Filozofia

Jakub
Sztejnwald
IX LO W GDAŃSKU
LEKCJA 0. ORGANIZACJA I PROGRAM
LEKCJI FILOZOFII
ORGANIZACJA I PROGRAM
LEKCJI FILOZOFII
1. ROZGRZEWKA FILOZOFICZNA, CZYLI OD
RAZU WŁĄCZ SIĘ DO MYŚLENIA.
2. HISTORIA FILOZOFII, CZYLI CO WARTO
WIEDZIEĆ I KOGO WARTO POZNAĆ.
3. #AWŁAŚNIEFILOZOFUJ, CZYLI FILOZOFOWANIE:
UMIEJĘTNOŚĆ ZADAWANIA PYTAŃ I PRÓBA
ZNALEZIENIA NA NIE ODPOWIEDZI.
ORGANIZACJA I PROGRAM
LEKCJI FILOZOFII
4. LEKCJA = SPOTKANIE = DIALOG = MYŚLENIE,
CZYLI: DYSKUTUJEMY, ROBIMY BURZE MÓZGÓW,
DEBATUJEMY, SPIERAMY SIĘ,
WYMIENIAMY ARGUMENTAMI, FILOZOFUJEMY,
DZIELIMY SIĘ SWOIM ZDANIEM I OPINIĄ,
ODNOSIMY SIĘ DO ARGUMENTÓW INNYCH,
ZASTANAWIAMY NAD TYM, CO SŁYSZYMY,
KONTEMPLUJEMY…
SYSTEM OCENIANIA
1. WAGA 4,3,2,1.
• 4- PROJEKT EDUKACYJNY (2 TYGODNIE), PRACA PISEMNA - ESEJ
• 3- PROJEKT EDUKACYJNY (1 TYDZIEŃ)
• 2- PRACA W GRUPIE, PRACA NA LEKCJI, ODPOWIEDŹ USTNA
• 1- AKTYWNOŚĆ NA LEKCJI (ĆWICZENIA), PRACA DOMOWA
2. NIE PRZEWIDUJĘ:
• PRAC DOMOWYCH, PRAC KLASOWYCH, SPRAWDZIANÓW,
KARTKÓWEK, ODPOWIEDZI USTNYCH –
CHYBA, ŻE BAAAAAAARDZO BĘDZIECIE TEGO CHCIELI. ;)
PODRĘCZNIK I ZESZYT
• PODRĘCZNIK NIE JEST OBOWIĄZKOWY, ALE
POLECAM:
1. OPERON – FILOZOFIA
2. NOWA ERA – SPOTKANIA Z FILOZOFIĄ
3. ACADEMICON – ŹRÓDŁA MĄDROŚCI
• ZESZYT NIE JEST OBOWIĄZKOWY, ALE
KTO CHCE, MOŻE NOTOWAĆ.
PREZENTACJA
NA KAŻDEJ LEKCJI BĘDZIE PREZENTACJA,
KTÓRA ZOSTANIE WAM UDOSTĘPNIONA
NA PLATFORMIE MICROSOFT TEAMS.
TAM RÓWNIEŻ BĘDĘ UDOSTĘPNIAŁ
WSZYSTKIE INNE NIEZBĘDNE MATERIAŁY.
SZUKANIE I CZERPANIE WIEDZY
FILOZOFICZNEJ
• PODRĘCZNIKI „WIEDZA JEST
DRUGIM
• KSIĄŻKI – BIBLIOTEKA SZKOLNA SŁOŃCEM DLA
• INTERNETY – Z ZASTRZEŻENIEM, ŻE NIE LUDZI.”
WSZYSTKO, CO ZNAJDZIEMY (PLATON)
W INTERNETACH JEST OK.
POLECANE PORTALE, STRONY, PRASĘ,
KANAŁY NA YOU TUBE, FACEBOOK ITD.
PYTANIA?
BŁĄD JEST PRZYWILEJEM FILOZOFÓW, TYLKO
GŁUPCY NIE MYLĄ SIĘ NIGDY.
CÓŻ KOMU Z TEGO, ŻE ZJADŁ WSZYSTKIE
ROZUMY, JEŚLI NIE MA WŁASNEGO.
WIEM, ŻE NIC NIE WIEM.
NAJMĄDRZEJSZY JEST TEN, KTÓRY WIE CZEGO NIE
WIE.
SOKRATES
JA, JAKUB SZTEJNWALD
MOGĘ CZEGOŚ NIE WIEDZIEĆ – DOWIEM SIĘ
MOGĘ NIE UMIEĆ ODPOWIEDZIEĆ – SPRAWDZĘ
MOGĘ NIE BYĆ PEWNY – DOCZYTAM

SAM WYBIERAM SIĘ I CHCĘ WAS ZABRAĆ ZE SOBĄ

W PODRÓŻ DO ŚWIATA FILOZOFII…
Rozgrzewka, historia filozofii i
FILOZOFOWANIE
CZYLI CZYM M.IN. BĘDZIEMY ZAJMOWAĆ SIĘ NA
LEKCJACH FILOZOFII?

1. POBUDZENIE DO MYŚLENIA.
2. FAKTY Z HISTORII FILOZOFII.
3. #AWŁAŚNIEFILOZOFUJ, CZYLI FILOZOFOWANIE.

FILOZOFOWANIE. CZYLI CO? BURZA MÓZGÓW.

