Zadania maturalne z chemii

1 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2023,
2023, PoziomPoziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2023)
2023) - Zadanie 2. ((22 ppkktt))
Zadanie 2.
Dwa pierwiastki oznaczone literami X i E należą do tego samego okresu. Wiadomo, że w
stanie podstawowym:

• atom pierwiastka X ma w zewnętrznej powłoce cztery elektrony sparowane i dwa

niesparowane
• stan energetyczny niesparowanych elektronów atomu pierwiastka X opisują główna
liczba kwantowa � = 4 i poboczna liczba kwantowa � = 1
• w atomie pierwiastka E liczba elektronów, które mogą brać udział w tworzeniu wiązań,
jest taka sama jak w atomie pierwiastka X, jednak są one rozmieszczone na
powłokach opisanych różnymi wartościami głównej liczby kwantowej �.

Pierwiastki X i E mogą przyjmować w związkach chemicznych różne stopnie utlenienia.

2.1. (0–1)

Napisz najwyższy i najniższy stopień utlenienia, jaki może przyjmować pierwiastek X w

związkach chemicznych.

Najwyższy stopień utlenienia:

Najniższy stopień utlenienia:

2.2. (0–1)

Przeprowadzono doświadczenie, którego wynik przedstawiono w tabeli. Znakiem +

oznaczono te układy, w których zaobserwowano objawy reakcji.

NaOH (aq) HCl (aq) H2 O

Tlenek I + +

Tlenek II + +

Tlenek III +
Napisz wzory trzech różnych tlenków pierwiastka E, spełniających podane warunki.

Tlenek I:

Tlenek II:

Tlenek III:

2 Zbiór
Zbiór zadań
zadań problemowych
problemowych CKE, CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
(Formuła 2023) - Zadanie
(Formuła 2023) 8. ((44 ppkktt))
Zadanie 8.
Cynk jest metalem, który ulega reakcji zarówno z kwasami słabo utleniającymi, jak i silnie
utleniającymi. W reakcjach z roztworami kwasu azotowego(V) cynk się utlenia, w wyniku
czego tworzą się sole, w których występuje on na II stopniu utlenienia, natomiast –
formalnie – atomy azotu z kwasu azotowego obniżają swój stopień utlenienia zależnie od
stężenia użytego kwasu. Zależność stopnia utlenienia atomu azotu w dominującym
produkcie gazowym reakcji cynku z kwasem azotowym(V) oraz dodatkowe informacje
dotyczące powstającego produktu przedstawiono w poniższej tabeli.

Stężenie kwasu Stopień utlenienia atomu Dodatkowe informacje o

azotowego(V) �HNO3, % azotu w produkcie gazowym produkcie gazowym

produkt gazowy nie zawiera

< 3% bezbarwny, palny
atomu azotu

3% – 9% – brak produktu gazowego

10% – 19% 0 bezbarwny, niepalny

20% – 29% +I bezbarwny

bezbarwny, brązowieje w
30% – 59% +II
kontakcie z powietrzem

> 60% +IV brunatny

Na podstawie: S. Hussaini, S. Kursunoglu, S. Top, Z. Ichlas, M. Kaya, Testing of 17-di�erent leaching agents for the
recovery of zinc from a carbonate-type Pb-Zn ore �otation tailing, 2021.

Przeprowadzono następujące doświadczenie: do kolby miarowej o pojemności 500,00 cm3

wprowadzono 175,00 cm3 kwasu azotowego(V) o stężeniu 11,90 mol ∙ dm–3, a następnie
kolbę dopełniono wodą destylowaną do kreski, w wyniku czego otrzymano roztwór o
gęstości 1,05 g ∙ cm–3. Następnie do zlewki wprowadzono 400,00 cm3 otrzymanego
roztworu i wrzucono ostrożnie granulki cynku.

Napisz w formie jonowej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych

elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania reakcji redukcji i utleniania
zachodzących podczas opisanego procesu roztwarzania cynku w przygotowanym
roztworze kwasu azotowego(V) oraz sumaryczne równanie tej reakcji (w formie
cząsteczkowej) prowadzącej do otrzymania produktu dominującego.

