Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 205

HAVUZ OPERATÖRLÜĞÜ

KİTAPÇIĞI
2019

Hazırlayan:
Ömer ÖNDER
AKRE SU ANALİZ LABORATUVARI
LABORATUVAR MÜDÜRÜ
Kimyager
EĞİTİMİN AMACI

 Havuz operatörlerini bilinçlendirmek


 Mesleki eğitimi sağlamak ve meslek edindirmek
 Mesleki bilinci oluşturmak
 Yasal ve hijyen kurallarını bilmek ve uygulamak
 Havuz sanitasyonunda doğru, yeni ve genel bilgi edinmek
 İşletme kurallarını benimsetmek
EĞİTİMİN İÇERİĞİ
 Havuz Operatörünün Bilmesi Gereken İşletme Bilgileri ve Genel
Hijyen Kuralları
 Havuz Çeşitleri, Havuz Ekipmanları ve Kullanım Amaçları
 Havuz Suyunun Özellikleri ve Yöntem Kombinasyonları
 Dezenfeksiyon Yöntemleri, Kullanılan Dezenfektanlar ve Havuz
Sularında Kullanılan Kimyasalların İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
 Su Parametreleri, Kontrol Metotları ve Su ile Bulaşabilecek
Hastalıklar
 Havuzların Günlük, Aylık ve Yıllık Bakımları
 İş Sağlığı ve Güvenliği, İlk Yardım
 Yasal Zorunluluklar
SU KİMYASI
C – Su Kimyası
Su Çevrimi

Su parametreleri bu çevrime göre konuma bağlı olarak


değişir .
Doğal Su Kaynakları

Doğada bulunan su kaynakları genel olarak 4 grupta toplanır;


1) Yağmur suları
2) Yüzey suları
i) Göl suları
ii) Nehir suları
3) Deniz suları (Soğutma amacıyla)
4) Yeraltı suları
i) Kaynak suları
ii) Kuyu suları
Yerkabuğunu oluşturan
elementler
 Oksijen %46
 Silikon %28
 Aluminyum %8
 Demir %5
 Kalsiyum %4
 Sodyum %3
 Potasyum %2
 Magnezyum %2
 Diğer elementler %2
Su içindeki safsızlıklar

Su içerisindeki çözünmüş bileşikler için ölçü birimi:


ppm (parts per million) = gr/m3

5 ppm CaCO3 = 1 ton su içerisinde 5 gr. CaCO3

Su içerisindeki H2O olmayan herşey safsızlık demektir

Sistemlerdeki problemlerin kaynağı bu safsızlıklardır.


Ham suyun içerdiği safsızlıklar

1) Çözünmüş Gazlar
Oksijen, azot, karbondioksit, hidrojensülfür, v.b.

2) Çözünmüş katı maddeler


Tuzlar ve silis bileşikleri.

3) Katı asıltılar (süspansiyon maddeler ve kolloidal maddeler)


Çamur, organik madde, yosun, kil, v.b.
Suda çözünen inorganik
bileşikler
• Kalsiyum Bikarbonat Ca(HCO3)2
• Magnezyum Bikarbonat Mg(HCO3)2
• Sodyum Bikarbonat Na(HCO3)
• Demir Bikarbonat Fe(HCO3)2
• Kalsiyum Klorür CaCl2
• Sodyum Klorür NaCl
• Magnezyum Klorür MgCl2
• Kalsiyum Sülfat CaSO4
• Magnezyum Sülfat MgSO4
• Sodyum Sülfat Na2(SO4)
• Silis SiO2
• Sodyum Silikat Na2SiO3
Su
 Su molekülleri 2 hidrojen ve 1 oksijen
atomundan oluşur ve dipol niteliği taşır.

 Hidrojen atomlarının oksijen atomu ile olan


polar (kovalent) bağları arasındaki açı 105 o
dir.

 Molekül, lineer yapıda olmadığı için kuvvetli


çözücü nitelik taşır.
Safsızlıkların arıtılma yöntemleri
 Çözünmüş Gazlardan Arıtılma Yöntemleri

 1) Havalandırma (hava üfleme) CO2 ,H 2S


 2) Vakum Uygulanarak (su üzerindeki basınç
azaltma) 02 , N2 , NH3 (Kondenselerde)
 3) Basınç altında içinden buhar geçirilerek
02 , N2 , CO2 (Degazörlerde)
 4) Kimyasal tutucularla (nötralize ederek
veya bileşik oluşturarak)
Safsızlıkların arıtılma yöntemleri
• Çözünmüş katı maddelerden arıtılma
yöntemleri

Kireç
Soğuk Soda
Sıcak Soda
Sodyum Katyon Değiştirici
Zayıf Katyon Değiştirici
Safsızlıkların arıtılma yöntemleri

• Katı asıltı maddelerden arıtılma yöntemleri

– 1) Dinlendirme
– 2) Tane büyütme ve çöktürme (koagülasyon ve
sedimentasyon)
– 3) Filtrasyon ve Berraklaştırma
Su kalitesini belirleyen
başlıca etmenler
 1) Bulanıklık (TSS)
 2) Sertlik
 3) Alkalite
 4) Asitlik
 5) pH Değeri
 6) Toplam Çözünmüş Katı Madde (TDS)
 7) İletkenlik
 8) Sıcaklık
 9) Çözünmüş Oksijen
 10) Silis
1) Bulanıklık (TSS)
 Suyun içerdiği çözünmemiş organik ve inorganik katı
asıltılar suya bulanıklık verir.

 Çökeltme ve süzme işlemleri ile giderilir.

 Kum, çakıl, aktif karbon filtreleri veya membranla


filtrasyon

 Kolloidal madde; katı asıltılar

 NTU (Nephelometric Turbidity Units)


2) Sertlik
 Suyun içerisindeki çözünmüş Ca ve Mg tuzları suyun
sertliğini belirler
 Sertlik ikiye ayrılır;
 1) Geçici Sertlik (Alkali sertliği ; bikarbonat alkalitesi)

 Suyun içerdiği Ca ve Mg bikarbonat tuzlarının miktarı geçici sertliği


belirler. Reaksiyon ürünlerinin çözünürlükleri sıcaklıkla ters orantılıdır.

 Ca(HCO3)2 ISI CaCO3 + H2O + CO2

 Mg(HCO3)2 ISI Mg(OH)2 + 2 CO2


2) Sertlik
 2) Kalıcı Sertlik

 Ca ve Mg ‘un sülfat, klorür ve nitrat tuzlarından


oluşan sertliğe ise kalıcı sertlik denir.

 Kalıcı sertlik veren maddeler ısı ile ayrışmaz.

 Bu tuzlar nötr’dür alkalite oluşturmaz.


2) Sertlik
 Toplam sertlik;

 Geçici sertlik ile kalıcı sertliğin toplamına toplam


sertlik denir.

 Pratikte Ca ve Mg sertliği olarak ayrılabilir.

 Suların sertliği yumuşatma işlemleri ile


giderildikten sonra katma suyu olarak kullanılabilir.
3) Alkalite

 Suyun içerdiği OH (hidroksit), CO3 (karbonat), HCO3


(bikarbonat) iyonları suyun alkalitesini (bazlığını)
oluşturur.

 Alkalite, p-Alk (phenolphtalein) ve m-Alk (metil


oranj) değerleri ile belirlenir.
3) Alkalite

 p ve m değerlerinden yola çıkılarak suyun içerdiği


OH , CO3 , HCO3 iyonlarının miktarları belirlenir.

- -2
 p-Alkalite = OH + ½ (CO3 )
-2 - -
 m-Alkalite = CO3 + HCO3 + OH

 Toplam Alkalite = m-Alkalite


3) Alkalite

4) Asitlik
 Suya doğal asitlik değerini çözünmüş asitler ve CO2
verir.

 Suda çözünmüş CO2 su ile reaksiyona girerek


karbonik asit oluşturur.

 CO2 + H2O H2CO3

 Saf sularda çözünmüş CO2 ise suyun pH’ını iyice


düşürdüğünden suya korozif etki kazandırır.
4) Asitlik
5) pH
+
 Suyun içerdiği H iyonlarının eksi logaritmasıdır.

+ -
 H pH=7 OH

 pH = 1 ise su kuvvetli asidik özelliktedir.

 pH = 14 ise su kuvvetli bazik özelliktedir.

 pH = 7 ise nötral özelliktedir.


6) Toplam Çözünmüş Katı Madde (TDS)
 Suda çözünmüş ve suya iletkenlik kazandıran tüm
inorganik katı maddeleri belirler.

 Kullanılacağı sisteme göre belirli değerlerin altında


tutulması gereklidir.

 Suyun bileşimini ve niteliğini belirleyen en önemli


etmenlerden biridir.

 İletkenlik ile arasında bağıntı vardır.


7) İletkenlik

 Suyun iyonlaşmış halde içerdiği çözünmüş madde


miktarını belirler. (Suyun akım taşıma kapasitesi)

 Su saflaştıkça iletkenlik azalır. Ancak en saf suda bile


iletkenlik görülür.

 Katyon iletkenliği ; Suyun bir hidrojen katyon


reçinesinden geçirildikten sonraki iletkenliğine katyon
iletkenliği denir. Su buhar çevriminde kaçakların
saptanmasında kullanılır.
7) İletkenlik
• Bazı bileşiklerin özgül iletkenlikleri;
• (Sudaki 1 ppm çözeltisinin iletkenliği)

Kimyasal Madde µS/cm


Sodyum Klorür NaCl 1,89
Sodyum Hidroksit NaOH 5,23
Sodyum Karbonat Na2CO3 2,19
Sodyum Sülfat Na2SO4 1,57
Trisodyum Fosfat Na3PO4 1,91
Hidroklorik Asit HCl 10,7
Sülfürik Asit H2SO4 7,3
7) İletkenlik

• Toplam çözünmüş katı madde (TDS) ile arasındaki bağıntı;


• TDS = İletkenlik x 0,5 (Saf sularda)
• TDS = İletkenlik x 0,68 (İletkenlik <1000 µS/cm)
• TDS = İletkenlik x 0,75 (1000<İletkenlik<4000)
• TDS = İletkenlik x 0,82 (4000<İletkenlik<10000)
7) İletkenlik

Kimyasal maddelerin suda çözünmüş halleri elektrik akımını


farklı şiddetlerde iletirler.
HCl: iyi Amonyak: Zayıf Alkol ve şeker : Yalıtkan

Sıcaklık arttıkça iyonların hızı artar dolayısıyla iletkenlik


yükselir. (% 2 / °C)

Vizkosite düştükçe iyonlaşma artar iletkenlik artar.


8) Sıcaklık
 Suların nitelikleri ile ilgili analizler yapılırken aynı
sıcaklıkta olması sağlanır veya sıcaklık dönüşümü
hesapları yapılarak verilir.

 Sistemde oluşabilecek korozyonun veya kireç


oluşumunun en belirleyici faktörlerinden biridir.

 Sıcaklık arttıkça korozyon hızı artar:

 Sıcaklık arttıkça depozit oluşumu hızlanır.


9) Çözünmüş Oksijen
 Gazların çözünürlüğü sıcaklık, basınç ve gazın cinsine
bağlıdır.

 Polar gazlar (HCl, NH3 gibi) çok rahat çözünürler


Nonpolar gazlar ( O2,N2 gibi) çok az çözünürler.

 İyonize olmayan gazlar (Nonpolar gazlar) serbest halde


olurlar ve mekanik yollarla giderilebilirler.
9) Çözünmüş Oksijen
10) Silis

 Taş yapıcı ve birikinti oluşturan bileşiklerden biridir.

 Temizlenmesi çok zordur.

 Oluşturduğu uçucu bileşiklerle buhar fazına geçer.

 Özellikle türbin kanatçıklarında oluşturduğu


birikintilerle frekans tutturulmasını zorlaştırır.
Suyun Temel Bileşenleri
Askıda Katı Maddeler Çözünmüş İnorganik (Katyon)
• kum • Kalsiyum, magnezyum
• yosun, bakteriler • Sodyum, potasyum
• kolloid partiküller • Demir, bakır, çinko vs.

Çözünmüş Gazlar Çözünmüş İnorganik (Anyon)


• Oksijen • Klorür
• Karbondioksit • Karbonat, Bikarbonat
• Nitrojen, vs. • Sülfit
• Nitrit
Çözünmüş Organik Bileşikler • Nitrat
• Çeşitli Asitler • fosfor bazlı bileşikler vs.
• Klorofil vs.
YÜZME HAVUZU

 İçinde 1 ya da
daha fazla insanın
aynı anda veya
zaman aralıklı
olarak bulunduğu,
sürekli bir
devridaim akışı
olan büyük su Dünyanın en büyük yüzme havuzu,
küvetleridir. Şili’de San Alfonso Del Mar tatil yöresinde,
8 Hektar alan üzerine kurulu,
914 m uzunluğunda,
250.000 ton su ile dolu,
Yapımı 5 yıl sürüp 1 milyar sterlin’e mal olmuş,
Yıllık bakımı 2 milyon sterlin,
Okyanus suyunun sirkülasyonu ile çalışıyor.
ŞARTLANDIRMA TEMELLERİ
- Havuz Suyu Niçin Şartlandırılmalıdır?
• Kimyasal Dengenin Sağlanması
- Yüzücüler açısından suyun toksik etkiler taşımaması
- Havuz ekipmanlarında korozyonun engellenmesi
- havuz, filtre ve pompalarda scale oluşumunun engellenmesi
- İstenmeyen koku ve tat oluşumunun engellenmesi
• Biyolojik Dengenin Sağlanması
- Hastalık yapıcı (patojen) bakterilerin yok edilmesi
- Yosun oluşumunun engellenmesi
• Fiziksel Dengenin Sağlanması
- Havuzun sürekli yüzülebilir halde tutulması
- Havuzda sağlıklı ve hijyenik bir ortam yaratılması
HAVUZ ŞARTLANDIRMASINDA
BEŞ YILDIZ SİNERJİSİ

Su Çevrimi & Sirkülasyon

Teknik Servis Filtrasyon &


SİNERJİ Flokülasyon

• Dezenfeksiyon +
• pH kontrolü + Taze Su İlavesi
• Su Dengesi
Havuzdaki Temel Parametreler ve Etkileri, Havuz
Kimyası

• pH
• Toplam Alkalinite – TAC

• Toplam Sertlik – TH

• Toplam Çözünmüş Katılar – TDS


pH
Bilimsel Tanım :
- Bir çözeltideki Hidrojen iyonu konsantrasyonun negatif logaritmasıdır.
pH = - log [H+]

H2O H+ + OH-

Genel Tanım:
- pH; bir çözeltinin asidik veya bazik ‘aktivitesi’nin ölçülmesi.

Artan asitlik Nötral Artan Alkalite

0 7 14
pH etkisi

Bir havuzun ideal pH değeri = 7.4

Düşük pH ( < 7.2 )


• Korozyon
• Deri & Göz tahrişi
• Vinil parçalarda deformasyon

Yüksek pH ( > 7.6 )


• Scale Oluşumu
• Deri & Göz tahrişi
• Klor etkinliğinin azalması

Not : İnsan gözünün pH değeri 7.3 – 7.4 ‘tür.


ÇÖZÜNMÜŞ KATILAR
Bilinen tüm maddeler, suda belirli oranlarda çözünür.
Ancak su ıslahı açısından, özellikle kalsiyum, magnezyum ve
sodyum tuzlarının çözünürlükleri önem taşımaktadır.

Kalsiyum ve magnezyum tuzları yaygın olarak SERTLİK


TUZLARI olarak bilinmektedir.

Doğal sularda, suyun kalsiyum konsantrasyonu, magnezyum


konsantrasyonundan büyüktür.

Deniz suyu için tersi geçerlidir.

Başlıca kalsiyum ve magnezyum tuzları:

Bikarbonatlar Ca(HCO3) Mg(HCO3)


Karbonatlar CaCO3 MgCO3
Klorürler CaCl2 MgCl2
Sülfatlar CaSO4 MgSO4
Silikatlar CaSiO3 MgSiO3
TDS – Toplam Çözünmüş Katı Etkisi

Bir havuzda ideal TDS değeri= 1000 ppm

Yüksek TDS ( > 1500 ppm )


• Donuk görünüm
• Korozyonu hızlandırır
• Klor etkinliğini azaltır
İLETKENLİK

Suyun özgül iletkenliği, elektriksel akımı iletme derecesinin ölçüsüdür.