WIEM CO TO FILOZOFOWANIE i CZY JESTEM
URODZONYM FILOZOFEM / FILOZOFKĄ…
… ALE CO TO W OGÓLE JEST TA
FILOZOFIA?!
ZASTANÓW SIĘ.
O TYM NA NASTĘPNEJ LEKCJI.
MIŁEGO DNIA. DO ZOBACZENIA!
☺☺☺
Filozofia
Jakub Sztejnwald
IX LO W GDAŃSKU
LEKCJA 1.
POJĘCIE
FILOZOFII. CZYM
JEST FILOZOFIA?
GENEZA
NAMYSŁU
FILOZOFICZNEGO.
ROZGRZEWKA
FILOZOFICZNA
CZYM WEDŁUG
CIEBIE JEST
FILOZOFIA?
ZBUDUJ, NARYSUJ, NAPISZ, POWIEDZ,
POWIEDZ CO KOLEGA MIAŁ NA MYŚLI ITD.
HISTORIA FILOZOFII
1. HISTORIA FILOZOFII A FILOZOFIA
2. FILOZOFIA (ETYMOLOGIA, CZYLI
POCHODZENIE TEGO SŁOWA) –
„UMIŁOWANIE MĄDROŚCI”
3. POCHODZENIE, GENEZA
FILOZOFII (VI W.P.N.E. – WYSPY
JOŃSKIE, STAROŻYTNA GRECJA)
4. WIELOZNACZENIOWOŚĆ
FILOZOFII (ANALIZA POJĘCIOWA,
JĘZYKOWA, LOGICZNA,
IDEOLOGIA)
5. ŹRÓDŁA FILOZOFII (ZDZIWIENIE,
MITOLOGIA GRECKA, WIERZENIA
ORFICKIE, CZYNNIKI
POLITYCZNO-KULTUROWE)
6. POJĘCIA, TERMINY
7. FILOZOFIA JAKO…
HISTORIA FILOZOFII A FILOZOFIA
HISTORIA FILOZOFII – DZIEDZINA HUMANISTYKI
OPISUJĄCA DZIEJE I ROZWÓJ IDEI
FILOZOFICZNYCH.
FILOZOFIA – WYKRACZA POZA KATEGORIE
PODZIAŁU NAUK NA HUMANISTYCZNE I ŚCISŁE.
TO SZERSZE OKREŚLENIE OBEJMUJĄCE SWYM
ZAKRESEM TEMATYCZNYM NAJOGÓLNIEJSZĄ
REFLEKSJĘ NA TEMAT RZECZYWISTOŚCI.
PORUSZA PROBLEMY ODNOSZĄCE SIĘ M.IN. DO
KULTURY, NAUKI.
ETYMOLOGIA -
„FILOZOFIA”
SŁOWO „FILOZOFIA”
POCHODZI Z POŁĄCZENIA
DWÓCH GRECKICH SŁÓW:
• „PHILIA” – MIŁOŚĆ
„PHILEO” KOCHAM
• SOPHIA – MĄDROŚĆ, CZYLI
UMIŁOWANIE MĄDROŚCI.
(PITAGORAS Z SAMOS)
GENEZA FILOZOFII
FILOZOFIA UKSZTAŁTOWAŁA
SIĘ W VII-VI WIEKU P.N.E.
NA WYSPACH JOŃSKICH W
STAROŻYTNEJ GRECJI.
PLATON I ARYSTOTELES
TWIERDZĄ, ŻE ŹRÓDŁEM
FILOZOFII BYŁO ZDZIWIENIE.
PRZYJMUJE SIĘ, ŻE
ŹRODŁEM JEST TEŻ
MITOLOGIA, WIERZENIA
ORFICKIE ORAZ CZYNNIKI
POLITYCZNO-KULTUROWE.
FILOZOFIA JAKO
WIELE WYMIARÓW
• ANALIZA POJĘCIOWA – PIERWSI
FILOZOFOWIE SPIERALI SIĘ „Z
CZEGO ZBUDOWANY” JEST ŚWIAT
ZJAWISK FIZYCZNYCH (WODA,
BEZKRES, POWIETRZE, OGIEŃ,
ZIEMIA.) WYJAŚNIENIE POJĘĆ,
OKREŚLEŃ, TERMINÓW (ARCHE!).
• IDEOLOGIA – ZBIÓR POGLĄDÓW
• JĘZYK (LUDWIG WITTGENSTEIN
XX W.)
• PIERRE HADOT (XX W.) PRAKTYKA
DUCHOWA SŁUŻĄCA
SAMODOSKONALENIU.
FILOZOFIA JAKO WIELE WYMIARÓW
• PRAKTYKA DUCHOWA (PIERWSZY OKRES FILOZOFII VI, V W.P.N.E.) OPIS
CAŁOKSZTAŁTU ŚWIATA
• REFLEKSJA ANTROPOLOGICZNO-SPOŁECZNO-ETYCZNA (DRUGI OKRES
FILOZOFII V W.P.N.E) SOFIŚCI, SOKRATES – DZIAŁALNOŚĆ PRAKTYCZNA
• OKRES SYSTEMÓW (TRZECI OKRES FILOZOGII IV W.P.N.E) SPEKULATYWNE
PODEJŚCIE DO FILOZOFII – WYSTRZAŁ MYŚLICIELI (PLATON,
ARYSTOTELES)
• OKRES SZKÓŁ STAROŻTNYCH (III – I W. P.N.E) DOMINOWAŁA ETYKA
• OKRES SYNKRETYCZNY (I W.P.N.E – V W.N.E) KONYNUOWANIE MYŚLI
FILOZOFICZNEJ + ŁĄCZENIE Z MYŚLĄ RELIGIJNĄ.
ORFIZM = DUALIZM + metempsychoza

ORFIZM – NURT RELGIJNY (GRECJA) VII WIEK P.N.E.

OPARTY NA KULCIE DIONIZOSA I ZASADACH:
• DUALIZM (DWA RODZAJE RZECZYWISTOŚCI:
DUSZA I CIAŁO, MATERIA I IDEA)
• METEMPSYCHOZA (WĘDRÓWKA DUSZY).
UZNANIE WYŻSZOŚCI DUCHA NAD CIAŁEM.
FILOZOFIA
WSPÓŁCZEŚNIE
• FILOZOFIA JAKO ROZLEGŁA
DZIEDZINA W
PORÓWNANIU Z
OKROJONYM OBSZAREM
JAK MATEMATYKA,
BIOLOGIA, FIZYKA.
• WIELU FILOZOFÓW
PRÓBOWAŁO NA NOWO
OKREŚLIĆ FILOZOFIĘ.
• TEMAT CIĄGLE OTWARTY. ☺
FILOZOFOWANIE
• CO ZMIENIŁO SIĘ W ŻYCIU
CZŁOWIEKA (W JEGO
MYŚLENIU) ZA SPRAWĄ
FILOZOFII W VI-V W.P.N.E.?
• CZY FILOZOFIA JEST
PRZEZNACZONA TYLKO DLA
FILOZOFÓW?
• GDZIE WIDZISZ W SWOIM
ŻYCIU FILOZOFIĘ?
GDY KTOŚ POWIE CI:
„A PRZESTAŃ
FILOZOFOWAĆ!”
ODPOWIEDZ MU:
„A WŁAŚNIE
FILOZOFUJ!” ☺
Filozofia
Jakub
Sztejnwald
IX LO W
GDAŃSKU
LEKCJA 2. I 3.
POJĘCIE FILOZOFII
2. Filozofia jako nauka.
3. Pytania filozoficzne.
ROZGRZEWKA
FILOZOFICZNA
ZAGRAJMY W
CZARNE
HISTORIE!

CZEGO WYMAGA
OD NAS TA GRA?
HISTORIA FILOZOFII
NAUKA WYMAGA:
• OKREŚLENIA CELU
• PRZEDMIOTU BADAŃ
• METODY DOCIEKAŃ
JEDYNIE CZŁOWIEK WOLNY OD CODZIENNYCH ZMARTWIEŃ I
POTRZEB MOŻE ZAJMOWAĆ SIĘ UPRAWIANIEM PRAWDZIWEJ
NAUKI.
FILOZOFIA JEST NAUKĄ NAJWYŻSZĄ, NIEMAL BOSKĄ.
(ARYSTOTELES)
HISTORIA FILOZOFII