Równanie reakcji utleniania:

Równanie reakcji redukcji:

Sumaryczne równanie reakcji w formie cząsteczkowej:

3 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2023,
2023, PoziomPoziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2023)
2023) - Zadanie 9. ((33 ppkktt))
Zadanie 9.
Do probówek oznaczonych numerami 1.–4. wprowadzono wodne roztwory czterech
substancji chemicznych: wodorotlenku baru, manganianu(VII) potasu, fenolanu sodu i
chlorku żelaza(III). Stężenie molowe każdego roztworu wynosiło 0,10 mol ∙ dm–3.

Roztwory z probówek 1.–4. posłużyły do przeprowadzenia doświadczenia. Do jednej z

probówek wprowadzono tlenek węgla(IV), a do pozostałych dodano pojedynczo odczynniki:
NaOH (aq), Na2SO3 (aq) oraz HCl (aq). Każdego z roztworów użyto jeden raz. Po
wymieszaniu zawartości probówek w każdej z nich zaobserwowano zmętnienie lub
wytrącenie osadu.

9.1. (0–1)

Ustal, do której probówki został wprowadzony tlenek węgla(IV), a do których – wodne

roztwory: NaOH oraz HCl. Uzupełnij poniższe schematy.

9.2. (0–1)

Wpisz do tabeli wzory substancji, których powstanie w probówkach 1., 3. oraz 4.

odpowiadało za opisany objaw reakcji.

Probówka 1. 3. 4.

Wzór substancji

9.3. (0–1)

W probówce 2., po zmieszaniu reagentów, zachodzi proces utleniania-redukcji. Utleniacz i

reduktor reagują ze sobą w stosunku molowym 2 : 3, a trzecim substratem reakcji jest
woda.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie tej reakcji.

4 Matura
Matura Maj
Maj 2023,
2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie
Zadanie 16.
16. ((11 ppkktt))
W środowisku wodnym aniony tiosiarczanowe reagują z chlorem zgodnie ze schematem:

S2O 2– 2– –
3 + Cl2 + H2O → SO 4 + Cl + H3O
+

Podczas tej reakcji aniony tiosiarczanowe ulegają utlenieniu, które przebiega według
schematu:

S2O 2– 2– +
3 + 15H2O → 2SO 4 + 10H3O + � e
–

Uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie reakcji.

S2O 2–
3 + Cl2 + H2O → SO 2–
4 + Cl– + H3O+

5 Matura
Matura Maj
Maj 2023,
2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie 17. ((11 ppkktt))
Zadanie 17.
Technet, podobnie jak mangan, jest pierwiastkiem, który w związkach chemicznych może
występować na VI stopniu utlenienia. Jony TcO 2−
4 są trwałe jedynie w środowisku silnie

zasadowym, natomiast w roztworach obojętnych ulegają dysproporcjonowaniu, zgodnie ze

schematem:

TcO 2− −
4 + H2O → TcO 4 + TcO2 + OH
−

Na podstawie: L. Kolditz, Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.

Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby wymienianych elektronów

(zapis jonowo-elektronowy), równanie reakcji redukcji zachodzącej podczas opisanej
przemiany. Uwzględnij środowisko reakcji.

6
Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2023, 2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie 22. ((22 ppkktt))
Zadanie 22.
Metaliczny cynk roztwarza się w alkalicznych roztworach zawierających aniony
azotanowe(V) zgodnie ze schematem:

Zn + NO –3 + OH– + H2O → Zn(OH) 2–

4 + NH3

22.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych

elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równanie procesu redukcji zachodzącego
podczas tej reakcji. Uwzględnij środowisko reakcji.

22.2. (0–1)

Dobierz i uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie.

Zn + NO –3 + OH– + H2O → Zn(OH) 2–

4 + NH3

7 Matura
Matura Maj
Maj 2023,
2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie 27. ((33 ppkktt))
Zadanie 27.
Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne (grupowe) dwóch związków zapachowych:
geranialu oraz geraniolu.
 Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2013.

