FILIPINO

SA IBA’T IBANG
DISIPLINA
GEC11
EDSEL R. MARQUEZ
ermarquez@slsu.edu.ph
Southern Luzon State University
Kolehiyo ng Sining at Agham
Departamento ng Wika, Komunikasyon, at Humanidades
 Koda at Deskripsyon Blg. Oras Araw
ngYunit
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 1:30 n.h.- 2:30 n.h. MWF
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 2:30 n.h. -3:30 n.h. MWF
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 3:30 n.h.- 4:30 n.h. MWF
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 5:30 n.h.- 6:30 n.h. MWF
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 10:30 n.u. -12:00 n.t. TTh
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 1:30 n.h. – 3:00 n.h. TTh
GEC11 Filipino sa Iba’t ibang Disiplina 3 3:00 n.h. 4:30 n.h. TTh
 BAGO ANG
PANANAKOP
PANAHON NG
PANANAKOP
NG KASTILA
 PANAHON NG
PANANAKOP
NG AMERIKANO
PANAHON NG
PANANAKOP
NG HAPON
KASALUKUYAN
FILIPINO
 CHED MEMORANDUM
ORDER BLG. 20 s. 2013
 CHED MEMORANDUM
ORDER BLG. 04 s. 2018
FILIPINO BILANG WIKA
AT LARANGAN
YUNIT I
YUNIT I. FILIPINO BILANG WIKA AT LARANGAN
Mga Layunin:

1. Maipaliwanag ang ugnayan ng tungkulin ng wikang Filipino bilang wikang Pambansa,

wika ng bayan, at wika ng pananaliksik na nakaugat sa pangangailangan ng
sambayanan.

2. Maisa-isa ang mga suliraning lokal at nasyonal ng komunidad na kinabibilangan.

3. Malinang ang adhikaing makibahagi sa pagbabagong panlipunan.

4. Makapag-ambag sa pagtataguyod ng wikang Filipino bilang daluyan ng makabuluhan

at mataas na antas ng diskurso na akma at nakaugat sa lipunang Pilipino, bilang
wika ng pananaliksik na nakaayon sa pangangailangan ng komunidad at bansa.

5. Maipaliwanag ang mahigpit na ugnayan ng pagpapalakas ng wikang Pambansa,

pagpapatibay ng kolektibong identidad, at pambansang kaunlaran.
 FILIPINO BILANG
WIKANG PAMBANSA
 FILIPINO BILANG WIKANG PAMBANSA
Artikulo XIV Konstitusyong 1987

Seksyon 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig
sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.

Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na

maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng hakbangin ang
Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino
bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang pang-edukasyon.
 Artikulo XIV Konstitusyong 1987

Seksyon 7.

Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at

pagtuturo, ang wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino
at, hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles.
Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mga
wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na
pantulong na mga wikang panturo roon. Dapat
itaguyod ng kusa at opsyonal ang Espanyol at Arabic
 DOMINYO NG WIKA

1. NON-CONTROLLING DOMAIN O KARANIWANG DOMINYO

(HAL. TAHANAN AT LINGUA FRANCA)

2. SEMI-CONTROLLING DOMAIN O MAHALAGANG

DOMINYO (HAL. RELIHIYON AT ENTERTAINMENT O
LIBANGAN)

3. CONTROLLING DOMAIN O MAKAPANGYARIHANG

DOMINYO (HAL. EDUKASYON, PAMAHALAAN,
PAGBABATAS, HUKUMAN, AGHAM AT TEKNOLOHIYA,
KALAKALAN, INDUSTRIYA, AT MASS MEDIA.
TAGALOG
CEBUANO
ILOKANO
HILIGAYNON
BIKOLANO
WARAY
KAPAMPANGAN
PANGASINENSE
 Artikulo XIV Konstitusyong 1987

PRIMUS INTER PARES

Nangunguna sa lahat ng
magkakapantay
First among equals
 WIKANG FILIPINO NOONG NALAMAN
NIYANG SIYA ANG PRIMUS INTER PARES
 Artikulo XIV Konstitusyong 1987
Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-
MLE)

UNANG WIKA

Samakatuwid, tila hindi ganap na naipapatupad ang

probisyong pangwika ng Konstitusyon hinggil sa pagiging
wikang panturo ng Filipino sa buong sistemang pang-
edukasyon ng bansa.
Sang-ayon sa Konstitusyong 1987, malinaw na isinasaad na:

WIKANG INGLES

1. Pangalawang wikang opisyal lamang na maaaring alisan ng

gayong status ng Kongreso kung nanaisin nila .

2. Nagbunsod ng mabagal na pag-unlad (underdevelopment) ng

wika sa Pilipinas.

3. Nagbunsod ng mabagal na mabagal na pag-unlad ng

pambansang kultura at identidad.

