DAY 1 (ARALPAN 8)

Ang bahaging ito ng modyul ay susubukin ang iyong kagalingan tungkol sa

mga nabanggit na aralin.

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan. Pagkatapos, sagutin

ito sa pamamagitan ng pagsulat ng letra bilang tamang sagot sa sagutang papel.
Handa ka na ba? Maaari mo nang simulan ang pagsagot. Ilagay sa 1 whole sheet of
paper.

1. Alin sa sumusunod na pahayag ang may pinakamaliwanag na kahulugan ng

salitang kabihasnan?
A. Ito ay itinatag na lipunan na nagsilbing instrumento sa kaunlaran.
B. Ito ay lugar na may malawak ang nasasakupan at maraming industriya.
C. Ito ay lipunan na pinamumunuan ng pinakamagaling at mayamang lider
D. Ito ay maunlad na sosyudad na mayroong matataas na antas ng pag-unlad.

2. Saang kontinente matatagpuan ang mga Kabihasnang Minoan, Mycenaean, at

klasikong Greece?
A. Afrika
B. Amerika
C. Asya
D. Europa

3. Alin sa sumusunod na pahayag ang may akmang paglalarawan sa kabihasnang

Minoan?
A. Sandalan ng mga mandirigmang Griyego sa Kanluran.
B. Pinakamagaling na makikipagkalakalan sa ibayong dagat.
C. Nagtatag ng demokrasyang pamamahala sa lipunan at palakaibigan.
D. Kilala bilang mahuhusay gumamit ng metal at magagaling na mandaragat.

4. Ano-ano ang apat (4) na pangkat ng tao sa lipunan ng Minoans?

A. Datu, Maharlika, Magsasaka, Alipin.
B. Maharlika, Perioeci, Malalayang tao, Alipin.
C. Maharlika, Mangangalakal, Magsasaka, Alipin.
D. Konseho, Asembleya, Artisano, Mangangalakal.

5. Ano ang tawag ng mga arkeologo sa nakasulat na wika ng mga Minoan?

A. Arkayko
B. Griyego
C. Hiroglipiko
D. Linyar A

6. Ang kabihasnang Mycenaean ay kilalang maunlad na kabihasnan sa tangway ng

Gresya at mababangis na mandirigma. Sila din ay kilala bilang________________.
A. Magigiting na mga mandirigma at nagpabagsak ng sibilisasyong Griyego.
B. Nagpasimuno ng palarong boksing at nagtatag ng kauna-unahang Arena sa
mundo.
C. Mga Ionians na nag-ugnay ng maayos na daanan at tulay at nagpapalawak ng
kalakan katimugang Greece.
D. Magsasaka na nagpaunlad sa ekonomiya, sining at arkitektura ng sinaunang
sibilisasyon sa katimugang Greece.

7. Anong kabihasnan ang nagpatanyag ng Acropolis bilang siyudad na naging

daan sa paglaganap ng klasikong kultura ng Greece.
A. Athens
B. Minoans
C. Mynceneans
D. Sparta

8. Alin sa sumusunod na pahayag ang TAMA ang paglalarawan tungkol sa

Kabihasnang Myceneans?
A. Naimpluwensyahan ng sinaunang kabihasnang Minoan sa arkitektura, sining,
at relihiyon.
B. Nagpatanyag sa mito ng Greek, manunulat at makata, at mga dula sa
panahon ng Helenisasyon.
C. Matalinong mga mandirigma na sumakop sa malaking bahagi ng timog at
silangang bahagi ng Greece.
D. Maayos na nagpapatupad ng mga batas para sa kababaihan at kabataang
Griyego sa Panahon ng Kadiliman.

9. Ano ang sumunod na pangyayari sa Gresya pagkatapos bumagsak ang

kabihasnan Mycenean dahil sa palasak ang digmaan ng mga iba’t ibang
kaharian?
A. Naganap ang Dark Age o Panahon ng Kadiliman sa Katimugang Europa.
B. Nagsimulang umusbong ang Ginintuang Panahon sa Katimugang Greece.
C. Lumawak ang kapangyarihan at lumago ang kalakalan, sining at pagsulat.
D. Nahinto ang pananakop, kalakalan, pagsasaka, at iba pang pangkabuhayan.

