Üst İhtiyaçlar ve Yukarı Ok Tekniği

Özet

● İhtiyaçlar
● Yukarı Ok Tekniği
● Üst İhtiyaçlar
● Vaka Örneği
● Alıştırma
İhtiyaçlar
 Yukarı Ok
● Aşağı Ok
○ Evrimsel Tehlikeler (İncinmiş Çocuk)

● Yukarı Ok
○ Evrimsel İhtiyaçlar (Mutlu Çocuk)
Aşağı Ok
Şikayetler

Düşünceler

Ara İnançlar

Şemalar
 Aşağı Ok
Örnek:
D: Dün akşam çok yedim..
T: Bu konuda şikayetiniz nedir?
D: Kilo alacağım.
T: Kilo alırsanız bu sizi neden üzer?
D: Herkes başarısız olduğumu düşünür.
 Yukarı Ok
D: Dün çok yedim.
 Yukarı Ok
D: Dün çok yedim.
T: Bir yanınızın bu yeme davranışı ile sizin için bir şeyler yapmaya
çalıştığını düşünün. Acaba o sırada bu miktarda yiyerek kendiniz
için yaptığınız şey neydi?
 Yukarı Ok
D: Dün çok yedim.
T: Bir yanınızın bu yeme davranışı ile sizin için bir şeyler yapmaya
çalıştığını düşünün. Acaba o sırada bu miktarda yiyerek kendiniz
için yaptığınız şey neydi?
D: Ödül, kendimi güzel bir tatla ödüllendirdim.
 Yukarı Ok
D: Dün çok yedim.
T: Bir yanınızın bu yeme davranışı ile sizin için bir şeyler yapmaya
çalıştığını düşünün. Acaba o sırada bu miktarda yiyerek kendiniz
için yaptığınız şey neydi?
D: Ödül, kendimi güzel bir tatla ödüllendirdim.
T: Harika. Kendinizi güzel bir tatla ödüllendirdiğiniz zaman bunun size
kattığı şey nedir?
 Yukarı Ok
D: Dün çok yedim.
T: Bir yanınızın bu yeme davranışı ile sizin için bir şeyler yapmaya
çalıştığını düşünün. Acaba o sırada bu miktarda yiyerek kendiniz
için yaptığınız şey neydi?
D: Ödül, kendimi güzel bir tatla ödüllendirdim.
T: Harika. Kendinizi güzel bir tatla ödüllendirdiğiniz zaman bunun size
kattığı şey nedir?
D: Bir tür isyan. Şu anda diyetteyim. Bu davranışla istediğim zaman
istediğimi yapabildiğimi hissettim aslında
 Yukarı Ok
T: İstediğini istediğin zaman yapabilmek ne demektir senin için? Sana
ne hissettirir daha derinde?
 Yukarı Ok
T: İstediğini istediğin zaman yapabilmek ne demektir senin için? Sana
ne hissettirir daha derinde?
D: Güçlülük hissettirir.
 Yukarı Ok
T: İstediğini istediğin zaman yapabilmek ne demektir senin için? Sana
ne hissettirir daha derinde?
D: Güçlülük hissettirir.
T: Bu kadar güçlü hissetmek sana ne katar?
 Yukarı Ok
T: İstediğini istediğin zaman yapabilmek ne demektir senin için? Sana
ne hissettirir daha derinde?
D: Güçlülük hissettirir.
T: Bu kadar güçlü hissetmek sana ne katar?
D: Özgür hissederim.
 Yukarı Ok
T: İstediğini istediğin zaman yapabilmek ne demektir senin için? Sana
ne hissettirir daha derinde?
D: Güçlülük hissettirir.
T: Bu kadar güçlü hissetmek sana ne katar?
D: Özgür hissederim.
T: Özgür hissetmenin daha derindeki katkısı nedir sana ?
 Yukarı Ok
T: İstediğini istediğin zaman yapabilmek ne demektir senin için? Sana
ne hissettirir daha derinde?
D: Güçlülük hissettirir.
T: Bu kadar güçlü hissetmek sana ne katar?
D: Özgür hissederim.
T: Özgür hissetmenin daha derindeki katkısı nedir sana ?
D: Yaşadığımı hissederim.