Bununla birlikte, iletkenlik su içinde yer alan toplam iyonize (çözünmüş) katı
maddelerin doğrudan ölçüsü olduğundan, iletkenlik noktası bir kontrol
noktası olarak önem taşımaktadır.

Temel iletkenlik birimi : µS/cm (microsiemens/cm).


İletkenlik seviyesi sıcaklıktan etkilendiği için, ölçüsü 25°C sıcaklıkta belirtilir.
TOPLAM SERTLİK

Sudaki sertliğe Kalsiyum ve Magnezyum tuzları neden olmaktadır.

Suyun sertliği suyun kaynağına bağlı olarak büyük miktarda


değişebilmektedir.

Sanayide yüksek sertlik, ısı transferi de dahil olmak üzere çok çeşitli
proseslerde kışır oluşumunun temel nedenidir.

Kışır kontrol programlarının planlanmasında, gerek ıslah edilmemiş,


gerekse ıslah edilmiş suların sertliğinin kontrol edilmesi önem
taşımaktadır.

Sertlik, genellikle, mg/l CaCO3 (ppm CaCO3) olarak ifade


edilmektedir.

Sertlik bazen, Fransız derecesi ile de gösterilebilir:

1 Fransız derecesi 10 ppm CaCO3 ‘e eşittir.


Toplam Sertlik
Tanım:
Su içerisindeki çözünmüş kalsiyum ve magnezyum iyonlarının kantitatif
ölçümü.

Sertlik Birimleri :
• ppm CaCO3
• Fransız Sertliği 0Fr 1 0Fr = 10 ppm CaCO3
• Alman Sertliği dH 1 dH = 17,8 ppm CaCO3
• İngiliz Sertliği 0E 1 0E = 14,3 ppm CaCO3
KALSİYUM VE MAGNEZYUM SERTLİĞİ

KALSİYUM SERTLİĞİ

Suyun kalsiyum sertliğine suda yer alan kalsiyum tuzları neden


olmaktadır.

Genellikle CaCO3 olarak ifade edilir.

MAGNEZYUM SERTLİĞİ

Suyun magnezyum sertliğine suda yer alan magnezyum tuzları neden


olmaktadır.

Magnezyum sertliği, toplam sertlik ile kalsiyum sertliğinin farkına


eşittir.

Genellikle ppm CaCO3 olarak ifade edilir.


Sertlik Etkisi

Bir havuzdaki ideal sertlik değeri = 200 - 300 ppm

Düşük Sertlik ( < 100 ppm )


• Su agresif karakterdedir ( korozif )

Yüksek Sertlik ( > 400 ppm )


• Su kireç yapıcıdır
• Bulanık su
Sertliğe Göre Suyun Sınıflandırılması

Toplam Sertlik - ppm Sertlik Derecesi

0 – 75 Yumuşak Su

75 – 150 Orta Sert Su

150 – 300 Sert Su

> 300 Çok Sert Su


ALKALİNİTE
Alkalinite çeşitli maddelerden dolayı meydana gelebilmektedir.

P- ALKALİNİTE(Partial/Kısmi)

Kısmi alkalinite (fenolftalein, pH 8.3), aşağıdaki denkleme bağlı


olarak, toplam hidroksitlerin ve yarı-karbonatların konsantrasyonunu
göstermektedir:

P (as ppm CaCO3) = OH- + 1/2 CO3-2


hidroksil karbonat

M-ALKALİNİTE

Toplam Alkalinite (metiloranj, pH 4.3) toplam hidroksitlerin, toplam


karbonatların ve toplam bikarbonatların, aşağıdaki denklemde
olduğu gibi sudaki konsantrasyonlarını göstermektedir

M (ppm CaCO3) = OH- + CO3-2 + HCO3-


hidroksil karbonat bikarbonat
TAC – Toplam Alkalinite

Alkalinite Bileşenleri :
• Bikarbonatlar HCO3 -
• Karbonatlar CO3 =
• Hidroksitler OH -

Tanım:
• Suyun tamponlama kapasitesinin kantitatif ölçümü.
• pH’ın değişime karşı gösterdiği direnç.
• Asit nötralleştirme kapasitesi.
TAC – Toplam Alkalinite Etkisi

Bir havuzdaki ideal TAC değeri = 80 – 120 ppm

Düşük TAC ( < 80 ppm )


• pH değişkendir
• Su agresif karakterdedir( korozif )

Yüksek TAC ( > 150 ppm )


• pH değişmeye karşı direnç gösterir
• Su scale yapıcıdır
• Bulanık su (yüksek pH)
Yosun

- Yosunlar suyun berrak, şeffaf rengini 24 saat içersinde bozan


mikroskobik canlılardır.
- Havuz suyuna, hava yoluyla taşınan sporlarla, ham su
içersinden veya havuz kenarındaki çim, yeşillik alanlardan girer.
- Yosunlar sudaki çözünmüş CO2’yi alarak pH’ın hızla
yükselmesine sebep olurlar.
- Yüzden fazla yosun tipi vardır. (yeşil, sarı, kara, siyah yosun ...)
- Klor ilavesi yosun oluşumuna tek başına yeterli olmaz.
- Yosun önleyici kullanılmalıdır.

YOSUN OLUŞUMUNU KONTROL ETMENİN EN ETKİN YOLU


YOSUN OLUŞUMUNU BAŞINDAN KONTROL ETMEKTİR.
Yosun Oluşumunun Önlenmesi

- Sezon öncesinde mutlaka derz bakımı


yapılmalı, dolgu malzemeleri ile çatlaklar
kapatılmalıdır.
- Bütün yüzeyler çok iyi temizlenmelidir.
- Yosun önleyici havuz yüzeylerine
sürülmelidir.
- Yosun önleyicinin kurumasından sonra
havuz su ile doldurulmalıdır.
- Sezon içersinde özellikle ölü noktalar çok
iyi şekilde fırçalanmalı ve vakum
yapılmalıdır.
- Yosun önleyici ilavesi sürekli yapılmalıdır.
-Serbest klor seviyesi 1 ppm ‘in altına
düşürülmemelidir.
Klor Kimyası

Klor suya ilave edildiği zaman HOCl (hypochlorous asit) oluşur.

Cl2 + H2O HOCl + H+ + Cl –

pH seviyesine bağlı olarak


yüksek pH
HOCl OCl - + H+
düşük pH

SERBEST KLOR (Free Chlorine): HOCl ve OCl’nin toplamıdır.


HOCl (hypochlorous acid) + OCl – (hypochloride ion)

FC = HOCl + OCl –
Serbest Klor
Klorun dezenfeksiyonu gerçekleştiren yapısıdır.

• pH’a bağlı olarak iki yapıda bulunur.

HOCl (hypochlorous acid) & OCl – (hypochlorite ion)

• HOCl yaklaşık olarak OCl- ‘den 40 – 80 kat daha etkilidir.


FC = HOCl + OCl –

Minimum serbest klor miktarı 1.0 ppm


NSPI Serbest Klor miktarının 1.0 – 3.0 ppm arasında
tutulması gerektiğini kesinlikle tavsiye etmektedir.
pH Etkisi

• pH = 7.4
HOCl % 50 & OCl - % 50
pH HOCl OCl -
6.5 85% 15%
7.4 50% 50%
8.0 20% 80%
8.5 10% 90%
pH değerinin 7.4’ün üzerinde tutulması ekonomik
olmayan bir şartlandırmadır.
Bağlı Klor

 Kuvvetli, tahriş edici klor kokusu

 Göz yanması ve tahrişi

 Klorun dezenfektan etkisinde azalma

NSPI, tarafından MAKSİMUM bağlı klor seviyesi 0.2 ppm

Bağlı Klor (Combined Chlorine) ( CC ) = 0.2 ppm


Bağlı Klor Oluşumu

Suya Amonyak ( NH3 )


• Ham sudan
• Yüzücülerin terlemesinden
• İdrardan
• Bakterilerin kimyasal yapısından
• Yosunların kimyasal yapısından
• vs.
giriş yapmaktadır.

Serbest klor, bakterileri öldürmek ve NH3’ü oksitlemek için


amonyak ile reaksiyona girer ve bağlı klor oluşur.

Basit olarak Bağlı Klor ÖLÜ BAKTERİ


olarak tanımlanabilir.
Bağlı Klor (Chloramines) Oluşumu

• Klor amonyakla reaksiyona girer ve aşağıdaki yapılar oluşur.

HOCl + NH3 NH2Cl + H2O


(monochloramine)

HOCl + NH2Cl NHCl2 + H2O


(dichloramine)

HOCl + NHCl2 NCl3 + H2O


(trichloramine)
Bağlı Klorun Yok Edilmesi

Su kimyası literatüründe belirtildiği üzere BAĞLI KLOR yapısını


yok etmek için KIRILMA NOKTASI KLORLAMASI yapılmalıdır.
Bağlı Klorun Yok Edilmesi

• Literatürde teorik olarak bağlı klor miktarının 7.5 katı fazla


serbest klor ilavesiyle kırılma noktası klorlaması yapılır.

• Pratikte bu değer 7.5 kat değil en az 10 kat olarak


hesaplanmalıdır.

Örn :

Ortamda 0.6 ppm bağlı klor varsa ilave edilmesi


gereken serbest klor miktarı min. 6 ppm ‘dir.

• Eğer bağlı klor oluşumu çok fazla ise ilave edilmesi


gereken taze su miktarı artırılmalıdır.
Klorlama Şekillleri

• Sürekli (Rutin) Klorlama :

- Bakterilerin kontrolü ve su hijyeni için ortama sürekli olarak


1.0 – 3.0 ppm serbest klor ilavesi gerekmektedir.

• Şok (süper) Klorlama :

- Kısa bir süre için yüksek miktardaki Serbest Klorun suya


verilmesi ile gerçekleşir.
-Bağlı klorun yok edilmesi, yosun oluşumunun kontrolü, organik
maddelerin uzaklaştırılması için yapılır.
Toplam Klor

• Toplam klor sudaki serbest klorun ve bağlı klorun toplamdır.

Toplam Klor = Serbest Klor + Bağlı Klor

• Serbest Klor = HOCl + OCl – 1.0 – 3.0 ppm


• Bağlı Klor = Chloramines max. 0.2 ppm
Dezenfeksiyon

• Bakteri & virüsleri yok etmek

• Yosun kontrolü

• Organik maddenin uzaklaştırılması

• İstenmeyen kokuların bertaraf edilmesi

• Hijyenik su sağlanması
Su Analizi

• Havuz suyunu kontrol edebilmek için pH ve klor değerlerinin


günde minimum 3 defa ölçülmesi gerekir.
• Su numuneleri havuzun farklı bölgelerinden alınmalıdır.
• Her su numunesi en azından havuz kenarına 50 cm uzaktan ve
30 cm derinden alınmalıdır. Numunenin havuz suyunu temsil
edici karakterde olması gerekmektedir.
• Diğer su analizleri (stabilizatör, su dengesi parametreleri, vs.)
İlgili teknik servislerince yapılmaktadır.
• Her teknik servis sonrası su analiz raporu hazırlanmalıdır.
• Havuz operatörleri tarafından yapılan günlük ölçümler düzenli
raporlama şeklinde tutulmalıdır.
Su Analizi

• Simple analysis can be done by Test-Kits and test tablets.


• Phenol Red Tablet pH
• DPD 1 Tablet Free Chlorine
• DPD 3 Tablet Total Chlorine

T.C. = F.C. + C.C


DPD 3 = DPD 1 + Combined Chlorine
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri

YOSUN

Yosun,tespiti ve giderilmesi güç olup büyük bir hızla çoğalarak,gözle


görülebilecek bir hale gelinceye kadar havuzda milyonlarca yosun
hücresi şeklinde var olabilir. Genelde havuzlarda en sık şikayet
edilen problemlerden bir tanesi bulanık su,diğeri de yosundur.

Yosunların en yaygın üç rengi;yesil,siyah ve kahverengidir.


Genellikle havuzun güneşi az ya da hiç görmeyen kısımlarında
gözlenir.

Yosun sorununu ortadan kaldırmanın en iyi yolu havuz suyunda


sürekli olarak en az 1.0 ppm’lik serbest klor seviyesini korumak,
stabilizatörlü klor (dichlore, trichlore v.b.) kullanarak klorun havuz
içerisinde uçmadan kalmasını sağlamak ve talimatlara uygun olarak
yosun önleyici kimyasal kullanmaktır.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri

SU BULANIKLIĞI

Havuzlarda oldukça sık rastlanan bir sorundur. Su bulanıklığının


nedenleri yetersiz sirkülasyon/filtrasyon, yetersiz düzensiz kimyasal
madde kullanımı ve dış etkenlerdir. Havuza şok klorlama uygulandığında
da bir süre bulanıklık gözlenebilir. Bu durumda ilk yapılacak iş filtrasyon
sistemini kontrol etmektir. Filtre tıkalı ise,sirkülasyon zayıflamışsa ters
yıkama işlemi uygulanmalı ve gerekirse filtre, kapağı açılarak ters
yıkama suyunun yardımı ile iyice temizlenmeli,yine gerekirse filtre kumu
yenilenmelidir.
Filtre sistemi iyice değerlendirildikten sonra pH,alkalinite,kalsiyum
sertliği ve TÇK gibi parametre düzeyleri kontrol edilmelidir. Bu ölçümler
yapıldıktan sonra havuza klor, asit, baz, alkalinite düşürücü, sertlik
giderici, iyon tutucu, berrraklaştırıcı, topaklayıcı, çöktürücü gibi kimyasal
maddelerin ilavesi gerekebilmektedir.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
RENKLİ SU

Renkli su ,çirkin bir görüntü yaratır ve havuz yüzeylerinin lekelenmesine


neden olur.Renkli havuz suyunun iki ana nedeni ;oksitleyici metaller ve
yosundur.

Bulanık yeşil havuz suyu genellikle yosun kaynaklıdır.


Yeşil,kırmızı,kahverengi ve siyah renk ise çözünmüş metallerin neden
olduğu durumlardır.

Yeşil renk oluşumuna genellikle bakır, demir ya da düşük alkalinite; kırmızı


renk oluşumuna genellikle demir ve magnezyum; siyah renk oluşumuna ise
genellikle manganez sebep olur.

Bunun gibi renkli su hallerine genellikle havuz ilk doldurulduğunda yada


şok ilaçlamadan sonra rastlanır.

Havuza baz, iyon tutucu, berraklaştırıcı, topaklayıcı, çöktürücü gibi


ürünlerin kullanılması gerekebilmektedir.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri

KIŞIR OLUŞUMU

Havuz yüzeylerindeki beyaz birikintiler,su dengesi faktörlerinden bir veya


birkaçının ciddi bir biçimde yüksek seviyede olduğuna işaret eder.Kışır
birikintileri yüzeyleri kirletmekle kalmaz aynı zamanda filtre ve borularda
taşlaşmalara sebep olur.Bu durum sirkülasyonu /filtrasyonu zayıflatır.

Kışır oluşumu fark edildiği anda pH,kalsiyum sertliği ve toplam alkalinite


ölçümleri yapılmalı ve derhal ayarlanmalıdır.Kalsiyum sertliğinin
düşürülmesi zor olduğundan , ilk olarak pH ve alkalinite düşürülmelidir.

Eğer kışırın sebebi yüksek kalsiyum sertliği ise alkalinite kırıcı, sertlik
düşürücü veya iyon tutucu ilavesi ; TÇK ise havuz suyunun bir kısmının
boşaltılarak yumuşak ve temiz su ile takviye edilmesi gerekir.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri

GÖZ VE CİLT TAHRİŞİ

Yüz ve gözün tahriş olmasının iki ana nedeni vardır.Bunlar uygun


olmayan pH ve kloramindir.

İnsan gözü için en ideal Ph 7,5 civarıdır.Bu nedenle 7,2’nin altında ve


8,0’in üzerindeki pH gözleri rahatsız eder.

