Trang bia

BÀI GIẢNG MS WORD: 10/25/2021

Mục lục
I. Bonsai là gì?...........................................................................................................
1. Lịch sử Bonsai:.................................................................................................
2. Nét đẹp độ c đáo trong thú chơi Bonsai:...........................................................
II. Trồng Bonsai.........................................................................................................
1. Tạ o giố ng bằ ng gieo hạ t....................................................................................
2. Tạ o bonsai bằ ng giâm cành...............................................................................
3. Chiết cành..........................................................................................................
III. Tạo dáng cho bonsai............................................................................................
1. Mộ t số phương pháp tạ o dáng..........................................................................
a. Cách làm cho gốc cây lộ ra............................................................................
b. Phương pháp đổi chậu...................................................................................
c. Phương pháp bóc vỏ......................................................................................
d. Tạo ra vết chai...............................................................................................
IV. Một số kiểu dáng Bonsai.....................................................................................
1. Kiểu thân thẳ ng.................................................................................................
2. Kiểu thân nghiêng.............................................................................................
3. Kiểu song thụ ....................................................................................................
4. Kiểu quá kiều....................................................................................................
5. Kiểu tùng lâm....................................................................................................

Trang 2
 BÀI GIẢNG MS WORD: 10/25/2021

I. Bonsai là gì?
Nếu dịch sát nghĩa thì Bonsai chỉ có nghĩa là cây trồng trong cái khay. Chữ
Bonsai mới chỉ xuất hiện trong ngôn ngữ xứ Phù Tang từ vài thế kỷ nay.
Bonsai có nghĩa là cây cổ thụ làm nhỏ lại, bắt chước theo thiên nhiên, chứ
không có nghĩa là làm cây lùn đi hay do sự lùn di truyền.
Bonsai ngày xưa được coi như thú tiêu khiển của các nhà giàu có. Ngày nay,
bonsai được nhìn nhận là một nghệ thuật, một thú vui nhàn nhã cho đại
chúng, nhất là ở các đo thị lớn, ít gần gũi với thiên nhiên.

1. Lịch sử Bonsai:
Nghệ thuật trồng tỉa và tạo hình các cây kiểng và cổ thụ làm nhỏ lại đã có ở
Trung Hoa ít nhất từ thế kỷ thứ 7. Một vị thiền sư Nhật đã du nhập vào Nhật
Bản vào thời đại Kamakura (1192-1333). Mãi đến thời đại Edo(1615- 1867),
nghệ thuật trồng bonsai mới trở nên phổ thông, được nhiều người yêu
chuộng và phát triển mạnh mẽ cho tới ngày nay.

2. Nét đẹp độ c đáo trong thú chơi Bonsai

Cái đẹp của bonsai mang nặng tính trừu tượng và không phải ai cũng thấu
hiểu. Cùng một cây thôi nhưng có thể mỗi người thấy nó đẹp một kiểu theo
quan điểm riêng của họ. Có những cây mới nhìn đã thấy đẹp ngay, cũng có
những cây nhìn cả tháng trời mới thấy được vẻ đẹp của nó.

II. Trồng Bonsai

Chúng tôi sẽ giới thiệu với các bạn một phương pháp vẫn thường sử dụng để
tạo giống Bonsai.

1. Tạ o giố ng bằ ng gieo hạ t
Được gieo trong khay ươm trong nhà kính. chúng ta cần dùng các loại khay
ươm có nhiều lỗ thoát nước, duới đáy có một lớp cát để thoát nước, gieo hạt
giống vào và phủ lên một lớp phân hữu cơ dày khoảng 5-7cm.

Trang 3
 BÀI GIẢNG MS WORD: 10/25/2021

2. Tạ o bonsai bằ ng giâm cành

Cắt vừa đúng ở dưới mắc lá như hình dưới, chiều dài chối cây vào khoảng 5-
7cm, ngắt bỏ những lá ở phần gốc. Nhúng chất cành vào chất tạo rễ và cắm
nhẹ vào lớp phân hữu cơ giâm cành. Đặt cành giâm vào chỗ có hơi sương và
nắng sáng. Khi các đọt bắt đầu ra lá non và rễ bạn nhẹ nhàng bứng chúng và
trồng váo các chậu đã chuẩn bị sẵn.

3. Chiết cành
Cách làm cũng giống như giâm từ cây non, nhưng chúng ta cắt dài hơn từ 7-
10cm và cắt ở mắc cây. Loại bỏ các lá ở phần gốc, nhúng vào hocmon tạo rễ
và chuyển đến các chậu khi cây đã có lá non và rễ.
Cách chiết cành hiệu quả nhất là lột một đoạn cành và vùi chúng xuống đất.
Cách thứ hai là chiết từ một cành có nhiều chồi. Cách này khi thành công sẽ
tạo được mảng cây có nhiều gốc cao thấp khác nhau.
Một cách khác nữa là chiết cành trên cây. Chúng ta lột vỏ một đoạn cây vừa
ý, dùng rêu ẩm bó xung quanh, cho chất tạo rễ vào và bó lại. Khi cành đâm
rễ chúng ta có thể cắt để trồng vào chậu.

