2017”
.
2. Def
ini
ti
ons
I
nthetaxlaws(
incl
udi
ngt
hisPr
ocl
amat
ion)
,unl
esst
hecont
extot
her
wise
r
equi
res:
1/ “
Amendedassessment”meansanamendedassessmentmadeby
t
heAut
hori
tyunderAr
ti
cle28oft
hisPr
ocl
amat
ion;
2/ “
Appeal
abl
edeci
sion”means:
a) anobj
ect
iondeci
sion;
b) anyot
herdeci
sionoft
heAut
hor
it
ymadeot
hert
han:
(
1) at
axdeci
sion;
(
2) adecisi
on madebyt heAut
hor
it
yint
hecour
seof
maki
ngat axdeci
sion;
3/ “
Appr
ovedf
orm”hast
hemeani
ngi
nAr
ti
cle79oft
hisPr
ocl
amat
ion;
4/ “Aut
hori
ty”meanstheregi
onalaut
hor
it
yaswel
lasi
tsbr
anchesat
eachadmini
str
ati
onlev
el;
5/ “Body”meansacompany ,par
tner
shi
p,publi
center
pri
seorpubl
i
c
fi
nancialagency,orotherbody ofpersons whet
herfor
med i
n
Ethi
opiaorelsewher
e;
6/ “Commissi
on”means the Tax AppealCommi
ssi
on est
abl
i
shed
underAr
ti
cle86oft
hisPr
ocl
amation;

1
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 7/ “
Company ”meansacommer ci
albusi
nessor
gani
sationestabl
ished
i
naccordancewiththeCommer ci
alCodeofEthiopiaandhav i
ng
l
egalper
sonal
it
y,andincl
udesanyequi
val
entent
it
yincorporat
edor
f
ormedunderaforei
gnlaw;
8/ “
Cont
roll
i
ngmember ”
,inrelat
iontoacompany ,meansamember
whobenefi
cial
l
yholds,di
rectl
yorindi
rect
ly,ei
theral
oneort
oget
her
wi
tharel
atedpersonorpersons:

a) 50% ormoreofthevoti
ngr
ight
sat
tachi
ngt
omember
shi
p
i
nter
estsi
nthecompany
;
b) 50% or mor
e of the ri
ght
st o di
vidends at
tachi
ng t
o
member
shipi
nter
est
sinthecompany;
or
c) 50%ormoreoft
heri
ght
stocapi
talat
tachi
ngt
omember
shi
p
i
nter
est
sint
hecompany
;
9/ “
Document
”incl
udes:
a) abookofaccount,r
ecord,r
egi
ster
,bankstatement
,recei
pt,
i
nvoi
ce,
voucher
,contr
actoragr
eement,orCustomsentr
y;
b) acerti
fi
cateorst
atementprov
idedbyal
i
censedt
axagent
underArt
icl
e22oft
hisProcl
amati
on;
or
c) anyinf
ormat
ionordat
ast
oredonanel
ect
roni
cdat
ast
orage
devi
ce;
10/ “
Est
imatedassessment”meansanesti
matedassessmentmadeby
t
heAuthor
it
yunderArti
cle26oft
hisPr
oclamat
ion;
11/ “
Fiscal
year
”meanst
hebudget
aryy
earoft
heEt
hiopi
anGov
ernment
;
12/ “Jeopar
dyassessment”meansajeopardyassessmentmadebyt
he
Authori
tyunderAr
ti
cle27oft
hisProcl
amation;
13/ “Gar
nisheeorder
”meansagarni
sheeor
deri
ssuedbyt
heAut
hor
it
y
underArti
cle43oft
hisPr
ocl
amat
ion;
14/ “I
nter
national agr
eement ” means an agreement bet
ween the
GovernmentofEt hiopiaandaforei
gngover
nmentorgov er
nments,
oraninternat
ionalorgani
sat
ion;
15/ “
Int
ernat
ionalorgani
sati
on”meansanorgani
sati
onthemember sof
whi
charesov er
eignstat
esorgover
nmentsofsover
eignst
ates;
16/ “Lat
epay menti
nter
est
”meansl
atepay
menti
nter
esti
mposedunder
Arti
cle37;
17/ “Li
censedtaxagent
”meansat
axagentl
i
censedunderAr
ti
cle91or
92ofthisProcl
amati
on;
18/ “
Licensi
ngaut hori
ty”meansanyor ganauthorizedunderanylawt
o
i
ssuealicence,cert
ifi
cat
e,concessi
on,orotherauthor
isat
ion;
19/ “
Manager
”means:

2
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 a) fora partner
shi
p,a par
tnerorgeneralmanagerofthe
part
nershi
p,oraper
sonact i
ngorpur
porti
ngtoacti
nthat
capaci
ty;
b) foracompany ,thechi
efexecutiv
eof f
icer
,adir
ector
,general
manager,orothersi
milaroff
icerofthecompany,oraperson
acti
ngorpurporti
ngtoactinthatcapacit
y;or
c) foranyot herbody,thegener
almanagerorothersi
milar
offi
cerofthebody,oraper
sonact
ingorpur
por
ti
ngt oactin
thatcapaci
ty.
20/ “Member”inrel
ati
ontoabody,meansapersonwi
thmember
shi
p
i
nterestinthebodyincl
udi
ng ashar
ehol
derinacompanyora
part
nerinapart
ner
shi
p;
21/ “
Membershi
pinter
est”,inrel
ati
ont
oabody,meansanownershi
p
i
nter
esti
nthebodyincludi
ngashar
einacompanyorani
nter
esti
n
apart
ner
shi
p;
22/ “Bur
eau orBureau’
s Head”means t he Bureau ofFinance and
Economi
c Developmentort he Head ofFinance and Economic
Devel
opmentBureaurespect
ivel
y;
23/ “Part
ner
shi
p”meansapart
ner
shi
pformedundertheCommerci
al
CodeofEthiopi
aandi
ncl
udesanequi
val
entent
it
yf or
medunder
forei
gnl
aw;
24/ “Penal
ty”meansanadmini
str
ati
vepenalt
yforbreachofataxlaw
i
mposedunderChapterTwoofPartFi
fteenoft
hisProcl
amati
onor
underanot
hertaxl
aw;
25/ “Penal
tyassessment”meansanassessmentofpenal
tymadebythe
Author
ityunderChapterTwoofPar
tFif
teenoft
hisProcl
amat
ion;
26/ “Person”meansani ndiv
idual
,body
,gov
ernment
,localgov
ernment
,
orinter
nat
ional
organisati
on;
27/ “Secondaryliabil
it
y”meansal iabi
li
tyofaperson( r
eferr
edtoast he
“pri
mar yl
iabili
ty”
)thatanotherpersonispersonall
yli
ableforunder
Arti
cle16(4),40(3)(c)
,41(
12),42(8),43(
10)
,46(1),47(1)
,or48(1)of
thi
sPr ocl
amat ion;
28/ “Sel
f-
assessment
”meansanassessmenttreat
edashavingbeen
made by a self
-assessmentt
axpay
erunderArt
icl
e 25 ofthi
s
Procl
amation;
29/ “
Sel
f-
assessmentdecl
arat
ion”means:
a) at
axdecl
arat
ionundert
heI
ncomeTaxPr
ocl
amat
ion;
b) aCustomsentrytotheext
entthatitspeci
fi
est
heval
ue
addedtaxorexci
set
axpayabl
einrespectofani
mpor
tof
goods;
c) anexci
set
axdecl
arat
ionundert
heExci
seTaxPr
ocl
amat
ion;
d) at
urnov
ert
axr
etur
nundert
heTur
nov
erTaxPr
ocl
amat
ion;
3
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 e) an advance tax decl
arat
ion under Ar
ti
cle 23 of t
his
Pr
oclamati
on;or
f
) ataxdecl
arat
ionspeci
fi
edasasel
f-
assessmentdecl
arat
ion
underat
axlaw;
30/ “Sel
f-
assessmenttaxpay
er”meansat
axpay
err
equi
redt
ofi
l
easel
f-
assessmentdecl
arati
on;
31/ “
Tax”means a t
axi
mposed undera t
axl
aw and i
ncl
udes t
he
f
oll
owi
ng:
a) wi
thhol
dingt
ax;
b) advancepayment
softaxand i
nstal
ment
soft
axpay
abl
e
undertheI
ncomeTaxPr
ocl
amat
ion;
c) penal
ty;
d) l
atepay
menti
nter
est
;
32/ “Taxassessment”meansaself-
assessment
,est
imat
edassessment,
j
eopardyassessment,amended assessment,penalt
yori nt
erest
assessment,oranyot
herassessmentmadeunderataxlaw;
33/ “
Taxavoi
danceprov
isi
on”meansthetaxav
oidancepr
ovi
sionsof
t
heRegi
onalI
ncomeTaxProcl
amat
ion;
and
34/ “
Taxdeci
sion”means:
a) at
axassessment
,ot
hert
hanasel
f-
assessment
;
b) adecisi
ononanappl i
cationbyasel f
-assessmentt
axpay
er
underAr
ticl
e29oft
hisProclamat
ion;
c) adeterminat
ionunderArti
cle40(
2)ofthisPr
ocl
amationof
t
heamountoft axpayabl
eorthatwi
llbecomepayabl
ebya
t
axpayer;
d) adet
erminat
ionofasecondar
yli
abi
l
ityort
heamountoft
ax
r
ecov
erycostspay
abl
e;
e) adet
ermi
nat
ionofl
atepay
menti
nter
estpay
abl
e;
f
) adeci
siont
oref
useanappl
i
cat
ionf
orar
efundunderAr
ti
cle
49or50;
g) adet er
minat
ionoft heamountofanexcesscr editunder
Arti
cle49ofthisProclamat
ion,t
heamountofarefundunder
Arti
cle50oft hisProclamati
on,ortheamountofar efund
requi
redtoberepai
dunderAr ti
cle50oft
hisPr
ocl
amation;or
h) adet er
mination oftheamountofunpaid wit
hholdi
ng t
ax
underArti
cle88(3)oftheRegi
onal
IncomeTaxProcl
amati
on;
35/ “
Taxdecl
arat
ion”meanst
hef
oll
owi
ng:
a) ataxdecl
arat
ionr
equi
redt
obef
il
edundert
heI
ncomeTax
Pr
oclamat
ion;
b) awi
thhol
dingt
axdecl
arat
ionr
equi
redt
obef
il
edundert
he
4
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 I
ncomeTaxPr
ocl
amat
ion;
c) aCustomsentrytotheext
entthatitspeci
fi
est
heval
ue
addedtaxorexci
set
axpayabl
einrespectofani
mpor
tof
goods;
d) a decl
arat
ion r
equi
red t
o be f
il
ed undert
he Exci
se Tax
Pr
oclamati
on;
e) atur
novertaxret
urnr
equi
redt
obef
il
edundert
heTur
nov
er
TaxDecl
arati
on;
f
) ataxdecl
arat
ionr
equi
redt
obef
il
edbyat
axpay
erundert
his
Pr
oclamat
ion;
36/ “
Taxl
aw”means:
a) t
hisPr
ocl
amat
ion;
b) t
heI
ncomeTaxPr
ocl
amat
ion;
c) t
heExci
seTaxPr
ocl
amat
ion;
d) t
heSt
ampDut
yPr
ocl
amat
ion;
e) t
heTur
nov
erTaxPr
ocl
amat
ion;
f
) any ot her l
egisl
ati
on (other than legislat
ion rel
ati
ng to
Customs)underwhi chat ax,duty,orlevyi simposedift
he
Authorityhasresponsi
bil
it
yf ortheadmi nistr
ati
onoft het
ax,
dut
y ,orlevy;
g) anyregul
ati
onordirect
ivesmadeunderal
aw r
efer
redt
oin
theabovesubAr
ti
cles;
37/ “
Taxof
fi
cer
”means:
a) t
heDi
rect
or-
Gener
aloft
heAut
hor
it
y;
b) t
heDeput
yDi
rect
oroft
heAut
hor
it
y;
c) of
fi
cersoremploy
eesofthetaxaut
hori
ti
esresponsi
blet
o
admini
sterandi
mpl
ementt
heregi
onalt
axlaw;
d) whenper
for
mingf
unct
ionsonbehal
foft
heAut
hor
it
y:
(
1) amemberoft
heRegi
onal
pol
i
ce;
(
2) othergover
nment
alof f
ices’heads and st
aff
r
epr
esentedbyt
heaut
hori
ty.
38/ “
Taxperiod”
,inr
elat
iontoatax,meanst
heper
iodf
orwhi
cht
het
ax
i
srepor
tedtotheAuthor
it
y;
39/ “
Taxr
ecov
erycost
s”means:
a) thecost
softheAuthor
it
yr ef
err
edtoi nArt
icl
e30(
3)oft
his
Procl
amati
oni
ncur
redi
nrecoveri
ngunpai
dtax;
b) thecost
softheAut hor
it
yrefer
redtoi
nArt
icl
e41(9)(
a)ofthi
s
Procl
amati
onincur
redinundert
aki
ngsei
zur
eproceedi
ngs;

5
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 40/ “
Taxrepr esentati
ve”,i
nr el
ati
ontoataxpayer
,meansani ndi
vi
dual
r
esponsiblef oraccount
ingforther
ecei
ptorpaymentofmoney sor
f
unds in Et hiopi
a on behalfofthe taxpay
erand incl
udes the
f
oll
owing:

a) f
orapartnershi
p,apar
tneri
nthepar
tner
shi
poramanagerof
t
hepar
tnership,
b) f
oracompany
,adi
rect
oroft
hecompany
;
c) f
oran incapabl
ei ndi
vidual
,the l
egalrepr
esent
ati
ve oft
he
i
ndi
vi
dualresponsi
bleforrecei
vi
ngincomeonbehalfor
,orfor
t
hebenefi
tof,t
heindiv
idual;
d) f
orataxpay
errefer
redt
oinAr t
icl
e40oft hi
sProcl
amat
ion,
the
r
ecei
veri
nrelat
iont
othetaxpayerundert
hatAr
ticl
e;
e) foranytaxpay er
,anindivi
dualt
hattheAut
hor
it
yhas,bynoti
ce
i
nwr it
ingtot heindiv
idual
,declar
edtobeataxrepr
esent
ati
ve
ofthetaxpayerforthepurposesofthet
axl
aws;

41/ “
Taxpay
er”meansaper
sonl
i
abl
efort
axandi
ncl
udest
hef
oll
owi
ng:
a) fort
heincometax,apersonwhohaszer otaxabl
eincomeor
pri
vi
legeoftaxhol
idayorlossunderSchedul
e‘B’or‘C’f
ora
taxyear
;
c) f
ort
heTur
nOv
erTax,
Tur
nOv
ert
axpay
er;
42/ “Unpai
dtax”meanstaxt hathasnotbeenpai
dbytheduedat
eor
,if
theAuthor
it
yhasext endedt heduedateunderArt
icl
e32ofthi
s
Procl
amati
on,bytheextendedduedate;
43/ “Wi
thhol
dingagent
”meansapersonrequi
redt
owithhol
dtaxf
rom a
pay
mentunderPartTenoft
heRegionalI
ncomeTaxProcl
amat
ion;
44/ “Wi
thhol
dingt
ax”meanstaxthati
srequi
redt
obewithhel
dfr
om a
pay
mentunderPar
tTenoftheRegi
onalI
ncomeTaxPr
oclamat
ion;
45/ Anyexpr
essi
oni
nthemascul
i
neshal
lal
soi
ncl
udet
hef
emi
nine.

3. Fai
rMar
ketVal
ue
1/ Fort hepurposesoft hetaxl awsandsubjectt
oAr t
icle77oft he
IncomeTaxPr oclamat
ion,t
hef ai
rmarketval
ueofgoods,anasset,
service,
orbenefitataparti
culart
imeandplacei
stheor di
naryopen
mar ketval
ueoft hegoods,asset,
ser
vice,
orbenef
itatthatti
meand
place.
2/ Ifi
tisnotpossiblet
odet er
minethefairmarketval
ueofgoods,an
asset
,serv
ice,orbenef
itundersub-
art
icle(
1)ofthisAr
ticl
e,thefair
marketval
uei stheconsi
derat
ionanysimil
argoods,asset,ser
vice,
6
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 orbenefitwouldor di
nar
il
yfet
chintheopenmarketatthattimeand
place,adjust
ed tot akeaccountoft hedi
ff
erencesbet ween the
si
mi l
argoods, asset,
servi
ce,
orbenefi
tandt
heact ualgoods,asset
,
servi
ce,orbenefit
.
3/ Fort hepur posesofsub- art
icle(2)ofthi
sAr ti
cle,goods,anasset ,
service,orbenefi
tissimilart
oot hergoods,asset,service,orbenefi
t,
ast hecasemaybe,i fitisthesameas,orcl osel yresembles,the
othergoods,asset ,serv
ice,orbenef i
tincharact
er ,qualit
y,quanti
ty,
functional
it
y ,
material
s,andr eput
ation.
4/ I
ft hefairmarketval
ueofgoods,anasset,servi
ce,orbenefi
tcannot
bedet erminedundertheprecedi
ngsub-arti
clesoft hi
sAr t
icl
e,the
fai
rmar ketv al
ueshallbetheamountdet erminedbyt heAuthorit
y
provided i
ti s consi
stentwit
h general
l
y accept ed pri
nci
ples of
valuati
on.
5/ ForthepurposeofthisArt
icl
e,thefai
rmar ketval
ueofgoods,an
asset
,ser
vice,orbenefi
tmaybegr eaterorlesserthant
heactual
pri
cechar
gedf ort
hegoods,asset
,ser
vice,
orbenefit
.
6/ TheAuthor
itymayissueaDirect
ivefort
hepur posesofdeter
mini
ng
thef
airmarketv
alueofanygoods,asset
,ser
vice,orbenef
it
.

4. Rel
atedPer
sons
1/ Forthepur posesoft hetaxlawsandsubj ecttosub-articl
e(2)oft hi
s
Arti
cle,two per sons arer elat
ed per sons when t he relationshi
p
betweent het woper sonsissucht hatoneper sonmayr easonably
beexpect ed t
o acti n accordancewi t
ht hedi r
ections,r equests,
suggestions,orwi shesoft heotherper son,orbot hper sonsmay
reasonablybeexpect edtoacti naccor dancewi t
ht hedi recti
ons,
requests,suggesti
ons, orwishesofat hirdperson.
2/ Twoper sonsarenotr el
atedpersonssolel
ybyr easonofthef
act
thatoneper son i
san empl oyeeorclientoft heother
,orboth
personsareemployeesorcli
ent
sofat hi
rdperson.
3/ Wit
houtli
miti
ngt hegener
ali
tyofsub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cle,t
he
f
oll
owingarerel
atedper
sons:
a) an indiv
idualand a r el
ati
ve ofthe i
ndi
vidualunless the
Authori
tyissati
sfi
edt hatneit
herper
sonmayr easonabl
ybe
expectedtoactinaccor dancewit
hthedirecti
ons,requests,
suggesti
ons,orwishesoftheother
;
b) abodyandamemberoft hebodywhent hemember ,ei
ther
aloneort ogetherwithar el
atedper sonorpersonsunder
anotherappli
cationofthisArticle,control
sei
therdir
ectl
yor
throughoneormor einter
posedbodi es25% ormor eoft he
ri
ghtstovote,divi
dends,
orcapi talinthebody;
c) twobodi
es,
ifaperson,
eit
heraloneort
oget
herwi
tharel
ated
per
sonorpersonsunderanotherappl
i
cati
onofthi
sArt
icle,

7
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 cont
rol
s,eit
herdi
rect
lyorthroughoneormor einter
posed
bodi
es,25%ormoreofther
ightstovot
e,di
vi
dends,orcapi
tal
i
nbothbodies.

4/ Thef
oll
owi
ngar
ear
elat
iveofani
ndi
vi
dual
:
a) t
hespouseoft
hei
ndi
vi
dual
;
b) anancestor ,l
i
nealdescendant,brot
her
,sister,uncl
e,aunt
,
nephew,niece,st
epf
ather
,stepmother
,oradoptedchil
dofthe
i
ndivi
dual;
c) aparentoftheadopt
ivechi
l
doft
hei
ndi
vi
dualorspouseof
t
heindiv
idual
;
d) aspouseofanyper
sonr
efer
redt
oinpar
agr
aph(
b)oft
his
sub-
art
icl
e.
5/ Thef
oll
owi
ngar
easpouseofani
ndi
vi
dual
:
a) ani
ndiv
idualwhoi
slegal
l
ymar
ri
edt
othef
ir
st-
ment
ioned
i
ndi
vi
dual;
b) anindi
vi
dualwhol i
vesi
nani
rr
egul
aruni
onwi
tht
hef
ir
st-
menti
onedi
ndi
vidual
.
6/ Anadoptedchil
distreat
edasrel
atedt
othei
radopt
ivepar
enti
nthe
fi
rstdegr
eeofconsangui
nit
y.

PARTTWO
ADMI
NISTRATI
ONOFTHETAXLAWS
5. Dut
yoft
heAut
hor
it
y
Theimplementat
ionandenf
orcementoft
het
axl
awsshal
lbet
hedut
yof
theAut
hori
ty.
6. Obl
igat
ionsandResponsi
bil
it
iesofTaxOf
fi
cer
s
1/ At axof fi
cershallexer cise anypower,orper for
m anydut yor
functi
on,assignedtot heof fi
cerfort
hepurposesoft hetaxlawsin
accordancewi ththeappoi ntmentoftheof f
icerundert heSouth
RegionRev enuesAuthorityEstabl
ishmentRevi
sedPr ocl
amationNo.
143/2012andot herslaws.
2/ Ataxofficershal
lbehonestandfai
rintheexerci
seofanypower,or
perf
ormanceofanydut yorfunct
ion,underataxlaw,
andshallt
reat
eachtaxpayerwit
hcourtesyandr
espect.
3/ Ataxofficershallnotexer
cise a power
,orper
for
m a dut
yor
f
unct
ion,
underat axl
awthat:
a) rel
atestoaper soninrespectofwhicht hetaxoff
icerhasor
hadaper sonal
,famil
y,business,pr
ofessi
onal,employment
,
orfi
nancialrel
ati
onshi
p;
b) ot
her
wisei
nvol
vesaconf
li
ctofi
nter
est
.
8
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 4/ At axoff
iceroranyoffi
ceroft
heBureauwhoi sdirect
lyinvolvedin
taxmat t
ersshallnotactasat axaccountantorconsul tant,or
acceptempl oymentf
rom anyper
sonprepari
ngt axdeclarati
onsor
giv
ingtaxadv i
ce.
7. Dut
ytoCo-
oper
ate
Alllocalgovernment admini
str
ati
ons,inst
it
uti
ons,associati
ons,non-
governmentor
ganisat
ions,
indi
vi
dual
sandconcernedbodiesshallhav
ethe
dutytoco-
operat
ewi t
htheAuthor
it
yintheenf
orcementofthetaxlaws.
8. Conf
ident
ial
it
yofTaxI
nfor
mat
ion
1/ Anytaxoff
icershal
lmaint
aint hesecrecyofal
ldocument
sand
i
nfor
mati
onrecei
vedinhi
soffi
cialcapaci
ty.
2/ Thepr ov
isi
onofsub-ar
ti
cle(
1)ofthi
sArticl
eshal
lnotpr
eventatax
off
icerfr
om di
scl
osingadocumentorinf
ormati
ontothef
oll
owing:
a) anothert
axof
fi
cerf
ort
hepur
poseofcar
ryi
ngoutof
fi
cial
duti
es;
b) alawenf or
cementagencyforthepurposeoft
heprosecut
ion
ofapersonf oranof
fenceunderat axlawort
heprosecut
ion
ofaper sonf oranoff
encer el
ati
ngt oataxlaw underany
otherl
aw;
c) theCommi ssi
onoracour tinproceedi
ngsto est
abl
isha
person’
staxli
abi
l
ity
,orli
abi
li
tyf
orpenaltyorlatepay
ment
i
nterest
,ori
nacri
minal
case;
d) supply
ingtoaforei
gnmi ni
str
yasFederalGov ernmenthas
enter
ed an agreement provi
ding f
or the exchange of
i
nformation,
tot
heextentper
mitt
edunderthatagreement;
e) theAudi
tor-
Gener
alwhent hediscl
osur
eisnecessaryt
othe
perf
ormanceofof
fici
aldut
iesbytheAudi
tor
-Gener
al;
f
) the FederalAtt
orneyGeneralas wellas Regi
onaljust
ice
Bureauwhent hediscl
osur
eisnecessaryt
otheperfor
mance
ofit
sof f
ici
aldut
ies;
g) t
heRegionalTaxAut
hori
tywhenthediscl
osur
eisnecessar
y
t
otheperfor
manceofit
sOff
ici
aldut
ies;
h) aper sonintheserv
iceoft heGovernmentinar evenueor
stat
isti
caldepar
tmentorconduct ing r
esearch when the
di
sclosurei
snecessarytotheperf
ormanceofof f
ici
alduti
es
bythepersonandprovidedthedi
scl
osuredoesnotidenti
fya
specifi
cper
son;
i
) anyot
herpersonwit
ht hewrit
tenconsentoft
heper
sont
o
whom t
hei
nformat
ionrelat
es;
j
) anor
ganaut
hor
izedbyanyl
aw.
3/ A person r
ecei
vi
ng anyi
nfor
mat
ion undersub-
art
icl
e(2)oft
his
Ar
ticl
eshall
:
9
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 a) maint
ainthe secr
ecy oft he i
nfor
mati
on excepttothe
mini
mum extentnecessar
ytoachievet
heobjectforwhi
ch
t
hediscl
osur
ewasper mitt
ed;
b) ret
urn any document
sref
lect
ing t
he i
nfor
mat
ion t
othe
Author
it
y.
4/ I
nthi
sAr
ti
cle,
“Taxof
fi
cer
”incl
udes:
a) amemberorf
ormermemberoft
heAdv
isor
yBoar
doft
he
Aut
hor
it
y;
b) a person empl
oyed orengaged by t
he Aut
hor
it
yin any
capacit
yincl
udi
ngascont
ract
or;
c) af
ormerof
fi
cer
,empl
oyee,
orcont
ract
oroft
heAut
hor
it
y.

PARTTHREE
TAXPAYERS
CHAPTERONE
REGI
STRATI
ON
9. Regi
str
ati
onofTaxpay
ers
1/ Subjecttosub- ar
ti
cles(2)and( 3)oft hi
sAr t
icl
e,apersonwho
becomesl i
ablefortaxunderataxlawshall
applytotheAut
hor
it
yfor
regi
strat
ionunlessthepersoni
salreadyr
egist
ered.
2/ Sub-
art
icl
e(2)oft
hisAr
ti
cleshal
lnotappl
yto:
a) anon-resi
dentift
heonlyEthi
opi
ansour
cei
ncomederi
vedby
thepersonissubj
ectt
oAr t
icl
es49and51oft
heIncomeTax
Procl
amation;or
b) anindivi
dualwhoseonlyi
ncomei
ssubj
ectt
oAr
ti
cle62(
2)of
theIncomeTaxPr ocl
amat
ion.
3/ Anempl oy
ershal
lappl
yforr
egi
str
ati
onofanemployeeent
eri
nginto
employmentwiththe empl
oyerunless t
he empl
oyee i
s al
ready
regi
ster
ed.
4/ Sub-art
icl
e( 3)oft hisArt
icl
eshallnotreli
evetheemployeeofthe
obli
gati
ont oapplyf orr
egi
strat
ionundersub-ar
ti
cle(
1)oft
hisArti
cle
shouldtheempl oyerfai
ltomaket heappl
icati
onfort
heemployee.
5/ Anappl
i
cat
ionf
orr
egi
str
ati
onshal
lbe:
a) madei
ntheappr
ovedf
orm;
b) accompanied by document
ary evi
dence ofthe per
son’
s
i
denti
ty,i
ncludingbi
ometr
ici
dent
ifi
er,asmaybespecif
iedi
n
theRegul
ations;
c) made wi t
hin 21 day
s of becoming li
abl
et o appl
yfor
regi
str
ati
onorwithi
nsuchf
urtherper
iodastheAut
horit
ymay
all
ow.
10
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 6/ Inthecaseofanappli
cati
onmadebyanempl oyerf
oranemployee
undersub-
art
icl
e(3)ofthi
sArt
icl
e,t
hebiometri
cident
if
ierr
equi
red
undersub-ar
ti
cle(5)
(b)ofthi
s Art
icl
e shal
lbe provi
ded bythe
employee.
7/ Subjecttosub-arti
cle(10)ofthi
sArti
cle,t
heobl i
gati
onofaper son
toappl yforr
egistr
ationundersub-
art
icle(1)ofthisArt
icl
eshallbe
i
naddi t
iontoanobl igati
onoropti
onoft hepersont oapplyfor
regi
strati
onfort hepur posesofaparti
cul
art axunderanothertax
l
aw.
8/ TheAut hori
tyshal
lregi
steraper
sonwhohasappl i
edforregi
str
ati
on
undersub- ar
ti
cle(1)oft hi
sArti
clei
fsatisf
iedthatthepersonis
l
iabl
ef ortaxunderataxlawandissuethepersonwit
har egi
str
ati
on
cert
if
icateintheapprov
edf or
m.
9/ I
ft heAuthor
it
yrefusestoregi
sterapersonwhohasappl i
edfor
regi
str
ati
on,t
heAuthori
tyshal
lserv
ethepersonwit
hwr i
tt
ennoti
ce
oftheref
usalwit
hin14daysofthepersonfi
li
ngtheappl
icat
ionf
or
regi
str
ati
on.
10/ Whenaper sonhasappl i
edforregist
rati
onundersub-ar
ticl
e( 1)of
t
hisArti
cle,theAuthori
tyshal
luset heinfor
mationprovi
dedf orthe
r
egist
rat
ionf ort
hepurposesofanyot herregi
strati
onoft
hatper son
r
equir
edorper mitt
edunderat axlawforthepurposesofaparticular
t
ax withoutt he person being requir
ed tof i
l
e any additional
r
egist
rat
ionf or
ms.
11/ Despitesub-ar
ticle(10)ofthi
sAr t
icl
e,theAuthori
tymayrequesta
persontoprovideanyf urt
heri
nformationnecessar
ytocompletean
addit
ionalr
egistrati
onoftheperson.
12/ TheAut hori
tymayr egist
eraper sonwhohasf ai
ledt oapplyfor
regi
str
ationasrequi
redunderthisArt
icl
eandshal
lissuetheperson
witharegist
rat
ioncert
if
icat
eintheapprovedf
orm.
13/ Theregi
str
ati
onofapersonunderthi
sArti
cleshal
ltakeeff
ectf
rom
thedat
especif
iedont
heperson’
sregi
str
ati
oncerti
fi
cate.