27.1. (0–2)

Uzupełnij tabelę. Wpisz formalny stopień utlenienia oraz typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3)
orbitali walencyjnych atomu węgla oznaczonego literą a w cząsteczkach geranialu i
geraniolu.

Stopień utlenienia Typ hybrydyzacji

Geranial

Geraniol

27.2. (0–1)

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli
jest fałszywe.

1. Geraniol jest produktem redukcji geranialu. P F

W cząsteczce geranialu liczba wiązań � jest większa niż w cząsteczce

2. P F
geraniolu.

8 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2023,
2023, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 28.
28. ((33 ppkktt))
Przemiany, w których ta sama substancja pełni funkcję utleniacza i reduktora, noszą nazwę
reakcji dysproporcjonowania. Przykładem takiej reakcji jest przemiana charakterystyczna
dla niektórych aldehydów, np. metanalu. Pod wpływem wodnego roztworu wodorotlenku
sodu metanal przekształca się w alkohol i w sól kwasu karboksylowego.

28.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie opisanej reakcji dysproporcjonowania

metanalu. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.

28.2. (0–1)
Uzupełnij tabelę. Wpisz formalne stopnie utlenienia atomów węgla w substracie i
produktach reakcji dysproporcjonowania metanalu.

Formalny stopień utlenienia atomu węgla

w produktach
w substracie
w alkoholu w soli

28.3. (0–1)

Rozstrzygnij, czy tlenek węgla(IV) może ulegać dysproporcjonowaniu. Uzasadnij

odpowiedź.

Rozstrzygnięcie:

Uzasadnienie:

9 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022,
2022, PoziomPoziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie 1. ((44 ppkktt))
Zadanie 1.
Dwa pierwiastki należące do trzeciego okresu oznaczono umownie literami E i X. W atomie
(w stanie podstawowym) każdego z tych pierwiastków tylko jeden elektron jest
niesparowany. Pierwiastek E zwykle przyjmuje w związkach chemicznych jeden stopień
utlenienia, wyższy niż +I, a pierwiastek X tworzy związki chemiczne, w których występuje na
różnych stopniach utlenienia. Maksymalny stopień utlenienia pierwiastka E jest niższy niż
maksymalny stopień utlenienia pierwiastka X.

1.1. (0–2)

Uzupełnij poniższą tabelę. Dla pierwiastków E i X napisz symbol chemiczny, numer

grupy w układzie okresowym oraz symbol bloku kon�guracyjnego, do którego należą te
pierwiastki.
 Pierwiastek Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku

1.2. (0–1)

Zapisz pełną kon�gurację elektronową atomu w stanie podstawowym pierwiastka E

–uwzględnij rozmieszczenie elektronów na podpowłokach.

1.3. (0–1)

Podaj wartość najniższego i wartość najwyższego stopnia utlenienia, jaki może

przyjmować pierwiastek X w związkach chemicznych.

Najniższy stopień utlenienia:

Najwyższy stopień utlenienia:

10 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, PoziomPoziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 7.
7. ((11 ppkktt))
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane schematem.

Po zmieszaniu obu roztworów zaszła reakcja utleniania i redukcji, w wyniku której wytrącił
się biały osad jodku miedzi(I) i wydzielił się wolny jod.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zaszła po zmieszaniu

roztworów KI i CuSO4.
11 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 12. ((33 ppkktt))
Zadanie 12.
W trzech probówkach (I–III) umieszczono wodne roztwory soli potasu zawierających chrom
na VI stopniu utlenienia. Zawartość probówki III zakwaszono. Następnie do każdej
probówki dodano jeden odczynnik wybrany z poniższej listy:

• wodny roztwór wodorotlenku potasu

• wodny roztwór azotanu(V) sodu
• wodny roztwór azotanu(V) srebra(I)
• wodny roztwór siarczanu(IV) potasu.

