Filipino
Etimolohiyang El Fili
Jeorge Bocobo- Salitang Filibustero ay
hango sa salitang Espanol na Filibustero
Filibustero- Isang tao na nagsusulong ng
kalayaan sa kamay ng mga mananakop.
Maaring isang rebelde, isang aktibista o
isang nasyonalista.
Wenceslao Retan- Aang filibustero ay
sinumang Pilipino na naghihimagsik
upang makawala o makalaya sa
pamahalaang Espana.
Patricio Mariano- ang filibustero ay hango
sa salitang ingles na freebooter na ang ibig
sabihin ay taong may layuning mapahiwalay
ang kaniyang bansa sa Espana.
M.S. Valdez- Ang salitang filibusterismo ay
isang Amerikano na nagpapakana ng
paghihimagsik sa Cuba, Mexico at
Nicaragua.
Rizal- Isang liham niya kay Ferdinand
Blumentrit, ang salitang filibustero ay
nangangahulugang “hindi pa gaanong alam sa
pilipinas o batid ng karaniwang mamamayan.”
Filibustero (Batay sa nobela)- Isang katutubo o
indio (Pilipino) na matigas ang ulo.
Filibusterismo- Proseso ng pagiging
Filibustero.
El Filibusterismo- Ang Paghihimagsik
- Tinuturing na bibliya ng
nasyonalismong Pilipino
- Nobelang panlipunan
- Pinayuhan si Rizal ni Gob. Hen.
Emilio Terrero y Perinat.
Talambuhay ni Rizal
Buong pangalan- Jose Protacio Mercado Rizal
Alonzo y Realonda
- Bininyagan noong Hunyo 22,1861
- Pinanganak nang Hunyo 19,1861 sa
Calamba, Laguna
Padre Rufino Collantes- Nagbinyag
Padre Pedro Casanas- Ninong
Petrona Mercado- Isang magtetela sa Kalamba
na kapatid ni Franscisco Mercado.
Franscisco Mercado- Ama ni Rizal
- Isinilang sa Binan, Laguna noong
Mayo 11, 1818
- Namatay noong Enero 5, 1898 sa edad
na 80.
- Tinatawag ni Rizal na Huwaran ng
mga Ama.
Teodora Alonzo Realonda Mercado y Quintos-
Nanay ni Rizal
- Isinilang noon sa Manila noong
Nobyembre 8, 1826.
- Namatay noong Agosto 16, 1911 sa
edad na 85.
Narciso Claveria- Gobernador Heneral na
nagutos na baguhin ang apelyidp.
Mercado- Pamilihan/Palengke
Ricial- luntiang pastulan/bukirin
MGA KAPATID
- Saturnina - ikinasal kay Manuel
Hidalgo
- Paciano - Sumali sa rebolusyong
Pilipino
- Narcisa- Palayaw ay Sisa at kinasal
kay Antonio Lopez, isang guro sa
morong.
- Olimpia- Palayaw ay Pia, ikinasal kay
Silvestre Ubaldo, isang operator ng
telegrapo.
 - Lucia - kinasal kay Mariano Herbosa
at pamangkin ni Pedro Casanas.
- Maria - biang ang palayaw, ikinasal
kay Daniel Faustino Cruz.
- Conception - palayaw ay concha,
namatay sa edad na 3.
- Josefa - Palayaw ay Panggoy, namatay
na matandang dalaga.
- Trinidad- Trining, namatay na isang
matandang dalaga.
- Soledad - Palayaw ay choleng,
ikinasal kay Pantaleon Quintero ng
Calamba.
Edad na 3 taon - Natuto nang magbasa ng
alpabeto.
Edad na 6 taon - paggawa ng eskulturang
luwad.
Edad na 8 taon - isinulat ang tulang Sa aking
mga kabata.
MGA UNANG GURO
Donya Teodora - unang guro ni Rizal
Ama at Ina- Nagturo ng caton at mga dasal
Yaya Aquilina - Nagkuwento sa kanya ng mga
engkanto at kababalaghan.
Nagturo ng panimulang latin:
- Maestro Celestino
- Lucas Pedua
- Don Leon Monroy
Tiyo Manuel - Nagturo ng pagbubuno at
eskrima
Tiyo Jose Alberto - nagturo sa pagpapatingkad
sa hilig sa pagbabasa ng magandang aklat.
Tiyo Gregorio - nagturo kay jose upang
mapanday ang talino sa sining.
MGA TAUHAN NG
EL
FILIBUSTERISMO
1. Simoun - mayamang mag-
aalahas, tagapayo ni Kapitan
Heneral; tinatawag na Cardenal
Moreno, Mulatong Amerikano,
Itim na Kamahal-mahalan
2. Kapitan Heneral - tinuturing na
pinakamataas ng bayan dahil siya
ang kinatawan ng hari ng Espanya
sa Pilipinas.
3. Mataas na Kawani - may
pagmamalasakit sa mga naaping
Pilipino tulad ni Basilio.
4. Tenyente ng Guwardiya Sibil - isa
sa mga naghugas ng kamay sa
pagkakakulong ni Kabesang Tales.
5. Don Custodio De Salazar Y
Sanchez De Montenegro -
nagpapalagay sa kaniyang sarili na
matalino at tanging nag-iisip para
sa kapakanan ng lahat.
6. Ginoong Pasta - abogadong
sanggunian ng mga Prayle
7. Ben Zayb - mamahayag ng
nagsasamantala sa kaniyang
tungkulin.
