5

MAPEH
Quarter 1 - Module 5

Department of Education ● Republic of the Philippines

MAPEH – Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Modes
Quarter 1- Modyul 5:
Unang Edisyon 2020

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa

Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o
tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing
akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng
bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng
produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit
sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa isang
kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at ang kumakatawan sa paghiling ng pahintulot sa
nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ng kinakatawan ng
tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon - Sangay ng Ozamiz

Tagapamanihala ng mga Paaralan: Jean G. Veloso
Development Team of the Module
Author: Karen O. Avery Dorina L. Pabuaya
Jocelyn J. Seno
Reviewers: Imelda D. Pongase Selina O. Macas
Elsa B. Buenavidez Ramil G. Cabural
Illustrator and Layout Artist: Jarold James B. Serohijos Darlene Sheila J. Pescador
Desi G. Aninao
Management Team
Chairperson: Jean G. Veloso, CESO IV
Schools Division Superintendent

Co-Chairperson: Myra P. Mebato, CESE

Assistant Schools Division Superintendent

Members Anacleta A. Gacasan, CID Chief ES

Imelda D. Pongase, EPS-MAPEH
May P. Edullantes, EPS-LRMS
Selina O. Macas, PSDS
Desi G. Aninao, PDO II
Mary Ann Grace J. Manili, Librarian II

Printed in the Philippines by

Department of Education – Division of Ozamiz City
Office Address: IBJT Compounds, Carangan, Ozamiz City
Telefax: (088)545-09-90
E-mail Address: deped1miz@gmail.com
ii
 5
MAPEH
Unang Markahan-Modyul 5
Aralin 1- 4

This instructional material was collaboratively developed and reviewed

by educators from public and private schools, colleges, and or/universities.
We encourage teachers and other education stakeholders to email their
feedback, comments, and recommendations to the Department of Education
at action@ deped.gov.ph.

We value your feedback and recommendations.

FAIR USE AND CONTENT DISCLAIMER: This module is for educational purposes only. Borrowed materials
(i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand names, trademarks, etc.) included in this module are
owned by their respective copyright holders. The publisher and authors do not represent nor claim ownership
over them. Sincerest appreciation to those who have made significant contributions to this module.

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

iii
 Talaan ng Nilalaman
Mga Pahina
Pangkalahatang Ideya ----------------------------------------------------------- vi
Nilalaman ng Modyul ----------------------------------------------------------- vi
Pangkalahatang Panuto ---------------------------------------------------------- vi
Icons na Ginagamit sa Modyul ------------------------------------------------- viii
Aralin 1: Duration ng mga Nota at mga Pahinga sa 4/4 Time Signature
Alamin ---------------------------------------------------------------------- 1
Balikan ---------------------------------------------------------------------- 1
Tuklasin --------------------------------------------------------------------- 1
Suriin ------------------------------------------------------------------------ 2
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 3
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 3
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 3
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 4
Sanggunian ------------------------------------------------------------------ 4

Aralin 2: Pagguhit ng 3-Dimensiyonal na Imahe ng mga Gusali,

Lumang Bahay at Simbahan sa Ating Bansa
Alamin ----------------------------------------------------------------------- 5
Balikan ----------------------------------------------------------------------- 6
Tuklasin ---------------------------------------------------------------------- 7
Suriin ------------------------------------------------------------------------- 8
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 9
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 9
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 10
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 11
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 12

Aralin 3: Paglinang ng Cardiovascular Endurance

Alamin ---------------------------------------------------------------------- 15
Balikan ---------------------------------------------------------------------- 15
Tuklasin --------------------------------------------------------------------- 16
Suriin ------------------------------------------------------------------------ 17
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 18
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 18
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 18
Susi sa Pagwawasto -------------------------------------------------------- 19
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 20

Aralin 4: Positibong Epekto ng Mabuting Pakikipag-ugnayan sa Kalusugan

Alamin ----------------------------------------------------------------------- 21
Balikan ----------------------------------------------------------------------- 21
Tuklasin ---------------------------------------------------------------------- 21
Suriin ------------------------------------------------------------------------- 22

iv
Pagyamanin ----------------------------------------------------------------- 22
Isaisip ------------------------------------------------------------------------ 23
Isagawa ---------------------------------------------------------------------- 23
Susi sa Pagwawasto ------------------------------------------------------- 23
Sanggunian ----------------------------------------------------------------- 24

v
 Modyul 5
MAPEH (Unang Markahan)
Pangkalahatang Ideya
Maipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa mga konsepto ukol
sa ritmo, melodiya, pisikal na mga gawain at fitness, linya, kulay, space at harmony sa
pagpipinta.

Nilalaman ng Modyul
Ang modyul na ito may apat na elemento: Music, Arts, Physical Education, at Health.
Tampok dito ang mga konsepto ng duration ng mga nota at mga pahinga sa 4/4 time
signature, pagguhit ng 3-dimensiyonal na imahe ng mga gusali, lumang bahay at simbahan sa
ating bansa, paglinang ng cardiovascular endurance, at mga katangian ng taong may
kalusugang mental, emosyonal at sosyal.

Nagsisimula ang modyul na ito sa pagpakikilala ng paksa at pagpauunawa sa mga

mag-aaral ng halaga ng pagkatuto mula rito sa bahaging Alamin. Sumunod nito ang Balikan
kung saan masusuri ang natututunan kaugnay sa bagong aralin na tatalakayin. Sinusundan ito
ng pag-uugnay ng pagkatuto mula sa mga nagdaang modyul at sa kasalukuyang aralin.