•1. CELEM FILOZOFII JEST ZDOBYCIE „WIEDZY

DLA NIEJ SAMEJ”.
•IMPULSEM ROZPOCZĘCIA FILOZOFII WEDŁUG
ARYSTOTELESA BYŁO „ZDZIWIENIE” SIĘ
RZECZYWISTOŚCIĄ, KTÓRE DOPROWADZIŁO
DO ODKRYCIA WŁASNEJ BEZRADNOŚCI I
NIEWIEDZY NA TEMAT ŚWIATA.
HISTORIA FILOZOFII
2. PRZEDMIOTY BADAŃ - PODZIAŁ NAUK WEDŁUG
ARYSTOTELESA:
• TEORETYCZNE: CZYSTE TEORETYCZNE UJĘCIE FILOZOFII
• PRAKTYCZNE: ETYKA (MORALNOŚĆ) I POLITYKA
(WSPÓLNOTA)
• POJETYCZNE, CZYLI WYTWÓRCZE: (POEZJA, MEDYCYNA,
RZEMIOSŁO) WYTWARZANIE CZEGOŚ, ALE TEŻ SKUTKÓW
ITD.
HISTORIA FILOZOFII
3. METODA DOCIEKAŃ – WEDŁUG ARYSTOTELESA -
LOGIKA JAKO NARZĘDZIE REFLEKSJI FILOZOFICZNEJ.
• LOGIKA JEST DYSCYPLINĄ FILOZOFII I ZA JEJ POMOCĄ:
✓DOWODZIMY STANOWISK
✓SPRAWDZAMY HIPOTEZY
✓DEFINIUJEMY POJĘCIA
✓KONSTRUUJEMY PYTANIA (FILOZOFICZNE)
HISTORIA FILOZOFII
WYOBRAŹMY SOBIE NASTĘPUJĄCĄ SYTUACJĘ:
PRZEMIESZCZAJĄC SIĘ SKMKĄ Z PUNKTU A DO PUNKTU B, OBSERWUJESZ
NASTĘPUJĄCĄ SYTUACJĘ: DOROSŁY, SILNY, UBRANY W SPORTOWĄ ODZIEŻ
MĘŻCZYZNA OBEZWŁADNIA JEDNYM RUCHEM PASAŻERA BĘDĄCEGO W
SKMCE. NA STACJI WYPROWADZA GO NA PERON. ZASTANÓW SIĘ NAD
ODPOWIEDZIĄ NA 3 PYTANIA:
1. CO SIĘ WYDARZYŁO?
2. CO MOGĘ WIEDZIEĆ NA TEMAT, CO SIĘ WYDARZYŁO?
3. CO POWINIENEM / POWINNAM ZROBIĆ W ZAISTNIAŁEJ SYTUACJI?
HISTORIA FILOZOFII – PYTANIA
FILOZOFICZNE
1. CO ISTNIEJE? – FILOZOFOWIE JOŃSCY
OBSERWOWALI ŚWIAT I W TYCH
OBSERWACJACH SZUKALI PRZYCZYNY
ŚWIATA
PARMENIDES Z ELEI (ELEATA) JAKO PIERWSZY
MÓWIŁ O „BYCIE”, ABY ODDAĆ SENS TEGO, CO
ISTNIEJE W ŚWIECIE.
ONTOLOGIA (METAFIZYKA) – NAUKA O
BYCIE, O RZECZYWISTOŚCI
ONTOLOGIA – ETYMOLOGIA (POCHODZENIE)
SŁOWA Z POŁĄCZENIA DWÓCH GRECKICH
SŁÓW: ÓNTOS – „BYT” + LOGOS – „SŁOWO”,
„NAUKA”

•BYT = RZECZYWISTOŚĆ, PRZYRODA,

CZŁOWIEK, BÓG.
HISTORIA FILOZOFII – PYTANIA
FILOZOFICZNE
2. CO MOŻEMY WIEDZIEĆ? – FILOZOFOWIE
DOCIEKAJĄCY RÓŻNIC POMIĘDZY
ŚWIADECTWEM ZMYSŁÓW I ROZUMU.
PRZEKIEROWANIE UWAGI Z POJĘCIA BYTU NA
IDEĘ UMYSŁU.
PLATON, ARYSTOTELES, KARTEZJUSZ (XVII W.)
EPISTEMOLOGIA – NAUKA O POZNANIU
(NIE TYM W WIELKOPOLSCE) ☺
EPISTEMOLOGIA – ETYMOLOGIA (POCHODZENIE)
SŁOWA OD GRECKIEGO EPISTEME „WIEDZA”.

• POCHODZENIE (ŹRÓDŁO) WIEDZY

• POJĘCIEM PRAWDY
• GRANICAMI DOSTĘPNOŚCI WIEDZY
HISTORIA FILOZOFII – PYTANIA
FILOZOFICZNE
3. CO POWINIENEM / POWINNAM
ZROBIĆ? – FILOZOFOWIE STARALI SIĘ
OKREŚLIĆ WYZNACZNIKI DOBREGO
POSTĘPOWANIA. JAK POSTĄPIĆ ETYCZNIE,
MORALNIE?
SOKRATES
AKSJOLOGIA – NAUKA O WARTOŚCIACH

AKSJOLOGIA – ETYMOLOGIA (POCHODZENIE)

SŁOWA OD GRECKIEGO AXIOS – „GODNY,
CENNY”.

•ETYKA (POJĘCIE DOBRA)

•ESTETYKA (POJĘCIE PIĘKNA)
FILOZOFIA = ONTOLOGIA (METAFIZYKA) +
EPISTEMOLOGIA + AKSJOLOGIA

ONTOLOGIA (METAFIZYKA) - NAUKA O BYCIE

EPISTEMOLOGIA - NAUKA O POZNANIU
AKSJOLOGIA - NAUKA O WARTOŚCIACH.
FILOZOFOWANIE
OPRACUJ
PO 1 PYTANIU
FILOZOFICZNYM
DO KAŻDEGO Z 3
DZIAŁÓW
FILOZOFII.
ZAGŁOSUJMY NA
NAJCIEKAWSZE
PYTANIE.
 FILOZOFOWANIE
NA PEWNO CO POWIESZ
SPOTKALIŚCIE SIĘ Z
KRYTYKĄ FILOZOFII JAKO KOMUŚ, GDY
DZIEDZINY USŁYSZYSZ
NIEPRAKTYCZNEJ I
„NIEŻYCIOWEJ”. CO TAKIE
SĄDZISZ NA TEN OKREŚLENIE?
TEMAT? CO BY BYŁO
GDYBY FILOZOFIA NIE
ISTNIAŁA?
Filozofia
Jakub Sztejnwald
IX LO W GDAŃSKU
 LEKCJA 4. Pierwsze pytania
filozoficzne. W poszukiwaniu
„Arche”.
ROZGRZEWKA FILOZOFICZNA

Jakie według
ciebie było
pierwsze
pytanie
filozoficzne?
TALES Z MILETU -
HISTORIA FILOZOFII
PIERWSZYM FILOZOFEM BYŁ:
TALES Z MILETU (EFEZU) – VI w. p.n.e
POWIEDZIAŁ, ŻE WSZYSTKO JEST WODĄ
LUB Z WODY I BYŁ O ZDROWYCH
ZMYSŁACH. ;)
FILOZOFIA POWODUJE ZAKŁOPOTANIE,
ZDZIWIENIE I REFLEKSJE… A DO DOPIERO
POCZĄTEK.
TWIERDZENIA FILOZOFICZNE SĄ PRÓBĄ
ODPOWIEDZI, WIĘC SZOKUJĄCE
ODPOWIEDZI PRZESTAJĄ ZASKAKIWAĆ.
PIERWSZE PYTANIE FILOZOFICZNE -
HISTORIA FILOZOFII
ARCHE - HISTORIA FILOZOFII
OWE „COŚ” MUSI BYĆ PODPORĄ,
PODSTAWĄ LUB ZASADĄ.

