KULTURA NG

Pag-Uuma at
Pag-uuki r
Group 2
 Introduksyon
Ang kultura ng pag-uuma at pag-uukir ay tumutukoy sa
kanilang mga tradisyonal na gawain sa pagsasaka at
paggawa ng mga bagay mula sa kahoy.
Ito ay naging mahalagang bahagi na ng buhay ng mga tao
sa maraming komunidad na siyang naging pamumuhay ng
maraming Pilipino.
 Kasaysayan at
Kahalagahan
Ang kultura ng pagsasaka at pag-uukir ay may
malalim na pagmumulan sa kasaysayan, na Ang pag-unawa sa
umaabot ng mga siglo. Ang pagtatanim ng kasaysayang ito ay mahalaga
halaman at pagsasagawa ng mga bagay mula sa sa pagpapahalaga sa halaga
kahoy ay nag-iba-iba sa paglipas ng panahon, na ng mga tradisyon na ito
naapektohan ng teknolohiya, kalikasan, at pag-
aalsa ng kultura
 MGA 01 Pagpili ng Magandang Araw

Ritwal at Tradisyon
Bago magsimula ang pagtatanim, maaaring
magkaroon ng seremonya kung saan pipili ng
magandang araw para sa pagsasaka. Depende ito
sa mga pananampalataya ng mga magsasaka

02 Pag aalaga sa Lupa

Ang pangangalaga sa lupa ay kinabibilangan ng mga
pamamaraan tulad ng pag-aalis ng damo, kontrol ng
mga peste, at pagtitiyak na may sapat na tubig para sa
mga pananim.
 MGA 03 Paggamit ng Orasyon

Ritwal at Tradisyon
Minsan, nagdarasal o nagpapahayag ng
pasasalamat ang mga magsasaka para sa
kaligtasan at magandang ani. Ito ay isang paraan
ng pagpapahalaga sa likas na yaman

04 Paghahanda ng Kagubatan
o Taniman
Ang pangangalaga sa lupa ay kinabibilangan ng mga
pamamaraan tulad ng pag-aalis ng damo, kontrol ng
mga peste, at pagtitiyak na may sapat na tubig para sa
mga pananim.
 MGA 05 Pag-aalaga ng Kalikasan

Ritwal at Tradisyon
May mga ritwal din na naglalayong itaguyod ang
pangangalaga sa kalikasan. Ito ay isinasagawa
upang mapanatili ang kalusugan ng lupa at ng
mga halaman.

06 Pagdiriwang ng Ani
Kapag naging handa na ang ani, maaaring may
kasamang ritwal para sa pasasalamat at pagdiriwang.
Maaaring magkaroon ng pagkain, sayawan, at iba't-
ibang pagsasalaysay para sa magandang ani.pagtitiyak
na may sapat na tubig para sa mga pananim.
 Kahalagahan ng
Ritwal
Nagpapakita kung gaano kahalaga ang kalikasan.
Ipinapaalaala nito sa atin ang respeto sa kalikasan.
Nagtuturo ito ng kaalaman at tradisyon sa pag-aalaga ng
kalikasan.
Maaaring makatulong ito sa pangangalaga ng kalikasan at
ekosistema.
Nagdadala ito ng kasiyahan sa pagaalaga sa kalikasan
Nagpapabuti sa kalikasan at buhay natin..
TRADISYUNAL NA SISTEMA NG

Pagsasaka
 01 Talaksan (Slash and Burn)
TRADISYUNAL NA SISTEMA NG

Pagsasaka
Ito ay isang sistema kung saan ang mga magsasaka ay
nagsisimula sa pagputol ng mga puno at damo sa isang
bahagi ng kagubatan. Pagkatapos, sinusunog ang mga ito.
Ang mga abo na nalalabas mula sa sunog ay nagbibigay ng
sustansiyang pampatubo sa lupa. Pagkatapos ng ilang taon,
iniwan ang lupa na magpahinga at lumilipat sa ibang pook.

02 Pamamahala ng Tubig
Sa mga lugar na nagtatanim ng palay, ang mga magsasaka
ay nagpapatayo ng mga kanal at terraces para maayos na
hatiin ang tubig sa mga bukirin. Ito ay isang tradisyonal na
pamamahala ng tubig na may mahabang kasaysayan.
 Tinapayang Buwanan (Shifting
TRADISYUNAL NA SISTEMA NG 03 Cultivation)

Pagsasaka
Ito ay kaugnay ng Talaksan, ngunit mas maayos ang
pagpaplano. Binubungkal ang lupa para sa pagsasaka,
itinatanim ang mga pananim, at ginagamit ang lupa sa loob
ng ilang taon bago ito iwanan. Pagkatapos, ang magsasaka
ay naghahanap ng ibang lugar para sa pagsasaka.

