EN ZYME Khi tạo thành phức hợp ES, S bị biến đổi, giảm độ bền
Câu 2: Giải thích được cơ chế xúc tác chung của
enzym? trình bày được khái niệm về động học của
enzym? Cơ chế xúc tác chung của enzym?
a. Cơ chế tác dụng
Mỗi enzym xúc tác 1 phản ứng cụ thể, nhưng điểm
chung là phản ứng được tăng nhanh. Ở đây ta xét cơ chế
làm tăng nhanh p/ứng của enzym.
Mọi phản ứng, về nguyên tắc có thể tự xảy ra đều cần
cung cấp một năng lượng để đưa các phân tử tham gia
phản ứng lên trạng thái kích thích, khi đó những va chạm
giữa chúng trở thành va chạm có hiệu quả và phản ứng
xảy ra. Năng lượng đó được gọi năng lượng hoạt hoá.
Năng lượng hoạt hoá càng thấp thì phản ứng càng dễ
xảy ra. Vì năng lượng đó dễ được cung cấp, thậm chí trừ
nhiệt lượng của môi trường. Xét phản ứng phát năng do
enzym (E) xúc tác :
A+B C + D : phản ứng này cần năng
lượng hoạt hóa ATP.
Ta có thể viết gọn phản ứng dưới dạng:
S E
P Để xác định tốc độ phản ứng V ta hãy xét diễn biến của
Trong quá trình phản ứng có sự tạo thành hợp chất
trung gian tạm thời hay phức hợp enzym cơ chất ES.
E+S ES E+P
1 2
Bước 2: ES biến thành E và sản phẩm P.
K1
E+ S ES E+P
K2
Qui ước: Er là toàn bộ các dạng enzym
E là dạng enzym tự do
ES là dạng enzym kết hợp
Vậy ta có:[E r]= [E] + [ES] và [E] = [E r] - [ES] (1)
Tốc độ phản ứng hay tốc độ xúc tác là tốc độ phân giải
ES thành E và sản phẩm và bằng : V = K3 [ ES] (2)
Khi tốc độ đạt tối đa Vmax thì lúc đó toàn bộ enzym
đều ở dưới dạng ES, không có E tự do, các phản ứng
enzym đều bảo hoà có chất.
( [ ES] = [ ET] ) và ta có V MAX = K3 [ET] (3)
Tốc độ tạo thành : ES = K1 [E] [S]
Tốc độ phân ly ES theo chiều ngược với chiều tạo
thành ES bàng K3 [ES]
Tốc độ phân ly ES theo chiều biến thành sản phẩm
bằng K3 [ ES]
3 4
liên kết trong phân tử, năng lượng hoạt hóa giảm, nên
phản ứng dễ xảy ra và tốc độ phản ứng tăng lên.
b. Khái niệm về động học của enzym :
Nghiên cứu động học của enzym là nghiên cứu về tốc
độ phản ứng enzym và những yếu tố ảnh hưởng đến tốc
độ đó. Trong trường hợp chỉ đè cập đến tốc độ phản ứng
enzym. Thường người ta dùng mô hình Michaelis -
Menten là mô hình phù hợp với nhiều enzym.
E
Xem xét phản ứng enzym : S P
Cũng như các p/ứng hoá học khác, tốc độ V của p/ứng
phụ thuộc nồng độ cơ chất S với đặc điểm như sau:
Khi nồng độ S nhỏ: v gần như tỉ lệ thuận với nồng độ S.
Nồng độ S tằng thì v tăng, nhưng nồng độ S đạt đến
mức nào đó thì v ko tăng nữa và đạt giá trị số tối đa
Vmax. Khi đó V gần như ko phụ thuộc vào nồng độ cơ
chất
Nồng độ S tăng thì V tăng, nhưng nồng độ S đạt đến
mức nào đó thì V không tăng nữa và đạt trị số tối đa Vmax.
Khi đó V gần như không phụ thuộc vào nồng độ S.
phản ứng enzym trên phản ứng diễn qua 2 bước
Bước 1: Tạo thành hợp chất trung gian ES.
Khi tốc độ ở trạng thái cân bằng thì 2 tốc độ tạo thành
ES bằng tốc độ phân ly ES và ta có:
K1[E] [S] = K2[ES] +K3 [ES] = (K2+ K3) [ES]
k 2 + k3
Hay [ E][S] = k1 [ES]
Gọi k 2 + k 3 là KM
k1
Ta có : [E][S] = KM[ES] và
( E )( S )
[ ES] = (4)
Km
Phối hợp với PT (1) (2) (3) (4) ta được tốc độ phản ứng V:
Qua chương trình (5) và đồ thị ta có mấy nhận xét sau :
- Hằng số Michaelis KM chính là nồng độ cơ chất khi
tốc độ phản ứng bằng V max/2.
- Khi nồng độ của S thấp hơn KM rất nhiều thì v tỷ lệ
thuận với nồng độ S
Khi nồng độ S lớn hơn KM rất nhiều thì V đạt tối đa
(Vmax) và không phụ thuộc nồng độ S nữa. Khi đó dù
có tăng nồng độ S, tốc độ phản ứng cũng không tăng.
 - Có thể lấy nghịch đảo của 2 vế PT (5) và biểu thị đồ
thị dưới dạng đường thẳng Linerweaver – Burk
- Để đo hoạt độ của enzym hiện nay người ta dùng đv
quốc tế (U) : IU là lượng enzym gây ra sự biến đổi 1
micromol cơ chất trong 1 phút ở 25 0 C với ĐK tối ưu .
5 6
* Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của
enzyme:
Khác với chất xúc tác vô cơ, enzym hoạt động
trong các điều kiện tương đối nhẹ nhàng: Áp suất
trung bình (1 atmotphe), nhiệt độ dưới 49o C, pH gần
trung tính trừ 1 số trường hợp đặc biệt.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hoạt độ của enzym:
Nồng độ có chất, nồng độ enzym, nhiệt độ, pH, chất
hoạt hoá và chất ức chế.
a. Nồng độ cơ chất :
- Là yếu tố quan trngj nhất ảnh hưởng đến hoạt
tính của enzym .Khi ta tăng nồng độ cơ chất, thì vận
tốc phản ứng enzym tăng , đến một mức độ nào đó
thì nồng độ cơ chất tăng nhưng vận tộc phản ứng
không tăng nữa
- Nguyên nhân: Tại V = Vmax thì tất cả các trung
tâm hoạt động enzym đã được bão hòa bởi cơ chất
b. Nồng độ enzym: Khi ta tăng nồng độ enzym thì
vận tốc pứ cũng tăng, đến một mức độ nào đó thì V
= Vmax .
Sau đó do số lượng sản phẩm tạo thành nhiều nó sẽ
ức chế trở lại hoạt động của enzym nên tốc độ phản
ứng không tăng nữa.
7 8
Câu 3: Nêu được tính đặc hiệu của enzym? các yếu
tố ảnh hưởng đến hoạt động của enzym?
* Tính đặc hiệu của enzym: Đây là một tính chất quan
trọng để phân biệt enzym với các chất xúc tác vô cơ. Có
thể phân biệt ở 3 khía cạnh:
• Đặc hiệu cơ chất: Một enzym tác dụng đặc hiệu lên 1
chất hay một số chất có cấu tạo phân tử gần giống nhau
vd: Ureaz : Urê + H2O CO2 + NH3
Saccaraz :Saccaroz+ H2O Fructoz + Glucoz
Amylase: tinh bột, glycogen + H2O Maltoz +
Glucoz
• Đặc hiệu lập thể: Enzym chỉ tác dụng lên một trong
hai dạng đồng phân quang hoạt. Hầu hết enzym chuyển
hóa acid amin chỉ tác dụng lên L.A.amin mà không tác
dụng lên D. acid amin
• Đặc hiệu phản ứng: Một cơ chất biến hoá theo nhiều
phản ứng khác nhau, nhưng mỗi phản ứng có enzym đặc
hiệu xúc tác.
Ví dụ: 3 phản ứng của acid amin
E1: oxylaz
Oxy hóa
Cơ chất Acid amin E2: decarboxylaz
Khử cacboxyl
E3: transamylaz Trao đổi acid amin
c. Nhiệt độ:
Đây là yếu tố quan trọng nhất vì enzym có bản chất
là protein, nên nói chung chúng không bền với
nhiệt, đa số mất hoạt tính ở nhiệt độ trên 700C.
Mỗi enzym có nhiệt độ thích hợp nhất (T0) ở đó
hoạt độ của enzym cao nhất. Từ nhiệt độ 0oC đến
T0hoạt độ của enzym tăng dần, trên T0 hoạt độ của
enzym giảm dần. T0 của những enzym động vật
thường ở khoảng 400C, nhiều enzym vi sinh vật và
thực vật có T0 khá cao.
Ví dụ: amylase động vật, vi sinh vật và hạt thực
vật có T0 lần lượt bằng 370, 700 và 670 C.
Ở 80 - 1000C đa số hoạt tính của enzym giảm đến 0,
trừ một số trường hợp đặc biệt như Myokinase có thể
tồn tại ở 1000C.
d. Ảnh hưởng của pH (nồng độ H+):
Enzym rất nhạy cảm với pH của môi trường những
thay đổi pH dù rất nhỏ cũng ảnh hưởng đến trạng thái
ion hoá của enzym và cơ chất, do đó ảnh hưởng đến
hoạt tính của enzym. Mỗi enzym có pH thích hợp nhất
là pH0, ở đó hoạt độ của enzym là cao nhất. đa số
enzym có pH0 ở trongkhoảng 5,0 - 9,0, có một số
enzym có pH0 ngoài giới hạn đó.
Ở ngoài pH0, hoạt độ của enzym giảm nhanh.
 Ví dụ: Saccaraz ruột có pH0 = 4,8, ở pH = 4 hoặc 6 Câu 4: Trình bày được thành phần cấu tạo và cơ chế
hoạt độ của nó giảm xuống còn 1/2. hoạt động của coenzym?
e.Chất hoạt hoá:Là chất làm tăng hoạt tính của 1. Coenzym Nicotinamid: Trong loại này thường gặp 3
enzym, chúng có bản chất hoá học khác nhau. Thí dụ chất chính là:
ion Cl- đối với amylase, glutathion đối với nhiều Nhân Nicotinamid:
proteaz thực vật, cystein đối với nhiều loại enzym có
nhóm SH hoạt động, chất hoạt hoá dị lập thể đối với
nhiều loại enzym có nhóm SH hoạt động, chất hoạt
- Nicotinamid mono nucleotid viết tắt là NMN+
hoá dị lập thể đối với enzym dị lập thể dương.
P - Ribose – nicotinamid
f. Chất ức chế : là chất làm giảm hoạt tính của
- Nicotinamid Adennin dinucleotid viết tắt là NAD+
enzym do làm giảm ái lực của enzym với cơ chất hoặc
làm enzym mất khả năng kết hợp với cơ chất . Có 2 - Ribose – nicotinamid
P
loại :
- Chất ức chế cạnh tranh: có cấu trúc gần giống cơ P
-Ribose – Adenin
chất, nó kết hợp với trung tâm hoạt động của enzym do - Nicotinamid adenin dinucleotid phosphat (NADP+ )
đó chiếm chỗ của cơ chất và làm giảm hoạt tính xúc P - Ribose
P
– nicotinamid
tác của enzym
Thí dụ: Malonat là chất ức chế cạnh tranh đối với P
-Ribose – Adenin
succinat dehydrogenase ( S.D.H):
- Chất ức chế không cạnh tranh: Chúng có cấu tạo NADP NADPH 2
hoá học khác cơ chất, gắn với enzym ở những vị trí AH2 A
không nhất định, có thể ngoài trung tâm hoạt động. Cơ chế hoạt động của 2 coenzym này giống nhau.
VD : các chất gây biến tính Protein Ion kim loại Trong quá trình Oxy hoá khử nhân Nicotinamid trực tiếp
nặng Ag+, Hg+, …. tham gia phản ứng, C ở vị trí thứ 4 của nhân này có khả
9 10

năng nhường hay nhân một nguyên tử hydro, phần còn
lại của coenzym là để kết hợp vào enzym. Trong phản
ứng này một nguyên tử hydro của cơ chất đã gắn lên
nhân nicotinamid, còn một nguyên tử hydro khác xuất
hiện trong môi trường dưới dạng proton vì điện tử của nó
đã kết hợp vào nhân Nicotinamid và trung hoà điện tích
dương của nhân này.
NAD+ NADHH+
AH2 A lâm sàng người ta chú ý đến 2 loại transaminase là:
2. Coenzym Flavin :
Loại này thường gặp là 2 chất:
+ FMN : Flavin –Mono- Nucleotid.
P - Ribose – isoaloxazin
+ FAD: Flavin - Adenin - Dinucleotid.
P - Ribose – isoaloxazin
3. Coenzym pyridoxal phosphat:
- Coenzym này là dẫn xuất phosphoryl hoá của vitamin
B6, thành phần cấu tạo có nhân pyridin mang nhóm
aldehyt ở vị trí para. Nhóm này là bộ phận trực tiếp hoạt
động của coenzym. Tham gia vào các phản ứng vận
chuyển nhóm amin, phản ứng khử carboxyl hay phản
ứng cắt gốc R của acid amin.
- Những enzym của CoE này các transaminase. Trên
+SGOT(Glutamat Oxalaoacetat Transaminase )
+ SGPT ( Glutamat Pyruvat Transaminase )
Việc định lượng 2 loại enzym này trong huyết thanh có
nhiều giá trị trong chuẩn đoán các bệnh về gan ,tim.

P
-Ribose – Adenin
Cơ chế tác dụng: xảy ra qua 2 bước.
- Bước 1: Một nguyên tử hydro được gắn lên N1 của
flavin và làm giảm đi một liên kết đôi, nhân này mang
một điện tử độc thân ở N5
- Bước 2: Một nguyên tử hydro nữa được kết hợp vào
N5 và tạo nên coenzym dạng khử.
FAD FADH2
AH2 A
11 12
 Câu 5: Sự phân bố của enzyme trong tế bào?
− Mọi tế bào đều tổng hợp được enzym cho nhu cầu
chuyển hóa của tế bào, phần lớn là enzym nội bào
(xúc tác các phản ứng hoá sinh trong tế bào), một số
là enzym ngoại bào (tế bào bài tiết ra khỏi tế bào và
xúc tác các phản ứng ở dịch cơ thể như các enzym
của dịch tiêu hóa).
− Các mô đều có qúa trình chuyển hóa chung với
những enzym giống nhau (như enzym của CHHTB,
sinh tổng hợp Protein. Mặt khác mỗi mô lại có đặc
điểm chuyển hoá riêng và những chức năng chuyển
hóa đặc biệt nên chúng có những enzym riêng (gan
có các enzym của qúa trình tổng hợp Urê xãy ra chủ
yếu ở gan, cơ có những enzym xtác các pu cần cho
sự co cơ).
− Trong tế bào, các bào quan có những chức năng
chuyển hóa nhất định nên chúng có những enzym
nhất định xúc tác các qúa trình chuyển hóa ở mỗi bào
quan: Ty thể chứa enzym của CT Krebs, của
CHHTB, bào dịch chứa enzym của con đường đường
phân, ribosom chứa enzym xúc tác sự sinh tổng hợp
AND và ARN.
HÓA HỌC LIPIT
Câu 6: Vai trò của lipit đối với cơ thể?
Cung cấp năng lượng: So với Glucid và Protein,
Lipid là thức ăn giàu năng lượng nhất:
1g L cung cấp 9,3kcalo.
1g G cung cấp 4,1kcalo.
1g P cung cấp 4,2 Kcalo.
Đối với cơ thể, L là chất dự trữ n.lượng chính, dạng
dự trữ là triglycerid, có chủ yếu ở dưới da, quanh
phủ tạng...
- L tham gia ctạo cơ thể: là thành phần chính của
màng sinh học.
- L chứa Vit tan trong dầu: A, D, E, K.
- Ngoài ra, L còn chứa các acid béo không no,
nhiều liên kết kép mà cơ thể không tổng hợp được
(Acid béo cần thiết).

13 14

Câu 9: Trình bày cấu tạo của triglycerid, cholesterid? Câu 10:Trình bày cấu tạo các phospholipit?
* Triglycerid: Công thức chung: * Phospholipid :
glycerol + R1COOH,R 2COOH,R3COOH tryglycerid -Thành phần chính: Alcol + Acid béo + H3PO4.
+ Với triglycerid: 3 gốc R1 = R2= R3: triglycerid thuần, nếu - Tùy thuộc alcol, Lipid tạp gồm 2 nhóm:
khác nhau gọi là tạp. + Glycerophospholipid: Acol là glycerol
Triglycerid có nhiều trong các loại dầu mỡ động thực vật. + Sphingophospholipid: Acol là sphingozin.
* cholesterid: Trong cơ thể, chất quan trọng là cholesterid:
➢ Glycerophospholipit:
Là este của acid béo với cholesterol, là 1 monoalcol vòng.
- Đ2 cấu tạo của cholesterol:
Cấu tạo:glycerol + acid béo + H3PO 4
+ 1 nhóm -OH bậc 2 ở C3 CH2O-OCR1
+ 1 liên kết đôi ở C5 = C6
+ 2 mạch nhóm metyl ở C10 và C 13 CHO-OCR2
+ 1 mạch nhánh 8C Ở C17
Để tạo Cholesterid (cholesteroleste), nhóm -OH bậc 2 ở C3 O
CH 2O-O P O X
sẽ kết hợp với 1 acid béo bằng liên kết este.
Trong cơ thể, những cholesterid qtrọng là: Oleatcholesterol, OH
Palmilatcholesterol,và Stearatcholesterol.
Các glycerophospholipid:
• X=H: A.phosphatidic
• X= cholin: Leucitin
• X= Cholamin: Cephalin
• X=Serin: phosphatidyl serin
• X=Inositol: phosphatidyl inositol
+ A.phosphatidic: có ít trong cơ thể nhưng quan trọng .

15 16
 + Leucithin: là sản phẩm este hóa của A.phosphatidic - Khi tạo thành lipid: Nhóm –NH2 + 1 acid béo =
với cholin (là 1 alcol chứa N ). liên kết amid.
OH
CH3 CH3 – (CH2)12 – CH = CH – CHOH – CH – CH2OH
HO – (CH2)2 - N CH3 Cholin NH2
CH3
Leucithin có trong lòng đỏ trứng, não, gan, thận OCR
+ Cephalin: Là sản phẩm este hóa của A.phosphatic và
Cholamin, là l amin alcol.
- Sphingophospholipid có trong các tổ chức thần kinh,
CH2OH-CH2-NH2 : Cholamin. nội mạc võng mô (Lách).
+Phosphatidylserin : A.phosphatidic + serin (là 1 A.amin

CH2OH –CH – COOH

Srin
NH2
Cephalin và phosphatidylserin có trong các tổ chức chứa
Leucithin nhưng với số lượng ít hơn.
Sphingophospholipid (Sphingophosphatid):
- Acol là Sphingosin, là 1 amin alcol.