10.Alin sa sumusunod ang may pinaka-akmang pakahulugan ng Klasikong Greece?

A. Panahon ng giyera at di pagkakaunawaan ng mga mamamayang Griyego.
B. Panahon ng tagumpay ng Athens at Spartans sa digmaan laban sa Persia.
C. Panahong umusbong ang pinaghalong pulitika at kultura ng Gresya at Roma.
D.Ang giyera sa pagitan ng Greece at Persian, at sa pagitan ng Athens at Sparta.

11. Alin sa sumusunod na Kabihasanan ang tinatawag ding “Demokratikong Polis”?

A. Minoans
B. Myceneans
C. Athens
D. Spartans

12.Paano mo mailalarawan ang heograpiya at kabuhayan ng kabihasnang Athens?

A. Mainam sa pagsasaka ang kanilang lugar, kaya marami ang nahikayat na
paunlarin ang sistemang sakahan mula sa Greece.
B. Ang rehiyon ay hindi angkop sa pagsasaka kaya karamihan ay nagtrabaho sa
mga minahan, gumawa ng mga ceramics, o naging mangangalakal o
mandaragat.
C. Bulubundukin at mabato ang lupain na kanilang kinagisnan, kaya ang mga
kalalakihan ay humayo sa ibang lugar upang mamuhay at bumabalik lang
kapag may pera na.
D.Patag at mainam sa pagsasaka ang kanilang lugar ngunit, pinalawak ang
pakikipagkalakalan sa iba’t ibang panig ng daigdig at natutuhan ang mga
bagong ideya at teknik.

13.Paano ginampanan ng mga Sparta ang pagtangkilik ng kasarinlan sa kanilang

nasasakupan?
A. Tinitiis nila ang mga sakit at hirap nang walang reklamo at binigyang-
halaga ang pinalakas ang sistemang sandatahan.B. Nakikipag-alyansa sa ibang
imperyo ang mga Griyego upang makamit ang
tunay na ipinaglalaban at maisulong ang kaunlaran.
C. Naging pangunahing mithiin ang pagkakaisa ng nasasakupan na walang
kinatatakutang ipaglaban ang kanilang nasasakupang lugar.
D. Malakas na pangangatawan, katatagan, kasanayan sa pakikipaglaban, may
katapatan sa tungkulin, at pagkakaisa sa pangunahing layunin o mithiin.

14. Ano ang aral na natutunan mo sa araling ito?

“Ang Sinaunang Gresya ang kabihasnang Griyego na kabilang sa isang panahon ng
kasaysayan ng Gresya na tumagal ng mga isang libong taon. Hatid nito ang
kulturang Griyego lalo na ang pilosopiya na isa sa makapangyarihang
nakaimpluwensiya sa Imperyong Romano na nagdala ng bersiyon nito sa maraming
mga bahagi ng Europeo at ito ang isa sa mga inspirasyon ng Muling Pagsilang sa
Kanlurang Europa. Ito rin ang naging batayan ng pagusbong ng Neoklasisismo sa
Europa at mga Amerika noong ika-18 at ika-19 na dantaon.”
A. Ang isang maunlad na lipunan ay hatid ng mahabang kasaysayan mula sa
ibang lipunan.
B. Ang pangongopya ng pamamaraan sa ibang estado ay pinakamabisang
paraan ng pag-unlad.
C. Makamatan ang isang maunlad na lungsod-estado mula sa pinagbuklod na
kasaysayan ng iba na naging daan para sa pagpapalawig ng imperyong
pangkalakalan.
D.Ang pagsulong at pag-unlad ng isang lipunan ay hatid ng mga
kaganaganapan sa loob ng mahabang panahon mula sa iba-ibang sistema o
pangyayari ng mga lungsod-estado.