04 Intercropping
Sa sistema ng ito, ang iba't ibang uri ng pananim ay itinatanim
sa iisang bukid. Ito ay nagpapabawas ng panganib na
magkaroon ng malawakang peste o sakit sa pananim.
TRADISYUNAL NA SISTEMA NG 05 Tradisyunal na Gulayan

Pagsasaka
Sa mga komunidad, itinataguyod ang
pagtatanim ng mga gulay sa mga halamanan o
bakuran ng mga bahay. Ito'y nagbibigay ng
sariwang produkto para sa pamilya.

06 Tinaguyod na Pagsasaka
Sa mga malalawak na bukirin, ang pagsasaka ay isinasagawa sa
mga lupang patag. Ipinapamahagi ito sa mga pamilya o
komunidad upang mapanatili ang pangangailangan sa pagkain
 Mga Kaugalian na
Maiuugnay sa Kultura ng
Pag-uuma
 MGA KAUGALIAN NA 01 Kasangkapan sa Pag-aararo
MAIUUGNAY SA

Kultura ng
Sa ilang kultura, may mga tradisyonal na pamamaraan ng
pag-aararo ng lupa. Ito ay maaaring gamit ang kalabaw,

Pag-uuma
kabayo, o iba pang hayop. Ang mga pamamaraang ito ay
nagmula sa mga tradisyon at kaalaman na namana mula sa
mga nakaraang henerasyon.

02 Tradisyonal na Paggawa ng Hurno

Maraming kultura ang may mga tradisyonal na
pamamaraan ng paggawa ng hurno o lutuan. Ang mga ito
ay nagpapakita ng partikular na paraan ng pagluluto na
naipasa mula sa henerasyon sa henerasyon.
 MGA KAUGALIAN NA 03 Pamamaraang Pagsasaayos ng
MAIUUGNAY SA Tahanan

Kultura ng
Ang pag-aayos ng mga tahanan, mula sa pagkakabuo ng
mga bahay hanggang sa mga disenyo ng interyor, ay

Pag-uuma
nagrerefleksyon ng kultura ng isang komunidad. Ang
mga yugtong ito ay may kaugalian at pamantayan na
natutunan mula sa kanilang mga ninuno.

04 Tradisyonal na Paghahanda ng
Pagkain
Maraming kultura ang may mga tradisyonal na
pamamaraan ng Ang mga teknik ng pagluluto, pag-aasim,
at iba't ibang pamamaraan ng paghahanda ng pagkain ay
kadalasang konektado sa kultura na naipasa mula sa
henerasyon sa henerasyon.
 MGA KAUGALIAN NA 05 Pamamaraang Paggamot
MAIUUGNAY SA

Kultura ng
Maraming kultura ang may sariling mga pamamaraan ng
pangangalaga sa kalusugan at pagsusuri ng sakit na

Pag-uuma
nakaugat sa kanilang kasaysayan at paniniwala.
Halimbawa, ang traditional Chinese medicine sa Tsina ay
isang malawakang sistema ng pangangalaga sa kalusugan.

06 Tradisyunal na Paggamit ng mga

Kakaibang Kaugalian
Ito ay mga kaugalian na may kaugnayan sa kultura at mga
ritwal na naiimpluwensiyahan ng kasaysayan at paniniwala.
Halimbawa, ang mga ritwal ng pamumuhay ng mga tribo sa
Africa ay may mga kakaibang kaugalian na nagpapakita ng
kanilang kultura at paniniwala.
Mga Li kas na Yaman na Gi nagami t sa
Pag-sasaka at Pag-aani
 1. Lupa
Ang lupa ang pangunahing yaman na kinakailangan para
sa pagsasaka at pag-aani. Ito'y nagbibigay ng lugar kung
saan itinatanim ang mga pananim at kung saan kinukuha
ang mga ani. Ang kalidad ng lupa ay mahalaga para sa
kalusugan ng pananim.