10. Not
if
icat
ionofChanges
1/ Aregi
ster
edpersonshal
lnoti
fyt
heAuthor
it
y,i
nwr i
ti
ng,ofachange
i
nanyofthefol
l
owingwithi
n30daysofthechangeoccurr
ing:
a) theperson’
sname,physi
calorpost
aladdr
ess,const
it
uti
on,
orpr
incipal
act
ivi
ty,
oract
ivi
ti
es;
b) theperson’
sbanki
ngdet
ail
susedf
ort
ransact
ionswi
tht
he
Author
ity
;
c) t
heper
son’
select
roni
caddr
essusedf
orcommuni
cat
ionwi
th
t
heAut
hori
ty;
d) suchotherdetai
lsasmaybespeci
fi
edi
naDi
rect
ivei
ssued
bytheAuthor
it
y .

11
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 2/ Thenotif
icati
onofchangesundersub-
arti
cle(1)ofthisArti
clebya
regi
ster
edper sonshal
lbetreatedassatisfyi
nganyobl igati
ont o
noti
fythesamechangesi nrel
ationt
oar egistr
ationoftheper son
fort
hepur posesofapar
ti
cul
artaxunderanothertaxlaw.

11. Cancel
lat
ionofRegi
str
ati
on
1/ A person who ceases to be r
equi
red t
o be r
egi
stered f
orthe
purposes ofal
lt he tax l
aws shallappl
ytot he Author
it
yfor
cancell
ati
onoft
heper son’
sregi
str
ati
on.
2/ Anappl
i
cat
ionf
orcancel
l
ati
onofr
egi
str
ati
onshal
lbemade:
a) i
ntheappr
ovedf
orm;
and
b) wi
thin30day softhepersonceasingtoberequi
redtobe
r
egist
eredfort
hepurposesofal
lthetaxlawsorwi
thi
nsuch
f
urt
hertimeastheAuthor
it
ymayallow.
3/ Anappl i
cati
onbyaper sonundersub-ar
ti
cle(1)ofthi
sArti
cleshal
l
betreatedassat i
sfy
inganyobl i
gat
ionoft hepersontoapplyfor
cancell
ati
on ofthe person’
sregist
rati
on forthe pur
poses ofa
part
icul
artaxunderanothert
axlaw.
4/ TheAut hori
tyshal
l,bynoti
ceinwr i
ti
ng,canceltheregi
str
ati
onofa
personwhohasappl i
edundersub-art
icl
e(1)oft hisArt
icl
ewhen
sati
sfi
edt hatt
heper sonhasceasedalloperat
ionsandisnol onger
requi
redtober egi
steredf
orthepurposesofallthet
axlaws.
5/ Anot i
ceofcancel l
ati
onofr egi
str
ati
onundersub-art
icle(4)oft his
Art
icleshal lbeser
vedontheapplicantwi
thi
n30day sofr eceiptof
theapplicat i
onandtheAuthori
tymayconductaf i
nalaudi toft he
person’
st axaffai
rs wi
thi
n 90 days ofser
vice oft he notice of
cancell
ationofregi
str
ati
on.
6/ I
faper son hasf ail
ed to applyforcancel lat
ion oft heper son’
s
regi
stration asr equi
red undersub-art
icl
e( 1)oft hisAr ti
cle,the
Authorityshal l,bynot i
ceinwr i
ti
ngtotheper sonort heper son’stax
representat i
ve,cancelt heregistr
ati
onoft heper sonwhensat i
sfi
ed
thattheper sonhasceasedal loper
ati
onsandi snol ongerrequi r
ed
tober egi steredf orthepurposesofallthet axlaws,i ncl
udingwhen
theper soni sanat uralper
sonwhohasdi ed,acompanyt hathas
beenl i
qui dated, oranyotherpersonthathasceasedt oexi st.
7/ Thecancel
lat
ionofaperson’
sregist
rat
ionundersub-
art
icl
e(4)or(5)
ofthi
sAr t
icl
eshallincl
udecancell
ati
onofanyr egi
str
ationofthe
per
sonforthepurposesofapart
icul
artaxunderanot
hertaxlaw.
8/ Thecancell
ati
onofaper
son’sr
egistr
ati
onshal
ltakeef
fectf
rom t
he
datespeci
fi
edinthenot
iceofcancel
lat
ionser
vedonthepersonby
theAuthor
it
y.
9/ When the cancel
lat
ion oft
he r
egi
strati
on ofa person inv
olv
es
cancel
l
ati
on oft he per
son’
sregi
str
ation f
orthe purposes ofa
12
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 part
iculartaxunderanot hertaxlaw,thepersonshal
lcomplywith
anyr equir
ementsr el
ating to cancel
l
ati
on ofthatregi
str
ati
on as
specif
iedunderthatothertaxlaw.

CHAPTERTWO
TAXPAYERI
DENTI
FICATI
ONNUMBER
12. Taxpay
erI
dent
if
icat
ionNumber
Forthepur posesofi denti
ficati
on,theAuthor
ityshalli
ssueanumber,tobe
knownasat axpayeridenti
f i
cati
onnumber( “TIN”)
,inaccordancewi
ththi
s
Chaptertoat axpayerregisteredforthepurposesoft hetaxlawsandthe
taxpayershallusetheTI Nasr equiredunderthetaxlaws.
13. I
ssueofaTI
N
1/ TheAuthor
it
yshallissueaTINt oat axpayerregi
ster
edfort
he
pur
posesofthet
axlawsunderAr
ti
cle9ofthisProcl
amati
on.
2/ ATINshall
beissuedf
orthepur
posesofal
ltaxl
awsandat
axpay
er
shal
lhav
eonlyoneTINatanyti
me.
3/ TheAut
hor
ityi
ssuesaTINt
oat
axpay
erbyser
vingt
het
axpay
erwi
th
wri
tt
ennot
iceoftheTI
N.
14. UseofaTI
N
1/ Ataxpayerwhohasbeeni ssuedwithaTI Nshallst
atet
heTINon
anytaxdecl
arat
ion,noti
ce,orotherdocumentf i
l
edorusedforthe
pur
posesofat axl aw,orasot herwiserequi
redunderataxlaw,
i
ncludi
ngsupply
ingt heTINt oawi t
hholdi
ngagenti nr
espectof
paymentsmadebyt heagenttothetaxpay
er.
2/ At ax payerappl
yi
ng fora l
i
cence t
o car
ry on a busi
ness or
occupati
onshallberequi
redt
osupplythetaxpay
er’
sTI Ntothe
l
icensi
ngauthor
it
y.
3/ Ataxpayershal
lsupplythetaxpayer’
sTINonar enewalofal i
cence
ref
err
edt oi
nsub-arti
cle(2)ofthisArti
cleonl
yifthetaxpay
er’
sTI N
haschangedsincetheorigi
nalappli
cati
onoftheli
cence.
4/ Al i
censingauthori
tyi
ssuingalicencetocar
ryi
ngonabusi
nessor
occupation shal
lnoti ssue a l
icence t
oat axpay
erunl
ess t
he
taxpayerhassuppli
edhisTIN.
5/ ATI Nisper
sonaltothetaxpayert
owhom i thasbeenissuedand,
subjectt
osub-
art
icl
e(6)ofthisArt
icl
e,shal
lnotbeusedbyanother
person.
6/ TheTI
Nofat
axpay
ermaybeusedbyal
i
censedt
axagentwhen:
a) thetaxpay
erhasgivenwr
it
tenper
missi
ont
othel
i
censedt
ax
agentt
ousetheTI
N;and
b) theli
censedt
axagentusest
heTI
N onl
yinr
espectoft
het
ax
aff
air
softhet
axpay
er.
13
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
15. Cancel
lat
ionofaTI
N
1/ TheAuthor
it
yshal
l
,bynot
icei
nwr
it
ing,
cancelt
heTI
Nofat
axpay
er
whensati
sfi
edt
hat:
a) thet
axpayer’
sregi
str
ati
onhasbeencancel
l
edunderAr
ti
cle
11ofthi
sProcl
amati
on;
b) aTINhasbeenissuedt
othetaxpay
erunderani
dent
it
ythati
s
nott
hetaxpay
er’
struei
dent
it
y;or
c) thetaxpayerhadbeenpr
evi
ousl
yissuedwi
thaTI
Nthati
s
sti
l
linfor
ce.
2/ TheAut
hor
it
ymay ,atanyti
me,bynoticeinwri
ti
ng,cancelt
heTI
N
i
ssuedt
oataxpay
erandissuet
hetaxpayerwi
thanewTI N.

CHAPTERTHREE
TAXREPRESENTATI
VES
16. Obl
igat
ionsofTaxRepr
esent
ati
ves
1/ A tax repr
esentat
ive of a t axpayer shal
lbe r esponsibl
ef or
per
for
minganyobl igati
oni mposedbyat axlaw ont hetaxpay
er,
i
ncl
udingthefi
li
ngoft axdeclar
ationsandpaymentoft ax.
2/ Whent herear etwoormor et
axr epresent
ati
vesofat axpay
er,each
tax representati
ve shal
lbe j
ointly and sever
all
yl i
ableforany
obligat
ionsr efer
redtointhi
sAr t
icl
ebutt heobligati
onsmaybe
dischargedbyanyoft hem.
3/ Exceptaspr ov i
dedot her wiseunderat axlaw andsubjecttosub-
art
icle(4)oft hisAr t
icle,anyt axthat,byvi
rtueofsub-art
icl
e(1)of
thi
sAr ti
cle,ispay abl
ebyt hetaxr epr
esent
ativ
eofat axpayershal
l
ber ecoverablefrom thet axrepresent
ati
veonlytotheextentofthe
moni esorasset softhet axpayerthatarei
nthepossessionorunder
thecontrol ofthetaxr epresentat
ive.
4/ Subjecttosub- arti
cle(5)oft hi
sArti
cle,
ataxrepr
esentat
iveshal
lbe
personallyliablef ort he pay mentofany t ax due by the t
ax
representat
ivei nt hatcapaci t
ywhen,whi l
et heamountr emains
unpaid,thetaxr epresentat
ive:
a) al
ienates,charges,ordi
sposesofanymoneysrecei
vedor
accruedinrespectofwhi
chthetaxi
spay
abl
e;or
b) disposesoforpar tswit
hanymoney sorf undsbel ongingto
the t axpayer t
hat are i
n t he possession of t he tax
representat
iveorwhichcomet othetaxr epresentati
v eaft
er
thetaxi spayabl
e,whensuchtaxcouldlegall
yhav ebeenpai d
from oroutofsuchmoney sorfunds.
14
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 5/ Ataxrepresent
ati
veshal
lnotbeper
sonal
l
yli
abl
efort
axundersub-
ar
ti
cle(4)ofthi
sArti
clei
f:
a) themonieswerepaidbythetaxr
epr
esentat
iveonbehalfofa
taxpay
erandtheamountpaidhasalegalpr
iori
tyov
erthetax
payabl
ebythetaxpayer
;or
b) att
hetimet hemonieswerepaid,thetaxr
epresentat
ivehad
noknowledge,andcoul
dnotreasonabl
ybeexpectedtoknow,
oft
hetaxpayer’
staxli
abi
li
ty.
6/ Nothing i
nt hi
sAr t
icl
er el
i
ev esa taxpay
erfrom per
formi
ng any
obli
gati
oni mposedont het axpay
erunderat axlaw t
hatthetax
repr
esentati
veofthetaxpayerhasf ai
l
edtoper
form.

PARTFOUR
DOCUMENTS
17. Recor
d-keepi
ngObl
igat
ions
1/ At axpayershall
,f orthepurposesofa t axl aw,maint
ain such
document s(
incl
udinginel
ect
ronicformat
)asmayber equi
redunder
thetaxlawandthedocument sshallbemaint
ained:
a) i
nAmhar
icorEngl
i
sh;
b) i
nEt
hiopi
a;and
c) i
namannersoastoenabl
ethet axpay
er’
staxl
i
abi
l
ityunder
t
het
axl
awtobereadi
l
yascert
ained.
2/ Subjectto sub-
art
icl
e(3) oft hi
s Arti
cle ora t
ax law provi
ding
otherwi
se,ataxpay
ershallretainthedocument
sr ef
erredt
oi nsub-
arti
cle(
1)ofthi
sArti
clef
ort helongerof:
a) ther
ecor
d-keepi
ngper
iodspeci
fi
edi
ntheCommer
cialCode;
or
b) 5yearsfr
om thedatethatt
het axdecl
arat
ionforthet
ax
per
iodt
owhichtheyr
elat
ewasfi
l
edwiththeAuthor
it
y.
3/ When,att heendoftheper i
odr efer
redtoi
nsub-arti
cle(2)ofthi
s
Arti
cle,a documenti s necessaryf ora pr
oceeding underthe
Procl
amat i
onoranyot herlaw commencedbef or
et heendoft he
peri
od,thetaxpayershal
lretai
nt hedocumentunti
ltheproceedi
ng
andanyr el
atedpr
oceedi
ngshav ebeencompleted.
4/ Whenadocumentr eferr
edt osub- ar
ticle(1)ofthisArt
icl
eisnoti n
Amhar i
corEngli
sh,t heAut hori
tymay ,bynoticeinwriti
ng,requi
re
thetaxpay
ertoprovide,atthet axpayer’sexpense,atr
anslati
oninto
Amhar i
corEngli
shbyat ranslatorappr ov
edbyt heAuthorit
ybyt he
datespeci
fi
edinthenot i
ce.
5/ Notwi
thst
andi
ngtheprov
isi
onsofthisAr
ti
cle,t
heTransferPri
cing
Di
rect
ivet
obeissuedbyt
heBureau’
sHeadshall
beappli
cable.

15
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
18. I
nspect
ionofDocument
s
Ataxpayerr
equiredtomai ntai
ndocumentsunderat axl
awshallmaket
he
documentsavai
lableforinspect
ionatal
lreasonabl
etimesbytheAut
hor
it
y
duri
ngtheperi
odspeci f
iedinArti
cle17ofthi
sProcl
amation.

19. Recei
pts
1/ At axpayerthathastheobli
gati
ontomai
ntai
nbooksofaccount
shallregi
sterwit
htheAuthori
tythet
ypeandquant
it
yofrecei
pts
beforehavi
ngsuchrecei
ptspr
int
ed.
2/ Anyper sonoper
ati
ngaprinti
ngpressengagedbyataxpayertopr
int
receiptsshal
lensurethatthet ypeand quant
ityofreceipt
sar e
register
edwit
htheAuthori
tybef
orepri
nti
ngtherecei
pts.
3/ Anytaxpay
erthathasanobl i
gati
ont omai
ntai
nbooksofaccount
shal
li
ssuearecei
ptforanyt
ransacti
on.
4/ TheAuthor
it
yshal
lissuedi
rect
ivesf
ort
hei
mpl
ement
ati
onoft
his
Art
icl
e.

20. Sal
esRegi
sterMachi
nes
1/ TheExecut
iveCounci
lshal
lissueRegul
ati
onsonSal
esRegi
ster
Machi
nes.
2/ TheRegul
ati
onsmaypr
ovi
def
ort
hef
oll
owi
ng:
a) t
heobl
i
gat
oryusebyt
axpay
ersofsal
esr
egi
stermachi
nes;
b) t
hecondit
ionsf
ort
heusebyt
axpay
ersofsal
esr
egi
ster
machi
nes;
c) thei
nformati
onr equi
redtobei
ncl
udedonar
ecei
ptpr
oduced
byasalesregi
stermachine;
d) t
her
equi
redf
eat
uresofsal
esr
egi
stermachi
nes;
e) theprocessf
orsupplier
st oappl
yforaccr
edit
ationofsal
es
regi
stermachines and the r
epor
ti
ng obl
igat
ions ofsuch
suppli
ers;
f
) t
her
egi
str
ati
onofasal
esr
egi
stermachi
nesol
dtoat
axpay
er.
3/ Fort
hepur
poseoft
hisAr
ti
cle:
a) “Cash registermachine”means a machi ne thatuses a
fi
rmwaret hatisi
nst
alledinanelectronicprogrammableread
onlymemor ychip and can recordt he sale ofgoods or
servi
cesinlieuofaregularsal
esreceipt;
b) “Point of sal
e machine” means a machi ne t
hat i
sa
computeri
sedr epl
acementforacashr egi
stermachi
neand
havingadditi
onalcapabi
li
tytorecordandtrackcust
omer s’
ordersanddebitandcredi
tcardaccount
s,manageinv
entory,
16
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 andper
for
m si
mil
arf
unct
ions;
c) “
Salesregist
ermachi
ne”meansacashr
egi
stermachi
neand
apointofsal
emachine.

PARTFI
VE
TAXDECLARATI
ONS
21. Fi
li
ngofTaxDecl
arat
ions
1/ Ataxpayerr
equir
edtofil
eat axdecl
arat
ionunderataxlawshal
lfi
le
t
hedeclarat
ionintheapprov
edform andinthemannerprovi
dedfor
i
ntheRegulati
ontobeissuedunderthi
sProclamat
ion.
2/ Subj
ectt osub-art
icl
e(3)ofthi
sAr
ti
cle,t
heAut
hor
it
ymay,bynot
ice
i
nwr it
ing,requir
eat axpay
ertofi
l
ebyt heduedat
esetoutinthe
noti
ce:
a) aful
l
erdecl
arat
ioni
nrel
ati
ont
oat
axdecl
arat
ional
readyf
il
ed;
or
b) suchothert
axdecl
arat
ionast
heAut
hor
it
yspeci
fi
esi
nthe
noti
ce.
3/ Sub-
arti
cle(2)(
a)oft hi
s Ar
ti
cle shal
lnotapply when t
he t
ax
decl
arat
ional
readyf
il
edisasel
f-
assessmentdecl
arat
ion.
4/ TheAuthori
tyshallnotbeboundbyat axdeclar
ationorinfor
mat i
on
provi
ded by
,oron behal fof,at axpay erand theAut hori
tymay
deter
mine a taxpayer’
st ax l
iabi
l
ity based on any reli
able and
veri
fi
abl
esourcesofinformati
onavail
abletotheAut hor
it
y.
5/ Subjectto sub- art
icl
e( 6)oft his Arti
cle and Art
icl
e 82 oft his
Proclamat
ion, ataxpayershallsi
gnat axdeclarat
ionfil
edbyhim and
thetaxdecl arati
onshal lcontai
nar epr
esentati
onbyt het
axpay er
thatthedecl arati
on,includi
nganyat t
achedmat er
ial
,iscomplet e
andaccurate.
6/ At axpayer’
staxrepresentat
iveorli
censedtaxagentshal
lsignthe
taxpayer’
staxdeclarat
ionandmaket herepr
esent
ati
onrefer
redtoin
sub-art
icl
e(5)ofthisArti
clewhenthetaxpay
eris:
a) notani
ndi
vi
dual
;
b) ani
ncapabl
eindi
vi
dual
;or
c) anindiv
idualwhoisother
wiseunabletosignthedeclar
ati
on
provi
dedt het
axpayerhasprov
idedtherepresent
ati
veortax
agentwithaut
hori
tyinwri
ti
ngtosignthedeclar
ati
on.
7/ Whenat axdeclarat
ionissi
gnedbyt het
axpayer'
staxrepresent
ati
ve
orlicensedt axagent,thetaxpayershal
lbedeemedt oknow the
contentsoft hedeclar
ati
onandshallbetreat
edashav ingmadet he
representat
ionast ocompletenessandaccuracyref
erredtoinsub-
arti
cle(5)ofthisArt
icl
e.

17
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
22. Li
censedTaxAgentCer
ti
fi
cat
ionofTaxDecl
arat
ion
1/ Alicensedt axagentwhopr eparesorassi stsinthepr epar
ati
onofa
taxdecl ar
at i
on ofa t axpay ershal lprov i
de the taxpayerwit
ha
certi
fi
cate,int heapprov edf or
m,cer ti
fyi
ngt hatthet axagenthas
examinedt hedocument soft hetaxpayerandt hat,
tot hebestofhi
s
knowledge,t he declaration t ogether wi t
h any accompany i
ng
document ation,cor
rectl
yr eflectsthedataandt r
ansact i
onstowhi
ch
i
trelates.
2/ Ali
censedtaxagentwhorefusestoprovideacer t
if
icat
erefer
redto
i
nsub-art
icl
e(1)oft hi
sAr t
icl
eshallprovidethet axpay
erwi t
ha
st
atementinwri
ti
ngofthereasonsforsuchrefusal
.
3/ Alicensedt axagentwhopr eparesorassistsinthepr
epar at
ionofa
taxdeclarati
onofat axpayershallspeci
fyinthedecl
arati
onwhet her
acer ti
fi
cateundersub-art
icl
e(1)oft hi
sArticl
eorastatementunder
sub-arti
cl
e( 2)ofthisAr t
icl
ehasbeenpr ov i
dedtothet axpayerin
rel
ationtothedeclarat
ion.
4/ Ali
censedt axagentshallkeepacopyofcer t
if
icat
esorstatements
pr
ov i
dedt ot axpayer
sunderthi
sArti
clefortheperiodspecif
iedin
Art
icl
e17( 2)ofthisProcl
amati
onandshall,whenrequir
edtodoso
bynot i
cei nwr iti
ngfrom t
heAuthori
ty,producethecopyt ot he
Authori
ty.

23. Adv
anceTaxDecl
arat
ions
1/ At axpayerwho ceasest o carryonanyacti
vit
yshal
lnoti
fythe
Authori
ty,i
nwr i
ti
ng,ofthecessati
onwithi
n30daysoft
hedat
ethat
thetaxpayerceasedtocarr
yont heact
ivi
ty.
2/ Ataxpayert
owhom sub-arti
cle(1)ofthi
sArti
cleappli
esshal
l,wit
hin
60day saft
ert hedat
et hatt hetaxpayerceasedtocar r
yont he
act
ivi
tyorwithi
nsuchlesserperiodastheAut hor
it
ymayr equir
eby
not
iceinwri
ti
ngt ot
hetaxpayer:
a) fi
leanadv ancetaxdecl
arat
ionforthetaxper
iodinwhicht
he
taxpayerceasedtocarryontheact i
vi
tyandforanypri
ort
ax
periodforwhichtheduedat
ef orf
il
inghasnotari
sen;
and
b) paythet
axdueundertheadv
ancet
axdecl
arat
ionatt
het
ime
offi
l
ingt
hedecl
arat
ion.
3/ I
fat axpayerisaboutt
oleaveEthi
opi
aduri
ngataxperi
odandthe
taxpayer’
sabsencei sunl
ikel
ytobetemporar
y,t
hetaxpay
ershal
l
,
beforeleaving:
a) fi
l
eanadv ancetaxdeclarat
ionfort
hetaxperi
odandforany
pri
ortaxper
iodforwhichtheduedatef
orfi
li
nghasnotari
sen
bytheti
met het
axpayerleaves;
and
b) paythet
axdueundertheadvancet
axdecl
arat
ionattheti
me
offi
l
ingthedecl
arat
ionormakeanarr
angementsati
sfact
ory

18
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 t
otheAut
hor
it
yfort
hepay
mentoft
het
axdue.
4/ I
f ,duri
ngat axperi
od,t
heAuthorit
yhasr easontobeli
evethata
taxpayerwi l
lnotf
il
eataxdecl
arat
ionfort
heper i
odbytheduedate,
theAut hori
tymay,bynot
icei
nwr i
ti
ngandatanyt i
meduringt
hetax
period,requi
re:
a) thetaxpayerort hetaxpayer
’staxrepresentat
ivetof i
lean
advance tax declar
ati
on forthe tax period by the date
speci
fiedinthenot i
cebeingadat ethatmaybebef or
et he
datet hatthe tax declar
ati
on forthe t ax peri
od woul d
other
wi sebedue;and
b) payanytaxpayabl
eundert
headvancet
axdecl
arat
ionbyt
he
duedat
especif
iedint
henoti
ce.
5/ Ifataxpayerissubj
ectt
omor
ethanonet
ax,t
hisAr
ti
cleshal
lappl
y
separat
elyforeacht
ax.
6/ I
nt hi
sArti
cl
e,“act
ivi
ty”meansabusinessoranyotheract
ivi
tygi
vi
ng
ri
setoincomesubjecttotaxunderat axlaw,ot
herthananactivi
ty
gi
vingri
setoincomesubjectt
owithholdi
ngtaxasaf i
nalt
ax.

24. TaxDecl
arat
ionDul
yFi
l
ed
Ataxdeclarati
onthatispurport
edt obefi
l
edbyoronbehalfofataxpayer
shal
lbet r
eatedashav i
ngbeenf il
edbythetaxpay
erorwi
ththetaxpayer
’s
consentunlessthecontr
aryisproved.

PARTSI
X
TAXASSESSMENTS
25. Sel
f-
assessment
s
1/ A self-
assessmentt axpay
erwho has f i
l
ed a sel
f-assessment
declar
ati
onintheapprovedformforataxperi
odshal
lbet r
eated,
for
all
purposesoft hi
sProcl
amat i
on,
ashavingmadeanassessmentof
theamountoft axpayabl
e(incl
udi
nganilamount)f
orthet axper
iod
towhichthedecl ar
ati
onrel
atesbeingt
hatamountassetouti nthe
declar
ati
on.
2/ When a sel f-
assessmentt axpayerl i
ablefori ncome tax under
Schedule‘B’or‘C’oft heIncomeTaxPr oclamationhasfil
edasel f
-
assessmentdecl arat
ioni ntheappr ovedformf orat axperi
odand
thetaxpayerhasal ossf ort
hey ear,t
hetaxpayershallbetr
eated,
for
allpur
posesoft hisProclamation,ashavingmadeanassessmentof
the amountoft he loss bei
ng t hatamountas setouti nt he
declar
ati
on.
3/ When a sel
f-
assessmentt
axpay
erhasf
il
ed a Val
ueAdded Tax

19
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 ret
urni ntheapprovedf or
mf orataxperi
odandthet axpayer
’stotal
i
nputt axf ortheperiodexceedsthetaxpay
er’st
otaloutputtaxf or
theper i
od,t hetaxpayershallbetr
eated,foral
lpur posesoft his
Proclamat i
on,ashavingmadeanassessmentoft heamountoft he
excessi nputtaxfortheperiodbei
ngthatamountassetouti nthe
declarat
ion.
4/ At ax decl
arat
ion i
nt he appr
oved form complet
ed and fi
l
ed
electr
onical
l
ybyat axpayeri
saself-
assessmentr
eturndespi
tet
he
foll
owing:
a) the for
m i ncl
uded pr
e-f
il
led i
nfor
mat
ion pr
ovi
ded by t
he
Authori
ty;
b) t
hetaxpayablei
scomput
edel
ect
roni
cal
l
yasi
nfor
mat
ioni
s
i
nser
tedi
ntothef
orm.