15.Kung ikaw ay napiling isang lider sa lipunang tinitirhan mo, paano mo

isabuhay ang kasaysayang ito?
“Nakamtan ng Athens ang Ginituang Panahon sa loob ng mahabang panahong
panunungkulan at maraming pinairal na mga programang pampubliko upang
maging inakamarangyang estado ang Athens. Ngunit hindi lahat ng mamamayan
ay nasiyahan sa mga repormang ipinatupad para sa mga pagbabago. Ngunit,
higit na naniniwala si Pericles na: “Ang ating konstitusyon ay isang demokrasya
sapagkat ito ay nasa mga kamay ng nakararami at hindi ng iilan.”
A. Bigyan ng pagkakataon ang bawat miyembro na makibahagi sa talakayan at
magbigay ng ideya para sundin ng nakararami.
B. Kilalanin ang kahusayan at integridad ng bawat kasapi at hayaan itong
maging simbolo sa pagkakaisa at katahimikan ng lahat.
C. Hikayatin ang mga miyembro ng grupo na mag-imbita ng may mas mataas
na kaalaman tungkol sa usapin upang magkaroon ng katahimikan ang lahat.
D. Maging masigasig sa pagpapatupad ng konstitusyon at hikayatin ang mga
miyembro na makibahagi sa desisyon, ngunit magkaroon ng katapusang
desisyon bilang napiling lider.
DAY 2 (ARALPAN 8)

Kontribusyon ng Kabihasnang
Romano
Ang Roma ay isang sinaunang kabihasnan sa kontinenteng Europa na
matatagpuan sa Italy, isang Peninsula na napapaligiran ng Dagat Ionian sa timog,
Dagat Tyrrhenian sa kaliwa, at Adriatic naman sa kanan. Ang lungsod-estado nito
ay nakatayo sa pitong burol malapit sa Ilog Tiber. Ang maliit na agrikultural na
lungsod ay lumaki at naging isa sa mga pinakamalawak na imperyo ng sinaunang
panahon sa Dagat Mediteraneo.
Ang mga Latino ang unang naininirahan sa sinunang distritong tinatawag
na “Latium” noong 750 BCE. Sila ang nagbigay sa Rome ng mga simulain sa
pamamagitan ng panitikan. May mga naninirahan naman sa hilaga at timog ng
Roma na tinatawag na mga Etruscan galing sa Asia Minor na sumakop sa Roma.
Sila ay may kapangyarihang pangmilitar na naging dahilan sa paglawak ng
kapangyarihan.
Ang lipunang Roma ay nahahati sa dalawa; ang mga patrician at mga
plebeian. Ang mga Patrician ay mga mayayamang may-ari ng lupa na maaaring
manungkulan sa pamahalaan at ang mga Plebeian naman ay mga karaniwang tao
na binubuo ng mga magsasaka, mangangalakal at mga banyaga na nagtatamasa
lamang ng iilang karapatan. Ang mga sinaunang Romano na nakatira sa kapatagan
at lambak ay nabubuhay sa pamamagitan ng pagsasaka. Samantala, nangangalakal
naman ang mga nasa tabing dagat at nagpapastol naman ang mga
nasa burol.
Ang mga Romano ay magsisimulang mag-aral pagsapit ng taong 6-7 sa
anumang edad. Sa edad na 12 ay marunong na silang magsalita ng Latino at
Griyego. Ngunit, hindi lahat ay may karapatang magkaroon ng edukasyon dahil
iilang alipin lang ang napagbibigyan ng pagkakataong makapag-aral pansamantala.
Sa mga siglo ng pag-iral, ang Romanong kabihasnan ay isang malakas na
imperyo na pinamumunuan ng hari. Ito ay naging malawak na kaharian na may
pamahalaang tinatawag na isang oligarkiyang republika. Nang daan-daang taon
kinontrol ng mga Romano ang kabuuan ng kanlurang Europa, pati na rin ang
buong kasakupang pumapalibot sa Dagat Mediteraneo at Dagat na Itim.
Bumagsak ang Kanlurang Imperyo Romano noong 476 AD sa mga barbaro
habang ang Silangang Imperyo Romano ay tumagal hanggang 1453 AD bago
bumagsak ang kabisera nito sa mga Turkong Ottoman.