Bağlı klor düzeyi 0,2 ppm’i aştığında da kloramin problemi


gözlenebilir.Çoğu insanın hatalı olarak göz rahatsızlığının sebebi
olarak yüksek klor miktarını göstermesine rağmen gözlerin tahriş
olmasının ana nedeni,yetersiz serbest klor seviyesi yada kloramin
varlığıdır.
Başlıca Havuz Sorunları ve Çözümleri
PROBLEM NEDEN ETKİ ÇÖZÜM
 Donuk görünümlü • Düşük serbest  Yosunlaşma • pH ayarla
bulanık su klor seviyesi • şok klorlama yap
• Yüksek
stabilizatör
• Parlak olmayan su • pH yüksek • Suda kirlilik • pH değerini ayarla
• Filtrasyon kötü • filtreleri yıka
• Renkli fakat berrak  Suda metal  Korozyon • pH ayarla
su iyonlar var • Şok klorlama yap
• dip temizliği yap
• Havuz yüzeyinde  Yüksek alkalite • Filtrelerin • pH ayarla
kireç (kışır) oluşumu  pH yüksek tıkanması • Sertlik tutucu ilavesi yap
• Sistem
tıkanmaları
 Kaygan yüzey ve  Düşük serbest  Yosun oluşumu • pH ayarla
yeşil bulanık su klor seviyesi • şok klorlama yap
• Göz ve cilt tahrişi  Düşük serbest • Yosun oluşumu • pH ayarla
• Aşırı klor kokusu klor seviyesi • Kullanıcı • şok klorlama yap
 Yüksek bağlı klor problemleri • dip temizliği yap
seviyesi
• Saçlarda, giysilerde • Yüksek serbest • Kullanıcı  Taze su beslemesi ile klor
ve vinil kaplamalarda klor seviyesi problemleri seviyesini düşür
ağarma • Yüksek maliyet
KESİNLİKLE YAPILMAMASI GEREKENLER

•Aside su katmayın,suya asit ekleyin


•Granül klor ile sıvı kloru karıştırmayın
•Asitle kloru karıştırmayın
•Havuz kimyasallarını koklamayın/solumayın
HAVUZ MEKANİĞİ
YÜZME HAVUZLARININ SINIFLANDIRILMASI

1. KULLANIM AMACINA GÖRE;

a. Özel ev, villa havuzları,


b. Otel, site havuzları,
c. Umuma açık, genel havuzlar,
d. Olimpik ve müsabaka havuzları,
e. Yarı olimpik ve kondisyon havuzları,
f. Su parkları ve eğlence havuzları,
g. Süs havuzları,
h. Çocuk havuzları,
i. Masaj havuzları,
j. Terapi havuzları,
k. Şok havuzları,
l. Ayak yıkama havuzları,
YÜZME HAVUZLARININ SINIFLANDIRILMASI

 2. DERİNLİĞİNE GÖRE;
◦ a. Atlama havuzları > 3.40 m
◦ b. Derin havuzlar > 1.35 m
◦ c. Şok havuzları 1.10 ~ 1.50 m
◦ d. Sığ havuzlar 0.60 ~ 1.35 m
◦ e. Terapi havuzları < 1.35 m
◦ f. Masaj havuzları < 1.00 m
◦ g. Çocuk havuzları < 0.50 m
 3. İNŞAAT TEKNİKLERİNE GÖRE;
◦ a. Betonarme havuzlar,
◦ b. Kompozit malzemeden mamul, hazır havuzlar,
◦ c. Kompozit malzeme ile diğer malzemelerden mamul, yerinde
inşa edilen havuzlar,
YÜZME HAVUZLARININ SINIFLANDIRILMASI

 4. TAŞMA SİSTEMİNE GÖRE;


◦ a. Üstten taşmalı havuzlar,
◦ b. Yandan taşmalı havuzlar,
◦ c. Taşma ağızlı (skimerli) havuzlar,
 5. HAVUZUN BULUNDUĞU MAHAL’ LERE GÖRE;
◦ a. Açık havuzlar,
◦ b. Kapalı havuzlar,
 6. HACİMLERİNE GÖRE;
◦ a. Özel havuzlar < 200 m³,
◦ b. Otel havuzları 200 ~ 3000 m³,
◦ c. Umumi, genel havuzlar 400 ~ 3000 m³
◦ d. Su parkları ve eğlence havuzları > 3000 m³
 7. KULLANILAN SUYUN CİNSİNE GÖRE;
◦ a. Tatlı su havuzları,
◦ b. Deniz suyu havuzları,
A – Havuzun Temelleri

Suyun Sirkülasyonu

HAVUZ İNSAN

su kan
Filtre Pompa Böbrek Kalp

Yüzme havuzu Yüzme Havuzu Sirkülasyonu


sirkülasyonu: kapalı döngü insanlardaki
kan dolaşımı sistemine benzer.
HAVUZ SU HACMİNİN HESAPLANMASI

-Tam bir su şartlandırma programı uygulayabilmek için havuzun


su kapasitesinin hesaplanması gerekmektedir.

• !!! UYARI !!!


Denge tankı su kapasitesi havuz hacmine eklenmelidir.
- Aşağıdaki hesaplamalar kesin olmamakla beraber hacim
hesabında yaklaşık değerler verir.

 Ortalama Derinliğin Hesaplanması :


(maks. derinlik + min. derinlik)
2
HAVUZ SU HACMİNİN HESAPLANMASI

boy en Ortalama
X X Derinlik = hacim m3

Oval Havuz :

boy Ortalama
en Derinlik
X X X 0,89 =hacim m3

Dairesel Havuz :

çap çap Ortalama


X X derinlik X 0,78 =hacim m3

Değişik Şekilli Havuz :

En büyük En büyük Ortalama


uzunluk genişlik Derinlik

X X X 0,85 =hacim m3
Havuz Dizaynı İçin Önemli Parametreler

- Sirkülasyon & devir periyotları


- Tavsiye Edilen Havuz Su Sirkülasyon Süreleri
- Maksimum Kullanıcı Kapasitesi
- Maksimum Sıcaklık
- Denge Tankları
- Su Hızları
Sirkülasyon Süresi

- Sirkülasyon Süresi havuz suyu hacminin tamamının filtreden


bir defa geçmesi için gerekli saat cinsinden teorik zaman.

Havuz su kapasitesi m3
Sirkülasyon Süresi (saat) =
Debi m3 / saat

- Filtre Debisi birim zamanda filtreden geçen su miktarı.

Not: Pratikte havuz suyunun %99 ‘unun filtrelerden geçmesi


için en az 7 kez sirküle etmesi gerektiği kanıtlanmıştır.
Havuz Suyu Sirkülasyon Süreleri

saat Havuz Tipleri


0.5 – 1.0 kaydıraklı & kaplıca tipi havuzlar
0.5 – 1.5 eğitim havuzları
max. 0.5 50 cm derinliğe kadar
0.5 – 1.0 50 cm’den 1m derinliğe kadar halka açık
1.0 – 2.0 1 m’den 1.5 m derinliğe kadar halka açık
2.0 – 2.5 1.5 m’den derin halka açık
2.5 – 3.0 umumi havuzlar 25 m uzunluğa kadar
1 m sığ kısımla
3.0 – 4.0 yarışma havuzları (50 m uzunluk ve 2m derinlik)
4.0 – 6.0 villa havuzları veya özel havuzlar
4.0 – 6.0 dalma havuzları
Maksimum Kullanıcı (Yüzücü) Yükleri

Maksimum kullanıcı yüklerinin belirlenmesi için birbirinden


farklı iki kesin koşul göz önüne alınmalıdır.

• Maksimum EMNİYETLİ Kullanıcı Yükü

• Maksimum DİZAYN Kullanıcı Yükü


Maksimum Emniyetli Yüzücü Yükü

- Basit olarak, havuz yüzey alanından faydalanarak, belirli


bir yüzeyi EMNİYETLİ bir şekilde kullanabilen maksimum
yüzücü sayısı hesaplanabilir.

• her 2.2 m2 - 1 yüzücü sığ su (1 m derinlik ve altı)


• her 2.7 m2 - 1 yüzücü durağan su (1 – 1.5 m derinlik)
• her 4.0 m2 - 1 yüzücü derin su (1.5 – 2 m derinlik)
• 1 yüzücü > 4 m2 çok derin su ( > 2 m derinlik)
Maksimum DİZAYN Kullanıcı (Yüzücü) Yükü

- Sirkülasyon ve Filtrasyon ekipmanlarının mevcut su kalitesini


bozulmaksızın koruyabilecekleri sirkülasyona bağlı maksimum
yüzücü sayısı.

- Aşırı partikül ve kirlilik bulunması halinde havuz suyu


bulanmaya başlar. Maksimum yüke yaklaşılması halinde
havuzdaki pH ve serbest klor seviyeleri kontrol edilmeli ve
gerekli seviyeler derhal ayarlanmalıdır.

Havuz Sirkülasyon Debisi (m3/saat)


M.Design.B.L m3/saat =
1.7
Yüksek Su Sıcaklığının Riskleri

• birçok ekipmana zarar vererek ömürlerini kısaltır,


• dolgu maddeleri etkinliğini kaybeder,
• plastik parçalar yıpranıp, kırılabilir,
• bağlantı parçaları deformasyonuna uğrar,
• su vanaları kırılabilir,
• fazla buharlaşma ekstra su kaybına neden olur,
• kimyasal tüketimi artar,
• mikrobiyolojik aktivite hızla artar.
Denge Tankları

- Denge Tankı kapasitesi havuza giriş yapan Maksimum


DİZAYN Kullanıcı Yükü’ne göre havuzdan taşan su miktarına
( tercihen Max.EMNİYETLİ Kullanıcı Yükü alınır) göre
belirlenmelidir.

- Gerekli koşullarda kimyasal ilavesi mümkündür.

- Denge Tankı pompaların ve filtrelerin etkin bir şekilde


çalışmaları için kullanıma uygun olmalıdır.
Borulardaki Su Hızı

• Herhangi bir emiş borusunda maksimum hız

1.52 m / sn

• Herhangi bir basma borusunda maksimum hız

2.74 m / sn

değerlerini GEÇMEMELİDİR...
B- Mekanik Operasyonlar
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu

Bir yüzme havuzunun ve sirkülasyon sisteminin temel bileşenleri


aşağıdakilerdir:

• Havuz
• Denge tankı (büyük havuzlarda)
• Skimmer
• Kıl tutucu
• Pompa
• Kontrol vanaları
• Filtre veya filtreler
• Isıtıcı (gerekliyse)
• Kimyasal dozaj sistemi
Sirkülasyon Prosesi

1. Su yüzey savaklarından veya skimmerlerde bulunan


boşluklar vasıtasıyla havuzu terk ederek sirkülasyona başlar.
2. Bir miktar su dip emiş ile uzaklaşır.
3. Havuz sirkülasyon pompası suyu emerek filtrelere doğru iter
4. Çöktürücü su filtreye girmeden hemen pompa çıkışında
dozajlanır.
5. Su filtrelerden geçerek taşıdığı kirlilikleri bırakır.
6. Gerekirse su ısıtılır.
7. Havuz dibinde veya duvarlarında bulunan besi hatlarıyla su
havuza geri dönmeden önce kimyasal olarak şartlandırılır.

- Tipik olarak bir dakikada binlerce litre su bu prosesden geçerek


şartlandırılmış bir şekilde havuza geri döner.
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu

Skimmerli Havuzlar
Skimmerler

- Pompaya zarar verebilecek büyük


maddeleri tutabilecek bir sepet
içerir.
- Suyu emmek için yüzen bir kilit içerir
- Konum önemlidir (aktif rüzgarın
önünde daha iyidir) ve
aşağıdakilere bağlıdır :
• Havuz yüzeyi
• Çevre
• Havuz şekli
• Boru boyutu
• Filtrasyon kapasitesi
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu

TAŞMALI-Havuzlar

hijyenik su dezenfektan
V1 dozajı
deşarj

kirli
çöktürücü
su dozajı

Filtre
Denge
Tankı
pH
V2 kıl
ayarı
tutucu pompa

TOPLAM Hacim = V1 + V2
Taşmalı Havuzlar

• Taşma Sistemi :
– Havuzun bir veya bazı veya her tarafında.
– Su savaklarak bir kanala taşar.
– İyi dizayn edilmelidir :
• Taşma farlılıklarını önlemek için denge
tankı
• Her yerden eşit taşma sağlanmalıdır
• Yüksek kapasiteli pompa
• Güvenlik sensörleri ( su bulunmadığı
zaman pompaları durdurmak,v.s. )
Kimyasal Dozajlama / Otomatik Kontrol
Yüzey Emişi

– Skimmerler veya taşmalı

– AMAÇ: Havuz yüzeyindeki mevcut


kirlilikleri uzaklaştırmak (güneş
kremleri, saç, böcekler, yağ, toz,
mikroplar…)
Dip Emiş

– Suyun dipten boşaltımı (havuzun en derin noktası)


– Bazı havuzlarda filtrasyon veya suyun homojenliğini
sağlamak için
– Çoğu havuzda sadece boşaltım için.
– Boşaltım aşağıdaki durumlarda gereklidir
• Mevsim bakımında
• Kimyasal ve kirlilik miktarını azaltma
zorunluluğunda.
Yüzme Havuzlarının Sirkülasyonu

Merdiven - Filtreleme
Filtrasyon

Kum Filtreleri

- Bu tip filtreler iyi kalitede QUARTZ


KUM sayesinde su, kum içerisinde
ilerledikçe kirlikleri tutarlar. Kum
filtreleri 10 - 50 mikron’a kadar olan
parçaları süzebilirler. Kirlilik arttıkça,
basınç yükselir ve sistemdeki su akışı
azalır.Filtre basıncı normal değerin 5-
10 psi üzerinde olunca, filtrenin
temizlenmesi veya “Ters Yıkama”
yapılması gerekir.
Kum Filtreleri

- en çok kullanılan filtre tipi


- ham filtrasyon 30 – 50 micron
- çöktürücü ile mükemmel filtrasyon
Çok yönlü vana < 10 micron
- filtre ortamı (ayarlanmış kum tabakası)
- multimedia filtreler (3 farklı tabaka)
silica + granate + anthracit
- Filtre malzemesini 5 yılda bir değiştirilmesi tavsiye
edilir.
- Su şartlandırılmasının iyi yapılmadığı ortamlarda Su
Dengesinin Bozulması sonucu filtre içinde
taşlaşmalar meydana gelir. Kum yapısı bozulur ve
oluklar (kanallar) oluşur. Filtrasyon işlemi
gerçekleşmez.
- Filtrelerden verim alınabilmesi için mutlaka kimyasal
temizlik yapılmalıdır.
Diatomit (Diatomaceous Earth) Filtreler

- D.E filtreler havuzlarda kullanılan en etkin


filtre tipidir. D.E toz kullanılarak 2 – 3
microna kadar filtrasyon sağlar.

- D.E Filtreler daha fazla kirliliği tutma


kapasitesine sahiptirler ve ters yıkama
peryotları daha uzundur. (bir hafta)

- D.E filtreler, kum filtrelerine göre bulanık


bir havuzu çok daha kısa bir sürede
temizlerler. D.E yapı filtreye skimmerlerden
veya pompa öncesinden ilave edilir.
D.E. Filtreler

– Çok ince beyazımsı toz =


mikroskobik deniz bitkilerinin
fosilleri
– En etkili filtrasyon : 1 – 3 micron ve
filtrasyon yüzeyi kuma göre 10
kattan daha fazla.
– Temizlik sonrası diatom yapının
kaybolması dolayısıyla yeniden toz
ilavesi gerekir.
– Pahalı bir sistem.
– Diatom yapı yerine flokülantlar
kullanılmamalıdır.
Kartuş Filtreler

- Genellikle küçük havuzlarda kullanılır.


Büyük havuzlar içinde kullanılan tipleri
vardır.
- Özel sentetik malzemeden (polyester,
polypropilen, polyamid ...) yapılan kartuşlar
kullanılır.
- Hava filtrelerine benzer yapıdadır.
- Kartuş, filtreden çıkarılarak basınçlı su ile
yıkanarak temizlenir. Özel temizleme
çözeltileri ile temizlenebilir veya yenisi ile
değiştirilebilir.
- Kullanım sıklığına göre temizlenmelidir.
- 10 – 20 micron filtrasyon
Operasyon Döngüleri

Filtre Döngüsü

- Filtrasyon durumunda su akışı ana giriş yapısından filtrelere


doğru gerçekleşir. Su filtre yapısına yukarıdan girer ve
bünyesindeki kirlilikleri filtre yapısına bırakır.

- Filtre edilmiş su toplama kanallarıyla (ahtapot) toplanır ve


filtreyi terk ederek havuza gider.