CH3 – (CH2)12 – CH = CH – CHOH – CH – CH2OH

Sphingosin
NH2
17 18

CHUYỂN HÓA LIPIT Câu 12 : Trình bày thoái hóa acid béo bão hòa?
Quá trình thoái hóa gồm 3 giai đoạn:
Câu 11:Trình bày quá trình hấp thu và tiêu hóa ở
*GĐ 1: Hoạt hoá AB AcylCoA.( Bào tương)
ruột non?
* Tiêu hóa: Xảy ra ở ruột non, với sự tham gia của các ATP AMP+P̴ P
++
enzym thủy phân Lipid trong môi trường kiềm do dịch Mg
tụy, dịch ruột tạo nên, cùng sự có mặt của Acid mật, R-CH2-CH2-COOH + HSCoA
muối mật nhũ tương hoá Lipid. R-CH2-CH2-CO ̴ SCoA + H2O
- Triglycerid Lipase glycerol + 3 acid béo AcylCoA
- Cholesteroleste: Cholesterol esterasaCholesterol (tự do) Sau đó: AMP + 2ATP ATP
+ Acid béo Như vậy cần 2 ATP
- Leucithin (lòng đỏ trứng, não đvật) GĐ 2: Vận chuyển Acyl CoA qua màng ty thể.
Leucithinase
Glycerol + 2Acid béo + cholin + Phản ứng hoạt hóa xảy ra ở bào tương nhưng oxi
H3PO4 hóa lại ở ty thể nên phải có sự vận chuyển.
* Hấp thu: Do đặc điểm của màng ty thể nên sự vận chuyển phải
Tất cả các dạng cơ bản trên được hấp thu qua thành ruột nhờ chất vận chuyển trung gian là Carnithin. Phản ứng
non dưới dạng dịch treo, theo máu tới gan. Tại gan chúng xảy ra như sau.
sẽ được tái tổng hợp lại thành lipid. Sau đó vận chuyển
trong máu dưới dạng kết hợp với protein tạo các hạt
lipoprotein tan, rồi phân phối tới các tổ chức, đặc biệt là
mô mỡ (nơi dự trữ L) và mô cơ nơi sử dụng Lipid để
cung cấp năng lượng.

19 20
 GĐ 3: oxy hóa xảy ra tại ty thể gồm 4 phản ứng -PỨ 4: Gắn một HS CoA AcetylCoA+ Acyl CoA
-PỨ 1:Oxi hóa lần 1: α, β dehydro acyl CoA β CO-acyl CoA thiolase
FAD FADH2 R-CO- CH2-CO ~SCoA + HSCoA
R-CH2-CH2-CO~SCoA R-CH=CH-CO~SCoA β ceto acyl CoA
Acyl CoA dehydrogenase
R-CO~SCoA + CH3-CO ~SCoA
acyl CoA acetyl CoA
α, β dehydro acyl CoA
R-CH=CH-CO~SCoA + H2O Như vậy qua một vòng oxi hóa gồm 4 phản ứng, mẫu
α, β dehydro acyl CoA Enoylhydratase
axit béo hoạt hóa là Acyl CoA đã tách ra một mẫu 2C là
R-CHOH- CH2-CO~SCoA Acetyl CoA, Mẫu Acetyl CoA còn lại ngắn hơn so với
mẫu đầu 2C lại tiếp tục oxi hóa để thoái hóa hoàn
β dehydro acyl CoA
toàn thành Acetyl CoA.
-PỨ 2:Hợp nước: hydro acyl CoA
-PỨ 3:Oxi hóa lần 2 cetoacyl CoA
NAD NADH 2
R-CHOH- CH2-CO~SCoA
β dehydro acyl CoA β OH acyl CoA- dehydrogenase

R-CO- CH2-CO~SCoA
β ceto acyl CoA

21 22

Năng lượng của β oxh

VI DỤ: A.Palmitic ( 16C).
N (số C)
- Số lần oxy - 1 hóa = 7
lần 2

- Số ATP / 1 lần oxy hóa :

1 FADH2 ( HHTB) 2ATP 5 ATP
1 NADH2 ( HHTB) 3ATP
- ATP/ 7 lần : 7 x 5 = 35 (ATP)
-Số acetylCoA: 8 mẫu (Krebs 8x12= 96 ATP)
Tổng:35+96=131(ATP)-2(ATP)(hoạt hóa) = 129
(ATP)
 Lipid là thức ăn rất giàu năng lượng.

*Chú ý: mũi tên quay lại

23 24
 * SỐ PHẬN CỦA ACETYLCoA
Số phận của acetylCoA: Theo 1 trong 3 con đường:
- Theo Krebs → CO 2, H2O, ATP .
- Tạo thể cetonic (gan):
Bình thường ở gan, 1 lượng acetylCoA có nguồn gốc
thoái hóa Acid béo tạo thành chất cetonic, → vào
máu → tổ chức. Tại đó cetonic lại được tái tổng hợp
lại acetylCoA và đi theo qtrình chuyển hóa của
acetylCoA tại tổ chức..
Như vậy sự tạo cetonic ở gan có tác dụng vận
chuyển mẫu 2C từ gan tới tổ chức.
Trong những trường hợp rối loạn chuyển hóa, chất
cetonic tạo ra nhiều và tăng cao trong máu, xuất
hiện ra nước tiểu, gây nên tình trạng rối loạn. Gặp
trong giai đoạn cuối của bệnh tiểu đường.
- Tổng hợp chất:
• Tái tổng hợp Acid béo
• Tổng hợp glucid.
• Tổng hợp A.amin → Pro.
• Tổng hợp steroid → HM steroid, cholesterol,
vitD3..

25 26

Câu 13: Sự tổng hợp acid béo bão hòa ngoài bào Phản ứng ko chịu sự tác dụng của phức hợp đa Enzym
tương và trong ty thể. 2. Phản ứng mở đầu: thực hiện qua 2 chặng
*Tổng hợp acid béo bão hoà ngoài bào tương. + Tạo thành acetyl – ACP:
*Đặc điểm:
- Là con đường chính của tổng hợp AB ACP-acyl-transferase
- Xảy ra ở bào tương tế bào CH 3-CO~CoA + SH-ACP CH3-CO~SACP+ HSCoA
- Là sự ngưng tụ Acetyl CoA + Malonyl CoA Butyryl AcetylCoA Acetyl-ACP
CoA. Kéo dài thêm mạch C ngưng tụ Malonyl CoA + Tạo Acetyl Syntetase:
- Mỗi lần kéo dài mạch C qua phản ứng, nhờ phức hợp
đa enzym là acid béo Syntetase SH-syntetase
* Cấu tạo phức hợp đa enzyme (acid béo Syntetase) CH3-CO~SACP CH3-CO~Ssyntetase + HS-ACP
- 6 Enzym hoạt động xúc tác (Syntetase)
- 1 Protein vận chuyển acyl ACP (Acyl Crrier Protein) Acetyl-ACP
- Có 2 nhóm – SH trong phức hợp Enzym:
+ SH trung tâm (thuộc ACP), gắn malonyl khi xúc tác 3. Phản ứng 3 tạo Malonyl – ACP:
+ SH ngoại vi (thuộc Syntetase), gắn acyl khi xúc tác Malonyl ACP - Transferase
* Các phản ứng: mỗi lần kéo mạch C, qua 6 phản ứng: HOOC-CH2-CO̴ CoA + SH-ACP
1.Tạo Malonly CoA: Malonyl CoA
ATP ADP+ P HOOC-CH2-CO̴ SACP + HSCoA
CH3-CO~CoA +CO2
Acety CoA Acety CoA carboxylase

HOOC-CH2-CO~ScoA
Malonyl CoA

27 28
- Phản ứng 4 ngưng tụ: 2 gốc Acetyl và Malony
β ceto-acylACP.Syn Enoyl ACP-Hydratase
HOOC-CH2~SACP+CH3-CO ̴ Syn CH3-CHOH-CH2-CO ̴ SACP - H2O
Malonyl – ACP Acetyl.Syn β OH butiryl-ACP
CH3-CO- CH2-CO̴ SACP + CO2 + SH-Syntetase CH3-CH=CH-CO ̴ SACP
β.Co-butyryl ACP α, β dehydro butiryl-ACP
- Phản ứng 5 khử lần 1:
- Phản ứng 7 khử lần 2: tạo Butiryl - ACP
NADPH2 NADP
NADPH 2 NADP
CH3-CO- CH2-CO̴ SACP CH3-CH=CH-CO ̴ SACP
β-CO- butiryl-ACP Enoyl reductase
α, β dehydro butiryl-ACP
β .ceto-acyl-ACP-
CH3-CH2-CH2-CO ̴ SACP
reductase
CH3-CHOH-CH-CO 2̴ SACP butiryl-ACP
β – OH-butiryl-ACP Để kéo dài thêm mạch C thì gốc butyryl lại chuyển sang
-PỨ 6: Loại H2O: α, β dehydro butinyl - ACP SH- Syn giải phóng SH – ACP. Tiếp đó SH – ACP lại
gắn malonyl và phản ứng ngưng tụ lại tiếp tục.
Như vậy qua 7 phản ứng, sự tổng hợp axit béo ngoài bào
tương đi từ mẫu có 2 C đầu tiên là Acetyl CoA, nhưng
chúng chỉ tổng hợp được những mẫu axit béo mạch ngắn
có 8 – 12C mà thôi.

29 30

* Tổng hợp acid béo bão hoà trong ty thể: Câu 14: Liên quan giữa tổng hợp acid béo ngoài bào
Đây là quá trình kéo dài thêm mạch C có sẵn của những tương và trong ty thể?
acid béo mạch ngắn được chuyển từ bào tương vào bằng - Ngoài bào tương: - Trong ty thể
cách gắn thêm những mẫu 2C là Acetyl CoA. +Từ mẫu có 2C đầu tiên + lại tiếp tục công việc
Thứ tự của các phản ứng tổng hợp acid béo trong ty thể nên quan trọng hơn,với ngoài tế bào để kéo dài
gồm 4 phản ứng ngược với oxy hóa, Gồm: những đặc điểm sau: mạch C
- Phản ứng ngưng tụ - Phản ứng khử lần 1 + Phải tạo Malonyl CoA + Ko phải tạo malonyl
- Phản ứng loại nước - Phản ứng khử lần 2 CoA
+ Có phức hợp đa + Không cần phức hợp đa
KÈM SƠ ĐỒ enzyme xúc tác Ez xúc tác
+ Chất hoạt hoá : ACP + Chất hoạt hoá:HSCoA
R- CO  SCoA + CH3- CO ~CoA + Chỉ tổng hợp nên + Tổng hợp được AB
AcylCoA AcetylCoA những acid béo mạch mạch dài
ngắn
R- CO - CH2- CO  SCoA
+Nguyên liệu là Acetyl + Nguyên liệu AcetylCoA
-cetoacylCoA CoA trong ty thể. tại chỗ
R – CHOH- CH2- CO ~ CoA
β-OH acylCoA

R – CH= CH- CO ~ CoA

,  ehydroacylCoA
R- CH2- CH2 - CO~ SCoA
AcylCoA

31 32
Câu 15 : Trình bày chuyển hóa triglycerid? * Tổng hợp Trigrycerid:
- Nhiều tổ chức có thể tổng hợp được Trigrycerid từ
* Thoái hóa: Glycerol và Acid béo dưới dạng hoạt hóa là Glycero-(P)
- Thực chất là quá trình thủy phân Trigrycerid xảy ra ở và Acyl CoA.
tổ chức dưới tác dụng của Lipase (có trong tế bào). - Sự tổng hợp mạnh nhất là ở mô mỡ, gan, quá trình có
Lipase tác dụng tạo Lipid dự trữ năng dự trữ cho cơ thể.
Trigrycerid + 3H2O Glycerol + 3RCOOH

3HSCoA β-oxh

+ 3R-COOH 3RCO~CoA Acetyl CoA

(chuyển hóa theo con đường của Acetyl CoA).

Glycerokinase Glycero-P.D.H
- Glycerol Glycerol(p) PDA
ATP PDA NAD NADH2

acetylCoA a.pyruvic PGA

Krebs

ATP + CO2 + H2O

33 34

Câu 16 : Trình bày chuyển hóa Leucethin ? * Từ Metyl hóa Cephalin: Đây là con đường đơn giản để tổng
Ở các tổ chức , leucithin được tổng hợp từ 2 nguồn hợp Leucithin xảy ra mạng nhất ở gan
nguyên liệu sau :
* Từ Cholin: Xảy ra ở phần lớn các tổ chức

35 36
 HÓA SINH THẬN – NƯỚC TIỂU
Câu 17: Trình bày các chức năng của thận?
1. Bài xuất nước tiểu:
- Là CN quan trọng nhất của thận.
- Sự tạo nước tiểu được thực hiện ở mỗi đơn vị
thận(nephron), mỗi thận có # 1.300.000 nephron.
- Nước tiểu tạo thành được đưa xuống ống góp → đổ
vào bể thận → xuống niệu quản → bàng quang.
- Sự tạo nước tiểu ở nephron thực hiện qua 3 bước:
+ Lọc ở cầu thận. + Tái hấp thu + Bài tiết
* Quá trình lọc( cầu thận):
- Là gđoạn đầu của sự tạo thành nước tiểu.
- Có # 1 lít máu được chuyển qua 2 thận/phút→ cứ 4-5
phút thì toàn bộ lượng máu của cơ thể qua thận 1 lần.
- Màng cầu thận có những lỗ nhỏ, d # 75Ao, cho phép
nước và những chất có k/thước nhỏ qua, giữ lại các
t/phần hữu hình của máu & pro.
=> Dịch lọc của cầu thận(ntiểu đầu) có thành phần
tương tự HT ngoại trừ pro.
- Có # 180l nước tiểu đầu được hình thành trong 24h
*Tái hấp thu (ống thận):
- Thành phần và số lượng của nước tiểu đào thải khác
xa với nước tiểu đầu. Có sự ≠ nhau này là nhờ cơ chế tái
hấp thu và bài tiết (ống thận).
37
ở thận nhằm cung cấp năng lượng cho q/trình vận
chuyển tích cực.
* Chuyển hóa glucid:
- Quá trình thoái hóa chiếm ưu thế, đbiệt là t/hóa hiếu
khí
- Chu trình pentose khg sảy ra ở thận.
- Các cơ chất mà thận sử dụng là: glucose, A.lactic,
A,pyr, các cetonic hđộng và glutathion.
* Chuyển hóa lipid:
- Thoái hóa A.béo sảy ra mạnh nhằm cung cấp năng
lượng.
- Các cetonic được thoái hóa hoàn toàn.
- Leucithin được khử phosphat nhờ các phosphatase
- Ở thận còn có q/trình t/hợp 1 số phosphatid.
* Chuyển hóa protid:
- Quá trình trao đổi và khử amin sảy ra mạnh ở thận,
đặc biệt quá trình khử amin của glutamim →
A.glutamic + NH3 nhờ Ez glutaminase. P/ứng này rất
q/trong vì nó c/cấp 1 lượng NH3 cho thận mà không
phụ thuộc lượng NH3 của c/thể.
- Ở thận sảy ra sự t/hợp A.hipuric từ Glycin và
A.bezoic.
39
- Về tái hấp thu: Các chất tái hấp thu được chia thành
các loại:
+ Tái hấp thu hoàn toàn: Glucose, HCO3-.
+ Tái hấp thu hầu hết: nước, A.amin.
+ Tái hấp thu phần lớn: Gồm các chất điện giải: Na+,
K , Cl-, Phosphat.
+
+ Tái hấp thu 1 phần: Urê, A,uric.
- Cơ chế tái h/thu: phức tạp, đa phần = cơ chế
v/chuyển tích cực.
* Quá trình bài tiết (ống thận):
- Một số chất vừa được tái hấp thu, vừa được bài xuất ở
ống thận như: A.uric, A.amin…
- Một số chất khi nđộ trong máu bthường thì kg được
bài xuất, nhưng khi nđộ cao thì lại được bài xuất như:
CO2, creatinin.
- Thận là cơ quan q/trọng điều hòa nđộ 1 số chất trong
máu.
- Ngoài ra, ống thận còn có khả năng bài tiết 1 số chất
được đưa từ ngoài vào: PAH (para- Amino- Hipuric), đỏ
phenol, PSP(phenol-Sulfo-phtalein)…
2. Chức năng chuyển hóa các chất:
- Hai thận chỉ chiếm 0,5% trọng lượng cơ thể, nhưng sử
dụng tới 10% lượng O2 toàn cơ thể.
- Quá trình chuyển hóa ở thận sảy ra mạnh mẽ,TB thận
giàu Ez của chu trình Kreb →chu trình Kreb sảy ra mạnh
38
- Thận là nơi t/hợp AMPV từ ATP, là chất trung gia
qtrọng phát huy tác dụng của hormon lên TB ống thận
(ADH, PTH).
3. Điều hòa thăng bằng Acid – base :
- Thận là cơ quan quan trọng tham gia vào điều hòa
A = B của cơ thể bằng cách giữ ổn định nđộ HCO3- ở
máu và các dịch ngoại bào, thông qua 3 cơ chế:
+ Tái hấp thu hoàn toàn lượng HCO3- được lọc ở cầu
thận vào lại h/tương.
+ Tân tạo 1 lượng HCO3- nhất định hàng ngày, bù
vào lượng ion này mất đi do trung hòa acid sinh ra từ
c/hóa, kết kợp đào thải H+(duới dạng NH4).
+ Đào thải ra n/tiểu các acid cố định, khg bay hơi
sinh ra từ chuyển hóa: A.uric, A.lactic…
4. Chức năng nội tiết:
* Với qtrình tạo hồng cầu:
- Thận sản xuất Erythropoientin có tác dụng kích
thích tủy xương sản xuất HC → Trong các trường hợp
viêm thận mãn, BN thường kèm theo thiếu máu.
* Hệ thống Renin-Angiotensin: có tác dụng làm ↑ HA.
- Tổ chức cạnh cầu thận tổng hợp và bài tiết 1
protein-enzym đặc biệt là Renin, có tác dụng như 1
proteinase, thủy phân 1 loại protein do gan sản xuất,
lưu hành trong máu là Angio- tensinogen.
40
 Câu 18 : Nêu những đặc tính của nước tiểu?
1. Thể tích nước tiểu:
+ Thể tích nước tiểu trung bình ở người lớn là 1000-
1400ml/ 24h,( Khoảng18-20ml/kg thân trọng).
+ Thể tích nước tiểu thay đổi theo:
+ Điều kiện sinh lý và bệnh lý.
+ Một số yếu tố: chè, cà phê, rượu…
◆Sinh lý:

+ Về tuổi, giới tính

+ Với chế độ ăn uống, nhiệt độ, độ ẩm của không khí
môi trường .
+ Chế độ làm việc: lượng nước thoát ra bởi mồ hôi, hơi
thở.
◆Bệnh lý: Trong 1 số trường hợp bệnh lý, nước tiểu có

thể thay đổi:Sốt cao, bệnh thận.