Ang bahaging Tuklasin ay naglalahad ng bagong aralin sa pamamagitan ng iba’t ibang

gawain. Sa bahaging Suriin naman ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at mararapat na
matutuhan ng mga mag-aaral upang malinang ang pokus na kompetensi.

Ang bahaging Pagyamanin ay mga gawain na magpapalawak ng natutuhan ng mga

mag-aaral at magbibigay ng pagkakataong mahahasa ang mga kasanayang nililinang.

Ang bahaging Isaisip naman ay magpoproseso ng mahahalagang natutunan sa aralin

at sa bahaging Isagawa naman mailalapat ang mahahalagang natututunan sa mga pangyayari
o sitwasyon sa totoong buhay.

Pangkalahatang Panuto
Ang modyul na ito ay sinadyang binuo upang maunawaan ng mga mag-aaral nang
mabuti ang mga aralin sa MAPEH Baitang 5 kahit hindi na makakapasok sa paaralan nang
regular. Sundin mo nang tapat ang mga sumusunod na tagubilin upang maging lubos ang
iyong pag-unawa sa mga nilalaman ng aralin.

1. Pumunta sa isang takdang lugar ng inyong bahay, silid-aklatan, o anumang lugar na

tahimik, ligtas, at kaaya-aya para sa pag-aaral ng iyong mga aralin.

2. Gumamit lamang ng gadyet gaya ng cellphone, tablet, laptop, kompyuter kung

kinakailangan ito sa iyong pinag-aralan. Kung hindi ito kailangan, iwasan munang
gumamit o pansamantalang itabi ito upang maituon ang iyong buong atensyon sa pag-
aral.
vi
3. Maglaan ng kwaderno para sa MAPEH para sa mga sagot sa mga tanong sa mga
gawain at mga tala (notes) ng mga konsepto mula sa pagpapalalim. Isulat naman ang
iyong mga pagninilay sa isang journal.

4. Basahin ang modyul ayon sa pagkakasunud-sunod ng mga gawain.

5. Unawaing mabuti ang nilalaman ng modyul.

6. Basahin at sundin ang mga panuto at ibang tagubilin.

7. Pag-isipang mabuti ang sagot sa bawat tanong bago ito isulat sa kuwaderno sa
MAPEH.

8. Maging tapat sa iyong sarili sa lahat ng pagkakataon. Laging isaalang-alang ang iyong
puso at damdamin sa pagsagot sa mga tanong. Gamiting gabay ang layuning
pagkatuto at mapagtapos ang pag-aaral sa lahat ng mga gawain.

9. Kung kinakailangan, magtanong sa guro, magulang, kapatid, kamag-aral, kaibigan, o

sa mga awtoridad sa pamayanan.

10. Maging matiyaga sa pag-aaral. Huwag mawalan ng pag-asa kahit nahihirapan sa mga
aralin na kinakaharap.

vii
Icons na Ginagamit sa Modyul

Ito ay ang bahaging naglalahad ng mga layunin o

Alamin mithiing dapat matamo sa pag-aaral mo sa modyul na
ito.

Ito ay ang pagtatatag ng ugnayan sa pamamagitan ng

pagtatalakay sa mga mahahalaga mong natutunan sa
Balikan nagdaang aralin na may koneksiyon sa tatalakaying
bagong aralin.

Ito ay paglalahad sa bagong aralin sa pamamagitan ng

Tuklasin iba’t ibang gawain

Ito ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at nararapat

mong matutunan upang malinang ang pokus na
Suriin kompetensi.

Ito ay ang mga gawain na magpapalawak sa iyong

natutunan at magbibigay pagkakataong mahasa ang
Pagyamanin
kasanayang nililinang.

Ito ay mga gawaing magpoproseso sa iyong

mahahalagang natutunan sa aralin.
Isaisip

Ito ay ang mga gawain na gagawin mo upang mailapat

ang iyong mahahalagang natutunan sa mga pangyayari
Isagawa
o sitwasyon sa totoong buhay.

Susi sa
Nagbibigay ito ng mga sagot sa iba’t ibang mga gawain
Pagwawasto
at pagtatasa.

viii
 Aralin Duration ng mga Nota at mga
1 Pahinga sa 4/4 Time Signature

Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 Identifies accurately the duration of notes and rests in 2/4, 3/4, 4/4 time signatures.

Sa araling ito, ating makikilala nang tama ang beat ng bawat nota at pahinga sa time
signature na 4/4.

Balikan Natin

Noong nakaraang aralin, napag-aralan natin kung paano bubuo ng mga sukat gamit
ang 4/4time signature. Ating napag-alaman na ang 4/4time signature ay may tatlong beat sa
bawat sukat. Natutunan din natin kung paano bumuo ng mga sukat gamit ang iba’t ibang uri
ng nota at pahinga. Mahuhulaan mo kaya kung anong uri ng time signature ang ating
tatalakayin sa linggong ito?

Tuklasin Natin

Narito ang isang awitin na traditional sa mga Kalingga ng Cordellira. Punain kung
ano ang time signature na ginagamit. Ano ang kaibahan nito sa mga nakaraan na time
signature na ating napag-aralan?