- Kirleticiler filtre yüzeyinde toplanır ve suyun filtrasyonu


gerçekleşir.
Operasyon Döngüleri

Ters Yıkama
- Su, ters yıkama besi hattıyla filtrelere aşağıdan girer.
- Ters yıkama sırasında filtre içersinde su akışı aşağıdan
yukarıya doğrudur.
- Ters yıkama süresi kontrol edilerek filtre malzemesi kaybı
önlenir.
- Filtrasyon sürecinde tutulmuş kirlikler ters yıkama ile atık
sistemine borular vasıtasıyla gönderilir.
- Ters yıkama sıklığı havuz kullanımına, filtre kapasitelerine,
kirlilik durumuna göre belirlenmelidir.
Operasyon Döngüleri

Durulama

- Durulama, ters yıkamanın hemen akabinde yapılmalıdır.


- Durulamada su akışı filtre malzemesine doğrudur.
- Ters yıkama sonrası filtre içerisinde kalan kirlilikleri filtreden
uzaklaştırmak için durulama yapılır.
- Bu işlem borularda kalan kirliliklerinde dışarı atılmasını sağlar.
- Durulama işlemi her filtre için yapılmalıdır.
- Kirliliğe bağlı olarak 1 – 5 dakika
Filtrasyon Hızı

- Filtrasyon hızı, suyun filtre ortamından geçiş hızıdır.


- Filtrasyon hızı ne kadar yavaşsa – Filtrasyon o kadar etkindir.
-DÜŞÜK Filtrasyon Hızı = Büyük veya çok kullanılan havuzlar
-ORTA Filtrasyon Hızı = Okullar, oteller, çok kullanılan havuzlar
-YÜKSEK Filtrasyon Hızı = Özel villa tipi havuzlar

-Filtrasyon hızı, saat başına filtre yüzeyinden geçen suyun


miktarı cinsinden ölçülür.( m3 / m2 / saat )

- DÜŞÜK HIZLI FİLTRASYON < 10 m3/m2/saat


- ORTA HIZLI FİLTRASYON = 11 m3/m2/saat ile 30 m3/m2/saat
- YÜKSEK HIZLI FİLTRASYON = 31 m3/m2/saat ile 50 m3/m2/saat

Not : Çoğu kum filtresinin maksimum filtrasyon hızı: 45 m3/m2/saat


Kıl Tutucular

- Her ters yıkama işleminden önce kıl tutucu


temizliği yapılmalıdır.
- Eğer sepet aşırı doluysa sirkülasyon
sistemi etkinliği azalır.
- Yetersiz su akımı ile pompa zarar görebilir.
Havuz temizleme yardımcı pompaları da
zarar görebilir.
-Skimmer sepetlerinin temizliği ve vakum
sonrasında kıl tutucu temizliği yapılmalıdır.
Ters yıkama öncesinde kıl tutucu temizliği
yapılmaldır. Eğer sepet hasar gördüyse veya
kırıldıysa hemen değiştirilmelidir.
- Kırılmış sepetler büyük kirleticilerin
pompaya ve filtrelere girmesine sebep olur.
Pompalar

- Havuzun Kalbi.

- Yüzme havuzu için çok önemli.


- Filtreye uygun olmayan veya çok küçük pompa
kullanıldığında, su düzgün olarak filtre edilemeyecek ve
kolaylıkla kirlenecektir.
- Filtreden önce yerleştirildiği zaman, türbini korumak
amacıyla bir ön-filtre(kıl tutucu) sepeti bulunur.
Pompa arıza tespit chartı
Taze Su İlavesi

- Suyun dezenfeksiyonu ve filtrasyonu işlemi ortamdaki bütün


kirlilikleri uzaklaştırmaz.

- Taze su ilavesi ile kullanıcılardan gelen kirlilikler ve kimyasal


kullanımı sonucu oluşan dezenfeksiyon yan ürünleri
konsantrasyonu azaltılır.

- Ters yıkama ile yapılan su ilavesi havuzdaki konsantrasyon


değerlerinin düşürülmesi için yeterli değildir.

- NSPI tarafından ve Avrupa Ülkelerindeki normlarda kullanıcı


başına minimum 30 litre su ilavesi kesinlikle tavsiye
edilmektedir.
Temizleme Uygulamaları

- Fırçalama
- Havuz duvarları ve tabanı sıklıkla fırçalanmalıdır. Özellikle su
akışının yavaş olduğu (merdivenler, lambalar, ölü bölgeler, savak
ızgaraları) yerlerde yosun oluşumunun önlenmesi için fırçalama
dikkatlice yapılmalıdır.

- Savak Izgaralarının Temizliği


- Su gidiş hattının ve savak ızgaralarının, klor veya benzeri
kimyasallarla temizlenmesi gerekir.
- Yağlı depozitler yosun oluşumu için besi kaynağıdır.
Temizleme Uygulamaları

- Vakum
- Kendi ağırlığıyla dibe çöken katı maddeleri uzaklaştırmak için.
- Çöktürücü ilavesiyle askıdaki katılar havuz dibine toplanırlar,
dipte katıların çökmesi sonrası vakum işlemine geçilir.
- Bağlantıyı yapmadan önce süpürme hortumundaki hava
alınmalıdır. b) Otomatik
a) Manuel - Karmaşık.
- Robottan daha basit. - İnsan gücüne ihtiyaç yok.
- İnsan gücüne ihtiyaç var. - Özellikle büyük havuzlarda kullanımı zor.
- Uygulaması kolay. - Pahalı.
HAVUZ HESAPLARI

ÖRNEK OLARAK SEÇİLEN HAVUZ İÇİN:

HAVUZ EBADI 10 X 20 m
DERİNLİK 1,5 m. OLSUN

ALAN = 10 x 20 = 200 m²
HACİM = 200 x 1,5 = 300 m³
A. SİRKÜLASYON HESABI

• 1- TSE 11899' A GÖRE: TSE 11899/syf 17


• 2- GENEL HESAPLAMA
1.) TSE 11899’ A GÖRE / Syf:17
A. SİRKÜLASYON HESABI:
HAVUZ TİPİ H (m) a (m²) N Q (m³/h)
ATLAMA HAVUZLARI 3,4 4,5 0,222A 0,222A/k
DERİN HAVUZLAR >1,35 4,5 0,222A 0,222A/k
SIĞI HAVUZLAR 0,6 – 1,35 2,7 0,37A 0,37A/k
ÇOCUK HAVUZLARI <0,5 2 0,5A A/k
MASAJ HAVUZLARI <1,0 1 oturma 10V
TERAPİ HAVUZLARI <1,35 4 k.V V
ŞOK HAVUZLARI 1,10 – 1,50 V

Q : Debi [m³/h] a : Kişi Başına Düşen Su Yüzeyi [m²]


H : Derinlik [m] N : Anma Yükü (Saat Başına Kişi Sayısı)
A : Havuz Su Alanı [m²] K : Yüklenebilme Faktörü
V : Havuz Hacmi [m³] Klorlu Sistemlerde = 0,5
Ozonlu Sistemlerde = 0,6
DEBİ HESABI:

• Q=A/k x N, N=1/a bağıntılarına göre;


• Q=A/k x 1/a formülünü elde ederiz.
• Q= 200/0,5 x 1/4,5 => Q= 88,8 = 89 [m³/h]
Bulunur.

TOPLAM FİLTRELEME ALANI HESABI:


FİLTRELEME HIZI (KAPALI FİLTRELER)
TEK KATMANLI (kum) ÇOK KATMANLI (kum+antrasit+zeolit)
TATLI SU < 30 < 50
DENİZ SUYU < 20 < 20

Sf = Q / vf Buna göre, değerleri yerine koyarsak;


Sf : Toplam Filtreleme Alanı [m²] Sf = 89 / 30
Q : Debi [m³] Sf = 2,97 [m²] bulunur.
Vf : Filtreleme Hızı [m/h]
FİLTRE SEÇİMİ YAPILIRSA;

FİLTRE ÇAPI FİLTRE ALANI


Ø 1200 1,13 m² 3 Adet kullanılabilir,
Ø 1250 1,23 m² 3 Adet kullanılabilir,
Ø 1600 2,00 m² 2 Adet kullanılabilir,
Ø 2000 3,14 m² 1 Adet kullanılabilir,

BESLEME NOZULU SEÇİMİ:


BESLEME NOZULLARI TEMİZ SUYU HAVUZA VERİRKEN, EN İYİ ŞEKİLDE DAĞILIMI VE SU
HAREKETİNİ SAĞLAMALIDIR. BİR TÜRBÜLANS OLUŞARAK HAVUZUN HER BÖLGESİ
BESLENMELİ, KÖR NOKTA KALMAMALIDIR.

*HAVUZ YÜZEYİNİN HER 8 m2'SİNE BİR BESLEME EKİPMANI DÜŞÜNÜLMELİDİR.


*SU DERİNLİĞİ 1,35 m.DEN AZ HAVUZLARDA 6 m2'SİNE BİR NOZUL DÜŞÜNÜLMELİDİR.
*BESLEMELER TABANDAN İSE SUYU YÜZEYE DOĞRU DİYAGONAL ŞEKİLDE DAĞITACAK
ŞEKİLDE OLMALIDIR.
*YANDAN BESLEME İSE:
BESLEMELER ARASI AÇIKLIK EN FAZLA, UZUN KENARIN 1/3 KADAR OLABİLİR.
NORMAL ŞARTLARDA DUVARLARA EŞİT ARALIKLARLA YERLEŞTİRİLMELİDİR.
BESLEME DİKEY KONUMU HAVUZ DERİNLİĞİNİN YARISI OLMALIDIR.
DERİN HAVUZLARDA (atlama havuzları) İKİ SIRA BESLEME TESİS EDİLMELİDİR.
BUNA GÖRE HESAP EDERSEK;
• NOZUL SAYISI = A / 8 İFADESİNDE YERİNE KOYARSAK;
• NOZUL SAYISI = 200 / 8, NOZUL SAYISI=25 Adet bulunur.
BORU ÇAPI SEÇİMİ
HIZ (v)
EMME BORULARI 1,5 m/s DENGE TANKI EMİŞ DEBİSİ: %100 (İDEAL)
BASMA BORULARI 2,5 m/s HAVUZ DİP EMİŞ DEBİSİ : % 50
TAŞMA İNİŞ BORULARI 1,0 m/s BASMA HATTI DEBİSİ : % 100

HAVUZDAN DİREKT EMİŞ 1,0 m/s TAŞMA HATTI DEBİSİ : % 100

TAŞMA ANA ARTERLERDE:

EĞİM %1 % 1,5 %3
HIZ [m/s] 0,55 0,75 1,00

Q=Axv DEBİ FORMÜLÜ İLE BORU KESİT ALANINI BELİRLİYORUZ.


BU FORMÜLDE A’ YI ÇEKERSEK;
A=Q/v HALİNİ ALIR, BURADAN BORU KESİT ALANINI BULUYORUZ.
• DENGE TANKI EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%100 DEBİ):
A = 277,78 x 89 / 1,5 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 16481,6 [mm²] BULUNUR.

• HAVUZ DİP EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%50 DEBİ):
A = 277,78 x (89/2) / 1,0 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 12361,2 [mm²] BULUNUR.

• BASMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%100 DEBİ):


A = 277,78 x 89 / 2,5 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 9889 [mm²] BULUNUR.

• TAŞMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%75 VEYA %100 DEBİ):
A = 277,78 x 89 / 1,0 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 24722,4 [mm²] BULUNUR.

• BURADA, DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN NOKTA; ASLINDA SANKİ TEK BİR BORU
VARMIŞ GİBİ DÜŞÜNEREK BULDUĞUMUZ BORU KESİT ALANI SONUCUNUN
ORTAYA ÇIKMIŞ OLMASIDIR.
• FAKAT, GERÇEKTE HAVUZ YAPIM DİZAYN TEKNİKLERİ AÇISINDAN HAVUZ
BÜYÜKLÜĞÜNE VE “TS 11899” TARİFLERİNE GÖRE ÖRNEĞİN, İKİ ADET DİP
EMİŞ OLACAKSA; GEREKLİ TOPLAM KESİT ALANINDAN GİDEREK, ÇIKAN
SONUCU İKİ’ YE BÖLMEK SURETİYLE HERBİR BORUNUN KESİT ALANINI
BULMAMIZ VE ORADAN BORU ÇAPINI SEÇMEMİZ GEREKİR.
• D = √(4xA) / Pİ FORMÜLÜNDE YERİNE KOYARSAK;
DENGE TANKI EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ ÇAP (%100 DEBİ):
D = √16482 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 144,9 [mm] BULUNUR.

HAVUZ DİP EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ ÇAP (%50 DEBİ):


D = √12361 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 125,5 [mm] BULUNUR.

BASMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKEN ÇAP (%100 DEBİ):


D = √9889 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 112,2 [mm] BULUNUR.

TAŞMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKEN ÇAP (%75 DEBİ):


D = √24722 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 177,5 [mm] BULUNUR.

• BURADA, DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN NOKTA; ASLINDA SANKİ TEK BİR BORU
VARMIŞ GİBİ DÜŞÜNEREK BULDUĞUMUZ BORU ÇAPI SONUCUNUN ORTAYA ÇIKMIŞ
OLMASIDIR.
• FAKAT, GERÇEKTE HAVUZ YAPIM DİZAYN TEKNİKLERİ AÇISINDAN HAVUZ
BÜYÜKLÜĞÜNE VE “TS 11899” TARİFLERİNE GÖRE ÖRNEĞİN, İKİ ADET DİP EMİŞ
OLACAKSA; BU SEFER BORU KESİT ALANINI BELİRLEYİP, GEREKLİ TOPLAM KESİT
ALANINDAN GİDEREK, ÇIKAN SONUCU İKİ’ YE BÖLMEK SURETİYLE HERBİR
BORUNUN KESİT ALANINI BULMAMIZ VE ORADAN BORU ÇAPINI SEÇMEMİZ
GEREKİR.
BORU DIŞ BORU İÇ BORU KESİT 1 mt BORUDAKİ SUYUN BORU BOYU BORUDAKİ TOPLAM SU
ÇAPLARI [mm] ÇAPLARI [mm] ALANLARI [mm²]
17000 MİKTARI [LT] [mt] MİKTARI [LT]

Ø 20 Ø 17,0 227 74,9 0,23 1,00 0,23


Ø 25 Ø 21,2 353 48,2 0,35 1,00 0,35
Ø 32 Ø 28,8 651 26,1 0,65 1,00 0,65
Ø 40 Ø 36,2 1029 16,5 1,03 1,00 1,03
Ø 50 Ø 45,2 1604 10,6 1,60 1,00 1,60
Ø 63 Ø 57,0 2550 6,7 2,55 1,00 2,55
Ø 75 Ø 67,8 3609 4,7 3,61 1,00 3,61
Ø 90 Ø 81,4 5201 3,3 5,20 1,00 5,20
Ø 110 Ø 102 8103 2,1 8,10 1,00 8,10
Ø 125 Ø 115 10454 1,6 10,45 1,00 10,45
Ø 140 Ø 129 13104 1,3 13,10 1,00 13,10
Ø 160 Ø 148 17102 1,0 17,10 1,00 17,10
Ø 200 Ø 185 26751 0,6 26,75 1,00 26,75
Ø 225 Ø 208 33897 0,5 33,90 1,00 33,90
Ø 250 Ø 231 41816 0,4 41,82 1,00 41,82
Ø 280 Ø 259 52496 0,3 52,50 1,00 52,50
Ø 315 Ø 291 66383 0,3 66,38 1,00 66,38
Ø 355 Ø 328 84350 0,2 84,35 1,00 84,35
Ø 400 Ø 369 107118 0,2 107,12 1,00 107,12
Denge Tankı Hesabı:

• Vd = Vv + Vw + VR
• Vd: Denge deposu hacmi [m³]
• Vv: Yüzeylerden taşan su hacmi (kişi başına ortalama 0,075 m³)
– Vv = 0,075xA/a
• Vw: Dalgalanma ve sirkülasyon nedeniyle taşan su hacmi
– Vw = 0,052xAx10exp(-0.144xQ/l)
• VR: Ters yıkama için depolanan su hacm
– VR = 6xAf
• A: Havuz alanı [m²]
• a: Kişi başına su alanı [m²]
• Q: Sirkülasyon debisi [m³]
• l: Taşma kanalının uzunluğu [m]
• Af: Filtre kesit alanı [m²]
• BUNA GÖRE:
– Vv = 0.075x200/4.5 = 3.33 m³
– Vw = 0.052x200x0.616 = 6.40 m³
– VR = 6x1.13x3 = 20.34 m³
– V= 3.3+6.4+20.3 = 30.00 m³
– Şeklinde bulunur.
2.) GENEL HESAPLAMA YÖNTEMİ:

HAVUZ CİNSİ SİRKÜLASYON SÜRESİ

OLİMPİK VE MÜSABAKA HAVUZLARI 3-4 saat


YARI OLİMPİK VE KONDÜSYON HAVUZLARI 3-4 saat
DALMA-ATLAMA HAVUZLARI 4-6 saat
UMUMA AİT HAVUZLAR 2-3 saat
ÖZEL EV HAVUZLARI 4-6 saat
OTEL HAVUZLARI 4-6 saat
ÇOCUK HAVUZLARI 1-2 saat
MASAJ HAVUZLARI 1 saat
TERAPİK HAVUZLAR 1 saat
ŞOK HAVUZLARI 1 saat
AYAK YIKAMA HAVUZLARI 1 saat
BUNA GÖRE, SİRKÜLASYON DEBİSİ HESABI İÇİN
Q = V/n FORMÜLÜ GEÇERLİ OLACAKTIR.
Q = 300/6 = 50 m³/h BULUNUR.
POMPA MANOMETRİK BASINÇ TESPİTİ

KUM FİLTRESİ DİRENCİ (TEMİZ HALDE İKEN) 5 mSS

DENGE TANKI (min.) İLE HAVUZ SUYU ÜST KOTU 2.5 mSS

TOPLAM BORU KAYBI (TAKRİBEN) 2.5 mSS

LOKAL KAYIPLAR (vana, fittings) 1 mSS

FİLİTRE KİRLİLİĞİNDEN DOĞAN İLAVE DİRENÇ 3 mSS

TOPLAM 14 mSS

NOT: POMPA EMME EKSENİ İLE DENGE TANKINDAKİ MİN. SU SEVİYESİ


50 cm. OLMALIDIR.
• B.) FİLTRELEME HIZI:

FİLİTRELEME HIZI (m/h)


EV HAVUZLARI 30-40
UMUMA AİTHAVUZLAR 30-35

• YURT DIŞINDA MAX. FİLİTRELEME HIZI 50 m/h OLARAK KABUL EDİLMESİNE


RAĞMEN ,TÜRKİYE ŞARTLARINDA BU HIZ DEĞERİNİN 35 m/h’ İ AŞMAMASI
TAVSİYE EDİLİR. FORMÜLDE YERİNE KOYARSAK;
• Q=50/35=1,42 m² BUUNUR.

