I.

Hãy chuyển từng phán đoán mệnh đề sau đây về hình thức của chúng:
Mẫu: "Nếu trời mưa thì đường ướt"
Đặt ký hiệu: P = Trời mưa.
Q = Đường ướt.
Hình thức của phán đoán sẽ là: P → Q.
1.* Lan uống sữa hoặc uống nước trái cây trong bữa ăn sáng.
2. Nói rằng Lan chơi đàn hay là sai.
3. Cô ấy thông minh nhưng thiếu sắc sảo.
4. Hoặc chúng ta sẽ tự do hoặc chúng ta sẽ bị nô lệ.
5. Tâm hồn ta sẽ bình an nếu ta không làm những gì sai trái
hay tổn thương người khác.
6.* Mặt trời quay quanh trái đất hoặc trái đất quay quanh
mặt trời.
7. Số tận cùng bằng 5 thì chia hết cho 5.
8. Trời nổi gió rồi mưa to.
9. Lan sẽ là bà nếu con trai hoặc con gái của Lan có con.
10. Nếu người Ai Cập cổ đại không có nền văn minh phát
triển cao thì họ không xây dựng được những công trình
vĩ đại như các Kim tự tháp.
11. Cô ấy kiêu ngạo hoặc cô ấy ngốc nghếch.
12.* Để đạt được mục tiêu này, tôi phải làm việc cật lực.
13. Bất cứ khi nào ta nghĩ tiền là điều quan trọng nhất, thì ta
sẽ coi nó là mục đích tối hậu để theo đuổi.
14. Minh không những chơi đàn hay mà còn vẽ đẹp.
15. Bất cứ khi nào nghĩ ngợi, tôi đều bị đau đầu.
16. Con mà ăn cắp thì trời đánh thánh vật con.
17. Cơ sở kĩ thuật trường này tuy không hiện đại nhưng hoạt
động giảng dạy rất tốt.
18.* Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa. (Ca dao)
19. Hoặc là ngày, hoặc là đêm.
20. Mày mà làm được việc đó tao đi bằng đầu.
21. Không phải Hy Lạp là nền văn minh tối cổ.
22. Không phải Lan hát hay và không phải Lan đàn giỏi
23. Để tránh bị kẹt xe, anh phải đi thật sớm.
24.* Nếu đúng tự anh làm được bài này thì anh sẽ hiểu cách
giải hoặc sẽ làm được bài tương tự.
25. An không giỏi toán mà cũng chẳng giỏi văn.
26. Muốn giỏi ngoại ngữ thì phải cố gắng học ngoại ngữ mỗi
ngày.
27. Biết xử sự thì người đời mộ mến. (Kinh thánh)
28. Người nhân hậu làm ích cho bản thân, kẻ tàn nhẫn lại
làm hại chính mình. (Kinh thánh)
29. Đi với người khôn, ắt sẽ nên khôn. Chơi cùng kẻ dại, sẽ
mang lấy họa. (Kinh thánh)
30.* Có khôn ngoan mới dựng được nhà. (Kinh thánh)
31. Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết
người nước Nam đánh Tây. (Nguyễn Trung Trực)
32. Một là cứ phép gia hình,
Hai là lại cứ lầu xanh phó về. (Nguyễn Du)
33. Nếu bạn muốn sống một cuộc đời minh triết thì hãy sống
nó theo những điều kiện của riêng mình và trong mắt của
chính mình. (Epictetus)
34. Bênh vực đứa ác, kết tội chính nhân, hai việc này đều
làm Đức Chúa ghê tởm. (Kinh thánh)
35. Lý luận sẽ trở thành lực lượng vật chất một khi nó thâm
nhập được vào quần chúng. (Karl Marx)
36.* Một dân tộc muốn đứng vững trên đỉnh cao của khoa học
không thể không có tư duy lý luận. (Friedrich Engels)
37. Khi bạn tự giải phóng mình ra khỏi những xao lãng của
những lạc thú nông cạn hay viễn vông, và thay vào đó
hiến mình cho những bổn phận chính đáng thì bạn có thể
thư giãn. (Epictetus)
38. Hoặc chúng ta hy vọng có sự tiến bộ bằng cách cải thiện
lại nền luân lý hoặc chúng ta hy vọng có sự tiến bộ bằng
cách tăng tiến sự hiểu biết. (Bertrand Russell)
39. Nếu bạn cố tránh những điều không thể tránh như bệnh
tật, cái chết hay sự bất hạnh - là những cái mà bạn không
có sự kiểm soát thực nào - thì bạn sẽ làm cho chính mình
và kẻ khác đau khổ. (Epictetus)
 BÀI TẬP THỰC HÀNH
II. Hãy chuẩn hóa các luận cứ mệnh đề sau đây và đưa chúng về hình thức ký hiệu.
1.* Lan sẽ học Anh văn hoặc Pháp văn. Cô ấy học Pháp văn,
nên cô ấy không học Anh văn.