26. Est
imat
edAssessment
s
1/ Whenat axpayerhasfai
l
edtof i
l
eat axdeclar
ati
onforataxper
iod
asr equir
ed underat axlaw,theAuthorit
ymay ,based onsuch
evi
denceasmaybeav ai
l
ableandatanytime,makeanassessment
(r
eferredtoasa“ est
imat
edassessment”
)of:
a) i
nthecaseofalossunderSchedule‘B’or‘C’oftheIncome
TaxPr
ocl
amati
on,theamountofthelossforthetaxperi
od;
b) i
nt hecaseofanexcessamountofinputtaxundert
heValue
AddedTaxPr oclamati
on,t
heamountoftheexcessinputt
ax
forthet
axperiod;or
c) i
nanyothercase,t
heamountoft
axpay
abl
e(i
ncl
udi
ngani
l
amount
)fort
hetaxper
iod.
2/ TheAuthorit
yshallserv
eataxpayerassessedundersub-
art
icl
e(1)
ofthi
sAr t
icl
ewithnot i
ce,i
nwrit
ing,ofanestimatedassessment
speci
fyi
ngthefol
lowing:
a) theamountoftaxassessed,orl
ossorexcessi
nputt
ax
car
ri
edfor
ward,
asthecasemaybe;
b) t
heamountassessedaspenal
ty(
ifany
)pay
abl
einr
espectof
t
hetaxassessed;
c) t
he amountoflat
e pay menti
nter
est(
ifany
)pay
abl
ein
r
espectoft
het
axassessed;
d) t
het
axper
iodt
owhi
cht
heassessmentr
elat
es;
e) theduedat eforpay
mentofthetax,penal
ty,andi
nter
est
beingadatethati
swi
thi
n30daysf
rom thedat
eofser
viceof
thenot
ice;
f
) t
hemannerofobject
ingt
otheassessment,incl
udi
ngt
he
t
imel
i
mitforl
odgi
nganobj
ect
iont
otheassessment.
3/ Theser
viceofanot
iceofanest
imat
edassessmentundersub-

20
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 art
icl
e(2)ofthisArti
cleshall
notchangetheduedate(refer
redt oas
the“ori
ginalduedat e”)forpaymentofthet axpayableundert he
assessmentasdet erminedunderthetaxlawimposingthet ax,and
l
ate paymentpenal tyand late pay
menti nt
erestr
emai n pay abl
e
basedont heori
ginalduedate.
4/ Thi
s Art
icl
e shal
lapplyonl
yfort
he pur
poses ofa t
axt
hati
s
col
l
ectedbyassessment
.
5/ Nothinginthi
sAr t
icl
erel
i
evesat
axpay
erf
rom bei
ngrequi
redtofi
le
t
het axdeclar
ati
ont owhi
chanest
imat
edassessmentser
vedunder
t
hisAr t
icl
erel
ates.
6/ Ataxdecl
arat
ionfi
ledbyat axpay
erforataxperi
odaf t
ernot
iceof
anesti
matedassessmenthasbeenser vedonthetaxpayerf
orthe
per
iodi
snotaself-
assessmentdeclar
ati
on.
7/ TheAut
hor
it
ymaymakeanest
imat
edassessmentatanyt
ime.
8/ TheAuthor
it
ymayi
ssuedi
rect
ivesf
ort
hei
mpl
ement
ati
onoft
his
Art
icl
e.
27. Jeopar
dyAssessment
s
1/ TheAut hori
tymay,basedonsuchev i
denceasmaybeav ai
l
abl e,
makea“ j
eopar
dyassessment”ofthetaxpayabl
ebyataxpayerin
theci
rcumstancesspeci
fi
edinArt
icle23or42ofthi
sPr
oclamation
forat
axper i
od.
2/ Sub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cleappl
i
esonl
ywhen:
a) thet
axpay
erhasnotf
il
edat
axdecl
arat
ionf
ort
het
axper
iod;
and
b) t
het
axi
scol
l
ect
edbyassessment
.
3/ Aj
eopar
dyassessment
:
a) maybemadebef orethedateonwhi
cht
het
axpay
er’
stax
decl
arat
ionf
ort
heperi
odisdue;
and
b) shal
lbemadeinaccordancewi
tht
helawi
nfor
ceatt
hedat
e
thej
eopar
dyassessmentwasmade.
4/ TheAuthori
tyshallserv
eat axpayerassessedundersub-
art
icl
e(1)
ofthi
sAr t
icl
ewi t
hnot ice,i
nwr i
ti
ng,oft hejeopar
dyassessment
speci
fyi
ngthefol
lowing:
a) t
heamountoft
axassessed;
b) t
heamountassessedaspenal
ty(
ifany
)pay
abl
einr
espectof
t
hetaxassessed;
c) t
het
axper
iodt
owhi
cht
heassessmentr
elat
es;
d) theduedat
ef orpaymentoft
het
axandpenal
ty,whichmay
beadatebeforethetaxwoul
dot
her
wisebeduef orthet
ax
peri
od;
e) t
hemannerofobj
ect
ingt
otheassessment
,incl
udi
ngt
he
21
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 t
imel
i
mitf
orl
odgi
nganobj
ect
iont
otheassessment
.
5/ TheAut
hori
tymayspeci
fyinanot
iceofaj
eopar
dyassessmentt
hat
thet
axandpenal
tyduear
epayabl
eimmedi
atel
y.
6/ Nothi
nginthi
sAr t
icleshallr
eli
eveataxpayerfr
om therequi
rement
tofi
lethet
axdeclarationtowhicht
hej eopar
dyassessmentserved
undert
hisArt
icl
erelates.
7/ Aj eopardy assessmentmay be t he subj
ectofan amended
assessmentunderAr ti
cle 28 ofthis Pr
ocl
amat
ion so t
hatthe
taxpayerisassessedinr espectofthewholeoft
het axperi
odto
whichthejeopardyassessmentrelat
es.
8/ Ataxdecl
arat
ionfil
edbyataxpayerforat
axperi
odaft
ernoti
ceofa
j
eopar
dyassessmenthasbeenser vedont
hetaxpay
erfort
heperi
od
i
snotaself
-assessmentdecl
arat
ion.

28. AmendedAssessment
s
1/ Subjectt othisAr t
icl
e,theAuthor
it
ymayamendat axassessment
(ref
erredt ointhisAr t
icleasthe“or
iginalassessment”
)bymaki ng
suchal terat
ions,reducti
ons,oraddit
ions,basedonsuchev i
dence
asmaybeav ai
labl
e,tot heor
igi
nalassessmentofat axpayerfora
taxper i
odt oensurethat:
a) i
nthecaseofal ossunderSchedul
e‘B’or‘C’oftheIncome
TaxProcl
amation,thetaxpay
erisassessedinrespectoft
he
cor
rectamountofthelossforthet
axperiod;
b) i
nthecaseofanexcessamountofinputtaxundert
heVal ue
AddedTaxProcl
amati
on,t
hetaxpayeri
sassessedinrespect
ofthecorr
ectamountoft heexcessinputtaxforthet ax
per
iod;
or
c) i
nanyothercase,thetaxpay
erisli
abl
efort
hecor r
ectamount
oftaxpayabl
e(includi
ngani lamount
)inrespectofthetax
per
iod.
2/ Subj
ecttoat axl
awspecifyi
ngotherwi
se,theAuthori
tymayamend
ataxassessmentundersub-
art
icl
e(1)ofthi
sArt
icle:
a) i
nthecaseoffr
aud,orgrossorwi
l
fulnegl
ectby
,oronbehal
f
of
,thet
axpay
er,atanyt
ime;or
b) i
nanyot
hercase,
wit
hin5y
ear
sof
:
(
1) f
oraself-
assessment
,thedatet
hattheself
-assessment
t
axpay
erf i
ledthesel
f-
assessmentdecl
arat
iont owhich
t
hesel
f-assessmentr
elat
es;
(
2) foranyot
hertaxassessment,thedat
et heAuthor
it
y
serv
ednot
iceoft
heassessmentonthet
axpayer
.
3/ When the Author
it
y has ser
ved a taxpayerwith not
ice ofan
amendedassessmentmadeundersub- ar
ti
cle(1)oft
hisArt
icle,t
he
Aut
hori
tymayf urt
heramendtheori
ginalassessmenttowhi chthe
22
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 amendedassessmentr
elat
eswi
thi
nthel
aterof
:
a) the peri
od speci
fi
ed in sub-ar
ti
cle(2)
(b)
of t
his Ar
ti
cle
appl
icabl
etotheori
ginal
assessment;
or
b) oney earaf
tert
heAuthor
it
yser
vednot
iceoft
heamended
assessmentont
het
axpayer.
4/ Inanycaset owhichsub-ar
ti
cle(
3)(b)ofthi
sArti
cleappl
ies,t
he
Authori
tyshal
lbel
i
mitedtoamendingtheal
ter
ati
ons,r
educt
ions,or
addit
ions made i
nt he amended assessment tothe origi
nal
assessment.
5/ TheAuthori
tyshal
lser
veataxpayerwit
hnotice,inwrit
ing,ofan
amended assessmentmade underthis Ar
ticl
e speci
fying t
he
fol
l
owing:
a) theorigi
nalassessmenttowhichtheamendedassessment
rel
atesandast atementofr
easonsformaki
ngtheamended
assessment;
b) theamountoftaxassessed,orl
ossorexcessi
nputt
ax
car
ri
edfor
ward,
asthecasemaybe;
c) theamountofpenal
tyassessed(
ifany
)undert
heamended
assessment
;
d) t
he amountoflat
e pay menti
nter
est(
ifany
)pay
abl
ein
r
espectoft
het
axassessed;
e) t
het
axper
iodt
owhi
cht
heamendedassessmentr
elat
es;
f
) theduedat eforpaymentofanyaddit
ionalt
ax,andpenalt
y
andinterest
,pay
ableundert
heamendedassessment,
beinga
datethatisnotlesst
han30daysfr
om thedateofservi
ceof
thenotice;
g) the manner of obj
ect
ing t
ot he amended assessment
,
i
ncluding t
he t
ime l
imitforlodgi
ng an obj
ect
ion tothe
assessment.
6/ Ifan amountofaddi t
ionaltax is payable underan amended
assessment,anyl atepaymentpenal tyandl atepay mentinter
est
payableinrespectoftheaddit
ionaltaxshallbecomput edf r
om the
ori
ginalduedatef orpaymentoftaxundert heor i
ginalassessment
towhichtheamendedassessmentr elat
es.

29. Appl
icat
ionf
orMaki
nganAmendmentt
oaSel
f-
assessment
1/ At axpay
erwhohasf i
l
edasel
f-
assessmentdecl
arat
ionmayappl
y
totheAuthor
it
yfort
heAut
hor
it
ytomakeanamendmentt othesel
f-
assessment.
2/ Anappl
i
cat
ionundersub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cleshal
l
:
a) stat
etheamendmentst
hatt
hetaxpayerbel
iev
esarer
equi
red
tobemadet ocor
rectt
heself
-assessmentandther
easons
23
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 f
ort
heamendment
s;and
b) be f
il
ed wit
ht he Aut
hor
it
ywi t
hinthe per
iod speci
fi
ed i
n
Ar
ti
cle28(
2)(
b)(
1)ofthi
sProcl
amati
on.
3/ Whenanappl i
cati
onhasbeenmadeundersub- art
icl
e(1)oft hi
s
Arti
cle,theAuthori
tyshal
l,inaccordancewit
haDi r
ecti
veissuedby
theAut hori
ty,makeadeci si
ont oamendtheself
-assessmentorto
ref
uset heappl i
cat
ionandsuchdeci si
onshal
lbemadewi t
hin120
daysoft herecei
ptoftheapplicat
ion.
4/ I
ftheAut
hor
it
ymakesadeci
siont
oamendt
hesel
f-
assessment
:
a) theamendedassessmentshal
lbemadei
naccor
dancewi
th
Art
icl
e28(
1)oft
hisProcl
amati
on;and
b) noticeoftheamendedassessmentshallbeservedonthe
taxpayeri
naccor
dancewi
thArti
cle28(
5)oft
hisPr
oclamat
ion.
5/ Ift
heAuthori
tymakesadecisi
ontorefuseanappl
i
cati
onundersub-
art
icl
e(1)ofthi
sArti
cle,t
heAuthor
it
yshallser
vethetaxpay
erwith
wri
ttennot
iceoft
hedecisi
on.

PARTSEVEN
COLLECTI
ONANDRECOVERYOFTAXANDOTHERAMOUNTS
CHAPTERONE
PAYMENTOFTAXANDOTHERAMOUNTS
30. TaxasaDebtDuet
otheGov
ernment
1/ Taxthati
sdueandpayabl
ebyat axpay
erunderataxl
awisadebt
owedtotheGov
ernmentandshal
lbepayabl
etotheAut
hor
it
y.
2/ At axpay
errequi
redtopaytaxelect
roni
cal
lybyt heAut hor
it
yunder
Arti
cle82(2)oft
hisProcl
amati
onshalldosounl essauthori
sedby
theAuthori
ty,
bynoti
ceinwri
ti
ng,touseanothermet hodofpayment
.
3/ I
fataxpayerf
ail
stopaytaxbytheduedate,thet
axpayershal
lbe
l
i
ableforanycostsincur
redbytheAuthori
tyintaki
ngactionto
r
ecovert
heunpai
dtax.
31. Secondar
yLi
abi
li
ti
esandTaxRecov
eryCost
s
1/ TheAut hor
it
ymayser v
eapersonliabl
eforasecondar
yliabi
l
ityor
taxrecover
ycost
swi t
hnoti
ceoftheamountoftheli
abil
i
typayable
bythepersonandtheduedat
eforpayment.
2/ Arefer
encei
nPartsSev
en,Ei
ght
,Ni
ne,andTen,andAr
ti
cle105of
t
hisProcl
amat
ion:
a) to“t
ax”
,shal
lincl
udeasecondar
yli
abi
l
ityandt
axr
ecov
ery
cost
s;
b) to“unpai
dt ax”
,shal
lincl
ude an amount speci
fi
ed i
n
par
agr
aph( a)ofthi
ssub-
art
icl
ethati
snotpai
dbyt hedue
24
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 dat
e;and
c) to“taxpay
er”
,shalli
ncludeaper sonliabl
eforanamount
speci
fiedi
nparagr
aph(a)oft
hissub-ar
ti
cle.
3/ Anamountofasecondaryli
abi
l
itypaidbyapersonshal
lbecr
edit
ed
agai
nstthepri
mar
yliabi
l
ityofthetaxpayert
owhichthesecondar
y
l
iabi
l
ityr
elat
es.
32. Ext
ensi
onofTi
met
oPayTax
1/ Ataxpay
ermayapply,i
nwri
ti
ng,t
otheAut
hor
it
yforanext
ensi
onof
t
imetopaytaxdueunderat
axlaw.
2/ Whenanappl i
cati
onhasbeenmadeundersub- art
icl
e(1)oft hi
s
Art
icl
e,t
heAuthor
it
ymay,uponsati
sfact
iont
hatthereisgoodcause
andinaccor
dancewit
haDirect
ivei
ssuedbytheAuthori
ty:
a) grantthet
axpay
eranext
ensi
onoft
imef
orpay
mentoft
he
tax;or
b) requi
rethet
axpayert
opaythet
axi
nsuchi
nst
alment
sast
he
Authori
tymaydet
ermine.
3/ TheAuthor
it
yshal
lservethet axpayerwithwrit
tennoti
ceoft
he
deci
si
ononanappl
icat
ionundersub-art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cle.
4/ Whenat axpayerpermittedtopayt axbyinstal
mentsundersub-
art
icl
e(2)(b)oft
hisArti
cledefaul
tsinthepaymentofaninst
alment
,
theAuthorit
ymayi mmedi at
elytakeacti
ont orecoverthewhole
bal
anceoft hetaxoutst
andingatthetimeofdef
ault.
5/ Thegrantofanext ensi
onoft i
met opaytaxorpermissiontopaytax
duebyi nstalmentsshallnotpreventtheliabi
l
ityf
orl at
epay ment
i
nter
estarisingfr
om theorigi
naldatet
het axwasduef orpayment.
33. Pr
ior
it
yofTaxandGar
nisheeAmount
s
1/ Thi
sAr
ti
cl
eappl
i
est
othef
oll
owi
ngamount
s:
a) wit
hhol
dingt
ax,v
alueaddedt
ax,t
urnov
ert
ax orexci
set
ax;
and
b) anamountpay
abl
eunderagar
nisheeor
der
.
2/ A personowing,holdi
ng,recei
vi
ng,orwit
hhol
dinganamountto
which thi
s Art
icl
e appl
ies hol
ds t
he amounton behal
fofthe
Governmentand,i
ntheev entoft
heli
qui
dat
ionorbankr
upt
cyoft
he
per
son, t
heamount:
a) shal
lnotform par
toft
heper
son’
sest
atei
nli
qui
dat
ionor
bankr
upt
cy;and
b) shallbe pai
dtothe Aut
hor
it
ybef
ore anydi
str
ibut
ion of
proper
tyi
smade.
3/ Despi
teanyot
herl
aw,
wit
hhol
dingt
axwi
thhel
dbyaper
son:
a) shal
lnotbesubj
ectt
oat
tachmenti
nrespectofanydebtor
l
iabi
l
ityoft
heper
son;
25
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 b) shal
lbeafi
rstchar
geont
hepay
mentoramountf
rom whi
ch
thet
axiswi
thhel
d;and
c) shal
lbewi t
hheldpr
iortoanyotherdeduct
ionthatt
heperson
mayber equir
edtomakef rom t
hepay mentoramountunder
anorderofanycourtoranylaw.
34. Or
derofPay
ment
1/ Whenat axpayerisli
abl
ef orpenaltyandlatepaymentint
erestin
rel
ati
ontoat axli
abi
li
tyandt hetaxpayermakesapay mentthatis
l
esst hanthetotalamountoft ax,penalty
,andinter
estdue,t he
amountpai
dshallbeappli
edinthef ol
lowi
ngorder
:
a) f
ir
sti
npay
mentoft
het
axl
i
abi
l
ity
;
b) t
heni
npay
mentofl
atepay
menti
nter
est
;
c) t
hent
hebal
ancer
emai
ningi
sappl
i
edi
npay
mentofpenal
ty.
2/ When ataxpayerhasmor ethan onetaxliabi
l
ityatt
het i
mea
paymenti
smade, t
hepaymentisappl
iedagai
nstthet
axl
iabi
l
iti
esi
n
theor
deri
nwhichthel
iabi
li
ti
esarose.
35. Secur
it
yforPay
mentofTax
1/ When i tappearstot he Aut
hor
ity necessaryto do so fort he
protect
ionoftherevenue,t
heAut
hori
tymayr equi
reanytaxpay
ert o
gi
v esecurit
yinsuchamountandmannerast heAuthor
it
yconsiders
appropriat
e:
a) f
orthepaymentoft
axt
hati
sormaybecomeduebyt
he
t
axpay
er;
or
b) asacondi
ti
onoft
het
axpay
ercl
aimi
ngar
efundoft
axunder
ataxl
aw.
2/ Securi
tyunderthi
sArt
icl
emaybegi venbycashorbankguarant
ee
and shallbe subj
ectto such condit
ions as t
he Aut
hor
it
ymay
reasonabl
yrequi
re.
3/ Ataxpayershal
lbel
i
ablet
ogivesecur
it
yonl
yift
heAut
hor
it
yser
ves
t
hetaxpayerwit
hanoti
ceset
ti
ngout:
a) t
heamountoft
hesecur
it
yrequi
red;
b) t
hemanneri
nwhi
cht
hesecur
it
yist
obepr
ovi
ded;
and
c) t
heduedat
eforpr
ovi
dingt
hesecur
it
y.
4/ Anamountofsecur i
tythatataxpay
erfai
l
stoprov
ideasrequi
red
undert
hisArt
icl
eshallbetreat
edasunpai
dtaxoft
hetaxpay
erfor
thepur
posesofthi
sPart.
36. Pr
otect
ion
1/ Thi
sAr
ti
cl
eshal
lappl
ytot
hef
oll
owi
ngper
sons:
a) awi t
hhol
dingagentwhohaswithhel
dtaxf
rom apay
ment
undertheIncomeTaxProcl
amat
ionandpai
dthetaxt
othe
26
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 Aut
hor
it
y;
b) ataxr epr
esent
ati
vewhohaspaidanamounttot
heAut
hor
it
y
pursuanttoArt
icl
e16(
1)oft
hisProcl
amat
ion;
c) areceiv
erwhohaspaidanamountt
otheAut
hor
it
ypur
suant
t
oAr t
icl
e40oft
hisProcl
amat
ion;
d) aper
sonwhohaspaidanamountt
otheAut
hor
it
ypur
suant
t
oagarni
sheeor
der
.
2/ Apersontowhom thi
sArt
icl
eappl
i
esshal
lhavetheRightt
oenquir
e
f
orrecover
yoftheamountpai
donbehal
fataxpayert
otheAuthor
it
y
i
naccordancewit
htheTaxLaw.

CHAPTERTWO
LATEPAYMENTI
NTEREST
37. Lat
ePay
mentI
nter
est
1/ Subj
ecttosub-ar
ti
cle(8)oft
hisAr ti
cle,ataxpayerwhof ail
st opay
taxonorbeforetheduedat ef orpay mentshal lbeliablef orl
ate
paymenti
nter
estattheratespecif
iedi nsub-
arti
cle(2)oft hisArt
icl
e
ontheunpaidtaxfortheper i
odcommenci ngont hedat ethetax
wasdueandendingont hedatethetaxwaspai d.
2/ Therateoflatepaymenti nt
erestshallbethehighestcommerci
al
l
endi
ngi nt
erestratethatprevail
edi nEthi
opiaduringthequart
er
i
mmedi at
elybeforethecommencementoft heperi
odspecif
iedin
sub-
art
icl
e(1)ofthi
sAr t
icl
eincreasedby15%.
3/ Lat
epay mentinter
estpaidbyataxpay
erundersub-
art
icle(1)oft
his
Art
icl
eshallberefundedtothetax
payertot
heextentthatthetaxto
whichthei
nterestrel
atesi
sfoundnottohav
ebeenpay able.
4/ Latepaymentint
erestpayabl
eunderthi
sArti
cleshal
lbei naddi
ti
on
to anylat
e paymentpenal t
yimposed underArti
cle 100 ofthi
s
Proclamat
ioni
nrespectofafail
uret
opaytaxbytheduedat e.
5/ Lat
epay
mentinterestpay
ableundert
hisAr
ti
cleshallbecal
cul
ated
assi
mpl
eint
erestandshallbecomput
edonadailybasis.
6/ TheAuthori
tymayser veataxpay
erliabl
eforlat
epaymentinter
est
withanoti
ceoft heamountofint
erestpayabl
ebythetaxpayerand
theduedat
ef orpayment.
7/ A not
ice oft
he amountofl ate paymentinter
estpayabl
e bya
t
axpayermaybeincludedi
nanyothernoti
ce,i
ncludi
nganoti
ceofa
t
axassessment
,issuedbytheAut
horit
ytothetaxpayer
.
8/ Latepay mentint
erestshal
lnotaccr
uefort
heperi
odbet
weenthe
date ofnotif
icat
ion and t
he dat
e ofpaymenton t
he f
oll
owi
ng
condi
tions:
a) t
heAut
hor
it
ynot
if
iesat
axpay
eri
nwr
it
ingoft
het
axpay
er’
s

27
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 outst
andi
ngt axl
iabi
l
ityunderat
axl
aw i
ncl
udi
ngi
nat
ax
assessment
;and
b) thetaxpay
erpay sthebalancenoti
fi
edinful
lwithi
nthetime
speci
fiedinthenot i
fi
cat
ionincl
udinglatepay
menti nt
erest
payabl
eupt othedateoft
henotif
icati
on.
9/ Latepaymentint
erestpayabl
ebyaper soninr
espectofwithhol
ding
taxorasecondar yl i
abi
l
itypayablebyt hepersonshal
lbebor ne
personal
lybyt
heper sonandshallnotberecov
erabl
efrom anyother
person.
10/ Thet otalamountoflatepaymenti
nter
estpayabl
ebyat axpay
er
shallnotexceed the amountofthe unpai
dt ax l
i
abi
l
ityofthe
taxpayer.
11/ I
nthi
sAr
ti
cle“
tax”shal
lnoti
ncl
udel
atepay
menti
nter
est
.

CHAPTERTHREE
RECOVERYOFUNPAI
DTAX
38. Enf
orcementofTaxAssessment
s
1/ Subjecttosub-
art
icle( 2)ofthisArt
icl
e,ataxassessmentserv
edby
theAut hor
it
yonat axpayershallbecomef i
nalatt heendoft he
objecti
onperi
odallowedunderAr ti
cle55ofthi
sPr ocl
amati
onifthe
taxpayerhasnotf i
ledanobj ect
iont ot
heassessmentwi t
hinthat
period.
2/ Ifat axpay
erhasfil
edanobjecti
ontoat axassessment
,thet
ax
assessmentshal
lbecomef
inalonthel
aterof
:
a) i
fthet axpay
erhasnotappealedt
hetaxassessmenttothe
TaxAppealCommi ssi
on,attheendoftheappealper
iodin
Art
icl
e87oft hi
sPr
oclamati
on;
b) i
fthetaxpayerhasappeal
edt het
axassessmenttotheTax
AppealCommi ssi
on,att
heendoft heappealperi
odtothe
Regi
onalHighCourti
nArti
cle57oft
hisPr
oclamat
ion;
c) i
ft he taxpay erhas appeal
ed the t
axassessmenttot he
FederalHi ghCourt,attheendoft heappealperi
odt othe
regi
onal SupremeCour ti
nArti
cle58ofthi
sProcl
amati
on;or
d) i
ft he tax
payerhas appeal
ed t
he t
axassessmenttot
he
RegionalSupremeCourt,whentheCour
trendersit
sfi
nal
decisi
on.
3/ Nothi
nginsub-
art
icl
e(2)ofthi
sArti
cleshal
lpr
eventt
hepaymentof
taxindi
sputeinaccordancewit
hAr t
icl
es56(2)and57(
5)ofthis
Procl
amati
on.
4/ Ataxpayerwhodoesnotpayt hetaxdueunderafinalassessment
asdetermi
nedundersub-
art
icl
es(1)and(2)oft
hisArti
cleshal
lbein
def
ault.
28
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
39. Pr
efer
ent
ialCl
aimt
oAsset
s
1/ Subjecttosub-art
icl
e( 2)ofthi
sAr ti
cle,fr
om thedateonwhi chtax
becomesdueandpay ablebyat axpay erunderataxl
aw, andsubj
ect
toanypr i
orsecuredclaimsregi
steredwi ththeRegi
ster
ingAuthor
ity
,
the Authori
ty has a prefer
enti
alcl aim upon the assets ofthe
taxpayerunt
ilt
heunpai dtaxispaid.
2/ Thepr i
ori
tyforpri
orsecuredclaimsundersub- ar
ti
cle(1)oft his
Art
icl
eshal li
ncl
udet hepr i
ori
tyofbanksi nrelati
on to secur
ed
cl
aimsandt hepr
iori
tyofemployeesinr
elati
ontosalaryandwages,
butshallnotapplyinrelati
ont othetaxesreferr
edt oinAr ti
cle
33(
1)(a)ofthi
sProcl
amation.
3/ Whenat axpayerisindefaultinpay i
ngt ax,theAuthori
tymay ,by
noti
ceinwrit
ing,i
nformthet axpayeroftheAut hor
it
y’sintent
ionto
appl
ytot heRegist
eri
ngAut horit
yt oregist
erasecur i
tyinter
estin
anyassetownedbyt het
axpay ertocov ertheunpaidtaxt oget
her
wit
hanycostsincurr
edinrecoveryproceedings.
4/ Ifthetaxpay erservedwi thanot iceundersub-arti
cle(3)oft his
Arti
clefai
lstopayt hetaxspecifi
edi nthenoti
cewithin30day sof
servi
ceoft henot i
ce,theAut hori
tymay ,bynoti
ceinwr i
ti
ng,direct
theRegister
ingAut hori
tythattheassetspeci
fi
edinthenotice,t
ot he
extentoft het axpayer’
si nt
eresttherei
n,shallbet hesubjectof
securi
tyfortheamountoft heunpaidtaxspeci
fi
edinthenot i
ce.
5/ Whent heAut horityhasservedanot i
ceundersub- arti
cle(4)oft hi
s
Arti
cle,the Registeri
ng Authorit
yshall
,wi thoutf ee,regist
ert he
noti
ceofsecur i
tyasi fthenot i
cewereani nstrumentofmor tgage
over,orchargeon,ast hecasemaybe,oft heassetspeci fi
edint he
noti
ceandr egistrati
onshall
,subjectt
oanypr i
ormor tgageorchar ge,
operatewhil
ei tsubsistsasal egalmort
gageov er,orchargeon, the
assettosecuret heunpaidtax.
6/ Uponr eceiptofthewhol eoftheamountoft axsecur
edundersub-
art
icle(5)oft hi
sAr ti
cle,t
heAut hori
tyshallservenoti
ceont he
Registeri
ngAut hori
tycancel
li
ngthedirect
ionmadeundersub-art
icl
e
(4)oft hisAr t
icl
eandt heRegisteri
ngAut hori
tyshal
l,wi
thoutfee,
cancel t
her egi
strat
ionofthenot
iceofsecurit
y .
7/ Theprior
it
yofbanksinr el
ati
ont osecuredcl
aimsinaccor
dance
withsubar ti
cle(2)ofthi
sAr ti
cleappliesonl
ywher et
hebanks,
befor
el endi
nganyamount ,confi
rmt hatthetaxpay
erhasat ax
cl
earancecerti
fi
catef
rom t
heAut hor
it
y.