Malaalamat na Kasaysayan ng Roma

Ayon sa alamat, ang lungsod ng Roma ay itinatag ng dalawang kambal na sila
Romulus at Remus. Diumanoy ipinatapon ang magkambal noong sila ay mga sanggol
pa lamang at iniwan malapit sa Ilog ng Tiber. Inalagaan sila ng mga lobo pero noong
lumaki na sila, natagpuan sila ng isang pastol at inalagaan din sila ng pastol. Itinatag
nila ang bayan ng Roma pero nag-away sila kung sino ang mamumuno dito pero sabi
ng mga ilang historyan, ang pangalan lang ng lungsod ang pinag awayan nila. Nanalo
si Romulus at namatay naman si Remus at ipinangalan kay Romulus ang bayan ng
Roma.
Naging kaharian ang Roma, pero ang huling naging hari ng Roma, si
Tarquin na ay pinabagsak. Itinatag ang Republika ng Roma noong 509 BC at
pinamumunuan ng mga senador, subali namuno si Julius Caesar sa lahat at
sinakop niya ang karamihan ng mga lugar sa Gitnang Europa. Pinatay siya noong
44 BC ng ilang mga senador at pagkayari may tatlong taong namuno na sila
Lepidus, Octavius at si Mark Anthony, pero nag-away silang lahat para sa
pamumuno ng Roma. Tinalo ni Octavius sila Lepidus at tinalo rin niya sila Mark
Anthony at si Cleopatra sa Digmaan sa Actium noong 31 BC at kinuha niya ang
pangalang Augustus Caesar at siya ang naging unang Emperador ng Imperyo ng
Roma.
Hinati ni Emperador Diocletian ang Imperyo ng Roma noong 293 AD dahil
masyado itong malaki at malawak. Hinati niya ito sa dalawang imperyo - ang
Silangang Imperyo Romano at ang Kanlurang Imperyo Romano. Si Emperador
Constantine ang namuno sa Silangang Imperyo Romano. Sinakop ng mga Vandal
ang Kanlurang Imperyo Romano noong 476 AD. Subalit ang Silangang Imperyo
Romano o ang Imperyong Bizantino na ay natira pero sinakop din ito ng mga
Turkong Ottoman sa pamumuno ni Mehmed II noong 1453 AD.
Sa pagsakop ng Romano sa lungsod-estado ng Greece, libo-libong Greek ang
tumungo sa Italy. Tinangay din ng mga heneral ng Romano ang mga gawang sining
at aklat ng Greece sa pababalik nila sa Romano. Kumalat ang kabihasnang Greece
sa Roma at maraming Romano ang tumungo sa Athens para mag-aral.
Naimpluwensihayan ng kabihasang Greece ang kabihasnang nabuo sa Roma.
Gayunpaman, may sariling katangian taglay ang kabihasnang Romano.
Pangunahin na rito ang kaalaman sa larangan ng panitikan, arkitektura,
inhenyeriya, batas, at pananamit.
MGA NATATANGING KONTRIBUSYON NG IMPERYONG ROMANO
Matapos masakop ng Roma ang Silangang Meditteranean noong ikalawang
siglo, naragdagan ang kulturang Romano ng kulturang Griyego. Dinala ng mga
Romanong heneral ang ilang mga aklat at gawaing sining mula sa Gresya
patungong Roma. Ilang griyegong guro, manunula, at pilosopo ang nagtungo at
nagtrabaho sa Roma, samantala ang ibang Romano naman ay ipinadala sa Athens
ng kanilang mga magulang upang mag-aral. Nagsanib nang husto ang mga
kulturang Griyego at Romano at nabuo ang tinatawag na kulturang Greaco-
Romano.
Mga Batas
Ang mga Roman ay kinikilala bilang pinakadakilang mambabatas ng
sinaunang panahon. Ipinakilala nila ang Twelve Tables na batas para sa lahat
maging ano man ang nasyonalidad. Ang katotohanan na wala itong tinatanging uri
ng lipunan. Ito ang ginamit upang alamin ang mga krimen at tantiyahin ang
kaukulang parusa. Nakasaad dito ang mga karapatan ng mga mamamayan at ang
pamamaraan ayon sa batas. Naniwala ang mga Romano na ang batas ay dapat na
hinango batay sa prinsipyo ng katwiran, hustisya at dapat na mangalaga sa mga
mamamayan at sa kanilang ari-arian.
Ang sistema ng hustisya at pagbabatas na ito ang pinakamalaking naging
kontribusyon ng mga Romano sa kanluraning sibilisasyon. Isa sa natatanging
batas ay ang “Law of Nations” ito ay nagsasabing walang Briton, Kastila, Italtyano
o Griyego, bagkus ang lahat ay Romano.Maraming mga ideya tungkol sa naging
batas ng ilang pangunahing bansa sa kasalukuyan tulad ng Italya, Espanya,
Pransiya at Latin Amerika ay hinango sa Batas ng Romano.Ito ang pangunahing
kontribusyon sa sibilisasyon ng Imperyong Romano.
Literatura
Nakilala ang mga Romano sa pagpapahayag ng kanilang damdamin maging
kathang-isip o hindi kathang-isip. Sa pamamagitan ng nobela, maikling kwento,
dula, alamat, tula, at iba pa. Sa panahon ni Augustus, namulaklak ang Greaco-
Romanong literatura. Ang panitikan ng Romano ay nagsimula noong kalagitnaan
ng ikatlong siglo BCE. Subalit ang mga ito ay salin lamang ng mga tula at dula ng
Greece. Ang halimbawa ay sila Terence at Marcus Plautus ito ay ang mga unang
manunulat ng comedy. Si Cicero naman ay isang manunulat at orador na
nagpapahalaga sa batas. Ayon sa kanya, ang batas ay hindi dapat
maimpluwensiyahan ng kapangyarihan o sirain ng pera kailanman.