2. Nếu bạn nghĩ về cái ghế thì bạn đang tư duy. Bạn đang
nghĩ về cái ghế. Do đó, bạn đang tư duy.
3. Nếu vi phạm pháp luật thì sẽ bị xử lý theo pháp luật. Anh
này đã vi phạm pháp luật. Cho nên, anh này sẽ bị xử lý
theo pháp luật.
4. Hoặc nhân chứng đã nói dối hoặc X có tội. Nhân chứng đã
nói ra sự thật. Do đó, X có tội.
5. Nếu môi trường không bị ô nhiễm nặng thì Trái đất không
bị ấm dần lên. Trái đất hiện nay đang bị ấm dần lên, vậy
môi trường bị ô nhiễm nặng.
6. Cô ấy kiêu ngạo hoặc cô ấy ngốc nghếch. Cô ấy ngốc
ngếch, do đó cô ấy không kiêu ngạo.
7.* Tôi sẽ chơi cầu lông hoặc tôi sẽ chơi video game. Tôi sẽ
chơi video game, do đó tôi sẽ không chơi cầu lông.
8. Con mèo ở trên cửa sổ hoặc con mèo ở trên cây. Con mèo
ở trên cây. Do đó, con mèo không ở trên cửa sổ.
9. Nếu cảnh sát biết rằng Jones có động cơ gây án thì anh ta
sẽ là người bị tình nghi. Nhưng cảnh sát không biết rằng
Jones có động cơ gây án. Do đó, anh ta không phải là kẻ bị
tình nghi.
10. Sự tiến hóa hoặc là một lý thuyết hoặc là một sự kiện thực
tế. Sự tiến hóa là một sự kiện thực tế; vì thế, nó không phải
là một lý thuyết.
11. Nếu bạn uống rượu thì bạn phải trên mười tám tuổi. Bạn
chưa trên mười tám tuổi, vì vậy bạn chưa được uống rượu.
12. Đảng Dân chủ hoặc đảng Cộng hòa sẽ thắng cử. Đảng
Cộng hòa thắng cử. Do đó, đảng Dân chủ không thắng cử.
13. Cường cao thì Minh cao. Minh chỉ cao khi Cường cao.
Cường không cao, do đó Minh không cao.
14. Con mà ăn cắp thì trời đánh thánh vật con. Trời không
* đánh, thánh không vật con. Điều đó cho thấy con không ăn
cắp.
15. Nếu cô ấy xinh đẹp thì cô ấy hạnh phúc và có cơ hội công
việc tốt. Cô ấy sẽ không hạnh phúc và có cơ hội công việc
 tốt bởi lẽ cô ấy không phải là người xinh đẹp.
16. Nếu bạn chạy xe nhanh hơn tốc độ cho phép thì bạn sẽ bị
phạt. Bạn không chạy nhanh hơn tốc độ cho phép, do đó
bạn sẽ không bị phạt.
17. Chủ nhật vừa rồi nó không được nghỉ đâu. Vì nếu được
nghỉ thì nó đã về thăm ba nó. Mà về thăm ba nó thì thế nào
nó cũng sang nhà tôi chơi. Nhưng hôm đó tôi ở nhà cả
ngày mà đâu có gặp nó.
18. Nếu Lan lấy Minh thì cha nàng sẽ từ mặt nàng; và nếu
nàng không lấy Minh thì mẹ nàng sẽ từ mặt nàng. Lan lấy
Minh hoặc Lan từ chối lấy Minh. Do đó, nàng sẽ bị cha từ
mặt hoặc nàng sẽ bị mẹ từ mặt.
19. Nếu người Ai Cập cổ đại không có nền văn minh phát triển
cao thì họ không xây dựng được những công trình vĩ đại
như các Kim tự tháp. Người Ai Cập cổ đại đã xây dựng
được các công trình vĩ đại như các Kim tự tháp, vậy họ có
nền văn minh phát triển cao.