4. Naging hadlang na naghihiwalay sa mga edukadong tao at ng

masang Pilipino.
WIKANG OPISYAL:

WIKANG
INGLES WIKANG
FILIPINO
KONGRESO
Sang-ayon sa Konstitusyong 1987, malinaw na isinasaad na:

WIKANG FILIPINO
1. Di maaaring tibagin at alisin bilang wikang opisyal
2. Ang mga wika sa Pilipinas ay mula sa iisang pamilya ng
wika kaya’t posibleng makabuo ng isang wikang
pambansa mula sa mga wikang ito.
3. Ang wikang pambansa (Filipino) ay kahingian sa
pagkikintal ng nasyonalismo
4. Nagbubuo ng pambansang pagkakaisa
5. Nagbubundos ng pambansang paglaya
6. Nagtataguyod ng demokrasya
7. Ginagamit ng sambayanan sa proseso ng pagbubuo at
pagpapaunlad ng bansa.
 FILIPINO BILANG
WIKA NG BAYAN
AT/NG PANANALIKSIK
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN

AT/NG PANANALIKSIK
AT/NG PANANALIKSIK

FILIPINO AT PANITIKAN SA KURIKULUM NG KOLEHIYO

PROBISYONG PANGWIKA NG KONSTITUSYON 1987

FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
AT/NG PANANALIKSIK
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN AT/NG PANANALIKSIK

AT/NG PANANALIKSIK
FILIPINISASYON

WIKANG PANTURO NG EDUKASYON

OPISYAL NA KOMUNIKASYON NG PAMAHALAAN
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
Gimenez Maceda (1997)

AT/NG PANANALIKSIK
Ang wikang pambansa ang wikang higit na
makapagbibigay-tinig at kapangyarihan sa mga
tagawalis, drayber, tindero at tindera, at iba pang
ordinaryong mamamayan na bansa na gumagamit
nito.

Ang pagggamit ng Filipino bilang wika ng

pananaliksik at akademikong diskurso ay
makapagpapalawak sa kaalaman at makapag-aalis
sa agwat na namamagitan sa mga intelektwal at sa
masa.
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
Constantino (2015)

AT/NG PANANALIKSIK
“ang wikang Filipino ay wikang mapagpalaya. Ito
ang magiging wika ng tunay na Pilipino,” wikang
lilikha at huhubog ng mga Pilipinong may tiwala
sa sariling kakayahan, wikang
makapagpapaunlad sa sariling paraan ng pag-
iisip, hindi gaya ng wikang dayuhan na kapag
ipinilit at binigyang prayoridad ay magiging
“sagabal sa pag-iisip,” kaya’t ang pag-iisip ay
nababansot o nababaog at magbubunga naman
ng kulturang bansot.”
 GLOBALISASYON

GLOBALISASYON

WIKANG
FILIPINO
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
GLOBALISASYON

AT/NG PANANALIKSIK
“borderless world”

KULTURAL NA HEMOGENISASYON
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
BIENVENIDO
LUMBERA

AT/NG PANANALIKSIK
“Sa espasyo ng sariling wika
at panitikan maaaring harapin
at labanan ang kultura ng
globalisasyon upang kalusin
ang negatibong bias nito sa
lipunang Filipino. Hindi dapat
magbunga ang globalisasyon
ng panibagong pagkaalipin
para sa sambayanan.”
 FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
AT/NG PANANALIKSIK
ang wika at panitikan natin ay buhay na kabatiran ng
ating kultura at kasaysayan. Ipinapagunita nito na
mayroon tayong mga karanasan at kabatirang natamo
sa ating pagdanas ng kolonisasyon sa ating ginawang
paglaban sa paghahari ng mga dayuhan.

-Bienvenido Lumbera
 FILIPINO BILANG LARANGAN AT FILIPINO SA IBA’T IBANG
LARANGAN

ARALING
PILIPINAS

ARALING PHILIPPINE
PILIPINO STUDIES

Tumutukoy sa
Filipino bilang
Larangan

ARALING FILIPINOLOHIYA
FILIPINO
INTELEKTWALISASYON NG WIKA

INTELEKTWALISADO ANG WIKA

KUNG ITO AY NASUSULAT.
KAILANGANG ANG WIKA AY
NAKAPAGPAPALIMBAG NG IBA’T
IBANG KARUNUNGAN AT
NAGAGAMIT NG TAO TUNGO SA
PAGLAGO NG KAALAMAN
(SIBAYAN, 1990)
 KATANGIAN NA
INTELEKTWALISASYON ANG
WIKA

1. AKTIBO, MARAMI, AT
MALAWAK ANG GUMAGAMIT NG
WIKA PARTIKULAR NA ANG
PASULAT NA ANYO, KAYSA
PASALITA
 KATANGIAN NA
INTELEKTWALISASYON ANG
WIKA

