Inleiding Oud Testament III

Besnijdenis
door

Gillian Storme
Inhoudstafel

1. Algemeen
2. Binnen het jodendom
2.1 Tegenwoordig
2.2 Historie
3. Traditioneel
3.1 Hygiënisch
3.2 Kloof
4. Beeldspraak en symboliek
5. De David
6. Bronnenlijst
6.1 Boeken
6.2 websites

2
1. Algemeen
De besnijdenis bij mannen wordt ook wel circumcisie genoemd. Bij dit proces wordt
de voorhuid van de penis verwijdert. De circumcisie gebeurt tegenwoordig zowel uit
religieuze redenen als uit medische redenen. Wanneer het gaat over
mannenbesnijdenis, dan gaat het over een globaal geaccepteerde traditie bij joden
en moslims of vanwege medische redenen. Integendeel tot mannenbesnijdenis
wordt vrouwenbesnijdenis bijna altijd verbonden met genitale verminking. Hierbij
wordt de clitoris gedeeltelijk of volledig verwijdert. De vrouwenbesnijdenis komt
eerder van opgetekende verhalen van Afrikaanse en Arabische vrouwen. Als het
tegenwoordig gaat een vrouwenbesnijdenis wordt dat in vele opzichten negatief
gezien. Vrouwenbesnijdenis is daarmee ook illegaal en is een schending van de
rechten van de mens.

2. Binnen het jodendom

2.1 Tegenwoordig
De jongensbesnijdenis binnen het jodendom is een traditioneel en typisch gebeuren.
De besnijdenis vindt plaats op de achtste dag na de geboorte. Dit gebeurt tijdens de
briet mila. Het wordt uitgevoerd door een religieuze deskundige, de moheel. Na de
besnijdenis zelf wordt de voorhuid begraven net zoals je lichaam wanneer je sterft.
Dit gebeurt omdat het ook een deel van je lichaam is dat door God verkregen is. Het
kan zijn dat door medische redenen de besnijdenis niet kan plaatsvinden.

2.2 Historie
De leeftijd van de besnijdenis wordt heel oud geacht. De eerste verwijzing naar de
besnijdenis wordt al vermeldt in Genesis, het eerste boek van de bijbel.

10 Dit is de verplichting die jullie op je moeten nemen: alle mannen en jongens

moeten worden besneden. 11 Jullie moeten je voorhuid laten verwijderen; dat zal het
teken zijn van het verbond tussen Mij en jullie. 12 In elke generatie opnieuw moet
iedereen van het mannelijk geslacht besneden worden wanneer hij acht dagen oud
is. Dit geldt niet alleen voor wie tot je eigen volk behoort maar ook voor jullie slaven,
of ze nu bij jullie geboren zijn of van vreemdelingen zijn gekocht; 13 iedereen die bij
jullie geboren is of door jullie is gekocht, moet worden besneden. Zo zal dit verbond
met Mij voorgoed zichtbaar zijn aan jullie lichaam. 14 Een onbesnedene, een
mannelijk persoon van wie de voorhuid niet verwijderd is, moet uit de gemeenschap
gestoten worden, omdat hij het verbond verbroken heeft.

Genesis 17, 10-14

Hierbij maakt gaat God een verbond aan met Abraham, om hem een vader van
volkeren te maken. Dus wordt ook het eerste verbond gesloten en als teken van dit
verbond besluit God om de mannenbesnijdenis in te voeren bij al de nakomelingen
van Abraham. Dit wordt nog steeds gedaan door joden als teken van datzelfde

3
verbond. In de bijbel is er geen sprake van besnijdenis bij vrouwen. Bij mannen en
jongens wordt de voorhuid verwijdert bij de besnijdenis. Na de uittocht werd de
besnijdenis niet meer uitgevoerd. Dit kan zijn omwille van praktische redenen tijdens
de doortocht. Pas bij Jozua werden de Israëlieten opnieuw besneden in opdracht
van God om het eerste verbond te herstellen en om het beloofde land te bereiken.