20. Nếu bạn làm nghề dạy học bạn sẽ không có tiền đi nghỉ
dưỡng và nếu bạn không chọn nghề dạy học thì bạn sẽ
không có thời gian đi nghỉ dưỡng. Vì bạn sẽ phải chọn
hoặc không chọn nghề dạy học. Từ đó mà xét thì bạn sẽ
không có tiền hoặc không có thời gian để đi nghỉ dưỡng.
21. Nếu đúng tự anh làm được bài này thì anh sẽ hiểu cách giải
* hoặc sẽ làm được bài tương tự. Nhưng anh không hiểu
cách giải mà cũng không làm được bài tương tự. Vậy anh
đã chép bài của bạn.
22. Nếu trường học có thầy giáo tốt và cơ sở vật chất kĩ thuật tốt
thì trường giảng dạy tốt. Trường này không có cơ sở kĩ thuật
tốt nhưng giảng dạy tốt. Vậy trường này có thầy giáo tốt.
23. Những người khỏe mạnh nhất là những người hạnh phúc
nhất hoặc không có chuyện tiền có thể mua được mọi thứ.
Những người khỏe mạnh nhất không phải là những người
hạnh phúc nhất. Do đó tiền có thể mua được mọi thứ.
24. Nếu học các ngành kỹ thuật thì bạn cần nhiều tri thức toán
học. Nếu bạn học các ngành ngoại giao, ngoại thương thì bạn
cần biết nhiều ngoại ngữ. Bạn sẽ học các ngành kỹ thuật hoặc
các ngành ngoại giao, ngoại thương, như vậy bạn cần nhiều
tri thức toán học hoặc cần biết nhiều ngoại ngữ.
25. Em chỉ được khen thưởng khi em học giỏi và khỏe mạnh.
Mà nếu không khỏe thì em không học giỏi được. Cho nên
 nếu em học giỏi thì em sẽ được khen thưởng.
26. Nếu ta dựng nhà trong thung lũng thì nó sẽ bị ngập lụt; và
* nếu ta dựng nhà trên đỉnh đồi thì nó sẽ bị gió thổi bay. Vì
hoặc ta phải dựng nhà trong thung lũng hoặc trên đỉnh đồi.
Do đó, nhà của ta sẽ bị ngập lụt hoặc bị gió thổi bay.
27. Tâm hồn ta sẽ bình an nếu ta không làm gì trái lương tâm
hoặc gây tổn thương cho người khác. Tâm hồn ta bình an.
Điều đó cho thấy ta không làm gì trái lương tâm hay gây
tổn thương cho người khác.
28. Nếu Socrates làm việc chăm chỉ thì ông ta sẽ giàu. Nhưng
nếu Socrates không làm việc chăm chỉ thì ông ta sẽ ăn
chơi. Hơn nữa, nếu Socrates không giàu thì ông ta không
ăn chơi được. Vì thế, Socrates giàu.
29. Nếu ta chọn năng lượng hạt nhân thì ta sẽ làm tăng thêm
nguy cơ tai nạn hạt nhân; nhưng nếu ta chọn năng lượng
quy ước thì ta sẽ làm tăng hiệu ứng nhà kính. Ta buộc phải
chọn năng lượng hạt nhân hoặc năng lượng quy ước. Do
đó, ta sẽ làm tăng tai nạn hạt nhân hoặc làm tăng hiệu ứng
nhà kính.
30. Nếu ta khuyến khích sự cạnh tranh thì ta sẽ có những bước
tiến bộ, và nếu ta không khuyến khích sự cạnh tranh, thì ta
sẽ có hòa bình. Vì hoặc là ta phải khuyến khích sự cạnh
tranh hoặc là ta không khuyến khích nó, nên chúng ta hoặc
là có những bước tiến bộ hoặc là sẽ sống trong hòa bình.