III. Tạo dáng cho bonsai

Cái tinh tuý của nghệ thuật bonsai là ở chỗ có thể dùng những kĩ thuật đặc
sắc để tạo ra một cây cảnh mang dấp cổ thụ cả trăm năm cho nên ngoài vấn
đề am hiểu sâu sắc về nghệ thuật tạo hình cho cây mà nghệ nhân cũng phải
là những nghệ sĩ biết cách thổi hồn vào cây sao cho người thưởng ngoạn
cảm thấy trong chốc lát khi ngắm nhìn bỗng quên đi đây là một cây cảnh mà
chỉ thấy hiện lên một thiên nhiên kỳ vĩ, hài hoà, huyền ảo.

1. Mộ t số phương pháp tạ o dáng

a. Cách làm cho gốc cây lộ ra
Phương pháp bỏ dần các lớp đất, đây là cách mà các nghệ nhân thường sử
dụng. Ban đầu người ta thường trồng cây trong một chậu sâu, đáy chậu bón
phân còn phía bên trên cho cát vào. Trong quá trình phát triển rễ gốc cây sẽ
đâm phía có phân. Cứ cách một thời gian người ta lại lấy bớt một phần cát
bên trên làm gốc cây lộ dần ra, đến khi bỏ hết lớp cát thì dừng lại, khi cây

Trang 4
 BÀI GIẢNG MS WORD: 10/25/2021

đạt đến độ thích hợp (gốc đã lộ ra theo ý người chọn) thì chuyển qua chậu
cạn.
Một cách khác cũng được các nhà vườn thực hiện đó là xếp nhiếu tầng gạch
xung quanh một mảnh đất, đổ đầy đá và trong đó trồng một lúc nhiều cây
cảnh.
b. Phương pháp đổi chậu
Phương pháp này thực hiện cũng khá đơn giản. Mỗi lần đổi chậu người ta lại
nâng rễ cây lên một ít và tuý theo sự bào mòn của nước tưới hoặc do mưa,
nghệ nhân dùng dụng cụ moi bỏ dàn các lớp đát bám vào rễ để rễ lộ ra bêbn
ngoài. Khi thay đổi chậu thì đưa các rễ cố định theo ý muốn.
c. Phương pháp bóc vỏ
Cách này người ta dùng các miếng kim loại hoặc sành bao quanh gốc làm
cho lớp vỏ ngoài của rễ một thời gian bị tróc dần ra.
d. Tạo ra vết chai
Trong tạo dáng bonsai, một vết chai được tạo đúng kĩ thuật sẽ tăng thêm tính
thẩnm mỹ cho cây cảnh của bạn. Khi chúng ta cắt một cành dạng chữ V, vết
chai có thể hình thành. Sau khi vỏ cây bị gọt, cần phết lên vết thương một
lớp keo có tính diệt nấm. Kĩ thuật này chỉ nên áp dụng từ 3 đến 4 lần trong
thời gian 5 năm và trên một cây chỉ nên tạo một vết chai mà thôi.

IV. Một số kiểu dáng Bonsai

1. Kiểu thân thẳ ng
Đây là kiểu thân cây phát triển thẳng đứng, cành lá phân ra có tầng lớp rõ
ràng, tạo ra một dáng vươn thẳng đầy uy nghiêm, vững chãi

2. Kiểu thân nghiêng

Đây là kiểu thân cây nghiêng qua một bên, tán lá lại phaáttriển theo chiều
ngược laị như thường thấy trong các tranh sơn thuỷ. Thế cây này tạo được
dáng uyển chuyển, mềm mại.

3. Kiểu song thụ

Kiểu này trong một chậu có 2 cây hoặc chung một gốc nhưng có 2 thân. Nếu
2 cây to nhỏ khác nhau thì gọi là kiểu phụ tử, tỷ muội hoặc công tôn.

Trang 5
 BÀI GIẢNG MS WORD: 10/25/2021

4. Kiểu quá kiều

Kiểu này phải có từ 2 cây trở lên trong chậu, bộ rễ trong cây sẽ xoắn lại, nố
liền vào với nhau như một chiếc cầu.

5. Kiểu tùng lâm

Đây là một tiểu cảnh gồm nhiều cây hợp lại trong bồn cảnh, tạo thế như
rừng cây rậm rạp.

Trang 6