1
 Ang 4/4time signature ang madalas na ginagamit sa mga komposisyon. Sa time
signature na ito, ang accent ay nasa unang beat ng bawat sukat.

Pagmasdan at pag-aralan ang wastong paraan ng pagkumpas ng 4/4 na time signature.

Gawin ito habang inaawit mo ang “Wiyawi”.

Suriin Natin

A. Gawain 1: Bilugan ang mga pantig ng awitin kung saan ang accent sa awiting Wiyawi.
Isulat ang inyong sagot sa activity notebook.

2
 Pagyamanin Natin

4
Gawain 2: Punan ng notes o rest ang patlang upang makabuo ng 4 na time signature.
Isulat ang inyong sagot sa activity notebook.

1. . ___

2. . ___

3. . ___

4. ___

Isaisip Natin

Ang time signature ang ginagamit na batayan upang maisaayos ng wasto ang
pagpapangkat ng mga nota at rest sa isang measure. Ang bilang na 4 na nasa itaas ay
nagsasaad kung ilang beat mayroon ang bawat measure. Samantalang ang isang bilang naman
na 4 sa ibaba ay tumutukoy sa nota na tatanggap ng isang beat.

Isagawa Natin

Gawain 3: Kilalanin kung ang mga notes at rests ay may measure ba na 4/4 time signature.
Isulat ang 4/4 kung ito ay 4/4 time signature at X kapag hindi. Isulat ang inyong
sagot sa activity notebook.

1. ____

2._____

3._____
3
 Susi Sa Pagwawasto
Gawain 1.

Gawain 2
1. X
2. /
3. /
4. X
5. /

Gawain 3

1._4/4_

2.___X

3._X____

Sanggunian
Halina’t Umawit at Gumuhit 5

4
 Aralin Pagguhit ng 3-Dimensiyonal na Imahe
2 ng mga Gusali, Lumang Bahay at
Simbahan sa Ating Bansa

Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 Creates illusion of space in 3-dimensional drawings of important archaeological
artifacts seen in books, museums (National Museum and its branches in the
Philippines, and in old buildings or churches in the community.

Ang aralin na ito ay tungkol sa mga sinaunang bagay o gusali na maging

bahagi ng kultura ng ating bayan. Ang mga ito ay dapat pahalagahan at
ipagmalaki sapagkat makakatulong ito sa paglinang ng pambansang
pagkakakilanlan at pagkakaisa.

5
 Balikan Natin

Pangkatin sa dalawa ang mga nasa larawan. Isulat ang bilang ng larawan sa loob ng
banga kung makaluma at sa kahon naman kung makabago. Isulat ang inyong sagot sa
activity notebook.

6
 Tuklasin Natin

Ano ang matutuklasan ko? Nakakita ka na ba ng mga ganitong gusali sa iyong

pamamasyal? Tukuyin kung anong mga sinauna ang mga nasa larawan.

Gawain 1:
Panuto: Itapat ang mga larawan na nasa Hanay A ang mga katangian na matatagpuan sa
Hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot sa inyong activity notebook.

Hanay A Hanay B
a. Makabagong Bahay

b. Makabagong Simbahan/ Mosque

_____1.
c. Lumang Bahay

d. Makabagong Gusali

e. Lumang Gusali
_____2.

_____3.

_____4.

_____5.

7
Gawain 2. Ano ang matutuklasan ko? Nakakita ka na ba ng mga ganitong gusali sa iyong
pamamasyal? Tukuyin kung anong mga sinauna ang mga nasa larawan. Isulat ang
inyong sagot sa activity notebook.

A.

B.

C.

Suriin Natin

Paano mo ilalarawan ang mga sinaunang gusali sa ating bansa?

Ang museo ay isang lugar o gusali na pinaglalagakan ng mga bagay na may

kinalaman sa kasaysayan at mga bagay na may kinalaman sa sining at siyensiya. Kabilang na
sa mga museo sa Pilipinas ay ang “National Museum” o Pambansang Museo na itinakda ng
pamahalaan bilang espesyal na lagakan ng mga pamana ng bansa. Dito nakatago ang
mahalagang kagamitan na ginamit ng mga unang Pilipino at mga dakilang bayani ng bansa.

Mga lumang bahay na ginawa daang taon nang nakalipas sa iba’t ibang dako ng
Pilipinas ay karaniwang yari sa bato at adobe. Ang mga bintana ay malalaki at
pinapalamutian ng kapis. Malalaki ang mga pinto. Maluluwag ang mga silid, kabilang dito ay
ang lumang bahay ni Heneral Emilio Aguinaldo sa Kawit, Cavite. Lumang simbahan at
mosque. Ang unang simbahan o Parokya sa Maynila ay ang “Manila Metropolitan
Cathedral” na itinatag noong 1571.
8
 Pagyamanin Natin

Ano-ano pa ang gusto mong malaman?

