Professional Documents
Culture Documents
Technik - Spedytor 342 (02) O1.04 U
Technik - Spedytor 342 (02) O1.04 U
NARODOWEJ
Ewa Stanek
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Halina Bielecka
Konsultacja:
mgr inż. Halina Bielecka
Korekta:
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
342[02].O1.01 342[02].O1.02
Charakteryzowanie rynku Charakteryzowanie usług
usług spedycyjnych transportowych
342[02].O1.03 342[02].O1.04
Dobieranie środków Ubezpieczanie ładunków
transportu
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ubezpieczenia związane są z różnymi rodzajami ryzyka. Podaj przykłady zdarzeń
(sytuacji), w których stosowane są poszczególne rodzaje ryzyka. Przykłady zapisz w poniższej
tabeli.
Ryzyko związane z danym Przykłady zdarzeń (sytuacji), dla których stosowane jest
ubezpieczeniem określone ubezpieczenie
Finansowe
Niefinansowe
Statyczne
Dynamiczne
Czyste
Spekulatywne
Fundamentalne
Partykularne
Ćwiczenie 2
Podstawowe zasady ubezpieczeń mają ścisły związek z funkcjami ubezpieczeń tj. ochroną
ubezpieczeniową, funkcjami społecznymi oraz finansowymi. Określ, na czym polegają
poszczególne zasady ubezpieczeń.
Pełności
Realności
Powszechności
Ćwiczenie 3
Ubezpieczenia można sklasyfikować według różnych kryteriów, np. ze względu na
przedmiot ubezpieczenia oraz występowanie swobody (lub jej brak) w nawiązywaniu stosunku
ubezpieczeniowego. Podaj i zapisz w poniższej tabeli przykłady ubezpieczeń
w ramach podanych kryteriów podziału.
Ćwiczenie 4
Wykorzystując różne źródła informacji wyszukaj w swojej miejscowości co najmniej dwie
firmy ubezpieczeniowe. Zbierz materiały informacyjne i scharakteryzuj zakres usług
ubezpieczeniowych oferowanych przez firmy. Zwróć uwagę na kategorie ryzyk, z którymi
związane są poszczególne usługi ubezpieczeniowe.
Firma Y:
Ćwiczenie 5
Podstawowym aktem prawnym regulującym działalność ubezpieczeniową jest ustawa
o działalności ubezpieczeniowej z dnia 22 maja 2003r. Korzystając z ustawy opisz zagadnienia
zawarte w poniższej tabeli.
Ćwiczenie 6
Kodeks cywilny oraz Kodeks morski stanowią podstawę prawną, regulującą stosunek
prawny ubezpieczenia, to znaczy stosunek między ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeń.
Korzystając z odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego oraz kodeksu morskiego opisz
zagadnienia zawarte w poniższej tabeli.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozróżnić i omawiać rodzaje umów ubezpieczeniowych?
2) scharakteryzować oraz interpretować ustawy regulujące działalność
ubezpieczeń?
3) scharakteryzować rynek ubezpieczeń w Polsce?
4) określić zakres usług ubezpieczeniowych?
5) rozróżnić kategorie ryzyk, z którymi związane są ubezpieczenia?
6) określić różnice między ubezpieczeniami osobowymi a majątkowymi?
7) sklasyfikować poszczególne ubezpieczenia do kategorii ubezpieczeń
majątkowych oraz osobowych?
8) scharakteryzować oraz interpretować przepisy Kodeksu cywilnego oraz
Kodeksu morskiego w zakresie ubezpieczeń?
Umowę ubezpieczenia autocasco zawiera się zwykle na jeden rok lub na okres krótszy.
Dowodem zawarcia umowy jest polisa lub inny dokument ubezpieczenia. Polisa, do
wystawienia której zobowiązany jest zakład ubezpieczeń, ma jednak tylko znaczenie
dowodowe. Obok polisy ubezpieczeniowej występuje również certyfikat ubezpieczeniowy.
Oba dokumenty są jednostronnym potwierdzeniem zawarcia umowy ubezpieczenia
i stwierdzeniem jej warunków. Polisa ubezpieczeniowa występuje przy pojedynczej umowie
ubezpieczenia oraz jako potwierdzenie ubezpieczenia zawartego na podstawie umowy
ubezpieczenia generalnego. Certyfikat ubezpieczeniowy w zasadzie wystawiany jest wtedy,
gdy umowa ubezpieczenia o charakterze generalnym jest potwierdzona jakąś formą polisy
zbiorowej. W umowie określa się zakres objętych rodzajów ryzyka, ewentualnie także
wysokość „udziału własnego” ubezpieczającego w pokrywaniu szkody. Jeżeli nie umówiono
się inaczej, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia następnego po
zapłaceniu składki. Podanie przez ubezpieczającego nieprawdziwych lub niepełnych danych,
mających wpływ na ocenę ryzyka i wysokość składki, może spowodować rozwiązanie umowy
przez zakład ubezpieczeń, a w razie powstania szkody – powoduje zmniejszenie
odszkodowania, stosownie do zapłaconej składki.