2 Na de overtocht zei de HEER tegen Jozua: ‘Maak messen van vuursteen en

besnijd de Israëlieten opnieuw.’ 3 Jozua maakte die messen en hij besneed de
Israëlieten opnieuw bij de Voorhuidenheuvel. 4 Hij besneed hen omdat alle weerbare
mannen die uit Egypte waren weggetrokken, na de uittocht waren gestorven,
onderweg in de woestijn. 5 Van het volk dat weggetrokken was waren alle mannen
besneden geweest, maar de mannen die na de uittocht waren geboren, toen het
volk onderweg was in de woestijn, waren niet besneden. 6 Want Israël trok veertig
jaar door de woestijn, totdat alle weerbare mannen die uit Egypte waren
weggetrokken, gestorven waren. Ze hadden niet geluisterd naar de HEER, en
daarom had de HEER hun gezworen dat hij hun niet het land zou laten zien dat hij
ons zou geven, zoals hij onze voorouders had beloofd: het land dat overvloeit van
melk en honing. 7 Maar hij liet hun zonen hun plaats innemen. Dus besneed Jozua
deze zonen, omdat dit onderweg niet gedaan was. 8 Nadat ze allemaal waren
besneden, moesten ze in hun tenten blijven tot ze waren genezen.
Jozua 5, 2-8
Enkele boeken verder in de bijbel wordt er opnieuw gesproken over de besnijdenis.
Namelijk in de boeken van de Makkabeeën, maar daar staat het niet per se in een
positief gedachtegoed. Toen Judea in handen was van het Seleucidische Rijk, werd
er een verbod geplaatst op het jood-zijn, alles moest gaan volgens de tradities van
de heidense godsdiensten. Daarmee werd ook de besnijdenis verboden en diegenen
die besneden waren kregen een nieuwe voorhuid.

15 en
lieten zij zich weer een voorhuid maken. Zij braken met het heilige verbond,
vermengden zich met de heidenen en gaven zich over aan kwalijke praktijken.
1 Makkabeeën 1:15

48 Zemochten hun zonen niet meer besnijden en moesten zich verlagen tot allerlei
onreine en onheilige praktijken.
1 Makkabeeën 1, 48

60 Devrouwen die hun kinderen hadden laten besnijden, werden op grond van de
verordening gedood, 61 en zuigelingen werden opgehangen aan de hals van hun
moeder. Ook hun huisgenoten en degenen die de besnijdenis hadden verricht
werden gedood.
1 Makkabeeën 1, 60-61

4
10toen twee vrouwen werden opgebracht omdat ze hun zonen hadden laten
besnijden: met hun zuigelingen aan hun borsten gehangen werden ze publiekelijk
door de stad gevoerd en ten slotte van de muur naar beneden gegooid.
2 Makkabeeën 6:10

Hierna komt de besnijdenis niet meer voor als iets lichamelijks, maar aangezien de
joden zich opnieuw laten besnijden in het Nieuwe Testament zoals Jezus, valt er te
zeggen dat de joden weer vrij waren om hun eerste verbond met God verder te
zetten via de besnijdenis.

3. Traditioneel
De besnijdenis is een heel oude traditie. Daarbij geldt zowel de traditie van het
gedeeltelijke als het volledig verwijderen van de voorhuid. Het is daarmee ook te oud
om te bepalen wanneer het precies werd ingevoerd. Wat we wel weten is dat de
besnijdenis niet alleen bij de Israëlieten(afstammelingen van Jakob) gebeurde. Deze
traditie kwam namelijk ook voor bij de Egyptenaren, de Edomieten(afstammelingen
van Esau), de Ammonieten(afstammelingen van Ben-Ammi, zoon van Lot) en de
Moabieten(afstammelingen van Lot en zijn oudste dochter). De besnijdenis was niet
door elk volk in gebruik. Bij de Assyriërs(aartsvijand van Israël), de
Babyloniërs(oostelijke macht) en de Filistijnen(zeevolkeren) was de besnijdenis niet
van toepassing.