Arkitektura
Ang mga Roman ang tumuklas ng semento. Marunong na rin silang gumamit
ngstucco,isang plaster na pampahid at pantakip sa labas ng pader. Umaangkat sila ng
marmol mula sa Greece. Ang arch na natutuhan ng mga Roman mula sa mga
Etruscan ay ginagamit sa mga templo, aqueduct, at iba pang gusali. Ang gusali na
ipinakilala ng mga Roman ay ang basilica, isang bulwagan na nagsisilbing korte at
pinagpupulungan ng assemblya. Mayroon din silang pampublikong paliguan at
pamilihan na nagsisilbing tagpuan para sa mga negosyo at pag-uusap. Ito ay nasa
forum, sentro ng lungsod. May iba pang gusaling pinatayo na hanggang ngayon ay
makikita pa rin sa Romano. Pinakatanyag ang Coliseum, isang bukas na arena na
may upuan para sa 50000 katao. Ito ay isang ampitheater para sa mga labanan ng
mga gladiator.

Inhenyeriya
Ipinakita ng mga Romano ang kanilang galing sa inhenyeriya. Nagtayo sila
ng mga daan at tulay upang pag-ugnayin ang buong imperyo kabilang ang
malalayong lugar. Marami sa mga daan na ginawa nila noon ay ginagamit pa
hangang ngayon. Isang halimbawa ang Appian Way na nag-uugnay sa Romano at
Timog Italy. Gumawa ri sila ng mga aqueduct upang dalhin ang tubig sa lungsod.

Pananamit
Ang kasuotan sa sinaunang Roma ay nakadepende sa katayuan o estado
nito sa lipunan. Ang mga Patrician o mayayamang tao sa lipunan ay nakasuot ng
kulay puting damit na hanggang tuhod at pulang sapatos. Samantala, ang mga
Plebeian o mga karaninwang tao ay nakasuot ng malabnaw na kulay ng damit.
Dalawa ang kasuotan ng mga lalaking Roman.
Ang tunic ay kasuotang pambahay na hanggang tuhod. Ang toga ay
isinusuot sa ibabaw ng tunic kung sila ay lumalabas ng bahay. Ang mga babaing
Roman ay dalawa rin ang kasuotan. Ang stola ay kasuotang pambahay at palla ay
isinusuot sa ibabaw ng stola.