Ang mga sinaunang bagay o gusali ay bahagi ng kultura ng ating bansa. Kabilang dito
ang mga mosque at ang simbahan, mga lumang bahay, pati na rin ang mga museo at ilang
tanggapan. Mahalaga ito sapagkat ipinakikita nito ang kasaysayan, kabuhayan at paraan ng
pamumuhay noong unang panahon.
Paano mo gawing mas makatotohanan ang 3-dimensiyonal na pagguhit?
Maaari mong gawing mas makatotohanan ang pagguhit ng mga bagay tulad ng
arkeolohikal na artifact sa pamamagitan ng pagtingin ng bagsak na ilaw (light) sa nasabing
mga bagay? Makikita rin ang mga anino (shadow) sa iginuhit. Mailabas ang ilaw at anino sa
ginuguhit sa pamamagitan ng iba’t ibang teknik ng shading.
Sa pamamagitan ng karton o popsicle sticks, bumuo ng isang gusali na inyong
nagustuhan nang maayos ang espasyo sa ibang bahagi upang maging maganda. Gumamit ng
teknik ng shading para maipakita ang bagsak ng ilaw at makalikha ng ilusyong 3D sa
ginagawang likhang-sining.

Isaisip Natin

Sagutin:
1. Paano mo ilarawan ang panuntunan sa pangangalaga ng mga antigo at sinaunang gusali?
2. Bakit dapat pangalagaan ang mga antigo o sinaunang gusali?

Isulat ang inyong sagot sa activity notebook.

Tandaan:
Ang ating bansa ay punong puno ng magagandang
likha. Ang mga ito ay nagtataglay ng elemento ng sining
tulad ng linya, hugis at prinsipyong paulit-ulit.

9
 Isagawa Natin
A. Panuto: Piliin ang tamang sagot sa loob ng panaklong. Isulat ang iyong sagot sa activity
notebook
1. Ang National Museum ng Pilipinas ay matatagpuan sa isla ng (Luzon, Visayas, Mindanao).
2. Sa (Mosque, Museo, Gusali) nakatago ang mahalagang kagamitan na ginamit ng mga
unang Pilipino at mga dakilang bayani ng bansa.
3. Ang mga lumang bahay na ginawa daang taon na ay yari sa (bakal, kahoy, bato at adobe).
4. Ang (Mall of Asia, bahay ni Heneral Emilio Aguinaldo, Manila Cathedral) ay isang
halimbawa ng lumang bahay.
5. (Quiapo Church, Manila Metropolitan Cathedral, Miag-ao Church) ay ang unang
simbahan o parokya sa Maynila na itinatag noong 1571.
B. Panuto: Gumuhit ng dalawang sinaunang bagay na matatagpuan sa museo gamit ang mga
kagamitan sa sining.
Mga Hakbang sa Paggawa:
1. Gumuhit sa bondpaper ng mga sinaunang bagay mula sa museo at ipakita ang tatlong
dimensiyonal na ilusyon.
2. Kulayan at punuin ang mga espasyo ng mga disenyo, ang inyong iginuhit at sundan ito ng
krayola para lalong maging kaakit-akit ang inyong likhang sining.
3. Kung wala ng idadagdag pwede nang itanghal ang ginawang likhang sining at humanda sa
pagpapahalaga.
Rubrik
Panuto: Lagyan ng (✔) ang angkop na kahon. Gawin ito sa sagutang papel.
Nakasunod sa Nakasunod sa
pamantayan nang pamantayan subalit Hindi nakasunod
PAMANTAYAN higit sa inaasahan. may pagkukulang. sa pamantayan.
(3) (2) (1)
1. Nakakagawa ako
ng likhang sining na
ginamitan ko ng 3
disenyo na ilusyon.
2. Napahalagahan ko
at naipagmalaki ang
mga sinaunang
bagay na makikita sa
museo.
3. Naipamalas ko ng
may kawilihan ang
aking ginawang
likhang sining.

10
 Susi Susi sa Pagwawasto

BALIKAN: TUKLASIN:
A. 1. D
2. A
3. B
4. E
5. F
A. Sinaunang Gusali
B. Sinaunang Bahay
C. Sinaunang Simbahan

ISAISIP:
1. Maaaring iba-iba ang mga sagot.

ISAGAWA: Kung ang sagot mo

ay ganito, Tama ka!
1. Luzon
2. Museo
3. Bahay at Adobe
4. Bahay ni Emilio Aguinaldo
5. Manila Metropolitan Cathedral

11
Sanggunian
Amazon.com. 2020. Paint Brush 2. [online] Available at:
<https://www.amazon.com/collateral-beauty-Paint-Brush-2/dp/B06X9X1RD3>
[Accessed 18 June 2020].
Bernardo, B., 2020. Old Philippine House | Philippine Houses, Filipino Architecture,
Philippines House Design. [online] Pinterest. Available at:
<https://www.pinterest.ph/pin/228346643581652127/> [Accessed 23 June 2020].
Camalig, Z., 2020. Zedric Camalig. [online] Facebook.com. Available at:
<https://www.facebook.com/photo?fbid=313673436698090&set=pcb.313673496698084
> [Accessed 22 June 2020].
Commons.wikimedia.org. 2012. File:Old House Somewhere In Iloilo Philippines.JPG -
Wikimedia Commons. [online] Available at:
<https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Old_House_somewhere_in_Iloilo_Philippine
s.JPG> [Accessed 23 June 2020].
de Leon, E., n.d. An Old Building In Carriedo Street, Quiapo, Manila. 1942 | Manila,
Philippine Architecture, Manila Philippines. [online] Pinterest. Available at:
<https://www.pinterest.ph/pin/344947652683166879/> [Accessed 23 June 2020].
Depsi, A., n.d. Manunggul Jar, Philippines (890-710 B.C.) | Philippines, Artistry, Filipino.
[online] Pinterest. Available at: <https://www.pinterest.ph/pin/480829697688899600/>
[Accessed 22 June 2020].
Esquiremag.ph. 2017. The Mansions Of Silay Are Remnants Of Our Genteel Past. [online]
Available at: <https://www.esquiremag.ph/culture/lifestyle/the-underrated-heritage-
district-of-silay-a1729-20171013-lfrm> [Accessed 22 June 2020].
Filipiknow.net. 2020. [online] Available at: <https://www.filipiknow.net/wp-
content/uploads/2014/10/University-Club-Building-in-the-1930s.jpg> [Accessed 23 June
2020].
Flickr. 2008. Miag-Ao Church. [online] Available at:
<https://www.flickr.com/photos/lorensgibb/2456310909/in/photostream/> [Accessed 23
June 2020].
FreeDesignFile. 2020. Various Origami Animals Design Vector Material 01. [online]
Available at: <https://freedesignfile.com/36116-various-origami-animals-design-vector-
material-01/> [Accessed 18 June 2020].
Gambito, J., 2014. Sir 'Poy. [online] Sir 'Poy. Available at:
<https://akosipopoypogi.wordpress.com/> [Accessed 22 June 2020].
Hiclipart.com. 2020. FREE, Pink Paintbrush Illustration Transparent Background PNG
Clipart | Hiclipart. [online] Available at: <https://www.hiclipart.com/free-transparent-
background-png-clipart-qbeei> [Accessed 21 June 2020].