+ > 2500ml/24h: gặp trong đái đường, đái nhạt(thiếu
ADH).
+ Có thể < 750ml/24h: gặp trong các trường hợp thiểu
niệu, vô niệu, trong viêm cầu thận cấp, viêm ống thận
cấp do ngộ độc, mất máu, bỏng nặng, hạ HA…
2. Tỷ trọng:
+ Bình thường: 1,030 – 1,040
Thay đổi trong ngày: đêm tỷ trọng cao hơn ngày do đó
phải đo tỷ trọng nước tiểu 24h.
-Tỷ trọng tăng : gặp trong tiểu đường,
41 42

-Tỷ trọng giảm : gặp trong đái tháo nhạt .
3. pH của nước tiểu:
+ Bình thường: pH nước tiểu hơi acid,
khoảng 5 – 6,5 do 1 số acid cố định không bay hơi ra
trong quá trinh chuyển hóa chất đào thải ra nước tiểu như:
acid acetic, acid uric, NH4+.
+ pH nước tiểu phụ thuộc chế độ ăn:
Giảm trong ăn nhiều protid
Tăng trong ăn nhiều rau.
+ Thay đổi bệnh lý:
• Nước tiểu acid hóa: Khi pH < 4,5 Gặp trong: sốt cao,
tiểu đường, K giai đoạn cuối…
• Nước tiểu kiềm hóa : Khi pH > 7,5.Gặp trong : Đái
tháo HCO3-, nhiễm trùng đài bể thận…
4. Màu sắc:
- Bình thường: Nước tiểu có màu vàng nhạt hoặc hơi
sẫm phụ thuộc lượng nước tiểu bài xuất, trong suốt khi
mới tiểu.
- Thay đổi:
+ Màu vàng sẫm
+ Xanh: Bệnh lý do tắc mật.
+ Màu đỏ sẫm: Đái máu hoặc Hb.
+ Màu xanh: Do uống 1 số chất có màu xanh.
+ Đục, để lâu lắng cặn: Có thế do đào thải nhiều 1 số
muối: phosphat, urat…
43
+ Đục như nước vo gạo: Đái dưỡng chấp, gặp trong
nhiễm ấu trùng giun chỉ, lao thận…
5. Mùi:
+ Nước tiểu tươi có mùi đặc biệt.
+ Để lâu ngoài không khí có mùi khai do ure bị vi
khuẩn phân giải NH3+CO2.
+ Một số bệnh lý làm nước tiểu có mùi đặc biệt:
. Mùi aceton: BN đái aceton, gặp trong giai đoạn cuối
của tiểu đường.
. Mùi thối: Gặp trong K thận, bàng quang, viêm mủ đài
bể thận.
6. Độ sánh:
+ Nước tiểu bình thường: Có độ sánh > nước một chút.
+ Trong một số t/hợp bệnh lý: làm t/chất nước tiểu thay
đổi do sự có mặt của một số chất như máu, mủ, protein,
mucoprotein, dưỡng chấp làm cho nước tiểu sánh hơn và
có nhiều bọt.
44
Câu 19 : Trình bày các chất bình thường và bất
thường trong nước tiểu?
1. Glucose:
a. Nước tiểu bình thường: glucose ( - ).
b. Glucose niệu ( + ) gặp trong:
- Nguyên nhân do thận: ngưỡng đường của thận thấp,
rối loạn tái hấp thu đường ở ống thận.
- Ngoài thận : Bệnh đái đường do tuyến tụy có 2 loại:
+ Do tế bào β bị tổn thương không tiết Insulin: Glu
không thoái hoá được, tăng cao trong máu và x/hiện ra
nước tiểu. ( Type I)
+ Do tổn thương Receptor của insulin ở TB nhận (Type
II
2. Protein:
a. Nước tiểu bình thường: Protein ( - ).
b. Protein niệu ( + ) gặp trong:
- Nguyên nhân sinh lý: Lao động nặng,stress, đứng
lâu,phụ nữ có thai( thường hàm lượng thấp và không liên
tục, không cần điều trị)
- Nguyên nhân bệnh lý:
+Các bệnh thận và tiết niệu: HC Thận hư, Viêm cầu
thận cấp -mãn, K thận, Lao thận, nhiễm trùng đường tiểu.
+ Toàn thân: rối loạn tuần hoàn ( cao huyết áp, nhiễm
độc thai nghén ),các trạng thái nhiễm trùng , nhiễm độc.
45
Câu 20: Trình bày các xét nghiệm thăm dò chức năng
thận?
1. Protein niệu:
+ Là một trong những XN hàng loạt trong kiểm tra
sức khoẻ định kỳ.
+Bằng các xét nghiệm thông thường,Pro niệu (-)
+ Pro niệu > 150mg/24 được coi là khởi đầu bệnh lý.
+ Pro niệu vừa: Khi lượng protein nước tiểu < 2,0g/l,
thường gặp trong viêm thận cấp, viêm bể thận cấp hay
mãn.
+ Pro niệu nặng: Khi lượng protein trong nước tiểu >
2,5g/l, gặp trong hội chứng thận nhiễm mỡ.
+ Việc định tính protein nước tiểu bằng phương pháp
điện di có thể giúp đánh giá được mức độ tổn thương
của thận, đồng thời có thể xác định được vị trí tổn
thương là ở cầu thận hay ống thận.
2. Urê:
- Định lượng urê máu là một trong những XN cơ bản.
- Ở người bình thường: nồng độ urê trong máu = 1,7-
8,3 mmol/l, urê niệu: 333 - 583 mmol/24h.
- Nồng độ urê trong máu được coi là bệnh lý khi >
8,33 mmol/l.
- Urê máu cao thể hiện sự thiểu năng thận(CN lọc)
3. Creatinin:
47
3. Các chất cetonic:
a. Nước tiểu bình thường: Cetonic ( - ).
b. Cetonic (+) gặp trong:
Các trường hợp rối loạn chuyển hóa trầm trọng.
+ Giai đoạn cuối của tiểu đường.
+ Nhịn đói kéo dài.
+ Nhiễm độc thai nghén…
4. Sắc tố mật và muối mật :
Xuất hiện ra nước tiểu trong các bệnh lý gây rối
loạn chuyển hóa Hb: Tan máu, viêm gan, tắc mật.
5. Máu và Hb:
+ Nước tiểu có HC gặp trong: Viêm cầu thận cấp, Lao
thận, K thận, sỏi thận, nhiễm trùng đường tiểu…
+ Nước tiểu có Hb trong các trường hợp: Sốt rét ác tính,
hoàng đản do tiêu huyết, bỏng nặng, ngộ độc, rắn cắn…
6. Dưỡng chấp:
+ Nước tiểu có dưỡng chấp khi đường bạch mạch thông
với bàng quang hay bể thận. Gặp trong: Bệnh giun chỉ,
Lao thận.
+ Nước tiểu có dưỡng chấp có màu đục như nước vo
gạo, gần như dịch nhũ tương.
46
- Khi cầu thận bị tổn thương, nồng độ Cre trong máu
tăng sớm hơn so với urê.
- Bình thường: Creatinin trong( Huyết thanh)
Nam : 53 - 97 (mmol/l)
Nữ : 44 – 80 (mmol/l) .
+ Đo độ thanh lọc C (clearance):Là thể tích huyết
tương được thanh lọc hoàn toàn (ml/phút)
UV
C=
P
P: Nồng độ chất được thanh lọc(Huyết thanh)
(mg/ml Huyết thanh)
U: Nồng độ chất được thanh lọc(Nước tiểu) (mg/ml
nước tiểu)
V: Thể tích nước tiểu (ml/phút)
* Ngoài ra : Để đánh giá mức độ suy thận người ta
làm thêm các XN như:
+ Đo nồng độ Kali máu: Nếu cao phải cho chạy
thận nhân tạo để cứu sống bệnh nhân.
+ Cần làm thêm các xét nghiệm khác như: ion đồ
H/Thanh và nước tiểu, các thông số về pH, PO2,
PCO2...
48
 THĂNG BẰNG ACID – BASE + pH (đ/m) : 7,38 – 7,42
Câu 21: Khái niệm về thăng bằng Acid – Base, - PH + pH (t/m) : acid hơn một chút
và các hệ đệm trong cơ thể. + pH dịch gian bào: # 7,40
1. Khái niệm về thăng bằng acid-base: + pH dịch nội bào: # 6,7…
- Để duy trì qtrình sống , thì môi trường lỏng(nội - Các pH trên luôn tương đối hằng định.

môi) của c/thể phải luôn ở trạng thái tương đối hằng - Sự h/định đó là nhờ vai trò: các hệ đệm, phổi, thận

định, trong đó A=B là vô cùng qtrọng. a. KN về d2 đệm:

- A=B luôn có xu thế bị phá vỡ bởi nhiều tác nhân - D/dịch đệm là những d2 có chứa các t/phần mà +
nội, ngoại sinh(sfẩm acid c/hóa; sản phẩm acid / acid mạnh/ base mạnh thì khg làm pH thay đổi nhiều.
base từ thức ăn, nc uống…). Nhưng A=B lại nhanh - Cấu tạo 1 d 2 đệm: . Acid/ anion hoặc
chóng hồi phục. Base/ anion.
- Có sự hồi phục là nhờ: b. Các hệ đệm của cơ thể:
+ Vai trò của các hệ đệm. * Các hệ đệm trong máu:
+ Vai trò của các cơ quan bài tiết(qtrọng là phổi,thận) - Bicarbonat: H2CO 3/ HCO3- ( Htg).
- Rloạn A=B là bệnh lý thường gặp, làm ảnh hưởng + Là hệ đệm q/trọng nhất của máu và cơ thể, chiếm
đến nhiều qtrình c/hóa → Phải được phát hiện và xử 53% d/tích đệm.
lý kịp thời. +Tác dụng đệm mạnh nhất khi H2CO3/ HCO 3- =
2. PH và các hệ đệm trong cơ thể: 1/20
-Dùng pH để biểu thị tính acid hay base của 1 dung - Hệ đệm phosphat: gồm.
dịch. + KH2PO4 / K2HPO4 (HC)
pH = - lg[ H+] + NaH2PO 4 / Na2HPO4 ( Htg): vai trò đệm
-Trong cơ thể, các dịch khác nhau thì có pH khác không lớn vì hàm lượng PO 42- h.tg thấp(# 2mEq)/ l ).
nhau: - Hệ đệm Hb:( HC), gồm
49 50

+ HHb / KHb. Câu 22: Trình bày vai trò của thận trong thăng bằng
+ HHbO2 / KHbO 2 Acid – Base?
- Hệ đệm Protein : Pro/ proteinat. Thận điều hòa thăng bằng A – B thông qua việc giữ
* Các hệ đệm tổ chức : ổn định nồng độ HCO3- trong máu và dịch ngoại bào
Hai hệ đệm qtrọng ở t/chức là bicarbonat và thông qua 3 cơ chế:
phosphat. 1. Tái hấp thu hoàn toàn lượng Bicarbonat
c.Cơ chế đệm: (HCO3- ) ở ống thận:
VD: H2CO3 / HCO3- Bình thường, nước tiểu không có chứa ion
H+ : CO 2 HCO3- . Toàn bộ lượng HCO3- được lọc ở cầu thận
HCO3- + H+ → H2CO3 lại được tái hấp thu lại ở ống thận.
H2O Nếu mức lọc của thận bình thường (100ml/phút)
và nồng độ HCO3- huyết tương cũng bình thường
CO 2: sẽ đào thải qua phổi. (24mEq/lít), thì trong 1 phút thận lọc và tái hấp thu
OH :- 2,4mEq HCO3- và trong 1ngày đêm là 3460 mEq
H2CO3 → H+ + HCO3- HCO3-.
Trong khi toàn bộ lượng HCO3- ở khu vực ngoài
H+ + OH- → H2O
tế bào chỉ khoảng 500mEq.
HCO3-: đào thải qua thận. → Vì vậy nếu tổn thương thận về chức năng tái hấp
→ pH luôn ổn đinh khi có H+/ OH- xâm thu HCO3- dù không lớn lắm cũng có thể dẫn đến cơ
nhập thể thiếu hụt HCO3- nhanh chóng ( tình trạng nhiễm
base chuyển hóa).
Khả năng tái hấp thu tối đa HCO3- của tế bào ống
thận phụ thuộc vào nhiều yếu tố :
51 52
 + PCO2 của cơ thể làm tăng khả năng tái hấp thu
HCO3- của tế bào ống thận và ngược lại.
+ Sự tái hấp thu HCO3- liên quan mật thiết với sự
tái hấp thu Na + của ống thận
+ Nồng độ Cl- và K+ máu giảm làm tăng hấp thu
HCO3- ở ống thận
* HCO3- được tái hấp thu ở ống thận theo 2 con
đường :
+ Phụ thuộc vào anhydrase carbonic (30%)
+Không phụ thuộc vào anhydrase carbonic
(70%)→Như vậy theo cơ chế này, trong tình trạng
cơ thể nhiễm base, thận sẽ thải bớt một lượng HCO3-
ra nước tiểu làm nước tiểu bị kiềm hóa.

2.Tân tạo Bicarbonat (HCO3- )ở ống thận :

- Cơ thể người ở chế độ ăn bình thường, sẽ sản xuất
một lượng acid mạnh tương đương 50-100 mEq H+/
24giờ, chủ yếu là : H2SO4, H3PO4, acid uric...Các ion
H+ của các acid này ở khu vực ngoại bào được trung
hòa bởi HCO3-. Đó là n/nhân của sự mất liên tục một
lượng HCO3- của nội môi. lượng HCO3- này sẽ được

53 54

bù lại bằng cơ chế tân tạo HCO3- của tế bào lòng ống
thận
- HCO3- được tạo ra bởi p/ứng kết hợp giữa CO2 sinh
ra ở TB và H 2O tạo H2CO3. Chất này phân ly tạo
HCO3- và H +. H+ sẽ được v/chuyển ra khoang ống thận,
còn HCO3- khuếch tán vào máu.
- Trong TB ống thận đồng thời xảy ra p/ứng thuỷ
phân glutamin tạo acid glutamic và NH 3 nhờ enzym
glutaminase. NH3 rất dễ thấm qua màng TB vào
khoang ống thận, ở đó NH3 sẽ kết hợp H+ tạo NH4+ là
chất không có khả năng thấm trở lại khu vực nội bào
và sẽ đào thải ra nước tiểu.
→Như vậy sự tân tạo HCO3- đồng nghĩa với sự đào
thải các muối amoni. Sự đào thải muối amino phụ
thuộc vào 2yếu tố:
+ Nồng độ NH3 trong tế bào ống thận, không phụ
thuộc vào nồng độ NH3 máu và được tạo ra bởi sự thuỷ
phân của glutamin.
+ pH nước tiểu.
1. Đào thải acid cố định không bay hơi sinh ra từ
chuyển hóa ra nước tiểu :Như Axit lactid, Axit
uric,… các chất cetonic. Những sản phẩm trung
gian của quá trình chuyển hóa.