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie materiału nauczania z rozdziału 4.2 oraz innych materiałów źródłowych
opracuj jedno z poniższych zagadnień:
a) omów charakter, przedmiot oraz zakres ubezpieczenia casco (jakie szkody są objęte,
a jakie nie są objęte ubezpieczeniem),
b) omów dokumenty ubezpieczeniowe – polisa a certyfikat ubezpieczeniowy,
c) omów sposób ustalenia składki ubezpieczeniowej oraz zdefiniowanie szkody
i ustalenie wysokości odszkodowania,
d) wymień czynności, jakie powinien wykonać posiadacz lub uprawniony do kierowania
pojazdem w razie wystąpienia szkody,
e) omów na czym polega i co obejmuje ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów.
Ćwiczenie 2
Korzystając z różnych źródeł informacji oraz materiałów źródłowych przygotowanych
przez nauczyciela wyszukaj a następnie dokonaj analizy ofert ubezpieczenia środków
transportowych różnych zakładów ubezpieczeniowych (ogólnych warunków ubezpieczenia -
OWU). Opisz: przedmiot ubezpieczenia, wartość i zakres ubezpieczenia, szkody za jakie
zakład ubezpieczeń odpowiada oraz nie odpowiada, wyłączenia z ubezpieczenia, sposób
ustalania składki, czas trwania umowy, obowiązki ubezpieczającego, tryb dochodzenia
roszczeń, ustalenie wysokości szkody i odszkodowania.
Ćwiczenie 3
Korzystając z wiadomości z rozdziału 4.2 wypełnij wniosek umowy ubezpieczenia casco
oraz OC właścicieli pojazdów lub uprawnionych do kierowania pojazdem.
Ćwiczenie 4
Firma transportowa Aga-trans dokonuje przewozu 60 kartonów filiżanek i talerzyków na
trasie Wrocław - Przemyśl 5-letnim samochodem z naczepą. Samochód ma ubezpieczenie
casco. Podczas przewozu nastąpiło zderzenie samochodu ciężarowego z samochodem
osobowym, w wyniku którego uszkodzeniu uległ ładunek oraz samochód osobowy. Opisz,
jakie czynności powinien wykonać kierujący pojazdem, jaka jest jego odpowiedzialność za
powstałe szkody. Za jakie szkody zakład ubezpieczeń nie odpowiada?
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić charakter, przedmiot oraz zakres ubezpieczenia casco?
2) odróżnić polisę ubezpieczeniową od certyfikatu ubezpieczeniowego?
3) wypełnić wnioski ubezpieczeniowe?
4) określić przedmiot ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kierującego
pojazdem?
5) określić zobowiązania ubezpieczającego w razie powstania szkody?
Przy ubezpieczaniu ładunku w transporcie (cargo) wykształciło się kilka wzorów polis:
− polisa jednostkowa,
− polisa generalna,
− polisa obrotowa,
− polisa odpisowa.
Polisa jednostkowa stanowi dowód ubezpieczenia jednej konkretnej przesyłki na czas
przewozu określonym środkiem transportu, na określonej trasie. Taka polisa jest stosowana
przy ubezpieczeniu przesyłek sporadycznych przez osoby nie prowadzące działalności
gospodarczej albo też nie korzystające często z usług przewoźnika.
Polisa generalna stosowana jest przy ubezpieczaniu nie pojedynczych przesyłek, lecz
obejmuje cały potok ładunków. Dotyczy nie konkretnego przewozu, ale obejmuje cały okres
ustalony w umowie, zazwyczaj rok kalendarzowy, w ciągu którego ochroną ubezpieczeniową
mają być objęte wskazane w umowie rodzaje przesyłek wysyłanych bądź odbieranych przez
ubezpieczającego. Umowa powinna dokładnie precyzować rodzaj przesyłek, zakres objętego
ryzyka, rodzaj środka transportowego, itd. Ubezpieczający obowiązany jest do prowadzenia
swego rodzaju dziennika ubezpieczeń, w którym powinny być wpisywane wszystkie przesyłki
objęte ochroną ubezpieczeniową. Forma polisy generalnej stosowana jest z reguły
w odniesieniu do przewozów w handlu zagranicznym.
