DENİZ HUKUKU PRATİK ÇALIŞMASI

(27.11.2023-01.12.2023)
I. A ve B, A’ya ait sicile kayıtlı yaKn B’ye saKşı hususunda anlaşmış; saKş sözleşmesinde,
“A’nın yaK kira ücreX karşılığında 2 ay süre ile daha kullanmaya devam edeceği” hükmüne yer
verilmişXr. YaKn B’ye devri için İstanbul Gemi Sicil Müdürlüğü’nde bir mülkiyeX devir
sözleşmesi düzenlenmişXr. SaKş sözleşmesinde yer alan hükme isXnaden A’nın gemiyi kira
ücreX karşılığında kullanmaya devam etmesi, B’nin yaKn mülkiyeXni geçerli şekilde
kazanmasını engeller mi? Açıklayınız.

Cevap: Sicile kayıtlı bir yat söz konusu olduğundan TTK’nin ayni haklara ilişkin hükümleri
uygulanır (ek m.996). Hukuki işleme devralınma TTK m.1001-ayni sözleşme + zilyetliğin devri.
Anlaşma yazılı ve imzaları noter onaylı olmalıdır ya da GSM’de de yapılabilir. Olayda da
GSM’de yapıldığından anlaşma şekle uygundur. TarKşmalı konu zilyetliğin devrine ilişkindir.
Fiilen zilyetlik teslim edilmemişXr. Ancak zilyetliğin devri yollarından hükmen teslim olayda
gerçekleşmişXr. Özel bir hukuki ilişki olan kira ilişkisine dayanarak fiilen teslim olmaksızın
zilyetlik B’ye geçer ve B yaKn mülkiyeXni bu yolla kazanır.

II. Merkezi Muğla’da bulunan İmbat Denizcilik Ltd. ŞX. maliki olduğu 500 grostonluk
“Adrina” gemisini İzmir Gemi Sicili ’ne tescil enrmiş; içinde bulunduğu mali kriz sebebiyle
gemiyi satmaya karar vermiş; geminin Carmela AŞ’ye saKşı hususunda elektronik posta
yoluyla sürdürülen yazışmalar sonucunda iki şirket geminin saKşına ilişkin tüm hususlarda
anlaşmış ve anlaşma metni taraflarca imzalanarak noterce tasdik edilmişXr. Bu anlaşma ile
“Adrina” gemisinin mülkiyeX Carmela AŞ’ye devredilmiş midir? Açıklayınız.

Cevap: Sicile kayıtlı gemiler için TTK m.1001 uyarınca aynı sözleşme ve zilyetliğin devri şartları
aranır. Ayni sözleşme TMK’dan farklı olarak şekil şarKna tabidir. Anlaşma yazılı olmalı ve
imzaları noter onaylı olmalıdır (ya da GSM’de yapılabilir). Olayda anlaşma buna uygun olarak
yazılı yapılmış ve noterce onaylanmışKr ancak zilyetliğin devri gerçekleşmediğinden geminin
mülkiyeXnin devri gerçekleşmemişXr.

III. Merkezi İstanbul’da bulunan Rota Denizcilik Ltd. Ş., Güney Kore bayraklı 5.000 DWT’lik
“Red Apple” isimli bir yük gemisi saKn almışKr. Rota Denizcilik, G Bankası’ndan aldığı
1.000.000 Euro kredi borcunun temini için “Red Apple” gemisi üzerinde G Bankası lehine
ipotek tesis etmek istemektedir. İpoteğin nasıl tesis edileceğini açıklayınız.