55 56
Câu 23: Vai trò của phổi trong điều hòa cân bằng
A = B (PCO2)
• Phổi điều hòa A=B thông qua giữ ổn định PCO2
ở máu và các dịch ngoại bào.
• Bthường:
- Huyết tương:
CO2(Htan) H2CO3 H+ + HCO3- (1)
(CO2 do c/hóa tc)
- Phổi:

CO2(P/n) CO2(ht) H2CO3 H+ + HCO3-

Theo đ/luật Henry: Nồng độ khí hòa tan trong 1
dịch tỷ lệ thuận với ALRP của khí đó gây ra trên bề
mặt của dịch, hay:
CO2htan = α.PCO2(Pnang).
PCO2Pnang: ALRP CO2(P/n) (ở 370C)
α : HSHT của CO2Htg (Ở 37oc, pH của máu và dịch ngoại bào tỷ lệ thuận với
[ HCO3- ] và tỷ lệ nghịch với PCO2 máu đm.
α=0,03mmol/l) - Đây là biểu thức để ngoại suy, qua đó đánh giá các
Do trao đổi tuần hoàn: PCO2Pnang = PCO2đ/m. tình trạng nhiễm Acid hoặc Base máu.
Từ (1), khi p/trình đạt trạng thái cân bằng: - Phổi đhòa A=B: bằng giữ ổn định P.CO2( máu + dịch
[ H+] [ HCO3-] ngoại bào).
K= - Hoạt động của phổi ở điều kiện bình thường.
[ H2CO3]
57 58

• Thông qua hệ đệm bicarbonat và hemoglobin: CO2 hòa tan bị giảm đi để tạo một lượng tương ứng
CO2 liên tục được tạo thành ở tổ chức với tốc độ HCO3- . Để giữ cho PCO2 máu động mạch không đổi
200ml/ phút (gần 10mmol/phút). Từ tổ chức CO2 thì lượng CO2 đào thải qua phổi sẽ giảm đi, nhờ đó
khuếch tán vào máu và khu vực ngoại bào, rồi đưa pH vẫn được giữ ổn định.
tới phổi và thải ra thông qua quá trình trao đổi khí Như vậy:
của phổi. Bình thường, lượng CO2 được đào thải qua Phổi đ/hòa A= B bằng giữ ổn định PCO 2 ở máu
phổi luôn bằng lượng CO2 sinh ra từ tổ chức, làm và các dịch ngoại bào, thông qua việc điều chỉnh
PCO2 ở máu ổn định và pH máu và các dịch khác nhịp thở:
không đổi. + Hoặc tăng thải CO2 (thở nhanh, sâu) trong
- Hoạt động của phổi khi có một acid xâm nhập cơ tìng trạng nhiễm acid.
thể: + Hoặc giảm thải CO2 (thở chậm, nông) trong
• Khi máu và các dịch ngoại bào có một acid xâm tình trạng nhiễm base.
nhập, thì phân tử anion của hệ đệm bicarbonat sẽ
đứng ra đảm nhận:
• HCO3- + H+ H2CO3 H2O + CO2
• CO2 tạo thành sẽ được đào thải qua phổi, kết quả
làm PCO2 máu vẫn giữ ổn định nhờ đó pH không
thay đổi nhờ hệ thống mở này.
- Hoạt động của phổi khi có một base xâm nhập:
• Khi có một base xâm nhập, thì các ion OH- (của
base xâm nhập) sẽ kết hợp CO2 hòa tan (được tạo
thành ở tổ chức được, tồn tại trong máu dưới dạng
CO2 hòa tan hay H2CO3). Sau phản ứng, một phần
59 60
Câu 24: Trình bày được rối loạn thăng bằng • Gặp trong:
acid-base. + Rloạn c/hóa: Tiểu đường, K, sốt cao, đói keo
Nguyên nhân rối loạnA=B: dài…
+ Do hô hấp: Acid hô hấp và Base hô hấp + Thận giảm đào thải: Suy thận cấp, mãn, bệnh của
+ Do chuyển hóa: Acid chuyển hóa và Base chuyển ống thận…
hóa + Mất HCO3- : qua đường tiêu hóa (tiêuchảy), dẫn
1. Nhiễm Acid hô hấp: lưu…
• Gồm tất cả các n.nhân gây cản trở hô hấp ở phổi 4. Nhiễm Base chuyển hóa.
• Gặp trong: • Gồm các tình trạng dẫn đến sự thiếu hụt acid cố
+ Hen PQ, xẹp phổi, tràn dịch, khí màng phổi. định không bay hơi/ hoặc dư HCO3- trong máu và
+ Dùng an thần liều cao, tiền mê, bại liệt… các dịch ngoại bào.
- Hô hấp cản trở → thông khí ↓ → PCO2↑ → • Nguyên nhân:
pH↓ + Nôn nhiều gây mất dịch dạ dày (HCl).
2. Nhiễm Base hô hấp: + Dẫn lưu dạ dày
• Gặp trong các tình trạng thông khí quá mức. + Các bệnh tăng sản xuất Andosteron.
• N/nhân: thường do t/thương TKW( đbiệt vỏ * Ngoài ra còn gặp các tình trạng RL hỗn hợp.
não),gây kthích t2 h/hấp: u não, xuất huyết não,
màng não…
• Thông khí ↑ → ↑thải CO2 → PCO2↓→ pH ↑
3. Nhiễm Acid chuyển hóa:(thường gặp).
• Gồm những tình trạng bệnh lý dẫn đến sự ↑ acid
cố định, không bay hơi/ hoặc↓ nồng độ HCO3- trong
máu và các dịch ngoại bào.
61 62

HÓA HỌC PROTEIN

Câu 25 .Viết công thức của 20 acid amin thường gặp
trong phân tử protein.

63 64
 Câu 26
A:Phân tích được các dạng ion,đẳng điện và sự di
chuyển trong điện trường của AA..
Acid amin có nhóm carboxyl (-COOH) thể hiện tính
acid (nhả proton) đồng thời có nhóm amin (-NH2) thể
hiện tính baz (nhận proton) vì vậy acid amin có tính
lưỡng tính. tùy theo pH của môi trường hòa tan acid
amin mà acid amin có thể tích điện (+) hay điện (-)
• Ở môi trường kiềm: Acid amin phân ly như một
acid và trở thành anion:
R-CH-NH 2 R-CH-NH 2
+
H
COOH COO-

• Ở môi trường Acid: A.min hoạt động như 1 base và

trở thành cation
R-CH-NH2 R-CH-NH3+
H+
COOH COOH

65 66

B: Liệt kê một số peptid có chức năng sinh học:

• Ở môi trường H2O: A.min bao giờ cũng có 3 dạng A. Glutathion: là tripeptid gama - Glutamyl -
ion: cation, anion, ion lưỡng cực Cysteyl – Glyci
R-CH-NH 3+ R-CH-NH2 R-CH-NH2 NH2 CH2SH
H+ H +

COOH COOH COO-

HOOC-CH-CH2-CH2-CO-HN-CH-CO-NH-CH2-COOH
Khi thay đổi pH của môi trường sẽ dẫn đến sự thay
đổi số lượng ( nồng độ) các dạng ion, có 3 trường hợp: Nhóm -SH của cystein trong glutathion là nhóm hoạt
- Ở pH của môi trường trong đó acid amin có dạng ion động của nó, người ta thường viết tắt glutathion là G -
lưỡng cực chiếm nhiều nhất, 2 dạng cation và anion SH, glutathon có thể nhả và nhận hydro để trở thành
chiếm ít nhất và bằng nhau thì tổng diện tích của acid dạng oxy hóa hoặc dạng khử.
amin bằng ko.Acid amin ko di chuyển trong điện trường.
-2H
pH của môi trường đó được gọi là pH đẳng điện (pHi). G SH G S
- Ở pH của môi trường lớn hơn pHi (tức pH kiềm so
với pHi) acid amin vẫn có 3 dạng ion, nhưng dạng anion +2H
chiếm tỷ lệ lớn, acid amin di chuyển trong điện trường
G SH G S
Dạng khử dạng oxy hóa
về phía cực dương.
Glutathion đóng vai trò quan trọng trong hệ thống oxy
- Ở pH của môi trường nhỏ hơn pHi (tức pH acid so
hóa khử, glutathion có nhiều ở gan, thận, lách, tim, phổi,
với pHi) acid amin vẫn có 3 dạng ion, nhưng dạng cation
hồng cầu...
chiếm tỷ lệ lớn, acid amin di chuyển trong điện trường
về phía cực âm. Dựa vào tính chất tích điện của acid B.Peptid hormon: Một số hormon có bản chất là peptid.
amin trong môi trường có pH nhất định được ứng dụng VD: Bradikinin và Kallidin là những chất gây hạ huyết
trong kỹ thuật điện di acid amin. áp ở cơ trơn chúng được tạo ra từ những acid amin sau:
+Bradikynin:Arg - Pro- Pro - Gly -Phe -Ser- Pro- Phe-
Arg.
67 68
 +Kallidin: Lys - Arg - Pro - Pro - Gly - Phe - Ser - Pro
- Phe - Arg.
-Glucagon có 29 a.a: làm tăng đường máu.
-ACTH có 39 acid amin: kích thích tố hướng vỏ thường
thận.
-Insulin có 51 acid amin: Làm hạ đường máu.
B. Peptid kháng sinh: Do vi khuẩn hay nấm sản sinh
ra,nó chứa cả 2 loại D và L aa và 1 số aa không có trong
protein.
Vd:Tyrocidin và Gramicidin S là những PP vòng chứa
D-Phenyalanin và Ornithin.
69
vững với các tác nhân hóa học, chứa tới 12% là Cystein
C. Liên kết hydro: Đó là lực hút tĩnh điện giữa một
bên là nguyên tử hydro thừa điện tích dương và một bên
là nguyên tử oxy thừa điện âm (có thể nguyên tố khác
như N, Cl): Nguyên tử hydro thuộc nhóm imin-NH - của
một chuỗi polypeptid và nguyên tử oxy thuộc nhóm
carbonyl - CO - ở khúc khác của chuỗi polypeptid đó
hay ở chuỗi polypeptid khác.
-Liên kết hydro là liên kết yếu nhưng nhiều nên có tác
dụng to lớn trong việc hình thành và duy trì cấu trúc
không gian của chuỗi polypeptid, đặc biệt là cấu trúc bậc
II.
D.Liên kết muối (hay liên kết ion): Đó là lực hút tĩnh
điện giữa các nhóm-COO- (của acid amin acid: Glu, Asp)
và các nhóm –NH3+ (của các acid amin kiềm: Lys, Arg)
71
Câu 27: Mô tả các dạng liên kết trong cấu trúc của
protein?
A.Liên kết peptit: đây là liên kết chính tạo nên chuỗi
peptit và protein, là liên kết amit (liên kết đồng hóa trị)
tức là lk được tạo ra từ nhóm Amin (-NH2) của a.a này
với carboxy (-COOH) của a.a kia, loại 1 phân tử nước.
B. Liên kết disulfua: Đây là liên kết được tạo thành
giữa hai phân tử cystein loại đi hai hydro
2Cys – SH → Cys –S – S – Cys → 2Cys – SH
2cytein -2H Cystei +2H 2Cystein
-Liên kết disulfua: Còn gọi là cầu disulfua, cầu này có
thể nối giữa 2 phân tử cystein trên cùng một chuỗi hay
chuỗi khác, cầu disulfua đóng vai trò quan trọng trong
việc duy trì cấu trúc bậc III của protein.
-Phân tử protein có càng nhiều cầu disulfua thì càng
chặt chẽ và bền vững.
Cầu S - S giữa hai
cystein thuộc cùng
một chuỗi polypeptid
Cầu S - S giữa 2
chuỗi polypeptid
-Những protein
không tan như
protein của lông tóc,
móng, sừng rất bền
70
Câu 28: Mô tả 4 bậc cấu trúc và phân loại protein?
* Về mặt cấu trúc phân tử, protein có 4 bậc:
Cấu trúc bậc I: Biểu thị thứ tự các gốc acid amin
trong chuỗi polypeptid.
Cấu trúc bậc II: Biểu thị sự xoắn của chuỗi
polypeptid( điển hình là cấu trúc bậc II của protein sợi).
Cấu trúc bậc III: Biểu thị sự xoắn và cuộn khúc của
chuỗi polypeptid thành khối đặc trưng cho protein cầu.
Cấu trúc bậc IV: Biểu thị sự kết hợp của nhiều chuỗi
polypeptid có cấu trúc bậc III trong phân tử protein
oligome.
Cấu trúc bậc II,III,IV có được là nhờ những nối giữ
cho chuỗi polypeptid có hình thù đặc biệt, các nối này
không bền bằng nối peptid, những nối này được gọi là
nối ngang (liên kết ngang). Đó là các liên kết disulfua,
liên kết hydro, liên kết muối...
*Phân loại: dựa vào thành phần hóa học ta có thể chia
làm 2 loại: (Mang tính tương đối)
- Protein thuần:
+ Albumin: co trong lòng trắng trứng, các dịch sinh vật,
tan trong nước và dung dịch muối loãng, kết tủa với
dung dịch đậm đặc của acid vô cơ,dung dịch muối
amoni sulfat bão hòa, pHi trong khoảng 4,6 – 4,7.
+ Globulin: có trong máu, mô, cơ quan, dịch sinh vật,
không tan trong nước cất, tan trong các dung dịch trung
72
tính, acid hoặc base loãng, kết tủa khi hòa loãng dung
dịch bằng những lượng lớn nước cất, kết tủa bằng dung
dịch NaCl, MgSO4 bão hòa.
+ Protamin: có trong thành phần của nucleoprotein,
sinh dục cá, trong lách, tuyến giáp và những cơ quan nhũ
mô khác. Protamin có tính hướng kiềm rõ và chứa nhiều
a.a kiềm.
+ Histon: là protein kiềm có trong nhân tế bào động vật,
kết hợp với acid nucleic
+ Keratin: là protein sợi, long, tóc, móng, không tan
trong nước nhưng tan trong các dung dịch acid kiềm,
muối và các dung môi hữu cơ.
+ Collagen: là protein sợi của mô liên kết, không tan
trong nước nhưng dễ phồng tạo nên dạng keo. Nếu đun
nóng kéo dài collagen bị thủy phân.
-Protein tạp: tùy theo nhóm ngoại:
+ AND, ARN Nucleoprotein
+ Chất màu Chromoprotein
+ Glucid Glucoprotein
+ Lipid Lipoprotein
+ Acid phosphoric Phosphoprotein
73
yếu tố làm vững bền dd protein. Có 4 yếu tố ảnh
hưởng đến độ tan.
+ Ảnh hưởng của pH :
Độ tan của protein thấp ở pH = pHi của nó, độ tan
tăng ở pH khác pHi.Sở dĩ có hiện tượng trên là vì ở pH =
pHi phân tử protein không tích điện nên chúng không có
sức đẩy tĩnh điện và chúng dễ dính vào nhau tạo thành
tủa, ở pH lớn hơn pHi các phân tử protein đều tích điện
âm, ở pH nhỏ hơn pHi các phân tử protein đều tích điện
dương.
Như vậy ở pH khác pHi các phân tử protein tích điện
cùng dấu và chúng đẩy nhau nên không kết hợp với nhau
thành tủa được: Độ tan tăng lên.
+ Ảnh hưởng của nồng độ muối:
Muối trung tính có ảnh hưởng rõ tới độ tan của
protein cầu,Với nồng độ thấp chúng làm tăng độ tan của
nhiều protein, khi tăng đáng kể nồng độ của muối thì độ
tan của protein bắt đầu giảm và nồng độ muối rất cao thì
protein có thể tủa hoàn toàn. Các protein khác nhau tủa ở
những nồng độ muối trung tính khác nhau.
+ Ảnh hưởng của dung môi : Khi thêm các dung môi
hữu cơ trung tính (etanol, aceton....) vào dung dịch
protein thì độ tan của protein giảm tới có thể kết tủa do
giảm mức độ hydrat hóa của các nhóm ion hoá của
75
Câu 29: Trình bày được tính chất của protein:Khuếch
tán, tích điện, hòa tan, kết tủa và biến tính?
A.Khuếch tán
Protein khuếch tán chậm trong dung dịch và do kích
thước lớn nên protein không đi qua được màng bán thấm
như màng celophan, màng tế bào... Nếu cho dung dịch
protein vào một túi làm bằng màng bán thấm rồi nhúng
vào cốc nước thì các phân tử nhỏ, thí dụ NaCl có thể qua
màng bán thấm ra khu vực nước, còn protein không qua
được vẫn ở lại trong túi
B.Tích điện
Phân tử protein gồm rất nhiều acid amin nối với nhau
thành một hay nhiều chuổi polypeptid, phân tử protein
có nhóm α - NH2 tự do, α - COOH tự do, nhóm - NH2
và - COOH tự do của các acid amin kiềm và các acid
trong chuỗi polypeptid. Vì vậy protein có tính chất
lưỡng tính và ở 3 dạng ion trong dung dịch anion, cation,
ion lưỡng cực. Và tùy theo pH của môi trường so với
pHi mà ta có sự di chuyển của phân tử protein sang cực
dương hay cực âm.
C.Sự hòa tan và kết tủa protein
- Ở trạng thái hòa tan, protein được hydrat hóa, lớp áo
nước bao quanh phân tử protein là một trong các
74
protein, lớp áo nước bị mất, các phân tử protein kết hợp
với nhau thành tủa.
+ Ảnh hưởng của nhiệt độ lên độ tan của protein:
Trong khoảng nhiệt độ từ 0 – 400C, độ tan của đa số
protein tăng khi tăng nhiệt độ, ở khoảng 40-700C đa số
protein mất tính vững bền, và bắt đầu có sự biến tính .
D.Sự biến tính của protein
- Dưới tác dụng của nhiều yếu tố (nhiệt độ cao, tia X,
acid, kiềm, kim loại nặng) protein dễ bị mất tính chất
ban đầu.
- Sự biến tính không làm đứt các liên kết peptid mà làm
đứt các liên kết hydro, liên kết muối... vì vậy cấu trúc
của protein bị đảo lộn, các nhóm kỵ nước quay ra phía
ngoài, các nhóm ưa nước quay vào trong, sự hydrat hóa
protein bị giảm, các phân tử protein dễ bị kết hợp với
nhau, độ tan giảm và kết tủa.
- Sự biến đổi cấu trúc khiến protein bị biến tính dễ
được tiêu hóa hơn là protein nguyên thủy. Người ta phân
biệt 2 dạng biến tính:
+ Biến tính thuận nghịch: Protein trở lại trạng thái ban
đầu với các cấu trúc, tính chất và chức năng nguyên thủy
của nó.
+ Biến tính không thuận nghịch: Protein không trở lại
dạng ban đầu của nó.
76
 HÓA HỌC GLUCID • Ở cơ: 0,3 - 0,9% trọng lượng cơ (240gr).
Câu 30: Vai trò và các dạng glucid trong cơ thể. - Dạng vận chuyển: là vai trò của glucose tự do
Glucid là những hợp chất hữu cơ thường gặp trong vận chuyển trong máu và các dịch sinh vật.
thiên nhiên và cơ thể, thành phần nguyên tố gồm C, - Dạng tham gia cấu tạo chất: G tham gia cấu tạo
H, O. CT chung là Cn(H2O)m.→ chúng được gọi là các chất quan trọng : A.nucleic (ribose),
hydratcarbon. glucoprotein, glucolipid. Đó là những dẫn xuất của
1. Vai trò của glucid đối với cơ thể: glucosamin và gallactosamin.
- Cung cấp năng lượng: Thức ăn glucid cung cấp
60-70% tổng số calo.
- Tham gia cấu tạo c/thể:
+ G tham gia ctạo các thành phần quan trọng của cơ
thể như: Nhân, màng TB, tham gia cấu tạo tổ chức.
+ G đóng vai trò quan trọng trong sinh sản và biệt
hóa TB
2. Các dạng glucid trong cơ thể. Có 3 dạng:
- Dạng dự trữ:
+ Thực vật dạng tinh bột và cellulose
+ Động vật là Glycogen, được dự trữ ở 2 cơ quan
chính là gan và cơ. Gly mang ý nghĩa dinh dưỡng
đối với động vật,
• Ở gan:chiếm # 5% trọng lượng gan. Ở người
bình thường, lượng gly dự trữ ở gan khoảng
100gram.
77 78

Câu 31: Phân loại được glucid theo cấu tạo hóa học. Câu 32: Nắm được cấu tạo, danh pháp, đồng phân
-Monosaccarid:(ose hay đường đơn):là đơn vị đầu của monosarcarid
tiên cấu tạo nên glucid,không thể thủy phân được - Cấu tạo:
nữa.ví dụ:glucose,fructose,malnose….
Monosaccarid là những aldehyd alcol hay ceton
-Oligosaccarid:gồm từ 2-10 monosaccarid tạo nên.
alcol. Vì vậy còn gọi là aldose hay cetose.
Trong nhóm này quan trọng là disaccarid.ví - Công thức chung:
dụ:lactose,saccarose,maltose…..
-Polysaccarid:là những phân tử lớn,cấu tạo gồm
nhiều monosaccarid.loại này chia làm hai loại: CHO CH2OH
+Polysaccarid thuần:trong thành phần cấu tạo chỉ
chứa các monosaccarid.vd:tinh bột,glycogen…
(CHOH)n C=O
+ Polysaccarid tạp:trong thành phần cấu CH2OH (CHOH)n Cetose
tạo,ngoài monosaccarid còn có thêm các chất khác
không có bản chất Aldose CH2OH
glucid.vd:Mucopolysaccarid,glucoprotein,glucolipid. - Danh pháp: (gọi tên).
+ Gọi theo tiếng Hilap chỉ số C tương ứng + ose
VD: triose(3C), pentose(5C), hexose(6C)…
+ Để thể hiện nhóm chức khử là aldehyd hay ceton:
thêm tân ngữ “aldo” hoặc “ceto” vào tên của
monosaccarid.
VD: hexose: aldohexose hoặc cetohexose
*Đồng phân của monosacarid
Dạng D và L:
79 80
 + trừ triose (3C), còn tất cả các monosacarid khác đều Câu 33: Nhớ được 1 số monosarcarid quan trọng
có C*, nên chúng có đồng phân quang học. trong thiên nhiên và cơ thể.
+ Tùy thuộc –OH thuộc C* cuối cùng nằm phải hoặc
trái mạch C mà có monosacarid dạng D hoặc L
Dạng α và β:
- Tất cả các monosacccarid đều có ctạo thẳng, với loại
có số C ≥ 5 còn có thêm ctạo vòng. Nhóm –OH của C 1
được gọi là nhóm –OH bán acetal. Tùy thuộc vào
nhóm –OH bán acetal nằm ở phía phải hay trái mạch C
mà ta có monosaccarid dạng α và β
VD: Dạng vòng của Glucose:

81 82

Tất cả các monosaccarid đều có cấu tạo

thẳng, với loại có số C >= 5 còn có có thêm cấu
7C CH2OH tạo vòng
C=O

(CHOH)4

CH2OH
Sedoheptulose(Sed)
*Đồng phân của monosaccarid
- dạng D và L:
+ Trừ triose (3C) còn tất cả các monosaccarid khác
đều có C* nên chúng có đồng phân quang học
+ Tuỳ thuộc –OH thuộc C* cuối cùng nằm phải hoặc
trái mạch C mà có monosaccarid dạng D hoặc L

C* – OH OH – C*

CH2OH CH2OH
Đa số dạng D dạng L
Dạng α và β

83 84
Câu 34: Nhớ được cấu tạo của 3 disacarid thường gặp
trong thiên
nhiên.