Agham
Dalawa sa mga natatanging siyentipiko sa panahon ng kulturang Greaco-
Romano ay sina Galen at Ptolemy. Si Galen ay isang Griyego, ngunit ang mga
teorya niya ay hango sa medisinang Romano. Upang mapag-aralan ang katawan ng
mga tao, pinag-aralan at sinuri niya ang katawan ng mga hayop.
Bagamat hindi naging perpekto ang kaniyang mga nakita, naging basehan
ito ng mga makabagongkaalaman sa medisina sa kanluran. Si Ptolemy ay isang
mahusay na matematisyan, heograper at astronomer na kilala sa kaalamang “Ang
mundo o Earth ay sentro ng mundo (Geocentric Theory)”. Tanyag din sya unang
kaalaman tungkol sa “Trigonmetric Table”.
Ang iba pang mga naging kontribusyon
ng sinaunang imperyong Romano ay ang
Roman numerals na nagmula sa sinaunang
kabihasnan nito. Unang naging kilala ang mga
pangunahing simbolo na I, V, X, L, C, D at M.
Ginagamit ang mga ito bilang karaniwang
pamamaraan sa pagbibilang at sa pakikipag-
ugnayan lalo na sa larangan ng kalakalan.
Ang Simbahan ng Katoliko Romano ay isang matandang paniniwala ng sinaunang
Roma. Ito ay lumaganap sa ibat-ibang bahagi ng daigdig at isa na dito ay ang
ating bansang Pilipinas. Ang paniniwalang ito ay mga pinakamaraming tagasunod na
mga kababayang Pilipino. Ang mga naglalakihang struktura ng simbahang Katoliko sa
ating bansa ay isa sa mga patunay na naimpluwensiyahan tayo ng sinaunang
kabihasnang Romano.
FILIPINO 8

BALAGTASAN

MGA ELEMENTO NG BALAGTASAN

Ang balagtasan, tulad ng ibang akdang pampanitikan ay nagtataglay
ng mahalagang elemento. Ang bawat isa sa mga elementong ito’y nararapat
malinang nang husto sa kabuoan ng akda upang higit itong mapahalagahan
ng mga mambabasa o manonood. Ang mga elemento ng balagtasan ay ang
sumusunod:
• Tauhan
• Pinagkaugalian
• Paksa/Isyung Pagtatalunan
• Mensahe/Mahalagang Kaisipan

A. Mga Tauhan ng Balagtasan

Lakandiwa
Ito ang makatang namamagitan sa dalawang panig na nagtatagisan
ng mga katwiran sa matulain at masining na pamamaraan. Ang lakandiwa
ang kalimitang nagsisimula ng balagtasan sa pamamagitan ng
pagpapakilala sa mga pangkat na magtatalo at gayundin sa paglalahad sa
madla ng paksang pagtatalunan.

Mambabalagtas
Mga makata o mambabalagtas ang tawag sa panig na nagtatalo sa
balagtasan kung saan ang isa ay sang-ayon at ang isa naman ay sa panig
ng di sang-ayon sa paksang pinagtatalunan. Hangarin ng bawat panig na
mapaniwala ang katalo at ang mga tagapakinig sa kaniyang
pangangatwirang inilalahad. Samakatuwid, dapat gumamit ang mga
mambabalagtas ng mga salitang tiyak at malinaw upang ang kanilang mga
pangangatwiran ay ganap na maunawaan. Dapat din silang magbigay ng
mga patunay na makatotohanan kaya’t nararapat na ang bawat panig ay
may sapat na kaalaman sa paksang pinagtatalunan upang maging handa sa
pagtugon sa ano mang pag-uusisa ng kalaban tungkol sa paksang
pinagtatalunan.
Ang balagtasan ay may dalawang panig na nagtatalo at ang bawat
panig ay maaaring gampanan ng isa, dalawa, o tatlong kalahok na
mambabalagtas o makata, depende sa kagustuhan at pagkakasunduan ng
mga naghahanda ng balagtasan. May kani-kaniyang oras ng pagtindig ang
bawat panig kaya may unang tindig sa panig ng pagsang-ayon at di-sang
ayon, may ikalawa, ikatlo, at ikaapat depende kung gaano kahaba ang
balagtasan.
Narito ang mga kasanayang dapat taglayin ng isang mambabalagtas:
1. Marunong at sanay tumindig sa harap ng madla.
2. May magandang kaasalan sa pakikipagtalo, hindi pikon.
3. May pagsasaalang-alang at pitagan sa kaniyang katalo, sa
lakandiwa, at sa mga nakikinig.11

Mga Manonood
Ang mga manonood ang mga tagapakinig na minsa’y sila ring
nagbibigay ng hatol sa mga narinig na paglalahad ng mga katwiran ng
magkabilang panig.

