REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA

Przyczyny rewolucji przemysłowej

zmiany w rolnictwie na skutek rewolucji agrarnej,
wzrost liczby ludności na świecie,
rosnące zapotrzebowanie rynków na różne towary,
dążenie do zwiększenia wydajności produkcji,
zastosowanie nowych urządzeń w przemyśle.

Rewolucja przemysłowa w Europie i Stanach Zjednoczonych

Rewolucja przemysłowa była procesem zmian ekonomiczno-społecznych, które wpłynęły na rozwój wielu krajów.

Europa
Rewolucja przemysłowa zaczęła się w Europie Zachodniej w II połowie XVIII w.
Zmiany najszybciej zachodziły w Wielkiej Brytanii:
a. powstawały pierwsze urządzenia, które wykorzystywano w przemyśle i rolnictwie,
b. rosła liczba wykwalifikowanych robotników – proces grodzenia na wsi spowodował, że część ludności
wiejskiej osiedlała się w miastach.
Brytyjska dominacja gospodarcza wynikała także z posiadania dużej floty, licznych rynków zbytu (kolonie),
środków finansowych na inwestycje i surowców.
Znaczące zmiany w gospodarce zachodziły również w Niemczech. W 1834 r. został utworzony Niemiecki
Związek Celny (zrzeszający 18 krajów niemieckich), który znosił wszelkie cła i umożliwiał swobodny handel
między jego członkami.
Na zachodzie Niemiec dużym punktem wydobywczym i przemysłowym było Zagłębie Rurhy. Natomiast na
wschodzie takim miejscem był Górny Śląsk należący do Prus.
Dobrze uprzemysłowionym obszarem w Europie stawała się też Belgia. Na jej terytorium tworzono wiele
kopalń i hut oraz rozwijały się inne gałęzie przemysłu.
We Francji w I połowie XIX w. nadal przeważało rolnictwo, a przemysł rozwijał się stopniowo. Ciągle
powszechne były manufaktury, które produkowały głównie dobra artystyczne i luksusowe.
Stopień uprzemysłowienia innych obszarów w Europie miał ograniczony zasięg. Rozwój gospodarczy nastąpił
w Holandii, cesarstwie austriackim (Czechy i wschodnia Austria), północnych Włoszech i Hiszpanii
(głównie północna część kraju).
W Rosji postęp ekonomiczny zachodził powoli. Powodem tego były wciąż istniejące w tym kraju stosunki
feudalne, co zaczęło się zmieniać dopiero w II połowie XIX w.
Stany Zjednoczone
W Stanach Zjednoczonych rewolucja przemysłowa
przebiegała stosunkowo szybko.
Czynniki wpływające na rozwój gospodarczy Stanów
Zjednoczonych:
a. rozrost terytorialny państwa –
zagospodarowywanie nowych obszarów sprzyjało
rozwojowi osadnictwa,
b. rosnąca liczba ludności – napływ przybyszów z
różnych części świata,
c. duża ilość surowców naturalnych,
d. inwestycje rządu centralnego i poszczególnych
stanów,
e. wykorzystywanie nowych środków transportu.
Ważne ośrodki przemysłowe znajdowały się na
północno-wschodnich obszarach kraju i na zachód od
pasma górskiego Appalachów.
Szczególnie istotna dla amerykańskiej gospodarki była
Rozwój transportu
kolej, która zapewniła połączenie między różnymi
obszarami. W 1869 r. została oddana do użytku linia Wpływ na rozwój transportu w XIX w. miało
kolejowa łącząca wschodnie i zachodnie wybrzeże. wykorzystanie maszyny parowej.
W Stanach Zjednoczonych powstało wiele wynalazków, W 1814 r. Anglik George Stephenson stworzył
m.in. telegraf (Samuel Morse), rewolwer (Samuel Colt), udoskonaloną wersje parowozu. W 1825 r.
maszyna do szycia (Isaac Singer), a także żniwiarka doprowadził do powstania pierwszej
(Cyrus McCormick). publicznej linii kolejowej łączącej dwa
angielskie miasteczka Stockton i Darlington.
Upowszechnienie kolei na świecie przyczyniło
się do sprawnego i szybkiego transportu
surowców, towarów i ludzi. Wraz z
powstaniem nowych linii kolejowych doszło
także do rozwoju miast będących na ich trasie.
Zmiany następowały również w transporcie
wodnym. W 1807 r. w Stanach Zjednoczonych
został skonstruowany pierwszy statek o
napędzie parowym, co zapoczątkowało
żeglugę parową.
Pierwotnie statki parowe pływały po rzekach,
ale z czasem to się zmieniło. Od 1813 r.
zaczęły przemierzać morza, a od lat 40. XIX w.
tego typu jednostki regularnie kursowały
przez Atlantyk.

Skutki rewolucji przemysłowej

wykształcenie się nowych grup społecznych –
kapitaliści (wielcy przedsiębiorcy) i proletariusze
(robotnicy),
postęp w rolnictwie,
uprzemysłowienie gospodarki – wzrost znaczenia
produkcji przemysłowej,
rozwój transportu i komunikacji,
wzrost ludności na świecie,
dynamiczny rozwój miast,
rozwój handlu międzynarodowego,
powstanie ruchu luddystów w Wielkiej Brytanii,
utrata pracy przez drobnych rzemieślników,
wyzysk pracowników przemysłowych,
zanieczyszczenie środowiska naturalnego przez
przemysł.