3.1 Hygiënisch
Besnijdenis is in de eerste plaats hygiënisch. Het voorkomt venerische ziektes of
geslachtsziektes zoals syphilis of herpes. Daarnaast hielp het ook bij het tegengaan
van ontstekingen door vuiligheid dat achter de voorhuid bleef steken.

Besnijdenissen die voorkwamen in Israël hadden een verbinding tussen hygiënische

aspecten en religieuze aspecten. De voorhuid werd namelijk tot een symbool van
onreinheid gezien, want alleen diegenen die besneden waren werden opgenomen
tot het eerste verbond van God. Over het gebruik en de handeling van het toedienen
van de besnijdenis is er heel weinig informatie over in het Oude Testament. Dat kan
erop wijzen dat dit gebruik al genoeg vanzelfsprekend was bij het vastleggen van de
geschriften van het Oude Testament.

3.2 Kloof
Wat er te besluiten valt is dat er een brede kloof aanwezig was tussen de
besnedenen en de niet-besnedenen. Besneden zijn is zowel een eer als een plicht
voor de joden. De niet-besnedenen werden daarom ook veracht, ze werden als
onrein en zondig gezien. Daarbij bestaat er geen mogelijk tot het meevieren van
Pesach voor degene de niet zijn besneden. Pas wanneer ze zijn besneden kunnen
ze het meevieren. In de loop der tijden neemt de ware betekenis van de circumcisie
alsmaar toe, het wordt een waardig essentieel aspect van de joodse identiteit. Wie

5
niet besneden is, is geen jood. Wie wilde jood worden en wou opgenomen worden in
de gemeenschap, moest zich dus wel degelijk laten besnijden. Dat is ook af te leiden
uit de boeken Judit en Ester.

10 Toen Achior besefte wat de God van Israël allemaal had gedaan, begon hij vurig
in Hem te geloven. Hij liet zich besnijden en werd opgenomen in het volk van Israël,
en zo is het tot op de dag van vandaag.
Judit 14,10

41 Inalle steden en provincies heerste blijdschap en vreugde onder de Joden en

zetten zij het vrolijk op een drinken zodra het bevelschrift er werd opgehangen en de
verordening bekendgemaakt. En uit angst voor de Joden lieten uit alle volken velen
zich besnijden, en werden Jood.
Ester 8, 41

4. Beeldspraak en symboliek
De besnijdenis is ook symbolisch, want de voorhuid is eigenlijk een teken van
onreinheid. Wanneer de voorhuid dan wordt verwijdert was dat het teken van het
nastreven van een rein leven. Daarmee vindt de briet mila zo vroeg plaats na de
geboorte.

De voorhuid is in het Hebreeuws ‘orlah’. In Leviticus wordt een verbod opgelegd

tegen orlah-fruit, wat onbesneden fruit betekent. Hierbij wordt het verboden om fruit
te eten dat gedurende eerste drie jaar door een boom is geproduceerd.

23 Wanneer jullie eenmaal in het land zijn dat Ik je zal geven en je daar vruchtbomen
plant, moet je de jonge vruchten weghalen. De eerste drie jaar moet je die vruchten
weghalen en mag je er niet van eten. 24 In het vierde jaar moeten jullie alle vruchten
tijdens een dankfeest aan de HEER afstaan. 25 In het vijfde jaar mag je de vruchten
eten. De opbrengst zal des te groter zijn. Ik ben de HEER, jullie God.
Leviticus 19, 23-25

In het Grieks is besnijdenis dan ‘akrobystia’ dat vooral in het Nieuwe Testament
voorkomt. De verwijdering van de voorhuid is ‘moelah’ in het Hebreeuws. Dit wordt
maar één keer gebruik in het Oude Testament. Integendeel tot ‘moelah’ is het
werkwoord ‘mol’, wat besnijden of zich laten besnijden betekent, meer te vinden.