+Maltose : 2 α D-glucose = 1-4 osid

Có khử

+ Lactose (đường sữa)

βD-gallactose và βD-glucose = 1-4 osid
85 86

Câu 35: Nắm được sự tiêu hóa và hấp thu G ở ruột Câu 36: Trình bày được cấu tạo của tinh bột
non. * Tinh bột:
Thức ăn G gồm các dạng: tinh bột, glycogen,celulose, . Công thức thô: ( C6H10O5 )n.
saccarose, fructose, glucose… . Do nhiều aD-glucose tạo thành.
Trừ Celulose không được tiêu hóa, còn lại tất cả thức ăn . Là t/ăn G chính cửa người.
G sẽ được thủy phân nhờ Ez tiêu hóa → monosaccarid . Là G dự trữ ở t/vật( củ, quả, hạt)
( ruột non), rồi hấp thu. . Cấu tạo: Gồm 2 phần: amylose và amylopeptin.
*Tiêu hóa: Bắt đầu ở miệng, chủ yếu: ruột non. + Amylose: (15% - 20%)
+ Miệng: Amylase (n/bọt), thức ăn G bắt đầu thủy phân. Gồm nhiều aD-glucose nối nhau = l/kết 1- 4 osid
Tbột(gly) Dextrin Mantose Glucose → mạch thẳng, khg phân nhánh.
+ Dạ dày: PH = 1,5- 3,0 → ức chế Amylase nước bọt
Tuy nhiên nó có thể vẫn hoạt động trên những miếng,
cục chưa bị dịch dạ dày ngấm.
+ Ruột non: là giai đoạn chính của t/hóa G nhờ:
. NaHCO3 (ruột) trung hòa acid, tạo PH kiềm.
. Các Ez thủy phân G ( dịch tụy, ruột) gồm:
amylase(tụy), 1số disaccaridase( saccarase,
maltase, lactase…). Tất cả thức ăn G → monosaccarid ,
rồi hấp thu
* Hấp thu: . Ở ruột non theo 2 cơ chế: khuếch tán đơn
thuần hoặc hấp thu tích cực → gan.
. Tại gan: chúng sẽ tổng hợp thành glucose và chuyển
hóa

87 88
 Câu 37 :Trình bày được tổng quan thoái hóa Glucid. Câu 38: : Kể tên được 3 con đường thoái hóa
glucid trong cơ thể ?
- Thoái hóa theo con đường Hexo Diphosphat
- Thoái hóa theo con đường Hexo Monophosphat
- Thoái hóa theo con đường tạo Acid Glucuronic

Câu 39:Trình bày sự thoái hóa Glycogen

đếnGlucose ?
* Xảy ra mạnh: gan và cơ :
+ Cơ: mục đích chính là cung cấp ATP cho cơ hoat
động
+ Gan: nhằm 2 mục đích:
Cung cấp ATP cho tế bào gan hoạt động
Cung cấp glucose tự do cho máu.
* Sự thoái hóa gồm 2 quá trình:
- Thủy phân mạch thẳng ( phosphoryl phân):
Thực chất thủy phân liên kết α 1-4 osid nhờ
phosphoryllase
- Thủy phân mạch nhánh: Nhờ 2 Enzym
+ Amylo 1-4 1-4 transglucosidase
+ Amylo 1- 6 glucosidase

89 90

Câu 40: Trình bày được sự thoái hóa glu theo 2 con
đường chính là: hexosediphosphat và hexose-
monophosphat, ý nghĩa mỗi con đường
A: Thoái hóa glucid theo con đường hexosediphossphat:
1. Đặc điểm con đường:
- Xảy ra ở bào tương tế bào.
- Phải Phosphoryl hóa 2 lần để tạo Hexose Diphosphat,
Rồi chặt đôi phân tử của hexose diphosphat tạo 2 phân tử
Triose phosphat.
-Tiếp theo là quá trình oxy hóa của Triose phosphat tao
Acid Pyruvic
+ Nếu đủ oxy, Acid Pyruvic thoái hóa tạo Acetyl CoA
đi vào chu trình Krebs tạo CO2, H2O và ATP.
+ Ko đủ oxy: Acid Pyruvic thoái hóa tạo Acid Lactic.
-Là con đường quan trọng nhất của thoái hóa glucid
nhằm cung cấp ATP cho tổ chức hoạt động.
2. Giai đoạn: 3 giai đoạn
* Giai đoạn 1: Phosphoryl hóa và glucose
hexosediphosphat và chặt đôi phân tử hexosediphosphat
tạo 2 Triosephosphat.
- Tạo glucose 6 phosphat: được tạo từ 2 nguồn là
glucose tự do và glucose 1 phosphat.

91 92
 93 94

* Giai đoạn 3: Số phận của Acid Pyruvic

Tùy theo điều kiện cơ thể có cung cấp đủ oxy hay
không đủ mà acid pyruvic thóa hóa theo 2 con
đường khác nhau:
Thoái hóa hiếu khí: trong điều kiện đủ oxy,
a.pyruvic sẽ thoái hóa hiếu khí: khử carboxyl và oxy
hóa tạo acetylCoA,sau đó đi vào chu trình Krebs tạo
ra CO2, H 2O và ATP

95 96
 3. Sơ đồ:

97 98

B.thoái hóa theo con đường HexoseMonoPhosphat

* Đặc điểm:
- Xảy ra trong b/tương TB, song song với con đg
đường phân, nhưng với tỷ lệ thấp (7-10%). Tuy nhiên ở
một số tchức: Mô mỡ, HC, gan, tuyến sữa trong thời kỳ
hđộng thì con đường này lại chiếm ưu thế.
- Chỉ phosphonyl hóa 1 lần rồi oxy hóa ngay
hexosemono-P.
- Không cung cấp ATP trực tiếp.
-Thông qua con đường này cung cấp cho cơ thể nhiều
sphẩm qtrọng cho các quá trình sinh tổng hợp chất:
NADPH2, Rib-P.

* Ý nghĩa:
Thoái hóa Glucid theo con đường này cung cấp
nhiều năng lượng cho cơ thể hoạt động. Vì vậy nó
xảy ra ở những tổ chức cần tiêu thụ nhiều năng
lượng như: cơ vân, thận, gan, …

99 100
101 102

103 104
Câu 41: Trình bày được sự tổng hợp glucose phân hóa thành UDP-G nhờ Epimerase, từ đó sẽ tổng
hợp thành Glycogen rồi thành G1P, tiếp theo sẽ đồng
-Khi các mô có đủ glucose sử dụng, thì chúng không phân hoá thành G6P.
cần tổng hợp (trừ gan), lúc này gan tăng cường tổng hợp +Từ Mannose:
glucose từ ose khác hấp thu qua tiêu hóa. Mantose sẽ Phosphoryl hoá thành Mantose-6-
-Khi tổ chức không đủ sử dụng, thì: Phosphat (Man-6-P), sau đó Man -6-P đồng phân hoá
+hoặc thúc đẩy gan tổng hợp cung cấp cho nó thành F6P rồi đồng phân tiếp thành G6P.
+hoặc tự tổng hợp
-Tùy khả năng của mỗi cơ quan, có 3 loại nguồn
nguyên liệu:
Các ose khác:
+Từ Fructose:
Fructose được Phosphoryl hoá thành Fructose-6-
Phosphat nhờ Hexokinase, tuy nhiên hoạt tính của
Hexokinase thấp nên con đường này rất phụ.
Con đường chính là nhờ Fructokinase, Fructose sẽ tạo
Fructose -1-Phosphat, sau đó Fructose 1-Phosphat sẽ
hoặc chặt đôi phân tử, hoặc Phosphoryl hoá tiếp tạo
Fructose 1-6 Phosphat.
Cả hai đường hướng này đều dẫn tới tổng hợp glucose.
+Từ Galactosse:
Trước tiên Galactosse sẽ được Phosphoryl hoá ở C1
nhờ galacto kinase tạo Galactose 1-Phosphat. Tiếp đó
là sự tạo UDP-Gal do kết hợp UDP-Glucose nhờ
Galactose 1-phosphat uridyltransferase. Chất này sẽ đồng
105 106

107 108
109 110

Câu 42: Trình bày được quá trình tổng hợp glycogen
* Nguyên liệu: để tổng hợp glycogen là glucose dưới
dạng G1P. Các tế bào đều có khả năng tổng hợp
glycogen, nhưng mạnh nhất ở gan và cơ

* Sự tổng hợp mạch thẳng:

Thực chất là quá trình tạo liên kết α 1-4osid trên chuỗi
polysaccarid sẵn có nhờ Enzym Glycogen Syntetase
Đầu tiên Glucose dưới dạng G1P được hoạt hóa thành
UDP-G nhờ Enzym UDP-glucose Pyrophosphorylase.
Sau đó dưới tác dụng của Enzym Glycogen Syntetase,
gốc G của UDP-G sẽ chuyển đến vị trí C4 của 1 gốc G
trên chuỗi Polysaccarid sẵn có tạo liên kết α 1-4osid mới
(tức hình thành mạch thẳng), nhờ đó mạch thẳng được
kéo dài thêm 1 gốc C.
Quá trình này được lập đi lập lại làm cho mạch thẳng
dài dần, đến 1 mức độ nào đó thì xảy ra sự cắt và tổng
hợp mạch nhánh

111 112
* Sự tổng hợp mạch nhánh:
Thực chất là quá trình tạo liên kết α 1-6osid trên phân
tử Glycogen
Khi mạch thẳng đã khá dài ( thường> 24 gốc G) nhờ
enzym amylo 1-4 → 1-6 Trans Glucosidase. Enzym này
làm nhiệm vụ thủy phân chặt đứt 1 đoạn có liên kết α 1-
4osid và chuyển đoạn vừa chặt tới vị trí C6 của 1 gốc G
trong mạch thẳng ( cùng hoặc khác mạch) để tạo liên kết
α 1-6osid mới (tức hình thành mạch nhánh).
Nhìn chung sự tổng hợp Glycogen gần như giống nhau
ở tất cả các tổ chức. Sự khác nhau về tổng hợp Glycogen
giữa gan và các tổ chức khác là sự khác nhau về tổng
hợp Glucose – nguyên liệu để tổng hợp Glycogen.

113 114

HÓA SINH GAN *Lipid:

-Chiếm # 5% trọng lượng khô.
Câu 43: Trình bày thành phần hóa học của gan?
-40% là lipid trung tính, 50% là phospholipid, 10%
Thành phần các chất cấu tạo nên gan thay đổi tuỳ
là cholesterol.
theo điều kiện sinh hoạt, thời kỳ hoạt động và trạng
*Enzym và vitamin:
thái bệnh lý của cơ thể.
-Gan là cơ quan chứa nhiều enzym nhất.
*Protein:
-Gan có nhiều hệ thống enzym mà cơ quan khác
-Chiếm khoảng ½ lượng chất khô của gan.
không có chứa hệ enzym tổng hợp glycogen từ các
-Gồm: albumin, globulin, nucleprotein, collagen,
ose khác, hệ enzym tân tạo glucose, hệ enzym sinh
đặc biệt là Feritin (Protein chứa Fe) đóng vai trò
tổng hợp urê.
quan trọng trong vận chuyển và dự trữ Fe.
-Gan chứa nhiều Caroten (tiền vitamin A), vitamin
-Protein của gan có tốc độ đổi mới nhanh, thời gian
A , Vitamin D3, các vitamin nhóm B (B 1,B 2,B 6,
bán huỷ ngắn.
B12...).
Gan còn có 1 số acid amin tự do như: cystein,
-Ngoài ra còn một số ion kim loại quan trọng như:
Tyrosin, tryptophan, Arginin, Glycin, Histidin Acid
Na, Fe, K, Mg, Cu, Zn.
Glutamic
*Glucid:
-Glucid trong gan chủ yếu là glycogen, chiếm # 2-
10% trọng lượng khô.
-Người trưởng thành, lượng Glycin trong gan: 150-
200gr