2. ANG WIKA AY
ESTANDARDISADO
 KATANGIAN NA
INTELEKTWALISASYON ANG
WIKA

3. ANG WIKA AY NARARAPAT NA

MAY KAKAYAHAN NA MAISALIN
SA IBA PANG
INTELEKTWALISADONG WIKA
 KATANGIAN NA
INTELEKTWALISASYON ANG
WIKA

4. MAUNLAD AT TANGGAP SA
IBA’T IBANG REGISTER.
INTELEKTWALISASYON NG WIKA
Nilinaw ni Constantino sa artikulong ito ang
kahalagahan ng ganap na intelektwalisasyon –
paggamit ng Filipino sa iba’t ibang larangan –
tungo sa pagpapaunlad hindi lamang ng
wikang Filipino, kundi ng kaisipang Pilipino
mismo.
 INTELEKTWALISASYON NG WIKA
Limang hakbang na dapat isakatuparan sa ikauunlad
ng pananaliksik mula sa at para sa mga Pilipino ni
San Juan (2017):

Magpansinan muna tayo bago magpapansin sa iba.

I-cite ang pananaliksik ng kapwa Filipino.
Babasahin ba ng ibang bansa ang gawang Pilipino
kung hindi rin ito binabasa ng mga Pilipino mismo?
Magbuo ng pambansang arkibo ng mga pananaliksik gaya
ng narcis.nl ng Netherlands at divaportal.org ng Sweden.
Sa pamamagitan nito, makatitiyak na madaling na
madaling mababasa at maipalalaganap sa buong bansa
at sa ibang rin ang mga pananaliksik ng mga Pilipino.

Magdevelop ng katiwa-tiwalang translation software na

libreng magagamit para sa mga mass translation
projects.
Bigyang prayoridad ang Filipinisasyon ng lalong
mataas na edukasyon at ng mga programang
gradwado

Atasan ang lahat ng mga unibersidad na

magtayo ng Departamento ng Filipino at/o
Araling Pilipinas
PAGGAMIT NG FILIPINO
BILANG MIDYUM NG
PAGTUTURO SA IBA’T
IBANG LARANGAN
PAGSASALIN
 PAGDEBELOP NG
KORPORA O LAWAS NG
TEKSTO SA IBA’T IBANG
DISIPLINA
PAGBUO NG
REGISTER
PAGLILIMBAG NG MGA
MATERYAL: AKLAT,
DIKSYUNARYO,
BALARILA, ATBP.
PANANALIKSIK
ORTOGRAPIYA
PAGBUO NG
PATAKARAN
PAGSASAGAWA NG MGA
KUMPERENSYA,
SEMINAR, AT
PAGSASANAY
PAGGAMIT NG WIKANG
FILIPINO SA MGA
KORESPONDESYA
 PAGTATAYO NG
DEPARTAMENTO NG
FILIPINO
MGA PROGRAMANG
PANG-FILIPINO
SOUTHERN LUZON
STATE UNIVERSITY
 DE LA SALLE
UNIVERSITY-MANILA
 UNIBERSIDAD NG
PILIPINAS-DILIMAN
ATENEO DE MANILA
UNIVERSITY
POLITEKNIKONG
UNIBERSIDAD NG
PILIPINAS
UNIBERSIDAD NG
STO. TOMAS
 DALAWANG
ANTAS NG
PAGPAPLANONG
PANGWIKA

ANTAS MAKRO ANTAS MAYKRO

Mandatoring asignaturang Aktwal na

Filipino sa Kolehiyo implementasyon sa
bawat unibersidad
 TATLONG DIMENSYON NG
PAGPAPLANONG PANGWIKA

ISTATUS NA
PAGPAPLANONG
PANGWIKA
AKWISISYONG
KORPUS NA PANGWIKA
nagbibigay pansin PAGPAPLANO NG
sa mga tiyak na WIKA
gamit mula sa wika pagpapalaganap ng
ng pagkatuto sa pagbubuo/pagbabago/ wika at epekto sa
mga akademikong pamimili ng mga gumagamit ng wika
gawain at/o porma o kowd na
intelektwalisasyon, ginagamit sa
wikang opisyal ng pagpapahayag na oral
pamahalaan, o nakasulat (ispeling,
negosyo, at iba paglikha o pagbubuo
pang panlipunang ng salita
institusyon
SANGGUNIAN:

Constantino, Renato. (2015). “Intelektwalismo at Wika.” Daluyan:Journal ng

Wikang Filipino, Volume 21,No.1,9-12.
http://journals.upd.edu.ph/index.php/djwf/article/view/4939/4451

San Juan, D. et.al., Sangangdaan: Filipino sa Iba’t Ibang Disiplina

PAALALA:

Ipinagbabawal ang pagpapasa ng kopya ng materyal na ito sa hindi

enrolled sa naturang kurso-asignatura (GEC11- Filipino sa Iba’t ibang
Disiplina)