B. Pinagkaugalian
Gaya din ng ibang tula, taglay rin ng balagtasan ang mga katangian
ng tulang Pilipino: tugma, sukat, at indayog. Tugma ang tawag sa pag
iisang tunog ng mga huling pantig sa huling salita ng bawat taludtod ng
balagtasan. Sukat naman ang tawag sa bilang ng pantig sa bawat taludtod.
At indayog naman ang sining ng pagbigkas na siyang nagbibigay-kariktan
sa balagtasan sa siyang umaakit sa mga tagapakinig. Hindi magiging
maganda ang balagtasan kung hindi ito bibigkasin nang may indayog. Ito
ang ikinaiiba nito sa karaniwang pagtatalo o debate.

C. Paksang Pagtatalunan
Ito ang pinakatema o isyung pagtatalunan ng mga mambabalagtas.
Kalimitang ito ay mga napapanahong isyung nagdudulot ng malalaking
katanungan sa mga mamamayan. Kinakailangang ang tema ng balagtasan
ay maging tiyak upang sa gayon ay malimitahan ang sakop at lawak ng
paksang pagtatalunan. Ang kalimitang paksain o isyung pinagtatalunan sa
balagtasan ay mga paksang may kinalaman sa politika, ekonomiya, kultura,
pag-ibig, kalikasan, lipunan, edukasyon, at maging mga karaniwang bagay.
Ilan sa mga halimbawa ng paksa ay ang sumusunod:

• Paksang may kinalaman sa politika

“Sino ba ang higit na nakatutulong sa pag-unlad ng bansa
mamamayan o pamahalaan?”
• Paksang may kinalaman sa kultura
“Dapat ba o di-dapat uliranin ang mga katangiang Pilipino?”
• Paksang may kinalaman sa ekonomiya/kultura
“Dapat ba o hindi dapat magtrabaho sa ibang bansa ang kababaihan?”
• Paksang may kinalaman sa pag-ibig
“Sino ang lalong karapat-dapat sa kamay ni Gatbini-si Gatpilak o
Gatdunong?”
• Paksang may kinalaman sa kalikasan
“Masama nga ba o mabuti ang bunga ng pag-unlad ng Agham at
Teknolohiya sa mundo?”
• Paksang may kinalaman sa lipunan
“Dapat ba o hindi dapat paluin ang bata?”
• Paksang may kinalaman sa edukasyon
“Dapat nga bang dagdagan pa ng dalawang taon ang hayskul sa
Pilipinas?”D. Mensahe o Mahalagang Kaisipan
Isa pa sa mahahalagang elemento ng balagtasan ang paghahatid nito
ng malinaw na mensahe sa mga nakikinig. Ang balagtasan ay di lamang
isang uri ng libangan kundi ito ay mainam ring paraan upang maipabatid
sa madla ang mga napapanahong isyung dapat pag-isipan ng mga
mamamayan. Upang malinaw na maihatid ang mensaheng nais iwan sa
mga nakikinig o manonood, may mahalagang tungkuling ginagampanan
ang galaw, kumpas, at ekspresyon ng mukha sa pagpaparating ng
damdaming nais ipadama ng mambibigkas sa kaniyang mga tagapakinig.
Mula sa Pinagyamang Pluma, Bagong Baitang 8, ph. 194-196
Pagsang-ayon at Pagsalungat sa Pagpapahayag ng Opinyon
Sa pagpapahayag ng opinyon ay hindi maiiwasan ang pagsalungat o
pagsang-ayon. Bawat isa ay may kani-kaniyang opinyong dapat nating
igalang o irespeto ito man ay pabor sa atin o hindi. Kailangan maging
magalang at malumanay sa pagbibigay ng ating mga opinyon upang
maiwasan ang makapanakit ng damdamin. Pag-aralan sa ibaba ang mga
hudyat na ginagamit sa pagsalungat at pagsang-ayon sa pagpapahayag ng
opinyon.