2. Tubig
Ang lupa ang pangunahing yaman na kinakailangan para sa
pagsasaka at pag-aani. Ito'y nagbibigay ng lugar kung saan
itinatanim ang mga pananim at kung saan kinukuha ang mga
ani. Ang kalidad ng lupa ay mahalaga para sa kalusugan ng
pananim.
 3. Kagubatan
Ang mga kagubatan ay may mahalagang papel sa
ekosistema at pangangalaga ng kalikasan.
Maaaring magmula sa mga kagubatan ang mga
likas na pataba, kahoy, at iba't ibang yaman na
ginagamit sa pagsasaka

4. Hayop
Ang mga hayop ay ginagamit sa pagsasaka
para sa lakas-trabaho, gatas, itlog, at karne.
Ang kanilang dumi ay maaaring gamitin
bilang pataba para sa lupa.
 5. Klima
Ang kalikasan ng klima sa isang lugar ay
nagtutukoy kung aling pananim ang pinakamainam
itanim. Ang klima ay nagmumula mula sa mga likas
na kondisyon ng panahon, temperatura, at
kahalumigmigan.

6. Mineral na Yaman
Ang ilang mga mineral tulad ng fosforo,
potassium, at iba pang yaman ay ginagamit
sa pagsasaka para sa mga pataba. Ang mga
ito ay kinakailangan upang mapabuti ang
kalidad ng lupa.
 7. Likas na Pataba
Ang mga yaman mula sa kalikasan, tulad ng abo,
kompost, at organikong pataba, ay mahalaga
para sa pangangailangan ng mga pananim sa
sustansiya.

8. Kabukiran at Kapatagan
Ang pagkakaayos ng kalikasan, tulad ng kapatagan
at kabukiran, ay nagpapahintulot sa mas mabisang
pagsasaka at pag-aani. Ito'y nagbibigay ng
malalawak na lugar para sa pananim at
malalim na lupa para sa mga punla.
 Mga Hakbang
sa Pagpapanatili
ng Kalikasan
 1. Konserbasyon
Alagaan ang kalikasan sa pamamagitan ng pag-iwas
sa sobra-sobrang pagexploit. Ito ay maaring magsama
ng pagtatanim ng puno para mapanatili ang
kagubatan, pagsasagawa ng sustainable logging, at
pangangalaga sa mga hayop.

2. Pag-aaral
Alagaan ang kalikasan sa pamamagitan ng pag-
iwas sa sobra-sobrang pagexploit. Ito ay maaring
magsama ng pagtatanim ng puno para mapanatili
ang kagubatan, pagsasagawa ng sustainable
logging, at pangangalaga sa mga hayop.
 3. Pagsusuri ng Ekonomiya
Alamin ang mga long-term na epekto ng paggamit ng
likas na yaman sa ekonomiya. Ito ay makakatulong sa
masuring wasto ang pagsasagawa ng mga proyekto
at negosyo.

4. Pagsasabuhay ng Tradisyon
Pagpapahalagaan ang mga kultura at tradisyon na
nagmumula sa kalikasan. Ito ay nagpapalaganap ng
respeto sa kalikasan at nagpapakita kung paano
maaaring mabuhay nang makakakalikasan.
5. Pagsasama-sama