40. Dut
iesofRecei
ver
s
1/ Ar ecei
vershallnot
if
yt heAuthori
ty,i
nwrit
ing,wit
hin14daysaft
er
theearl
ierofbeingappoint
edtotheposit
ionortaki
ngpossessi
onof
anassetinEthiopi
aofat axpayer
.
2/ TheAut
hor
it
yshal
ldet
ermi
net
heamountofunpai
dtaxowi
ngbyt
he
29
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 taxpayerandtheamountoft axthatwillbecomepay ablebyt he
taxpayerwhoseasset sareunderthecont r
olofther ecei
verand
shallnot
if
ythereceiv
er,i
nwr i
ti
ng,ofthatamountwit
hin30day sof
theAuthori
tyr
eceiv
inganoticeundersub-ar
ti
cle(
1)ofthisArt
icl
e.
3/ Subj
ectt
osub-
art
icl
e(4)oft
hisAr
ti
cle,
arecei
ver
:
a) shallnot,wit
houtpr i
orapprovaloftheAut hori
ty,disposeof
anassetoft het axpay erwhoseassetsareundert hecont rol
ofther ecei
veruntilanot i
cehasbeenser v
edont her ecei
ver
undersub- art
icl
e( 2)oft hi
s Arti
cle ort he 30-dayper iod
specif
iedinsub-art i
cle(2)ofthi
sArt i
clehasexpi r
edwi t
hout
anot i
cebeingser vedunderthatsub-art
icl
e;
b) shallsetaside,outoftheproceedsofsaleofanasset
,the
amountnot if
iedbyt heAut
hori
tyundersub-ar
ti
cle(
2)ofthi
s
Arti
cle,oral esseramountasissubsequentl
yagreedt
oby
theAut hor
it
y;and
c) shal
lbepersonall
yliabl
etotheextentoft
heamountrequi
red
tobesetasideforthetaxpayabl
ebyt het
axpay
erwhoowned
theasset
.
4/ Nothinginsub-ar
ticl
e( 3)ofthi
sArti
clepr
event
sar ecei
verf
rom
payingthefoll
owingi npri
ori
tytot
heamountnot i
fi
edundersub-
art
icle(
2)ofthi
sAr ti
cle:
a) adebtthathasalegalpri
ori
tyov
erthetaxref
err
edt
oint
he
not
iceserv
edundersub-ar
ti
cl
e(2)ofthi
sArt
icl
e;
b) theexpensesproper
lyi
ncurr
edbyther
ecei
veri
nthecapaci
ty
assuch,incl
udi
ngtherecei
ver
’sr
emuner
ati
on.
5/ Whent woormorepersonsarerecei
versinrespectofataxpay
er,
theobli
gati
onsandli
abil
it
iesunderthisArti
cleapplyj
oint
lyand
sever
all
ytobot
hper
sonsbutmaybedi schar
gedbyanyofthem.
6/ InthisArti
cle,“
recei
ver
”meansaper sonwho,withrespectt
oan
assetinEthiopi
aofat axpay
erordeceasedt
axpay
er,isanyofthe
fol
lowing:
a) al
i
qui
dat
orofacompany
;
b) ar
ecei
verappoi
ntedbyacour
toroutofcour
t;
c) at
rust
eef
orabankr
uptper
son;
d) amor
tgagee-
in-
possessi
on;
e) anexecut
orofadeceasedest
ate.
41. Sei
zur
eofPr
oper
ty
1/ Subjectt osub-arti
cle(
2)oft hi
sAr ti
cle,theAuthori
tymayser vea
noticeonat axpayerwhohasf ai
ledt opayt axbyt heduedat e
statingtheintenti
onoftheAuthori
tytoi ssueanorder(r
eferredtoas
a“ seizureorder”)fort
heseizureoft hepr oper
tyofthet axpayeri
f
theunpai dtaxisnotpaidwit
hin30day sofservi
ceofthenot ice.
30
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 2/ Ift
heAuthori
tymakesafindi
ngt
hatthecol
l
ect
ionoft
hetaxowing
byataxpayerisi
njeopar
dy,t
heAut
horit
ymayimmedi
atel
yissuea
sei
zur
eorder.
3/ I
ft hetaxpayerhasfai
l
edt opayt hetaxduewithi
ntheti
mespeci fi
ed
i
nanot i
ceservedundersub-art
icle(
1)ofthisArt
icl
eorsub-
arti
cle(2)
oft hi
sArti
cleappli
es,
theAut hori
tymayissueaseizur
eorderont he
taxpayerand any per son having possessi
on ofthe taxpayer’
s
property.
4/ A seizure ordermaybe execut
ed agai
nstanypropert
yofthe
taxpayerotherthanpr
oper
tythat
,atthetimeofexecut
ionoft
he
order:
a) i
ssubj
ectt
oapr
iorsecur
edcl
aim ofcr
edi
tor
s;
b) i
s subj
ectto at
tachmentorexecut
ion underanyj
udi
cial
pr
ocess;or
c) cannotbesubj
ectt
oat
tachmentundert
hel
awofEt
hiopi
a.
5/ Ifasei zur
eor derhasbeeni ssuedinr el
ationtoataxpayerori s
aboutt obeissued,theAuthori
tymaydemand,bynot iceinwr i
ti
ng,
thatanypersonhav i
ngcustodyorcont r
olofdocumentscont ai
ning
evidenceorst atementsrelat
ing t
ot hepr oper
tyoft hetaxpayer
exhibitt
hedocument stot
heAut hor
ity
.
6/ TheAut hor
it
ymayrequestapoliceoffi
certobepr
esentduri
ngthe
execut
ionofaseizur
eor derandshallstor
etheproper
tysei
zedin
suchmannerastoensurethesecuri
tyofthepr
oper
ty.
7/ WhentheAuthor
it
yhasseizedpr
opert
yofataxpayerundert
his
Ar
ti
cle,
theAut
hor
it
yshal
lser
veanoti
ceont
het
axpayer:
a) specif
yingthesei
zedpr
oper
tyandt
heunpai
dtaxl
i
abi
l
ityof
thetaxpayer
;and
b) statingt
hattheAut
hor
it
yshalldi
sposeoft
heproper
tyifthe
taxpayerdoesnotpaytheunpaidtaxwit
hint
hedet ent
ion
periodspeci
fi
edi
nthenot
ice.
8/ Forthepurposesofsub-
art
icl
e(4)
(a)oft
hisAr
ti
cle,t
hedet
ent
ion
per
iodis:
a) f
orperi
shabl
egoods,theper
iodthattheAut
hor
it
yconsider
s
r
easonabl
ehavi
ngregardt
othecondit
ionoft
hegoods;
or
b) f
oranyot
hercase,
10day
saf
tert
hesei
zur
eoft
hegoods.
9/ Ifthet axpay
erf ai
l
st opayt heunpaidtaxspecif
iedint henot
ice
served undersub- ar
ti
cle(7)oft hi
s Ar t
icl
e by the end ofthe
detenti
on period,the Aut
horit
ymaysel lthe pr
opert
ybypubl i
c
auctionandappl yt
heproceedsasfol
lows:
a) fi
rsttowardsthe costoftaki
ng,keepi
ng,and sel
l
ing t
he
proper
tyasdet
erminedbytheAuthor
it
y;
b) t
heni
npay
mentoft
heunpai
dtaxl
i
abi
l
ityoft
het
axpay
eras
31
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 speci
fi
edi
nthenot
iceser
vedundersub-
art
icl
e(7)oft
his
Art
icl
e;
c) t
hen i
n pay
mentofanyot
herunpai
dtax l
i
abi
l
ityoft
he
t
axpay
er;
d) subjecttosub-
arti
cle(10)oft
hisArt
icl
e,theremai
nderoft
he
proceeds,i
fany,aretobepaidtothetaxpayerwi
thi
n45days
ofthesaleoftheproperty
.
10/ Withthewri
ttenagreementofthet
axpayeranamountr ef
err
edtoin
sub-ar
ti
cl
e( 9)(
d)oft hisArt
iclemaybecar ri
ed forwardforthe
paymentofanyfuturetaxl
i
abil
it
yofthet
axpayerunderanytaxl
aw.
11/ Whent heproceedsofsaleoft hepropertyundersub-ar
ti
cle(9)of
thi
sAr ti
clearelessthant het ot
aloft hetaxpayer’
sunpaidt ax
l
iabil
i
tyandthecostoftaking,keepi
ng,andselli
ngthepropert
y ,t
he
Authori
tymaypr oceedunderthisChapteroft hi
sProclamati
ont o
recovert
heshortf
all
.
12/ Anyper sonwhof ai
lsorr efusest osur r
enderanypr oper
tyofa
taxpayerthatisthesubjectofasei zur
eor dershallbepersonall
y
l
iabletot heGovernmentf oranamountequalt othevalueoft he
propertynotsurr
ender
edbutnotexceedi nganamountequalt othe
taxpayer’
sunpaidtaxli
abil
itytogetherwiththecostsoftheseizure
determinedundersub-
arti
cle(9)(a)ofthi
sAr t
icl
e.
13/ The powert oissue a seizure orderundert his Ar
ti
cle maybe
exerci
sedonlybyt heDirectorGener alorataxof fi
cerspeci
fi
cal
l
y
author
isedbytheDirect
or-Gener
al t
oi ssuesei
zureorder
s.
14/ Anypropert
ysei
zedunderthi
sArti
cleshal
lbeheldandaccounted
foronl
ybytheAuthor
it
yandtheproper
tyshal
lnotbetr
ansf
err
edt o
orgivenoverto anyotherGov
ernmentagencyf oranypurpose
whatsoev
er.
15/ Sei
zur
eofpr opert
ypursuanttothi
sAr ti
cleshal
lbemadei
nan
amountpr
oport
ionatet
othetaxl
iabi
l
ityoft
hetaxpayer
.

42. Pr
eser
vat
ionofFundsandAsset
sDeposi
tedwi
thFi
nanci
alI
nst
it
uti
ons
1/ Thi
sAr t
icl
eapplieswhent heAuthori
tyhasr easonabl
ecauseto
bel
ievet
hatthecollect
ionoftaxowi
ngbyat axpayeri
sinj
eopar
dy
andther
eisurgencyinthecol
l
ecti
onofthetax.
2/ Whenthi
sArti
cleappli
es,t
heAuthor
it
ymayser veanadmi nist
rat
ive
or
deronafi
nancial
insti
tut
ionr
equi
ri
ngthef
inancial
inst
it
utionto:
a) bl
ockt
heaccount
soft
het
axpay
er;
b) fr
eezeaccesst o anycash,val
uabl
es,preci
ousmetal
s,or
otherassetsofthetaxpay
erinasafedeposi
tboxhel
dbythe
fi
nanciali
nsti
tut
ion;and
c) provi
deinfor
mationrel
ati
ngt
otheaccount
sorcont
ent
sof
thesafedeposi
tbox.
32
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 3/ Anor derservedonaf i
nanciali
nst
itut
ionundersub-
arti
cle(
2)oft
his
Arti
cleshallspeci
fythefol
lowingthename,address,andTINofthe
taxpayertowhichtheorderappli
es.
4/ Whenanorderhasbeenser
vedundersub-ar
ticl
e(2)ofthi
sArti
cle,
t
heAuthor
itymaymakeani mmedi
atejeopardyassessmentofthe
t
axpayabl
ebythetaxpay
erf
ort
hecurrentandanypri
ortaxyear
.
5/ TheAuthori
tyshal
lobtai
nacour tauthor
izat
ionfort
heorderwit
hin
10 days ofservi
ce ofthe not
ice ofthe orderon t
he fi
nanci
al
i
nsti
tut
ion.
6/ Ift
hereisnocour taut
hori
sati
onoftheor derwi
thi
n10day
sof
ser
viceofnot
iceoft
heorder
,theor
dershal
ll
apse.
7/ Af i
nanci
alinsti
tuti
onservedwi t
hanor derundersub-ar
ti
cle(2)of
thi
sArti
cleshallcomplywiththeorderf
rom thedat
eofser v
iceunti
l
thedatet hattheor derexpi
resaccordingtoitstermsorl apses
undersub-art
icl
e(6)ofthi
sArticl
e.
8/ Afinanci
alinst
it
uti
ont hat
,withoutreasonablecause,
fai
lst
ocompl y
withanorderservedont hefi
nancialinst
itut
ionundersub-
art
icl
e(2)
ofthisArt
icleshallbepersonall
yli
ablef ortheamountspecifi
edin
theorder
.

43. Recov
eryofUnpai
dTaxFr
om Thi
rdPar
ti
es
1/ Ifat axpayerisli
ableforunpaidtax,theAut hori
tymayservean
administr
ativeor
der(ref
erredtoasa“ garnisheeor der
”)onapayer
i
nr espectoft hetaxpayerrequi
ri
ngt hepay ert opayt heamount
speci
f i
edint heordertotheAuthori
ty,beinganamountt hatdoes
notexceedt heamountoftheunpaidtax.
2/ Whenagar ni
sheeorderr equi
resapayertodeductamount sfr
om a
paymentofsalar
y,wages,orot hersi
milarr
emuner at
ionpayableat
fi
xedint
erv
alstothet axpayer
,theamountrequiredtobededuct ed
bythepayerfrom eachpay mentshallnotexceedone- t
hir
doft he
amountofeachpay mentofsal ar
y,wages,orot herremunerat
ion
(af
tert
hepaymentofincomet ax).
3/ Agarni
sheeor dermaybeser
vedonapay
eri
nrel
ati
ont
oanamount
i
najointaccountonl
ywhen:
a) al
lthehol
der
soft
hej
ointaccounthav
eunpai
dtaxl
i
abi
l
iti
es;
or

b) thet axpayercanwi t
hdraw fundsfrom theaccount(ot
her
than a par tner
ship account) wi
thout the si
gnat
ure or
authorisat
ionoftheot
heraccountholder
s.
4/ Apay ershallpaytheamountspeci
fi
edinagar nisheeorderbythe
datespecif
iedintheorder
,bei
ngadat ethatisnotbeforethedate
thatt
heamountowedbyt hepayertothetaxpayerbecomesduet o
33
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 t
het
axpay
erorhel
dont
het
axpay
er’
sbehal
f.
5/ Apay erwhocl aimst obeunabletocompl ywit
hagarnisheeorder
maynot i
fytheAut hori
ty,
inwr
it
ingandwi t
hin7daysofreceivi
ngthe
gar
nisheeor der,sett
ingoutt
her easonsforthepay
er’
si nabi
li
tyto
complywitht heorder.
6/ WhenapayerservesanoticeontheAuthori
tyundersub-
art
icl
e(5)
oft
hisAr
ti
cle,
theAuthor
it
yshall
,bynot
iceinwri
ti
ng:
a) acceptt
henot
if
icat
ionandcanceloramendt
hegar
nishee
order
;or
b) r
ejectt
henot
if
icat
ion.
7/ TheAuthori
tyshall
,bynoticeinwri
ting t
othepay er,revokeor
amendagar ni
sheeorderwhenthet
axpayerhaspaidt hewholeor
par
tofthetaxdueorhasmadeanar rangementsat
isfactor
ytothe
Aut
hori
tyforpaymentoft
hetax.
8/ TheAuthori
tyshal
lservethetaxpay
erwi t
hacopyofanor
deror
not
iceser
vedonapay erundert
hisAr
ticl
e.
9/ TheAuthor
it
yshal
lcr
edi
tanyamountpaidbyapay
erundert
his
Art
icl
eagai
nstt
het
axowi
ngbythet
axpay
er.
10/ A payerwho,wi thoutreasonabl
ecause,fai
lst
o complywitha
garni
sheeordershallbeper
sonall
yli
abl
efort
heamountspeci
fi
edi
n
thenoti
ce.
11/ ThisArt
icl
eshallnotappl
ytoanyamountt hat
,undert
hel
aw of
Ethi
opi
a,cannotbet
hesubj
ectofat
tachment
.
12/ I
nthi
sAr
ti
cle,
“pay
er”
,inr
espectofat
axpay
er,
meansaper
sonwho:
a) owesormaysubsequent
lyowemoneyt
othet
axpay
er;
b) holdsormaysubsequent
lyhol
dmoney
,fororonaccountof
,
thetaxpay
er;
c) hol
dsmoneyonaccountofsomeot
herper
sonf
orpay
ment
tot
het
axpay
er;
or
d) hasauthori
tyf
rom someot
herper
sont
opaymoneyt
othe
taxpay
er.

44. Depar
tur
ePr
ohi
bit
ionOr
der
1/ This Arti
cle shal
lappl
yto a per
son when t
he Aut
hor
it
y has
reasonablegroundst
obeli
evet
hattheper
sonmayleaveEthi
opi
a
without:
a) taxt
hati
sorwi
l
lbecomepay
abl
eby t
heper
sonbei
ngpai
d;
or
b) taxthatisorwil
lbecomepayabl
ebyabodyinwhi
chthe
personisamanagerorCompanyinwhi
cht
heper
sonis a
control
l
ingmemberbei
ngpai
d.
34
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 2/ Whenthi
sAr t
icl
eappli
es,t
heAuthor
it
ymayi
ssueanor
der(r
efer
red
t
oasa“ depart
ureprohi
bit
ionor
der”
)pr
ohi
bit
ingt
hePer
sonf r
om
l
eavi
ngEthi
opiaunti
l:
a) thePerson,Body
,Companymakespay
menti
nfulloft
hetax
payabl
eort hatwil
lbecomepay
abl
ebythePer
son,Bodyor
Company; or
b) anarrangementsati
sfact
orytotheAuthor
it
yf orpaymentof
thet
axr ef
err
edtoinparagraph(
a)oft
hissub-art
icl
e.
3/ Adepar
tur
epr
ohi
bit
ionor
dershal
lspeci
fyt
hef
oll
owi
ng:
a) thename,addr
ess,andTI
Noft
hePer
sont
owhi
cht
heor
der
appl
ies;
b) theamountoft axt
hatisorwi
l
lbecomepay
abl
ebyt
he
Person,
BodyorCompany
.
4/ A depar
tur
epr ohibi
ti
onor derissuedundersub-art
icl
e( 2)ofthis
Art
icl
eshallexpi
reaf t
ertenday sf r
om thedateofissueunlessa
courtofcompet entjuri
sdicti
on,on appli
cat
ion bythe Author
it
y,
ext
endstheorderfortheperioddeter
minedbythecourt.
5/ TheAut hori
tyshallser
veacopyofadepar tureprohi
bit
ionorderon
thePersonnamedi ntheorder
,butthenon-recei
ptofacopyoft he
ordershall
notinvali
dateanypr
oceedingsunderthi
sArti
cle.
6/ Onr eceiptofadepar t
ureprohibi
ti
onorderinrel
ati
ont oaPerson,
theHeadofNat ionalIntel
li
genceandSecur i
tyServi
ceshalltake
such measur esasmaybenecessar yto complywi t
htheor der
i
ncluding the seizure and retent
ion ofthe Person’
s passport
,
certi
fi
cateofi denti
fi
cation,oranyotherdocumentauthor
isi
ngt he
taxpayertoleaveEthiopi
a.
7/ Ifthe Person,BodyorCompanypay sthe t axspeci fi
ed i
nt he
depart
urepr ohi
bi t
ionor derormakesasatisfactoryar r
angementf or
paymentoft het ax,theAut hor
it
yshallissuet hePer sonwitha
depart
urecer ti
ficateandpr oduct
ionofthecer tif
icateto anofficer
ofNat i
onalI ntelli
gence and Securi
tyService shal lbe suffi
cient
authori
tyfortheof f
icertoall
owthePersontol eav eEthi
opiasubject
tootherimmi grationrequir
ementsbeingsati
sfied.
8/ Nopr oceedi
ngs,cri
minalorcivi
l
,maybei nst
it
utedormaintai
ned
agai
nsttheGov er
nment,oratax,cust
oms,Nati
onalInt
ell
i
genceand
Securi
tyServi
ce,pol
ice,orot
herof fi
cerf
oranythingl
awful
lydone
underthi
sArti
cle.
9/ A depart
ureprohi
bit
ionordermaybei ssuedonlybytheDirect
or
Generalora taxof fi
cerspeci
fical
lyauthor
ised byt
he Di
rector
-
Generalt
oissuedepart
ureprohi
biti
onor
ders.

45. Tempor
aryCl
osur
eofBusi
ness
1/ Thi
sAr
ti
cl
eshal
lappl
ywhenat
axpay
err
egul
arl
yfai
l
sto:
35
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 a) mai
ntai
ndocument
sasr
equi
redunderar
evenuel
aw;
or
b) payt
axbyt
heduedat
e.
2/ Whent hi
sAr t
icl
eapplies,theAut hori
tymaynoti
fythetaxpayer,in
writ
ing,oft heintenti
ont ocl osedownpar torthewhol eoft he
business premises oft he taxpayerfora temporar
yper i
od not
exceeding 14 day s,unless the taxpayerpaysthe tax due,or
maintainsdocument sasr equired withinaperi
odof7day sof
servi
ceoft henoti
ce.
3/ Ifat axpayerf
ail
st ocomplywi t
hanot i
ceundersub- art
icl
e( 2)of
this Art
icl
e,orf ai
lsto maintainthe required documents, t he
Authorit
ymayi ssueanorder(refer
redasa“ closur
eorder”)forthe
closure ofpartort he whol
e oft he business premises oft he
taxpayerforaperi
odnotexceeding14day s.
4/ TheAut hori
tymay,atanytime,enteranypremisesdescr
ibedina
closureorderforthepurposesofexecut i
ng theorderand may
requir
eapol i
ceoff
icert
obepr esentwhil
eacl osur
eorderisbei
ng
executed.
5/ TheAut hori
tyshal
laf
fi
x,i
naconspicuousplaceonthefr
ontofthe
premisesthathavebeenclosedunderaclosureor
der,anot
icein
thefoll
owingwords፡
“CLOSED TEMPORARI
LY FOR NOT COMPLYI
NG WITH TAX OBLI
GATI
ONS
BYORDEROFTHEAUTHORI TYUNDERARTI
CLE45OFTHESOUTHREGIONTAX
ADMINISTRATI
ONPROCLAMATI
ON".
6/ TheAuthori
tyshal
limmedi
atel
yar
rangef
ort
her
eopeni
ngoft
he
premi
sesif
:
(
a) t
heDirect
or-
Gener
aloraut
hor
isedof f
icerissat
isf
iedthatt
he
t
axpayerhasputint
oplacesuffi
cientmeasur estoensure
t
hatdocumentsar
eproper
lymaint
ainedi nthef
uture;
or
(
b) t
het
axpay
erpay
sthet
axdue.
7/ Aclosur
eor dermaybeissuedonl
ybytheDirect
orGeneraloratax
of
fi
cerspeci fi
cal
l
y aut
hori
sed by t
he Di
rector
-Gener
alt oissue
cl
osureorders.

46. Tr
ansf
err
edTaxLi
abi
li
ti
es
1/ Whenat axpayer(referredt oast he“ t
ransferor”)hasanunpai dtax
l
iabil
it
yinr el
ati
ont oabusi nessconduct edbyt het axpayerandt he
taxpayerhastransferredal lorsomeoft heasset softhebusi nessto
ar el
atedperson(referredt oast he“tr
ansf eree”
),thetransfereeshal
l
beper sonall
yliablef ort heunpai dtaxl iabil
it
y( ref
erredt oast he
“tr
ansferr
edliabil
i
ty”)oft het r
ansferori
nr elati
ont othebusi ness.
2/ Sub-art
icl
e( 1)oft
hisAr
ti
cleshal
lnotprecl
udetheAuthor
ityf
rom
recoveri
ngt hewholeorpartofthetr
ansferr
edli
abi
li
tyfrom the
transf
eror.

36
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
47. TaxPay
abl
ebyaBody
1/ Whenabodyf ai
l
stopaytaxbytheduedate,ever
ypersonwhoi
sa
managerofthebodyattheti
meoft hef
ail
ureorwasamanager
withi
n6mont hspri
ortothefai
lureshal
lbej oi
ntl
yandsever
all
y
l
iablewi
tht
hebodyfort
heunpai
dt ax.
2/ Sub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cleshal
lnotappl
ytoaper
sonwhen:
a) the fai
l
ure bythe bodyto paytax occur
red wi
thoutt
he
person’
sconsentorknowl
edge;and
b) havingregar
dt othenatur
eoft heperson’
sfuncti
onsandal l
the cir
cumstances,the per
son has exerci
sed reasonabl
e
dil
i
gencet opreventt
hebodyfrom f
ail
i
ngt opaytax.

48. Li
abi
li
tyf
orTaxi
ntheCaseofFr
audorEv
asi
on
1/ Acer
ti
fi
edaudi
tor
,cer
ti
fi
edpubl
i
caccount
ant
,orpubl
i
caudi
torwho:
a) ai
ded,abet
ted,counsel
led,orpr
ocuredat axpayert
ocommi
t
fr
audresul
ti
nginat axshort
fal
lort
oev adetax;or
b) wasi nanywayknowi ngl
yconcer nedin,orwasapar tyto,
f
raudr esul
ti
nginat axshortf
allortaxevasi
oncommi t
tedby
at axpayer,shal
lbe j oi
ntl
y and several
lyli
abl
e withthe
t
axpay erfortheamountoft hetaxshor t
fal
lorevadedtax
r
esulti
ngf r
om thefr
audorev asi
on.
2/ I
facerti
fi
edaudit
or,cer
ti
fi
edpubl
i
caccountant
,orpubl
i
cauditor
s
l
i
abl
eundersub-art
icl
e(1)oft
hisArt
icl
e,t
heAuthor
it
yshal
lreport
t
heconductt
o:
a) theInst
it
ut eofCerti
fi
edPubl icAccountant
s,t
heAccounti
ng
andAuditingBoardofEt hi
opia,orot
herbodyhavingaut
hor
it
y
forthelicensi
ngoft heper sonandr equesttheBoardto
wit
hdrawt heperson’
slicencetopracti
ce;or
b) t
he li
censi
ng aut
hor
it
yresponsi
blef
ori
ssui
ng busi
ness
l
i
cences.
3/ I
nthi
sArt
icl
e,“
taxshor
tfal
l
”hast
hemeani
ngi
nAr
ti
cle103oft
his
Pr
ocl
amat
ion.

PARTEI
GHT
CREDI
T,REFUND,
ANDRELEASEFROM TAXLI
ABI
LITY
49. Cr
edi
tforTaxPay
ment
s
1/ Wher ethetotalamountoft axcredi
tsal l
owedt oat axpayerfor
withhol
dingtaxoradvancetaxpay mentsoft hetaxpay
erforat ax
yearexceedtheincometaxli
abil
it
yoft hetaxpayerfort
hey ear
,the
Authori
tyshall
applyt
heexcessinthefoll
owingorder:
a) fi
rst
,inpaymentofanytax(ot
hert
hanwit
hhol
dingtax)owi
ng
bythetaxpay
erundertheI
ncomeTaxProcl
amation;
37
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 b) t
heninpay
mentoft
axowi
ngbyt
het
axpay
erunderanyot
her
t
axlaw;
c) subjecttosub-art
icl
e(2)ofthisArti
cleandonapplicati
onby
thetaxpayerbynot i
cei
nwr i
ti
ng,thenrefundtheremainder
,if
any,tot het axpayerwit
hin 90 daysoft hedatethatthe
taxpayerfil
edthetaxdecl
arati
onforthey eart
owhicht het
ax
credit
srelate.
2/ Withthewri
ttenagreementofthet
axpayeranamountr ef
err
edtoin
sub-ar
ti
cl
e( 1)(
c)oft hisArt
icl
emaybecar ri
ed forwardforthe
paymentofanyfuturetaxl
i
abil
it
yofthet
axpayerunderanytaxl
aw.
3/ Ift
heAut horit
yfai
lst
opayar efundtoataxpayerasrequi
redunder
sub-
ar t
icl
e( 1)(
c)ofthisArt
icl
e,thetaxpayershal
lbeent i
tl
edt o
i
nterestfort heperi
od commencing fr
om t heend oftheninety
peri
odunt i
ltheref
undispai
d.
4/ Therateofinter
estundersub-
art
icl
e(3)ofthi
sAr
ti
cleshal
lbethe
hi
ghestcommer ci
all
endingrat
ethatpr
evai
ledi
nEt
hiopi
aduri
ngthe
quart
erbeforethecommencementoft heperi
odspeci
fi
edinsub-
art
icl
e(3)ofthi
sArti
cle.
50. Ref
undofOv
erpai
dTax
1/ Subjectto sub-ar
ticle( 2)oft hi
s Articl
e,when a taxpayerhas
overpai
dtaxunderat axlaw( otherthanasspecif
iedinArticl
e49of
thi
sPr ocl
amation)
,t het axpayermayappl yt
otheAut horit
y,int
he
approvedfor
m,f orar efundoft heov erpaidt
axwithi
n3y earsaf
ter
thedateonwhicht het axwaspai d.
2/ Thi
sArt
icl
eappl
i
esonl
ywhenar ef
undoftaxdoesnotr
equi
ret
he
Aut
hor
it
ytomakeanamendedassessment
.
3/ TheAut hor
ityshal
lser
v enot
ice,i
nwr i
ti
ng,t
oat axpayerofthe
deci
si
ononanappl i
cat
ionbythetaxpay
erundersub-
art
icl
e(1)of
thi
sArt
icle.
4/ Whenat axpayerhasmadeanappl icat
ionundersub-ar ti
cle(1)of
thi
sAr ti
cleand theAut hori
tyissati
sfi
ed thatthet axpay erhas
overpai
dtaxundert hetaxlaw,t
heAuthori
tyshallappl
yt heamount
oftheoverpaymentinthefoll
owi
ngorder:
a) fi
rst
,inpaymentofanyothertax(ot
hert
hanwi
thhol
dingt
ax)
owingbythetaxpay
erunderthetaxl
aw;
b) t
heninpay
mentoft
axowi
ngbyt
het
axpay
erunderanyot
her
t
axlaw;
c) subj
ectt o sub-art
icl
e( 5)oft his Art
icl
e,then ref
und the
remainder,ifany,t
ot hetaxpayerwi t
hin45day sofmaki ng
thedeterminati
onthatthetaxpayeri
sent i
tl
edtotherefund.
5/ Withthewri
ttenagreementofthet
axpayeranamountr ef
err
edtoin
sub-ar
ti
cl
e( 4)(
c)oft hisArt
icl
emaybecar ri
ed forwardforthe
paymentofanyfuturetaxl
i
abil
it
yofthet
axpayerunderanytaxl
aw.
38
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 6/ IftheAut
horit
yhasr ef
undedt axunderthi
sAr t
icletoataxpay
erin
err
or,t
hetaxpayershal
l,onnoticeofdemandbyt heAut
horit
y,r
epay
theamounterroneousl
yrefundedbythedatespecifi
edi
nthenoti
ce.
7/ I
far ef
undhasbeener r
oneousl
ypaidduet oanerrormadebyt he
taxpayeri
nclaimingt heref
und,thetaxpayershal
lbeliabl
etopay
l
atepay mentinterestattheratespecifi
edinAr t
icl
e37(2)ofthis
Proclamat
ioncomput edfortheperi
odcommenci ngonthedatethat
ther ef
undwaser roneouslypai
dandendi ngont hedatethatthe
refundwasrepaid.
8/ Anamountofr efundthatataxpayerisr
equir
edtorepayundersub-
art
icle(
7)ofthi
sAr t
icl
eshal
lbetreatedastaxpay
ablebyataxpayer
forthepur
posesoft hi
sProclamati
on.