FİLTRE ÇAPI FİLTRE ALANI


Ø 1000 0,785 m² 2 ADET KULLANILABİLİR.
Ø 900 0,64 m² 3 ADET KULLANILABİLİR.
• C.) BESLEME NOZULU
• YANDAN BESLEME YAPILAN HAVUZLAR İÇİN; NOZULUN EKSENİ SU
SEVİYESİNDEN 100 cm, ÇOCUK HAVUZLARI İÇİN 25 cm AŞAĞIDA OLACAK
ŞEKİLDE YERLEŞTİRİLİR.
• 10-14 m2 ALANA BİR NOZUL DÜŞÜNÜLÜR. KÜÇÜK HAVUZLARDA BU ÖLÇÜ
SAPAR.
• VEYA NOZUL DEBİSİ 2m3/h - 12 m3/h ARASINDA KABUL EDİLİR.
• NOZUL SAYISI=200/10 =20 ADET BULUNUR.
• TABANDAN BESLEME BORULARININ TESİSİ, NOZULLARDAN EŞİT DEBİ
ALABİLMEK İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR.
• ANA HAT TEK BORU OLARAK TESİS EDİLECEK İSE (geyik boynuzu gibi) ÇAP
DÜŞÜMÜNE GİDİLMELİDİR.
• DİĞER YÖNTEM İSE ANA HATTIN RİNG OLARAK DÖŞENMESİDİR.
• D.) BORU ÇAPI SEÇİMİ

HIZ [v]
EMME BORUSU 1.5 m/sn
BASMA BORUSU 2.5 m/sn
TAŞMA BORUSU 0.6~0.8 m/sn

HATTIN ADI ORAN DEBİ HIZ BORU ÇAPI

REZERV TANK DİP EMİŞ HATTI %100 50 m³/h 1.5 m/sn Ø 125

HAVUZ DİP EMİŞ HATTI %50 25 m³/h 1.5 m/sn Ø 90

BASMA HATTI %100 50 m³/h 2.5 m/sn Ø 90

TAŞMA ANA ARTER HATTI %100 50 m³/h 0.8 m/sn Ø 160

• YANDAN BESLEMEDE: UYGULAMADA %30 HAVUZ DİBİNDEN+%70 REZERV TANK DİBİNDEN EMİLİR.
• HESAPLAMADA % 50 HAVUZ DİBİ+% 100 REZERV TANK EMİŞİ KABUL EDİLİR.
• TABANDAN BESLEMEDE: % 100 REZERV TANK DİBİNDEN EMİŞ YAPARAK ÇALIŞMASI UYGUNDUR.
• DENGE TANKI EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%100 DEBİ):
A = 277,78 x 50 / 1,5 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 9259,3 [mm²] BULUNUR.

• HAVUZ DİP EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%50 DEBİ):
A = 277,78 x (50/2) / 1,5 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 4629,7 [mm²] BULUNUR.

• BASMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%100 DEBİ):


A = 277,78 x 50 / 2,5 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 5555,6 [mm²] BULUNUR.

• TAŞMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKLİ KESİT ALANI (%75 VEYA %100 DEBİ):
A = 277,78 x 50 / 0,8 [mm²] FORMÜLÜNDEN, A= 17361,2 [mm²] BULUNUR.

• BURADA, DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN NOKTA; ASLINDA SANKİ TEK BİR BORU
VARMIŞ GİBİ DÜŞÜNEREK BULDUĞUMUZ BORU KESİT ALANI SONUCUNUN
ORTAYA ÇIKMIŞ OLMASIDIR.
• FAKAT, GERÇEKTE HAVUZ YAPIM DİZAYN TEKNİKLERİ AÇISINDAN HAVUZ
BÜYÜKLÜĞÜNE VE “TS 11899” TARİFLERİNE GÖRE; ÖRNEĞİN, İKİ ADET DİP
EMİŞ OLACAKSA, GEREKLİ TOPLAM KESİT ALANINDAN GİDEREK, ÇIKAN
SONUCU İKİ’ YE BÖLMEK SURETİYLE HERBİR BORUNUN KESİT ALANINI
BULMAMIZ VE ORADAN BORU ÇAPINI SEÇMEMİZ GEREKİR.
• D = √(4xA) / Pİ FORMÜLÜNDE YERİNE KOYARSAK;
DENGE TANKI EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ ÇAP (%100 DEBİ):
D = √9260 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 108,6 [mm] BULUNUR.

HAVUZ DİP EMİŞ BORUSU İÇİN GEREKLİ ÇAP (%50 DEBİ):


D = √4630 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 76,8 [mm] BULUNUR.

BASMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKEN ÇAP (%100 DEBİ):


D = √5556 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 84,1 [mm] BULUNUR.

TAŞMA HATTI BORUSU İÇİN GEREKEN ÇAP (%100 DEBİ):


D = √17361 x 4 / 3,14 [mm] FORMÜLÜNDEN, D= 148,7 [mm] BULUNUR.

• BURADA, DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN NOKTA; ASLINDA SANKİ TEK BİR BORU
VARMIŞ GİBİ DÜŞÜNEREK BULDUĞUMUZ BORU ÇAPI SONUCUNUN ORTAYA ÇIKMIŞ
OLMASIDIR.
• FAKAT, GERÇEKTE HAVUZ YAPIM DİZAYN TEKNİKLERİ AÇISINDAN HAVUZ
BÜYÜKLÜĞÜNE VE “TS 11899” TARİFLERİNE GÖRE ÖRNEĞİN, İKİ ADET DİP EMİŞ
OLACAKSA; BU SEFER BORU KESİT ALANINI BELİRLEYİP, GEREKLİ TOPLAM KESİT
ALANINDAN GİDEREK, ÇIKAN SONUCU İKİ’ YE BÖLMEK SURETİYLE HERBİR
BORUNUN KESİT ALANINI BULMAMIZ VE ORADAN BORU ÇAPINI SEÇMEMİZ
GEREKİR.
BORU DIŞ BORU İÇ BORU KESİT 1 mt BORUDAKİ SUYUN BORU BOYU BORUDAKİ TOPLAM SU
ÇAPLARI [mm] ÇAPLARI [mm] ALANLARI [mm²]
9260 MİKTARI [LT] [mt] MİKTARI [LT]

Ø 20 Ø 17,0 227 40,8 0,23 1,00 0,23


Ø 25 Ø 21,2 353 26,2 0,35 1,00 0,35
Ø 32 Ø 28,8 651 14,2 0,65 1,00 0,65
Ø 40 Ø 36,2 1029 9,0 1,03 1,00 1,03
Ø 50 Ø 45,2 1604 5,8 1,60 1,00 1,60
Ø 63 Ø 57,0 2550 3,6 2,55 1,00 2,55
Ø 75 Ø 67,8 3609 2,6 3,61 1,00 3,61
Ø 90 Ø 81,4 5201 1,8 5,20 1,00 5,20
Ø 110 Ø 102 8103 1,1 8,10 1,00 8,10
Ø 125 Ø 115 10454 0,9 10,45 1,00 10,45
Ø 140 Ø 129 13104 0,7 13,10 1,00 13,10
Ø 160 Ø 148 17102 0,5 17,10 1,00 17,10
Ø 200 Ø 185 26751 0,3 26,75 1,00 26,75
Ø 225 Ø 208 33897 0,3 33,90 1,00 33,90
Ø 250 Ø 231 41816 0,2 41,82 1,00 41,82
Ø 280 Ø 259 52496 0,2 52,50 1,00 52,50
Ø 315 Ø 291 66383 0,1 66,38 1,00 66,38
Ø 355 Ø 328 84350 0,1 84,35 1,00 84,35
Ø 400 Ø 369 107118 0,1 107,12 1,00 107,12
E.) Denge Tankı Hesabı:
• Vv : DENGE DEPOSU HACMİ(m3)
• A: HAVUZ SU ALANI (m²)
• Vv: A X (0,07-0,08)
• Vv: 200 X 0,07 = 14 m3 BULUNUR.

• MASAJ HAVUZUNUN DENGE TANKI HAVUZ HACMİNİN 2 KATI OLMALIDIR.


• DENGE TANKINDA TERS YIKAMA İLE EKSİLEN SUYU EN ÇOK 3 SAATTE
TAMAMLAYABİLECEK, DİREKT ŞEHİR SUYU HATTI ÇEKİLMELİDİR. BU
HATTIN UCUNDA BİR FLATÖR OLAMALI VE BU FLATÖR DAİMA TANKIN
YARISINDA SU BULUNDURACAK ŞEKİLDE TESİS EDİLMELİDİR.
• DENGE DEPOLARI ATMOSFERE KAPALI OLMAMALI, MUTLAKA BİR İNSANIN
İÇİNE RAHATÇA GİRECEĞİ BİR PENCERE VEYA KAPAĞI BULUNMALIDIR.
• HER TANKIN PENCERESİNİN HEMEN ALTINA YERLEŞTİRİLEN BİR TAŞMA
BORUSU OLMALIDIR. BU BORU, MAKİNA DAİRESİNDEKİ ROGARIN TABİİ
GİDERİ VAR İSE; ROGAR İLE İRTİBATLANDIRILMALI, YOK İSE; MAKİNA
DAİRESİ DIŞINA VERİLMELİDİR. AKSİ TAKDİRDE TANKIN ÜSTTEN KAPAKLI
YAPILMASINDA FAYDA VARDIR.
• DENGE DEPOSU BOYUTLANDIRILIRKEN,KENDİ YÜKSEKLİĞİ ESAS
ALINMAZ.TAŞMA BORUSUNUN ALTINDAN TABANINA OLAN YÜKSEKLİK
ESAS ALINIR Kİ, BUNA FAYDALI YÜKSEKLİK DENİR.
HER İKİ HESAP TARZININ KARŞILAŞTIRMASINI
YAPARSAK

TS 11899 GENEL HESAPLAMA


SİRKÜLASYON DEBİSİ 89 m³/h 50 m³/h
KUM FİLTRESİ Ø 1200 x 3 Ad. Ø 1000 x 2 Ad.
BESLEME NOZULU SAYISI 25 Adet 20 Adet
REZERV TANK HACMİ 30 m³ 14 m³
REZERV TANK DİP EMİŞ ÇAPI Ø 160 Ø 125
HAVUZ DİP EMİŞ ÇAPI Ø 125 Ø 90
BASMA HATTI ÇAPI Ø 125 Ø 90 (Ø 110)
TAŞMA BORUSU ÇAPI Ø 160 (Ø 200) Ø 160
SU ALTI LAMBASI SEÇİMİ
• m² HAVUZ ALANI BAŞINA GEREKEN YAKLAŞIK WATT DEĞERİ (WATT/ m²):
– EV HAVUZLARINDA: 10-20 W/m²
– YAKLAŞIK 150-300 LUX GÜCÜNDE BİR AYDINLATMA SAĞLAR. ENÇOK KULLANILAN
ARMATÜRLER 300 W GÜCÜNDE OLAN TİPLERDİR. HAVUZ PERDESİNE 5-10 m ARA İLE
YERLEŞTİRİLİR.
– UMUMA AÇIK HAVUZLARDA :20-50 W/m²
– YAKLAŞIK 300-700 LUX GÜCÜNDE BİR AYDINLATMA SAĞLAR.EN ÇOK KULLANILAN
ARMATÜRLER 500 W VEYA 300W GÜCÜNDE OLAN TİPLERDİR. HAVUZ PERDESİNE 3-5 m
ARA İLE YERLEŞTİRİLİR.
• SU ALTI LAMBALARIMIZ (PAR 56 AMPUL İLE) 6000 LÜMEN AYDINLATMA SAĞLAR.
ORTALAMA İYİ BİR AYDINLATMA m2 BAŞINA 500 LÜMENDİR. BUNA DAYANARAK
LAMBA SAYISI AŞAĞIDAKİ FORMÜL İLE DE HESAPLANIR:
• HAVUZ ALANI X 500/ 6000
• 100LUX, 100W GÜCÜNDE KIZMA ESASLI BİR AMPULUN 1m MESAFEDEN VERDİĞİ
IŞIĞA EŞDEĞERDİR.
• PARLAK GÜNEŞ IŞIĞI 50.000 LUX
• GÜNEŞSİZ BULUTLU GÜN IŞIĞI 5.000 LUX
• İYİ AYDINLATILMIŞ ANA YOL 50 LUX
• ARABA PARK AYDINLATMASI 5 LUX
• PARLAK DOLUNAY 1/5 LUX
YÜZME HAVUZU SUYU
MİKROBİYOLOJİSİ
Suda bulunan mikroorganizmaları üç
grupta toplayabiliriz:
a- Suda doğal olarak bulunan mikroorganizmalar : Spirillum, Vibrio,
Pseudomanas, Achromobacter, Chromobacter türleri ile
Micrococcus ve Sarcina'nın bazı türleri.

b- Toprakta yaşayan mikroorganizmalar : Toprağın yıkanması sonucu


suya karışırlar. Bunlar; Bacillus , Streptomyces ve
Enterobacteriacea'nın saprofit üyeleridir. Bunlarında optimum üreme
ısıları 25°C veya daha düşüktür.

c- Normal olarak insan ve hayvanların bağırsaklarında bulunanlar :


Başlıcaları;

Esherichia coli , Streptococcus faecalis ,


Clostridium perfiringens ve muhtemelen bağırsak
patojenleridir( Salmonella ve Vibrio comma gibi)
Suyun insan sağlığı açısından önemi
Su kirliliğinde en önemli etken mikrobiyal kirlilik
özellikle de “patojenik (hastalık yapıcı)
organizmalar” dır.

Su kirliliğinin en tehlikeli şekli ise sucul ortama


insan dışkısının girmesidir.

Bir çok hastalık insan veya bazen hayvanların


patojen saçan dışkılarının su veya gıdaları
kontamine etmesiyle ve daha sonra bunların
tüketilmesiyle dışkı-ağız (fekal-oral) rotalı bir yolla
bulaşmaktadır.
Sularda bulunabilen ve insan sağlığı
açısından zararlı biyolojik etkenler:

patojen bakteriler,
virüsler ve
parazitler

Suların neden olduğu enfeksiyöz etkenler,


hastalar ve portörler(taşıyıcı) tarafından çevreye
yayılmaktadır.
Patojenik Bakteriler

Bacillus 55 Kolera

E.Coli Hepatitus B Gram Positive


Patojenik Bakteriler

Legionellasis ‘in değişik formları


Patojenik Bakteriler

- Normalde 20 – 25 0C su sıcaklığında
hücre 20 dak.içinde ikiye bölünür.
- 30 0C sıcaklıkta sadece10 - 15 dakika sürer.
Ör : ( 250C )
1 saat içinde 1 bakteriden, 8 bakteri oluşur
2 saatte 64 bakteri
4 saatte 4096 bakteri
6 saatte 262144 bakteri
12 saatte 68719476736 bakteri
teorik olarak oluşur.

