STUDENT Naam: .........................................................................................

Voornaam .........................................................................................

Nummer: R .......................................................................................

Algemene richtlijnen voor een vlot examenverloop

Leg vóór de start van het examen je examenkaart én je studentenkaart zichtbaar bij jou op de tafel.
Toegelaten materiaal Duiding:
Rekenmachine: ☐ ja ☒ nee geen opmerkingen

Boek / cursus: ☐ ja ☒ nee geen opmerkingen

Verklarend woordenboek / Vertalend
☐ ja ☒ nee geen opmerkingen
woordenboek:
De overige 8 punten worden
Andere ☒ ja ☐ nee
toegewezen aan de paper
Overige richtlijnen
- Schakel alle digitale toestellen uit en leg ze buiten handbereik.
- Het louter binnen handbereik hebben van toestellen met communicatie- of digitale opslagmogelijkheden zoals
gsm, smartphone, smartwatch, grafische rekenmachine (tenzij expliciet vermeld bij het toegelaten materiaal),
… wordt altijd als fraude beschouwd en gesanctioneerd, los van intentie of gebruik. Leg ook pennenzak en
(hand)tas buiten handbereik.
- Examenopgave en -papier
o Gebruik alleen officieel examenpapier uitgedeeld op het examen.
o Schrijf op elk blad duidelijk je naam; schrijf leesbaar en verzorgd.
o Maak de opgavenbundel NIET los.
o Dien alle ontvangen bladen weer in, inclusief kladbladen.

DOCENT(EN): Ingrid Molderez

EXAMEN OPO-code: OPO/OLA-naam:
HBH78e MVO
Tijdstip datum: start:
9/09/2022 08:30
Tijdsduur Examentijd:
120 minuten
Info aantal bladzijden bijlagen:
(incl. voorblad):
geen bijlagen.
5
meerkeuzevragen: ☐ ja ☒ nee
giscorrectie: ☐ ja ☒ nee
Toelichting bij gis- geen
correctie?
SCORE: ... / 12
De vier vragen hieronder hebben betrekking op de wantoestanden die in juli 2022 werden
aangetroffen bij Borealis.

I. Slavenarbeid is nog steeds een verdoken probleem en moeilijk op te lossen omwille van de
wickedness ervan. Leg dit voorbeeld van ‘wickedness’ uit. (4 punten)

II. Het artikel over Borealis is een illustratie van verschillende duurzaamheidsconcepten. Leg
de volgende concepten uit op basis van elementen uit het artikel. Als het concept nog niet
concreet aanwezig is, geef dan aan hoe dit zou kunnen gebeuren. (4 punten)
a. 'Societal triangulation'
b. Sustainable Supply Chain
c. Schwartz Value Framework

III. Wat zou u voorstellen om de problemen waar Borealis mee te maken heeft, op te lossen?
Gebruik twee specifiek concepten uit MVO die relevant zijn en die in de vorige vragen niet
aan bod zijn gekomen. Geef voldoende uitleg! (4 punten)

2
6 dagen per week werken voor hooguit 650 euro per maand:
55 vermoedelijke slachtoffers mensenhandel aan de slag in
Antwerpse haven

Beeld Kristof Pieters

Het Antwerpse arbeidsauditoraat voert een onderzoek naar 55 mogelijke slachtoffers van
mensenhandel op de grote bouwwerf van het chemiebedrijf Borealis in de Antwerpse haven.
Dat melden De Tijd en Gazet van Antwerpen maandagavond.

De Morgen, 26 juli 2022, 13:45

"Op de werf werden inderdaad slachtoffers van mensenhandel tewerkgesteld", bevestigt

arbeidsauditeur Bart Wens aan De Tijd. Verschillende indicatoren wijzen alvast in die richting.
De mannen - van Filipijnse en Bengaalse afkomst - zouden maandelijks een loon gekregen
hebben van hooguit 650 euro om zes dagen op de zeven te werken.

In een reactie aan Gazet van Antwerpen en De Tijd laat Borealis weten dat het niet gaat om
werknemers van Borealis zelf, maar om medewerkers van de aannemer IREM-Ponticelli.
Borealis benadrukt dat het van al zijn partners verwacht "dat zij zich op een ethische en
conforme manier gedragen, zoals duidelijk is bepaald in de Borealis Code of Business Conduct
en dat zij alle wettelijke voorschriften, met inbegrip van de arbeidswetgeving, volledig
naleven."

3
‘MENSENHANDEL’
De bouwwerf van Borealis kwam twee weken geleden al in het vizier toen de Vlaamse consul
van de Filipijnen burgemeester Bart De Wever (N-VA) en hulporganisatie Payoke tipte over de
situatie. “Uit dat gesprek kwamen duidelijke signalen dat er sprake was van mensenhandel”,
zegt Klaas Vanhoutte van Payoke bij VRT NWS. Na de tip werd een verblijfsadres gevonden en
bij de politie-interventie die volgde werden 27 personen aangetroffen. De dag erop werd een
tweede interventie uitgevoerd in de aanpalende woning, waar nog eens 28 personen
verbleven.

Vanhoutte heeft het ook nog over een ongekende situatie voor ons land. In België zijn er
namelijk maar zo'n zeventig plaatsen voor slachtoffers van mensenhandel. “Wij zijn totaal niet
voorzien op zo’n grote groep”, klinkt het. Samen met de Stad Antwerpen is er tijdelijke opvang
voorzien tot 1 september.