Schemat doświadczenia i opis wyglądu zawartości probówek I–III przed reakcją i po jej
zakończeniu przedstawiono w poniższej tabeli.
12.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce I po

dodaniu wybranego odczynnika do roztworu soli chromu(VI) oraz napisz nazwę lub wzór
odczynnika, który dodano do probówki II w opisanym doświadczeniu.

Równanie reakcji zachodzącej w probówce I:

Nazwa lub wzór odczynnika dodanego do probówki II:

12.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej w probówce III po

dodaniu wybranego odczynnika do roztworu soli chromu(VI) z dodatkiem H2SO4.

12.3. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w

każdym nawiasie.

Reakcja redoks przebiegła w probówce (I / II / III). Sól chromu(VI) pełni w tej przemianie
funkcję (reduktora / utleniacza).

12 Test
Test diagnostyczny
diagnostyczny CKE
CKE Grudzień
Grudzień 2022,
2022, Poziom
Poziom
rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023) - Zadanie
Zadanie 12.
12. ((33 ppkktt))
Przeprowadzono dwa doświadczenia.

Doświadczenie I: Uczeń strącił osad Fe(OH)2, a następnie dodał trochę wody utlenionej
(wodnego roztworu H2O2 o stężeniu 3%) i zauważył, że barwa osadu zmieniła się na
rdzawobrązową (reakcja 1.).

Doświadczenie II: Uczeń przygotował zielony roztwór Na3[Cr(OH)6], a następnie dodał

trochę H2O2 i stwierdził, że barwa roztworu zmieniła się na żółtą (reakcja 2.).

Na podstawie wyników tych doświadczeń uczeń sformułował hipotezę:

H2O2 w reakcjach utleniania-redukcji zawsze zachowuje się jak utleniacz.
12.1. (0–2)

Napisz równania reakcji przebiegających w opisanych doświadczeniach:

• w formie cząsteczkowej – równanie reakcji 1.

• w formie jonowej skróconej – równanie reakcji 2.

Reakcja 1.:

Reakcja 2.:

12.2. (0–1)

Nauczyciel zaproponował, żeby w celu wery�kacji postawionej hipotezy sprawdzić, czy

woda utleniona reaguje z jonami manganianowymi(VII). Doświadczenie przeprowadzono.
Na zdjęciach obok pokazano, jak zmieniał się wygląd zawartości probówki z roztworem
KMnO4, gdy dodano do niego H2O2.

Rozstrzygnij, czy wynik doświadczenia potwierdza uczniowską hipotezę. Uzasadnij swoją

odpowiedź – zinterpretuj zmiany zaobserwowane w trakcie doświadczenia.

Rozstrzygnięcie:

Uzasadnienie:
13 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 13. ((11 ppkktt))
Zadanie 13.
Wykonano doświadczenie zilustrowane poniższym schematem.

Po zakończeniu reakcji w probówce widoczne były bezbarwny roztwór i brunatny osad.

Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub

pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania procesów redukcji i
utleniania zachodzących podczas opisanej przemiany. Uwzględnij, że reakcja zachodzi w
środowisku obojętnym.

Równanie procesu redukcji:

Równanie procesu utleniania:

14 Matura
Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 14. ((33 ppkktt))
Zadanie 14.
O trzech metalach umownie oznaczonych symbolami A, X i Z wiadomo, że tworzą wyłącznie
kationy o wzorach X+, A2+, Z3+. Stwierdzono, że właściwości utleniające kationów tych metali
maleją w szeregu: X+, A2+, Z3+.
Przeprowadzono doświadczenie z udziałem metali Z i X oraz wodnych roztworów soli, w
których były obecne jony X+ i A2+. Schemat doświadczenia przedstawiono poniżej.

14.1. (0–1)

Wskaż metal, który jest najsłabszym reduktorem, oraz metal, który jest najsilniejszym
reduktorem. Użyj symboli A, X albo Z.

Najsłabszy reduktor:

Najsilniejszy reduktor:

14.2. (0–2)

W jednej probówce nie zaobserwowano objawów reakcji.