--> Zirve Yaşantılar - Üst ihtiyaçların sağlanması

 Yukarı Ok
üst ihtiyaç yaşadığını hissetmek
özgürlük
güçlü hissetmek
ara ihtiyaçlar engellenmemek
ödül

şikayet çok yemek

ara inançlar kilo almak

şema başarısızlık
 Şemayı Bulmak
T: Yemek dışında başka ne yapmak sana
“yaşadığını hissettirebilirdi” o an?
 Şemayı Bulmak
T: Yemek dışında başka ne yapmak sana
“yaşadığını hissettirebilirdi” o an?
D: Bir arkadaşım beni yazlık evine çağırıyor
aslında. Orada 3 - 4 gün geçirmek bana aynı
hissi verirdi.
 Şemayı Bulmak
T: Yemek dışında başka ne yapmak sana
“yaşadığını hissettirebilirdi” o an?
D: Bir arkadaşım beni yazlık evine çağırıyor
aslında. Orada 3 - 4 gün geçirmek bana aynı
hissi verirdi.
T: Neden gitmiyorsun o zaman?
 Şemayı Bulmak
T: Yemek dışında başka ne yapmak sana
“yaşadığını hissettirebilirdi” o an?
D: Bir arkadaşım beni yazlık evine çağırıyor
aslında. Orada 3 - 4 gün geçirmek bana aynı
hissi verirdi.
T: Neden gitmiyorsun o zaman?
C: Bunu kocama sorduğumu hayal bile
edemiyorum. Gitmeme kesin izin vermez.
Ok’un Yönünü Değiştirmek

Üst İhtiyaçlar
(Maslow,1971)

Ara İhtiyaçlar

Şikayetler
 Üst İhtiyaçlar Ölçeği, 2010
● Hayata geliş amacıma uygun yaşadığımı hissediyorum.
● Anlamli bir hayat yaşıyorum.
● Güzel şeyler yaşadım.
● Sevdiklerim ve çevreme olumlu katkılar yaparak yaşadığımı hissediyorum.
● Kimliğime uygun bir şekilde yaşıyorum.
● Yaşama sevincini sıkça hissederek yaşarım.
● Yaşadığımı hissediyorum.
● Kendime karşı çoğunlukla dürüst hissediyorum.
● Renkli bir hayat yaşıyorum.
● Hayatın içinde hissediyorum.
Üst İhtiyaçlar Ölçeği, Karaosmanoğlu, 2010
 Üst İhtiyaçlar Araştırması, 2010

Canlılık Anlam

Yaşama sevincini sık sık yaşarım Anlamlı bir hayatım var.

Yaşadığımı hissediyorum Kendime karşı dürüst yaşıyorum.

Renkli bir hayatım var Güzel şeyler yaptığımı hissediyorum

Özgür hissediyorum Kendimle barış içindeyim.

 Üst İhtiyaçlar Araştırması, 2010
Güvenirlik
Canlılık Anlam
Cronbach Alfa: .95 .88
Total = .95
Split-half Reliability (r=.90, p<.01), (r=.77, p<.01)
rsb = .95 rsb = .87

MNQ and the two sub-scales show good to

excellent reliability.
 Üst İhtiyaçlar - İhtiyaçlar - Tehlikeler

Canlılık Sevgi Sevilmezlik

Anlam Öz-saygı Değersizlik
Kendini Aşma Güven / Adalet Çaresizlik
Konfor Rahatsızlık

Güven Sıkıntı Tehlike Yaşamsal Tehlike

 Zı̇ rve Deneyı̇ mler (Peak Experiences)

● coşku, en yüksek mutluluk ve tatmin anları

● kişinin kendisini unuttuğu, endişelerin kaybolduğu anlar
● dünya ve çevre ile bütünlük ve birlik duygusu
Abraham Maslow
 Üst Ok Tekniği - Faz 1
● deneyimi tetiklemek
○ duygusal, isteksel, bilişsel, duyumsal
● (dürtüsel) tarafa güvence vermek
○ ebeveyn tarafla anlaşma
● (dürtünün) amacı
○ haz, sıkıntıdan kaçmak, dinlenmek...
 Üst Ok Tekniği - Faz 2
● Temel ve Üst İhtiyaçlara Çıkış
○ Üst Ok
○ Doygunlaşan ihtiyaçlar Olgunlaşır
○ Üst seviyeye ulaşmak - Zirve deneyimi
■ Mutlu Çocuk? - X Mod?
● Üst İhtiyacı Doygunlaştırmak
 Üst Ok Tekniği - Faz 3
● Ara basamakları Zirve Deneyimle Yeniden Yazmak
○ Bu (Zirve) deneyimini tamamıyla yaşarken, (ara basamak)
deneyimi bundan nasıl etkileniyor?
● Güncel tetikleyici durumu Zirve Deneyimle Yeniden Yazmak
○ Bu (Zirve) deneyimini tamamıyla yaşarken, güncel
deneyimin bundan nasıl etkileniyor?
● Dürtüsel Çocuğu Büyütmek
 Alıştırma
● Dürtüsel yanlara ait bir şikayet bulun
● Bu durumu bir yanın işlevi olarak çerçeveleyin ve ilk olumlu
amacı bulun.
● Ara İhtiyaç (amaç) Katmanlarını tırmanın
● Üst ihtiyacı bulun
● Zirve Deneyimi güçlendirin (Ventral Vagal Activation)
● Ara ihtiyaçları Zirve Deneyim ile yeniden deneyimletin
● Aynı amaca giden yeni davranışı imajinasyonda prova edin