Polisa obrotowa stanowi odmianę polisy generalnej. Obejmuje ona cały obrót
transportowy ubezpieczającego, czyli wszystkie przesyłki przez niego wysyłane
i otrzymywane na odcinku trasy przewozu, na którym ponosi on ryzyko transportowe.
Poszczególne przesyłki nie muszą być ewidencjonowane. Wystarczy, gdy ubezpieczający poda
zakładowi ubezpieczeń co pewien czas wartość tych wszystkich przesyłek, według której
oblicza się należną składkę. Polisa obrotowa zapewnia maksymalne uproszczenie manipulacji
przy obsługiwaniu ubezpieczeń cargo, przyczyniając się tym samym do obniżenia kosztów tej
obsługi. Polisę obrotową można stosować wtedy, gdy przewidywane przesyłki są jednorodne z
punktu widzenia podatności na szkody objęte umową ubezpieczenia.
Polisa odpisowa jest także odmianą polisy generalnej. Bywa ona stosowana w krajach
ustabilizowanej gospodarki rynkowej. Według tej polisy ochroną ubezpieczeniową obejmuje
się całą pulę jednorodnych przesyłek, przewożonych określonym rodzajem środków
transportowych. Wartość kolejnych przesyłek odpisuje się (stąd nazwa polisy) od podanej na
początku wartości globalnej, aż do wyczerpania całej sumy ubezpieczenia.
Wniosek ubezpieczeniowy, na podstawie którego zawiera się umowę ubezpieczenia cargo
powinien zawierać: dokładne oznaczenie towaru (przesyłki) zgłaszanego do ubezpieczenia,
jego rodzaj, ilość, wartość oraz sposób opakowania. Wniosek powinien zawierać również
wskazanie środka transportowego, daty i miejsca nadania towaru do przewozu, miejsce
przeznaczenia, zakres objętych ryzyk, wyłączeń odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, itp.
Ćwiczenie 1
Każde ubezpieczenie ma określony zakres ryzyka. Jaki jest przedmiot ubezpieczenia
ładunku? Podaj przykłady do każdego rodzaju ryzyka, według kryterium odpowiedzialności
przewoźnika wobec zakładu ubezpieczeń. Odpowiedzi zapisz w poniższej tabeli.
Ćwiczenie 2
W ogólnych warunkach ubezpieczenia (OWU) z reguły oferowane jest ubezpieczenie
ładunku w zakresie podstawowym i pełnym. Podaj 3-4 przykłady szkód, jakie obejmują oba
zakresy oraz zastosowanie ubezpieczenia w danym zakresie.
Pełny
Ćwiczenie 3
Przy ubezpieczaniu ładunku w transporcie (cargo) występuje kilka rodzajów polis.
Scharakteryzuj oraz podaj zastosowanie każdej z nich.
Odpisowa
Obrotowa
Generalne
Sytuacja 2
Ćwiczenie 4
Wypełnij wniosek umowy ubezpieczenia cargo. Na podstawie materiału nauczania dobierz
samodzielnie potrzebne dane do sporządzenia umowy.
WNIOSEK UBEZPIECZENIOWY
UBEZPIECZENIE ŁADUNKÓW W TRANSPORCIE KRAJOWYM
UBEZPIECZENIE JEDNOSTKOWE
1. Nazwa i adres Ubezpieczającego
8. Środek transportu
Ćwiczenie 5
Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika jest jego
odpowiedzialność cywilna wobec właściciela ładunku. Przedmiotem ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej spedytora jest jego odpowiedzialność wobec zleceniodawcy
i osób trzecich, za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy
spedycji. Jaki zakres szkód jest objęty, a jaki nie jest objęty ubezpieczeniem OC?
Opis sytuacji:
W trakcie wykonywania usługi przez firmę transportowo-spedycyjną nastąpił wypadek
drogowy (zderzenie z samochodem osobowym), w wyniku którego uszkodzony został
zarówno samochód przewożący ładunek, sam ładunek , jak i samochód osobowy. Okazało się
również, że zatrudniony przez spedytora podwykonawca nie posiadał ważnych uprawnień.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić charakter, przedmiot oraz zakres ubezpieczenia cargo?
2) podać przykłady i zakres obowiązywania danego rodzaju ryzyka?
3) podać przykłady szkód oraz zastosowanie ubezpieczenia w zakresie pełnym
oraz podstawowym?
4) dobrać odpowiedni zakres ubezpieczenia oraz rodzaje polis do konkretnych
sytuacji?