Ang pagsasama-sama ng komunidad, mga

institusyon, at pribadong sektor ay mahalaga
upang makabuo ng mga programa at proyekto
para sa kalikasan.
 Pag-uukir
Ang pag-uukit ay isang mahalagang bahagi ng
kultura at sining sa Pilipinas. Ito ay isang tradisyonal
na gawain na nagpapakita ng kahusayan at
kahusayang likha ng mga Pilipino sa pagbuo ng mga
kahoy, bato, o iba't ibang materyales upang makalikha
ng mga sining at produktong may halaga. Ang kultura
ng pag-uukit ay may malalim na kasaysayan at
kaugalian na mahalaga sa pagpapahayag ng
identidad at kahusayan ng mga Pilipino.
Kasaysayan
Ang pag-uukit ay hindi bago sa Pilipinas. Ito ay isang tradisyon
na nagmula pa noong sinaunang panahon kung saan ang mga
katutubong Pilipino ay gumagamit ng mga kahoy, kahoy na bato,
at iba pang lokal na materyales upang makalikha ng mga
kasangkapan, gamit, at sining. Ang mga malikhaing Pilipino ay
gumagawa ng mga ukit na may makabuluhang kahulugan, tulad
ng mga anito, bulol, at iba't ibang kasangkapan para sa araw-
araw na pamumuhay.
 Mga Uri ng
Pag-uukit
1. Pook Ukit
to ay ang pag-uukit ng makukulay at
magarbong dekorasyon sa mga simbahan,
bahay, at mga estruktura. Ipinapakita nito
ang mataas na antas ng kasanayan at
pagpapahalaga sa estetika
2. Panlalake Ukit
Ang uri ng pag-uukit na ito ay karaniwang
ginagampanan ng mga kalalakihan. Ipinapakita
nito ang kahusayan sa pagbuo ng mga gamit
tulad ng silya, mesa, at iba pang kasangkapan.
 Mga Uri ng
Pag-uukit
3. Panlalaki’t Pambabae Ukit
Sa mga kalakip na mga hulma ng kahoy, ito
ang mga paglalakip o pag-uukit ng mga
makulay na porma at disenyong pambabae.
Isa itong uri ng pagsining na nagpapakita
ng husay sa detalye at katalinuhan.
4. Tradisyonal na ukit
Ang tradisyonal na paguukit ay nagpapahayag
ng mga mitolohiya, alamat, at mga kaugalian
ng mga katutubong Pilipino. Ipinapakita nito
ang kanilang kultura, relihiyon, at
pagpapahalaga sa kalikasan.
 Mga Aspeto
ngTradisyunal na
Pag-uukit
1. Ukit sa Kawayan
Ang pag-uukit sa kawayan ay
isang common na tradisyon sa
Pilipinas. Karaniwang
ginagamit ito upang makalikha
ng mga kasangkapan tulad ng
sandata, mga palayok, o mga
produktong pang-agrikultura.
May mga rehiyon na kilala sa
kanilang mahusay na pag-
uukit sa kawayan, tulad ng
Abra at Ifugao
2. Ukit sa Kahoy
Ang tradisyonal na pag-
uukit sa kahoy ay kinikilala
sa mga likhang-sining tulad
ng mga bulol (wooden rice
gods), anito (spirit figures),
at iba't ibang dekorasyon
sa mga bahay. Ito ay isang
paraan ng pagpapakita ng
pagsamba, kultura, at
kasaysayan ng mga
komunidad.
3. Ukit sa Bato
Sa mga lugar tulad ng
Cordillera, ang paguukit sa
mga bato ay nagiging mga
obra maestra. Karaniwang
ginagamit ang mga
likhang-sining na bato para
sa mga terraces, likhaing-
sining ng mga petroglipo
(rock engravings), at iba't
ibang uri ng dekorasyon
4. Pamana at
Karunungan
Ang pag-uukit ay itinuturing
na isang pamana mula sa mga
ninuno sa mga kabataan. Ang
mga karunungan sa pag-uukit
ay itinuturo mula sa
henerasyon hanggang
henerasyon, kaya't ito ay
isang mahalagang bahagi ng
pagpapasa ng kultura.
5. Pagpapahalaga sa 6. Pagkakakilanlan
Kalikasan Ang mga likhang-sining na
nagmumula sa tradisyonal na
Sa tradisyonal na pag-
pag-uukit ay nagbibigay-
uukit, malalaman ang
kahulugan sa identidad ng mga
halaga ng mga natural
kultura at komunidad sa
na materyales.
Pilipinas. Ang mga ukit na ito ay
Ipinapakita nito ang
may mga simbolo at pahiwatig
ugnayan ng mga Pilipino
na nagpapakita ng kanilang
sa kalikasan at ang
kasaysayan, paniniwala, at
pangangalaga rito.
pagsusuri sa buhay.
3. Ukit sa Bato
Sa mga lugar tulad ng
Cordillera, ang paguukit sa
mga bato ay nagiging mga
obra maestra. Karaniwang
ginagamit ang mga
likhang-sining na bato para
sa mga terraces, likhaing-
sining ng mga petroglipo
(rock engravings), at iba't
ibang uri ng dekorasyon
4. Pamana at
Karunungan
Ang pag-uukit ay itinuturing
na isang pamana mula sa mga
ninuno sa mga kabataan. Ang
mga karunungan sa pag-uukit
ay itinuturo mula sa
henerasyon hanggang
henerasyon, kaya't ito ay
isang mahalagang bahagi ng
pagpapasa ng kultura.
Conclusion 1
Lorem ipsum dolor sit amet,
consectetur adipiscing elit, sed do
eiusmod tempor incididunt ut labore
et dolore magna aliqua. Ut enim ad
minim veniam, quis nostrud
exercitation ullamco laboris nisi ut
aliquip ex ea commodo consequat.
Conclusion 2
Lorem ipsum dolor sit amet,
consectetur adipiscing elit, sed do
eiusmod tempor incididunt ut labore
et dolore magna aliqua. Ut enim ad
minim veniam, quis nostrud
exercitation ullamco laboris nisi ut
aliquip ex ea commodo consequat.