115 116
Câu 44: Trình bày các chức năng hóa sinh của gan ?
Gan có rất nhiều chức phận. Chia 3 nhóm chức phận
chính:Tạo mật, Chuyển hóa, Khử độc
I Chức phận tạo mật:
-Mật được tiết ra từ tế bào gan → ống dẫn mật → dự
trữ ở túi mật, rồi đưa xuống tá tràng khi tiêu hóa.
-Lượng mật bài tiết hàng ngày phụ thuộc khối lượng,
tính chất thức ăn, trung bình 1lít mật /24h.
* Thành phần hóa học của mật:
-Thành phần quan trọng nhất: Sắc tố mật, Muối
mật ,Cholesterol.
-Mật ở túi mật được cô đặc so với mật trong ống gan
theo tỷ lệ đồng đều các chất.
-Sắc tố mật.
+Chủ yếu là bilirubin và biliverdin.ở người và động vật
bilirubin là sắc tố chính.
+Sắc tố mật được tế bào liên võng của gan sản xuất từ
BilTD + A.glucuronic → BilLH. (tan).
+ Gan cũng có khả năng tái tạo BilLH từ Uro và Sterco-
bilinogen.
+ Đặc tính của BilLH:
Tan trong nước
Cho phản ứng Diazo nhanh
Không độc
Còn gọi là Bil trực tiếp
117
+Tan máu: MM (-)
* Tác dụng của mật:
- pH kiềm → trung hòa dịch vị dạ dày xuống.
-Nhũ tương hóa thức ăn lipid → giúp tiêu hóa thức ăn L
-Tăng nhu động ruột: do số lượng bài xuất lớn.
-Nhờ chức năng tạo và bài xuất mật → gan được coi là
tuyến ngoại tiết lớn nhất cơ thể.
-Khi gan tổn thương → ảnh hưởng sự tổng hợp và bài
xuất mật → ảnh hưởng quá trình tiêu hóa và hấp thu L →
ảnh hưởng hấp thu các Vit (A, D, E ,K) và đào thải 1 số
chất độc theo mật.
II. Chức phận chuyển hóa chất
**Chuyển hóa glucid: Vai trò chuyển hóa glucid của
gan là chức phận glycogen, gồm cả 2 mặt: tổng hợp và
phân ly glycogen
-Tổng hợp:
+Gan tổng hợp glycogen từ glucose để dự trữ, nhờ
GlycogenSyntetase
+Gan tổng hợp glycogen từ các ose khác được hấp thu
qua tiêu hóa như : Fruc, Gal, man…
- Gan tổng hợp gly từ sản phẩm chuyển hóa trung gian
như: A.pyr, A.lactic, acetylCoA, lipid …Nhờ những hệ
thống enzym tổng hợp chỉ có trong gan.
-Phân ly Glycogen: Gan phân ly gly dự trữ → glucose
tự do để đưa vào máu → phân phối tổ chức
119
Hàm lượng bình thường Bil TD<1mg/dl
+Mọi trường hợp có tăng Bil máu (kể cả tự do + liên
hợp) đều gây vàng da trên lâm sàng. Có 3 loại nguyên
nhân vàng da:
• Do tan máu (trước gan).
• Do viêm gan (tại gan)
• Do tắc mật (sau gan)
Trong tắc mật, BilLH tăng cao trong máu, xuất hiện ra
nước tiểu → tiểu có sắc tố mật, phân bạc màu vì không
có Uro và Stercobilinogen.
-Muối mật: Là muối (Na, K) của các acid mật, muối
mật là thành phần quan trọng nhất của mật.
Sự tạo muối mật:
Trong 24h có khoảng 5g muối mật, Acid mật được bài
xuất vào ruột, 90% lại được tái hấp thu trở lại gan cùng
lipid, phần nhỏ đào thải theo phân, bình thường không có
trong nước tiểu.
+tắc mật: MM n/tiểu (+)
+Viêm gan: MM(+/-)
118
=> gan là cơ quan quan trọng nhất tham gia điều hòa
đường máu.
** Chức phận chuyển hóa Lipid:
-Gan là nơi duy nhất sản xuất Acid mật, muối mật để
nhũ tương hóa L → giúp tiêu hóa và hấp thu L thức ăn.
-Sự thoái hóa A.béo xảy ra mạnh ở gan tạo AcetylCoA
với mục đích:
+Cung cấp cho tổ chức (dưới dạng cetonic) (chủ yếu)
+Theo Krebs để cung cấp năng lượng cho gan hoạt
động.
-Gan cũng tổng hợp A.béo từ glucid (nhưng ít hơn mô
mỡ).
-Gan tổng hợp glycerid, phosphatid, từ Lipid hấp thu
qua tiêu hóa rồi đưa vào máu dưới dạng lipoprotein tan
→ ngăn chặn gan bị ứ mỡ
→ khi chức năng gan tổn thương: làm gan ứ mỡ, lipid
máu ↓
- Sự tổng hợp cholesterol từ Acetyl CoA xảy ra mạnh ở
gan.
** Chức phận chuyển hóa protein.
- Gan tổng hợp protein cho gan và máu.
- Gan tổng hợp toàn bộ Albumin và 1 phần globulin cho
Huyết thanh.
-Gan tổng hợp ferritin, fibrinogen, prothombin
120
Vì vậy: Khi chức năng gan↓, →hàm lượng Protein TP↓,
đặc biệt là Albumin↓, →tỷ số A/G↓
- Gan cung cấp A.amin tự do cho máu để phân phối tổ
chức.
-Gan có nhiều A.glutamic, Ez GOT,GPT ở gan phong
phú →quá trình trao đổi amin ở gan xảy ra mạnh. Khi tế
bào gan tổn thương sẽ làm tăng hàm lượng các enzyme
này ở huyết tương
-Gan tổng hợp NH3 thành urê để đào thải qua thận.
-Gan tổng hợp các chất có hoạt tính sinh học cao: 1 số
hoocmôn , Nucleotid, Nhân porphyrin từ A.amin.
-Một số enzyme được chú ý trong các bệnh về gan là:
+Phosphatase kiềm: tăng trong tắc mật
+Dehydrogenase: Tăng trong HC huỷ hoại nhu mô gan
+Transaminase (GOT,GPT) tăng trong viêm gan cấp
gây thay đổi tính thấm màng hoặc tổn thương tế bào gan.
+Cholinesterase: giảm trong HC suy gan.
III. Chức phận khử độc của gan
* Nguồn gốc các chất độc có trong cơ thể: 2 nguồn:
+ Nội sinh: Sinh ra từ chuyển hóa chất: H2O2, NH3 ,
Bilirubin…
+ Ngoại sinh: Từ thức ăn, nước uống, tiêm, truyền…
Tất cả chúng được đưa về gan, được gan dữ lại, hoặc
chuyển chúng thành những chất không hoặc ít độc, dễ
tan rồi đào thải: Gọi là quá trình khử độc của gan.
121
+ Sự phân hủy H2O2:
Catalase
H2O2 H2O + 1/2O2
123
* Các cơ chế khử độc: Gồm 2 loại:
+Cố định thải trừ.
+ Khử độc hóa học
1. Cố định thải trừ:
-Loại chất: Đa số với chất độc ngoại sinh:
+Các muối kim loại nặng (muối , đồng, chì…)
+ Các chất màu: (dẫn xuất phtalein)
-Cách khử: các chất này khi vào cơ thể, được gan giữ
lại, rồi đào thải nguyên vẹn (chủ yếu theo đường mật)
-Nghiệm pháp thăm dò: dùng chất màu BSP(Bromo-
Sulfo-Phtalein)
Tiêm 1 lượng nhất định BSP vào tĩnh mạch, sau thời
gian nhất định, lấy máu định lượng chất màu còn lại.
Nếu gan bình thường: nồng độ còn thấp, nếu suy gan
nồng độ màu còn cao.
2. Khử độc hóa học: Là cơ chế quan trọng nhất.
-Cơ chế chung: chất độc, nhờ biến đổi hóa học → chất
không độc, dễ tan, rồi đào thải nhanh ra khỏi cơ thể (chủ
yếu bằng đường niệu).
-Quá trình khử độc hóa học thường xuyên xảy ra trong
cơ thể.(Kể cả chất độc nội và ngoại sinh)
+ Sự tổng hợp urê từ NH3: là quá trình thường xuyên và
quan trọng nhất.
122
124
 Nhìn chung, bằng cơ chế khử độc hoá học, dù Câu 45 : Trình bày các xét nghiệm hóa sinh của hệ
thường xuyên hay không thường xuyên, thì phần lớn thống gan – mật ?
các chất độc được trải qua các phản ứng OXH, khử
1. XN thăm dò hội chứng suy giảm chức năng gan (HT)
oxy, hydroxy hoá, metyl hoá, khử metyl, liên hợp...
Sự chuyển các chất độc và chất lạ thành không CHỈ SỐ KẾT QUẢ
độc nhờ hệ thống Enzym của gan là Cyt.P450. Albumin Giảm
Triglycerid Tăng
CholesterolTP Tăng
Fibrinogen Giảm
NH4+ Tăng
BilirubinTP Bình thường
Bili rubinLH Giảm
Esterase Giảm
Amylase Giảm
IV. Một số chức phận khác:
- Đào thải porphyrin. *Các nghiệm pháp kết hợp:
- Chuyển hóa Vitamin: chuyển caroten → VitA, - Nghiệm pháp tăng đường huyết: thời gian cố
phosphoryl hóa TPP → VitB1., dự trữ Vit B12, định glucose kéo dài.
A,D… - Nghiệm pháp Gal niệu: ( + )
- Nghiệm pháp BSP : ( + )
- Nghiệm pháp Quick : ( + )
2. XN thăm dò hội chứng phá hủy tế bào gan.
125 126

HEMOGLOBIN
CHỈ SỐ KẾT QUẢ Câu 46: Trình bày cấu tạo hóa học và các loại Hb
+Transaminase(HT) Cao bình thường.
(GOT, GPT ) Hemoglobin là một protein tạp nhóm chromoprotein, có
+ OCT (H/Thanh) Cao nhóm ngoại là HEM tập trung trong hồng cầu
+ Aldolase (H/Thanh) Cao Thành phần cấu tạo của Hb gồm 2 phần:
Globin: là một protein thuần, cấu tạo gồm 4 chuỗi
+ LDH (H/Thanh) Cao polypeptide: 2 chuỗi α và 2 chuỗi β, trong đó:
+ Fe ( H/Thanh) Tăng + 1 chuỗi α gồm 141 a.a
+ BilirubinTP Có thể tăng + 1 chuỗi β gồm 146 a.a
+ STM,MM (ntiểu) Có thể (+) Chúng tạo thành 4 tiểu đơn vị. Đặc tính chủng loại
3. Các XN thăm dò hội chứng tắc mật. của Hb là do globin quyết định.
HEM: là phần nhóm ngoại, là một hợp chất gồm nhân
- Nguyên nhân: + Sỏi mật, u đầu tụy. proto porphyrin gắn với 1 nguyên tử Fe có hóa trị 2.
+ Viêm gan → tắc ống vi mật Mỗi 1 phân tử Hb gồm 4 nhân HEM. Về cấu tạo
CHỈ SỐ KẾT QUẢ HEM được tạo từ 4 nhân pyrol
Bilirubin(HT) Tăng chủ yếu LH
CholesterolTP (HT) Tăng
Phosphatase (HT) Tăng
γ- GT (HT) Tăng
STM, MM (ntiểu) (+)

127 128
Khi ở các vị tri chức năng của nhân porphin có gắn them Trong phân tử Hb, mỗi một chuỗi polypeptide của globin
các gốc (nhóm chức năng) thì tạo thành porphyrin nối với một nhân HEM bằng liên kết đồng hóa trị. Vì
một phân tử globin cõ chuỗi polypeptide, vì vậy mỗi một
phân tử Hb gồm có 4 nhân HEM

Porphyrin + Fe2+ tạo thành HEM

Có 3 loại Hb b/thường:
+ HbA: . Ký hiệu α2Aβ2A .
Là Hb của người trưởng b/thường.
+ HbA2 : . Ký hiệu α2Aδ2A
. Máu người trưởng thành có # 2,5% HbA2.
+ HbF : . Ký hiệu α2A γ2F
. Là Hb bào thai (# 80%), sau sinh ↓ dần, đến 1 tuổi còn
# 0.5%.
129 130

Câu 47: Biết một số tính chất quan trọng của Hb Câu 48:Biết được sự tổng hợp Hb.
*Kết hợp khí: Tổng hợp Hb:
+ O2: Hb + O2 HbO2 (oxy Hb) * Tổng hợp globin: được tổng hợp ở bào tương
Khi kết hợp O2 phần Fe đảm nhận bằng liên kết lỏng lẻo theo cơ chế sinh tổng hợp pro.
do cắt bớt với Globin *Tổng hợp Hem: đc tổng hợp ở tb tủy xương,
+ CO2: Hb + CO2 HbCO2 (Carbo Hb) nguyên liệu là glycin và succinynCoA.
Khi kết hợp CO2 phần Globin đảm nhận tạo dẫn xuất - Quá trình t/hợp: gồm 5 bước.
carbamin
+ Bước 1: tạo δ aminolevulinic. Quá trình này xảy
R-NH2 + CO2 R-NH-COOH(dẫn xuất carbamin)
+ CO: Hb + CO HbCO(Carboxy Hb)
ra trong ty thể tế bào nhờ enzym δ
HbCO là hợp chất rất bền vững ngộ độc CO rất nguy aminolevulinicsyntetase
hiểm + Bước 2 : (ở bào tương) tạo porphobilinogen
+ Tạo MetHb: + Bước 3 : tạo Uroporphyrinogen
Khi gặp 1 số tác nhân OXH mạnh (HCN -, + Bước 4 : tạo proto porphyrinogen
cloratKalinitric….), gây oxy hóa Hb Met.Hb (biến
Fe thành Fe ).Ở dạng Fe Hb không có khả năng vận
2+ 3+ 3+

chuyển oxy, nên ngộ độc Met-Hb cũng nguy hiểm.

Hb(Fe2+) MetHb (Fe3+)+ e-

131 132

+ Bước 5: kết hợp Fe tạo nhân HEM
Sau khi HEM được tổng hợp sẽ chuyển ra bào
tương, ở đó nó sẽ kết hợp với globin tạo
Hemoglobin.
133
b. Giai đoạn 2: loại Fe và globin của Verdoglobin tạo
Biliverdin (xanh)
c. GĐ 3:khử Biliverdin tạo Bilirubin tự do màu vàng.
Đặc điểm Bilirubin tự do là tạo ở lách, độc với cơ thể,
không tan trong nước, tan trong mỡ có màu vàng, phản
ứng diazo chậm tạo Bilirubin gián tiếp
135
Câu 49: Trình bày quá trình thoái hóa hemoglobin;
tổng quan quá trình thoái hóa, chu trình gan, ruột ?
* Thoái hóa Hemoglobin: Đời sống trung bình của
hồng cầu là 120 ngày, trong suốt thời gian này hồng
cầu không biến đổi. Khi hồng cầu bị biến đổi ở lách,
Hemonglobin được giải phóng và bắt đầu thoái hóa.
Tổng quan của sự thoái hóa Hb như sau:
Fe
Hb Globin
Porphyrin
- Fe: hoặc được cơ thể tái sử dụng hoặc đào thải
theo phân
- Globin: thủy phân thành a.a. Chuyển hóa theo con
đường của a.a
- Porphyrin: trải qua quá trình thoái hóa, tạo thành
sản phẩm là sắc tố mật và đào thải ra ngoài (chủ yếu
theo đường phân)
1. Quá trình thoái hóa gồm các giai đoạn sau : 5
gđ
a. Giai đoạn 1:Mở vòng Porphyrin bằng oxy hóa ở
Carbon α, loại 1 phân tử -CO2, Chặt đứt 1 liên kết
giữa nhân Pyrol I và II tạo Verdoglobin.
134
d. Giai đoạn 4:Tạo bilirubin liên hợp.Sau khi
Bilirubin tự do được tạo thành ở lách theo máu dưới
dạng kết hợp với albumin huyết thanh trở về gan.
Tại gan, Bilirubin tự do sẽ kết hợp với acid
glucuronic để tạo Bilirubin liên hợp nhờ enzym
glucuronyl transferase. Đặc điểm Bilirubin liên hợp là
ko độc, tan trong nước, phản ứng diazo nhanh tạo
Bilirubin trực tiếp.
e. Giai đoạn 5: Chu trình gan-ruột. Sau khi tạo thành
Bilirubin liên hợp theo mật dự trữ ở túi mật rồi theo
ống mật đó vào ống mật chủ đổ xuống ruột.
Ở ruột dưới tác dụng của enzym có trong vi khuẩn
đường ruột, Bilirubin liên hợp bị thủy phân thành
Bilirubin tự do và acid glucuronic.
Sau đó Bilirubin tự do bị khử tạo Urobilinogen và
Stercobilinogen. Những chất này 1 phần được tái hấp
thu theo máu về gan và được tái tạo thành Bilirubin
liên hợp, số nhỏ được đào thải theo nước tiểu, phần
còn lại đào thải theo phân. Ở phân và nước tiểu, khi
gặp không khí Urobilinogen và Stercobilinogen sẽ bị
oxy hóa thành Urobilin và Stercobilin làm phân và
nước tiểu có màu vàng.
136

137
- Kết quả:
+ Bilirubin tự do tăng, Bilirubin liên hợp được tổng
hợp tuy giảm nhưng cũng tăng lên trong máu, tuy
nhiên sự tăng này ít hơn trong tắc mật.
+ Bệnh nhân cũng có biểu hiện vàng da, vàng mắt,
nước tiểu có sắc tố mật, có thể có muối mật.
3. Tắc mật:NG/nhân:gồm tất cả các NN làm cản
trở mật xuống ruột như: sỏi mật, u đầu tụy,…
- Trong trường hợp này chuyển hóa hemoglobin ở
lách bình thường, nhưng chu trình gan ruột bị cắt
đứt, mật xuống ruột bị cản trở
Vì vậy làm Bilirubin liên hợp tăng cao trong
máu và đào thải ra nước tiểu làm nước tiểu sẫm màu,
có sắc tố mật, muối mật, phân bạc màu, bệnh nhân
vàng da, niêm mạc.
139
Câu 50 : Trình bày các rối loạn chuyển hóa
Hemoglobin ?
Có 3 loại nguyên nhân gây tăng Bilirubin máu:
1. Tan máu:
- Nguyên nhân:Tất cả nguyên nhân làm hồng cầu vỡ
ồ ạt.
+ Sinh lý: vàng da sinh lý sơ sinh.
+ Bệnh lý: huyết tán, sốt rét, truyền nhầm nhóm
máu, bệnh thiếu máu huyết tán. Vì tan máu nên
Hemoglobin được giải phóng làm Bilirubin tự do
tăng. Mặt khác, Bilirubin tự do tăng làm gan tăng
cường tổng hợp Bilirubin tự do thành Bilirubin liên
hợp nên Bilirubin liên hợp cũng tăng .
- Kết quả:
+ Bilirubin tự do tăng , bilirubin liên hợp tăng,
Bilirubin toàn phần tăng.
+ BN vàng da, vàng mắt, nước tiểu có sắc tố mật.
2. Viêm gan:
- Viêm gan dẫn đến chức năng gan giảm làm
Bilirubin tự do tăng trong máu.
Những tế bào còn lại cũng bị tổ thương gây phù nề
tế bào, làm chèn ép vào vi quản mật nhỏ, gây tắc mật
không hoàn toàn.
138
CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG SINH HỌC
Câu 51: Trình bày phản ứng Oxy hóa khử, sự
phosphoryl hóa và sự khử phosphoryl?
*Phản ứng Oxy khử:
-Đ/N Phản ứng oxy hóa – khử:
Phản ứng oxy hoá khử là phản ứng trong đó có sự cho
và nhận điện tử hay có sự thay đổi số oxy hoá, có kèm
theo hay không có sự mất hoặc nhận hydro hay oxy.
-e
VD : Fe
2+
Fe3+
+e
- Chất oxy hoá là chất có thể nhận điện tử, chất khử là
chất có khả năng cho điện tử.
- Hệ thống oxy hóa khử:Phản ứng oxy hoá khử thực
chất là hai phản ứng ngược nhau, tập hợp chất oxy hoá
và chất khử thành một hệ thống gọi là hệ thống hay cặp
oxy hoá - khử.
Thí dụ: Fe3+/ Fe2+
140
 -Thế năng oxy hóa – khử (E): *Sự phosphoryl hóa và sự khử Phosphoryl:
Được tính theo công thức:
- Định nghĩa:Là p/ư gắn gốc phosphate (H 2PO4) vào
E = E0 + Ln hợp chất hữu cơ hoặc khử nó từ hợp chất hữu cơ.

Trong đó:
E : thế năng oxy hóa khử ( tính bằng Volt)
n : Số điện tử di chuyển
R : Hằng số khí lý tưởng
T : Nhiệt độ tuyệt đối
F : Hằng số Faraday
+Phosphoryl hoá tạo liên kết Phosphat, gắn gốc
E0 : Thế năng oxy hóa – khử chuẩn
phosphat vào hợp chất hữu cơ -> chất hữu cơ phosphat.
Khi = 1 hay [OX] = [Kh] thì E = E0 Là p/ư thu năng.
+ Khử Phosphoryl cắt đứt liên kết (P) tạo P VC tự do
Điều kiện chuẩn là điều kiện [OX] = [Kh] hay chuyển gốc Phosphat từ chất hữu cơ Phosphat sang
+Thế năng oxy hóa – khử biểu hiện khả năng nhận và cho
chất khác. p/ư phát năng.
điện tử của hệ thống.
+ Hệ thống có E thấp dễ cho điện tử, hệ thống có E cao dễ - Các loại liên kết phosphat :
nhận điện tử. Dựa vào năng lượng tự do giải phóng khi thuỷ phân
Hydro hay điện tử chuyển từ hệ thống có E0 thấp đến hệ cắt đứt liên kết P:
thống có E0 cao. * Liên kết P nghèo năng lượng:
+Mỗi cặp oxy hóa khử được xác định bởi một thế năng oxy
. Năng lượng giải phóng  5 Kcal/mol
hóa – khử chuẩn (E0). Có thể đo E 0 so với điện cực hydrogen . Ký hiệu : - P
chuẩn ở pH = 0, T= 00C làm điều kiện chuẩn. . Tương đối bền
+Người ta thường đo ở điều kiện sinh học pH = 7 và T=
250C, ký hiệu là E’0 của 1 số cặp oxy hóa khử.
141 142

Thí dụ:
+ Liên kết este phosphat (R-O-PO 3H2) gặp ở Hexose
phosphat
+ Liên kết Carboxyl este (R - O - OC – R’) gặp
ở glycerid.
+ Liên kết Glycorid gặp ở các DS và PS
+ Liên kết peptid (R-CO-NH-R’) gặp ở peptid và
protein. Ba loại sau không phải liên kết phosphat.
* Liên kết P giàu năng lượng:
– Năng lượng giải phóng >5 kcal/ mol
– Ký hiệu :  P
– Tương đối không bền.
• Các loại liên kết phosphat giàu năng lượng:

Ngoài ra còn có các liên kết giàu năng lượng khác.