51. Rel
iefi
nCasesofSer
iousHar
dshi
p
1/ Thi
sAr
ti
cl
eappl
i
esi
ftheBur
eau’
sHeadi
ssat
isf
iedt
hat
:
a) thepaymentoft hefullamountoftaxowingbyataxpayerwil
l
causeserioushardshipt ot
hetaxpayerduetonatur
alcause,
orsuperveningcalami t
yordisast
er,orincasesofpersonal
hardshi
pnotat tri
butabletothenegli
genceoranyfail
ureon
thepartofthetaxpayer;or
b) owingtothedeathofat axpayer,t
hepaymentoft heful
l
amountoft axowingbyt hedeceasedtaxpayerwi
llcause
ser
ioushar
dshipt
ot hedependentsoft
hedeceasedt
axpayer
.
2/ Subjecttosub-ar
ti
cle(3)ofthisArti
cle,i
fthisArti
cleappli
es,t
he
Bureau’
sHeadmayr el
easethet axpayerort heexecutorofthe
estateofadeceasedtaxpay
erwhollyorinpartfrom paymentoft
he
taxdueandanyl atepaymentinter
estpayabl
ei nrespectofthet
ax
due.
3/ Therel
ieftobegrant
edt oataxpayerpur
suantt
osubarti
cle(
1)of
thi
sart
icl
eshallbewit
hinthel
imit
slai
ddownbytheregul
ati
ontobe
i
ssuedbytheexecuti
vecounci
l.
4/ Ifadeci si
onoft heBur eau’sHeadt or eleaseat axpayerorthe
executoroftheestateofadeceasedt axpay erf
rom taxisbasedon
fr
audulentormi sl
eadinginf
ormation,t
het axl i
abi
li
tyrel
easedshall
ber ei
nstat
edandt hi
sProclamati
onshal lapplyasi fthetaxpay
er
wasnev errel
easedf r
om t
heliabi
l
itytopaythet ax.
5/ TheBureau’
sHeadshal lmaintainapubli
crecordofeachamountof
taxandint
erestreleasedundert hi
sArt
icl
etogetherwi
ththereasons
ther
eofandther ecordoftaxandi nter
estrel
easedshallber
eported
totheRegi
onal AuditorGeneralsemiannuall
y.

PARTNI
NE
TAXDI
SPUTES

39
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
52. St
atementofReasons
WhentheAuthori
tyhasref
usedanapplicat
ionmadebyapersonundera
t
axlaw,thenoti
ceofref
usalshal
lincl
udeast at
ementofr
easonsf
orthe
r
efusal
.

53. Fi
nal
it
yofTaxandAppeal
abl
eDeci
sions
1/ Excepti
npr
oceedi
ngsundert
hisPar
t:
a) ataxorappealabl
edeci
sionshallbef
inalandconcl
usi
ve,and
cannotbedisputedi
ntheCommi ssi
onoraCour t,ori
nany
otherpr
oceedi
ngsonanygr oundwhatsoever
;
b) the production ofa not i
ce ofa tax assessmentora
deter
mi nati
on,oradocumentcer t
if
iedbytheAut hor
it
yasa
copyofanot iceofat axassessmentoradet erminati
onshal
l
beconcl usi
veev i
denceoft heduemakingoft heassessment
oradet erminationandt hattheamountandpar ti
cular
softhe
assessmentoradet er
mi nati
onar
ecorrect
;and
c) i
nt he case ofa self-
assessment,t
he producti
on oft he
ori
ginalsel
f-
assessmentdeclar
ati
onoradocumentcer t
if
ied
byt he Aut
hori
tyas a copyofsuch decl ar
ation shal
lbe
conclusi
veevi
denceofthecontent
softhedeclar
ati
on.
2/ When the Authori
tyser ves a not
ice ofa taxassessmentora
deter
minati
ononat axpayerelect
ronical
ly
,ther efer
encei nsub-
art
icl
e(1)(
b)ofthisArticl
etoacopyoft henoti
ceofassessmentor
deter
minati
on incl
udes a documentcer t
ifi
ed by the Aut hor
it
y
i
denti
fyi
ng the assessmentordet erminat
ion and specif
ying t
he
detai
l
s of the electroni
ct ransmissi
on of t he assessment or
deter
minati
on.
3/ When a t axpayer has f il
ed a sel f-
assessment declarat
ion
el
ectroni
call
y,therefer
encei nsub-ar
ti
cle(1)(
c)ofthi
sAr t
icletoa
copy oft he declar
ati
on includes a documentcerti
fi
ed by t he
Authori
tyi
dentify
ingthedeclarat
ionandspecif
yingt
hedetai
lsoft he
el
ectroni
ctransmissi
onofthedecl ar
ati
on.
4/ I
nt hi
s Ar t
icle,“ deter
mi nati
on”means a decision r
eferr
ed toi n
par
agraphs( b) ,
(c),
(d),(
f),(g)or(
h)ofthedefi
nit
ionof“taxdeci
sion”
i
nsub-art
icl
e( 34)ofAr t
icle2ofthisPr
oclamati
on.

54. Not
iceofObj
ect
iont
oaTaxDeci
sion
1/ At axpayerdissati
sfi
edwithat axdecisionmayfi
leanoticeof
obj
ectiontothedecisi
on,i
nwr i
ti
ng,wi
ththeAut
hor
it
ywit
hin21days
aft
erserviceofthenoti
ceofthedeci
sion.
40
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 2/ Whent het axdecisi
onobject
edt oisanamendedassessment,a
taxpayer’
sr i
ghtto obj
ecttot heamended assessmentshal
lbe
l
imi t
edt othealter
ati
ons,r
educti
ons,
andaddi
tionsmadeinittothe
origi
nalassessment .
3/ Anoticeofobj ect
ionshal
lbet r
eat
edasv al
idl
yfi
ledbyataxpay
er
under sub-ar
ti
cle( 1) of t
his Ar
ti
cle only when t
he f
ollowi
ng
condi
tionsaresati
sfi
ed:
a) thenot i
ceofobj ectionstatespreci
sel
yt hegr
oundsoft he
taxpayer
’sobj
ectiont othetaxdecisi
on,t
heamendmentsthat
thetaxpayerbel
iev esarerequir
edt obemadetocorrectthe
decisi
on,andther easonsformakingthoseamendments;
b) whentheobj
ecti
onrel
atest
oat axassessment
,thetaxpay
er
haspaidanytaxdueunderthetaxassessmentthatisnot
di
sput
edbythetaxpay
erint
heobject
ion;and
c/ ifataxpay
erpref
erstopaythetaxassessedonpr
otest
,
aft
ert
het
axindi
sputei
sful
l
ypaid.
4/ Whent heAuthor
it
yconsider
st hatanot i
ceofobj ecti
onfi
l
edbya
taxpay
erhasnotbeenv al
idl
yfiled,theAut hor
it
yshal li
mmedi
atel
y
servewri
tt
ennoti
ceonthetaxpay erstat
ingthefol
lowing:
a) t
her
easonswhyt
heobj
ect
ionhasnotbeenv
ali
dlyf
il
ed;
and
b) t
hattheobject
ionwi
l
llapseunl
essav
ali
dobj
ect
ioni
sfi
l
edby
t
helaterof
:
(
1) 21day sfrom t
hedat
eofservi
ceoft henoti
ceoft
he
taxdeci
siontowhi
chtheobj
ect
ionr
elates;
or
(
2) 10daysfrom thedat
eofser
viceoft
henot
iceunder
thi
ssub-
arti
cle.
5/ TheAuthor
it
yshallservewr
it
tennoti
ceonthetaxpayerwhenan
obj
ecti
onshallbetreat
edaslapsedundersub-
art
icl
e(4)ofthi
s
Art
icl
e.
6/ Ataxpayermayapply,inwri
ti
ngandbeforet
heendoftheobj
ect
ion
per
iod in sub-
art
icl
e( 1)ofthi
s Art
icl
e,tothe Aut
hor
it
yforan
ext
ensionoftimetofil
eanoti
ceofobj
ecti
on.
7/ Whenanappl icat
ionhasbeenmadeundersub- ar
ti
cle(6)ofthis
Art
icl
e,t
heAut hor
it
ymayal l
owanextensi
onofti
meforamaxi mum
of10day sfr
om theendoft heobj
ect
ionper
iodi
nsub-ar
ticl
e(1)of
thi
sArti
clewhensatisf
iedt
hat:
a) owing t o absence f r
om Et hiopi
a, si
ckness, or other
reasonablecause,thetaxpayerwaspr event
edf r
om lodging
thenot i
ceofobj ecti
onwi thi
nt heperiodspecif
iedinsub-
arti
cle(1)or(
4)ofthisArti
cle;
and
b) t
herehasbeennounreasonabl
edelayonthepar
toft
he
t
axpay
eri
nlodgi
ngt
henoti
ceofobject
ion.

41
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
55. Maki
ngObj
ect
ionDeci
sions
1/ TheAut hori
tyshallestabl
ishareview depar
tmentasaper manent
offi
ce withi
nthe Aut hori
tyto pr
ov i
de an i
ndependentrevi
ew of
object
ionsv al
i
dlyf i
led underArt
icle54oft hi
sPr ocl
amati
onand
maker ecommendat ionstot heAuthori
tyast othedecisi
ontobe
takenonanobj ect
ion.
2/ TheAut hori
tyshallissueaDi r
ecti
vespecifyi
ngtheproceduresf
or
revi
ewinganobj ecti
oni ncl
udinghearings,andthebasisformaki
ng
recommendat i
ons t o t he Authori
ty and the decision maki
ng
procedure.
3/ I
f ,i
n consideri
ng an objecti
on t
oat axassessment,therevi
ew
departmentisofthev iew thatt
heamountoftaxassessedshould
be increased,the r
ev iew depart
mentshallrecommend tothe
Authori
tythatthetaxassessmentber ef
err
edtot het
axoffi
cerfor
reconsi
derati
on.
4/ Aft
er hav i
ng regard to the r ecommendati
ons of the revi
ew
department,the Author
it
y shal lmake a decisi
on t
o allow the
objecti
oninwholeorpart,ordisal
lowit
,andtheAuthor
it
y’sdeci
sion
shallberef
err
edtoasan“ objecti
ondecisi
on”
.
5/ TheAuthori
tyshal
lserv
enoti
ce,inwri
ti
ng,ofanobj
ecti
ondecisi
on
onthetaxpayerandtakeal
lstepsnecessar
ytogiveeff
ecttothe
deci
si
on,incl
udi
ng,i
nthecaseofanobjecti
ontoataxassessment,
themakingofanamendedassessment
.
6/ A not
ice ofan objecti
on decisi
on shallcont
ain a statementof
f
indi
ngsont hematerialfact
s,thereasonsfort
hedeci sionandthe
r
ightt
oappealtotheCommi ssi
on.
7/ Whent heAuthori
tyhasnotmadeanobj ect
iondeci
sionwithin180
daysfrom thedatethatthetaxpay
erf i
l
ednot i
ceoft heobjecti
on,
thetaxpayermayappealt otheTaxAppealCommi ssionwithin30
daysaftert
heendoft he180daysperi
od.

56. Appeal
toTaxAppealCommi
ssi
on
1/ Ataxpay
erdi
ssat
isfi
edwithanappeal
abl
edeci
sionmayf i
leanot
ice
ofappealwi
ththeTaxAppealCommi ssi
on in accor
dancewith
Ar
ticl
e87oft
hisProclamat
ion.
2/ Anot iceofappealtot heTaxAppealCommi ssioninrel
ati
ontoan
objectiont
oat axassessmentshallbetreat
edasv al
i
dlyfi
ledbya
taxpayeronlyi
fthetaxpayerhaspai
dtotheAut hor
it
y50%oft het
ax
i
ndi sputeunderthetaxassessment
.
3/ Thereferenceto“taxi
ndisput
e”i
nsub-
arti
cle(
2)ofthi
sAr
ti
cleshal
l
notincludepenalt
yandlatepaymenti
nter
estpayabl
einr
espectof
thedisputedtax.
4/ TheTaxAppealCommi
ssi
onmayi
ssueaDi
rect
ivepr
ovi
dingf
or

42
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 appl
icat
ionsforanext
ensionoft
imet
ofi
l
eanot
iceofappealunder
sub-
arti
cle(
1)ofthi
sArti
cle.

57. Appeal
tot
heHi
ghCour
t
1/ Apartyt
oapr oceedi
ngbefor
et heCommissionwhoisdissati
sfi
ed
wit
hthedeci
sionoftheCommissionmay,wi
thin30daysaft
erbeing
ser
vedwit
hnot i
ceofthedeci
sion,f
il
eanoti
ceofappealt
ot heHigh
Court
.
2/ TheHi ghCour
tmay ,onanapplicati
oninwr iti
ngbyapar t
ytoa
proceedi
ngbef
oretheTaxAppealCommi ssion,ext
endt
het i
mefor
l
odginganoti
ceofappeal
undersub-art
icl
e(1)ofthi
sArt
icl
e.
3/ Anot i
ceofappealtotheHighCourtbyataxpayerinrelati
ont
oan
objecti
ontoataxassessmentshal
lbetr
eat
edasv al
idl
yf i
l
edonl
yif
the taxpay
erhas paid 75% oft he t
ax in dispute underthe
assessment.
4/ AnappealtotheHighCour
tshal
lbemadeonaquest
ionoflawonly
,
andthenoti
ceofappealshal
lst
atet
hequest
ionofl
awt hatwi
llbe
rai
sedontheappeal.
5/ TheHi
ghCour
tshal
lheart
heappeal
andmay
:
a) deci
det
oaf
fi
rmt
hedeci
sionoft
heCommi
ssi
on;
b) deci
det
osetasi
det
hedeci
sionoft
heCommi
ssi
onand:
(
1) makeadeci
sioni
nsubst
it
uti
onoft
hedeci
sionoft
he
Commi
ssi
on;or
(
2) r
emitthedecisi
ont
ot heCommi ssi
onorAuthori
tyf
or
r
econsi
derat
ioninaccordancewiththedi
rect
ionsof
t
heCourt;
c) deci
det
odi
smi
sst
heappeal
;or
d) makeanyot
herdeci
siont
hecour
tthi
nksappr
opr
iat
e.
6/ Ther eferencet o“ taxindisput
e”insub-ar
ti
cle(3)oft hi
sArti
cle
meanst het axdet ermi
nedbyt heTaxAppealCommi ssiontobe
payablethati sdisputedbythetaxpayeri
nthenoticeofappeal
,but
does noti ncl
ude penaltyand late pay
menti nt
erestpayabl
ei n
respectoft hedisputedtax.

58. Appeal
tot
heSupr
emeCour
t
1/ Apar tyt
oapr oceedi
ngbeforetheHighCourtwhoi
sdissati
sfi
ed
wit
ht hedeci
sionoft heHighCourtmay,wi
thi
n30daysafterbei
ng
ser
vedwi thnot i
ceoft hedeci
sion,f
il
eanoticeofappealtothe
SupremeCourt.

2/ TheSupremeCourtmay
,onanappli
cat
ioni
nwri
ti
ngbyapar
tytoa
proceedi
ngbef
oretheHighCour
t,ext
endtheti
meforl
odginga

43
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 not
iceofappeal
undersub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cle.

59. Bur
denofPr
oof
Inanyproceedi
ngunderthi
sParti
nrelat
iont
oat axdecisi
on,t
hebur
den
shal
lbeont het
axpay
ertoprov
ethatt
hetaxdeci
sionisincorr
ect
.

60. I
mpl
ement
ati
onofDeci
sionofCommi
ssi
onorCour
t
1/ TheAut hor
it
yshall
,wit
hin30daysaft
erbeingser v
edwithnoti
ceof
thedecisi
onoftheTaxAppealCommission,HighCourt,
orSupreme
Court
, t
akesuchacti
on,incl
udi
ngser
vingthetaxpayerwit
hnoti
ceof
an amended assessment,asisnecessaryt o gi
veef f
ecttothe
deci
sion.
2/ Thet i
meli
mitinArt
icl
e28ofthi
sProcl
amat
ionforamendi
ngatax
assessmentshal
lnotappl
ytoanamendmentt ogiveeff
ectt
oa
decisi
onoft
heTaxAppealCommissi
onoraCour
t.

PARTTEN
I
NFORMATI
ONCOLLECTI
ONANDENFORCEMENT
61. TaxCl
ear
ance
1/ Ataxpayermayapplytot
heAut
hor
it
y,i
ntheappr
ovedf
orm,
forat
ax
cl
earancecer
ti
fi
cate.
2/ TheAut hor
it
yshallissueat axclear
ancecer t
if
icatetoat axpayer
wit
hin14day softhetaxpayerfi
li
nganapplicat
ionundersub-arti
cle
(1)oft hi
sAr t
icl
ei fsati
sfi
ed thatthe t
axpay erhasf ul
fi
ll
ed its
obli
gat
ionst opaytaxundert het axlawsasdet er
minedundera
Dir
ecti
veissuedbytheAuthorit
y.
3/ I
fat axpayerappl yi
ngundersub- art
icl
e( 1)oft hi
sAr t
iclewasnot
r
egist
eredf ortaxfortheprecedingyearory ears,t
heAut hori
tyshall
i
ssueat axclearancecert
if
icatetothetaxpayerwi t
hin14day softhe
t
axpayer lodging the applicat
ion stati
ng t hat the taxpayer i
s
r
egist
eredwi ththeAuthori
ty.
4/ NoMi ni
stry,Muni
cipal
it
y,Depar t
mentorOf f
iceoftheFeder alora
Stat
eGov ernment,orotherGov ernmentbodyshallissueorr enew
anylicencet oataxpayer ,oral
low thetaxpayert
opar ti
cipateina
publi
ct ender,unless the taxpayer pr
oduces a t ax clearance
cert
if
icate.
5/ IftheAut hori
tyr
efusestoi ssueat axpayerwithataxcl ear
ance
certi
fi
cate,t
heAuthori
tyshallpr
ovidet hetaxpay
erwit
hnoticeofthe
decisi
onwi t
hin14daysoft hetaxpayerlodginganappl
icat
ionunder
sub-art
icl
e(1)oft
hisArti
cle.

44
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
62. Fi
li
ngofMemor
andum andAr
ti
clesofAssoci
ati
on
1/ Abodyshal lfi
l
ewi ththeAut hori
tyacopyoft hememorandum of
associ
ation,arti
clesofassociati
on,stat
ute,par
tner
shi
pagreement
,
orotherdocumentoff ormationorr egi
str
ati
onwithi
n30daysofthe
dateofregistr
ati
onofthebody .
2/ Abodyshallnoti
fytheAut
hori
ty,i
nwri
ti
ng,ofanychangemadetoa
documentrefer
redtoinsub-
art
icl
e(1)oft
hisArti
clewit
hin30day
s
ofthechangebeingmade.

63. Publ
icAudi
tor
s
1/ Audit
orsshal
lfi
l
ewi t
ht heAut
hor
it
ytheauditrepor
toftheircl
i
ents
withi
nthr
eemont hsfrom t
hedateofpr
ovidingthereporttothei
r
cl
ient.
2/ Ifanauditorf
ail
stocompl ywithsub-art
icl
e(1)oft hi
sAr t
icl
e,the
Authori
tyshal
lnoti
fytheAccounti
ngandAudi t
ingBoardofEt hi
opia
orInsti
tut
eofCerti
fi
edPubli
cAccount antsofEthi
opiaofthefail
ure
andmayr equestt
heBoardort heInst
itut
etowi t
hdrawtheauditor’
s
l
icence.
3/ Inthis Ar
ti
cle,“audi
tor
”means a cer
tif
ied audi
torand a publ
i
c
audi
torasdefinedundert
heFi
nanci
alReport
ingProcl
amati
on.

64. Not
if
icat
ionofSer
vicesCont
ractwi
thNon-
resi
dent
1/ Apersonwhoentersi
ntoanEthiopiansourceservi
cescont
ractwit
h
anon-r
esi
dentshal
lnoti
fytheAuthori
ty,i
ntheapprovedfor
m, wi
thi
n
30 days ofthe ear
li
eroft he signing ofthe contr
actort he
commencementofperfor
manceundert hecontract
.
2/ InthisArt
icl
e,“
Ethiopi
ansourceser
vicescontr
act”meansacontract
(otherthan an empl oy
mentcontract)underwhi ch t
he pri
mar y
purposeistheper for
manceofservices,whetherornotgoodsar e
alsoprovi
ded,whichservi
cesgiv
eri
set oEthi
opiansour
ceincome.
65. Not
icet
oObt
ainI
nfor
mat
ionorEv
idence
1/ Forthepur
posesofadmini
ster
inganytaxlaw,theAuthor
it
ymay ,by
noti
ceinwri
ti
ng,r
equi
reanypersonwhetherornotl
iablef
ortax:
a) tofurni
sh,by t he t
ime specif
ied i
nt he noti
ce,such
i
nfor
mationrel
atingtotheperson’
soranyotherper
son’
stax
af
fai
rsasspeci
fiedinthenoti
ce;
b) topresenthi
mselfattheti
meandpl acedesi
gnat
edinthe
not
icetogiveevi
denceconcer
ningtheperson’
soranyot
her
per
son’staxaf
fai
rsasspeci
fi
edinthenoti
ce;
c) t
oproduce,bythet
imespeci
fi
edinthenotice,al
ldocuments
i
ntheperson’
scust
odyorundertheperson’scontr
olrel
ati
ng
t
otheperson’
soranyotherper
son’staxaffai
rsasspecifi
ed
i
nthenoti
ce.

45
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 2/ When a noti
ce undersub-
arti
cle(1)oft hi
sArti
clerequi
resthe
product
ionofadocument,i
tshal lbesuf
fi
cienti
fthedocumentis
descri
bedint
henoticewi
threasonabl
ecert
aint
y.
3/ Thi
sAr
ti
cl
eshal
lhav
eef
fectdespi
te:
a) anylawrel
ati
ngtopri
vi
legeorthepubli
cint
erestwit
hrespect
tot he gi
vi
ng of i
nformati
on ort he product
ion of any
documents(i
ncl
udi
nginelect
roni
cformat);
or
b) anycont
ract
ual
dut
yofconf
ident
ial
i
ty.
66. Powert
oEnt
erandSear
ch
1/ Fort
hepur
posesofadmi
nist
eri
nganyt
axl
aw,
theAut
hor
it
y:
a) shall
have,atall
timesandwi
thoutnot
ice,
ful
landf
reeaccess
tothefol
lowing:
(
1) anypr
emi
ses,
place,
goods,
orpr
oper
ty;
(
2) anydocument
;
(
3) anydat
ast
oragedev
ice;
b) maymakeanext r
actorcopyofanydocument
,incl
udi
ngi n
el
ectr
onicfor
mat,t o whi
ch access i
s obt
ained under
par
agraph(
a)oft
hissub-
art
icl
e;
c) maysei zeanydocumentt hat
,intheopi ni
onoft heAuthori
ty,
affor
dsev i
dencet hatmaybemat eri
alindeter
mi ni
ngthetax
l
iabil
ityofataxpayerandmayretainthedocumentf oraslong
as t he document may be r equired for deter
mining a
taxpayer’
staxliabi
li
tyorf
oranypr oceedi
ngunderat axlaw;
and
d) may ,ifahardcopyorcopyonadat astor
agemedi aof
i
nformati
onst or
edonadat ast
oragedevi
ceisnotprov
ided,
seizeandret
ainthedevi
cef
oraslongasi
snecessar
ytocopy
theinf
ormati
onrequir
ed.
2/ Thepowersi
nsub-art
icl
e(1)oft
hisArti
clemaybeexer
cisedonl
yby
theDi
rect
orGeneralorat axoff
icerspeci
fi
cal
l
yauthor
isedbythe
Dir
ect
or-
Gener
altoexerci
sesuchpowers.
3/ At axoff
icershallnotent
erorr emai nonanypr emisesorplaceif
,
uponrequestbytheownerorl awfuloccupier
,theoffi
ceri
sunableto
producetheDirectorGeneral
’
swr i
tt
enaut hor
isati
onpermitti
ngthe
offi
cert
oexercisepowersundersub- art
icl
e(1)ofthi
sAr t
icl
e.
4/ Theownerorl awfuloccupierofthepremi
sesorpl acetowhi chan
exerciseofpowerundersub- ar
ti
cle(1)ofthisArti
clerel
atesshall
provide al
lreasonablef aci
li
ti
esand assistance t
ot he Author
it
y
i
ncluding:
(
a) answer
ingquest
ions,ei
theroral
l
yorinwr i
ti
ng,r
elat
ingt
oany
documentonthepremisesoratt hepl
ace,whet
heronadata
stor
agedevi
ceorotherwise;
or
46
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 (
b) prov
idi
ng access t
o decr
ypt
ion i
nfor
mation necessaryt
o
decr
yptdat
at owhi
chaccessi
ssoughtunderthi
sAr t
icl
e.
5/ Aper sonwhosedocumentordat ast
oragedevi
cehasbeenseized
undersub-arti
cle(
1)ofthisArti
clemayexamineitandmakecopies,
i
ncludingelectr
oni
ccopiesofdocument sonadat astor
agedevice,
athisownexpense,dur ingnormaloffi
cehoursandonsucht er
ms
andconditi
onsast heAuthori
tymayspecify
.
6/ TheDi rector
-Gener
alorat axoffi
cerauthor
isedbyt heDi
rect
or-
Generalshallsi
gnforanydocumentordat
astoragedev
icer
emoved
andretainedunderthi
sArt
icl
e.
7/ Thi
sAr
ti
cl
eshal
lhav
eef
fectdespi
te:
a) anyl aw r
elat
ing to pri
vi
lege ( i
ncl
uding legalprofessi
onal
pri
vi
lege)orthepubl icinterestwithr espectto accessto
premisesorpl aces,orthepr oduct
ion ofanypr opert
yor
document(i
ncludinginel
ectronicformat);or
b) anycont
ract
ual
dut
yofconf
ident
ial
i
ty.

67. I
mpl
ement
ati
onofMut
ual
Admi
nist
rat
iveAssi
stanceAgr
eement
s
1/ The Financi
alandEconomi cCooper ationmay ,onbehal fofthe
Government,enteri
nto,
amend,orter
mi nateamut ualadmini
str
ati
ve
assi
stanceagreementwithaf
oreigngov ernmentorgovernments.
2/ Ift
hereisanyconfl
ictbetweenthetermsofamut ualadmini
str
ati
ve
assi
stanceagreementhav i
nglegalef
fectinEthi
opiaandataxlaw,
themutualadmini
strat
iveassi
stanceagreementprev
ail
s.
3/ Ifataxtreatyormut ualadminist
rati
v eassistanceagr
eementhav i
ng
l
egalef f
ecti nEthiopiapr ovi
desf orexchangeofi nformation,or
reci
procalassist
ancei ntherecoveryoft axortheservi
ceofpr ocess,
theAuthorit
yshalluset hepowersav ail
ableunderthi
sPr ocl
amat i
on
oranyot herlaw tomeetEt hi
opia’sobl i
gati
onsundert hetreatyor
agreementont hebasi sthatar eferenceint hisProcl
amat ionor
otherl
aw:
a) t
o“ t
ax”
,incl
udesaf oreigntaxt o whi
cht heexchangeof
i
nfor
mati
onorreci
procalassi
stancerel
ates;
b) to“
unpaidt
ax”,i
ncl
udesanamountspecif
iedi
nparagr
aph(
a)
oft
hissub-
art
icl
ethathasnotbeenpai
dbytheduedat
e;
c) t
o“t
axpayer
”,i
ncludesaper
sonli
ableforanamountspeci
fi
ed
i
npar
agraph(a)ofthi
ssub-
art
icl
e;and
d) to“taxlaw”,i
ncl
udes t
he l
aw underwhich a f
orei
gn t
ax
speci
fi
edinpar
agr
aph(a)oft
hissub-
art
icl
eisi
mposed.
4/ I
nthi
sAr
ti
cle:
a) “i
nter
nati
onalagr
eement”meansanagreementbetweent
he
Government of Et
hiopi
a and a f
oreign gov
ernment or

47
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 gov
ernment
s;
b) “mut ualadmini
strati
veassi
st anceagreement ”meansat ax
i
nf ormati
on exchange agr eement or ot her int
ernat
ional
agr eementformut ualadmi
nistrat
iveassi
stanceinrel
ati
ont o
taxat i
onmatter
s;and
c) “t
axt reat
y”meansani
nter
nati
onalagr
eementrelat
ingt
othe
avoidanceofdoublet
axati
onandt heprevent
ionoff i
scal
evasion.

PARTELEVEN
ADVANCERULINGS
CHAPTERONE
PUBLI
CRULINGS
68. Bi
ndi
ngPubl
icRul
ings
1/ TheAuthori
tymaymakeapubli
crul
inginaccor
dancewi
thArt
icl
e
69ofthi
sProcl
amat
ionset
ti
ngouti
nter
pret
ati
onontheappl
i
cati
on
ofataxlaw.
2/ A publ
i
cr ul
i
ng made in accor
dance with Ar
ti
cle 69of t
his
Pr
ocl
amati
onshal
lbebi
ndi
ngontheAuthor
it
yunti
lwit
hdr
awn.
3/ Apubl
i
crul
i
ngshal
lnotbebi
ndi
ngonat
axpay
er.

69. Maki
ngaPubl
icRul
ing
1/ TheAut
horit
yshallmakeapubl
i
crul
i
ngbypubl
i
shi
ngt
hepubl
i
c
rul
i
ngontheoff
ici
alwebsi
te.
2/ Apubli
cr ul
ingsetbytheAut
hori
tyshal
lst
atethati
tisapubli
crul
i
ng
andshallhaveaheadingspeci
fyi
ngthesubjectmatt
eroftherul
i
ng
bywhichitcanbeidenti
fi
edandanident
if
icat
ionnumber.
3/ Apublicrul
i
ngshal
lhaveef
fectfr
om thedatespeci
fi
edi
nthepubl
i
c
rul
i
ngor ,whennodat eisspecif
ied,fr
om thedatetherul
ingi
s
publi
shedontheof
fi
cial
websit
eoftheAuthori
ty.
4/ Apublicruli
ngsetsouttheAuthori
ty’
sopini
onontheapplicat
ionof
ataxlaw int heci
rcumstancesspeci
fiedinther
uli
ngandi snota
deci
si
onoft heAuthori
tyforthepurposesofthi
sPr ocl
amati
onor
anyotherlaw.