1. Pahayag sa Pagsang-ayon- ito ay nangangahulugan din ng pagtanggap,

pagpayag, pakikiisa o pakikibagay sa isang pahayag o ideya. Ang ilang
hudyat na salita o pariralang ginagamit sa pagsang-ayon ay kabilang sa
pang-abay ng panang- ayon gaya ng….
• bilib ako sa iyong sinabi na …
• ganoon nga …
• kaisa mo ako sa bahaging iyan …
• maaasahan mo ako riyan …
• iyan din ang palagay ko …
• iyan ay nararapat
• totoong …
• sang-ayon ako …
• sige …
• lubos akong nananalig …
• oo …
• talagang kailangan …
• tama ang sinabi mo …
• tunay na …

2. Pahayag sa Pagsalungat- ito ay pahayag na nangangahulugan ng

pagtanggi, pagtaliwas, patutol, pagkontra sa isang pahayag o ideya. Ang
mga pang-abay na pananggi ay ginagamit sa pagpapahayag na ito. Sa
pagsalungat nang lubusan ginagamit ang sumusunod:
• ayaw ko ang pahayag na …
• hindi ako naniniwala riyan …
• hindi ako sang-ayon dahil …
• hindi ko matanggap ang iyong sinabi …
• hindi tayo magkasundo …
• hindi totoong …
• huwag kang …
• ikinalulungkot ko …
• maling-mali talaga ang iyong …
• sumasalungat ako sa …
FILIPINO 8 (DAY 2)

Suriin Natin
Panuto: Suriin ang pahayag sa bawat bilang. Isulat ang salitang TAMA
kung ito’y nagpapahayag ng katotohanan at MALI kung nagpapahayag ng
kamalian. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.
____ 1. Isang anyo ng panulaan ang balagtasan.
____ 2. Sa paglalahad ng sariling pananaw at saloobin sa anyong pasulat,
mahalagang malaman ang mga salitang magbibigay ng hudyat ng
pagsang-ayon o pagsalungat.
____ 3. Lakandiwa ang tawag sa manunula na magpapahayag ng oposisyon
sa paksa.
____ 4. Nararapat na ang isang mambabalagtas ay may sapat na kaalaman
sa paksang pinagtatalunan upang maging handa sa pagtugon sa ano
mang pag-uusisa ng kalaban.
____ 5. Ang sukat ng tula ang siyang nagbibigay-kariktan sa balagtasan at
nagbibigay ito ng kaibahan sa karaniwang debate o pagtatalo.
Panuto: Suriin ang pahayag sa bawat bilang. Isulat ang titik A kung ito’y
nagpapahayag ng pagsang-ayon at titik B kung pagsalungat. Isulat ang
sagot sa iyong sagutang papel.
____ 1. Lubos akong nanalig sa sinabi mong maganda ang buhay rito sa
mundo.
____ 2. Ayaw kong maniwala sa mga taong nagsasabing higit na maganda
ang buhay ngayon kaysa noon.
____ 3. Hindi totoo ang paniniwalang iyan, napakahirap ang mabuhay sa
mundo.
_ 4. Talaga palang may mga taong negatibo ang pananaw sa buhay.
____ 5. Maling-mali ang kaniyang tinuran. Walang katotohanan ang
pahayag na iyan.
____ 6. Kaisa ako sa lahat sa mga pagbabagong nais nilang mangyari sa
mundo.
____ 7. Hindi ko matanggap ang mga pagbabagong magdudulot ng kasiraan
sa ating pag-uugali at kultura.
____ 8. Maling-mali talaga ang mga pagbabago kung ito’y hindi makabubuti
sa lahat.
____ 9. Ganoon rin ang nais kong sabihin sa kaniyang sinabi.
____ 10. Totoong kailangan ng pagbabago kaya’t gawin natin ito sa tamang
paraan