5) wypełnić wnioski ubezpieczeniowe?
4) 6) określić przedmiot ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kierującego
przewoźnika oraz spedytora?
7) określić zobowiązania ubezpieczającego w razie powstania szkody?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zakłady ubezpieczeń stosują w zakresie ubezpieczeń w transporcie międzynarodowym
tzw. klauzule instytutowe opracowane przez Instytut Londyńskich Ubezpieczycieli. Istnieją
trzy podstawowe zestawy klauzul, które różnią się między sobą zakresem obejmowanego
ryzyka. Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując odpowiedni zakres odpowiedzialności zakładu
ubezpieczeń za szkody występujące w transporcie.
Ćwiczenie 2
Najważniejsze regulacje dla umów międzynarodowych w transporcie samochodowym
zawiera Konwencja CMR, która określa jednolite zasady odpowiedzialności przewoźnika,
a w transporcie kolejowym – Konwencja CIM. Zapoznaj się z przepisami Konwencji CMR
oraz Konwencji CIM, a następnie opisz zagadnienia zawarte w poniższej tabeli.
Zakres odpowiedzialności
Przewoźnika
Pojęcie szkody
Odpowiedzialność
przewoźnika za opóźnienie
terminu dostawy
Okoliczności zwalniające
przewoźnika z odpowiedzialności
Zakres odszkodowania wobec
przewoźnika
Kwotowe ograniczenie
odpowiedzialności przewoźnika
Reklamacja
Wysokość odszkodowania
FCA
CPT
CIP
DAF
DDU
DDP
Ćwiczenie 4
Z punktu widzenia ubezpieczeń transportowych istotne znaczenie ma podział transportu
na krajowy, który odnosi się do przemieszczania ładunków w obrębie Rzeczpospolitej Polskiej,
oraz międzynarodowy, gdy przynajmniej miejsce nadania lub miejsce przeznaczenia położone
jest poza terenem R. Porównaj a następnie opisz różnice w warunkach ubezpieczenia
ładunków oraz odpowiedzialności cywilnej przewoźnika w transporcie krajowym
i międzynarodowym.
Ćwiczenie 5
Firma transportowo-spedycyjna otrzymała zlecenie przewozu 60 skrzynek owoców
cytrusowych z Portugalii do Polski. Transport ma się odbywać drogą morską oraz lądową.
W trakcie przeładunku w porcie wybuchł strajk, w wyniku którego nastąpiło opóźnienie
w transporcie. Spowodowało to zepsucie kilku skrzynek owoców. Omów zagadnienia zawarte
w poniższej tabeli.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić zakres oraz zastosowanie Londyńskich Klauzul Instytutowych?
2) omówić zakres zastosowania Konwencji CMR oraz CIM w ubezpieczeniach
przewozów międzynarodowych?
3) porównać formuły INCOTERMS w zakresie zastosowania oraz gestii
transportowej?
4) porównać warunki ubezpieczeń w przewozach krajowych oraz
międzynarodowych?
5) zastosować zasady ubezpieczeń międzynarodowych do konkretnych sytuacji?
6) określić czynności oraz zakres odpowiedzialności spedytora w razie
wystąpienia szkody?
7) wypełnić wniosek umowy o zawarcie ubezpieczenia ładunku w transporcie
międzynarodowym?
W razie powstanie szkody osoba uprawniona obowiązana jest w miarę możliwości starać
się zapobiec jej zwiększeniu, podjąć czynności zmierzające do ustalenia sprawcy lub
odpowiedzialnego i ewentualnie świadków zdarzenia, ustalić protokolarnie stan przesyłki
i okoliczności powstania szkody. Jeżeli szkoda powstała w wyniku wypadku drogowego lub
domniemanego przestępstwa, a w szczególności kradzieży z włamaniem lub rabunku,
ubezpieczony zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym fakcie policję. W terminie
ustalonym w umowie ubezpieczenia (przeważnie w ciągu 7 dni od dnia powzięcia informacji
o szkodzie), ubezpieczający powinien powiadomić o szkodzie ubezpieczyciela,
a w przypadku, gdy zdarzenie to miało miejsce poza granicami kraju, wyznaczonego przez
ubezpieczyciela komisarza awaryjnego oraz dostarczyć ubezpieczycielowi wszelkich
dokumentów i informacji niezbędnych do ustalenia okoliczności i rozmiaru szkody.