70. Wi
thdr
awal
ofaPubl
icRul
ing
1/ TheAut
hor
it
ymaywi
thdr
aw apubl
i
crul
i
ng,i
nwhol
eorpar
t,by
48
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 publi
shi
ngnoticeofthewit
hdr
awalont
heof f
ici
alwebsi
teoft
he
Authori
tyandt
hewit
hdrawal
shal
lhav
eef
fectf
rom t
helat
erof
:
a) t
hedat
especi
fi
edi
nthenot
iceofwi
thdr
awal
;or
b) the datethatthe not
ice ofwithdr
awaloft he r
uli
ng i
s
publ
ishedontheof
fi
cialwebsi
teoftheBur
eau.
2/ Whenl egisl
ati
oni spassed,ortheAuthori
tymakesanot herpubli
c
rul
i
ngt hatisinconsi
stentwit
hanexisti
ngpublicrul
ing,theexist
ing
publi
cr uli
ngshallbet reat
edaswi thdrawntot heext entoft he
i
nconsistency fr
om the date ofapplicat
ion ofthe inconsist
ent
l
egisl
ationorpublicr
uli
ng.
3/ Apubl
i
crul
i
ngt
hathasbeenwi
thdr
awn,
inwhol
eorpar
t:
a) shal
lconti
nuetoappl
ytoatransact
ioncommencedbef
ore
thepubl
i
cruli
ngwaswit
hdr
awn;and
b) shallnotappl
ytoat r
ansact
ioncommencedaftert
hepubl
i
c
rul
ing was withdr
awn tot he ext
ent t
hat t
he rul
i
ng i
s
wit
hdr awn.

CHAPTERTWO
PRI
VATERULI
NGS
71. Bi
ndi
ngPr
ivat
eRul
ings
1/ AtaxpayermayapplytotheAut hori
tyf
orapri
vat
erul
ingsetti
ngout
t
heAut hori
ty’
s posi
ti
onr egar
dingtheappl
i
cati
onofat axlaw t
oa
t
ransacti
onent er
edinto,orpr oposedtobeenter
edi nt
o,byt he
t
axpayer.
2/ Anappl
i
cat
ionundert
hisAr
ti
cleshal
lbei
nwr
it
ingand:
a) i
ncludefulldet
ail
soft
hetransacti
ontowhi
chtheappl
icat
ion
r
elates together wi
th all document
s rel
evant t
o t he
t
ransact
ion;
b) speci
fypr
eci
sel
ythequest
iononwhi
cht
her
uli
ngi
srequi
red;
and
c) gi
veaful
lstatementsett
ingouttheopini
onoft
hetaxpayer
astot
heappli
cati
onoftherel
evantt
axlawtot
hetr
ansact
ion.
3/ SubjecttoArt
icl
e72oft hi
sProclamati
on,theAut
hor
it
yshall
,wit
hin
60day sofr ecei
ptoft heappli
cati
onundert hi
sArti
cle,i
ssuea
pri
vateruli
ngonthequesti
ont
ot hetaxpayer.
4/ Ifthet axpayerhasmadeaf ullandtr
uedi scl
osureofallaspectsof
thet ransacti
onr el
evanttot hemakingofapr i
vater
uli
ngandt he
transactionhaspr oceededinal lmater
ialrespectsasdescribedin
thet axpay er
’sappli
cati
onf ortheprivateruli
ng,theprivat
er ul
ing
shallbebi ndi
ngont heBureauandt heAuthorit
y.
5/ Apr
ivat
erul
i
ngshal
lnotbebi
ndi
ngonat
axpay
er.
49
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 6/ Whenapr i
vaterul
i
ngisinconsi
stentwithapubl i
crul
ingthatisin
for
ceatthetimethatthepri
vat
er ul
ingismade,t hepri
vaterul
ing
shal
lhav
eprior
it
ytotheext
entoftheinconsi
stency.

72. Ref
usi
nganAppl
i
cat
ionf
oraPr
ivat
eRul
i
ng
1/ TheAuthor
it
ymayref
useanappli
cati
onbyat
axpay
erf
orapr
ivat
e
rul
i
ngifanyoft
hef
oll
owi
ngappl
ies:
a) theAuthori
ty,asthecasemay be,hasal r
eadydeci
dedthe
quest
ionthatist
hesubjectoft
heappl
icat
ioninthef
oll
owi
ng:
(
1) anot
iceofat
axassessmentser
vedont
het
axpay
er;

(
2) a publ
i
c rul
i
ng made under Ar
ti
cle 69of t
his
Pr
ocl
amati
ont
hati
sinf
orce;
(
3) a pr
ivat
er ul
i
ng publi
shed underAr
ti
cle 75oft
his
Pr
ocl
amat i
onthati
sinfor
ce.
b) t
heappli
cati
onrelatestoaquestionthatisthesubjectofa
t
axauditinr
elat
iont othet
axpayer,anobjecti
onfil
edbyt he
t
axpay
er,oranappl i
cat
ionbythetaxpayerunderArti
cle29of
t
hisPr
oclamati
onf oranamendmentt oaself-
assessment;
c) t
heappl
i
cat
ioni
sfr
ivol
ousorv
exat
ious;
d) thetransact
iontowhichtheapplicati
onrelat
eshasnotbeen
carr
iedoutandt herearereasonablegroundstobel
iev
ethat
thetransact
ionwil
lnotbecarri
edout ;
e) t
het axpay
erhasnotprovi
dedt heBur
eauwi
thsuf
fi
cient
i
nfor
mati
ontomakeapr
ivat
erul
ing;
f
) i
nt heopini
onoft heAut hori
ty,itwoul
dbeunreasonabl
et o
complywiththeapplicati
on,hav i
ngregar
dtotheresources
neededtocomplywi t
ht heapplicat
ionandanyot
hermatters
theBureauconsi
dersrelevant
;
g) themakingofther ul
i
ngi
nvol
vest
heappl
i
cat
ionofat
ax
avoi
dancepr
ovi
sion.
2/ TheAuthor
it
yshal
lser
vet
hetaxpayerwit
hawr i
tt
ennot i
ceofa
deci
si
ontoref
uset
omakeapr
ivat
eruli
ngundert
hisArt
icl
e.

73. Maki
ngaPr
ivat
eRul
ing
1/ TheAut hor
ityshallmakeapr i
vaterul
i
ngbyservi
ngwrit
tennot
iceof
thepriv
aterulingont hetaxpayerandther
uli
ngshal
lremaini
nf or
ce
fortheperiodspeci fi
edint heruli
ngor,i
fearl
i
er,wi
thdrawnunder
Arti
cle74oft hisProclamati
on.
2/ The Aut
hor
it
y may make a pr
ivat
erul
i
ng on t
he basi
s of
50
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 assumptionsaboutaf
utur
eev
entorot
hermat
terasconsi
der
ed
appropr
iate.
3/ A pri
vat
er ul
ingshal
lstatethati
tisapri
vat
erul
i
ng,setoutt
he
quest
ionrul
edon,andident
if
ythef
oll
owi
ng:
a) t
het
axpay
er;
b) t
het
axl
awr
elev
antt
othepr
ivat
erul
i
ng;
c) t
het
axper
iodt
owhi
cht
her
uli
ngappl
i
es;
d) t
het
ransact
iont
owhi
cht
her
uli
ngr
elat
es;
e) anyassumpt
ionsonwhi
cht
her
uli
ngi
sbased.
4/ A pri
vat
er ul
ingsetsoutt heAuthori
ty’
sopi
nionont hequest
ion
r
aisedintherul
ingappl
icat
ionandisnotadecisi
onoftheAut
horit
y
f
orthepurposesoftheProclamat
ionoranyot
herlaw.

74. Wi
thdr
awalofaPr
ivat
eRul
ing
1/ TheAuthor
it
ymay ,f
orr
easonablecause,wi
thdraw aprivat
erul
ing,
i
nwholeorpart,bywri
tt
ennoticeservedont hetaxpayerandthe
wit
hdr
awalshal
lhaveef
fectf
rom thedatespecif
iedinthenoti
ceof
wit
hdr
awal.
2/ Whenl egi
slati
oni spassed,ortheAut hor
itymakesapubl icruli
ng
thatisinconsistentwit
hanexi sti
ngprivat
er ul
i
ng,t hepri
vateruli
ng
shallbet reatedaswi thdrawnt otheextentoft heinconsist
ency
from thedat eofappli
cati
onoft heinconsi
stentlegisl
ati
onorpubl i
c
ruli
ng.
3/ Apr
ivat
erul
i
ngt
hathasbeenwi
thdr
awn:
a) shal
lcont
inue t
o appl
yt oatransact
ion ofthe t
axpay
er
commencedbefor
etherul
i
ngwaswithdr
awn; and
b) shal
lnotappl
ytoatr
ansact
ionoft
hetaxpayercommenced
aft
ertheruli
ngwaswit
hdrawntotheextenttherul
ingis
wit
hdrawn.

75. Not
if
icat
ionofPr
ivat
eRul
ings
1/ TheAut horit
yshallpubli
shapr i
vater
uli
ngmadeunderAr t
icl
e73of
thi
sProclamat i
onont heoffi
cialwebsi
teoftheAuthori
tyexceptt
hat
theidentityofthet axpayert owhom t her ul
i
ngrelatesandany
confi
dentialcommer ciali
nfor
mat i
onmentionedinther ul
ingshal
l
notbeindicatedinthepubli
cation.
2/ Subjecttosub-art
icle(3)ofthi
sAr ti
cle,anytaxpayermayrel
yupona
ruli
ngpubl i
shedundersub- arti
cle(1)oft hi
sAr ti
cleasastatement
binding on the Bur eau and the Aut hori
ty withrespecttot he
applicat
ionofther elevanttaxlaw tot hefactssetoutintherul
ing
andf orthetaxperiodcov er
edbyt her ul
ing.
51
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 3/ Whenapr iv
at er
uli
nghasbeenwit hdr
awninaccordancewithAr t
icl
e
74oft hisPr ocl
amation,theAut
hor i
tyshal
limmediatelypubli
sha
noticeofwi thdr
awalont heof
fi
cialwebsit
eoft heAuthori
tystati
ng
thatther ul
ingshallceasetobebi ndi
ngwi t
hef f
ectfrom thedate
determinedunderAr t
icl
e74ofthi
sPr ocl
amation.

CHAPTERTHREE
OTHERADVI
CEOFTHEMI
NISTRY
76. Ot
herAdv
icePr
ovi
dedbyt
heAut
hor
it
y
Nopublicat
ionorotheradv
ice(oralori
nwri
ti
ng)provi
dedbyt
heAuthori
ty
shallbebindi
ngont heAut hor
it
yexceptapubli
cr ul
i
ngorpri
vat
er ul
i
ng
bindi
ngunderthi
sPart.

PARTTWELVE
COMMUNI
CATI
ONS,
FORMS,
ANDNOTI
CES
77. Wor
kingLanguages
Worki
ngLanguagesoftheRegionshallbetheof f
ici
all
anguagesoft
hetax
l
aws;andtheAut hor
itymayr ef
usetor ecogniseanycommuni cat
ionor
documentt
hatisnotconduct
edinoff
icial
languages.
78. For
msandNot
ice
1/ Forms,not i
ces,tax declarations,statements,t ables,and other
document sapprov
edorpubl i
shedbyt heAut hori
tymaybei nsuch
form astheAuthori
tydetermi nesf ortheef
ficientadmi ni
str
ationof
thetaxlawsand,exceptasr equi r
edunderat axl aw,publ
ishingof
suchdocument sontheof fi
cialwebsi t
eoftheAut hori
tyshallnotbe
requi
red.
2/ TheAuthorit
yshallmakethedocumentsrefer
redtoinsub-art
icle(
1)
ofthi
sAr t
icl
eav ail
abl
etothepubli
catoffi
cesoft heAut hor
ityand
atanyotherlocat
ions,
orbymail,
elect
roni
call
y,orsuchothermeans,
astheAuthorit
ymaydet er
mine.
79. Appr
ovedFor
m
1/ Ataxdeclar
ati
on,appli
cat
ion,noti
ce,st
atement
,orot
herdocument
shal
lbetr
eatedasfil
edbyat axpayeri
ntheappr
ovedf
orm whenthe
document
:
a) i
si nthefor
m appr
ovedbyt
heAut
hor
it
yfort
hatt
ypeof
document
;
b) contai
nsthei
nfor
mati
on( i
ncl
udi
nganyat
tacheddocument
s)
asrequir
edbyt
hefor
m; and
c) i
ssi
gnedasr
equi
redbyt
hef
orm.
2/ TheAut
hor
it
yshal
limmedi
atel
ynot
if
yat
axpay
er,i
nwr
it
ing,whena
52
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 t
axdecl
arat
ion,appl
icat
ion,not
ice,stat
ement
,orot
herdocument
f
il
edbyt
heper soni
snotintheapprovedfor
m.
3/ TheAut horit
ymaydeci detoacceptadocumentthatisnotfi
ledin
theappr ovedformift hedocumenthasbeenfil
edi naf or
mt hat
contai
ns substanti
all
yt he i
nfor
mati
on r
equi
red bythe approved
for
mf ort hedocument.
80. MannerofFi
li
ngDocument
swi
tht
heAut
hor
it
y
1/ At axpayerrequi
red bytheAut hori
tyunderAr t
icle82(2)oft hi
s
Proclamati
ontofi
leat axdecl
arati
on,appli
cat
ion,noti
ce,st
atement,
orot herdocumentwi ththe Authori
tyelectr
onical
lyshalldo so
unlessauthori
sedbyt heAuthorit
ybynot iceinwr i
ti
ngt ofil
ethe
documentinaccordancewithsub-ar
ti
cle(2)ofthi
sArticl
e.
2/ Whensub-art
icl
e(1)ofthi
sAr t
icl
edoesnotapplyt
oat axpay
er,t
he
taxpay
ershal
lfi
leataxdecl
arati
on,appl
i
cat
ion,
noti
ce,stat
ement,or
otherdocumentwiththeAut hori
tyunderat axlaw bypersonal
deli
ver
yornormalpost.

81. Ser
viceofNot
ices
1/ Anot i
ceorotherdocumentissued,ser
ved,
orgi
venbyt
heAut
hor
it
y
underataxlaw toat axpay
ershallbecommunicat
edi
nwri
ti
ngas
fol
lows:
a) bydel i
veri
ngitpersonall
ytothetaxpayerort
het
axpay er
’st
ax
representati
veorlicensedtaxagent,or,i
fnopersoncanbe
foundt oacceptser vi
ce,byaff
ixi
ngt henoti
cet
ot hedooror
otherav ail
ablepartoft hetaxpayer’
splaceofbusinessor
resi
dencei nEthi
opia;
b) bysendi
ngitbyregi
ster
edposttothet
axpayer
’susualorl
ast
knownplaceofbusi
nessorr
esidencei
nEthi
opia;
c) bytransmitt
ingittot
hetaxpayerel
ect
roni
cal
l
yinaccor
dance
wit
hAr ti
cle82(3)oft
hisPr
oclamati
on.
2/ Whennoneoft hemethodsofser vi
cespecifi
edinsub-art
icle(1)of
thi
sArti
cleareeff
ect
ive,ser
vicemaybedi schargedbypublicat
ionin
anynewspaperi nwhichcour tnot
icesmaybeadv ert
isedwi t
ht he
costofpubl
icat
ionchargedtot het
axpay
er.
3/ Theval
idi
tyofserv
iceofanoti
ceorotherdocumentunderat
axl
aw
shal
lnotbechal l
enged af
terthenoticeordocumenthasbeen
whol
lyorpart
lycompli
edwit
h.

82. Appl
icat
ionofEl
ect
roni
cTaxSy
stem
1/ Despit
eanyotherpr ov
isi
onsofthi
sPr oclamat
ion,t
heAuthor
it
ymay
authori
sethefol
lowingtobedoneelectroni
cal
lythr
oughacomput
er
system ormobil
eelectr
oni
cdevi
ce:

53
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 a) thelodgi
ngofanappl
i
cat
ionf
orr
egi
str
ati
onorf
oraTI
N
underataxl
aw;
b) t
hefi
li
ngofat
axdecl
arat
ionorot
herdocumentunderat
ax
l
aw;
c) t
hepay
mentoft
axorot
heramount
sunderat
axl
aw;
d) t
hepay
mentofar
efundunderat
axl
aw;
e) t
heser
viceofanydocument
sbyt
heAut
hor
it
y;
f
) the doi
ng ofany ot
heractorthi
ng t
hati
srequi
red or
permit
tedt
obedoneunderat
axl
aw.
2/ Subjecttosub-art
icl
e( 4)ofthi
sAr t
icle,
theAut
hor
it
ymaydi rectt
hat
ataxpay ershalldoany thi
ngreferredtoinsub-
art
icle(1)ofthis
Art
icle el
ectr
onicall
yt hrough t
he use ofa comput ersystem or
mobi l
eelect
ronicdevice.
3/ Subjectt
o sub-ar
ti
cle(
4)oft his Arti
cle,t
he Authori
tymaydo
anythi
ngref
err
edt oinsub-
arti
cle(1)oft hi
sArti
cleelect
ronical
l
y
thr
oughtheuseofacomputersystem ormobil
eel
ectroni
cdevice.
4/ Sub-
arti
cles(
2)and(3)shallnotappl
ytoataxpay
erift
heAuthor
it
y
i
ssatisf
iedthatt
hetaxpayerdoesnothavethecapaci
tyt
orecei
ve
ormakecommuni cat
ionsorpaymentsel
ect
roni
cal
ly.
5/ At axpayerwhofil
esat axdecl
arat
ionandpaystaxelect
roni
call
y
under this Ar
ti
cle shal
lconti
nue to do so unl
ess other
wise
authori
sedbytheAuthori
ty.

83. DueDat
eforFi
li
ngaDocumentorPay
mentofTax
I
ftheduedat
efor
:
1/ fi
l
ing a t
ax decl
arat
ion,appl
i
cat
ion,not
ice,st
atement
,orot
her
document
;
2/ t
hepay
mentoft
ax;
or
3/ t
aki
nganyot
heract
ionunderat
axl
aw,
fal
l
sonaSaturday
,Sunday,orpubl
i
chol
i
dayi
nEt
hiopi
a,t
heduedat
eshal
l
bethef
oll
owi
ngbusinessday.
84. Def
ectNott
oAf
fectVal
idi
tyofNot
ices
1/ Thi
sAr
ti
cl
eshal
lappl
ywhen:
a) anoti
ceofataxassessmentoranyot
herdocumenthasbeen
ser
vedonataxpayerunderat
axlaw;
b) thenot
iceis,
insubst
anceandef
fect
,inconf
ormit
ywith,
oris
consi
stentwit
htheint
entandmeani
ngof ,t
hetaxlawunder
whichthenoti
cehasbeenmade;
and
c) thet
axpayerassessed,intendedtobeassessed,oraff
ect
ed
by t
he not
ice,is designated inthe not
ice accor
ding t
o
commonintentandunder st
anding.
54
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 2/ Whent
hisAr
ti
cleappl
i
es:
a) provi
dedthenoticeofthet
axassessmentorotherdocument
hasbeenpr oper
lyserv
ed,t
henoticeshal
lnotbeaf f
ectedby
reasonthatanyoftheprovi
si
onsofthetaxlawunderwhi ch
thenoti
cehasbeenmadehav enotbeencompliedwith;
b) thenot
iceoft
het axassessmentorotherdocumentshal
lnot
bequashedordeemedt obevoidorvoidabl
eforwantoff
orm;
and
c) thenot i
ceofthetaxassessmentorotherdocumentshallnot
beaf fectedbyreasonofanymi st
ake,defect
,oromi ssion
ther
ein.
3/ At
axassessmentshal
lnotbev
oidedbyr
easonof
:
a) ami st
akeint hetaxassessmentastothenameoft he
taxpayerassessed,t
hedescri
pti
onofanyincomeorot
her
amount ,ort
heamountoftaxchar
ged;
or
b) any v
ari
ance between t
he tax assessmentand t
he dul
y
ser
vednoti
ceofthetaxassessment,
prov
idedthemi st
akeorvar
iancei
snotl
i
kel
ytodecei
veormi
slead
thetaxpay
erassessed.

85. Cor
rect
ionofEr
ror
s
Whenanot i
ceofat axassessmentorot herdocumentser vedbyt he
Authorit
yonat axpay erunderat axlaw contai
nsacleri
cal,arit
hmet ic,or
anyot hererr
ort hatdoesnoti nvolveadisputeast otheinterpr
etationof
thel aw orfactsoft hecase,t heAuthorit
ymay ,forthepur posesof
correcti
ngthemi stake, amendtheassessmentorotherdocumentanyt i
me
beforetheearl
ierof 5y earsf
rom thedateofservi
ceofthenot i
ceoft het ax
assessmentorot herdocument.

PARTTHI
RTEEN
TAXAPPEALCOMMI
SSI
ON
86. Est
abl
ishmentofTaxAppealCommi
ssi
on
1/ TheTaxAppealCommissionisher
ebyest
abl
i
shedt
ohearappeal
s
agai
nstappeal
abl
edeci
sions.
2/ Subjecttothepr ovi
sionsoft hi
spar t
,organizat
ionofthe
commission,admini
str
ation,workprocedure,appointmentofthe
commission’smembers,andot herpart
icul
arsshallbedeter
mined
bytheRegulati
ont
obei ssuedbyExecuti
v eCounci
l.
87. Not
iceofAppeal

55
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 1/ Aper sonmayappealanappealabledeci
sionbyfi
li
nganot i
ceof
appealagai
nstthedeci
sionwit
ht heCommi ssi
onintheappr
oved
for
m andwithi
n30daysofserv
iceofnoti
ceofthedeci
sion.
2/ A noti
ceofappealshal
lincl
udeast
atementofr
easonsf
ort
he
appeal
.
3/ TheCommi ssionmay, onanappli
cat
ioni
nwri
ti
ngandifgoodcause
i
sshown,ext endthetimeforlodgi
nganoti
ceofappealundersub
art
icl
e(1)ofthisAr
ti
cle.
4/ TheCommissi
onmayissueaDirecti
vespeci
fyi
ngt
heprocedur
efor
deal
ingwi
thappl
i
cat
ionsforanextensi
onoftimet
ofi
leanot i
ceof
appeal
.

88. Aut
hor
it
ytoFi
leDocument
swi
tht
heCommi
ssi
on
1/ TheAuthor
it
yshal
l,wi
thin30daysofbei
ngservedwit
hacopyofa
noti
ceofappealt
otheCommi ssi
onorwithi
nsuchfurthert
imeas
theCommissi
onmayallow,f
il
ewitht
heCommi ssi
on:
a) thenoti
ceoftheappeal
abl
edeci
siont
owhi
cht
henot
iceof
appeal
relat
es;
b) astat
ementsett
ingoutthereasonsfort
hedecisi
oni
fthese
arenotsetoutinthenoti
cereferr
edtoinparagr
aph(a)of
thi
ssub-
art
icl
e;
c) anyotherdocumentr
elev
antt
otheCommi
ssi
on’
srev
iew of
thedeci
sion.
2/ IftheCommi ssionisnotsatisf
iedwit
hastatementfi
l
edundersub-
arti
cle(1)(b)oft hi
sArti
cle,t
heCommi ssi
onmay ,bywri
tt
ennotice,
requiretheAut hori
tyt
of i
le,wit
hint
hetimespeci
fiedi
nthenot
ice,a
furtherstatementofreasons.
3/ I
ftheCommi ssionisoftheopini
ont hatot
herdocumentsmaybe
r
elev
antt o an appeal,t
he Commi ssi
on may,bywrit
ten noti
ce,
r
equir
et heAut hori
tytofil
et hedocumentswiththeCommi ssi
on
wi
thi
nt het
imespeci fi
edi
nt henot
ice.
4/ The Aut
hori
ty shal
lgiv
et he person appeal
i
ng a copy ofany
st
atementordocumentf
il
edwit
ht heCommi ssi
onundert
hisAr
ti
cle.

89. Deci
sionoft
heCommi
ssi
on
1/ TheCommissi
onshallhearanddeter
mi neanappealandmakea
deci
si
onassetouti
nsub-ar
ti
cle(
5)or(6)oft
hisAr
ti
cle.
2/ TheCommi ssi
onshalldeci
deanappealwi
thi
n120day
saf
tert
he
not
iceofappealwasf
il
ed.
3/ ThePresi
dentoft
heCommissi
onmay,bynoti
ceinwri
ti
ngtot he
par
ti
estoanappeal
,ext
endt
heper
iodf
ordeci
dingt
heappealf
ora

56
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 per
iodnotexceedi
ng60dayshavi
ngregardtothecompl
exi
tyoft
he
i
ssuesint
hecaseandtheint
erest
sofjust
ice.
4/ Afail
urebytheCommi ssi
ont ocompl
ywithsub-
art
icl
e(2)or(
3)of
thi
sArticl
eshal
lnotaffecttheval
idi
tyofadecisi
onmadebyt he
Commi ssi
onontheappeal.
5/ I
fanappealrel
atest
oat
axassessment
,theCommi
ssi
onmaymake
adeci
siont
o:
a) af
fi
rm,
orr
educe,
orot
her
wiseamendt
het
axassessment
;or
b) r
emitthetaxassessmenttotheAuthori
tyf
orr
econsi
der
ati
on
i
naccordancewit
ht hedi
rect
ionsoftheCommissi
on.
6/ I
f,in consideri
ng an appealr elati
ng toat ax assessment
,the
Commi ssi
oni softhev i
ewt hattheamountoft axassessedshoul
d
bei
ncreased, t
heCommi ssi
onshal lr
emitthetaxassessmenttothe
Aut
horityi
naccor dancewithsub-arti
cle(
5)(b)ofthi
sAr t
icl
e.
7/ If an appealr elat
es to any other appeal
able decisi
on,t he
Commi ssionmaymakeadeci si
ont oaf
fir
m,v ary
,orsetasi dethe
decisi
on,orremitthedeci
siont
otheAuthori
tyforreconsi
derati
onin
accordancewiththedir
ect
ionsoft
heCommi ssi
on.
8/ TheCommissi
onshallser
veacopyoft
hedecisi
ononanappealon
eachpar
tyt
otheappealwit
hin7day
softhemaki
ngoft
hedecisi
on.
9/ The Commi ssi
on’s decisi
on shal
linclude t
he reasons forthe
deci
sion and the fi
ndings on mater
ialquesti
ons off act,and
ref
erencetotheevidenceorothermateri
alonwhichthosefindi
ngs
werebased.
10/ Thedecisi
on oftheCommi ssion on an appealshallcomei nt
o
oper
ati
onupont hegiv
ingofthedecisi
onoronsuchot herdateas
maybespecif
iedbytheCommi ssi
oninthenoticeofthedeci
sion.
11/ I
fthedeci si
onoft heCommissioni
sinfavourofthetaxpayer,the
Authori
tyshallt
akesuchstepsasarenecessar
ytoimpl ementt he
decisi
on,i
ncludi
ngservi
ngnoti
ceofanamendedassessment ,wit
hin
30day sofreceivi
ngnoti
ceofthedeci
sionundersub-ar
ticl
e( 8)of
thi
sAr t
icl
e.

PARTFOURTEEN
LI
CENSI
NGOFTAXAGENTS
90. Appl
icat
ionf
orTaxAgent
’sLi
cence
1/ Anindivi
dual
,part
nershi
p,orcompanywi
shi
ngtoprovi
detaxagent
servi
ces mayapplyt ot he Aut
hor
it
y,i
nthe appr
oved f
orm,for
l
icensi
ngasat axagent.
2/ I
nthi
sPar
t,“
taxagentser
vices”means:
a) t
hepr
epar
ati
onoft
axdecl
arat
ionsonbehal
foft
axpay
ers;

57
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 b) t
hepr
epar
ati
onofnot
icesofobj
ect
iononbehal
foft
axpay
ers;
c) t
heprov
isi
onofadv
icet
otaxpay
ersont
heappl
i
cat
ionoft
he
t
axl
aws;
d) r
epr
esent
ingt
axpay
ersi
nthei
rdeal
i
ngswi
tht
heAut
hor
it
y;or
e) t
hetr
ansact
ionofanyot
herbusi
nessonbehal
foft
axpay
ers
wi
tht
heAuthori
ty.

91. Li
censi
ngofTaxAgent
s
1/ TheAut hori
tyshalli
ssueataxagent
’sli
cencet
oanappl i
cantunder
Arti
cle(90)ofthisProcl
amati
onwhoi sanindi
vi
dualwhensatisf
ied
thattheappl i
cantisaf i
tandproperpersontoprovi
det axagent
servi
ces.
2/ TheAuthori
tyshal
lissueataxagent’
sli
cencetoanappl
icantunder
Arti
cle(
90)ofthi
sPr ocl
amati
onthati
sapar t
nershi
pwhensatisf
ied
that
:
a) apart
neri
n,orempl
oyeeof,
thepartnershi
pisaf
itandpr
oper
per
sontoprovi
det
axagentser
vices;and
b) ever
ypar tneri
nthepar
tner
shi
pisofgoodchar
act
erand
i
ntegri
ty.
3/ TheAuthor
it
yshal
lissueataxagent’
sli
cencet
oanappli
cantunder
Arti
cle(
90)oft
hisProclamat
ionthatisacompanywhensatisf
ied
that
:
a) anempl
oyeeofthecompanyi saf
itandpr
operper
sont
o
pr
ovi
det
axagentser
vices;
and
b) ever
ydir
ector
,manager
,andotherexecut
iveof
fi
ceroft
he
companyi
sofgoodchar
act
erandint
egri
ty.
4/ TheRegul
ati
onsmayprov
idegui
del
inesfordetermini
ngwhena
per
soni
sfi
tandpr
opert
oprov
idet
axagentser
vices.
5/ TheAuthorit
yshal
lprovi
deanappl
icantunderAr
ticl
e( 95)oft
his
Procl
amation wi
th not
ice,i
n wri
ti
ng,of the deci
sion on the
appli
cat
ion.
6/ Alicenceissuedtoataxagentshal
lremaini
nf or
ceforthr
eey ear
s
fr
om t hedateofi
ssueandmayber enewedunderArt
icl
e(92)ofthi
s
Proclamati
on.
7/ TheAut
horit
ymay ,f
rom ti
met ot
ime,publ
ish,
insuchmannerast
he
Aut
hori
tydeter
mines,al
istofper
sonsli
censedastaxagent
s.
8/ Ataxagentl
i
cenceisaprofessi
onall
icenceandataxagentcan
car
ryonbusi
nessasat axagentonlyifthetaxagenthasbeen
i
ssuedwi
thabusi
nessl
i
cence.