III. Hãy xác định xem các luận cứ sau đây có hợp lệ không bằng cách sử dụng phương
pháp bảng chân lý:
1.* (1) P & Q 11. (1) (P ˅ Q) → R
(2) P (2) Q
(3) ~ Q (3) R
2. (1) P ˅ Q 12. (1) P → Q
(2) P (2) R & Q
(3) Q (3) R → Q
3. (1) P ˅ Q 13. (1) P → ~ (Q & R)
(2) ~ P (2) P
(3) Q (3) ~ (Q & R)
4. (1) P ˅ Q 14. (1) (P & ~ Q) → R
(2) Q (2) ~ (P & ~ Q)
(3) P (3) ~ R
 5.* 1) P ˅ Q 15. (1) P → Q
(2) P * (2) ~ Q & R
(3) ~ Q (3) R
6. (1) P → Q 16. (1) P ˅ (Q & R)
(2) ~ P (2) ~ (Q & R)
(3) ~ Q (3) P
7. (1) P → Q 17. (1) P → Q
(2) Q (2) Q → R
(3) P (3) (Q & R) ˅ (P & Q)
8. (1) (P ˅ Q) → R 18. (1) (P ˅ Q) → (P & Q)
(2) ~ R (2) P & Q
(3) ~ Q (3) P ˅ Q
9. (1) (P ˅ Q) → R 19. (1) P ˅ ~ Q
(2) ~ R (2) R → Q
(3) ~ Q (3) P → ~ R
10.* (1) P ˅ Q 20. (1) ~ Q
(2) P → R * (2) P → (Q ˅ R)
(3) Q → R (3) R
(4) R (4) P

IV. Đưa các luận cứ sau về hình thức ký hiệu rồi xác định xem chúng hợp lệ hay không hợp
lệ bằng cách dùng phương pháp bảng chân lý:
1.* Ông Minh sẽ ăn điểm tâm hoặc uống café. Ông ấy không
ăn điểm tâm, do đó ông ấy sẽ uống café.
2. Nếu trời mưa thì Hoàng sẽ đi xe buýt. Hôm nay trời mưa,
nên Hoàng sẽ đi xe buýt.
3. Minh là thợ điện hoặc Minh là thợ mộc. Minh không
phải là thợ mộc, vậy cậu ta là thợ điện.
4. Tôi sẽ đi ngủ hoặc xem tivi với bạn. Tôi đã đi làm cả
ngày, giờ thì rất mệt mỏi, cho nên tôi sẽ đi ngủ; do đó,
tôi không thể xem tivi được.
5. Chỉ khi nào thích nhau thì người ta mới đi chơi với nhau.
Hai người ấy thường đi xem phim với nhau vào cuối
tuần. Có lẽ họ thích nhau.
6. Mạng internet bị mất kết nối hoặc bộ định tuyến của tôi
bị trục trặc. Mạng internet không bị mất kết nối, do đó,
bộ định tuyến của tôi bị trục trặc.
7. Nếu chi phí dự án quá cao thì chúng tôi không thể làm
được. Chi phí dự án này không quá cao, do đó chúng tôi
có thể làm được.
8.* Mặt trời quay quanh trái đất hoặc trái đất quay quanh
mặt trời. Mặt trời không quay quanh trái đất. Do đó, trái
đất quay quanh mặt trời.
9. Chiếc xe không khởi động. Hoặc nó chết pin hoặc nó hết
xăng. Xe vẫn đầy xăng. Chắc chắn nó đã chết pin.
10. Nếu Minh ăn bánh quy thì cô ấy có thể uống thêm sinh
tố. Minh không ăn bánh quy nên cô ấy sẽ uống sinh tố.
11. Trời đầy mây hoặc trời không mưa. Trời đầy mây, do đó
trời mưa.
12. Nếu trời có tuyết thì nhiệt độ sẽ là âm 40 0C. Ngoài trời
không có tuyết rơi. Do đó, chắc chắn nhiệt độ không phải
là âm 400C.
13. Chìa khóa có thể ở đâu được nhỉ? Nó chỉ có thể ở trên
bàn ăn hoặc ở trên kệ sách. Nó không có trên bàn ăn, nên
chắc chắn nó ở trên kệ sách.
14. Nếu tôi đi dự tiệc thì Lan sẽ gặp tôi. Nếu cô ấy gặp tôi thì
cô ấy sẽ cảm thấy khó chịu, chính vì thế tôi không đi.
15. Nếu đêm nay không có mây, tôi sẽ có thể nhìn thấy sao
Kim và bạn sẽ có thể nhìn thấy sao Thổ. Đêm nay sẽ có
mây nên bạn sẽ không thể nhìn thấy sao Thổ.