NAJWAŻNIEJSZE POJĘCIE
GRECKIEJ FILOZOFII
PRZYRODY -
ARCHE, CZYLI TO SWEGO
RODZAJU:
POCZĄTEK, ŹRÓDŁO,
PODSTAWA, UJŚCIE, ZASADA.
PIERWSZE PYTANIE FILOZOFICZNE -
HISTORIA FILOZOFII
MITOLOGIA - HISTORIA
FILOZOFII
MITOLOGIA:
SZUKANIE
ODPOWIEDZI NA
PYTANIA O:
ZJAWISKA,
BOGÓW, POTRZEBY
RELIGIJNE I
POZNAWCZE
GREKÓW.

TO POETYCKIE
OPOWIEŚCI O
WYŻSZEJ SILE –
PIERWSZA PRÓBA
POZNANIA ŚWIATA.
PIERWSZE METODY EMPIRYCZNE -
HISTORIA FILOZOFII
PITAGORAS - LICZBA:
REGULARNOŚĆ ZA POMOCĄ
LICZB
TALES – PO RAZ PIERWSZY
ZASTOSOWAŁ METODĘ
EMPIRYCZNĄ/DOŚWIADCZALN
Ą: OBSERWOWANIE I
WYSUWANIE HIPOTEZ.
WYWNIOSKOWAŁ, ŻE WODA
JEST WARUNKIEM
KONIECZNYM ŻYCIA ROŚLIN.
PITAGORAS Z SAMOS – HISTORIA
FILOZOFII
PITAGORAS – ARCHE JEST LICZBA:
POSZUKIWANIE REGULARNOŚCI ZA
POMOCĄ LICZB.
TEN SAM OD TWERDZENIA
PITAGORASA (MATEMATYKA).
WEDŁUG PITAGORASA ARCHE TO
LICZBA, ALE TO ARCHE (LICZBA) NIE
MIAŁA WPŁYWU NA ISTNIENIE
RUCHU W ŚWIECIE. LICZBA
STANOWISŁA DLA NIEGO
PODSTAWOWY STRUKTURALNY
ELEMENT ŚWIATA: STABILNY I
WIECZNY WARUNEK ISTNIENIA
KOSMOSU.
TALES Z MILETU - HISTORIA
FILOZOFII
TALES SIĘ POMYLIŁ,
ALE:
1. ZADAŁ POWAŻNE
PYTANIE
FILOZOFICZNE
2. STARAŁ SIĘ
ODPOWIEDZIEĆ
STOSUJĄC
METODĘ
EMPIRYCZNĄ
3. ZAPOCZĄTKOWAŁ
BADANIA
PRZYRODNICZE
ARCHE - HISTORIA
FILOZOFII
JOŃSKA (BO WYSPA JONIA, TAM
POWSTAŁA FILOZOFIA) FILOZOFIA
PRZYRODY.
POGLĄDY JOŃSKICH FILOZOFÓW
RÓŻNIŁY SIĘ OD SIEBIE.
1. RÓŻNICA ZDAŃ W OKREŚLENIU
PODSTAWOWYCH ZASAD
PRZYRODY.

TALES – WODA
ANAKSYMENES – POWIETRZE
KSENOFANES – ZIEMIA
HERAKLIT - OGIEŃ
ARCHE - HISTORIA
FILOZOFII
2. SPÓR O LICZBĘ ZASAD

EMPEDOKLES – WIELE ZASAD A

NIE JEDNA:
TEORIA 4 ŻYWIOŁÓW
PIERWIASTKÓW, ELEMENTÓW,
KORZENI.
CAŁA PRZYRODA ZBUDOWANA
Z ZIEMII, POWIETRZA, WODY I
OGNIA.
ARCHE - HISTORIA FILOZOFII
FILOZOFOWIE JOŃSCY UWAŻALI, ŻE
KAŻDA RZECZ TO MIESZANINA LUB
UKŁAD RÓŻNYCH TYCH CZYNNIKÓW
PRZENIKAJĄCYCH SIĘ I PORUSZAJĄCYCH
WZAJEMNIE.
NOWOŻYTNA NAUKA TO ODRZUCIŁA,
ALE CZERPAŁA Z TEGO.
TO CO ZŁOŻONE OPIERA SIĘ NA
PROSTSZYCH CZYNNIKACH.
TE BADANIA TRWAJĄ DO DZIŚ – NP.
NOWE PIERWIASTKI.
ARCHE - HISTORIA
FILOZOFII
ANAKSYMANDER – BEZKRES,CZYLI COŚ
NIEOKREŚLONEGO, NIEOGRANICZONEGO I
NIESKOŃCZONEGO.
SPRZECIWIŁ SIĘ JOŃSKIM ZASADOM – BO NIE
DA SIĘ TEGO UCHWYCIĆ METODĄ
EMPIRYCZNĄ.
NURT TEN STANIE SIĘ CORAZ BARDZIEJ
WPŁYWY W GRECKIEJ FILOZOFII. JEST ON
PODOBNY DO MYŚLENIA RELIGIJNEGO.

CZY OSTATECZNA ZASADA RZECZYWISTOŚCI

DA SIĘ SPROWADZIĆ DO JAKIEJŚ MATERII CZY
RACZEJ JĄ ISTOTNIE PRZEKRACZA TRAPIŁO I
BĘDZIE TRAPIŁO FILOZOFÓW OD POCZĄTKU
AŻ DO KOŃCA ŚWIATA.
ARCHE – ATOM DEMOKRYTA –
HISTORIA FILOZOFII
WEDŁUG DEMOKRYTA - ATOM BYŁ
NIEZMIENNY I NIE BYŁO MOŻLIWE
UTWORZENIE I ZNISZCZENIE ATOMU.
ATOM POSIADA MASĘ, KSZTAŁT,
KONKRETNĄ ORIENTACJĘ I PUNKT
POŁOŻENIA W PRZESTRZENI. PONADTO
ATOMY NIE SĄ IDENTYCZNE, ALE MAJĄ
RÓŻNE WIELKOŚCI I KSZTAŁTY, KTÓRE
ODPOWIADAJĄ ZA CECHY
POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW.
 FILOZOFOWANIE

1. JAKIE ZNASZ WIZJE POWSTANIA ŚWIATA?

JAKIE WSPÓLNE ELEMENTY ODNAJDUJESZ W
OPISACH DOTYCZĄCYCH POCZĄTKÓW ŚWIATA?
2. ZADANIE 3/40 (OPERON)
 FILOZOFOWANIE
1. JAKĄ STRUKTURĘ MIAŁBY ŚWIAT,
GDYBY NIE ISTNIAŁA W NIM ŻADNA OSTATECZNA
ZASADA? CZY MUSIAŁBY TO BYĆ ŚWIAT CHAOSU?
2. CZY WSPÓŁCZESNA NAUKA POTWIERDZA POGLĄD,
ŻE ISTNIEJE JEDNA ZASADA PRZYRODY? ODPOWIEDŹ
UZASADNIJ W ODWOŁANIU DO WIEDZY Z LEKCJI
FIZYKI, CHEMII I BIOLOGII. (ACADEMICON)
FILOZOFOWANIE
1. W FILMIE „MATRIX” ŚWIAT
WIDZIANY „OCZAMI” MASZYN
PRZEDSTAWIANY BYŁ JAKO
CIĄG KODÓW ZŁOŻONYCH
LICZB. CZY LUDZIE TAKŻE
MOGĄ POSTRZEGAĆ
RZECZYWISTOŚĆ W TEN
SPOSÓB?
2. CO WEDŁUG CIEBIE JEST
ZASADĄ WSZECHŚWIATA -
ARCHE?
(NOWA ERA)
Filozofia
Jakub
Sztejnwald
IX LO W GDAŃSKU
LEKCJA 5.
PIERWSZE
PYTANIA
FILOZOFICZNE.
CZY
FILOZOFOWIE
JOŃSCY BYLI
PIERWSZYMI
NAUKOWCAMI?
ROZGRZEWKA
FILOZOFICZNA
W WIOSCE MIESZKA
GOLIBRODA, KTÓRY
GOLI WSZYSTKICH I
TYLKO TYCH, KTÓRZY
SAMI SIĘ NIE GOLĄ.
KTO GOLI
GOLIBRODĘ?
BEN DUPRE – FILOZOFIA –
50 IDEI, KTÓRE POWINIENEŚ ZNAĆ –
STR. 132
ROZGRZEWKA FILOZOFICZNA
W WIOSCE MIESZKA GOLIBRODA, KTÓRY GOLI
WSZYSTKICH I TYLKO TYCH, KTÓRZY SAMI SIĘ NIE
GOLĄ. KTO GOLI GOLIBRODĘ?