92. Renewal
ofTaxAgent
’sLi
cence
1/ At
axagentmayappl
ytot
heAut
hor
it
yfort
her
enewaloft
het
ax
58
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 agent
’sl
i
cence.
2/ Anappl
i
cat
ionundersub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cleshal
lbe:
a) i
ntheappr
ovedf
orm;
and
b) fi
ledwit
ht heAuthor
it
ywithi
n21day soft
hedat
eofexpi
ryof
thetaxagent’
sli
cenceorsuchl
aterdat
eastheAut
hor
it
ymay
all
ow.
3/ TheAuthor
it
yshallrenewthel
icenceofataxagentwhohasappli
ed
undersub-
art
icl
e( 1)ofthisAr t
icl
eifthetaxagentcont
inuesto
sati
sfyt
hecondi
ti
onsf orl
i
censinginArt
icl
e(91)
.
4/ Therenewalofat axagent’
sli
cenceshal
lbevali
dforthreeyears
fr
om thedateofrenewalandcanbefur
therr
enewedinaccordance
wit
hthisArt
icl
e.
5/ TheAuthori
tyshal
lpr
ovi
deanappl
i
cantundersub-
art
icl
e(1)ofthi
s
Art
icl
ewithnoti
ce,
inwri
ti
ng,
oft
hedeci
sionontheappli
cat
ion.
93. Li
mit
ati
ononPr
ovi
dingTaxAgentSer
vices
1/ Subjectt
osub-ar
ti
cle(2)oft
hisArti
cle,noperson,otherthana
l
icensedt
axagent
,shal
l
, f
oraf
ee,pr
ovi
det axagentser
vices.
2/ Sub-ar
t i
cl
e( 1)
ofthisArti
cleshallnotappl ytoaper sonwhoi sa
l
icensedadv ocat
eactingint heor di
narycourseofhi spr of
essi
on
provi
ding tax agentservices othert han ser
vices specif
ied i
n
paragraph(a)ofsubart
icl
e( 2)ofArti
cle(90)oft
hedef i
nit
ionof“t
ax
agentservi
ces”.
94. Cancel
lat
ionofTaxAgent
’sLi
cence
1/ Ali
censedtaxagentshal
lnot
if
ytheAuthor
it
y,inwrit
ing,wi
thi
n7
day
spriort
oceasi
ngtocarr
yonbusi
nessasataxagent.
2/ Al i
censed t
axagentmayappl ytotheAuthor
it
y,in wri
ti
ng,for
cancel
lat
ionoft
hetaxagent
’sl
icencewhent
hetaxagentnolonger
wishestobeali
censedt
axagent.
3/ TheAuthor
it
yshallcancelt
hel
i
cenceofat
axagentwhenanyoft
he
fol
l
owingappli
es:
a) ataxdeclarati
onpreparedandf i
l
edbyt hetaxagentisfal
se
i
nanymat eri
alpar
ticul
ar,unl
essthetaxagentest
abli
shesto
t
hesatisf
act i
onoftheAut hori
tyt
hatthiswasnotduet oany
wi
lful
ornegl i
gentconductofthetaxagent
;
b) thet
axagentceasestosatisfyt
hecondi
ti
onsforl
i
censingas
ataxagent
,ortheAuthor
it
yi ssati
sfi
edt
hatt
hetaxagenthas
committ
edprofessi
onalmisconduct;
c) thetaxagenthasceasedtocarryonbusi
nessasataxagent
i
ncludi
ng,inthecaseofacompanyorpar tner
shi
p,whenthe
companyorpartner
shiphasceasedtoexi
st;
d) t
het
axagenthasappl
i
edf
orcancel
l
ati
onoft
het
axagent
’s

59
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 l
i
cenceundersub-
art
icl
e(2)oft
hisAr
ti
cle;
e) t
heli
cenceofthetaxagenthasexpi
redandtheagenthasnot
f
il
edanapplicat
ionforrenewaloftheli
cenceunderArti
cle
(
92)ofthi
sProcl
amation.
4/ TheAuthor
it
yshallser
venot
ice,i
nwr
it
ing,ofadeci
siont
ocancel
thel
i
cenceofataxagent.
5/ Thecancel
lat
ionoft
hel
i
cenceofat
axagentshal
ltakeef
fectont
he
ear
li
erof:
a) thedatet
het
axagentceasest
ocar
ryonbusi
nessasat
ax
agent
;or
b) 60daysaft
erthet
axagenthasbeenser
vedwi
thnot
iceoft
he
cancel
l
ati
on.
6/ Despit
eanythingi
nanyt axlaw,ift
heAuthor
it
yisoft heopi
nionthat
apersonwhoi salicensedtaxagenthascommi t
tedprof
essional
misconduct
,theAuthori
tyshall
reportt
hemisconductto:
a) theI
nsti
tuteofCert
if
iedPubli
cAccount
ants,t
heAccounting
andAuditi
ngBoardofEthi
opi
a,orot
herbodyhavi
ngauthorit
y
fort
helicensi
ngofthepersonasanaccountant
,audi
tor,or
l
awyer,
ast hecasemaybe;and
b) t
he li
censi
ng aut
hor
it
yresponsi
blef
ori
ssui
ng busi
ness
l
i
cences.

PARTFI
FTEEN
ADMI
NISTRATI
VE,
CRI
MINALPENALTI
ES,
ANDREWARDS
CHAPTERONE
GENERALPROVI
SIONS
95. Gener
alPr
ovi
sionsRel
ati
ngt
oAdmi
nist
rat
iveandCr
imi
nal
Liabi
li
ti
es
1/ Whereanactoromi ssionentai
l
sbot hadmi
nistr
ati
veandcr imi
nal
l
iabi
li
ti
esatthesametime,thepersoncommit
tingtheoffenceshal
l
notberel
iev
edfrom cr
iminall
i
abil
it
ybythemerefactthatheisheld
admini
str
ati
vel
yli
abl
e.
2/ At axpayerwho is assessed foran admini
strat
ive penal
ty or
prosecut
edforacri
minaloffenceshal
lnotberel
ievedfrom li
abi
l
ity
topayanytaxdue.

CHAPTERTWO
ADMI
NISTRATI
VEPENALTI
ES
96. Penal
ti
esRel
ati
ngt
oRegi
str
ati
onandcancel
lat
ionofr
egi
str
ati
on
1/ Subjecttot he ot
heradmi
nist
rat
ive penal
ti
es i
mposed by t
his
proclamat
ion,aper
sonwhof
ail
stoapplyforr
egist
rat
ionasr
equi
red
60
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 underthisProcl amationshal lbel i
abl
ef orapenalt
yof25% oft he
taxpayablebyt heper sonf ort heperi
odcommenci ngont hedate
thatthepersonwasr equiredt oapplyforregi
str
ati
onandendingon
thedatethatt heper sonf i
lest heappli
cati
onforregist
rat
ionorthe
personisregisteredont heAut horit
y’
sownmot ion.
2/ Wherethereisnot axpayablebythet axpay erment i
onedinsub
art
icl
e(1)ofthisart
icl
e,t
hetaxpayershallpayapenal t
yofBir
r1000
foreachmont horpar tthereoff
rom thedayonwhi chheshould
havebeenregister
edtothedayofhisactualregist
rat
ion.
3/ Wherethepenaltytobeimposedpur
suantt
osubar t
icl
e1oft hi
s
ar
ti
clei
slessthanthepenal
tyt
obeimposedpursuanttosubarti
cle
2ofthi
sart
icl
e,thepenal
tyi
nsubar
ti
cle2oft
hisarti
cleshal
lappl
y
4/ A per son who,wi thoutr easonabl e excuse,f ai
l
st o applyf or
cancellat
ionofregi
strat
ionasr equi r
edundert hi
sProclamat i
onshall
beliableforapenalt
yofbi rr1,000foreachmont horpar tt
hereoffor
theper i
odcommenci ngont hedat ethatthepersonwasr equiredto
applyforcancell
ati
onofr egistrat
ionandendi ngont hedat ethatthe
person f i
les t
he application for cancellati
on or t he person’s
regi
strati
oniscancell
edont heAut hori
ty’
sownmot i
on.
97. Penal
tyf
orFai
li
ngt
oMai
ntai
nDocument
s
1/ Subjecttosub-ar
ticl
e(2)ofthi
sAr t
icl
e,at axpay
erwhof ail
st o
maintai
nanydocumentasr equi
redunderat axlaw shallbeli
able
forapenalt
yof20%oft het
axpayabl
ebyt hetaxpayerunderthetax
l
awf orthetaxper
iodtowhi
chthefai
l
urerelat
es.
2/ Ifnotaxispay
abl
ebythetaxpay
erforthet
axperi
odt owhichthe
fai
lur
eref
err
edtoi
nsub-
art
icl
e(1)ofthi
sArt
icl
erel
ates,
thepenalt
y
shall
be:
a) bi
rr20,000 foreach t
ax yearthatthe t
axpayerfai
lsto
maint
aindocumentsf
orthepurposesoft
heincometax;
or
b) bi
rr2,000 f
oreach tax per
iod thatthe t
axpayerfail
sto
maint
aindocument
sforthepurposesofanyothertax.
3/ Wherethepenaltytobeimposedpur
suantt
osubar t
icl
e1oft hi
s
ar
ti
clei
slessthanthepenal
tyt
obeimposedpursuanttosubarti
cle
2ofthi
sart
icl
e,thepenal
tyi
nsubar
ti
cle2oft
hisarti
cleshal
lappl
y.
4/ Wi t
houtpr ej
udicetosub- art
icl
es( 1),
(2)and(3)oft hi
sAr ti
cle,t
he
l
icensi
ngaut hori
tyresponsibleforissuingbusi
nessl i
cences,shall
onnot if
icati
onbyt heAut hori
ty,cancelthebusinesslicenceofa
taxpayerwhof ail
stomai ntai
ndocument sformor
et han2y ears.
5/ ACategor
y‘A’
taxpayerwhof ai
l
storetaindocumentsfortheperi
od
speci
fi
edi
nArti
cle17(2)shal
lbeli
abl
ef orapenal
tyofbir
r50,000.
6/ ACategor
y‘B’taxpayerwhofail
stor et
aindocument
sfortheperi
od
speci
fi
edin Arti
cle33(4)oftheIncomeTaxPr ocl
amati
onshallbe
l
iabl
eforapenalt
yofbi r
r20,
000.

61
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
98. Penal
tyi
nRel
ati
ont
oTI
Ns
1/ Ataxpayerwhof ai
lstostat
etheirTINonat axi
nvoice,t
axdebitor
cr
editnote,
taxdeclar
ati
on,oranyotherdocumentasr equi
redunder
ataxlawshallbeli
abl
eforapenaltyofbir
r3,000foreachfail
ure.
2/ ExceptwhenArt
icl
e14(6)ofthi
sProclamati
onappli
es,at
axpay
er
shal
lbeli
abl
eforapenal
tyofbi
rr10,
000ift
hetaxpay
er:
a) pr
ovi
dest
hei
rTI
Nforusebyanot
herper
son;
or
b) usest
heTI
Nofanot
herper
son.
3/ I
ft hepecuniaryadvantageobt ai
ned byt hetaxpay
eroranot her
personasresul
tofconductr ef
erredtoinsub-ar
ti
cle(2)
(a)or(
b)of
thi
sAr t
icl
eexceedsbi r
r10,000,t hepenal
tyshallbeequaltot he
pecuni
aryadvantageobtai
nedbyt hetaxpay
er.
99. Lat
eFi
li
ngPenal
ty
1/ Apersonwhof ail
st of
il
eat axdecl
arati
onbyt heduedat eshallbe
l
iabl
eforalatefil
ingpenal
tyof5%oft heunpaidt axforeachtax
peri
odorpartthereoft
owhicht hefai
lur
er el
ates,provi
dedthatthe
penal
tyt
obesoi mposedshal l
notexceed25%oft heunpaidtax.
2/ Thepenal t
yt owhichat axpayerisli
ablefornon-f
il
ingoftax
declarat
ionforthefi
rsttaxper
iodorpar
tther
eofundersubart
icl
e1
ofthisarti
cl
eshallnotexceed50,
000bir
r.
3/ Fort hepurposeoft hi
sart
icl
e,unpai
dtaxmeanst hedi
ffer
ence
betweent heamountoftaxt
hatshoul
dhavebeenent
eredi
nthetax
declarat
ionandt
hetaxpaidontheduedat
e.
4/ Thepenal
tytobeimposedshal
lundernoci
rcumst
ancebel
esst
han
thel
owestofthef
oll
owing:
a) bi
rr10,
000
b) 100%oft heamountt
axt
hatshoul
dhav
ebeenent
eredi
nthe
taxdecl
arati
on.
5/ Notwi
thstandi
ngt heprovi
sionsofthisar
ti
cle,wher et
het axpayer
hasnotaxt opayf orataxperi
od,heshal
lbel iabl
eforapenalt
yof
bi
rr10,000 foreach t ax per
iod t
o whi
ch t he non-
fi
li
ng oftax
decl
arat
ionrel
ates.
100. Lat
ePay
mentPenal
ty
1/ Ataxpay
erwhofail
stopaytaxbytheduedat
eshal
lbel
i
abl
efort
he
f
oll
owinglat
epaymentpenal
ti
es:
:
a) 5%oft
heunpaidtaxthatr
emainsunpai
dattheexpi
rat
ionof
1mont
horpartther
eofaft
ert
heduedate;and
b) anaddit
ional2% oft
heamountoft
heunpaidtaxforeach
monthorpartofamontht
her
eaft
ert
otheext
entthatt
hetax
remai
nsunpaid.
2/ Theamountofpenal
tyassessedundert
hisAr
ti
cleshal
lnotexceed
62
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 t
heamountoft
het
axl
i
abi
l
ityt
owhi
chi
trel
ates.
3/ Latepay mentpenal t
ypaidbyat axpayershallberefundedtothe
taxpayerinaccordancewi
thArti
cle50(4)ofthi
sProclamationt
othe
extentthatthetaxtowhichthepenalt
yr el
atesisf
oundnott ohave
beenpay abl
e.
4/ ThisArt
icl
eshallnotappl
ywhenAr t
icl
e101oft
hisPr
ocl
amat
ion
appli
esi
nrelat
iont
otheunpai
dtax.
101. Wi
thhol
dingTaxPenal
ti
es
1/ Aper sonwhof ail
stowit
hholdtaxor,havi
ngwithhel
dtaxfail
stopay
the tax tot he Authori
ty,as requir
ed undert he I
ncome Tax
Proclamati
onshal lbeli
ableforapenal t
yof10% oft hetaxt obe
withheldoractual
lywi
thhel
dbutnott r
ansfer
redtotheAuthori
ty.
2/ Whensub- art
icl
e( 1)oft hisArt
icl
eappli
estoabodyandi naddit
ion
tothepenal t
yimposedundert hatsub-ar
ti
cle,themanageroft he
body,chiefaccountant,oranyot herof
fi
ceroft hebodyresponsibl
e
forensuri
ngthewi thholdingandpaymentofwi thhol
dingt
axshallbe
l
iableforapenaltyofbirr2,000each.
3/ WhenAr t
icl
e88oftheIncomeTaxProcl
amat
ionappl
i
es,bot
hthe
suppl
ierandpur
chasershal
lbel
iabl
eforapenal
tyofbi
rr20,
000
each.
4/ Aperson,who,wit
ht hei
ntent
ionofavoidi
ngwi thhol
dingtaxunder
Art
icl
e88oftheIncomeTaxPr oclamati
on,ref
usedt osupplygoods
orservi
cestoaper sonwhoi sobli
gedt owithholdtaxunderthat
Art
icl
eshal
lbeli
ableforapenalt
yofbir
r10,000.
102. Fai
lur
etoi
ssuet
axi
nvoi
ce
Whereataxpayerbeingrequi
redtoi
ssuetaxinvoi
cef
ail
stodoso,shal
lbe
l
iabl
eforapenalt
yofbirr50,
000foreacht
ransacti
ont
owhichthef
ailur
eto
i
ssuetaxi
nvoicerel
ates.
103. TaxUnder
stat
ementPenal
ty
1/ At axpayerwhosedecl ar
edtaxliabi
li
tyislesst hanthetaxpayer’
s
correcttaxliabil
i
ty( t
hedif
fer
encebei ng ref
erred t
o ast he“tax
shortfal
l
”)shallbeli
ablef
orapenalt
yof10%oft hetaxshor
tfal
l.
2/ Thepenalt
yundersub-ar
ti
cle(1)oft
hisArt
icl
eshal
lbeincr
easedt
o
30%forthesecondappli
cat
ionoftheArt
icl
etothet
axpayer
.
3/ Thepenaltyundersub-
art
icl
e(1)oft
hisArt
icl
eshal
lbei
ncr
easedto
40% forthethirdorsubsequentappl
icat
ionoftheAr
ti
cletothe
taxpay
er.
4/ Nopenal t
yshal lbei mposedundert hi
sArticl
ei fthetaxshortfal
l
aroseasar esultofaself-
assessmenttaxpayertaki
ngar easonably
arguabl
eposi t
ionont heapplicati
onofat axl aw onwhi cht he
Authori
tyhasnoti ssuedruli
ngpriortothetaxpayerfi
li
ngtheirself
-
assessmentdecl ar
ati
on.

63
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
104. TaxAv
oidancePenal
ty
Ift
heAut hori
tyhasappli
edt axavoi
danceprov i
sioni
nassessingataxpay
er,
thetaxpayershallbeli
ableforataxavoidancepenaltyequaltodoublet
he
amountoft hetaxt hatwouldhavebeenav oidedbutfortheappli
cati
onof
theanti
-taxavoi
dancepr ovi
sion.
105. Penal
tyforFail
ingtoCompl ywithEl
ectr
onicTaxSy st
em
1/ Whenat axpayerrequi
redbytheAut hori
tyunderataxlaw t
of il
ea
taxdeclarat
ionorpayt axel
ectr
onicall
yfail
st odoso,t
heAut hori
ty
shallservethetaxpayerwit
hnot i
cei nwrit
ingseeki
ngreasonsf or
thefail
ure.
2/ At axpayerwhof ai
lstoprovi
deadequat
ereasonstothesati
sfact
ion
oft heAut hori
tyforthefail
uretofi
leataxdeclar
ationorpayt ax
electr
onicall
ywi t
hin14day soft hedateofservi
ceoft henotice
undersub- art
icl
e(1)ofthisArt
icl
eshal
lbeli
abl
eforapenaltyequal
tobirr50,000.
106. TaxAgentPenal
ti
es
Alicensedtaxagentshal
lbel
i
abl
eforapenal
tyofbi
rr10,
000i
fthet
ax
agentfai
ls:
1/ toprovi
deacer
tif
icateorst
atementt
othei
rcl
i
entasr
equi
redunder
Art
icl
e22ofthi
sPr ocl
amati
on;
2/ tokeepcer
ti
fi
catesandstat
ement
sprov
idedt
ocl
i
ent
sfort
heper
iod
speci
fi
edinArt
icl
e22(4)oft
hisPr
ocl
amati
on;
3/ to not
if
ythe Aut
hori
ty as r
equir
ed underArti
cle 94(
1)oft hi
s
Procl
amati
ont
hatthetaxagenthasceasedtocarr
yonbusinessas
ataxagent
.
107. Penal
ti
esRel
ati
ngt
oSal
esRegi
sterMachi
nes
1/ Anypersonwhohast heobli
gat
iont
ousesal
esr
egi
stermachi
ne
shal
lbeli
abl
eforapenal
tyof:
a) Bir
r50,000iffoundusi
ngsal
esregi
stermachi
neorpoi
ntof
salesmachinesoftwar
enotaccr
edi
tedorregi
ster
edbythe
taxAut
horit
y;
b) Bir
r50,000f orcarry
ingoutt ransacti
onswi t
houtrecei
ptor
i
nvoiceorforusi
nganyot herreceiptnotgenerat
edbyasales
r
egistermachineexceptatt het i
met hemachi neisunder
r
epairorforanyotherjust
if
iablereason;
c) Birr100,
000i
fcauseddamagetoorchangeoffi
scalmemory
orattempt
stocausedamagetoorchangeoff
iscalmemor
y;
d) Bir
r25,000forobst
ruct
ingi
nspecti
onoftheaudi
tsystem ofa
salesregi
stermachinebyoff
iceroftheTaxAuthori
tyorfor
fai
lur
et ohaveannualmachineinspecti
onsper
formedbya
servi
cecenter;
e) Bi
rr25,
000f
ornothav
ingav
ali
dser
vicecont
ractwi
than

64
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 author i
zedser vi
cecentref orasal esr egistermachinei
nuse,
orforusi ngt hesal
esr egi
st ermachi newi t
houtconnect
ingto
the t er
mi nal,orf ornotkeepi ng t he inspecti
on bookl
et
besidest hesalesr egist
ermachi ne,orf orissui
ng r
efund
receiptswi thoutproperlyr ecordingt her etur
nofgoodsor
customer s’requestforrefundi nther efundbook;
f
) Bir
r10, 000forfai
luretoinfor
mt heTaxAut hori
tyandt he
machine servi
cecenterwithi
nthreeday softheterminati
on
ofasal esregi
stermachineuseduet othef
tori r
reparabl
e
damage,orwi thi
nf ourhoursforf ai
l
uret orepor
tmachi ne
malfuncti
onduetoanyothercauses;
g) Bir
r50,000f
orfai
l
uretonoti
fytheTaxAuthor
it
ythecor
rect
placeofbusi
nesst
hesal
esregist
ermachi
neisinuse;
h) Bir
r25,000forfai
luret
onot i
fytheTaxAut hor
it
ychangeof
nameoraddr essorforf
ail
uretonotif
ytheTaxAut hor
ityand
Serv
iceCenterthr
eedaysinadv anceincasesofterminati
on
ofbusi
ness;
i
) Bir
r10,
000forfail
uretoputaconspi
cuousnoti
cecont
aini
ng
oneorallt
hef oll
owinginfor
mationatapl acewherethe
machi
neisi
nstal
led:-
(
1) nameoft hemachi
neuser ,t
radename,locati
onoftr
ade,
taxpayers’i
dent
ifi
cati
on number ,accredi
tat
ion and
permitnumbersforthesalesr
egist
ermachine;
(
2) textstati
ng that“ i
n case ofmachi
ne f
ail
ure sal
es
personnelmusti ssuemanualrecei
ptsaut
hori
zedby
theTaxAut hor
ity
”;
(
3) t
extt
hatr
eads“
Donotpayi
far
ecei
pti
snoti
ssued”
;
j
) Birr30,000f
orchangingori
mprovi
ngapointofsal
esmachine
softwarebyapersonnotaccr
edi
tedbyt
heTaxAut hor
it
y.
2/ Anyper sonwhoi
saccredi
tedandper
mit
tedfort
hesuppl
yofsal
es
regi
stermachi
neorsof
twareshal
lbel
i
abl
eforapenal
tyof
:
a) Bir
r100,000f
orf
ail
uret
onot
if
ychangeofbusi
nessaddr
ess
totheTaxAut
hor
it
y;
b) Bir
r 500,000 f
or sel
l
ing a sal
es r
egi
ster machi
ne not
accredi
tedbyt
heTaxAuthor
it
y;
c) Bir
r50,000forf
ailuret
ogetamachi ner
egi
strat
ioncodefor
eachsalesregi
stermachinef
rom t
heTaxAuthor
ityorf
ornot
aff
ixi
ngt hemachi necodesti
cker
sonav isi
blepartofthe
machine;
d) Bir
r100,000 forfai
l
uret o not
ifytot he Tax Author
it
yi n
advanceanychangemadet othesalesregist
ermachinei n
useorf orinser
ti
ngoraddingi ncor
rectinfor
mationorf or
omitt
ingthecorr
ecti
nfor
mationfrom themanualthatguides
65
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 t
heuseofsal
esr
egi
stermachi
ne;
e) Bir
r50,000forfail
uretonotifytheTaxAuthori
tyinadvanceor
fornotbeingabletor epl
ace, wit
hint
hreedaysofther equest
madebyaser v
icecenter,salesregi
stermachinelostduet o
theftorsust
ainedirr
eparabledamage;
f
) Bir
r50, 000 f
orfai
lur
et o keep informati
on aboutservi
ce
centerswit
hwhichithassignedagr eementsorforf
ail
ureto
notif
ytheTaxAuthori
tyaboutcont r
actstermi
natedornewly
enteredagr
eementswithserv
icecent er
s.
3/ AnySalesRegi
sterMachi
neSer
viceCent
reshal
lbel
i
abl
efora
penal
tyof
:
a) Bir
r20,000forfai
l
uret
orepor
ttotheTaxAut
hori
tywit
hin
t
woday sofchangeoft
hefi
scalmemor
yofasalesregi
ster
machi
ne;
b) Bi
rr20,
000forfai
l
uretoper
form annualt
echni
cali
nspect
ions
onsal
esregi
stermachi
nesthatareundercont
ract
;
c) Bi
rr50,
000fordeployi
ngeveryper
sonnotcer
ti
fi
edbyt
he
suppl
i
erandnotr
egister
edbytheTaxAut
hor
it
y.
108. Mi
scel
laneousPenal
ti
es
1/ Ataxpayerwhofai
l
stonoti
fyanychangeasrequi
redunderArt
icl
e
10ofthi
sProcl
amati
onshal
lbeli
abl
eforapenal
tyofbi
rr20,
000.
2/ Abodyt hatfai
lstof i
l
eacopyofi t
smemor andum ofassociat
ion,
art
icl
es ofassociati
on,st atut
e,partnershi
p agreement,orother
documentoff ormati
onorr egi
str
ati
on,oranyamendmentt osuch
document,withtheAut horityasrequiredunderAr t
icle62oft hi
s
Procl
amationshallbel iabl
ef orapenal tyofbirr10,000foreach
monthorpartthereofthatthedocumentr emainsunfi
led.
3/ Apublicaudi
torwhofail
stofil
eanaudi
trepor
twi
ththeAut
hori
tyas
requi
redunderArti
cle63oft hi
sProcl
amati
onshal
lbeli
ablefora
penal
tyofbirr10,
000f oreachmonthorpartofamonththatthe
documentremainsunfi
led.
4/ Thepenalt
yprovi
dedforundersub-
art
icl
e(3)ofthi
sAr
ticl
eshallbe
i
nadditi
ontoanyacti
ontakenbytheAccounti
ngandAudit
ingBoard
ofEt
hiopi
ainrel
ati
ontothepubli
caudi
tor’
sli
cence.
5/ Apersonwhof ai
l
st onot
if
ytheAuthor
it
yasrequi
redunderAr
ti
cle
64ofthi
sProcl
amat i
onshal
lbel
iabl
eforapenal
tyofbi
rr1,
000for
eachdayofdef
ault
.
6/ At axpay
erwhof ai
lstopr
ovidedet
ail
softransact
ionswithr
elat
ed
persons as r equir
ed under Ar
ti
cle 79 of the Income Tax
Proclamati
onshall
beli
abl
eforapenal
tyofbir
r100,000.
7/ Anypersonhavi
ngtheobli
gationtosuppl
yinfor
mationfai
l
stogive
anyinf
ormati
onrequest
edbyt heauthor
it
y,t
hatpersonorthehead
oftheorgani
zat
ion,asappropri
ate,f
rom whi
cht heinf
ormati
onis
66
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 soughtshal
lbel
i
abl
eforapenal
tyofbi
rr5000.
109. AssessmentofAdmi
nist
rat
ivePenal
ti
es
1/ The Aut
hori
tyshal
lserv
e a person l
iabl
eforan admi
nist
rat
ive
penal
tywi
thnot
iceoft
hepenal
tyassessed.
2/ When t he same act or omissi
on may i nvol
ve admini
str
ati
ve
penalt
iesinrelat
iontomor ethanonet ax,thepenalti
esshallbe
aggregatedaf
terbei
ngassessedsepar
atelyforeachtax.
3/ Apersonliabl
eforanadmi nist
rati
vepenal
tymayapplyi
nwri
ti
ngto
theAuthor
ity,
forwaiverofthepenalt
ypayabl
eandsuchappl
i
cati
on
shal
li
ncludethereasonsfortherequest
edremissi
on.
4/ TheAut hori
tymay,uponapplicat
ionundersub-
art
icl
e( 3)ofthi
s
Art
icl
e oron i t
s own mot i
on waive,in whol
e ori n par
t,an
admini
strat
ivepenal
tyimposedonaper soninaccordancewitha
Dir
ecti
veissuedbytheAut
horit
y.
5/ TheAuthor
it
yshal
lmai ntainapubl
icrecor
dofeachadmini
str
ati
ve
penal
tywai
vedandreportittot
heBureauonaquar
ter
lybasi
s.

CHAPTERTHREE
TAXOFFENCES
110. Pr
ocedur
einTaxOf
fenceCases
Ataxof f
enceisaviol
ationofthecr
imi
nall
awofEthiopi
aandshal
lbe
charged,prosecut
ed,and appealed i
n accor
dance wit
h Cr
imi
nal
ProcedureCodeofEthiopia.