In deuteronomium is er ook sprake van de besnijdenis, maar eerder in andere

context. Hier wordt namelijk de nadruk gelegd op een geestelijke besnijdenis

16 Besnijd daarom uw hart en wees niet langer halsstarrig.

6
 Deuteronomium 10, 16

6 DeHEER , uw God, zal uw hart besnijden en ook dat van uw nakomelingen, zodat
u Hem weer met hart en ziel zult liefhebben en in leven zult blijven.
Deuteronomium 30, 6

Hiermee wordt er bedoeld om onreine gedachten te vermijden en te verwijderen uit

je hoofd. Dit zou geïnspireerd zijn op de boeteprediking van Jeremia.

24 De tijd zal komen – spreekt de HEER – dat Ik de besnedenen zal straffen. 25 Ik

straf Egypte, Juda, Edom, Ammon, Moab en al die woestijnbewoners met hun
kaalgeschoren slapen. Want alle vreemde volken zijn onbesneden, en het volk van
Israël is onbesneden van hart.
Jeremia 9, 24-25

Ook bij de profeet Ezechiël wordt er gesproken over het onbesneden zijn van hart.

7Jullie hebben vreemdelingen, onbesneden van hart en van lichaam, in mijn

heiligdom toegelaten en zo is mijn tempel ontwijd. Jullie hebben Mij vet en bloed als
voedsel aangeboden, maar met al jullie wangedrag het verbond met Mij verbroken.
Ezechiël 44, 7

5. De David
Velen zijn vertrouwd met het bekende beeld David, het 16de eeuwse standbeeld van
koning David gemaakt door Michelangelo Buonarroti. Over de hele wereld is dit een
algemeen bekend kunstwerk. Toch is er iets anatomisch vreemd te vinden bij dit
beeld. Als er wordt gekeken naar een geslachtsorgaan van het beeld, is er te zien
dat er een voorhuid aanwezig is. Dit zou betekenen dat David geen jood was, wat
tegenstrijdig is met joodse traditie.

De David van Michelangelo

7
6. Bronnenlijst
6.1 boeken
‘Symbolen in de bijbel: woorden en hun betekenis’ van Cees den Heyer en
Pieter Schelling; pagina 46 tot en met pagina 49

Bijbel NBV21

6.2 websites
https://nl.wikipedia.org/wiki/
Circumcisie#Joodse_besnijdenis_in_de_Thora_en_het_Nieuwe_Testament

https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrouwelijke_genitale_verminking

https://en.wikipedia.org/wiki/Orlah

https://www.blueletterbible.org/lexicon/g203/kjv/tr/0-1/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Edom

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ammonieten_(volk)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Babyloni%C3%AB#Babyloni%C3%AB_in_de_Bijbel

https://debijbel.nl/wereld-van-de-bijbel/kennis-achtergronden/landen-volken/4225/
assyrie-israel-en-de-bijbel

https://nl.wikipedia.org/wiki/Seksueel_overdraagbare_aandoening

https://nl.wikipedia.org/wiki/Briet_mila

https://nl.wikipedia.org/

https://nl.wikipedia.org/wiki/1_Makkabee%C3%ABn

https://debijbel.nl/zoeken?
query=besnijd&bibles=NBV21&parallels=&content=posts,content_page,resources&s
ort=canonical&ts=1668437789717&view=&books=

https://nl.wikipedia.org/wiki/David_(Michelangelo)

https://debijbel.nl/bijbel/NBV/JOS.5/Jozua-5

https://www.trouw.nl/cultuur-media/waarom-david-niet-besneden-is~b7263ac2/

8
https://debijbel.nl/zoeken?
query=besneden&bibles=NBV21&parallels=&content=posts,content_page,resources
&sort=canonical&ts=1668500645798&view=

https://debijbel.nl/bijbel/NBV21/1MA.1.15