OPIS ZAWODU W RZECZYWISTOŚCI JEST

LOGICZNIE NIEMOŻLIWY, SKORO
GOLIBRODA NIE MOŻE BEZ POPADANIA
W SPRZECZNOŚĆ Z TĄ DEFINICJĄ
NALEŻEĆ DO ŻADNEJ GRUPY: ANI DO
TYCH, KTÓRZY GOLĄ SIĘ SAMI, ANI DO
TYCH, KTÓRZY TEGO SAMI NIE ROBIĄ.
CZŁOWIEK ODPOWIADAJĄCY OPISOWI
GOLIBRODY NIE MOŻE (LOGICZNIE)
ISTNIEĆ. A ZATEM TAKI GOLIBRODA NIE
ISTNIEJE – PARADOKS GOLIBRODY
ROZWIĄZANY.
PITAGORAS Z SAMOS – HISTORIA
FILOZOFII
DZIAŁALNOŚĆ PIERWSZYCH
FILOZOFÓW – PITAGORAS Z
SAMOS.
PIERWSZA „SZKOŁA”
FILOZOFICZNA W KROTONIE.
METODOLOGIA
NAUK
METODOLOGIA NAUK –
NAUKA ZAJMUJĄCA SIĘ
OPISEM NARZĘDZI
POTRZEBNYCH DO
FORMUŁOWANIA TEORII I
TWIERDZEŃ. ANALIZUJE
PROCEDURY BADAWCZE
ORAZ WYTWORY ICH
ROZUMOWANIA (HIPOTEZY
I POJĘCIA).
3 WYZNACZNIKI
NAUKI
1. CEL POZNAWCZY – CZY
PIERWSI FILOZOFOWIE MIELI
CEL POZNAWCZY?
2. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI
NAUKOWEJ / ZARYSOWANIE
OBSZARU BADAWCZEGO –
CZY PIERWSI FILOZOFOWIE
ZARYSOWALI OBSZAR
BADAWCZY?
3. METODA BADAWCZA /
AKTYWNOŚĆ LUDZKA – CZY
PIERWSI FILOZOFOWIE
STOSOWALI METODY
BADAWCZE?
3 WYZNACZNIKI NAUKI

1.CEL POZNAWCZY
TAK, BO PRIORYTETEM DLA NICH BYŁO
POSZUKIWANIE ODPOWIEDZI NA
PYTANIE O STRUKTURĘ ŚWIATA
PRZYRODY ORAZ OGÓLNĄ ISTOTĘ
RZECZYWISTOŚCI.
3 WYZNACZNIKI NAUKI
2. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI NAUKOWEJ /
ZARYSOWANIE OBSZARU BADAWCZEGO
TAK, BO DLA PIERWSZYCH FILOZOFÓW
NAJISTOTNIEJSZĄ SFERĄ ZAINTERESOWANIA BYŁA
SZEROKO POJMOWANA NATURA RZECZYWISTOŚCI,
A WIĘC WSZYSTKO TO, CO SKŁADA SIĘ NA
CAŁOKSZTAŁT SYSTEMU PRZYRODNICZEGO I
WYZNACZA JEGO FUNKCJONOWANIE.
3 WYZNACZNIKI NAUKI
3. METODA BADAWCZA / AKTYWNOŚĆ LUDZKA
I TAK, I NIE, BO FILOZOFOWIE PRZYRODY ZA ŹRÓDŁO WIEDZY UZNAWALI
PRZEDE WSZYSTKIM ŚWIADECTWO ZMYSŁÓW, A ZA CZYNNIK
UMOŻLIWIAJĄCY DOTARCIE DO PRAWDY – ZDOLNOŚĆ POSTRZEGANIA I
INTERPRETACJĘ ZJAWISK.
NIE TYLE UZASADNIENIE STANOWISK CZY KONSTRUOWANIE ZŁOŻONYCH
TEORII NA PODSTAWIE UZNANYCH RACJI, ILE RACZEJ WYCIĄGANIE
WNIOSKÓW NA PODSTAWIE OBSERWACJI ŚWIATA.
TO NOSIŁO ZNAMIONA ROZSTRZYGNIĘĆ I UZASADNIEŃ NAUKOWYCH,
ALE NIE BYŁY NIMI W PEŁNYM ZNACZENIU.
CZEGO BRAKOWAŁO, ŻEBY BYŁO TYLKO „TAK”?
LOGIKA – HISTORIA
FILOZOFII
LOGIKA – (Z GRECKIEGO
„LOGOS” – ROZUM, SŁOWO,
MYŚL, PRAWO) – NAUKA O
SPOSOBIE FORMUŁOWANIA
MYŚLI, REGUŁACH
ROZUMOWANIA I
UZASADNIANIA
TWIERDZEŃ. JEST TO
DYSCYPLINA POMOCNICZA
FILOZOFII. (ARYSTOTELES)
(PARMENIDES Z ELEI –
PIERWSZY)
METODOLOGIA
NAUK
PROBLEM
BADAWCZY
HIPOTEZA
DOWODY
ZAŁOŻENIOWE
WNIOSKI
SIEDMIU (NAUKOWCÓW) MĘDRCÓW
GRECKICH – HISTORIA FILOZOFII
WEDŁUG PLATONA SIEDMIU
MĘDRCÓW STANOWILI:
SOLON Z ATEN, BIAS Z PRIENY, PITTAKOS Z
MITYLENY, TALES Z MILETU, KLEOBULOS Z
LINDOS, MYZON Z CHENE I CHILON ZE
SPARTY.
(VII-VI W.P.N.E – JESZCZE PRZED FILOZOFIĄ.)
CZY ZASŁUGUJĄ NA MIANO PIERWSZYCH
NAUKOWCÓW?
FILOZOFOWANIE
1. ZASTANÓW SIĘ NAD
RÓŻNICĄ W ZNACZENIU
POJĘCIA MĘDRCA ORAZ
POJĘCIA NAUKOWCA.
2. KTÓRA METODA PRACY –
ZESPOŁOWA CZY
INDYWIDUALNA JEST
EFEKTYWNIEJSZA, BARDZIEJ
CENNA, LEPIEJ
DOSTOSOWANA DO
REALIÓW WSPÓŁCZESNEGO
ŚWIATA?
FILOZOFOWANIE
3. NAUKOWA PRZYDATNOŚĆ
FILOZOFII. (BIOETYKA I
FILOZOFIA PRAWA) POSZUKAJ
PRAKTYCZNEGO
ZASTOSOWANIA FILOZOFII W
REFLEKSJI TEORETYCZNEJ.
4. ZADANIE 3/45 (OPERON)
PROBLEM BADAWCZY,
HIPOTEZA, 3 ARGUMENTY I 3
KONTRARGUMENTY.
5. CZY W NAUCE POWINNY
OBOWIĄZYWAĆ JAKIEŚ
GRANICE? JAKIE?
Filozofia
JAKUB SZTEJNWALD
IX LO W GDAŃSKU
LEKCJA 6. I 7. Pierwsze spory
filozoficzne
LEKCJA 6. STAŁOŚĆ I ZMIENNOŚĆ. SPÓR NA TEMAT
NATURY RZECZYWISTOŚCI.