BU YÜZDEN NSPI ve EPA


SERBEST KLOR SEVİYESİNİN
1 ppm ALTINA DÜŞMEMESİ GEREKTİĞİNİ
BELİRTMEKTEDİR.
Bakteri & Virüsler

BAKTERİLER

VİRÜSLER
Suyla İlişkili Hastalıklar
Suyla İlişkili Hastalıklar
Suyla İlişkili Hastalıklar
Suyla İlişkili Hastalıklar
Rekreasyonel Su Hastalıkları (RSH)

Yüzme havuzu, deniz, su parkları ve benzeri mekanların


kullanımıyla ilişkili sağlık sorunlarıdır.

RSH geniş bir spektrumdaki hastalıkları


içermektedir;

􀂄 deri,
􀂄 göz,
􀂄 kulak,
􀂄 solunum ve
􀂄 gastrointestinal sistem infeksiyonları ile
􀂄 deri döküntüleri
Havuz Suyu Nasıl Kirlenir
Kirlenme türü Parçacık Kirletici maddeler Yok etme veya
büyüklüğü azaltma yolu

İri yüzücü parçalar >1mm. Saç, kepek, tekstil Süzmekle


elyafları
Deri pulları, yağ, Çöktürme ve
İri bulandırıcı parçalar 1-0,0001mm. sabun artıkları, filtrasyon
merhemler
0,0001- Kozmetikler, mukus, Çöktürme ve
Kolloid maddeler 0,000001mm. salya,
mikroorganizmalar filtrasyon
İdrar ve ter Oksidasyon,
Tam çözünen organik <0,000001m bileşenleri, amino dezenfeksiyon(
maddeler m. asitler, klor,
çözünmüş mikroorganizmalar( klordioksit,
virüsler) ozon)
Tam çözünmüş Temiz su
anorganik maddeler, çözünmüş Sodyum klorür, ilavesiyle
bozulmayan organik nitratlar,kloraminler oranları
maddeler düşürülür.
Yüzme Havuzlarına Bağlı Ortaya Çıkan
Hastalıklar
Yüzme havuzları ile tifo, paratifo, leptospirozis, dizanteri, göz, kulak,
burun, boğaz enfeksiyonları, deri hastalıkları (mantar, uyuz, impetigo,
granüloma, veneral hastalıklar), poliomyelitis gibi hastalık etkenlerinin
yüzme havuzu suyu ile bulaşabileceği ileri sürülmektedir. Bu nedenle
yüzme havuzu sularının iyi dezenfekte edilmesi zorunludur.

 Yüzme havuzundan alınan konjunktivit, mantar enfeksiyonu gibi


olguların sayıca artması halinde havuzun hijyenik koşullarının bütünüyle
gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Dezenfeksiyon, havuzlarda RSH için önemli düzeyde koruma ve kontrol


sağlamakla birlikte, dezenfeksiyonun sürekliliğinin sağlanamaması, havuz
bakımının iyi yapılamaması, hastalıkların bulaşma riskini artırmaktadır.
Böylesi ortamlarda, klora duyarlı mikrorganizmalar bile yayılabilmektedir.
RSH kontamine olmus havuz, deniz, göl ya da nehir sularının yutulması,
burna çekilmesi ya da direk teması ile bulaşabilir.
YASAL ZORUNLULUKLAR
Yüzme Havuzları İle İlgili Yasal
Düzenlemeler

Denetim, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile 181 sayılı


Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamedeki genel
hükümlerden hareketle sağlık açısından
yapılmaktadır.

Turizm Bakanlığınca yapılan denetim ise Yüzme


Havuzlarının tesis içindeki fiziki nitelikleri ve
turistik özellikleri ile ilgilidir.
İLGİLİ ŞARTNAMELER
STANDARTLAR: YÖNETMELİKLER:

 TS 266  İnsani Tüketim Amaçlı Sular


Yönetmeliği
 TS 11899
 Yüzme Havuzları Denetim
Yönetmeliği

 Plaj ve Havuzlarda Alınacak


Önlemler Yönetmeliği
STANDARTLAR: TS 266

TS 266 NEDİR? AMACI KAPSAMI NEDİR?

İçilebilir Suların,

Fiziksel

Kimyasal

Mikrobiyolojik Özelliklerini Tanımlayan Türk Standartları


Enstitüsünün yayınlamış olduğu standart
STANDARTLAR: TS 266
1. ZEHİRLİ MADDELER
Ölçü - Tavsiye Edilen
Maddenin Adı; En Fazla Miktar;
Birim Miktar;
KURŞUN mg/L - 0,05
KROM mg/L - 0,05
ARSENİK mg/L - 0,05
SELENYUM mg/L - 0,01
SİYANÜR mg/L - 0,01
KADMİYUM mg/L - 0,0005
GÜMÜŞ mg/L - 0,05

2. SAĞLIĞA ZARARLI MADDELER


Ölçü - Tavsiye Edilen En Fazla
Maddenin Adı;
Birim Miktar; Miktar;

FLORÜR mg/L 0,8-1,7- 1,4-2,4

NİTRAT mg/L - 45
STANDARTLAR: TS 266
3.SAĞLIĞA/İÇİLEBİLME ÖZELLİĞİNE ETKİ EDEN MADDELER

Maddenin Adı; Ölçü -Birim Tavsiye Edilen Miktar; En Fazla Miktar;

RENK PtCo 5 50
BULANIKLIK NTU 5 25
BUH. KALINTISI mg/L 500 15 000
KLORÜR mg/L 200 600
SERBEST KLOR mg/L 0,1 0,5
SÜLFAT mg/L 200 400
DEMİR mg/L 0,3 1,0
MANGAN mg/L 0,1 0,5
BAKIR mg/L 1,0 1,5
ÇİNKO mg/L 5 15
KALSİYUM mg/L 75 200
MAGNEZYUM mg/L 50 150
MAGNEZYUM SODYUM SÜLFAT mg/L 100 500
ALKİLBENZE SÜLFANAT mg/L 0,5 1,0
FENOLİK MADDELER mg/L - 0,002
Ph mg/L 7,0-8,5 6,5-9,2
SERTLİK (CaCo3 ) mg/L - 500
STANDARTLAR: TS 266
4. KİRLENMEYİ GÖSTEREN MADDELER

Ölçü Tavsiye
- Edilen En Fazla Miktar;
Maddenin Adı;
Birim Miktar;
KARBON KLOR
mg/L 0,2 0,05
EKSTRAKTI
NİTRİT mg/L - 0,05
AMONYAK mg/L - 0,05

5. RADYOAKTİF MADDELER
Ölçü - Tavsiye Edilen En Fazla
Maddenin Adı; Birim Miktar; Miktar;
ALFA AKTİVİTESİ pCi/L 0,1 2,7
BETA AKTİVİTESİ pCi/L 1 27
STANDARTLAR: TS 266

MİKROBİYOLOJİK TALEPLER

TEMİZ SU HAVUZ SUYU


PARAMETRE BİRİM min max min max.

Koloni teşkil eden birimler (KBE) 1/ml - 20 - 100


(20±2) oC 'de
Koloni teşkil eden birimler (KBE) 1/ml - 20 - 100
(36±1) oC 'de
Escherichia coli (36±1)oC'de 1/ (100ml) - i.e. - i.e.
Pseudomonas aeruginosa 1/ (100ml) - i.e. - i.e.
(36±1)oC'de
Legionella pneumophila 1/ml - - - i.e.
1/ (100ml)
(36±1)oC'de - i.e. - -
STANDARTLAR: TS 266
FİZİKSEL VE KİMYASAL TALEPLER
PARAMETRE BİRİM TEMİZ SU HAVUZ SUYU

min max min max.

Renk (l=436 nm iken spektral absorbsiyon katsayısının belirlenmesi) 1/m - 0.4 - 0.5

Bulanıklık (Bulanıklık birimi FNU )) FNU - 0.2 - 0.5

Netlik - - Havuz dibi net olarak görülmeli

pH Değeri a-Tatlı suda - 6.5 7.6 6.5 7.6

b-Deniz suyunda - 6.5 7.8 6.5 7.8

Amonyum (NH4+) Konsantrasyonu mmol/m3 - 5.5 - 5.5


mg/l - 0.1 - 0.1

Doldurma suyundaki nitrat (NO3-) konsantrasyonu üzerine ilave nitrat mmol/m3 - - - 322
konsantrasyonu mg/l - - - 20

Doldurma suyunun O2 değeri üzerinden Mn VII nin II ye oksitlenebilirliği mg/l - 0 - 0.75


KMnO4 olarak Doldurma suyunun değeri üzerinde KMnO4 kullanımı
mg/l - 0 - 3

Ag/AgCl 3.5 m.KCl elektrot için redox değeri

Tatlı sular için a)6.5 ≤ PH değeri ≤ 7.3 mV - - 750 -

b)7.3 ≤ PH değeri ≤ 7.6 mV - - 770 -

Deniz suları için a)6.5 ≤ PH değeri ≤ 7.3 mV - - 700 -

b)7.3 ≤ PH değeri ≤ 7.8 mV - - 720 -

Klorür miktarı >5000mg/l. Ayni zamanda 0.5mg/l den daha yüksek bromür veya mV - - Sınır değer denenerek belirlenir
iyodür içeren sular için redox gerilimi

Serbest Klor 8),13) a)Genel mg/l 0.3 İhtiyaca 0.3 0.6


göre
b)Sıcak Masaj havuzlarında mg/l 0.7 0.7 1.0

Bağlı Klor mg/l - 0.2 - 0.2

Kloroform olarak trihalojenmetan mg/l - - - 0.020


STANDARTLAR: TS 11899

TS 11899 NEDİR? AMACI KAPSAMI NEDİR?

Yüzme havuzlarında,
• Suyun hazırlanması,
• Teknik yapımı,
• Kontrol,
• Bakım,
• İşletmesi vb. genel kuralları içeren Türk Standartları Enstitüsünün yayınlamış olduğu standart
STANDARTLAR: TS 11899

AMACI KAPSAMI NEDİR?

KAPSAM

Bu Standart Yüzme ve yıkanma havuzu çeşitleri, Tatlı su, deniz


suyu, şifalı su, mineralli su, termal suyu ihtiva eden havuzlar ve
sıcak masaj havuzları sularının hazırlanması, teknik yapım, bakım
ve işletme için genel kuralları kapsar.

AMACI
Bu standardın amacı; Havuz suyu niteliğini, sağlık güvenilirlik ve
estetik açıdan doğru ve sürekli (kesintisiz) olarak sağlayarak insan
sağlığı açısından problemsiz hale getirmektir. Bu amaca, ancak
doğru kapasite ve nitelikte cihaz seçimi, işletme ve kontrol olarak
adlandırılan işlemlerin gerekleri yerine getirilmelidir.
STANDARTLAR: TS 11899
TANIMLAMALAR

• Yüzme havuzu tesisi • Doldurma suyu


• Yüzme Havuzu • Atık su
• Su hazırlığı • Su kirleticileri
• Dezenfeksiyon • Havuz su akışı
• Havuz suyu • Geciktirme
• Filtre edilmiş su • Yöntem kombinasyonları
• Temiz su • Kullanıcı frekansı (n)
• Taşırılan su • Anma yükü (N)
• Taşan su • Su hazırlık metot kombinasyonlarının
• Ham su hazırlama gücü
• Kişi başına düşen su alanı (a) • Hijyen Yardımcı parametreler
• Yüklenebilme faktörü(k) • Sirkülasyon debisi Q
TARİFLER-1

Yüzme havuzu tesisi Yüzme havuzu ve yardımcı tüm


teknik ve inşai yapıların tamamı
Yüzme Havuzu İçinde 1 ya da daha fazla insanın aynı
anda veya zaman aralıklı olarak bulunduğu, sürekli bir
devridaim akışı olan büyük su küvetleridir.
Su hazırlığı Havuz suyunun kullanım amacına ve belirli
gereklere uyması için işlemden geçirilmesidir.
Dezenfeksiyon Mikro organizmaların okside edici
Dezenfeksiyon maddeleri ile yok edilmesidir.
Havuz suyu Havuzun içinde bulunan sudur.
Filtre edilmiş su Filtre edilmiş halde, dezenfeksiyon
malzemesi karışmamış sudur
TARİFLER-2

Temiz su Filtre edilmiş suya Dezenfeksiyon maddesinin


karışımından sonraki hazırlanmış sudur.
Taşırılan su Su yüzeyi hareketliliği (Dalgalanmalar) ile taşma kanalına
akan sudur.
Taşan su Sirkülasyona bağlı olarak havuz üst yüzeyinden denge
deposuna taşan ham sudur.
Ham su Su hazırlama tesisine gönderilen su. (havuzdan dönen
su)
Doldurma suyu İlk dolum veya su ilavesi için kullanılan su.
Atık su Ters yıkama ile filtreden boşaltılan su.
Su kirleticileri Havuz suyuna karışmış olan inorganik, organik
maddeler ve mikroorganizmalar.
TARİFLER-3
Havuz su akışı Suyun giriş ve çıkışı sonucu, havuzda oluşan
karışım ve sevk aşamalarıyla çözünen Dezenfeksiyon maddesinin
dağılımını ve kirliliklerin atılmasına etkiyen, havuz içi genel su
hareketidir
Geciktirme Kirliliklerin havuzdan atılmasının bir şekilde
aksaması.
Yöntem kombinasyonları Havuz su hazırlama aşamalarının
tümü.
Kullanıcı frekansı (n) Saat başına düşen havuzdaki yüzücü
değişimi.
Anma yükü (N) Ölçümlendirme için temel alınan saat başına
kişi sayısı. Yüklenebilirlik faktörü ve temiz su sirkülasyonuna denk
gelir.
TARİFLER-4
Su hazırlık metot kombinasyonlarının hazırlama gücü İstenilen
fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik gereklerin sağlanması
bakımından, ham su ile temiz suyun arasındaki potasyum
permanganat ile yapılan oksitlenebilirlik farkı (ΔOx) karakteristiği.
Hijyen Yardımcı parametreler Serbest Klor, bağlı Klor,
redox Gerilimi, pH değeri. Bromür ve iyodür ihtiva eden sularda:
Klor şeklinde serbest ve bağlı halojenler.
Kişi başına düşen su alanı (a) Bir kişi için hesaplanan su
alanı (Havuz yüzeyi)
Yüklenebilme faktörü(k) Anma yükünün temiz suya oranıdır. .
k=N/Q
Sirkülasyon debisi Q Birim zaman içinde su hazırlık
tesisinden geçen su miktarıdır.
STANDARTLAR: TS 11899
• GENEL KURALLAR
1. SUYUN ÖZELLİKLERİ
2. SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSIYONU İÇİN GEREKLİ OLAN
MALZEMELER
3. SU HAZIRLIĞI METOD KOMBİNASYONLARI VE TEMEL İLİŞKİLER
4. SU ÖZELLİĞİNİN KONTROLÜ
5. HAVUZ TİPLERİ ve SU HAZIRLIK TESİSİ (FİLTRASYON) KAPASİTESİNİN
BULUNMASI.
6. AKIŞ VE DAĞITIM SİSTEMİ
7. HAVUZ SUYUNUN ISITILMASI
8. MAKİNELER, İNŞA ELEMANLARI ve DİĞER DONANIMLAR
9. KOROZYONDAN KORUNMA
10.OTOMASYON
11.HAVUZ İÇİ KAPLAMASI ve HAVUZ TEMİZLİĞİ
12.DENGE (REZERV) DEPOSU HACMİNİN BULUNMASI
13.HAVUZ TEKNİK YAN ODALARIN PLANLAMASI VE YAPILIŞI
14.YÜZME HAVUZLARININ İŞLETİLMESİ
15.HAVUZ YAPIMI VE TESLİMİ İÇİN TALEPLER
STANDARTLAR: TS 11899
GENEL KURALLAR
• Havuza girenlerden ve çevreden gelen mikro organizmalar ve diğer kirlilikler; bir
arıtma işlemine tabi tutulurlar. Kalan kirlilikler ise havuz suyuna katılan oksitleyici
dezenfeksiyon maddelerince yok edilirler.
• Havuz içindeki dezenfeksiyon etkinliğinin kontrolü için, on üssü dört adet kadar
pseudomonas aeruginosa’ nın en geç 30 saniyede yok edileceği esas alınmıştır.
• Dezenfeksiyon malzemeleri konsantrasyonu havuzda yalnızca gereği kadar
olmalıdır.
• Havuza girenler veya diğer kaynaklardan (örneğin toz, vs.) gelen ve suda asılı
(=koloidal) vaziyette bulunan mikro organizmalar ve organik esaslı kirleticiler su
hazırlama (=arıtma) yoluyla sudan uzaklaştırılırlar. Bunun için: Topaklama,
Filtrasyon, Oksidasyon, Absorpsiyon, Dezenfeksiyon işlemlerinin
kombinasyonuna gereksinim vardır.
• Dezenfeksiyon ve su hazırlığı için sadece bu standart da bahsedilen kimyasallar
kullanılabilir. Havuzlarda kullanılan kimyasal malzemelerin ve karışımların
beraberinde tüm önemli bilgileri ve kullanma talimatlarını, güvenlik bilgilerini
içeren Türkçe lisanında hazırlanmış etiketleri olmak zorundadır. Ayrıca işletmeci
tarafından kullanma talimatları ve güvenlik uyarıları uygulama yerinde
bulundurulacaktır.
STANDARTLAR: TS 11899