Napisz numer probówki, w której nie zaobserwowano objawów reakcji. Napisz w formie
jonowej skróconej równania dwóch reakcji, które przebiegły podczas
przeprowadzonego doświadczenia. Użyj symboli A, X, Z.

Numer probówki:
Równania reakcji:

15 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła
2015)
2015) - Zadanie 14. ((55 ppkktt))
Zadanie 14.
W trzech ponumerowanych probówkach znajdowały się (w przypadkowej kolejności): kwas
solny oraz stężone roztwory kwasów HNO3 i H2SO4. Probówki umieszczono pod wyciągiem
i do każdej z nich wrzucono kawałek drutu miedzianego. W probówce 1. zaczął się
wydzielać brunatny gaz i roztwór przybrał niebieskozieloną barwę. W pozostałych
probówkach nie zaobserwowano objawów reakcji, więc wstawiono je do gorącej łaźni
wodnej. Po ogrzaniu zawartość probówki 2. pozostała niezmieniona, a w probówce 3.
zaczął się wydzielać bezbarwny gaz i pojawiło się niebieskawe zabarwienie roztworu.

14.1. (0–1)

Przyporządkuj wzory kwasów do probówek – uzupełnij tabelę.

Probówka 1. Probówka 2. Probówka 3.

14.2. (0–2)

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które zaszły w probówkach 1. i 3.

Probówka 1.:

Probówka 3.:

14.3. (0–1)

Napisz, jakie właściwości metalicznej miedzi potwierdził przebieg doświadczenia w

probówce 2. Odwołaj się do szeregu elektrochemicznego metali.

14.4. (0–1)

Uszereguj według wzrastających właściwości utleniających (w środowisku kwasowym)

jony: H+, NO –3 , SO 2–
4 . Napisz wzory tych jonów w odpowiedniej kolejności.

najsłabszy utleniacz najsilniejszy utleniacz

16
Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022, 2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 15. ((44 ppkktt))
Zadanie 15.
Przeprowadzono doświadczenie, podczas którego:

• do probówki z wodnym roztworem manganianu(VII) potasu znajdującym się w

probówce I dodano wodny roztwór jednej substancji z zestawu: NaOH, K2SO3, NaCl
• do probówki z wodnym roztworem manganianu(VII) potasu znajdującym się w
probówce II dodano wodny roztwór jednej substancji z zestawu: MnSO4, K2SO4, HCl.

Mimo że dodane substancje były różne, w obu probówkach zaobserwowano identyczne

objawy zachodzących reakcji chemicznych.

15.1. (0–2)

Wybierz i zaznacz w podanych zestawach po jednym wzorze wybranych odczynników,

których zastosowanie spowodowało identyczne objawy reakcji w probówkach I i II.
Opisz zmiany świadczące o zajściu reakcji w probówkach I i II.

15.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub

pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania procesów utleniania i
redukcji zachodzących podczas opisanego doświadczenia w probówce I.

Równanie procesu utleniania:

Równanie procesu redukcji:

15.3. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas

doświadczenia w probówce II. Uwzględnij fakt, że woda jest jednym z substratów
zachodzącej reakcji.

17 Informator
Informator CKE CKE matury
matury dwujęzycznej
dwujęzycznej (tłumaczenie
(tłumaczenie
BiologHelp),
BiologHelp), Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie 15. ((11 ppkktt))
Zadanie 15.
Reakcje dysproporcjonowania są szczególnym rodzajem reakcji redoks, w których część
atomów danego pierwiastka w związku ulega redukcji, a część utlenieniu. Przykładem takiej
reakcją jest reakcja Cannizzaro, w której cząsteczki aldehydu są utleniane do soli kwasu
karboksylowego i redukowane do alkoholu w środowisku silnie zasadowym, jak
przedstawiono na poniższym równaniu reakcji:

2R–CHO + OH– → R–CH2–OH + R–COO–

Reakcja ta zachodzi tylko w przypadku aldehydów pozbawionych atomu wodoru przy

węglu związanym z grupą aldehydową.