12
HolidayIQ. n.d. 7 Mosques In India Whose Beauty Will Take Your Breath Away!. [online]
Available at: <https://www.holidayiq.com/blog/7-mosques-in-india-whose-beauty-will-
take-your-breath-away-2410.html> [Accessed 22 June 2020].
Honeywell.com. 2020. Data: The True Asset Of Buildings | Honeywell Forge. [online]
Available at: <https://www.honeywell.com/en-us/honeywell-forge/data-the-true-asset-
of-connected-buildings> [Accessed 22 June 2020].
Kawamura, K., 2017. Balangay Boat. [online] Flickr. Available at:
<https://www.flickr.com/photos/inunokunkun/37610058851> [Accessed 22 June 2020].
Lamudi.com.ph. 2017. [online] Available at: <https://www.lamudi.com.ph/journal/wp-
content/uploads/2016/03/Binondo-Church-via-Shutterstock.jpg> [Accessed 23 June
2020].
Lamudi.com.ph. 2017. [online] Available at: <https://www.lamudi.com.ph/journal/wp-
content/uploads/2016/03/Paoay-Church-via-Shutterstock.jpg> [Accessed 23 June 2020].
Learner’s Manual Sining 5 First Quarter
Ltd, B., 2007. Film Strip # 2 Free Stock Photo - Public Domain Pictures. [online]
Publicdomainpictures.net. Available at:
<https://www.publicdomainpictures.net/en/view-
image.php?image=75410&picture=film-strip-2> [Accessed 23 June 2020].
Makmanee, T., 2013. 41 Modern Church Designs. [online] TrendHunter.com. Available at:
<https://www.trendhunter.com/slideshow/modern-church-designs> [Accessed 22 June
2020].
Martinez, G., 2017. Here’S A Complete List Of The 46 Parts Of A Filipino House. [online]
realliving.com.ph. Available at: <https://www.realliving.com.ph/lifestyle/arts-
culture/here-s-a-complete-list-of-the-46-parts-of-a-filipino-house-a1618-20180821-
lfrm> [Accessed 22 June 2020].
National Historical Commission of the Philippines. n.d. Museo Ni Emilio Aguinaldo -
National Historical Commission Of The Philippines. [online] Available at:
<http://nhcp.gov.ph/museums/emilio-aguinaldo-shrine/wppaspec/oc1/cv0/ab35/pt423>
[Accessed 22 June 2020].
Official Gazette of the Republic of the Philippines. n.d. Homes Of The Senate Of The
Philippines | GOVPH. [online] Available at:
<https://www.officialgazette.gov.ph/featured/homes-senate/> [Accessed 23 June 2020].
Parshina, O., 2005. Young Boy Jumping Isolated On White Background. [online] 123RF.
Available at: <https://www.123rf.com/photo_46490184_stock-vector-young-boy-
jumping-isolated-on-white-background.html> [Accessed 22 June 2020].
Parshina, O., 2020. Young Girl Jumping Isolated On White Background. [online] 123RF.
Available at: <https://www.123rf.com/photo_46661618_stock-vector-young-girl-
jumping-isolated-on-white-background.html> [Accessed 22 June 2020].
Pinterest. 2020. Old House In Philippine #Kbhomes | Filipino House, Philippine Houses,
Philippine Architecture. [online] Available at:
<https://www.pinterest.ph/pin/292100725806509828/> [Accessed 23 June 2020].
13
Pinterest. 2020. Orange Paint Brush | Orange Paint, Paint Brushes, Pretty Prints. [online]
Available at: <https://www.pinterest.ph/pin/856387685364728468/> [Accessed 21 June
2020].
PNGitem.com. 2019. Teacher Png - Transparent Background Teacher Clipart, Png
Download , Transparent Png Image - Pngitem. [online] Available at:
<https://www.pngitem.com/middle/hwibxwx_teacher-png-transparent-background-
teacher-clipart-png-download/> [Accessed 23 June 2020].
Ramirez, I., 2015. Simbahan – Alimbúkad. [online] Alimbúkad. Available at:
<https://dakilapinoy.com/tag/simbahan/> [Accessed 22 June 2020].
Rollers, 2019. Hand,Okay,Thumb - Transparent Background Teacher Cartoon Png , Free
Transparent Clipart - Clipartkey. [online] clipartkey.com. Available at:
<https://www.clipartkey.com/view/JwwimJ_hand-okay-thumb-transparent-background-
teacher-cartoon-png/> [Accessed 23 June 2020].
Sir 'Poy. 2012. Trip To The National Museum Of The Philippines. [online] Available at:
<https://akosipopoypogi.wordpress.com/2012/07/25/trip-to-the-national-museum-of-the-
philippines/> [Accessed 22 June 2020].
Solutions, L., 2012. The Cuenca Residence "Bahay Na Tisa". [online] Cavite.info. Available
at: <http://www.cavite.info/historyandculture/the-cuenca-residence-bahay-na-tisa.html>
[Accessed 22 June 2020].
SPOT.PH. 2016. 10 Beautiful Historic Buildings In Manila. [online] Available at:
<https://www.spot.ph/arts-culture/64909/10-beautiful-historic-buildings-in-manila>
[Accessed 22 June 2020].
Teacher’s Guide Sining 5 First Quarter
thehousedesigners.com. 2020. New Floor Plans & Customized Home Designs For New
Homes. [online] Available at: <https://www.thehousedesigners.com/new-house-plans/>
[Accessed 22 June 2020].
Vectors, R. and Vectors, K., 2020. Kids Learning Craft Vector Image On Vectorstock.
[online] VectorStock. Available at: <https://www.vectorstock.com/royalty-free-
vector/kids-learning-craft-vector-8898680> [Accessed 18 June 2020].
Webstockreview.net. 2020. Download Clipart - Thank You For Using Webstockreview.
[online] Available at: <https://webstockreview.net/pict/getfirst> [Accessed 18 June
2020].