Volgens Vanhoutte zijn de slachtoffers allemaal ingegaan op het statuur van slachtoffer van
mensenhandel. Het opvangcentrum probeert hen nu allemaal verwerkt te krijgen zodat ze
een tijdelijke verblijfsvergunning verkrijgen.

BESTUURLIJKE MAATREGELEN
De stad Antwerpen zal in de zaak “alle mogelijkheden gebruiken om bestuurlijk gevolg te
geven” aan het gerechtelijk onderzoek. “Mensenhandel is op zich uiteraard een gerechtelijke
zaak”, zegt burgemeester Bart De Wever (N-VA). “Onze stedelijke rol is daarin vooral
ondersteunend, waarbij steeds alle mogelijke bestuurlijke maatregelen gebruikt worden om
schrijnende toestanden die in onze stad geen plaats hebben, te beteugelen.”

De Wever wijst er in een reactie op dat de stad in 2017 protocolakkoorden sloot met zowel
het parket als het arbeidsauditoraat om nauwer samen te werken rond het aanpakken van
mensenhandel. “Dat heeft voor seksuele uitbuiting in het bijzonder voor een aantal
belangrijke dossiers - cafés zoals het Keteltje, hotels waar tienerpooiers actief waren - in het
verleden al vruchten afgeworpen”, zegt hij. “Voor economische uitbuiting zijn er eveneens al
verschillende bestuurlijke maatregelen voortgevloeid uit gerechtelijke acties.”

De Wever stelt nog dat de lokale politie al uitgebreid ondersteuning gaf bij de gerechtelijke
acties op de bouwwerf.

‘TOPJE VAN IJSBERG’

Federaal minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) bevestigt dat er een
onderzoek loopt naar de zaak van vermeende mensenhandel op de bouwwerf van Borealis in
de Antwerpse haven. “Het gaat om een dossier van een serieuze omvang, die vrij ongezien is
in ons land. Toch gaat het maar om het topje van de ijsberg, want volgens de Global Slavery
Index zijn er in ons land naar schatting 23.000 mensen slachtoffer van uitbuiting of moderne
slavernij”, zegt de minister.

4
Inzake preventie kondigde Van Quickenborne maandag nog de komst van een centraal
meldpunt voor slachtoffers van mensenhandel aan. Dat moet toelaten om enerzijds
slachtoffers sneller te helpen en anderzijds mensensmokkelaars sneller op te sporen. Wat
opsporing, vervolging en berechting betreft, zullen de betrokken diensten versterkt worden.
Zo krijgt de ECOSOC-dienst van de sociale inspectie extra manschappen en komen er ook 40
extra speurders bij de Federale Gerechtelijke Politie, die zich specifiek met de problematiek
van mensenhandel en mensensmokkel zullen bezighouden.

Dat de straffen niet hoog genoeg zouden liggen, zoals ABVV stelt, weerlegt de minister. “De
straffen zijn niet mals en kunnen oplopen tot vijftien jaar cel. Het probleem is dat de pakkans
veel te laag ligt. Dat willen we verhelpen door meer speurders en meer inspecteurs in dienst
te nemen.”

VERHOOR
Volgens minister Van Quickenborne werd een deel van de slachtoffers al verhoord, een ander
deel moet nog aan de beurt komen. Er zijn voorlopig nog geen verdachten opgepakt of
uitgenodigd voor verhoor, laat het arbeidsauditoraat nog weten. Het verhoor van de
slachtoffers is een arbeidsintensieve klus, stelt het arbeidsauditoraat, onder meer omdat er
tolken moeten worden ingezet. Het zal sowieso verschillende dagen in beslag nemen.

“De sociale inspectiediensten en politie zijn er volop mee bezig en nemen hun tijd om alle
mogelijke informatie te verkrijgen”, zegt arbeidsauditeur Bart Wens. “Vervolgens zullen we
de gegevens die uit die gesprekken voortkomen, samenleggen. Het is de bedoeling een beeld
te krijgen van wie als werkgever kan worden gezien en van wie verantwoordelijk is voor de
rekrutering. Dan zullen we zien welke volgende onderzoeksdaden we moeten stellen.”

Volgens Het Laatste Nieuws zou een veertigtal Turkse en Roemeense lassers en pijpfitters
afgelopen weekend ingevlogen zijn naar Antwerpen om de 55 Bengaalse en Filipijnse
arbeiders te vervangen op de werf van Borealis in de Antwerpse haven. De nieuwe
werknemers verblijven in dezelfde appartementen aan de Keesinglaan in Deurne en werken
eveneens voor de Franse aannemer IREM-Ponticelli.

Intussen blijkt dat Borealis al sinds mei op de hoogte was van sociale wantoestanden op zijn
werf in de Antwerpse haven. Dat blijkt intussen uit een communicatie die Gazet van
Antwerpen kon inkijken en waarover ook de andere kranten van Mediahuis woensdag
berichten.

Borealis, een van de grootste spelers in de Europese chemie, bouwt een plasticfabriek in het
Oost-Vlaamse Kallo, tegen de Antwerpse haven. Het bedrijf wil er propaangas omzetten in
propyleen, een basisbouwsteen in de chemiesector die opduikt in autobumpers,
verpakkingen, injectiespuiten en stofzuigers.