Cevap: TTK m.1015/5: (5) Yabancı bir ülkede ikXsap edilip, henüz Türk Gemi Sicili veya Türk
Uluslararası Gemi Siciline tescil edilmemiş olan gemilerde bayrak şahadetnamesine şerh
tescil hükmündedir. Geminin tescilinde bu gibi ipotekler resen sicile geçirilir.
Olayda Güney Kore bayraklı bir yük gemisi ikXsap edildiğinden ve bir gemi siciline de kayıtlı
olduğu bilgisi verilmediğinden yukarıdaki hüküm gereği bayrak şahadetnamesine şerh
verilmesi gerekmektedir ve bu şerh tescil hükmünde olup kurucu niteliktedir.
TUGS’ne tescil şartları (m.4 ve m.5) bakımından malik için gerçek-tüzel kişi ayrımı yapılmalıdır.
Olayda malik tüzel kişidir ve Türkiye’de Türk hukuku uyarınca kurulduğundan şarK sağlar. Yurt
dışından ithal edilen 3000 DWT’yi geçen gemiler şarKnı da sağlar. Son olarak TUGSK
2.maddesinden yorumla çıkarılan şart ise gemi veya yaKn mutlaka Xcari amaçla kullanılması
şarKnı da sağlamaktadır.
IV. Türk vatandaşı T, deniz taksisi olarak işletmek üzere 8 metre boyunda 5 groston ağırlığında
olan “Kınalı” ve “Burgaz” isimli iki tekne inşa enrmişXr. Tekne İstanbul Liman Başkanlığı
Bağlama Kütüğüne kaydenrilmişXr.
1. T’ nin A’ ya olan borcunun teminaK olarak Kınalı teknesi üzerinde A lehine rehin tesis
etmesi mümkün müdür? Mümkün ise rehinin nasıl kurulacağını açıklayınız.

Cevap: Bağlama Kütüğü sicil değildir. Gemi sicile kayıtlı olmadığından TTK m.997 hükmüne
göre taşınır rehini hükümleri (tmk m.939) uygulama alanı bulacakKr. Bu hükme göre
aralarında rehin sözleşmesi yapmaları ve zilyetliğin devri gerekir.
Bağlama kütüğüne rehin hakkı bakımından kaydedilecek takyidatlar BKUY m.10/1 uyarınca
rehin hakkının kazanılması bakımından kurucu etkiye sahip değildir. Teslime bağlı rehin olması
şarvr.

2. T teknelerin mülkiyeXni M’ye devretmek istemektedir. Bağlama Kütüğünde herhangi bir

işlem yapılmadan tarafların noterde yapKğı anlaşma ve zilyetliğin devredilmesi ile mülkiyet el
değişXrir mi? Sebebi?

Cevap: Bağlama kütüğüne kayıtlı ise Yönetmelikte şekil şarK öngörülmüştür. Bağlama Kütüğü
Başkanlığında veya noterde düzenlenen ayni sözleşme olmalıdır ve zilyetliğin devri
gerçekleşmiş olmalıdır. Kütüğe kayıt açıklayıcı niteliktedir.

V. H ile Yalova’daki T Tersanesi Xcari bir yaKn inşası hususunda anlaşmış; sözleşmede inşa
bedelinin tamamının teslim sırasında ödeneceği, ödemede temerrüde düşülmesi hâlinde, T
taraxndan yat üzerinde ipotek tesis edilmesinin talep edilebileceği kararlaşKrılmışKr.
1. T Tersanesi, yaKn inşasının yarısı tamamlanınca H’den bedelin %50’sini ödemesini talep
etmiş, H ise bu talebin sözleşme hükümlerine aykırı olduğunu ileri sürerek ödeme yapmaktan
kaçınmışKr. T’nin başvurusu üzerine yat üzerinde T lehine ipotek tesis edilebilir mi? Sebebi?
başvurusunu hangi sicil müdürlüğüne yapmalıdır? Sebebi?