Następną czynnością uprawnionego jest wystąpienie z roszczeniem do zakładu
ubezpieczeń (konkretnym żądaniem, które ma swoje oparcie w treści nawiązanego stosunku
ubezpieczeniowego). Przepisy prawne nie określają szczegółowych terminów spełnienia tych
czynności; czynią to niekiedy postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia. Należy jednak
pamiętać o tym, że każde roszczenie majątkowe, a w szczególności roszczenie
ubezpieczeniowe, ulega przedawnieniu. Dlatego też uprawniony powinien podjąć stosowne
czynności we właściwym czasie, a w każdym razie – przed terminem przedawnienia
zgłaszanego roszczenia ubezpieczeniowego.
Przy zgłoszeniu szkody i wniosku o odszkodowanie należy dostarczyć ubezpieczycielowi
następujące dokumenty:
− protokół szkody ustalający okoliczności i rozmiar szkody,
− fakturę, ewentualnie specyfikację lub inny dokument świadczący o wartości towaru,
− roszczenie wraz z wyceną tego roszczenia przez poszkodowanego,
− zaświadczenie z policji, jeśli szkoda wystąpiła wskutek wypadku drogowego lub
domniemanego przestępstwa, w szczególności kradzieży z włamaniem lub rabunku,
− inne dokumenty niezbędne do rozpatrzenia roszczenia, lecz o ile ich brak nie ma wpływu
na ocenę stanu faktycznego, ich niedostarczenie nie może być podstawą odmowy wypłaty
odszkodowania.
W przypadku braku faktury handlowej przyjmuje się do ustalenia odszkodowania wartość
rzeczy tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i czasie jej nadania.
W konsekwencji dokonania powyższych czynności zakład ubezpieczeń przeprowadza
stosowne postępowanie, zwane powszechnie postępowaniem likwidacyjnym. W jego wyniku
zakład ubezpieczeń podejmuje decyzję o wypłacie odszkodowania (świadczenia) lub
o odmowie wypłaty. Gdy zgłaszający roszczenie nie jest zadowolony z podjętej decyzji może
się odwołać, kierując roszczenie bądź to do jednostki nadrzędnej zakładu ubezpieczeń
(wywołując procedurę wewnętrznego postępowania o charakterze reklamacyjnym) bądź
kierując je do właściwego sądu.
Istotne jest zdefiniowanie szkody oraz sposobu ustalenia odszkodowania. Zakłady
ubezpieczeń różnie określają szkodę całkowitą (uszkodzenie pojazdu czy ładunku w takim
zakresie, że koszty naprawy przekraczają 70-80% wartości). Odszkodowanie z tytułu szkody
całkowitej ustalane jest jako kwota stanowiąca różnicę pomiędzy wartością przedmiotu
ubezpieczenia przed zaistnieniem szkody, a jego wartością w stanie uszkodzonym.
W przypadku szkody częściowej odszkodowanie obejmuje koszty naprawy przedmiotu
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opisz czynności, jakie powinien wykonać ubezpieczony w wypadku wystąpienia szkody.
Wymień dokumenty oraz podaj, w jakim celu potrzebne są poszczególne dane przy zgłoszeniu
szkody oraz wniosku o odszkodowanie.
Ćwiczenie 2
Podaj terminy, jakie ma osoba uprawniona oraz zakład ubezpieczeń na:
− złożenie wniosku,
− rozpatrzenie reklamacji,
− wypłatę odszkodowania przez zakład ubezpieczeń.
Czynność Termin
Złożenie wniosku
Rozpatrzenie reklamacji
Wypłata odszkodowania
Ćwiczenie 3
Przy zgłoszeniu szkody i wniosku o odszkodowanie należy dostarczyć ubezpieczycielowi
kilka dokumentów, między innymi protokół ustalający okoliczności i rozmiar szkody.
Wykorzystując informacje zawarte w materiale nauczania na temat elementów jakie powinny
zawierać poszczególne dokumenty, wypełnij protokół szkody z ubezpieczenia przewozu
ładunku (cargo). Samodzielnie przygotuj odpowiednie dane: nadawcę i odbiorcę przesyłki,
przewoźnika, okoliczności stwierdzenia szkody, opis stanu przesyłki, szacunkową wartość
szkody, przypuszczalną przyczynę powstania szkody, itd.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić czynności, jakie powinien wykonać ubezpieczony w wypadku
wystąpienia szkody?
2) wymienić dokumenty oraz podać, w jakim celu potrzebne są poszczególne
dane przy zgłoszeniu szkody oraz wniosku o odszkodowanie?
3) podać terminy, jakie wiążą osobę uprawnioną oraz zakład ubezpieczeń
w przypadku zgłoszenia reklamacji?
4) wypełnić protokół szkody?
Ubezpieczanie ładunków