GENEL KURALLAR
• Su hazırlığı ile sistemden uzaklaştırılamayan maddelerin konsantrasyonu,
su ilavesi ile (Seyreltme) belirlenen sınırlar içinde tutulur.
• Su hazırlığı ve dezenfeksiyonun etkinliği havuz içindeki akışın dolayısıyla
karışımın doğruluğuna bağlıdır. Su akışı, havuz içindeki suyun
parametrelerinin her yerde aynı olmasını (karışımı) düzenlemeli, özellikle
su yüzeyinde gerekli dezenfeksiyon malzemesi konsantrasyonunun
sağlandığı güvence altına alınmalı ve havuzda oluşan kirliliğin en kısa
yoldan sistemden uzaklaşmasını sağlamalıdır.
• Havuz suyu hazırlığı ve gerekleri konusu; havuz çanağı şekli, hidrolik
sistem, su hazırlama metod kombinasyonları, proses kumandası için ölçü
ve ayar sistemleri, hijyeni parametresi olarak serbest klor, bağlı klor ve PH
değeri , redox gerilimi gibi değerlerin birlikte etkimesine bağlıdır. Bu
standarda uygun bir havuz tesisinin gücü; hijyenik taleplerin, anma yükü
değerine kadar güvenli bir şekilde sağlanmasına olanak verir. Mineralli
sularda, suyun özelliği dikkate alınarak ilave önlemler alınmalıdır.
STANDARTLAR: TS 11899

SUYUN ÖZELLİKLERİ

SUYUN
ÖZELLİKLERİ
TS 266

Havuz Doldurma Temiz Su ve Havuz Suyunun


Suyunun Özellikleri Özellikleri

TS 266
Demir Mangan Amonyum Polarak
Mikrobiyolojik
0.1 mg/l 0.05 mg/l 2 mg/l polifosfat
Fiziksel ve Kimyasal
(1,8mmol/m3) (0,9mmol/m3) (110mmol/m3) 0,005 mg/l
Numune alma
(0,16mmol/m3)
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSIYONU İÇİN GEREKLİ OLAN MALZEMELER

Kimyasallar doğru miktarda havuzda bulunmalı


Bu miktarlar kaydedici cihazlarca kaydedilmeli veya işletme
defterinde düzenli olarak yazılmalı.
Bu standartta belirtilmemiş malzemeler yüzme havuzlarında su
hazırlığı için kullanılamaz.
Bu Standard da belirtilmemiş olan dezenfeksiyon maddeleri ile
yardımcı diğer malzemeler, oluşturdukları konsantrasyon, içlerindeki
etkin madde cinsine ve miktarına bağlı olarak;
-Yüzenler ve personel için risk oluşturmuyorsa,
-Su hazırlığı ve Dezenfeksiyonu engellemiyorsa,
-Havuzdaki materyallere olumsuz etki yapmıyorsa,
-TS 266 veya muadili bir standard da kullanımına müsaade ediliyorsa,
bu standardda yer almamasına rağmen, yüzme havuzu su hazırlık
işleminde kullanılabilir.
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSİYON

Topaklama ve Diğer Su Hazırlık Malzemeleri PH Değerini ve Asit Kapasitesini Ayarlayıcı Malzemeler


a) Alüminyum sülfat a) Kostik soda
b) Alüminyumklorür-hexahidrat b) Sodyum karbonat (Soda)
c) Sodyum alüminat c) Sodyum bikarbonat
d) Alüminyumhidroxiklorür d) Sodyumbisülfat
e) Alüminyumhidroxikloridsülfat e) Tuzruhu (asidi)
f) Demir (III)-klorid-Hexahidrat f) Sülfürik asit
g) Demirkloridsulfat g) Karbondioksit
h) Demir (III)-sülfat
I) Ozon
k) Aktif kömür tozu
l) Kizelgur

SUYUN HAZIRLANMASINDA KRİTİK NOKTA: PH DEĞERİ VE ASİT KAPASİTESİ


Asit Kapasitesi Ayarı İçin Kullanılan Malzemeler:
· Sodyum karbonat
· Sodyum bikarbonat

Asit Kapasitesinin Minimum Değeri


· Tüm yüzme havuzları ve hazırlık kombinasyonları için Ks4,3=0.7Mol/m3
· Tüm Sıcak masaj havuzlarında ve hazırlık kombinasyonları için Ks4,3=0.3Mol/m3
STANDARTLAR: TS 11899
SUYUN HAZIRLIK KOMBİNASYONLARI

SU HAZIRLIK
KOMBİNASYONLARI

2.Su hazırlık kombinasyonu


1.Su hazırlık kombinasyonu
Topaklama, Filtrasyon, Ozonlama,
Absorpsiyon, Topaklama, Filtrasyon, Klorlama
Absorpsiyon Filtrasyonu, Klorlama

·Absorpsiyon+topaklama+filtrasyon (Absorpsiyon gerek · Topaklama+filtrasyon


duyulduğunda yapılır) · Ozonlama+oksidasyon
· Dezenfeksiyon+oksidasyon · Aktif kömürlü Absorpsiyon filtrasyonu
· pH değeri ve asit kapasitesi ayarı · Dezenfeksiyon+oksidasyon
· Seyreltme (Temiz su ilavesi)+yeni dolum zamanı · pH değeri ve asit kapasitesi ayarı
· Havuz temizliği (Dip ve taban temizliği) şeklindedir. · Seyreltme (Temiz su ilavesi)+yeni dolum zamanı
· Havuz temizliği (Dip ve taban temizliği) şeklindedir
STANDARTLAR: TS 11899

SUYUN HAZIRLANMASI ve DEZENFEKSİYON

TOPAKLAMA (FLOK) MALZEMESİ BİRİM TEMİZ SU HAM SU


min max. min max
PH DEĞERLERİ
Alüminyum sülfat - - - 6.5 7.2
Alüminyumklorür -Hexahidrat - - - 6.5 7.2
Sodyumalüminat - - - 6.5 7.2
Alüminyum hidroxiklorür, Alüminyum - - - 6.5 7.4
hidroxikloridsülfat
Demir III-klorür Hexahidrat - - - 6.5 7.8
Demirkloridsülfat çözeltisi - - - 6.5 7.8
Demir III-sülfat - - - 6.5 7.8
KALAN MİKTAR
Alüminyum mg/l - 0.050 - -
Demir mg/l - 0.020 - -
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR.
Aktif Kömür Tozlu Absorpsiyon ve Topaklama
•Ham suyun filtre edilmesinin ön hazırlığının yapıldığı aşamadır.

Aktif Kömür Tozlu Absorpsiyon


•Uygun Dozaj: Tüm Yüzme havuzlarında dozaj 1g/m3 den 3g/m3 arasında olmalıdır Dozaj tesislerinin
kapasitesi min. 3g/m3’ü karşılayacak boyutta olmalıdır..
•Dezenfeksiyon: Dozaj yapılırken mikroplanmamasına dikkat edilir
•Devir-Daim: Daima devir-daim edilmesi gerekir.
•pH: Aktif kömür tozu çözeltisinin pH sı daima 2 den fazla olmalıdır.
•Aktif Kömür Tozu Ölçüleri: Taneciklerin büyüklüğünün; yeterli derecede süzme (Absorpsiyon) kapasitesi de
emniyete alınarak; 1mm’yi geçmemesine ayrıca dikkat edilir

HÜCRE BÜYÜKLÜĞÜ ve SÜZME


TANECİK BÜYÜKLÜĞÜ mm ORANI %
>0,071 <25
<0,045 >50

Topaklama (Flokulasyon)
• Havuz Suyu demir(lll), alüminyum tuzları ile aşılanarak koloidal kirliliğin stabilitesinin bozulması, topaklanması ve ortho
fosfat olarak çökeltilmesi ile filtrede yakalanabilmesini sağlayan işlem topaklamadır (Flokulasyon).
• Topaklayıcının kullanımı için cinsine göre olması gereken PH aralığına dikkat edilmelidir.
• Asit kapasitesi sürekli olarak 0.7 mol/m3'den büyük olmalıdır.
• Doldurma suyunda hidroksil çökeltmesini sağlayacak yeteri miktarda hidrojen karbonat iyonları yoksa, sodyum
karbonat veya sodyum bikarbonat ilavesi gerekir. Asit kapasitesi ve pH değeri topaklama işlemi için uygun olan suda
flokulasyon, bir dozaj tesisi yardımı ile sürekli ve sabit olarak yapılır.
• Hijyenik parametreler havuzda Ham suya minimum flokulant aşılanması
· Alüminyum tuzları için 0.05g/m3
· Demir tuzları için 0.1g/m3 olmalıdır.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR

1. FİLTRE

A. Tek Tabakalı Filtreler veya TS 737 Su Filtresi

Birim Açık Filtreler Kapalı Filtreler


Tanecik Grubu mm 0.71'den 1.25'e kadar veya
Tabaka Yüksekliği1) m ≥0.9 ≥ 1.2
Bırakılacak boşluk m Filtre materyal yüksekliğinin %25'i + 0.2 m'den fazla
Filtre Hızı 1) m/h
a)Tatlı sular için ≤12 ≤ 30
b)deniz ve tuzu>2000 mg/l olan sular için ≤ 12 ≤ 20

1)Mineralli sular için Filtre hızı ve Tabaka yüksekliği denenerek bulunur. Denemelerde ÇİZELGE değerleri başlangıç için
referans alınır.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR

B. Çok Tabakalı Filtreler

Birim Açık Filtreler Kapalı Filtreler


Aktif kömür tozu dozajının yapıldığı
durumlarda mm c) 0.71'den 1.25'e kadar
Tanecik grubu mm d) »0.6’dan 1.6’ya kadar
Kombinasyon
Kum/Antrasit c/e

Aktif kömür tozu dozajının olmadığı mm a) 0.4 'den 0.8 'e kadar
durumlarda mm b) 0.63'den 1.0 'e kadar
Tanecik Grubu c) 0.71'den 1.25'e kadar
d) »0.6’dan 1.6’ya kadar
e) » 1.4’den 2.5’e kadar
Kombinasyon
Kum/Antrasit mm a/d; b/d; c/e
Kum/bims a/d; b/e; c/e
Kum/Kok kömürü a/d; b/e; c/e
Kum/Zift veya petrol koku b/d; c/e
Tabaka yüksekliği m ≥ 0.6
Kum tabakası yüksekliği ≥ 0.4 ≥ 0.6
Antrasit yüksekliği Filtre toplam materyal ≥ 0.6
Bırakılacak boşluk yüksekliğinin % 25'i + 0.2 Filtre toplam materyal yüksekliğinin %
m'den fazla 25'i + 0.2 m'den fazla
Filtre hızı1) m/h
a)Tatlı sular için ≤ 15 ≤ 50
b)Deniz ve tuzu>2000 mg/l olan sular ≤ 15 ≤ 20
için
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR

C. Absorpsiyon Filtrasyonu

Bilinen büyüklükler Birim Kapalı hızlı filtreler


Tanecik gurubu a mm 0.5-0.6
b 0.6-1.0
c 0.7-1.25
d 1.6-2.5
Kombinasyon:
Alt tabaka kum b/a
Üst tabaka Aktif kömür tozu c/d
Tabaka yüksekliği1)
Alt filtre materyali m >0.4
Üst filtre materyali tabakası2) m >0.7

Kazan üst boşluğu m Toplam filtre materyal tabakası


yüksekliğinin %30’u + 0.3m.
Filtre hızı m/h ≤ 50
1) Filtre hızı hiçbir koşulda 50m/h’i aşamaz ve bu tabaka yükseklikleri £50m/h hız için geçerlidir. Düşük
filtre hızları için 1m3akış için gerekli aktif karbon miktarı 14 litre ve en düşük tabaka yüksekliği 35 cm. en az
değerler olarak kabul edilmelidir.
2) Aktif kömür tozu için sarsılma yoğunluğu >450g/l, klor için yarılama uzunluğu <10cm.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR

Filtre Kazanları İçin Zorunlu İlaveler:

En az 3 Atü de test edilmiş filtre kazanları aşağıdaki donanımlara da sahip olmalıdır.


Adam delikleri
Seyir camları
Manometreler
Numune muslukları
Ters yıkama şeffaf kontrol borusu.
Debi metre
Havalandırma
Filtre bilgi etiketi
Filtre materyalleri; filtre tesisinin esas elemanları olup, kazan ölçüleri ve ÇİZELGE 4-5-6 ya göre
hazırlanmış uygun evsaf ve kalitedeki materyallerin imalatçı tarafında teslimi zorunludur.
STANDARTLAR: TS 11899
FİLTRE TESİSİ, ABSORBSİYON VE TOPAKLAMA İÇİN GEREKEN TEKNİK ŞARTLAR
FİLTRELERDE
TERS YIKAMA

TEK TABAKALI ÇOK KATLI AKTİF KÖMÜRLÜ


FİLTRELERDE FİLTRELERDE FİLTRELERDE

HAVA+SU YIKAMASI SU YIKAMASI SU YIKAMASI SU YIKAMASI

TERS YIKAMA İŞLEMİNİN BAŞARISININ KONTROLÜ

TEK VE KATMANLI FİLTRELER İÇİN ABSORPSİYON FİLTRASYONU İÇİN


Birim Filtre edilmiş
Parametre sudaki değer Parametre Birim Filtre edilmiş
suda
Bulanıklık FNU1) 0.20
Bağlı klor mg/l <0.1
Ortho - fosfat fosfat mg/l 0.005
olarak
Ozon mg/l 0.050
Demir2) mg/l 0.020
Alüminyum2) mg/l 0.050
STANDARTLAR: TS 11899

DEZENFEKSİYON

Dezenfeksiyon Maddeleri
a) Klor gazı (Basınçlı kaplarda, gerekli güvenlik tedbirleri alınmış ve mekan bol havalandırılmış vaziyette)
b) Sodyum hipoklorit (Sıvı)
c) Kalsiyum hipoklorit (Granül veya tablet halinde) en az %65 Ca(ClO)2 ve %5-10 konsantrasyonlu çözelti
d) Kullanım yerinde NaCl elektrolizi ile sodyum hipoklorit
e) Kullanım yerinde NaCl elektrolizi ile klor gazı

KLOR DOZAJI VE KLOR TESİSİNİN KAPASİTESİ


Kapalı havuzlar için: 2 gr Cl2/ 1 m3 temiz su
Açık havuzlar için : 10 gr Cl2/ 1 m3 temiz su
STANDARTLAR: TS 11899
HAVUZ TİPLERİ VE SU HAZIRLIK TESİSİ (FİLTRASYON) KAPASİTESİNİN BULUNMASI

HAVUZ TİPLERİ DERİNLİK/ALAN SICAKLIK


Atlama Havuzları az 3,40 m 26-28 oC
Derin Havuzlar (Yüzme bilenler için) 1.35 den fazla 26-28 oC
Derinliği Değişen Havuzlar tamamen veya kısmen ihtiyaca en çok 32 oC
göre değiştirilebilir
Dalga Havuzları Su derinliği suyun boşaltılıp 26-28 oC
doldurulması ve fark hacminin
depolanması ile değiştirilir
Sığ Havuzlar (Yüzme bilmeyenler için) 0.6 m ile 1.35 m arasında olmalıdır 26-28 oC
Su Atraksiyonları Olan 26-28 oC
Havuzlar
Su Kaydırağı Havuzları 1.0 m ve en az su alanı 4.0 x 6.0 m 26-28 oC
olmalıdır
Çocuk Havuzları en çok 0.5 m 26-32 oC
Ayak Yıkama Havuzları 0.10 m ile 0.15 m arasında en çok 32 oC
Küçük Havuzlar alanları en çok 96 m2 en çok 32 oC
Sıcak Masaj Havuzları Müstakil ve kombine çeşitlerine 32-36 oC
göre farklılık gösterir
Terapi Havuzları en çok 1.35 yaklaşık 35oC
Hareket Havuzları en fazla 1.35m en çok 32 oC
Soğuk Su Havuzları (Şok havuzları) 1.10 ile 1.35m arasında 15oC yi aşmamalıdır
STANDARTLAR: TS 11899

ANMA YÜKÜ VE SİRKÜLASYON DEBİSİ

Bir havuzun anma yükü, tasarımda temel alınan havuzun bir çalışma saatinde havuzu kullanan kişi sayısıdır.
Havuzun su yüzeyi alanı, kullanıcı frekansı ve kişi başına düşen su yüzeyinden çıkar.