Thí dụ: Thioeste : RO  SCoA
143 144
Acetyl CoA = CH3CO SCoA; Acyl CoA = RCO * Hoạt hoá các chất:
Nhờ sự phosphoryl hoá nhiều chất được gắn P thành dạng hoạt
ScoA
hoá, dễ dàng tiếp tục chuyển hoá.
- Vai trò của phosphoryl hoá và khử phosphoryl
* Tích trữ, vận chuyển và sử dụng năng lượng, đặc biệt
là các liên kết phosphat giàu năng lượng, nhất là hệ
thống ATP – ADP:
- Khi ATP có nhiều ,  P chuyển sang Creatin
ATP + Creatin Creatin  P + ADP
- Khi lượng ATP giảm,
Creatin (P) chuyển  P
sang ADP để tái tạo ATP. * Hoạt hoá enzym, biến enzym thành dạng hoạt động.
Năng lượng do quá trình
4ATP 4ADP
thoái hoá các chất không
được sử dụng ngay mà bắt
buộc qua ATP mới sử dụng Glycogenphosphorylase a phosphorylase b
trực tiếp. Creatinin  P (ko hoạt động) (hoạt động)
không được sử dụng trực tiếp. * Hoặc có khi lại ức chế enzyme: Sự phosphoryl hoá
Vai trò trung tâm trong lại ức chế enzym Glycogen Synthase
chuyển hoá năng lượng là hệ
Gly – kinase
thống ADP – ATP
ATP ADP
GSI GSD
(Hoạt động) Gly-phosphatase (Ko hoạt động)

145 146

Câu 52: Trình bày bản chất , sơ đồ các giai đoạn và • Sự taọ thành H2O: Cặp H tách khỏi cơ chất cho H được
kết quả của chuỗi hô hấp tế bào ? vận chuyển qua một hệ thống enzyme của chuỗi hô hấp
tế bào ở màng trong thể ty oxy thở vào, trong qua trình
Sự hô hấp tế bào là sự đốt cháy các chất hữu cơ trong cơ thể, đó hydro nhả điện tử tạo thành ion H + nhận điện tử tạo
còn gọi là oxy hoá khử tế bào hay sự oxy hoá sinh học thành ion O2- dễ dàng tác dụng với H+ tạo H2O
1. Bản chất : + Quá trình vận chuyển hydro tới oxy tạo thành H2O sinh ra
Khi đốt cháy hoàn toàn 1 phân tử Glusose trong tế bào hay nhiều năng lượng cho cơ thể sử dụng.
ngoài ống nghiệm đều cho ra sản phẩm như nhau và giải Như vậy thực chất của hô hấp tế bào là một quá trình oxy
phóng 1 lượng năng lượng hoá - khử, xảy ra trong điều kiện sinh học, năng lượng được
C6H12O6 + 6O2→ 6 CO2 + 6 H2O + 686 Kcal giải phóng dần dần và được tích trữ
Nhưng diễn biến quá trình trên có nhiều khác biệt: 2. Sơ đồ:
-Ở ngoài cơ thể: Oxy ko khí tác dụng trực tiếp với C, H của
chất hữu cơ → CO2, H2O. Phản ứng xảy ra mạnh mẽ, nhanh
chóng, năng lượng giải phóng ra cùng 1 lúc, nhiệt độ cao và
có thể có ngọn lửa
- Ở trong cơ thể: xảy ra ở nhiệt độ vừa phải ( 37 độ), năng
lượng giải phóng dần, Oxy ko trực tiếp tác dụng với C, H →
CO2, H2O nhờ Ez xúc tác, có Hydro tham gia tích cực trong
phản ứng oxy hoá → H2O. Còn → CO2 là do sự khử carboxyl.
+ Chất hữu cơ bị tách dần từng cặp nguyên tử hydro (2H) và
hydro được chuyển tới oxy tạo thành H2O .
+ Trong qúa trình thoái hóa dần nó xảy ra sự tạo thành các
acid carboxylic và sự khử carboxyl giải phóng CO2.
• Sự khử carboxyl: RCOOH tạo thành RH + CO2 xảy ra
nhờ decarboxylaz, giải phóng và tỏa ra dưới dạng nhiệt,
không có sự tham gia của oxy thở vào.

147 148
 SH2:Cơ chất cho hydro CoQ : Coenzym Q + Superoxyt dismutaz có nhiệm vụ loại ion superoxyt
FP: Flavo protein QH 2:Hydroquinon O2, có thể được tạo nên ở chuỗi hô hấp hay qua tác dụng
Q : Quinon Cyt : Cytocrom của một số oxidaz như Xanthinoxidaz:
DH : Dehydrogenase O2 + O2 + 2H+ H2O2 + O2
* Tổng quan:
3. Các yếu tố tham gia: SH2_NAD_FAD_CoQ_Cytb_Cytc1_Cytc_Cyta_Cyta3_O2.
- Cơ chất cho Hydro : sản phẩm trung gian của Glucid, Lipid và 4. Các giai đoạn: 4 g/đ
Protid.Nơi cung cấp cơ chất nhiều nhất cho hydro nhiều nhất là chu
trình Krebs.
+ G/đ 1: Hydro được tách ra khỏi cơ chất bởi D.H có
- Dehydrogenase có coenzym là NAD +, NADP+ CoE NAD(NADP):
- Flavoprotein có coenzym là FMN hay FAD. AH2 + NAD + (NADP +) → A + NADH (NADPH) + H+
- Coenzym Q còn gọi là Ubiquion. +G/đ 2:Oxy hoá NADHH+ bởi D.H có CoE FAD (FMN)
- Hệ thống cytocrom: enzym vận chuyển điện tử có nhóm ngoại NADHH+ + FAD → FADH2 + NAD+.
gắn chặt vào ApoE, bản chất gần giống HEM, có nhân protophyrin
gắn ion có Fe biến đổi hóa trị làm Cytocrom có khả năng chuyển
điện tử. + G/đ 3: Hydro được chuyển tiếp từ FADH2 → CoQ:
+ cytocrom có các loại b, C1, C, a,a3,... FADH2 + CoQ → FAD + CoQH2
+ cyt a3 và a liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành một phức hợp có (dạng oxyhóa) (dạng khử)
tên là cytocrom oxydase mang ion Fe ion Cu đều tham gia vào hoạt + G/đ 4: Gồm các Ez v/c đ/tử từ CoQH2 → Oxy:
động chuyển điện tử.
- Oxy phân tử thở vào qua phổi có E’0 lớn nhất và là chất cuối
5. Kết quả:
cùng nhận điện tử. * Tất cả các khâu đều g/p n/lượng, nhiều ít Є mức
- Một số enzym khác: chênh lệch ΔEO/giữa 2 h/thống kế tiếp và được d/trữ nhờ
+ Peroxydaz xúc tác phản ứng: sự phosphoryl hóa ADP → ATP. Trên ng/tắc p/u oxyhóa
AH 2 + H2O2 2H2O + A có mức n/lượng p/thích >7,3kcal/mol (ΔEO/ ≥ O,15v) thì
+ Catalaz xúc tác phản ứng phân hủy H2O2 được gắn với sự phosphoryl hóa →ATP.
H2O2 H2O + ½ O2

149 150

* Trong q/trình oxyhoá năng lượng được tạo ra và tích
lũy vào các p/tử ATP ở 3 vị trí:
SH2─NAD─FAD─CoQ ─Cytb─Cytc1─Cytc─Cyta─Cyta3─½O2
1ATP 1ATP 1ATP
* Năng lượng g/phóng do sự oxyhoá được tích trữ dưới
dạng ATP nhờ sự phosphoryl hóa nên ghép 2 q/trình trên
gọi là q/t phosphoryl oxyhoá.Tính theo tỷ số P/O:
+ P: Số p/tử phosphat v/cơ s/dụngđể phosphoryl
hóa ADP → ATP.
+ O: Số ng/tử oxy s/dụng
*CHHTB dài hay ngắn Є cơ chất cho hydro: chuỗi dài
(4ATP); chuỗi trung bình (3ATP); chuỗi ngắn (2ATP)
Câu 53: Chu trình Krebs : các giai đoạn , sơ đồ , kết
quả , ý nghĩa
*Chu trình Krebs là:
+ giai đoạn thoái hoá chung, cuối cùng của Glucid,
Lipid, Protid
+ nơi cung cấp cơ chất cho Hydro nhiều nhất, còn gọi
là chu trình A.Citric hay chu trình Acid Tricarboxylic,
+xảy ra trong điều kiện hiếu khí, trong thể ty.
-Đặc điểm là:
+ khởi đầu một Diacid có 4 C (Oxaloacetat = OAA)
gắn với mẫu (2C) cho hợp chất 6C,
+sau đó sẽ đc oxy hoá liên tiếp giải phóng 2C dưới
dạng 2 p/tử CO 2,
+đồng thời tái lập lại 1 phân tử OAA mới và bắt đầu
một chu trình mớI
• Sơ đồ:

151 152
 V

153 154

155 156
 157
* Kết quả :
Tóm lại chu trình là sự oxy hoá hoàn toàn gốc Acetyl
trong đó có 2 phản ứng khử Carboxyl loại 2C dưới dạng
CO2 và 4 phản ứng oxy hoá chuyển 4 cặp Hydro tới oxy
tạo 4 phân tử H2O và 12 ATP.
Thực tế 2C của Acetyl CoA vào chu trình Krebs
không được chuyển thành CO2 ở vòng đầu tiên mà nó
được giữ lại ở trong OxaloAcetat tái tạo. Còn 2CO2 do
sự khử Carboxyl của 2 nhóm Carboxyl của Oxalo Acetat.
Như vậy trong OxaloAcetat được tái tạo có 2C mới được
159
158
thay thế, như vậy không có sự đốt cháy đúng Acetyl
CoA mà có sự thay thế Carbon.
*Vị trí và Ý nghĩa của chu trình Krebs:
Ý nghĩa:
- Tạo năng lượng : Chu trình Krebs là nơi cung cấp cơ
chất cho Hydro nhiều nhất và Hydro được chuyển qua
chuỗi hô hấp tế bào tới oxy thở vào và nhờ quá trình
phosphoryl hóa năng lượng được tích trữ dưới dạng
ATP: 1 gốc Acetyl CoA biến đổi qua chu trình Krebs
giải phóng 2 CO2 và tạo được 12 ATP.
- Tổng hợp: Cung cấp tiền chất cho sự tổng hợp nhiều
chất hoặc các chất trung gian giữa các qúa trình chuyển
hóa
Vị trí: Là 3 gđ, gđ thoái hóa chung, cuối cùng của
glucid, lipid, protid. Các chất G,L,P có nhiều con đường
chuyển hóa khác nhau, trong đó có nhiều con đường dẫn
đến sản phẩm thoái hóa chung là Acetyl CoA và tùy theo
nhu cầu của tế bào Acetyl CoA có thể đc oxy hóa tiếp
trong chu trình Kreps
160
 TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT VÔ CƠ + Tham gia cấu tạo hormon: Iod tạo thyroxin, kẽm có
Câu 54: Trình bày được vai trò của muối, nước đối trong insulin....
với cơ thể. + Ca 2+, Mg2+ duy trì cấu trúc ribosom trong sinh tổng
*VAI TRÒ CỦA MUỐI. hợp protein.
Muối chiếm 4 – 5% trọng lượng, với vai trò: + Tham gia ctạo Hb, cytocrom: Fe 2+, Cu2+
- Tham gia cấu tạo tế bào và mô: Calci, phospho có ở - Có 7 muối quan trọng với cơ thể là: Ca, Mg, Na, K,
xương, răng dưới dạng muối phosphat kg tan. phosphat, sulphat và Clo.
- Một số yếu tố vi lượng: Fe, Cu, Iod, Mn, Zn, Mo.
- Tạo ALThẩm Thấu cho các dịch: V/trò các ion Na+,
- Ngoài ra còn có mặt của các nguyên tố khác như: flo,
K+, Cl-, HCO3-, HPO4-, → quyết định sự vận chuyển nhôm, bor, selen, crom và liti. Đến nay chức năng của
và phân bố nước chúng chưa được biết rõ .
- Tham gia tạo các hệ đệm: quan trọng là 2 hệ đệm
bicarbonat (H2CO3/HCO3-) và phosphat (NaH2PO4/
Na2HPO4) → Tham gia điều hòa A=B.
- Bình ổn pro ở trạng thái keo → tạo hình dáng thích
hợp cho TB.
- Một số ion có vai trò đặc biệt khác:
+ Kích thích hoặc kìm hãm hoạt động của enzym: Cl-
kích thích hoạt động của amylase, K+ kthích hđộng
ATPase... Ngược lại Cu2+kìm hãm với amylase, Pb+, Hg+
kìm hãm sự hoạt động của nhiều enzym.
+Tham gia cấu tạo Coenzym như coban, kẽm, lưu huỳnh.
+ Tham gia quá trình đông máu và dẫn truyền thần kinh
cơ: Ca2+, Na+, K+...

161 162

Câu 55: Nắm được sự hấp thu và bài xuất muối, nước. Biết Phân bố muối
được sự phân bố của muối, nước. - Sau khi hấp thu, các muối vào cơ thể được vận chuyển
trong máu và các dịch ngoại tế bào. Sau đó được tập trung
HẤP THU VÀ BÀI XUẤT.
phân bố vào cac cơ quan
* Hấp thu:
- Các muối được hấp thu qua đường tiêu hóa, ở ruột - Giữa ống tiêu hóa và dịch ngoại bào, muối được vận
chuyển theo cơ chế khuếch tán dễ dàng, phụ thuộc sự
non theo những cơ chế riêng.
chênh lệch về nồng độ.
- Sự hấp thu của calci, phospho phụ thuộc vào vitD3, - Còn giữa khu vực ngoại tế bào và trong tế bào thì sự vận
Hmôn PTH và calcitonin, Sự hấp thu sắt phụ thuộc vào chuyển của muối được chi phối bởi cân bằng Donan
hàm lượng vitC.
* Bài xuất:
- Các muối bài xuất chủ yếu qua tiết niệu, ngoài ra còn
qua đường tiêu hoá (phân) và mồ hôi. Anion.Cation (out)=Anion.Cation (in)
- Ở đường tiết niệu, sự bài xuất và tái hấp thu của muối - Sự phân bố: + Máu và dịch ngoại bào
chịu ảnh hưởng của nhiều ytố: Đbiệt HM tuyến t/thận Cation Anion
ảnh hưởng đến bài xuất Na+,K+.
- Bài xuất Ca, Phospho l/quan mật thiết với HM cận - Na+ : 150 mEq/l HCO32- : 25 mEq/l
giáp PTH và VitD3.
- K+ : 37 Protein- : 55
- Các trạng thái thăng bằng A = B cũng ảnh hưởng đến
sự bài xuất của một số muối. - Ca2+ : 2 HPO42-- : 95
- Mg2+ : 40 Cl -
: 53
- H+ : 9 SO4 2-
: 10
Cộng:155 mEq/l 155 mEq/l

