Ang paggamit at pagpapahalaga sa mga pangkat etniko, tulad ng Cebuano, bilang wika ay nagmumula sa

mga teoryang sosyolohikal at antropolohikal. Narito ang ilang mga batayang teoretikal na maaaring
magamit sa pag-unawa sa konsepto ng paggamit at pagpapahalaga sa Cebuano bilang isang wika:

1. Sosyolinguistika: Ang sosyolinguistika ay isang sangay ng linggwistika na tumatalakay sa ugnayan ng

wika at lipunan. Ang pag-aaral ng sosyolinguistika ay makatutulong sa pag-unawa sa paggamit at
pagpapahalaga sa Cebuano bilang isang pangkat etniko. Ito ay maaaring magpokus sa mga aspeto tulad
ng pagkakaiba-iba ng wika sa iba't ibang sosyal, pang-ekonomiya, o pang-kultural na konteksto, pati na
rin ang mga isyu ng pagpapahalaga at prestihiyo ng wika sa loob ng komunidad ng mga Cebuano.

2. Antropolohiya ng Wika: Ang antropolohiya ng wika ay nagtatangkang maunawaan ang wika sa

konteksto ng kultura at lipunan. Sa pag-aaral ng Cebuano bilang wika, ang antropolohiya ng wika ay
maaaring magbigay ng kaalaman sa mga pangunahing halaga, paniniwala, at mga praktika ng mga
pangkat etniko ng Cebuano. Ito ay maaaring maglantad sa ugnayan ng wika sa mga ritwal, tradisyon, at
identidad ng mga Cebuano.

3. Postkolonyal na Teorya: Ang postkolonyal na teorya ay tumutukoy sa mga teoryang naglalayong

maunawaan ang epekto ng kolonyalismo at imperyalismong pangkultura sa mga lipunan at kultura. Sa
konteksto ng paggamit at pagpapahalaga sa Cebuano bilang wika, ang postkolonyal na teorya ay
maaaring magbigay ng kamalayan sa mga proseso ng kolonyalismo at pagbubuo ng wika, pati na rin ang
mga hamon at pagbabago sa pagpapahalaga sa sariling wika ng mga pangkat etniko sa panahon ng
kolonyal na paghahari.

4. Teorya ng Identidad: Ang teorya ng identidad ay naglalayong maunawaan ang mga konsepto ng
identidad at pagkaugnay nito sa wika at kultura. Sa konteksto ng Cebuano bilang wika, ang teorya ng
identidad ay maaaring magbigay ng kaalaman sa kung paano nagbubuo ng pangkat etniko ng Cebuano
ng kanilang sariling identidad at kung paano nauugnay ang kanilang wika sa kanilang pagkakakilanlan at
pagpapahalaga.

Narito ang ilang halimbawa ng kaugnay na literatura tungkol sa paggamit at pagpapahalaga sa Cebuano
bilang wika ng mga pangkat etniko:

1. “Language Shift and Language Maintenance among Cebuano-Speaking Families in Cebu City,
Philippines” ni Mary Jane B. Bolunia – Isang pag-aaral na naglalarawan ng mga salik na
nakakaapekto sa pagbabago ng wika at pagpapanatili ng Cebuano bilang wika ng mga pamilyang
Cebuano sa lungsod ng Cebu. Ito ay sumasalamin sa mga hamon at pagpapahalaga sa paggamit
ng Cebuano sa konteksto ng urbanisasyon at globalisasyon.
2. “Language Attitudes and Language Shift: The Case of Cebuano and English in Cebu, Philippines”
ni Bonifacio P. Sibayan – Isang pag-aaral na sumusuri sa mga pagpapahalaga at paggamit ng
Cebuano at Ingles sa lungsod ng Cebu. Ipinapakita nitong ang paggamit at pagpapahalaga sa mga
wika ay maaaring mabago at maaaring maapektuhan ng iba’t ibang mga salik tulad ng
edukasyon, ekonomiya, at sosyal na status.

3. “Language and Identity: The Case of Cebuano Speakers in Cebu City, Philippines” ni Hazel O.
Arceo – Isang pag-aaral na naglalayong maunawaan ang ugnayan ng wika at pagkakakilanlan sa
mga Cebuano sa lungsod ng Cebu. Ipinapakita nito ang kahalagahan ng Cebuano bilang isang
saligan ng pagkakakilanlan at pagpapahalaga sa sariling kultura at tradisyon.

4. “Language Maintenance and Language Shift: The Case of Cebuano in Southern Leyte,
Philippines” ni Grace Salazar – Isang pag-aaral na tumatalakay sa mga salik na nagdudulot ng
pagbabago sa paggamit at pagpapahalaga sa Cebuano bilang wika sa lalawigan ng Southern
Leyte. Ipinapakita nito ang mga hamon at pagsisikap ng mga komunidad na panatilihin ang
kanilang paggamit at pagpapahalaga sa Cebuano.