LEKCJA 7. W JAKI SPOSÓB STAROŻYTNI MYŚLICIELE

UZASADNIALI SWOJE RACJE?
LEKCJA 6. STAŁOŚĆ I ZMIENNOŚĆ. SPÓR
NA TEMAT NATURY RZECZYWISTOŚCI.
ROZGRZEWKA FILOZOFICZNA

JAK CENTAUR
NOSIŁBY SPODNIE?
NARYSUJ SPODNIE
CENTAUROWI.
Rozgrzewka filozoficzna

A TY JAK NARYSOWAŁEŚ
SPODNIE CENTAUROWI?
CO CHCĘ WAM PRZEZ TO
POWIEDZIEĆ?
PARADOKS

PARADOKS – ROZUMOWANIE
PROWADZĄCE DO
SPRZECZNYCH WNIOSÓW.
Paradoks Tezeusza – plutarch z
cheronei
https://www.ted.com
/talks/amy_adkins_w
ho_am_i_a_philosop
hical_inquiry?utm_ca
mpaign=tedspread&u
tm_medium=referral
&utm_source=tedco
mshare (TED)
FILOZOFOWANIE - PARADOKS
TEZEUSZA
PARADOKS TEZEUSZA – IDENTYCZNOŚĆ, ZAGADNIENIE IDENTYCZNOŚCI.

CO SĄDZISZ NA TEN TEMAT? CZY JEŚLI WYMIENIMY WSZYSTKIE CZĘŚCI

OKREŚLONEGO PRZEDMIOTU NA ZUPEŁNIE NOWE ELEMENTY, TO
POZOSTANIE ON TYM SAMYM PRZEDMIOTEM?
A JAK TO SIĘ MA DO LUDZI?
A CO JEŚLI Z WYMIENIONYCH CZĘŚCI KTOŚ STWORZY KOLEJNY STATEK
TEZEUSZA?
KTÓRT STATEK TEZEUSZA JEST WEDŁUG CIEBIE PRAWDZIWYM STATKIEM
TEZEUSZA?
DYNAMIZM RZECZYWISTOŚCI
IDENTYCZNOŚĆ: CO ŚWIADCZY O TYM, ŻE DANA
RZECZ JEST TYM CZYM JEST? SKĄD WIADOMO,
ŻE DWIE RÓŻNE NAZWY ODNOSZĄ SIĘ DO TEJ
SAMEJ RZECZY?
DYNAMIZM: CZY ZMIENIAJĄC SIĘ W CZASIE,
DANA RZECZ POZOSTAJE TYM SAMYM
OBIEKTEM, CZY PRZESTAJE NIM BYĆ?
FILOZOFOWANIE - KLONOWANIE
KOMÓRKI TWORZĄCE NASZE CIAŁO
PODLEGAJĄ CIĄGŁEJ ZMIANIE. CZY TO
OZNACZA, ŻE WIELOKROTNIE STAJEMY SIĘ
NOWYMI OSOBAMI W CIĄGU NASZEGO
BIOLOGICZNEGO ŻYCIA?
CZY GDYBYŚMY SKLONOWALI KOGOŚ, TO
BYŁABY TO IDEALNA KOPIA IDENTYCZNA Z
NIM SAMYM?
JULIEN OFFRAY DE LA METTRIE –
MASZYNA BIOLOGICZNA (xviii w.)
„KTO POWIEDZIAŁ, ŻE PLĄTANINA NEUONÓW MIĘDZY
USZAMI TO NIE JEST PO PROSTU MASZYNA – TYLE ŻE
BIOLOGICZNA, A NIE METALOWA?
JEŚLI SWOJE NATURALNE RAMIĘ ZASTĄPIĘ
MECHANICZNYM, TO CZY NADAL BĘDĘ SOBĄ?
A JEŚLI WYMIENIĘ TEŻ NOGI, TUŁÓW? ODPOWIESZ, ŻE
MOŻNA WYMIENIĆ WSZYSTKO PRÓCZ MÓZGU – ALE CZY
RZECZYWIŚCIE?
JEŚLI MÓJ SZTUCZNY MÓZG MOŻE DZIAŁAĆ TAK SAMO
JAK BIOLOGICZNY – PODOBNIE JAK W TEŚCIE TURINGA –
CZYŻ JA NIE POZOSTAJĘ SOBĄ? – (PATTON I CANNON –
KOMIKSOWE WPROWADZENIE DO FILOZOFII)
(TEST TURINGA, BLACK MIRROR)
PIERWSZE SPORY – STATYZM CZY
WARIABILIZM?
SPORY FILOZOFÓW PRZYRODY:
STATYZM (STAŁOŚĆ) – (OD GR. ΣΤΆΣΙΣ, STASIS –
TRWANIE; ŁAC. STARE – STAĆ) – POGLĄD
AKCENTUJĄCY STAŁOŚĆ W RZECZYWISTOŚCI.
WARIABILIZM (ZMIENNOŚĆ) – (OD ŁAC. VARIABILIS
– ZMIENNY) – POGLĄD AKCENTUJĄCY
ZMIENNOŚĆ W RZECZYWISTOŚCI.
HERAKLIT Z EFEZU – WARIABILISTA
(ZMIENNOŚĆ)
„DO TEJ SAMEJ RZEKI NIE
MOŻNA WEJŚĆ DWA RAZY”.
„WSZYSTKO PŁYNIE.” – PANTA
RHEI
HERAKLIT Z EFEZU
DLA HERAKLITA KONFLIKT JEST ŹRÓDŁEM
POWSTAWANIA RZECZY I REGUŁĄ RZĄDZĄCĄ
RZECZYWISTOŚCIĄ. MIMO, ŻE MAMY DO
CZYNIENIA Z WALKĄ SKRAJNOŚCI TO W TYM JEST
HARMONIA RZECZYWISTOŚCI.
UZNAWAŁ, ŻE DLA WSZYSTKICH SKRAJNOŚCI
WSPÓLNE JEST PRAWO POWSZECHNEJ ZMIANY
(LOGOS), KTÓRE ZOBRAZOWAŁ W FORMIE OGNIA.
LOGOS JAKO MATERIALNA POSTAĆ OGNIA.
ROZUM > ZMYSŁY
WARIABILIZM
O WARIABILIZMIE
SŁÓW KILKA.
XIX w. – ROZKWIT WARIABILIZMU –
DYM HERAKLITA
GEORG HEGEL – OPRACOWAŁ
SYSTEM FILOZOFICZNY, KTÓRY ISTOTY
BYTU DOPATRJE SIĘ W NIEUSTANNYM
ROZWOJU IDEI, PRZYRODY I DUCHA.
IDEALIZM OBIEKTYWNY HEGLA –
STANOWISKO TO WYRAŻA SIĘ W TYM,
ŻE RZECZYWISTOŚĆ POKRYWA SIĘ Z
MYŚLĄ.
DIALEKTYKA – DYSKUSJA: TEZA,
ANTYTEZA, SYNTEZA.
XIX w. – ROZKWIT WARIABILIZMU –
DYM HERAKLITA
KAROL DARWIN I HERBERT
SPENCER – KONCEPCJE
EWOLUCJI. WIELKIE DZIEDZINY
RZECZYWISTOŚCI NALEŻY
OPISYWAĆ PRZEDE WSZYSTKIM
W KATEGORIACH ZMIAN
INDYWIDUÓW, GATUNKÓW I
GRUP.
OPIS TYCH ZMIAN POZWALA
NAM ZROZUMIEĆ, DLACZEGO
PEWNE ISTOTY LUB FORMY
PRETRWAŁY, A INNE NIE.
XX w. – ROZKWIT WARIABILIZMU – DYM
HERAKLITA
ALFRED WHITEHEAD – TWÓRCA
FILOZOFII PROCESU. SKORO
WSZYSTKO PŁYNIE TO RZECZY SĄ
TYLKO ZESPOŁEM MOMENTALNYCH
ZDARZEŃ.
CZY W ZWIĄZKU Z TYM ŚWIAT TO
JAKIŚ UKŁAD CZY ZMIENNA?
 PARMENIDES Z ELEI – ELEATA
„STATYSTA” (STAŁOŚĆ)
(ELEA – GRECKA KOLONIA W ITALII)
ELEATYZM. STATYZM. UFAĆ BARDZIEJ ROZUMOWI (ROZUMOWANIU) NIŻ ZMYSŁOM.