Źródło: R. T. Morrison, R. N. Boyd, Chemia organiczna, Warszawa 2010.

W obecności jonów OH− formaldehyd ulega reakcji Cannizzaro.

Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub

pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania reakcji utleniania i
redukcji formaldehydu w reakcji Cannizzaro.

Równanie reakcji utleniania:

Równanie reakcji redukcji:

18 Informator
Informator CKE CKE matury
matury dwujęzycznej
dwujęzycznej (tłumaczenie
(tłumaczenie
BiologHelp),
BiologHelp), Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023)
- Zadanie 16. ((33 ppkktt))
Zadanie 16.
Poniżej podano wzory dwóch związków organicznych: noradrenaliny (norepinefryny) i
dopaminy.

16.1. (0–1)

Uzupełnij poniższą tabelę. Określ formalne stany utlenienia atomu węgla oznaczonego
literą a we wzorze noradrenaliny oraz atomu węgla oznaczonego literą b we wzorze
dopaminy.

atom węgla a b

stopień utlenienia

16.2. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym
nawiasie właściwe określenie.

Noradrenalina i dopamina należą do amin (alifatycznych / aromatycznych). Zarówno

noradrenalinę, jak i dopaminę zaliczamy do amin (pierwszorzędowych / drugorzędowych). W
reakcji amin z kwasem solnym powstają sole o budowie jonowej. W tej reakcji cząsteczki
amin pełnią funkcję (kwasu / zasady) Brønsteda.

16.3. (0–1)

Rozstrzygnij, która z cząsteczek − noradrenaliny czy dopaminy − jest związkiem

chiralnym. Odpowiedź uzasadnij.
Rozstrzygnięcie:

Uzasadnienie:

19 Test
Test diagnostyczny
diagnostyczny CKE
CKE Grudzień
Grudzień 2022,
2022, Poziom
Poziom
rozszerzony
rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie
(Formuła 2023) 18. ((11 ppkktt))
Zadanie 18.
Jedna z metod wykrywania obecności jonów bromkowych albo jodkowych w roztworze
polega na utlenieniu ich do wolnego bromu albo jodu.

Rozstrzygnij, czy zarówno jony bromkowe, jak i jony jodkowe można utlenić za pomocą
kwasu azotowego(V). Uzasadnij swoją odpowiedź. W uzasadnieniu odnieś się do
wartości odpowiednich potencjałów standardowych.

Rozstrzygnięcie:

jony bromkowe:

jony jodkowe:

Uzasadnienie:

20 Arkusz
Arkusz pokazowy
pokazowy CKE
CKE Marzec
Marzec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
(Formuła 2023) - Zadanie
(Formuła 2023) 24. ((22 ppkktt))
Zadanie 24.
Naftalen to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C10H8, będący
najprostszym policyklicznym węglowodorem aromatycznym o dwóch skondensowanych
pierścieniach. Jego wzór przedstawiono poniżej.
Naftalen ma właściwości podobne do benzenu, np. ulega analogicznym reakcjom
chemicznym, jednak w przeciwieństwie do benzenu ten związek dość łatwo utlenia się pod
wpływem silnych utleniaczy.

W odpowiednich warunkach naftalen może zostać utleniony zgodnie z poniższym

schematem:

W tej reakcji powstaje również tlenek węgla(IV).

Na podstawie: A. Daly, The oxidation of naphthalene to phthalonic acid by alkaline solutions of permanganate; J. Phys.
Chem. 11 (2), (1907), 93.

Uzupełnij tabelę – wpisz formalny stopień utlenienia: atomu węgla oznaczonego literą �
we wzorze cząsteczki naftalenu oraz atomów węgla oznaczonych literami � i � we
wzorze produktu reakcji. Napisz, ile moli elektronów oddaje 1 mol naftalenu w
opisanym procesie utlenienia.

Stopień utlenienia atomu Stopień utlenienia atomu Stopień utlenienia atomu

węgla � węgla � węgla �

Liczba moli elektronów: