CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐCSVN VỀ XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HÓA

TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 15 đến ngày 18.12.1986.

Địa điểm: Hà Nội

Dự đại hội có 1.129 đại biểu thay mặt cho gần 1,9 triệu Đảng viên.

Cuộc cải cách giá - lương - tiền năm 1985 không những không cải thiện được tình hình,
mà còn làm cho đời sống của Nhân dân khó khăn hơn. Trong bối cảnh đó, Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã được triệu tập.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (năm 1986) đã đánh dấu sự đổi mới toàn
diện tư duy lý luận của Đảng, trong đó có vấn đề phát triển văn hóa, xây dựng con người.
Vấn đề văn hóa biểu hiện cụ thể, gồm: sự nghiệp giáo dục, hoạt động văn hóa, văn nghệ.
Đại hội đề cao vai trò của văn hoá trong đổi mới tư duy, thống nhất về tư tưởng, dứt bỏ
cơ chế cũ không còn phù hợp, thiết lập cơ chế mới; khẳng định đồng thời vừa xây dựng
kinh tế, vừa phải coi trọng các vấn đề văn hoá, tạo ra môi trường văn hoá thích hợp cho
sự phát triển. Tiếp đó, Đảng đã xác định: "Văn hóa là nhu cầu thiết yếu trong đời sống
tinh thần của xã hội, thể hiện trình độ phát triển chung của một đất nước, một thời đại, là
lĩnh vực sản xuất tinh thần tạo ra những giá trị văn hóa, những công trình nghệ thuật được
lưu truyền từ đời này sang đời khác, làm giàu đẹp thêm cuộc sống con người". Với mục
tiêu tổng quát: Ổn định tình hình kinh tế - xã hội bao gồm ổn định và phát triển sản xuất,
ổn định phân phối, lưu thông, ổn định và cải thiện từng bước đời sống vật chất và văn hoá
của nhân dân, tăng cường hiệu lực tổ chức quản lý, thiết lập trật tự, kỷ cương và thực
hiện công bằng xã hội.

Mặc dù chưa thể hiện rõ quan điểm xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế, nhưng
Đại hội đã đặt vấn đề hiệu quả của hoạt động văn hóa trong mọi hoạt động xã hội, trong
đó có chính trị và kinh tế. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại
hội chỉ rõ: “Mỗi hoạt động văn hoá, văn nghệ đều phải tính đến hiệu quả xã hội, tác động
tốt đến tư tưởng, tâm lý, tình cảm, nâng cao trình độ giác ngộ xã hội chủ nghĩa và trình
độ thẩm mỹ của nhân dân”.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 24 đến ngày 27.6.1991

Địa điểm: Hà Nội

Tham dự đại hội có tất cả là 1.176 đại biểu chính thức thay mặt cho 2.155.021 đảng viên
cả nước.

Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam VII diễn ra trong bối cảnh đất nước đang thực hiện
công cuộc Đổi mới được đề ra từ Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam VI và đạt được những
thắng lợi bước đầu, được nhân dân và quốc tế ủng hộ. Tình hình quốc tế và trong nước
lúc bấy giờ có nhiều biến chuyển phức tạp, nhất là sự sụp đổ của khối Đông Âu và cuộc
khủng hoảng trầm trọng của Liên Xô.

Đại hội tiếp tục chủ trương đổi mới toàn diện, đồng bộ và triệt để nhằm đưa đất nước đi
vào thế ổn định và phát triển. Văn hóa mặc dù được quan tâm phát triển, nhưng chưa
được xem là vấn đề trọng tâm.

Đảng đã lần đầu tiên đưa ra quan niệm “văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, một
động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội, đồng thời là một mục tiêu của chủ nghĩa xã
hội”. Đây là luận điểm mới mẻ, sáng tạo nói lên mối quan hệ biện chứng giữa văn hóa và
sự phát triển, nhấn mạnh vị thế, vai trò của văn hóa đối với chính trị, kinh tế và các lĩnh
vực khác trong đời sống xã hội.

Một trong những phương hướng cơ bản của “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội”:

+ Tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tư tưởng và văn hoá làm cho thế
giới quan Mác - Lênin và tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh giữ vị trí chỉ đạo trong đời
sống tinh thần xã hội.

+ Kế thừa và phát huy những truyền thống văn hoá tốt đẹp của tất cả các dân tộc trong
nước, tiếp thu những tinh hoa văn hoá nhân loại, xây dựng một xã hội dân chủ, văn minh
vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người, với trình độ tri thức, đạo đức, thể lực và
thẩm mỹ ngày càng cao.

+ Chống tư tưởng, văn hoá phản tiến bộ, trái với những truyền thống tốt đẹp của dân tộc
và những giá trị cao quý của loài người, trái với phương hướng đi lên chủ nghĩa xã hội.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 28.6 đến ngày 1.7.1996

Địa điểm: Hà Nội

Tham dự đại hội có tất cả là 1.198 đại biểu chính thức thay mặt cho 2.130.000 đảng viên
cả nước.

Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VIII diễn ra trong bối cảnh đất nước đã trải qua
việc thực hiện công cuộc Đổi mới được đề ra từ Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam VI hơn
10 năm và đạt được những thắng lợi to lớn, được nhân dân và quốc tế ủng hộ.

Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã ban hành Nghị quyết
chuyên đề về “Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.

Nghị quyết khẳng định:

+Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự
phát triển kinh tế - xã hội.

+Mọi hoạt động văn hóa, văn nghệ phải nhằm xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng con người Việt Nam về tư tưởng, đạo đức, tâm
hồn, tình cảm, lối sống, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh cho sự phát triển xã hội.

Đại hội đã quyết định đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vấn đề văn hóa
gắn với phát triển được nhận thức ở những chiều cạnh mới. Văn hóa không chỉ là động
lực mà còn là mục tiêu của phát triển. Đó là hai mặt thống nhất trong mục tiêu phát triển
văn hóa. Xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hóa, vì xã hội công
bằng, văn minh, con người phát triển toàn diện. Tư duy mới về phát triển văn hóa đã góp
phần phát huy giá trị nền tảng, cốt lõi của dân tộc, đồng thời ngăn cản, hạn chế những tác
động tiêu cực khi mở cửa, hội nhập quốc tế. Đại hội VIII của Đảng khẳng định: “Văn
hóa vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Mọi hoạt động
văn hóa,văn nghệ phải nhằm xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc, xây dựng con người Việt Nam về tư tưởng, đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối
sống,...

Có thể khẳng định rằng, Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII đã đánh dấu bước tiến quan
trọng trong quá trình phát triển, hoàn thiện lý luận về văn hóa của Đảng, định hướng phát
triển văn hóa trong trong điều kiện đất nước hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 19 đến ngày 22.4.2001

Địa điểm: Hà Nội

Tham dự đại hội có tất cả là 1.168 đại biểu chính thức thay mặt cho 2.479.719 đảng viên
cả nước.

Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam IX là đại hội đầu tiên trong thế kỉ XXI của Đảng, diễn
ra trong bối cảnh đất nước đã trải qua việc thực hiện công cuộc Đổi mới được đề ra từ
Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam VI hơn 15 năm và đạt được những thắng lợi to lớn,
được nhân dân và quốc tế ủng hộ.

Nghị quyết Đại hội IX của Đảng tiếp tục khẳng định:

+ Xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc vừa là mục tiêu vừa là động
lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.

+ Mọi hoạt động văn hoá nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện về
chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức cộng đồng, lòng
nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, lối sống có văn hoá, quan hệ hài hoà trong gia
đình, cộng đồng và xã hội.

+ Văn hoá trở thành nhân tố thúc đẩy con người tự hoàn thiện nhân cách, kế thừa truyền
thống cách mạng của dân tộc, phát huy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Để đạt được mục tiêu đề ra, các chương trình hành động phải được triển khai đồng bộ,
chú trọng:

+ Mở rộng và nâng cao hiệu quả cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống
văn hoá".

+ "Xây dựng nếp sống văn minh và gia đình văn hoá", phong trào "Người tốt, việc tốt",
làm cho văn hoá thấm sâu vào từng khu dân cư, từng gia đình, từng người.

+ Hoàn thiện hệ giá trị mới của con người Việt Nam, kế thừa các giá trị văn hoá truyền
thống của dân tộc và tiếp thu tinh hoa văn hoá của loài người, tăng sức đề kháng chống
văn hoá đồi trụy, độc hại.

+ Nâng cao tính văn hoá trong mọi hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội và sinh hoạt của
nhân dân.

Hội nghị Trung ương 10 khóa IX (năm 2004) đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng tư
tưởng đạo đức, lối sống lành mạnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả nhiệm vụ xây dựng
con người Việt Nam. Nghị quyết đã chỉ ra điều kiện tiên quyết bảo đảm cho sự phát triển
toàn diện và bền vững của đất nước là dựa trên cơ sở phát triển đồng bộ cả ba lĩnh vực
kinh tế, chính trị, văn hóa. Kết luận của Hội nghị chỉ rõ: “Bảo đảm sự gắn kết giữa nhiệm
vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng, chỉnh đốn Đảng là then chốt với không
ngừng nâng cao văn hóa - nền tảng tinh thần của xã hội; tạo nên sự phát triển đồng bộ của
ba lĩnh vực trên chính là điều kiện quyết định bảo đảm cho sự phát triển toàn diện và bền
vững của đất nước.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 18 đến ngày 25.4.2006.

Địa điểm: Hà Nội.

Tham dự đại hội có tất cả là 1.176 đại biểu, đại diện cho 3,1 triệu đảng viên.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra trong thời
điểm lịch sử có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Sự nghiệp đổi mới trên đất nước ta đã trải
qua 20 năm. Toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta vừa kết thúc 5 năm thực hiện Nghị
quyết Đại hội IX của Đảng, cũng là 5 năm đầu tiên của thế kỷ XXI.

Đại hội X của Đảng với quan điểm văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, những yêu
cầu về tiếp tục phát triển sâu rộng và nâng cao chất lượng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc, gắn kết chặt chẽ và đồng bộ hơn với phát triển kinh tế - xã hội,
làm cho văn hoá thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.

+ Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản
sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế.

+ Bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng
sống, lối sống, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam.

+ Phát huy tinh thần tự nguyện, tính tự quản và năng lực làm chủ của nhân dân trong đời
sống văn hoá.

+ Đa dạng hoá các hình thức hoạt động của phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời
sống văn hoá".

Trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Đại
hội X của Đảng (tháng 4-2006) tiếp tục nhấn mạnh đến mối quan hệ giữa chính trị và
kinh tế với văn hóa. Nghị quyết Đại hội chỉ rõ: “Tiếp tục phát triển sâu rộng và nâng cao
chất lượng nền văn hóa Việt Nam…, gắn kết chặt chẽ và đồng bộ hơn với phát triển kinh
tế”. Với tinh thần đó, để chính trị và kinh tế gắn kết chặt chẽ hơn với văn hóa, Nghị quyết
đã đặt ra yêu cầu: “Nâng cao tính văn hóa trong mọi hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội
và sinh hoạt của nhân dân… Đặc biệt coi trọng nâng cao văn hóa lãnh đạo và quản lý,
văn hóa trong kinh doanh”.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 12 đến ngày 19.1.2011

Địa điểm: Hà Nội.

Tham dự Đại hội có 1.377 đại biểu thay mặt hơn 3,6 triệu đảng viên trong cả nước.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng Cộng sản Việt Nam diễn ra trong thời
điểm nền kinh tế đất nước phát triển chưa bền vững, chủ yếu còn tăng trưởng theo chiều
rộng. Thể chế kinh tế thị trường, chất lượng nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng vẫn là những
điểm yếu cản trở sự phát triển. Những hạn chế, yếu kém trong các lĩnh vực giáo dục - đào
tạo, khoa học - công nghệ, văn hóa - xã hội, bảo vệ môi trường chưa được khắc phục có
hiệu quả. Quốc phòng, an ninh còn nhiều hạn chế. Dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết
toàn dân tộc chưa được phát huy đầy đủ, quyền tự do, dân chủ của nhân dân còn bị vi
phạm. Việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa chưa theo kịp yêu cầu phát
triển kinh tế và quản lý đất nước. Công tác xây dựng Đảng còn nhiều yếu kém, chậm
được khắc phục.

Đại hội XI của Đảng khẳng định phương hướng:

+Xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Phát triển toàn diện,
thống nhất trong đa dạng, thấm nhuần sâu sắc tinh thần nhân văn, dân chủ, tiến bộ.

+Làm cho văn hoá gắn kết chặt chẽ và thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành
nền tảng tinh thần vững chắc, sức mạnh nội sinh quan trọng của phát triển, coi con người
là trung tâm của chiến lược phát triển, đồng thời là chủ thể phát triển.

+Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, gắn quyền con người với quyền và lợi ích của
dân tộc, đất nước và quyền làm chủ của nhân dân.

Hội nghị Trung ương 9 khóa XI chỉ rõ: “Chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong
Đảng, trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể; coi đây là nhân tố quan trọng để xây
dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Thường xuyên quan tâm xây dựng văn
hóa trong kinh tế. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân với ý thức tôn
trọng pháp luật, giữ chữ tín, cạnh tranh lành mạnh, vì sự phát triển bền vững và bảo vệ Tổ
quốc”. Điều đó có nghĩa là, cần phải làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời
sống, trong phát triển kinh tế - xã hội, trong tổ chức và hoạt động chính trị và trong sản
xuất, kinh doanh của các cá nhân và tổ chức.
Theo đó, xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế, trước hết phải chăm lo xây dựng
văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể chính trị, coi đây là
nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Trong đó,
trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo
đức, tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, gắn bó mật thiết với nhân
dân, có ý thức thượng tôn pháp luật, dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương, tự do cá nhân
gắn với trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân. Ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái
về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức,
viên chức các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể. Đồng thời, tạo lập môi trường văn
hóa pháp lý, thị trường sản phẩm văn hóa minh bạch, tiến bộ, hiện đại để các doanh
nghiệp tham gia xây dựng, phát triển văn hóa.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 21 đến ngày 28.1.2016

Địa điểm: Trung tâm Hội nghị Quốc gia tại phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội.

Tham dự Đại hội có 1.510 đại biểu đại diện cho hơn 4,5 triệu đảng viên.

Đại hội XII diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia vào hầu hết mọi hiệp định về tự
do kinh tế-thương mại của thế giới, bắt buộc một sự mở của và hội nhập ở mức độ và
trình độ cao hơn, sâu rộng hơn, không chỉ giới hạn ở kinh tế và thương mại.

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII tiếp tục khẳng định đường lối nhất quán
xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, con người Việt Nam
phát triển toàn diện đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và bảo vệ vững chắc
Tổ quốc.

+ Thực hiện sự nghiệp xây dựng, phát triển văn hóa, con người đã được Đảng, Nhà nước
quan tâm trong các chính sách kinh tế - xã hội từ Trung ương đến các địa phương.

+ Thực hiện nhiệm vụ xây dựng con người đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa và hội nhập quốc tế có bước chuyển biến quan trọng.

+ Gắn nhiệm vụ xây dựng văn hóa, con người với nhiệm vụ xây dựng và phát triển đất
nước.

+ Gắn xây dựng môi trường văn hóa với xây dựng con người.

+ Bước đầu hình thành những giá trị mới về con người với các phẩm chất về trách nhiệm
xã hội, ý thức công dân, dân chủ, chủ động, sáng tạo, khát vọng vươn lên.
Mục tiêu được đề ra là:

+ Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân -
thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.

+ Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội
sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu
"dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

+ Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện phải trở thành một mục tiêu của
chiến lược phát triển.

 Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng:

Thời gian: Từ ngày 25.1 đến ngày 2.2.2021

Địa điểm: Hà Nội

Tham dự Đại hội có 1.510 đại biểu thay mặt cho hơn 4,5 triệu đảng viên toàn Đảng

Đại hội XIII của Đảng diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến rất
nhanh, phức tạp, khó dự báo; đất nước đứng trước nhiều thuận lợi, thời cơ đan xen với
nhiều khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề mới đặt ra phải giải quyết; cán bộ, đảng viên và
nhân dân đặt kỳ vọng vào những quyết sách đúng đắn, mạnh mẽ của Đảng để đưa đất
nước phát triển nhanh, bền vững.

Đảng tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của văn hóa và phát huy vai trò của văn hóa
trong điều kiện mới.

+ Phát huy giá trị văn hoá, con người Việt Nam và sức mạnh toàn dân tộc, thực hiện tiến
bộ, công bằng xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, bảo đảm gắn kết chặt chẽ, hài hoà
giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hoá và thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, nâng
cao đời sống nhân dân.

+ Xây dựng, phát huy yếu tố văn hoá để thực sự là đột phá phát triển kinh tế - xã hội, hội
nhập quốc tế.

+ Khơi dậy tinh thần yêu nước, tính cộng đồng, ý chí tự cường, tự hào dân tộc và khát
vọng vươn lên.

+ Với định hướng phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hoá thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực
phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
+ Tăng đầu tư cho phát triển sự nghiệp văn hoá. Xây dựng, phát triển, tạo môi trường và
điều kiện xã hội thuận lợi nhất để khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc,
niềm tin, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; tài năng, trí tuệ, phẩm chất
của con người Việt Nam là trung tâm, mục tiêu và động lực phát triển quan trọng nhất của
đất nước.

Tuy nhiên, so với những thành quả trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh,
đối ngoại, thành quả trong lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng; chưa đủ tầm mức để tác
động có hiệu quả xây dựng con người và môi trường văn hóa lành mạnh. Đạo đức, lối
sống có mặt xuống cấp đáng lo ngại. Đời sống văn hóa tinh thần ở nhiều nơi còn nghèo
nàn, đơn điệu; khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa miền núi, vùng sâu, vùng xa với đô
thị và trong các tầng lớp nhân dân chậm được rút ngắn. Môi trường văn hóa còn tồn tại
những biểu hiện thiếu lành mạnh, ngoại lai, trái với thuần phong mỹ tục; tệ nạn xã hội và
một số loại tội phạm có chiều hướng gia tăng.

Một trong những nguyên nhân quan trọng đó là quan điểm tiếp cận trong xây dựng chính
sách và triển khai hành động còn nhiều bất cập. Văn hóa luôn đa dạng và vận động không
ngừng. Mỗi một vùng, miền lại có đặc thù văn hóa riêng và luôn biến đổi theo nhu cầu
của con người - chủ nhân của văn hóa. Tuy nhiên, một số chính sách và việc triển khai
chính sách liên quan đến văn hóa còn cứng nhắc, chưa phù hợp. Việc xây dựng một nền
văn hóa theo mô hình chung, không căn cứ vào tính đa dạng và tính thường biến của đối
tượng sẽ dẫn đến sự nhất thể hóa, bất biến hóa văn hóa một cách khiên cưỡng. Do đó, các
chính sách đưa ra cần phù hợp với nguyên tắc tôn trọng đặc trưng văn hóa của từng vùng,
miền cụ thể và tôn trọng quyền tự chủ của người dân. Nói cách khác, các chính sách này
nên được xây dựng trên tinh thần “tạo điều kiện”, chứ không phải “làm thay” như trước.
Cần tạo điều kiện để người dân tham gia một cách chủ động, tích cực vào việc xây dựng,
giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa. Nhà nước chỉ đóng vai trò hỗ trợ, bởi xét đến
cùng, văn hóa là của nhân dân, do nhân dân sáng tạo nên.