ROZUM UCHWYCAJĄCY STAŁOŚĆ > ZMYSŁY DOŚWIADCZAJĄCE ZMIENNOŚCI

PARMENIDES I ZENON Z ELEI
PARMENIDES Z ELEI SĄDZIŁ, ŻE RZECZYWISTOŚĆ JEST NIEZMIENNA (STATYZM).
SPROWADZENIE SWOICH POGLĄDÓW DO ONTOLOGII (NAUCE O BYCIE).
BYT, DO KTÓREGO ODNOSIŁ SIĘ PARMENIDES Z ELEI, JEST JEDYNĄ RZECZĄ, KTÓRĄ MOŻNA
POMYŚLEĆ I WYRAZIĆ SŁOWAMI.
NIEBYT JEST JEDYNIE ZAPRZECZENIEM BYTU, NIEWYRAŻALNYM I NIEMOŻLIWYM DO
POMYŚLENIA PRZECIWIEŃSTWEM ISTNIENIA.
BYT = MYŚL (WEDŁUG PARMENIDESA)
WEDŁUG PARMENIDESA ZMIANA TOŻSAMOŚCI STATKU TEZEUSZA PODCZAS WYMIANY JEGO
CZĘŚCI OZNACZAŁOBY, ŻE OBIEKT TEN PRZESTAŁ ISTNIEĆ. (ALE W MYŚLI LUDZKIEJ DALEJ
ISTNIAŁ.)
TO CO NIE ISTNIEJE, NIE JEST MOŻLIWE DO POMYŚLENIA.  - ZASADA NIESPRZECZNOŚCI,
WEDŁUG KTÓREJ COŚ, CO ISTNIEJE, NIE MOŻE ZARAZEM NIE BYĆ POD TYM SAMYM
WZGLĘDEM.
POGLĄDY NA TEMAT LICZBY BYTÓW – WEDŁUG NICH JEST JEDEN BYT – NIEPODZIELNY I
NIEZMIENNY, KTÓREGO UJĄĆ MOŻNA JEDYNIE ZA POMOCĄ ROZUMOWANIA. (STR. 68 OPERON)
FILOZOFOWANIE
1. KTÓRA JEST GODZINA? OPISZ
ZASTOSOWANY PRZEZ CIEBIE SPOSÓB
MYŚLENIA O CZASIE.
2. ZASTANÓW SIĘ NAD ZNACZENIEM
SŁOWA „NIC”. CZY NIC NALEŻY DO BYTU
CZY NIEBYTU?
LEKCJA 7. W JAKI SPOSÓB STAROŻYTNI
MYŚLICIELE UZASADNIALI SWOJE RACJE?
ROZGRZEWKA FILOZOFICZNA
DLACZEGO?
W JAKIM CELU?
NA JAKIEJ PODSTAWIE?
Z JAKIEGO POWODU?
CZEMUŻ?
Z JAKIEJ PRZYCZYNY?
PO CO?
ZA CZYJĄ ZGODĄ?
CZEMU?
Z JAKIEJ RACJI?
PO JAKIE LICHO?
DLACZEGOŻ?
JAK?
JAK UZASADNISZ SWOJE ZDANIE?
ROZUMOWANIE:
• WNIOSKOWANIE
• WYJAŚNIANIE
• DOWODZENIE
• DEDUKCJA
PODAJ PRZYKŁADY – STR. 63 (OPERON)
ZENON Z ELEI - ZAGADKI ELEATÓW
ZENON Z ELEI CHCIAŁ DOWIEŚĆ, ŻE CZAS, ZMIANA I RUCH NIE
TYLKO NIE MOGĘ ISTNIEĆ, LECZ TAKŻE SĄ POJĘCIAMI
NONSENSOWNYMI.
ZASTOSOWAŁ METODĘ ARGUMENTOWANIA – REDUKACJA DO
ABSURDU, CZYLI DOWIEDZENIE FAŁSZYWOŚCI JAKIEGOŚ
TWIERDZENIA PRZEZ WYKAZANIE, ŻE WYNIKAJĄCE Z NIEGO
WNIOSKI SĄ ABSURDALNE.
PARADOKS STRZAŁY.
PARADOKS ACHILLESA I ŻÓŁWIA.
– NIGDY GO NIE DOGONI, W TYM SAMYM CZASIE W RUCHU I
W SPOCZYNKU.
DYSKUSJA, SPÓR O DYNAMIKĘ ŚWIATA – HERAKLIT
WARIABILIZM / ELEACI STATYZM.
ROZWÓJ LOGIKI POZWOLIŁ ROZWIJAĆ MYŚL ELEATÓW.
PARADOKS STRZAŁY
PARADOKS STRZAŁY
POCZĄTEK DROGI STRZAŁY A i KONIEC DROGI STRZAŁY B.
GDZIE BYŁO POMIĘDZY TYMI PUNKTAMI?
W ½ DROGI W ½ DROGI
W ¾ DROGI W ¾ DROGI
W 13/76 DROGI W 13/76 DROGI…
ZENON Z ELEI UWAŻAŁ, ŻE W KAŻDEJ CHWILI SWOJEGO LOTU
STRZAŁA POZOSTAWAŁA W SPOCZYNKU W OKREŚLONYM MIEJSCU.
PARADOKS – WEDŁUG NIEGO – TWI W TYM, ŻE NIEMOŻLIWE JEST,
BY STRZAŁA JEDNOCZEŚNIE PORUSZAŁA SIĘ I BYŁA NIERUCHOMA.
ACHILLES I ŻÓŁW
STAROŻYTNY FILOZOF GRECKI ZENON Z ELEI JEST
AUTOREM KILKU PARADOKSÓW (CZYLI ZASKAKUJĄCYCH
PRZYKŁADÓW PROWADZĄCYCH DO STWIERDZEŃ
SPRZECZNYCH ZE ZDROWYM ROZSĄDKIEM)
DOTYCZĄCYCH RUCHU. OTO OPIS JEDNEGO Z NICH:
ACHILLES I ŻÓŁW STAJĄ NA LINII STARTU WYŚCIGU NA
DYSTANS 100 M. ZAŁÓŻMY, ŻE ACHILLES POTRAFI BIEGAĆ
DWA RAZY SZYBCIEJ OD ŻÓŁWIA. ABY DAĆ SZANSĘ
ŻÓŁWIOWI JEGO START UMIESZCZONO W POŁOWIE
DYSTANSU (RYS.1). GDY ACHILLES DOBIEGNIE DO
MIEJSCA, Z KTÓREGO STARTOWAŁ ŻÓŁW, ŻÓŁW
PRZEBIEGNIE25 M(RYS 2.). GDY ACHILLES PRZEBĘDZIE TO
25 M, ŻÓŁW PRZEBĘDZIE12,5 M (RYS. 3), ITD., WIĘC
ACHILLES NIGDY NIE DOGONI ŻÓŁWIA.
CO WYNIKA Z RACJI ELEATÓW?
DZIĘKI ELEATOM (ZENONOWI Z ELEI) W V
WIEKU P.N.E. ODNAJDZIEMY ELEMENTY
TAKIEGO ROZUMOWANIA W KONCEPCJACH
SOFISTÓW ORAZ SPOSOBIE NAUCZANIA
PRZEZ SOKRATESA.
PRZEKONANIE O ILUZORYCZNOŚCI ŚWIATA
OBSERWOWANYCH ZJAWISK FIZYCZNYCH
UTORUJE DROGĘ DO IDEALIZMU PLATONA.
PIERWSZE SPORY - „Arche” – ZASADA CZY
ZASADY?
SPORY FILOZOFÓW PRZYRODY:
MONIZM - MONIŚCI (1 - JEDNOŚĆ) TALES Z
MILETU (NP. WODA)
PLURALIZM - PLURALIŚCI (WIELE - WIELOŚĆ)
EMPEDOKLES Z AGRYGENTU (NP. WIELE ARCHE)
FILOZOFOWANIE – MONIZM CZY
PLURALIZM
1. ISTNIEJE DOKŁADNIE JEDEN BYT.
2. ISTNIEJE WIELE ODRĘBNYCH
BYTÓW.
3. ISTNIEJE WIELE BYTÓW, ALE
MOŻNA JE SPROWADZIĆ DO
JEDNEJ ZASADY.
4. ISTNIEJE WIELE RODZAJÓW
BYTÓW.
1. ISTNIEJE DOKŁADNIE JEDEN BYT