163 164
+ Dịch trong tế bào:
Cation Anion
K+ :150(mEq/l) HCO32-- :25(mEq/l)
Na+ : 37 Protien- : 55
Ca2+ : 2 HPO4 : 2-
95
Mg :2+
40 Cl -
: 53
+ 2-
H : 9 SO4 : 10
Cộng: 238 (mEq/l) 238 (mEq/l)
- Tuỳ thuộc loại muối và dạng tồn tại của chúng mà có sự
phân bố khác nhau trong các tổ chức: Canxi, phosphor, Magie
tập trung ở xương, răng dưới dạng muối phức ko tan, Na có
nhiều ở dịch ngoại bào, da và tổ chức dưới da, Clo có nhiều
trong máu, dịch ngoài tế bào và dịch não tuỷ, Kali có nhiều ở
dịch nội bào, Iod có nhiều ở tuyến giáp
-Muối h/tan trong các dịch thường tồn tại dưới dạng ion.
- Nồng độ các muối ở các dịch khác nhau thì cũng khác
nhau: Dich ngoài TB và máu chứa nhiều natri, clo; Dịch trong
TB chứa nhiều kali, phosphat, magie.
- Muối hoà tan trong các dịch tạo nên ALTT cho dịch đó.
- Dịch não tuỷ có nồng độ các ion tương tự máu, riêng pro
thì thấp hơn và Cl- thì cao hơn nhiều ( 140mEq/l).
165
Câu 56 : Các yếu tố quyết định sự vận chuyển và phân bố
của nước trong cơ thể ?
-Nước vào cơ thể theo ống tiêu hoá → hấp thu qua TB niêm
mạc ruột non → huyết tương → qua thành mạch → gian bào
→ màng tế bào → trong TB: mang theo các chất dinh dưỡng
nuôi TB
- Từ trong TB → gian bào → thành mạch → huyết tương →
đào thải (nước+ sản phẩm cặn bã):
+Thận: chủ yếu
+Ngoài ra còn qua phổi, phân, mồ hôi
- Cứ 24h có khoảng 6% lượng nước được đổi mới
Có 2 yếu tố quyết định sự vận chuyển và phân bố của nước
là: áp lực thẩm thấu và áp lực thủy tĩnh.
* Áp lực thẩm thấu:
- Có tác dụng giữ hoặc kéo nước vào phần dịch mà nó chiếm
giữ
- Là yếu tố cơ bản nhất quyết định sự vận chuyển và phân bố
nước.
- Được tạo nên do các chất hoà tan có trong nước.
- Các chất hoà tan tạo nên áp lực thẩm thấu gồm 3 loại:
167
- Dịch tuỵ và dịch mật chứa nhiều Na+, K+ và HCO32-; Dịch
vị dạ dày chứa Na+, Cl-, K+, Ca2+, Mg2+... Ngoài ra còn có một
lượng lớn acid clohydric ( HCl).
*PHÂN BỐ CỦA NƯỚC.
- Nước phân bố khg đều trong các c/quan và tổ chức.
- Nước trong cơ thể chia làm 2 khu vực chính:
- Khu vực ngoài TB: chiếm 45% lượng nước toàn phần, gồm:
+ Nươc huyết tương + Bạch huyêt: chiếm 7,5% lượng nước
toàn phần.
+ Nước dịch gian bào: 20%
+ Nước ở các tổ chức: 7,5%
Phần còn lại là nước của các dịch: dịch đường tiêu hóa, dịch
nội tiết
Nước ở khu vực ngoài tế bào có tính chất giống nước ngoài
cơ thể, còn gọi là “nước lưu thông”
- Khu vực trong TB: chiếm 55% lượng nước toàn phần,
tạo nên hình dạng của tế bào. Có 2 dạng:
+ Nước hydrat hóa: tham gia hydrat hóa các tiểu phân
protein tạo thành các micen
+ Nước bị cầm: là dạng nước bị cư trú trong các mắt lưới của
gen trong tế bào. Nước này có tính chất khac nước lưu thông
(không sôi ở 1000C, không đông ở 00C)
166
+ Các chất điện giải:
Quan trọng nhất, quyết định áp lực thẩm thấu → điều chỉnh
lượng nước của toàn cơ thể.
.Dịch ngoài tế bào chứa nhiều Na+, Cl-, HCO3-
.Dịch trong tế bào chứa K+, HPO42-
+ Các chất hữu cơ có trọng lượng phân tử nhỏ:Như
Glucose, urê, A.amin ...Chúng được vận chuyển dễ dàng qua
màng nên nồng độ của chúng hầu như giống nhau trong các
dịch và ít có vai trò lên sự vận chuyển và phân bố nước.
+ Các chất hữu cơ có trọng lượng phân tử lớn(chủ yếu là
protein):
Hàm lượng protein ở các khu vực rất khác nhau → Pkeo cũng
khác nhau và có vai trò quan trọng trong sự vận chuyển và
phân bố nước
→ Sự phối hợp giữa 3 yếu tố trên tạo nên ALTT cho từng
khu vực.
* Áp lực thuỷ tĩnh :
- Áp lực thủy tĩnh được tạo ra do áp lực của dòng máu ép
vào thành mạch máu (huyết áp), hoặc áp lực của nước ép vào
màng tế bào, trong đó huyết áp là quan trọng nhất
- Áp lực thủy tĩnh có tác dụng đẩy nước ra khỏi khu vực mà
nó chiếm giữ ( tác dụng ngược áp lực thẩm thấu )
* Các yếu tố khác: Thành mạch, màng tế bào.
168
Câu 57: Trình bày sự vận chuyển của nước giữa các
khu vực huyết tương và dịch gian bào, trong và ngoài
TB ?
* Sự vận chuyển của nước giữa các khu vực
-Huyết tương và dịch gian bào: được ngăn nhau bởi
màng bán thấm là thành mạch máu nên với tính chất cho
qua tự do nước và các chất hoà tan (ngoại trừ Pro)
- Về áp lực thẩm thấu (ALTT ) :
+ Nồng độ các chất điện giải: không khác nhau.
+ Các chất hữu cơ trọng lượng phân tử nhỏ: cũng như
nhau
+P.keo: huyết tương cao (60-70g/l) tạo ALTT =
25mmHg. P.keo khu vực gian bào thấp, tạo ALTT = * Vận chuyển nước giữa trong và ngoài tế bào
10mg -Đặc điểm:
Như vậy: P.keoHT> p.keo(gian bào) 15mmHg → luôn + Ngăn cách: màng TB với tính chất:
có tác dụng hút nước vào lòng mạch .Cho nước qua tự do
- Áp lực thủy tĩnh ( ALThT ): .Các chất điện giải: qua chọn lọc
+ ATCL: 8mmHg .Các chất hữu cơ và điện giải vận chuyển theo nhiều cơ
+ Mạch máu: Động mạch: 30mmHg chế khác nhau. Sự chênh lệch nồng độ điện giải nhờ cơ
Tĩnh mạch: 15mmHg chế vận chuyển tích cực.
.Sự trao đổi nước giữa 2 khu vực này phụ thuộc chính
vào trao đổi điện giải, đặc biệt là Na+và K+ thông qua
Na+ K+-ATPase.

169 170

Câu 58: Nắm được sự điều hòa thăng bằng muối – nước.
Thăng bằng muối nước được điều hòa thông qua cơ chế thần kinh
– nội tiết
Thông qua một số c/quan, mà quan trọng nhất là thận.
Cơ chế thần kinh:
-Trung tâm TK ở hạ não điều khiển thăng bằng nước và các chất
vô cơ thông qua cảm giác khát.
- Hai trung tâm nhận cảm V và nhận cảm thẩm thấu nhận kích
thích bởi 2 yếu tố:
+ Sự khô niêm mạc miệng
+ Sự tăng ALTT của dịch ngoại bào
Cơ chế nội tiết:Có nhiều Hormon tham gia vào điều hoà thăng
bằng muối-nước, trong đó quan trọng nhất là: ADH vàandosteron
- ADH (Kích tố chống lợi niệu hay vasopresin ( yên): t.dụng chủ
yếu lên quá trình tái hấp thu nước ở ống thận.
Các yếu tố điều hoà sản xuất ADH gồm:
+ Điều hoà thẩm thấu:
Sự tăng ALTT ở khu vực HT và dịch ngoại bào k/thích trung
tâm cảm nhận thẩm thấu ở hạ não, làm tuyến yên tăng sản xuất ADH
và ngược lại
+ Điều hoà thể tích:
Sự tăng V dịch sẽ tác động lên cơ quan cảm nhận V, điều khiển
tuyến yên giảm sản xuất ADH và gược lại
- Andosteron ( hormon vỏ thượng thận) tác động lên sự bài tiết
Na+, K+ ở ống thận, qua đó ảnh hưởng đến sự bài xuất nước.
Hạ não và tuyến yên thông qua tình trạng chung của cơ thể để duy
trì sản xuất Andosteron vỏ thượng thận

171 172
Câu 59: Biết được các tình trạng rối loạn chuyển hóa
muối, nước trong cơ thể
• Rối loạn trao đổi nước và các chất vô cơ thường
đi kèm với nhau và thường là những rối loạn phức
tạp. Có hai kiểu rối loạn.
+ Ứ muối, ứ nước.
+ Thiếu nước, thiếu muối.
• Ngoài ra người ta còn chia rối loạn theo khu
vực: Ngoài tế bào, trong tế bào, rối loạn đơn thuần
hay hỗn hợp.
• *Ứ muối, nước: gặp trong.
• . Phù do suy thận
• . Xơ gan: làm giảm pro máu
• . Suy tim…
• * Thiếu nước, thiếu muối: gặp trong:
• . Tiêu chảy, nôn nhiều → Bilan (- ).
* Ngoài ra có thể gặp Rloạn hỗn hợp.
CHUYỂN HÓA ACID AMIN
Câu 60: Nắm được sự thủy phân và hấp thu
thức ăn protid ở ruột non.
Sự thủy phân Pro → A.amin.
- Thức ăn pro được tiêu hóa bắt đầu ở dạ dày, chủ yếu
ở ruột non, nhờ các Ez thủy phân Pro(thực chất là Ez cắt
lkết peptid).
+ Dạ dày: Pepsin
+Ruột non: là gđ chính nhờ các Ez của dịch tụy và
dịch ruột: Trypsin, Chymotrypsin, Carboxypeptidase,
dipeptidase. Các protein thức ăn sẽ bị thủy phân hoàn
toàn thành các a.a tự do.Rồi hấp thu qua TB ruột non
theo cơ chế khuyeech tán hoặc vận chuyển tích cực thứ
phát gan

173 174

Câu 61: Trình bày được sự thoái hóa chung của A.amin(1)+ A.α cetonic(2) transaminase
A.amin Hai cách loại amin và mối liên quan giữa
A.α cetonic (1) + A.amin(2)
chúng?
* Các con đường thoái hoá chung của acid amin:
Phần lớn các acid amin trong quá trình thoái hóa đều có
2 quá trình chung là : loại amin và loại carboxyl

• Các transaminase có CoE là pyridoxal-P,

theo cơ chế sau

*Loại Amin:
Đa số các a.amin trong gđ đầu thoái hoá chúng
loại amin bằng 2 cách:
+ Trao đổi amin
Đa phần a.amin trong gđ đầu thoái hoá chúng
loại amin bằng trao đổi amin
175 176
 + Khử Amin + Đặc điểm:
• Có nhiều pứ khử amin(khử amin thuỷ phân, • CoE là FAD → FADH 2 khg vào h2 TB mà
chuyển đến O2 → H2O2(đôc)
nội phân tử, oxh). Quan trọng nhất là khử
• Amino-oxidase hoạt tính thấp → ít có vai trò trong
amin oxh khử amin.
• Pứ khử amin oxh thực hiện qua 2 chặng: Chỉ riêng A.glu thì thực hiện dễ:
. Oxh A.amin A.Imin
. A.Imin thuỷ phân tự phát A.αcetonic+ NH3
Ez: Amino-oxidase

+ Đặc điểm:
• CoE là NAD(NADP) → NADH 2(NADPH 2).
• Ez: glutamat dehydrogenase có h/tính mạnh
→ P/ứng khử amin OXH của A.glu qtrọng.
*Liên quan giữa trao đổi và khử amin.

177 178

• Amino oxidase h/tính thấp → P/ứng khử amin Cụ thể:

OXH thực hiện khó, riêng A.glu t/hiện dễ vì
glutamat dehydrogenase h/tính mạnh.
• Tất cả các transaminase đều có h/tính mạnh.
→ các A.amin muốn loại -NH2,phải qua 2 chặng:
*Liên quan giữa trao đổi và khử amin

*Loại Carboxyl (-COOH)

- Ở tổ chức động vật, 1 số A.amin loại CO2 Amin
tương ứng (nhờ decarbocylase). Đa phần chúng là những
chất có hoạt tính sinh học cao
VD: his Histamin + CO2
A.glu A.γ-aminobutyric + CO2
- Sau khi phát huy hết vai trò sinh học chúng tiêu hoá
tiếp tục
179 180
Câu 62: Số phận của amoniac (NH3) và sự tổng
hợp urê
* Số phận của amoniac (NH3) :
- Tạo glutamin và sự vận chuyển NH3:
NH3 được tạo thành trong các mô, chủ yếu do quá
trình khử amin, ngoài ra còn có một phần do thoái
hoá base nitơ nhân purin, pyrimidin... Mặt khác NH3
cũng là chất độc đối với cơ thể.
Trong máu NH3 được vận chuyển dưới dạng kết
hợp với Acid Glutamic tạo Glutamin (không độc)
Theo máu glutamin được vận chuyển đến gan và
thận. Tại đây glutamin lại bị thuỷ phân thành NH3 và
acid glutamic nhờ enzym glutaminase ➔ Hàm lượng NH3 máu rất thấp(<15μg/ml)
+ Tại gan NH3 Ure đào thải qua nước tiểu +Ngoài ra NH3 còn sử dụng để tổng hợp ADN
+ Tại thận: NH3 + H +
NH4+ rồi đào thải ra nước hoặc tái tổng hợp A.amin
tiểu * Tổng hợp urê: (Chu trình urê)
Qúa trình tổng hợp urê xảy ra ở gan, qua 5 PỨ
- Tạo Carbaminphosphat: NH3 + CO2

181 182

- Tạo Citrulin: carbamin - P + Ornithin,

enzym là ornithin carbamin transferase (OCT)

- Thủy phân Arginin thành Urê

- Tạo Arginosuccinic: Citrulin + ASP

- Chặt đứt liên kết của Arginosuccinic tạo Arginin

183 184
 Câu 63: Nắm được số phận khung C của acid amin
(A. cetonic).
• Sau khi mất –NH2, khung C còn lại (A.a. cetonic) sẽ
Chuyển hóa tiếp theo những con đường khác nhau, đa số
Các sản phẩm trung gian thuộc chu trình Kreb.
• Từ những Sản phẩm này:
+ Theo Kreb → CO2+H2O+ ATP
+ Tái sử dụng để t/hợp chất:
. T/hợp glucid (A.amin tạo đường).
. T/hợp A.béo (A.amin tạo cetonic)
. Tái t/hợp A.amin.

Trong phân tử Urê được tạo thành thấy các chất có

nguồn gốc như sau:

- Đào thải urê:

+ Chủ yếu: Qua thận=c/năng lọc.
+ Phần ít: mồ hôi, phân, hô hấp.
185 186

+ Từ A.amin cần thiết → AA không cần thiết

Phe → Tyr
Câu 64: Biết đựoc 1 số cách chung để tổng hợp Ser → Gly
Met → Cys
A.amin
- Trong 20 loại A.amin trong thiên nhiên, người và
động vật cao cấp chỉ tổng hợp được 1 số ít (A.amin
không cần thiết).
-Số còn lại phải lấy từ thức ăn nguồn gốc pro thực
vật (A.amin cần thiết).
- Trong nhóm không cần thiết, mỗi A.amin được
tổng hợp theo những con đường riêng. Tuy vậy,
chúng cũng có 1 số cách chung.

187 188
 Câu 1: Trình bày được danh pháp, phân loại và những
đặc điểm cấu trúc phân tử enzym?
Câu 2: Giải thích được cơ chế xúc tác chung của enzym?
trình bày được khái niệm về động học của enzym? Cơ
chế xúc tác chung của enzym?
Câu 3: Nêu được tính đặc hiệu của enzym? các yếu tố
ảnh hưởng đến hoạt động của enzym?
Câu 4: Trình bày được thành phần cấu tạo và cơ chế
hoạt động của coenzym?
Câu 5: Sự phân bố của enzyme trong tế bào?
Câu 6: Vai trò của lipit đối với cơ thể?
Câu 7: Trình bày cấu tạo, đặc điểm chung và phân loại
đại cương lipit?
Câu 8: Trình bày 1 số acid béo trong thiên nhiên và
trong cơ thể?
Câu9: Trình bày cấu tạo của triglycerid,cholesterid?
Câu 10:Trình bày cấu tạo các phospholipit?
Câu 11:Trình bày quá trình hấp thu và tiêu hóa ở ruột
non?
Câu 12 :Trình bày quá trình thoái hóa acid béo bão hòa?
Câu 13: Sự tổng hợp acid béo bão hòa ngoài bào tương
và trong ty thể.
Câu 14: Liên quan giữa tổng hợp acid béo ngoài bào
tương và trong ty thể?
Câu 15 : Trình bày chuyển hóa triglycerid?
Câu 16 : Trình bày chuyển hóa Leucethin ?
Câu 17: Trình bày các chức năng của thận?
Câu 18 : Nêu những đặc tính của nước tiểu?
Câu 19 : Trình bày các chất bình thường và bất thường
trong nước tiểu?
189
Câu 39: Trình bày sự thoái hóa Glycogen đến Glucose ?
Câu 40: Trình bày được sự thoái hóa glu theo 2 con
đường chính là: hexosediphosphat và hexose-
monophosphat, ý nghĩa mỗi con đường
Câu 41: Trình bày được sự tổng hợp glucose
Câu 42: Trình bày được quá trình tổng hợp glycogen
Câu 43: Trình bày thành phần hóa học của gan ?
Câu 44: Trình bày các chức năng hóa sinh của gan ?
Câu 45 : Trình bày các xét nghiệm hóa sinh của hệ
thống gan – mật ?
Câu 46: Trình bày cấu tạo hóa học và các loại Hb bình
thường.
Câu 47: Biết một số tính chất quan trọng của Hb
Câu 48:Biết được sự tổng hợp Hb.
Câu 49: Trình bày quá trình thoái hóa hemoglobin;
tổng quan quá trình thoái hóa, chu trình gan, ruột ?
Câu 50 : Trình bày các rối loạn chuyển hóa
Hemoglobin ?
Câu 51: Trình bày phản ứng Oxy hóa khử, sự
phosphoryl hóa và sự khử phosphoryl?
Câu 52: Trình bày bản chất , sơ đồ các giai đoạn và kết
quả của chuỗi hô hấp tế bào ?
Câu 53: Chu trình Krebs : các giai đoạn , sơ đồ , kết
quả , ý nghĩa
Câu 54: Trình bày được vai trò của muối, nước đối với
cơ thể.
Câu 55: Nắm được sự hấp thu và bài xuất muối, nước.
Biết được sự phân bố của muối, nước.
Câu 56 : Các yếu tố quyết định sự vận chuyển và phân
bố của nước trong cơ thể ?
191
Câu 20: Trình bày các xét nghiệm thăm dò chức năng
thận?
Câu 21: Khái niệm về thăng bằng Acid – Base, - PH và
các hệ đệm trong cơ thể.
Câu 22: Trình bày vai trò của thận trong thăng bằng
Acid – Base?
Câu 23: Vai trò của phổi trong điều hòa cân bằng A = B
(PCO2)
Câu 24: Trình bày được rối loạn thăng bằng acid-base.
Câu 25 .Viết công thức của 20 acid amin thường gặp
trong phân tử protein.
Câu 26: Phân tích được các dạng ion,đẳng điện và sự di
chuyển trong điện trường của AA..
Câu 27: Mô tả các dạng liên kết trong cấu trúc của
protein?
28: Mô tả 4 bậc cấu trúc và phân loại protein?
Câu 29: Trình bày được tính chất của protein: Khuếch
tán, tích điện, hòa tan, kết tủa và biến tính?
Câu 30: Vai trò và các dạng glucid trong cơ thể.
Câu 31: Phân loại được glucid theo cấu tạo hóa học.
Câu 32: Nắm được cấu tạo, danh pháp, đồng phân của
monosarcarid
Câu 33: Nhớ được 1 số monosarcarid quan trọng trong
thiên nhiên và cơ thể.
Câu 34: Nhớ được cấu tạo của 3 disacarid thường gặp
trong thiên nhiên.
Câu 35: Nắm được sự tiêu hóa và hấp thu G ở ruột non.
Câu 36: Trình bày được cấu tạo của tinh bột
Câu 37 :Trình bày được tổng quan thoái hóa Glucid.
Câu 38: : Kể tên được 3 con đường thoái hóa glucid
trong cơ thể ?
190
Câu 57: Trình bày sự vận chuyển của nước giữa các
khu vực huyết tương và dịch gian bào , trong và ngoài
TB ?
Câu 58: Nắm được sự điều hòa thăng bằng muối –
nước.
Câu 59: Biết được các tình trạng rối loạn chuyển hóa
muối, nước trong cơ thể
Câu 60: Nắm được sự thủy phân và hấp thu thức ăn
protid ở ruột non.
Câu 61: Trình bày được sự thoái hóa chung của A.amin.
2 cách loại amin và mối liên quan giữa chúng?
Câu 62: Số phận của ammoniac(NH3) và sự tổng hợp
urê
Câu 63: Nắm được số phận khung C của acid amin
(A. cetonic).
Câu 64: Biết đựoc 1 số cách chung để tổng hợp A.amin
192