16.* Để chống lại sự ấm lên toàn cầu, chúng ta phải tăng thuế
đối với các nhiên liệu hóa thạch hoặc tìm nguồn năng
lượng khác thay thế. Chúng ta vẫn chưa tìm được nguồn
năng lượng khác thay thế, vì vậy chúng ta phải tăng thuế
đối với các nhiên liệu hóa thạch.
17. Nếu Joe Biden là Tổng thống thì ông ta sẽ ở trong tòa
Bạch ốc. Joe Biden ở trong tòa Bạch ốc. Vậy, Joe Biden
là Tổng thống.
18. Nếu có thời gian và có tiền thì Minh sẽ tham gia câu lạc
bộ Game thủ. Cậu ấy không có thời gian, nên cậu ấy sẽ
không tham gia câu lạc bộ Game thủ.
19. Nếu không có mưa sớm, cây trồng sẽ chết. Nếu cây trồng
chết thì sẽ không có thực phẩm cho mùa đông sắp đến.
Các loại cây trồng sẽ không chết. Do đó, sẽ có mưa sớm.
20. Nếu nhiệt độ tăng thì nước sẽ dâng lên. Nếu nước dâng
lên thì đập sẽ vỡ. Hoặc là nước dâng lên hoặc là nước
 không dâng lên. Nước sẽ không dâng lên. Do đó, đập sẽ
không bị vỡ.
21. Chúng ta không nên coi sử học là một môn khoa học xã
hội trừ khi các nhà sử học tiến hành thu thập dữ liệu và
dữ liệu ấy có thể được định lượng. Vì sử học không được
coi là một môn khoa học xã hội, nên không thể có
chuyện các nhà sử học thu thập dữ liệu.
22.* Nếu bạn không biết rút ra các bài học từ sai lầm của mình
thì bạn sẽ có thể lặp lại sai lầm ấy nhiều lần nữa. Nếu bạn
cứ lặp lại sai lầm ấy thì bạn sẽ không thể thành công được.
Do đó, nếu bạn không biết rút ra các bài học từ sai lầm
của mình thì bạn sẽ không thể thành công được.
23. Nếu Nhật Bản quan tâm đến các loài có nguy cơ tuyệt
chủng thì họ dừng việc giết cá voi. Nhật Bản dừng việc
giết cá voi. Do đó, Nhật Bản quan tâm đến các loài có
nguy cơ tuyệt chủng.
24. Sẽ có nhiều vụ tai nạn giao thông hơn nữa trừ khi người
ta ngừng sử dụng điện thoại khi lái xe. Nhưng người ta
sẽ không ngừng việc sử dụng điện thoại khi lái xe vì họ
không nhận thấy mức độ nguy hiểm của điều đó. Do đó,
các vụ tai nạn sẽ gia tăng.
25. Nếu ta phải đổi chiều hiệu ứng nhà kính thì ta phải chọn
năng lượng hạt nhân; còn nếu ta muốn giảm nguy cơ tai
nạn hạt nhân, thì ta phải chọn năng lượng quy ước. Ta sẽ
không chọn năng lượng hạt nhân hoặc không chọn năng
lượng quy ước. Do đó, hoặc ta sẽ không đảo ngược hiệu
ứng nhà kính hoặc ta sẽ không làm giảm được nguy cơ
tai nạn hạt nhân.
26. "Tôi đã bị lừa dối. Nhưng nếu tôi bị lừa dối thì tôi phải
hiện hữu đã. Do đó, tôi phải hiện hữu" (Augustine)
27. Người ta tranh cãi nhau nhiều về vấn đề ấm lên toàn cầu.
Tuy nhiên, hoặc hiện tượng ấm lên toàn cầu là một thực
tế hoặc các nhà khí hậu học hàng đầu đang ảo tưởng. Vì
thế, hiện tượng ấm lên toàn cầu là một thực tế bởi lẽ các
nhà khí hậu học hàng đầu không ảo tưởng.
28. Hoặc có bằng chứng cho thấy có những người phụ nữ có
quyền năng siêu nhiên (tức phù thủy) hoặc không có
bằng chứng nào như thế. Nếu không có bằng chứng ấy
thì ta không có lý do nào để tin các phù thủy. Nếu có
bằng chứng thì ta còn có lý do để tin. Thực tế là không
có bằng chứng nào như thế cả. Vì thế, ta không có lý do
gì để tin các phù thủy.