MONIZM ILOŚCIOWY: (ELEACI)

CAŁA RZECZYWISTOŚĆ MOŻE ZOSTAĆ
SPROWADZONA DO DOKŁADNIE
JEDNEGO BYTU, POZA KTÓRYM NIC NIE
ISTNIEJE.
2. ISTNIEJE WIELE ODRĘBNYCH BYTÓW
PLURALIZM ILOŚCIOWY: (DEMOKRYT Z ABDERY I
JEGO ATOMIZM)
ODWROTNIE DO MONIZMU ILOŚCIOWEGO.
TEORIA TA ODPOWIADA NATURALNEJ POSTAWIE
POZNAWCZEJ WIĘKSZOŚCI LUDZI. OBSERWUJEMY
WIELOŚĆ RZECZ, KTÓRE PO PROSTU NAS
OTACZAJĄ I TWORZĄ WIELOŚĆ TEGO ŚWIATA.
3. ISTNIEJE WIELE BYTÓW, ALE MOŻNA
JE SPROWADZIĆ DO JEDNEJ ZASADY
MONIZM JAKOŚCIOWY: (FILOZOFOWIE JOŃSCY)
ZAKŁADA, ŻE CHOCIAŻ POD WZGLĘDEM
LICZEBNOŚCI ISTNIEJE W ŚWIECIE WIELE RZECZY,
TO MOGĄ ONE ZOSTAĆ SPROWADZONE DO JEDNEJ
ZASADY. POD POZOREM WIELOŚCI ŚWIATA KRYJE
SIĘ COŚ CO JEST ABSOLUTNĄ JEDNOŚCIĄ.
4. ISTNIEJE WIELE RODZAJÓW BYTÓW
PLURALIZM JAKOŚCIOWY: (EMPEDOKLES I
ANAKSAGORAS)
PRZYJMUJE, ŻE FAKTEM JEST NIE TYLKO ISTNIENIE
WIELU RÓŻNYCH RZECZY NA ŚWIECIE LECZ TAKŻE
ICH WEWNĘTRZNE ZRÓŻNICOWANIE.
POSZCZEGÓLNE RZECZY LUB ICH SKŁADOWE
ELEMENTY MAJĄ ZUPEŁNIE ODMIENNĄ OD SIEBIE
NATURĘ.
EMPEDOKLES Z AKRAGAS – 4 ŻYWIOŁY
PRZEMIANA BYTU POLEGA NA ROZDZIELENIU
SIĘ LUB POŁĄCZENIU TYCH ELEMENTÓW NA
SKUTEK DZIAŁANIA DWÓCH
PRZECIWSTAWNYCH SIŁ:
MIŁOŚCI (ŁĄCZĄCEJ ŻYWIOŁY)
NIENAWIŚCI (ROZDZIELAJĄCEJ ŻYWIOŁY)
W TEN SPOSÓB ROZWIĄZAŁ PROBLEM JAK
POGODZIĆ ZMIENNOŚĆ ZJAWISK ZE
STAŁOŚCIĄ NATURY ŚWIATA.
FILOZOFOWANIE
1. ZADANIE 3/74 (OPERON)
FILOZOFOWANIE
2. DLACZEGO NIE DA SIĘ GŁOSIĆ
RADYKALNEGO MONIZMU ANI
PLURALIZMU?
3. DLACZEGO NIE DA SIĘ GŁOSIĆ
RADYKALNEGO STYTYZMU I
WARIABILIZMU?
PODSUMOWANIE
1. CZEGO DOTYCZY SPÓR MONIZMU Z PLURALIZMEM?
Tego, czy świat jest jednością czy wielością.
2. Co jest przedmiotem sporu między wariabilizmem
a statyzmem?
To, czy rzeczywistość jest z istoty zmienna, czy stała.
3. Jaką tezę miał sprowadzić do absurdu argument
Zenona z Elei dotyczący Achillesa i żółwia?
Tezę o realności ruchu.
FILMY – FILOZOFUJ!
8. W JAKI SPOSÓB STAROŻYTNI MYŚLICIELE
UZASADNIALI SWOJE RACJE? Filmy Filozofuj!

1. https://www.youtube.com/watch?v=vxwNhbt-2ws
2. https://www.youtube.com/watch?v=lPVItx3MlDE&t=17s