14
 Aralin
3 Paglinang ng Cardiovascular Endurance

Alamin Natin

Essential Learning Competency:

 Executes the different skills involved in the game.

Pagkatapos ng modyul na ito, ikaw ay inaasahang natatasa ang kaangkupang pisikal.

Ang paglalaro ng syato ay mainam na paraan upang malinang o mapaunlad and tatag ng puso
at baga (cardiovascular endurance) at power.

Balikan Natin

Tukuyin kung anong pagsubok ng physical fitness na ito. (40 m Sprint, 3-

minute Step, Push up). Isulat ang sagot sa inyong activity notebook.

1.________ 2._________ 3._____________

15
 Tuklasin Natin

Tingnan ang larawan, anong larong Pinoy ang makikita?

Alam ba ninyo kung paano ito laruin?

https://blog.studyenglishgenius.com/philippine-traditional-games-study-english-in-
cebu/philippines-traditional-games-syato/

16
 Suriin Natin

Syato

Ang larong syato ay isang larong nangangailangan ng mga kasanayang pagpukol o

pagpalo,pagtakbo at pagsalo na nakalilinang o nagkapagpapaunlad ng tatag ng
kalamnan( muscular endurance) at power.

Mga Kagamitan
Maliit o maikling patpat bawat manlalaro
Malaki o mahabang patpat bawat manlalaro

Paraan ng Paglalaro
1. Gumawa ng butas sa lupa na korteng bangka at ilagay ang maliit na patpat na
nakausli ang kalahating bahagi at kabilang bahagi ( nakabaon ang isang bahagi
at ang kabilang bahagi ay nasa ere o walang tinatamaan).
2. Paluin ang maliit ang patpat sa bahaging nasa ere. Ang kalaban naman ay
sususbuking saluhin ito. Kung masalo ang patpat,ang kalaban naman ang titira
at magiging “out” ang naunang manlalaro.
3. Kung hindi nasalo, mula sa butas ay ilalapag ang malaking patpat at igalaw ito
nang pabaliktad at tuloy-tuloy hanggang sa maabot ang kinalalagyan ng maliit
na patpat. Kung ilang bese tuloy-tuloy na napabaliktad ang malaking patpat ay
siyang bilang ng puntos ng unang manlalaro.
4. Magpapalit ng posisyon ang mga manlalaro at gagawin muli ang paraan ng
paglalaro. Magsasalitan ang mga miyembro ng grupo sa pagpukol at pagsalo ng
patpat.
5. Kapag nakaabot na sa itinakdang bilang ng puntos (halimbawa: 50 o 100 o higit
pa) ang isang grupo, maaari na silang umusad sa susunod na yugto ng paglalaro.
Hindi uusad sa susunod na yugto hangga’t hindi naaabot ang itinakdang bilang
ng puntos.
6. Ilagay muli ang maliit na patpat sa hinukay na butas na nakausli ang kalahating
bahagi. Paluin muli ang maliit na patpat gamit ang malaking patpat para
lumipad sa ere. Kapag ito ay nasa ere na, susubukin muling paluin itong
papalayo. Kung hindi tinamaan ang patpat ay “out” na ang manlalaro at ang
kalaban naman ang susubok.
7. Kung tinamaan naman ang patpat at lumayo, magbibilang muli gamit ang
malaking patpat mula sa butas hanggang maabot ang kinalalagyan ng maliit na
patpat.
8. Magsasalitan ang mga miyembro ng grupo sa pagpukol sa patpat kahit natamaan
ito sa ere.
9. Kapag nakaabot na sa itinakdang bilang ng puntos ( halimbawa: 50 o 100 o higit
pa) ang isang grupo, sila ang panalo.