111. Of
fencesRel
ati
ngt
oTI
Ns
1/ Aper
sonwho:
a) obt
ains,
orat
tempt
stoobt
ain,
mor
ethanoneTI
N;
b) al
l
owst
hei
rTI
Ntobeusedbyanot
herper
son;
or
c) usest
heTI
Nofanot
herper
son,
shal
lbe punishabl
e wi t
haf ine of bi
rr 20,
000 and si
mpl
e
i
mprisonmentf
oraterm ofonet
ot hr
eeyear
s,
2/ Sub-ar
ti
cl
e( 1)
(a)ofthi
s Ar
ti
cle appl
i
es separ
atel
yto each TI
N
obtai
nedoratt
emptedt
obeobtai
ned.
3/ Sub-art
icl
e(1)
(b)and(c)ofthi
sAr t
icl
eshallnotapplywhenaTINi s
used int he ci
rcumstances specif
ied i
n Ar t
icl
e 14(6) of t
his
Proclamati
on.
112. Fal
seorMi
sleadi
ngSt
atement
s,andFr
audul
entDocument
s
1/ Aper
sonwho,
wit
hint
entt
odef
raudt
heAut
hor
it
yorr
eckl
essl
y:
a) makesaf
alseormi
sleadi
ngst
atementt
otheAut
hor
it
y;or

67
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 b) omitswithoutadequatereasonsanydet
ailwhi
chshoul
dhave
beenincludedi
nast atementinsuchamannert
hati
sli
kel
yto
misl
eadt heAuthor
it
y ,
or
c) pr
ovi
dest
heAut
hor
it
ywi
thf
raudul
entdocument
s,
shal
lbepunishabl
ewithafi
neofbir
r50,000to100,
000andr
igor
ous
i
mprisonmentforater
m ofthr
eetofi
ft
eeny ear
s,
2/ Ther eferenceinsub-art
icle(
1)ofthisArti
cletoastatementmade
totheAut hor
it
ybyaper sonshal
lincl
udeast at
ementmadebyt he
person t o anotherper son wit
ht he knowledge orr easonabl
e
expectation t
hatt he person wi
llpass on the st
atementt othe
Authori
t y
.
3/ Whosoev er,wit
ht heintentiont oevadetax,engagesi nbusinessin
anagent scapaci t
ybyobt aini
ngat r
adel i
censeint henameofa
personwhoi snotal i
veorwhoseaddr essi
snotknownorwhodoes
nothav ethelegalcapaci tytogi vepowerofat tor
neyorwhodoes
notbenefitfr
om thebusi nessorwhodoesnotexi st,
shallapartfrom
bei
ngr esponsibleforthet axli
abili
tyofthebusiness,bepuni shabl
e
undersubar t
icle1ofthisar ti
cle.
113. Fr
audul
entorUnl
awf
ulI
nvoi
ces
1/ Aper
sonwho:
a) pr
epar
es,pr
oduces,sel
l
s,ordi
str
ibut
esf
raudul
enti
nvoi
ces;
or
b) usesfr
audul
enti
nvoi
cest
oreducehi
staxl
i
abi
l
ityorcl
aima
ref
und,
shal
lbe punishabl
e withaf ine ofbirr100,
000 and r
igor
ous
i
mprisonmentforat
erm ofsev
entot eny
ears.
2/ I
ft hepecuniarybenefitobtai
nedbyaper sonfrom afraudulent
i
nvoice undersub-art
icle(1)oft hi
s Art
icl
eis great
erthan bi r
r
100,000,thesancti
onundersub- art
icl
e(1)shallbeequaltot he
pecuniar
ybenefitderi
v edandimpr i
sonmentforat er
m oft ent o
fi
ft
eeny ears.
3/ A personwho possesses,sel l
s,leases,orotherwi
sesuppl iesa
machine,equipment,orsoftwar
ethatisusedi nmaking,prepari
ng,
orpri
ntingfr
audulentinv
oicesshal
lbepunishablewit
haf ineofbirr
200,
000andr igor
ousimpr i
sonmentforaterm oft
entofif
teeny ear
s.
4/ Convi
cti
onf oranoffenceundersub-
art
icl
e(3)oft
hisArt
icl
eshal
l
notprejudi
ce the confi
scati
on ofthe machi
ne,equi
pment,or
sof
tware,andoftheproceedsoft
hecri
me.
5/ Apersonwhopossesses,keeps,faci
li
tat
es,orarr
angesthesale,or
commissi
onstheuseoff r
audulentinvoi
cesshallbeguilt
yofan
off
encepuni
shabl
ebyr i
gorousimpr i
sonmentforaterm ofthr
eet o
fi
veyear
s.

68
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
114. Gener
alOf
fencesRel
ati
ngt
oInv
oices
1/ Anytaxpayerwit
hanobli
gati
ontoissueat axinvoice,carr
yingout
tr
ansact
ionwit
houtt
axi
nvoiceshal
lbepunishablewi t
haf i
neofbi r
r
25,
000to50,000andwi
thri
gorousi
mpr i
sonmentf orat er
m ofthree
tofi
veyear
s.
2/ A person who underst
ates a sales pr
ice by enteri
ng di f
ferent
amountsoft hepri
ceinidenti
calcopiesoft heinvoi
cef orasi ngle
tr
ansacti
on shal
lbepuni shabl
ewi thaf i
neofbi r
r100, 000 and
ri
gorousimpri
sonmentforaterm offi
vetosev enyears.
3/ Iftheactualpri
ceoft hesal eisgreaterthan bir
r100,
000,the
sanct
ionundersub-
art
icl
e( 2)ofthi
sArti
cleshallbeafi
neequalto
thehighestofthepri
cesspeci f
iedont hei nv
oicesandri
gorous
i
mpr i
sonmentfort
erm ofseventotenyears.
4/ Apersonwhopr ovi
desoraccept
sani nvoi
ceforwhichther
eisno
tr
ansact
ionshal
lbepuni
shablewi
thaf i
neofbi
rr100,
000to200,
000
andri
gorousi
mpr i
sonmentf
oraterm ofsev
entotenyear
s.
5/ Ift
hei nvoi
cetowhichsub-arti
cle(4)oft
hisArti
cleappliesisforan
amounti nexcessofbirr200,
000,thesancti
onundersub- art
icl
e( 1)
oft hisArt
icl
eshallbeaf i
neequalt otheamountst atedont he
i
nv oiceandtor i
gorousimprisonmentforat er
m oft ent of i
ft
een
years.
6/ Whosoev
erwithoutauthor
izati
onfrom theAuthor
it
ypr i
ntst ax
i
nvoi
cesshallbe puni
shable wit
haf i
ne ofbir
r300,000 to bir
r
500,
000andwit
hrigor
ousimprisonmentoftwotofi
veyears.
7/ A per
sonf oundguil
tyandconv i
ctedundersub-art
icl
e(6)ofthis
Ar
ticl
eforthesecondti
me,shallf
or f
eithi
spri
nti
ngmachineand/or
hi
sbusinessandhisbusi
nessl
icenseshallbecancel
l
ed.
115. Cl
aimi
ngUnl
awf
ulRef
undsorExcessCr
edi
ts
1/ At axpayerwhocl ai
msar ef
undort axcreditwit
hintentt
odefr
aud
theAut hori
tyusingaf al
sif
iedr ecei
ptorbyempl oy
inganyother
similarmethod,shallbepunishablewithaf i
neofbi r
r50,
000and
withr i
gor
ousimpr i
sonmentforat er
m offiv
et osevenyear
s.
2/ Convict
ionforanof f
enceundersub-
art
icl
e(1)ofthi
sAr
ticl
eshal
l
notreli
evet hetaxpayerf
rom theobli
gat
iontorepayt
her ef
und
underArti
cle49.

116. St
ampDut
yOf
fences
1/ Aper
sonwho:
a) executesorsi
gns(
othert
han asawit
ness)adocument
subjectt
ost
ampdut
yonwhichnost
ampdut
yispai
d;or
69
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 b) di
sguisesorhidest
hetr
uenat
ureofadocumentwiththe
i
ntenti
onofnotpayi
ngst
ampdut
yorpay
ingaloweramount
ofstampduty
,
shal
lbepuni
shabl
ewit
haf i
neofbi r
r25,000tobir
r50,
000and
ri
gor
ousi
mpri
sonmentf
orat
erm oft
hreet
of i
vey
ears.
2/ Aper
sonwho:
a) beingaut
hor
isedtosel
lst
ampsorstampedpaper
svi
olat
es
theStampDutyPr
ocl
amati
onorRegul
ati
ons;
or
b) sel
l
sorof fer
sforsal
est
ampsorst
ampedpaper
swi
thout
aut
hor
isat
ion,
shal
lbepuni
shabl
ewithafineofbirr5,
000to bir
r25,
000and
ri
gor
ousi
mpri
sonmentf
orat
erm oft
hreet
ofiv
eyears.

117. Of
fencesRel
ati
ngt
oRecov
eryofTax
1/ Ar ecei
verent r
usted wi
tht heproper
tyofat axpayerfail
i
ng to
di
schargehisobligat
ionunderanytaxl
awshallbepuni
shablewit
ha
fi
neofbirr5,000andwi t
hsimpleimpri
sonmentofoneyear
.
2/ Aper
sonwho,
aft
err
ecei
ptofasei
zur
eor
derunderAr
ti
cle41:
a) sell
s,exchanges,orother
wisedi
sposesoft
hepr
oper
tyt
hati
s
thesubjectoftheorder;
b) hi
des,breaks,spoi
ls,ordamagest
hepr
oper
tyt
hati
sthe
subj
ectoftheorder
;or
c) destr
oys,hi
des,removes,damages,changes,cancels,or
delet
esanydocument
sr el
ati
ngt
othepropert
ythesubjectof
theorder
,
shal
lbepuni
shabl
ewi
thsi
mpl
eimpr
isonmentoft
wot
othr
eey
ear
s.
3/ Subj
ecttosub-
art
icl
e(4)ofthisAr
ti
cle,
apersonwhofail
stopaythe
amountspecif
iedinagar nisheeordertotheAuthori
tyshal
lbe
puni
shabl
ewithsi
mpl ei
mprisonmentoftwotothr
eeyears.
4/ A person who not if
iest he Author
it
yunderAr ticl
e 43(5)oft hi
s
Pr
oclamationist reatedasbei ngincompl i
ancewi thagar nishee
or
derservedont heper sonunt i
ltheAuthor
it
yservesthepersonwi t
h
a noti
ce underAr ti
cle 43(6)oft hi
s Procl
amation cancell
ing or
amendingthegar nisheeor derorrej
ect
ingtheperson’snoti
ceunder
Art
icl
e43(5)ofthisPr oclamation.
5/ Theconv i
cti
onofaper sonf oranoffenceundersub-
arti
cle(
3)of
thi
sAr t
icl
eshal
lnotrel
ievethepersonofli
abi
li
tytopaytheamount
requi
redtobepaidunderthegarni
sheeorder
.
6/ A person who depar
ts oratt
emptst o depar
tf r
om Et
hiopiain
cont
ravent
ionofadepartureprohi
bit
ionordershal
lbepunishabl
e
wit
hsimpleimpri
sonmentoftwotothreey
ears.
7/ Af
inanci
ali
nst
it
uti
ont
hatf
ail
stocompl
ywi
thor
deri
ssuedunder
70
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 Arti
cle42ofthi
sPr
ocl
amati
onshal
lbepunishabl
ebyafi
neequalt
o
thetaxthatt
heAut
hor
it
yfai
l
edtocol
lectasresul
toft
hef
ail
ure.
8/ I
fanof f
enceundersub-art
icle(7)ofthisArt
icl
ewascommi t
tedwit
h
t
heknowl edgeorasar esultofnegligenceoft hemanagerofthe
f
inanci
alinsti
tut
ion,t
he managershal lbe punishabl
e bysimpl
e
i
mpr i
sonmentoftwotot hreeyears.
9/ A per
sonwho,wi t
houtthepermissi
onoft heAuthor
it
y ,opensor
removesthesealofpremisest
hatarethesubj
ectofaclosureor
der
underArt
icl
e45shal lbepunishabl
ewi t
hsimpleimpri
sonmentof
twotothr
eey ear
s.

118. TaxEv
asi
on
1/ Whosoev er
,wit
htheintenti
ontoevadetax,conceal
shisincomeor
fai
l
st ofi
leataxdeclarat
ionorpayt axbyt heduedateshallbe
punishabl
ewi t
haf ineofbi rr100,
000 to 200,
000 and ri
gor
ous
i
mpr isonmentf
oraterm ofthr
eetofi
veyears.
.
2/ Awi t
hholdi
ngagentwhowi t
hholdstaxfrom apaymentbutfai
lsto
paythewi thheldt
axtot heAut hori
tybytheduedat ewi ththe
i
ntenti
ontoev adet
axshal
lbepuni shabl
ebyri
gorousi
mprisonment
forater
m ofthreet
ofi
veyears.
119. Obst
ruct
ionofAdmi
nist
rat
ionofTaxLaws
1/ Apersonwhoobstructsorat
temptstoobstructataxoffi
ceri
nthe
per
formanceofdutiesunderat axlaw shallbepunishabl
ewith
si
mpleimpri
sonmentforater
m ofonetothr
eey ear
s.
2/ Apersonwhoobstruct
sorat tempt
stoobst
ructtheadmini
strati
on
ofataxlaw shal
lbepuni shabl
ewithafi
neofnotl essthanbi rr
10,
000andri
gorousimpri
sonmentforat
erm oft
hreet
of i
veyears.
3/ I
nt hi
sAr ti
cle,t
hef
oll
owi
ngandot
hersi
mil
aract
ionsconst
it
ute
obstr
uct
ion:
a) ref
using to comply withar equestoft he Aut
horit
yf or
i
nspection ofdocument s,ort he prov
isi
on ofreports or
i
nformat i
onrel
ati
ngt othetaxaffai
rsofataxpayer
,incl
udi
ng
arefusaltocomplywi t
hanot i
ceser v
edont heper
sonunder
Art
icl
e65oft hisProcl
amation;
b) non-compl
iancewithanot
iceser
vedontheper
sonunder
Art
icle65ofthi
sProcl
amat
ionr
equi
ri
ngt
heper
sontoat
tend
andgiveevi
dence;
c) prevent
ing t
he Director
-Generalof t
he Authori
ty or an
authori
sedoff
icerf
rom exercisi
ngther
ightofaccessunder
Arti
cle66oft
hisProclamati
on;
d) r
efusi
ng t
o prov
ide reasonabl
e assi
stance orf
aci
l
iti
es as
r
equir
edunderAr
ticl
e66( 4)
;
e) pr
ovoki
ng a di
stur
bance i
n an of
fi
ce oft
he Aut
hor
it
yor
71
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 i
mpedinganemploy
eeoft
heAut
hor
it
yfr
om per
for
mingt
hei
r
dut
iesofempl
oyment.
120. Unaut
hor
isedTaxCol
lect
ion
Apersonnotauthori
sedt ocol
lecttaxunderthetaxlawswhocoll
ect
sor
att
emptstocollecttax
,shallbepuni shabl
ewi t
hf i
neofbirr50,
000to
75,
000andri
gorousimprisonmentforaterm off
ivet
osevenyear
s.

121. Ai
dingorAbet
ti
ngaTaxOf
fence
Apersonwhoaids,abet
s,assi
sts,
inci
tes,orconspi
reswithanotherperson
tocommitanoffenceunderataxlawr ef
err
edt oasthe“princi
palof
fence”
shal
lbepunishablebythesamesanct i
onasi mposedf ortheprincipal
off
ence.

122. Of
fencesRel
ati
ngt
otheTaxAppealCommi
ssi
on
1/ Aper
sonwho:
a) i
nsul
tsamemberoft heCommi
ssi
oni
ntheexer
ciseofhi
s
power
sorf
unct
ionsasamember
;
b) i
nterrupt
s a proceedi
ng of t
he Commi
ssi
on wi
thout
authori
sati
on;
c) cr
eatesadisturbance,ortakespar
tincreat
ingadist
urbance,
i
nornearapl acewher etheCommi ssionissi
tt
ingwiththe
i
ntentofdi
sruptingtheproceedi
ngsoftheCommi ssi
on;or
d) obst
ruct
sthef
unct
ionoft
hecommi
ssi
onbywhat
evermeans,
shal
lbe punishabl
e wit
haf ine ofbi
rr500 to 3,
000 orsi
mpl
e
i
mprisonmentforater
m ofsi
xmont hst
otwoyears.
2/ Aper
sonwho:
a) wit
houtreasonabl
eexcuse,r
efusesorfai
lstocompl
ywi t
ha
summonst oappearbeforetheCommi ssi
on,ortoproduce
anydocumentorprov
ideanyinfor
mati
ontotheCommission;
b) wit
houtr
easonabl
eexcuse,
refusestot
akeanoathorf
ail
sto
conf
ir
mtotesti
fyt
hetrut
hbeforetheCommissi
on;
c) wit
houtr easonabl
eexcuse,r
efusesorfai
l
st oanswerany
quest
ionaskedoft heper
sonduringapr
oceedi
ngbefor
ethe
Commi ssion;
shal
lbepunishabl
ewithaf i
neofbi
rr300to3,000andsi
mpl
e
i
mprisonmentf
orater
m ofsi
xmont
hstot
woyear
s.
3/ Whosoever,knowingl
ygiv
esf al
seormi sleadi
ngev i
dencet
othe
Commission,shal
lbepuni
shablewit
haf i
neofbi r
r50,
000andwi
th
ri
gor
ousimpr i
sonmentoft
hreetofi
veyear
s.

123. Of
fencesbyTaxAgent
s
Whosoev
er,wi
thouthav
ingal
i
censet
oactasat
axagent
,pr
ovi
dest
ax
72
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 agent
’sservi
cesincont
rav
enti
onofArt
icl
e93oft hi
sProcl
amati
onshal
lbe
puni
shablebysimplei
mpri
sonmentf
oraterm ofonetothr
eeyear
s.

124. Of
fencesRel
ati
ngt
oSal
esRegi
sterMachi
nes
1/ Anyper
sonwhohast heobl
i
gat
iont
ousesal
esr
egi
stermachi
ne
commit
sanoff
ence;
a) iff
oundusi ngasalesr egist
ermachi
nenotaccredi
tedor
r
egi
steredbyt heAuthor
ity,shal
lbepuni
shedwithri
gor
ous
i
mpri
sonmentf oraterm ofnotlesst
hanthreey
earandnot
mor
et hansevenyear
s;
b) ifhe,exceptattheti
met hesal esregi
stermachi nei sunder
repair
,orotherjust
if
iabler eason,car r
iedoutt ransact i
ons
withoutrecei
ptori nvoice orused anyot herr eceiptnot
generatedbyasalesregistermachineshal lbepuni shedwith
ri
gorousimprisonmentf orat erm ofnotlesst hant woy ear
andnotmor ethanfi
vey ears;
c) i
fcauseddamageorchanget othef
iscalmemoryofasales
r
egi
st ermachineorattemptstocausedamageorchanget o
t
he f iscal memor y shall be punished wit
h rigor
ous
i
mprisonmentf oraterm ofnotl
essthant hr
eey
earsandnot
moret hanfi
veyears;
2/ Anyper
sonwhoi
saccr
edit
edandr
egi
ster
edt
osuppl
ysal
esr
egi
ster
machi
nescommi
tsanoff
ence:
a) i
fsoldasoftwareorasal esregi
stermachinenotaccredi
ted
by t
he Tax Aut hor
ity shal
lbe puni shed withr i
gorous
i
mprisonmentforaterm ofnotlessthanthreey
earsandnot
morethanfi
veyears;
b) i
ff ailedtonot i
fytheAuthori
tyinadv anceanychangemade
tot hesal esregist
ermachineinuse,ori finser
tedincor
rect
i
nfor mat i
ont ooromi tt
edthecor rectinformationfrom the
manualt hatgui
dest heuseofsalesregistermachineshal
lbe
puni shedwi t
hr i
gorousimpri
sonmentf orat erm ofnotless
thant hreeyearsandnotmor ethanfivey ear
s.
3/ Who so everwi thouthav i
ng a li
cense t
o suppl
ysales r
egist
er
machineorsoftware,di
str
ibutessal
esregi
stermachi
neorsoftware,
shal
lbepuni shablewithr i
gorousimpri
sonmentoff i
vetosev en
year
s.
4/ Any sal
es regi
stermachine servi
ce cent
re depl
oyi
ng a servi
ce
per
sonnelthatisnotcert
if
iedbythesuppli
erand/ornotr
egist
ered
bytheAuthorit
y,shallbepunishedwi t
haf i
neofbi rr50,
000or
i
mprisonmentforater
m ofnotexceedi
ngoney ear.
5/ Anypersonnelofasalesregi
stermachi
neserv
icecentr
ecommi t
s
anoff
encei f,wi
thoutt
heknowledgeoftheser
vicecent
reandthe
Aut
hori
ty,dismantleorassembleasalesregi
stermachine,orif

73
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 deli
beratel
yr emoved the seal
s on a sales r
egist
ermachi ne or
changedpar t
sofasal esregist
ermachi nenotr
eportedtohaveany
break down,ori fcommi tted any si
mi l
aractand shall,upon
convict
ion,bepunishedwithaf i
neofnotmor ethanBirr10,
000and
i
mpr i
sonmentf oraterm ofnotl essthanoney earandnotmor e
thanthreeyears.
6/ Anytaxoffi
cerwho,invi
olat
ionoft
her
ulesandpr
ocedur
esoft
he
useofsal
esregi
stermachi
nes:
a) dismantlesorassemblesasalesregi
stermachineorapproves
i
t sut
il
izationwi
thoutthepresenceofaser v
icepersonnelor
changest hemachineregi
str
ati
oncode; or
b) knowi
nglyornegli
gent
lyfai
l
storeporttotheAuthori
ty,wi
thi
n
24hours,of
fencescommi t
tedbytheuser ,ser
vicecentr
eor
i
tsper
sonnelorsuppli
erofasal
esregist
ermachi ne;
commitsanof
fenceandshall
,uponconvict
ion,bepuni
shedwi t
ha
fi
neofnotmorethanBi
rr5,
000andimprisonmentforaterm ofnot
l
essthanoney
earandnotmorethanthr
eey ears.
125. Of
fencesbyBodi
es
1/ Whent heper
soncommi
tt
inganoff
enceunderataxlawisabody,
ev
erypersonwhoisamanageroft
hebodyattheti
met heof
fence
wascommi tt
edshal
lbetreat
edashavingcommittedthesame
of
fence.
2/ Sub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cleshal
lnotappl
ytoaper
sonwher
e:
a) theof
fencewascommi
tt
edwi
thoutt
heper
son’
sconsentor
knowl
edge;and
b) hehasexer ci
sedduedi l
igenceandcaut
iont
hatapr udent
person i
n his posi
ti
on i
s expect
ed t
otake undersimil
ar
ci
rcumstance.
126. Publ
icat
ionofNames
1/ TheAut hori
tymayf r
om ti
met oti
mepublishali
stofthenamesof
personsconv i
ctedbyfi
naldecisi
onsofcourtofl
aw ofanoffence
underat axl
awoni t
swebsiteandthr
oughothermassmedia.
2/ Alistpubl
i
shedinaccor
dancewi
thsub-
art
icl
e(1)oft
hisAr
ti
cleshal
l
specif
ythefol
l
owing:
a) t
hename,
pict
ure,
andaddr
essoft
heconv
ict
edper
son;
b) part
icul
ars of t
he of
fence as t
he Aut
hor
it
y consi
der
s
appropr
iat
e;
c) the t
ax peri
od orper
iods dur
ing whi
ch t
he of
fence was
commi t
ted;
d) t
heamountoftaxnotpai
dbyt heconv
ict
edper
sonasa
r
esul
tofcommi
ssi
onoft
heoff
ence;

74
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 e) theamount
,ifany
,ofpenal
tyassessed t
otheconv
ict
ed
person.

CHAPTERFOUR
REWARDS
127. Rewar
dforVer
if
iabl
eInf
ormat
ionofTaxEv
asi
on
1/ Ifa per son pr
ovidesv er
ifi
abl
e and obj
ectiveinf
ormat i
on oftax
evasion,t hr
ough concealment,under-r
eporti
ng,fraud,orot her
i
mpr opermeans, t
heAut hori
tyshall
,i
naccordancewiththedi
rect
ive
tobei ssuedbyi t
,grantt heperson arewardofupt o20%oft he
amountoft hetaxev adedatt hetimethet axiscollect
edbyt he
Authorit
y .
2/ Apersonshallnotbeent
it
ledt
oar
ewar
dundersub-
art
icl
e(1)of
t
hisArt
icl
eif
:
a) t
heper
sonpar
ti
cipat
edi
nthet
axev
asi
on;
or
b) therepor
ti
ngoft
het
axev
asi
onwaspar
toft
heper
son’
s
duti
es
3/ TheAuthori
tyshal
lpr
ovi
dedet
ail
sofar
ewar
dundert
hisAr
ti
cleby
Dir
ect
ive.
128. Rewar
dforOut
standi
ngPer
for
mance
1/ TheAuthori
tyshallr
ewardataxoff
icerf
oroutst
andi
ngperfor
mance
andataxpayerforexempl
arydi
schargeofhi
staxobl
igat
ions.
2/ TheAuthori
tyshal
lpr
ovi
dedet
ail
sofar
ewar
dundert
hisAr
ti
cleby
Dir
ect
ive.
PARTSI
XTEEN
MI
SCELLANEOUSPROVI
SIONS
129. Powert
oIssueRegul
ati
onsandDi
rect
ives
1/ TheExecut
iveCounci
lmayissueRegulat
ionsnecessar
yfort
he
properi
mpl
ement
ati
onoft
hisProcl
amat
ion.
2/ The Author
it
y may issue Dir
ect
ives necessar
yf ort he pr
oper
i
mplementati
onofthi
sPr ocl
amati
onandRegul ati
onsissuedunder
sub-
art
icl
e(1)oft
hisArt
icl
e.
130. Tr
ansi
ti
onalPr
ovi
sions
1/ This Pr
ocl
amation shal
lappl
yto an actoromissi
on occur
ri
ng
causedataxdecisi
onmadebefor
eit
sentryi
ntof
orce.
2/ Not
wit
hst
andi
ngsubar
ti
cle(
1)oft
hispr
ocl
amat
ion,
a/ administ
rati
vepenalt
iesappli
cabl
et onon-paymentoft axes
due beforethi
s proclamati
on becomes effect
ive shal
lbe
assessedinaccor
dancewi t
hthetaxlawsinforcepri
ortothis
procl
amat i
on.

75
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 b/ any case t hat has been pendi ng i
nt he t
ax appeal
commi ssionwhen t hisprocl
amati
onbecomesef fect
iveshall
beadjudicatedinaccor dancewit
ht hetaxlawsinforceprior
tot
hispr ocl
amat i
on, asifthi
spr
oclamationwerenotenacted.
c) theexisti
ngtaxcompl aintrevi
ew committ
eeandt axappeal
commi ssi
onshallcontinuet ofuncti
onunti
lsucht i
measa
new t ax complai
ntr ev i
ew departmentand tax appeal
commi ssi
on is est ablished in accordance with thi
s
procl
amat i
on.
d) Ift
heper i
odf orthemakingofanappli
cati
onandappealhad
expir
ed beforet he commencementoft hi
s Pr ocl
amati
on,
nothi
ngi nthisPr ocl
amati
oncanbeconst r
uedasenabl ing
the appli
cation and appeal t o be made under t his
Procl
amat i
onbyr easononlyoft
hefactthatalongerper
iodis
specif
iedinthisProcl
amati
on.
3/ Fort hepurposesoft hisPr oclamati
on,ift heInst
it
uteofCert
if
ied
PublicAccountant
sisnotest abli
shedatt hecommencementoft hi
s
Proclamati
on,anyr eferencei nt hi
sPr oclamationtotheInst
it
ute
shallbetr
eatedasar eferencet otheAccount i
ngandAudit
ingBoard
ofEthiopi
auntilt
heInstit
uteisest abl
ished.
4/ TheObli
gator
yUseofSal esRegisterMachinesExecut
iveCounci
l
Regul
ati
onNo.91/2011shallcont
inuetoapplyfort
hepurposesof
Art
icl
e20oft hi
sPr ocl
amati
onunt i
lrepl
acedbynew Regulati
ons
i
ssuedbytheExecut
iveCounci
l.
131. I
nappl
icabl
eLaws
Subj
ecttotheprovi
sionsofArt
icle130ofthi
spr
ocl
amation,
anyl
awwhi ch
i
sinconsi
stentwit
hthisprocl
amat i
onshal
lnotbeappl
i
cableinr
espectof
matt
ersprovi
dedforinthi
sproclamati
on.
132. Ef
fect
iveDat
e
1/ Thi
s Proclamat
ion shal
lent
erint ofor
ce on t
he dat
e ofi
ts
Publ
icat
ionint
heDebubNegari
tGazet
a.
2/ Notwit
hstandi
ngsubar t
icl
e(1)ofthisArti
cle,t
heprovi
sionsofPar
t
El
evenoft hi
sprocl
amationshallbegint
oappl yasfrom thedat
eto
be speci
fied by t
he authori
ty by not
ice to be publ
ished i
na
newspaperofwidecir
culat
ion.
3/ Notwithst
andi
ngsubar t
icl
e(1)ofthisArt
icl
e,theprovi
sionsofpart
fourt
eenofthisprocl
amationshallbegi
nt oapplyasfr
om t hedate
to bespecifi
ed bytheaut hor
it
ybynot i
cet o bepublished i
na
newspaperofwidecir
culat
ion.
DoneatHawassa,
t s17thdayofFebr
hi uar
y,2017.
DASSI
EDALKE

PRESI
DENTOFTHESOUTHERNNATIONS,
NATIONALI
TIESANDPEOPLES’
REGI
ONALSTATE
76
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T
 77
TAP/
Eng/
10/
07/
2016/
B.T