8. Padre Bernando Salvi - dating
kompesor ni Maria Clara at kura
ng San Diego na naging Obispo ng
Maynila; siya ang nakilala sa
sulat-kamay ni Crisostomo
Ibarray
9. Padre Camorra - kura ni tiyani na
tutol sa pagtatatag ng Akademya
ng Wika; paring mukhang
artilyero na nagsamantala kay
Huli.
10. Padre Hernando De La Sibyla - isa
sa Dominikong dating kura ng
Camiling na lihim na
sumusubaybay sa mga kilos ni
Crisostomo; Vice-Rector ng
Universidad.
11. Padre Fernandez - prayleng guro
na may mataas na antas ng
pangangatwiran at
nagmamalasakit sa mga Pilipino
dahil isinusulong ang kanilang
pagkamit ng edukasyon.
12. Padre Millon - paring guro na
hindi naniniwala sa kaniyang mga
itinuturo.
13. Padre Irene - kaibigan at
sanggunian ni Kapitan Tiyago;
namamahala sa pagtatag ng
Akademya ng Wikang Kastila.
14. Padre Florentino - amain ni
Isagani na napilitang magpari
para sa kagustuhan ng ina;
pinagkakatiwalaan ng lahat kaya
sa kaniya ipinagtapat ni Simoun
ang kaniyang tunay na pagkatao at
gagawing paghihiganti;
ipinagkatiwala sa kaniya ni
Simoun ang kaniyang kayamanan.
15. Basilio - anak ni Sisa, katipan ni
Huli at inampon ni Kapitan Tiyago
at pinag-aral ng Medisina.
16. Isagani - kasintahan ni Paulita
Gomez na may mataas na
pangarap para sa bayan mahusay
na makata.
17. Placido Penitente -
pinakamatalinong mag-aaral
mula sa Batangas subalit nawalan
ng ganag mag-aral dahil sa pang-
aalipusta ng kaniyang guro.
18. Juanito Pelaez - magaling
magpaladng papel at ginagamit
ang impluwensiya ng amang si
Don Timoteo; siya ang nangasiwa
ni Paulita Gomez.
19. Macaraig - mayaman at
pinakamakisig sa mga mag-aaral
na magpatayo ng Akademya ng
Wikang Kastila
20. Pecson - matalinong mag-isip
subalit pesimistiko
21. Sandoval - kastilang salungat sa
kaniyang mga kababayan at may
pagmamalasakit sa mga Pilipino.
22. Tadeo - tamad na mag-aaral at
natutuwa kapag walang pasok.
23. Tandang Selo - mangangahoy na
nag-aalaga kay Basilio sa Noli Me
Tangere, ama ni Kabesang Tales;
ipinalit ang laket ni Maria Clara sa
rebolber ni Simoun.
24. Telesforo De Dios - siya ay si
Kabesang Tales at nakilalang
matanglawin na naging kilabot na
pinuno ng mga tulisan pagkatapos
angkinin ang lupang kaniyang
sinasaka.
25. Huli - kasintahan ni BAsilio; anak
ni Kabesang Tales na nagpaalila
upang matubos ang ama.
26. Tano - kapatid ni Huli na
pumasok bilang isang guwardiya
sibil.
27. Kapitan Tiyago - ama-amahan ni
Maria Clara na kumupkop at
nagpapaaral kay Basilio.
28. Don Timoteo Pelaez - ama ni
Juanito Pelaez na nakabili ng
bahay ni Kapitan Tiyago.
29. Doña Victorina - mapanlait ay
maluhong Pilipina na
nagpupumilit maging isang
Español sa pamamagitan ng
paglalagay ng iba-ibang kolorete
(makeup) sa mukha at pagdadamit
tulad ng isang Europea.
30. Paulita Gomez - kasintahan ni
Isagani at pamangkin ni Doña
Victorina.
31. Hermana Penchang - naging ako
ni Huli na naniniwala sa
kapangyarihan ng indulhensiya.
32. Quiroga - negosyanteng Tsino na
naghahangad na magkaroon ng
konsulado ang kaniyang bayan sa
Pilipinas; kinasangkapan ni
Simoun upang itago ang mga
armas.
33. Kapitan ng Barko - kapitan ng
bapor tabo at nagpaliwanag sa
kalagayan ng sasakyan at
 dinadaanan nitong mababaw na
tubig ng lawa.
34. Sinong - ang kutsero sa sinakyang
karwahe ni Basilio na pinarusahan
dahil hindi niya dala ang kaniyang
cedula; personal na kutsero ni
Simoun.
35. Kapitan Basilio - ang ama ni
Simoun na kaibigan ni Maria Clara
na bumibili ng alahas kay Simoun
para sa sariling interes.
36. Mr. Leeds - isang mahikero na
nagpapalabas ng hawig na
pangyayari sa sinapit ni
Crisostomo Ibarra.
37. Pepay - ang mananayaw na
kinahuhumalngan ng mga
kalalakihan at tinangka ng mga
mag-aaral nag awing panuhol
para sa kanilang panukala
38. Kabesang Andang - ina ni Placido
na nagpayo at humimok sa
kangyang ipagpatuloy ang pag-
aaral.
39. Camaroncocido - isang espanyol
na tinatawag na "halabos na
hipon" dahil sa kanyang kulay.
nagdadamit na prang mahirap
bilang pagkutya sa karangalan ng
kaniyang lahi.
40. Tiyo Kiko - pilipinong
binabayaran ng mga banyaga at
mga prayle upang magpaskil ng
mga anunsiyo at tagatawag ng
mga taong dumadagsa sa mga
pagtitipon.

—---