17
 Pagyamanin Natin

.
Panuto: Isulat ang T kung ang pahayag ay Tama at M kung Mali. Isulat ang sagot sa inyong
activity notebook

____1. Permamente lamang ang posisyon ng mga manlalaro sa syato.

____2. Kung tinamaan naman ang patpat at lumayo, magbibilang muli gamit ang malaking
patpat mula sa butas hanggang maabot ang kinalalagyan ng maliit na patpat.
____3. Kapag nakaabot na sa itinakdang bilang ng puntos (halimbawa: 50 o 100 o higit pa)
ang isang grupo, sila ang panalo.
____4. Gumawa ng butas sa lupa ng korteng bahay at ilagay ang malaking patpat na nakausli
ang buong bahagi.
____5. Magsasalitan ang mga miyembro ng grupo sa pagpukol sa patpat kahit natamaan ito
sa ere.

Isaisip Natin

Panuto: Lagyan ng tsek (/) ang bawat kolum. Maaaring magbigay ng dalawang tsek sa bawat
gawain. Isulat ang sagot sa inyong activity notebook

Gawain Sangkap/ Component ng Physical Fitness

Muscular Endurance (ME) Power (P)
1. Pagpukol o pagpalo sa
pat-pat.
2. Pagtakbo para saluhin ang
patpat.
3. Paglalaro ng syato.
4. Pagpalo ng patpat na nasa
ere upang lalayo at hindi
agad masalo.
4. Paunahan ng pagsalo sa
patpat.

Isagawa Natin

Subukang laruin ang Larong Syato na kasama ang inyong kasapi ng pamilya. Sundin
ang mga hakbang sa paglalaro.

Panuto: Sagutin ang mga katanungan. Isulat ang sagot sa inyong activity notebook
1. Ano ang pakiramdam mo habang naglalaro at pagkatapos maglaro?
18
2. Bumilis ba ang pintig o tibook ng iyong puso?
3. Anong bahagi ng iyong katawan ang ginamit mo para mapakita ang iyong power?

4. Naipamalas mo ba ang iyong tatag ng kalamnan (muscular endurance) at power sa

paglalaro ng syato?

5. Kung madalas mo ba itong laruin, mapauunlad ba nito ang tatag ng iyong puso at baga
(muscular endurance) at power?

Susi sa Pagwawasto

Balikan Natin

1. push-up
2. 3-meter step
3. 40-m Sprint

Pagyamanin
1. M
2. T
3. T
4. M
5. T

Isaisip
Lagyan ng tsek (/) ang bawat kolum. Maaaring magbigay ng dalawang tsek sa bawat gawain.

Sangkap/ Component ng Physical Fitness

Gawain
Muscular Endurance (ME) Power (P)
1.Pagpukol o pagpalo sa /
patpat
2Pagtakbo para saluhin ang /
patpat.
3.Paglalaro ng syato / /
4 Pagpalo ng patpat na nasa /
ere upang lalayo at hindi
agad masalo.
5.Paunahan ng pagsalo sa /
patpat

19
Sanggunian
https://blog.studyenglishgenius.com/philippine-traditional-games-study-english-in-
cebu/philippines-traditional-games-syato/
https://filipinoblog2.wordpress.com/2016/08/24/larong-pinoy-patintero/
https://teacherfunfiles.blogspot.com/2017/03/larong-pinoy-laro-ng-lahi.html
Kagamitan ng Mag-aaral ng Edukasyong Pangkatawan

20
 Aralin Positibong Epekto ng Mabuting
4 Pakikipag-ugnayan sa Kalusugan

Alamin Natin
Essential Learning Competency:
 Explains how healthy relationships can positively impact health.

Sa araling ito maipapaliwanag kung paano positibong nakakaapekto sa kalusugan ang

mabuting pakikipag-ugnayan sa iba.

Balikan Natin

Ang ating kalusugan ay isang mahalagang salik na nakakaapekto sa ating mga pang-
araw-araw na gawain at kasiyahan sa ating buhay. Ang mabuting kalusugan ay hindi lamang
sa pisikal pinagbabasahan kundi pati na rin sa kung paano natin nararamdaman ang ating
sarili at kung paano natin masosolusyunan ang mga suliranin na may kinalaman sa
pakikitungo natin sa kapwa.

Tuklasin Natin

Gawain 1: Ilagay sa tamang hanay ang mga pangungusap o parirala kung saan sila
nasasakop, Mabuti o di-mabuting pakikipag-ugnayan sa iba. Isulat ang sagot
sa inyong activity notebook.

a. May tiwala sa isa’t isa

b. Malungkot, may galit, takot at nag-aalala
c. Ipininagpipilitan ang sariling opinyon.
d. Kusang tumutulong sa mga gawain
e. Hindi natatakot magsalita sa harap ng maraming tao.
f. Laging nakangiti kung makikipag-usap
g. Maganda ang pakiramdam mo sa iyong sarili kapag walang ibang tao sa paligid.
h. Iginagalang ang opinyon ng bawat isa
i. Gusto laging nasusunod.
j. Masaya kung magkasama ngunit nakagagawa din ng ibang bagay na magkaiba