N=A× n / a
N: Anma yükü, 1/h
A: Havuzun su alanı, m2
n: Kullanıcı frekansı, 1 / h
a: Kişi başına düşen su yüzeyi, m2
Q: Sirkülasyon debisi, m3/h
k: Yüklenebilme faktörü 1 / m3
P: Oturma yeri sayısı; 1 oturma yeri 0.4 m3 lük havuz hacmine denk gelir.
L: Beher su atraksiyonu
STANDARTLAR: TS 11899
ANMA YÜKÜ VE SİRKÜLASYON DEBİSİ
Havuz Tipi Su derinliği Kişi başına düşen su Anma yükü N Su hazırlık tesisi debisi
(m) yüzeyi (1/h) Q (m3/h)
a (m2)
Atlama havuzu 3.40 4.5 0.222 .A 0.222 A/k
Derin havuzlar >1.35 4.5 0.222 A 0.222 A/k
Derinliği değişen1) havuzlar 0.30-1.80 2.7 0.37 A 0.37 A/k
Dalga havuzu2) ³0.60 £1.35m için 4.5 0.37 A 0.37 A/k
>1.35m için 2.7 0.222 .A 0.222 A/k
Sığ havuzlar 0.6 - 1.35 2.7 0.37 A 0.37 A/k
Su atraksiyonu olan havuzlar 0.6 - 1.35 2.7 0.37 A 0.37 A/k + 6 L
Kaydırak havuzları 1.0 - 1.35 - - Her kaydırak için (0.37 A /k)
+ 35, en az 60
Çocuk havuzları £ 0.5 2 0.5A A
Ayak yıkama havuzu 0.10 - 0.15 - - V
Küçük havuz £ 1.35 12.0 0.083 A 0.25 V
Masaj havuzları (Müstakil) £ 1.0 1 oturma yeri 3P 10 V
Masaj havuzları (kombine £ 1.0 - 10 k × V 10 V
kullanım)
Terapi havuzları £ 1.35 4 k×V V
Hareket havuzları £ 1.35 4 k×V V
Soğuk su (Şok) havuzları 1.10 - 1.5 - - V
STANDARTLAR: TS 11899
DİĞER PARAMETRELER

HAVUZ SUYUNUN ISITILMASI

Havuz çeşidi Max. su sıcaklığı


Derin, sığ, Atlama, Dalga,Atraksiyon,Kaydırak havuzları 26-28
Çocuk havuzları 26-32
Terapi havuzları 35
Masaj havuzları 32-36
Soğuk su (Şok) havuzları 15

AKIŞ VE DAĞITIM SİSTEMİ


Dikkat edilmesi gereken noktalar:
*Beslemelerin dizaynı
*Boru içersinde su geçiş hızları
Taşma ana arterlerde eğime göre alınması gereken boru hızları
Eğim %1 %1.5 %3
Maksimum hız m/s 0.55 0.75 1.0

*Havuz kenar detay tesisi: kot farkı sınırı ve taşma sistemleri


STANDARTLAR: TS 11899
YÜZME HAVUZLARININ İŞLETİLMESİ

* TEMİZLİK

* SİSTEM PARÇALARI VE CİHAZLARIN KONTROLÜ

* FİLTRE TEMİZLİĞİ

* TEMİZ SU İLAVESİ

* KONTROL VE KORUMA

* OTOMASYON

* İŞLETMENİN KAPATILIP TEKRAR İŞLETMEYE AÇILMASI

* TESİSTE GÜVENLİK

* HAVUZ İŞLETMELERİNDE ÖZEL DURUMLAR


Belirleme zamanı; Çalışma
Nr. İşletme Verisi Birim zamanının,
Başı Ortası Sonu
1 Günde Havuzu Kullanan Kişi Sayısı 1 / gün +
2 Günlük Doldurma Suyu Ekleme miktarı m3/gün +
3 Her havuz için sirkülasyon debisi m3/h + - -
4 Sirkülasyon pompalarının çalışma süresi h/gün - - +
5 Her havuzun su sıcaklıkları oC + - +
6 Filtre ters yıkamasının zamanı h, dak.
7 Ters yıkamadan sonraki fark basıncı bar
8 Su kimyasalları çeşit ve harcanımı
a) Dezenfeksiyon maddesi kg/gün
b) Yöntem kombinasyonunun gerektirdiği diğer malzemeler kg/gün
9 Her havuzun pH değeri - + - +
10 Her havuzdaki serbest klor mg/l + + +
11 Her havuzdaki bağlı klor mg/l + + +
12 Ham suyun asit kapasitesi KS 4.3 mmol/l haftada 1
13 Her havuzun redox gerilimi mV + + +
14 Temizleme a) Yüzme havuzu - taban günlük
- yan duvar haftalık
b) Çocuk havuzu günlük
c) Masaj havuzu haftalık
d) Ayak basma havuzu günlük
e) Soğuk su (Şok) havuzu günlük, haftalık
g) Taşma kanalı haftalık
h) Rezerv depo 6 ayda bir
15 Arızalar (Zamanı / Çeşidi / Alınan Önlemler) h, dak.
Serbest klor, bağlı klor, pH değeri ve redox gerilimini
sürekli ölçen ölçü cihazları günde bir defa kontrol ölçümü ile
karşılaştırılır.

Serbest ve bağlı klorun foto metrik ölçümünde aynı kaplar


kullanılmalıdır.

Not: Havuzun yapımı ve kullanımı ile ilgili özel koşullar


gereği, yapımcının öngördüğü ilave periyodik kontroller
işletme defterine eklenebilir.
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği

YÖNETMELİKLER:

 İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği

 Yüzme Havuzları Denetim Yönetmeliği

 Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği


YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER:

 İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : B.10.0.TSH.0.10.00.04/121.99 15.05.2008/15653
Konu: Yüzme havuzlarının denetimi hk.
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
Amaç:

İnsani tüketim amaçlı suların teknik ve hijyenik şartlara uygunluğu ile


suların kalite standartlarının sağlanması, kaynak suları ve içme sularının
istihsali, ambalajlanması, etiketlenmesi, satışı, denetlenmesi ile ilgili usul ve
esasları düzenlemektir.

Kapsam:

Kaynak suları, içme suları ve içme-kullanma suları ile ilgili hükümleri kapsar.
Ancak, doğal mineralli sular, kaplıca ve içmece suları ile tıbbi amaçlı suları
kapsamaz.
YÖNETMELİKLER
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği
Yönetmelik Hükümleri:

a) Yetkili mercilerce suyun kalitesinin doğrudan ya da dolaylı olarak tüketici


sağlığını etkilemediğinin tespit edildiği durumlarda kullanılan sulara,
b) Günlük ortalama 10 m3 den az su sağlayan veya 50 den az kişi tarafından
kullanılabilecek müstakil su kaynağından temin edilen suya, bu suyun ticari ya
da kamusal faaliyet için temin edilmesi hali hariç, uygulanmaz. Bu maddenin
(b) bendinde belirtilen istisnai hallerde, suyun herhangi bir şekilde kirlenmesi
sonucunda veya suyun niteliği nedeniyle oluşabilecek olumsuz etkiler
hakkında tüketici nüfus haberdar edilerek insan sağlığının korunmasını
sağlayacak tavsiyelerde bulunulur ve gerekli önlemler alınır.
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
YÖNETMELİKLER:

 YÜZME HAVUZLARININ TABİ OLACAĞI SAĞLIK ESASLARI VE ŞARTLARI


HAKKINDA YÖNETMELİK

T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : 27866 Tarih : 06.03.2011
Konu: Yüzme havuzlarının denetimi hk.
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 1: KİMYASAL ÖZELLİKLER
Sınır Değerler
Parametre Analiz Aralığı Birim
En az En çok
pH 6,5 7,8
Amonyum 0,5
Nitrit 0,5
Nitrat 50
Siyanürik asit1 100
Bakır 1
Alüminyum 0,2
Ayda bir defa mg/L
Toplam alkalinite (CaCO3) 30 180
Hidrojen Peroksid2 40 80
Bağlı klor3 0,2
Kapalı yüzme havuzu suyu serbest
1 1,5
klor3
Açık yüzme havuzu suyu serbest klor3 1 3
Serbest klor4 0.3 0,6
1. Suyun dezenfeksiyonunda stabilizatörlü klor bileşiklerinin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
2. Suyun dezenfeksiyonunda hidrojen peroksitin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
3. Suyun dezenfeksiyonunda klor ve klorlu bileşiklerin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
4.Suyun dezenfeksiyonu için ozon, UV, klordioksit ve diğer dezenfeksiyon sistemlerinin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
NOT: Serbest klor ölçümleri havuz mahallinde yapılır.
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 2: FİZİKSEL ÖZELLİKLER

Parametre Analiz Aralığı İstenen Değer


Renk Ayda bir defa Pt/Co olarak 10 birim
Bulanıklık Ayda bir defa SiO2 veya Jakson birimi olarak 5 birim
Ayda bir defa En az En çok
Sıcaklık Kapalı 26 oC 28 oC
Açık 26 oC 38 oC
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 3: MİKROBİYOLOJİK ÖZELLİKLER

Parametre Önerilen Metot1 Analiz Sıklığı2 Sınır Değerlerler

37 °C’ de, 24 saatte en fazla 200 CFU3 /ml


Toplam koloni (jerm) sayısı TS EN ISO 6222
olacaktır.

Toplam koliform bakteri TS EN ISO 9308-1 0/100 ml


Ayda bir defa
E. coli TS EN ISO 9308-1 0/100 ml

Pseudomonas aeruginosa TS EN ISO 16266 0/100 ml

1. Laboratuvarlar önerilen metot dışında, referanslarını göstermek şartı ile başka bir metodu da kullanabilir.
2. Yüzme havuzu kullanımının yoğun olduğu dönemlerde analiz sıklığı ayda iki defa olmalıdır.
3. CFU Colony Forming Unit (koloni oluşturan birim).
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzlarının Denetimi Yönetmeliği
EK 4: İŞLETMECİ TARAFINDAN YAPILACAK ANALİZLER
Sınır Değerler
Parametre Analiz Aralığı Birim
En az En çok
Kapalı Yüzme
26 28
Havuzu
Sıcaklık oC

Açık Yüzme Havuzu 26 38


Tatlı ve
pH 6,5 7,8
Deniz suyu
Havuz suyu kullanımından önce ve
Açık ve kapalı yüzme
Hidrojen Peroksid2 izleyen 4’er saatlik aralıklarla olmak mg/L 40 80
havuzları
üzere günde en az 3 defa

Kapalı yüzme havuzu mg/L 1 1,5


Serbest klor3
Açık yüzme havuzu mg/L 1 3

Açık ve kapalı yüzme


Serbest klor4 mg/L 0.3 0.6
havuzları
Siyanürik asit1 Her gün mg/L -- 100
Toplam alkalinite (CaCO3) Haftada bir defa mg/L 30 180
Renk Her gün Pt/Co olarak 10 birim
Bulanıklık Her gün
SiO2 veya Jakson birimi olarak 5 birim

1. Suyun dezenfeksiyonunda stabilizatörlü klor bileşiklerinin kullanıldığı havuzlarda bakılır.


2. Suyun dezenfeksiyonunda hidrojen peroksitin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
3. Suyun dezenfeksiyonunda klor ve klorlu bileşiklerin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
4.Suyun dezenfeksiyonu için ozon, UV, klordioksit ve diğer dezenfeksiyon sistemlerinin kullanıldığı havuzlarda bakılır.
NOT: Serbest klor ölçümleri havuz mahallinde yapılır.
YÖNETMELİKLER
Yüzme Havuzları Denetim Yönetmeliği

YÖNETMELİKLER:

 Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği

T. C
TURİZM BAKANLIĞI İŞLETMELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Konu: Plaj ve havuzlarda alınacak önlemler

İLGİ: 17.08.1993 tarih ve 56.2512-10007-20471 sayılı Genelge.


YÖNETMELİKLER
Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği
1- Yüzme havuzu çevresi ve güneşlenme alanlarında kaymayı önleyici zemin kaplama
malzemesi kullanılacaktır.
2- Yüzme havuzu içerisinde ve çevresinde köşeler ovalleştirilecek ve emniyet
basamakları yapılacaktır.Havuzun en sığ yerinde ve derinliğinin değiştiği her kademede
derinlik belirtilecektir.
3- Yüzme havuzlarında küçük çocuklar için 0.35 m. derinliğinde ayrı bir oyun havuzu
gerçekleştirilecektir.
4- Yüzme havuzu ve suyunun devamlı temizliğini sağlayan mekanik ve kimyasal
arıtma tesisi yapılacak ve havuz suyunun boşaltma sisteminde gerekli güvenlik tedbirleri
devamlı olarak alınacaktır.Havuzun tahliyesi sırasında ve havuzda suyun normal seviye
altında bulunması veya hiç su olmaması durumunda,havuzun kullanılmaması için havuz
etrafında girişi önleyici tedbirler alınacak, gerekli hallerde kolay görülebilir, dikkat çekici
renkli şeritlerle havuza girişin engellenmesi sağlanacak ve en az üç dilde uyarıcı levhalar
konulacaktır.
5- Yüzme ve süs havuzlarının çevresi geceleri aydınlatılacak ve güvenlik altına
alınacaktır. Yüzme havuzunun aydınlatılmasında zayıf akımlı enerji kullanılacaktır.
6- Yüzme havuzları, süs havuzlan ve su parklarına ait tesisat ve donanımın periyodik
bakımları yetkili kişi ve firmalara veya tesiste görevli ehliyetli bir teknisyene yaptırılacak,
buna ilişkin belgeler işletmede hazır bulundurulacaktır
YÖNETMELİKLER
Plaj ve Havuzlarda Alınacak Önlemler Yönetmeliği

7- Plaj ile tesis arasından yol geçmesi halinde alt-üst geçit yapılacak veya
uyarıcı levhalar konularak diğer tedbirler de alınacaktır.
8- Plaj ve yüzme havuzlarının kullanıldığı saatlerde düzeni ve can
güvenliğini sağlayan sürekli görevli bulundurulacaktır.
9- Plajlarda tahdit şamandıralan, cankurtaran simidi ile motoru ve
gözetleme kulesi bulundurulacak. tehlike anında uyarıcı bayrak çekilecektir.
10- Yüzme havuzu bulunan tesislerde anında müdahale yapılabilmesinin
temini amacıyla ilk yardım odası ve sertifikalı sağlık personeli
bulundurulacaktır.
11- Yüzme havuzlarına ve denize velilerinin refakatinde olmayan çocukların
girmesi engellenecek ve bu konuda en az üç dilde uyarıcı levhalar konulacaktır.
12- Isıtmalı kapalı yüzme havuzu ile termal havuzlarda su sıcaklığı uygun
yerlerde belirtilecektir.
13- Havuz, ve plajlar ile çevrelerinin düzenlenmesinde. Turizm Yatırım ve
işletmelerinin Nitelikleri Yönetmeliğinde yer alan tüm teknik özelliklere
uyulacaktır.

You might also like