21
 Bakit mahalaga ang mabuting pakikipag-ugnayan/pakikisalamuha sa iba?

Suriin Natin

Gawain 2. Ang mga salita na mabubuo sa ibaba ay mga salik na nalilinang sa mabuting
pakikipag-ugnayan sa iba. Isaayos ang mga letra upang makabuo ng salita ayon
sa inilalarawan. Isulat ang sagot sa inyong activity notebook

(GGAAALNPG) 1. Kinikilala, nirirespeto at pinahahalagahan ang mga bagay

tungkol sa iba.
(GTAITIPWLAA) 2. May tiwala sa ginagawa ng kapwa.
(GIGIPANG TPA 3. Hindi nagkukunwari o nanloloko sa kapwa.
(MUKASKONOYIN) 4. Pakikipag-usap o pakikisalamuha sa kapwa

Pagyamanin Natin

Gawain 3. Piliin ang mga larawang nagpapakita ng mabuting ugnayan at pakikitungo sa

kapwa. Isulat ang titik ng tamang sagot sa inyong activity notebook.

A. B.

C. D. E.

Mga Larawan
https://www.123rf.com/stock-photo/helping_people_cartoon.html?sti=mgjq5mtenzjmd2phry|
https://www.shutterstock.com/ru/image-vector/boss-that-gossip-subordinates-168615131
https://www.al-islam.org/lets-talk-about-backbiting/lets-talk-about-backbiting
https://www.clipartof.com/portfolio/bnpdesignstudio/illustration/girl-kid-boy-return-wallet-
to-police-illustration-1695668.html
https://webstockreview.net/pict/getfirst
https://freesvg.org/cartoon-kids-playing-chess-image

22
 Isaisip Natin

Ang mabuting pakikipag-ugnayan/ pakikisalamuha sa iba ay nagdudulot ng kasiyahan

samantalang ang di- mabuting pakikipag-ugnayan ay nagdadala ng kalungkutan. Kapag ang
isang bata ay masaya sa kanyang pang araw-araw na pamumuhay, nangangahulugan ito na
siya ay may mabuting pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa. Mahalaga ito sa pagpananatili
ng kalusugan dahil nalilinang nito ang kakayahan ng isang bata na magkaroon ng positibong
pananaw sa buhay.

Isagawa Natin

Gawain 4: Tama o Mali. Isulat ang tamang sagot sa inyong activity notebook.

1. Mahalaga ang pagkakaroon ng ugnayan sa ating kapwa.

2. Kahit mali ang ginagawa ng ating kaibigan, magkukunwari lang tayo na hindi natin
napansin upang hindi siya magagalit.
3. Hindi dapat nakikihalubilo ang mga batang may kayumangging balat sa mga anak ng mga
dayuhan.
4. Ang batang mabait ay marunong tumanggap ng puna at pagkakamali.
5. Ang mabuting pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa ay may positibong epekto sa ating
kalusugan.
6. Nararapat lamang na sa ating kapwa bata lang tayo nakikipag-usap dahil sila lamang ang
nakakaalam at nakakaintinde sa ating nararamdaman.
7. Ang mabuting pakkikipag-ugnayan sa kapwa ay nagdadala ng kasiyahan.
8. Ang isang bata ay kailangan na marunong makisalamuha sa kanyang kapwa bata, sa
magulang at iba pang tao sa kanyang paligid.
9. Mas masaya ang ating mga kaibigan kung kontrolado natin ang lahat at tayo ang laging
nasusunod.
10. Mahalaga sa isang bata ang may tiwala sa sarili at hindi natatakot sa ibang tao.

Susi sa Pagwawasto
Gawain 1:
MABUTI DI-MABUTI
1. May tiwala sa isa’t isa. 1. Malungkot, may galit, takot at nag-aalala.
2. Kusang tumutulong sa mga gawain. 2. Ipininagpipilitan ang sariling opinyon
3. Hindi natatakot magsalita sa harap ng 3. Maganda ang pakiramdam mo sa iyong
maraming tao. sarili kapag walang ibang tao sa paligid.
4. Laging nakangiti kung makikipag-usap 4. Gusto laging nasusunod.
5. Iginagalang ang opinyon ng bawat isa
6. Masaya kung magkasama ngunit
nakagagawa din ng ibang bagay na
magkaiba
23
Sagot: Mahalaga ito sa pagpananatili ng kalusugan dahil nalilinang nito ang kakayahan ng
isang bata na magkaroon ng positibong pananaw sa buhay. (Maaari rin na magkakaiba ang
mga sagot ng mga mag-aaral.)

Gawain 2 Gawain 4
1. PAGGALANG 1. Tama
2. PAGTITIWALA 2. Mali
3. PAGIGING TAPAT 3. Mali
4. KOMUNIKASYON 4. Tama
5. Tama
6. Mali
7. Tama
8. Tama
Gawain 3 9. Mali
10. Tama

A. B.

C. D. E.

Sanggunian
 Health 5: Patnubay ng Guro. Pasig City: Department of Education.

 Freesvg.org. (2017). Cartoon Kids Playing Chess Image | Free SVG. [online]
Available at: <https://freesvg.org/cartoon-kids-playing-chess-image> [Accessed 10
July 2020].

24
For inquiries and feedback, please write or call:

Department of Education – Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

DepEd Division of Ozamiz City

Office Address: IBJT Compound, Carangan, Ozamiz City
Telefax : (088) 545-09-88
E-mail Address: deped1miz@gmail.com