Cevap: TTK m.1013 (TMK m.895-897): tersane sahibi inşa-tamirden doğan alacakları için
ipoteğin tescilini talep hakkına sahipXr. GAH’tan farklı olarak ipotek hakkı kanundan doğmaz
yalnızca ipoteğin tescilini talep hakkı kanundan doğmaktadır. Tersane sahibinin ipotek
hakkına sahip olabilmesi için ipoteğin sicile tescili şarvr. Geminin yapımı veya onarımı veya
tadilat işlevinden doğan bir alacak söz konusu olmalıdır. İşin kısmen de olsa tamamlanmış
olması gerekir. Olayda işin yarısı tamamlanmışKr. KararlaşKrılan bedelin yarısı bakımından
tersane sahibi lehine bir ipotek tescili yapılabilir. Alacak borçlu malik taraxndan kabul edilmiş
veya mahkeme kararıyla sabit olmuş olmalıdır yani çekişmesiz olmalıdır. Olayda sözleşme
hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle H ödeme yapmaktan kaçındığından T’nin mahkemeye
başvurmak sureXyle alacağını sabit hale geXrmesi gerekXği yorumu yapılabilir. Son şart olarak
malik taraxndan yeterli bir teminat gösterilmemiş olmalıdır. Teminat var ise ipotek tescil
talebinde bulunamaz.
Olaydaki gemi tamamlandığında 18 grostaniXlondan büyük olacak ve yapının görülebilir kısmı
ad ve numarası yazılmış ise gemi yapı siciline tescili mümkün olabilecek ve tersane sahibi
kendi lehine ipoteğin tescilini talep edilebilecekXr.
M.986/2: Yapı yapım yerinin bağlı bulunduğu sicil müdürlüğünce yapılır.
2. T Tersanesi’nin geminin sökümünü üstlendiği bir sözleşme yapması ihXmalinde alacağının
herhangi bir teminaK var mıdır? Açıklayınız.

Cevap: gemi söküm işlemi neXcesinde ortada bir gemiden söz edilemeyeceğinden ve eğer
sicile kayıtlı bir gemiyse sicilden terkin edileceğinden bu gemi üzerinde arKk tersane ipoteği
kurulması mümkün değildir.

VI. Marmara SualK Sporları Kulübü’ne ait İstanbul Gemi Sicili ‘ne kayıtlı “Demre I” teknesi
eğiXm seferinde makinesinin arızalanması sonucu kontrolden çıkarak Büyükada sahilindeki
bir lokantaya çarpmış; teknede ve lokantada hasar meydana gelmişXr.
1. Lokanta malikinin uğradığı zarardan kaynaklanan alacağı için gemi alacaklısı hakkına sahip
olduğu iddiası karşısında Kulüp, “Demre I” teknesi TTK hükümlerine tâbi olmadığından
üzerinde gemi alacaklısı hakkı doğamayacağını savunmuştur. Kulüp savunmasında haklı
mıdır? Açıklayınız.

Cevap: TTK m.935/f.2-a bendine göre gah bakımından eğiXm amacına tahsis edilmiş gemilere
de m.1320vd. hükümleri uygulama alanı bulur dolayısıyla kulübün ileri sürdüğü savunma
haksızdır.
Olayda TTK m.1320/e uyarınca geminin işleXlmesinin sebep olduğu maddi ziya veya hasardan
doğan ve haksız fiile dayanan alacak söz konusudur.

2. Kulüp, onarım bedelini karşılamak amacıyla B Bankası’ndan kredi kullanarak tekne

üzerinde banka lehine ipotek tesis etmişXr. Tersaneye çekilen tekneye onarım sırasında yeni
bir can kurtarma botu eklenmişXr. B Bankası kredi ödemelerinin aksaması üzerine ipoteğin
paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatmış; Kulüp, onarım sırasında tekneye eklenen can
kurtarma botunun paraya çevrilemeyeceğini savunmuştur. Kulübün savunmasını
değerlendiriniz.

Cevap: TMK. m.686/2-eklenX can kurtarma botu

TTK m.1020: eklenXler de ipoteğin kapsamındadır. EklenXnin ipotek tesisinden önce veya
sonra dahil edilmesi ipoteğin kapsamı bakımından farklılık arz etmez.

VII. A, sicile kayıtlı olmayan yaKnı B’ye satmış; ancak taraflar yapKkları kira sözleşmesi
gereğince yaKn 4 ay süre ile A taraxndan kullanılmaya devam edeceği hususunda
anlaşmışlardır. Bir süre sonra A, yaK C’ye satarak zilyetliğini devretmişXr. C, mülkiyeXn
devrine ilişkin sözleşmeyi imzalamadan önce geminin B’ye saKlmış olduğunu öğrenmesine
rağmen sözleşmeyi yapmışKr.
1. C’nin yaKn mülkiyeXni kazanıp kazanmadığını belirXniz. Geminin C’ye devredildiğini ve
C’nin yaK İstanbul Gemi Sicili ‘ne tescil enreceğini öğrenen B’nin sicile tescilden önce
başvurabileceği bir imkân var mıdır?

Cevap: sicile kayıtlı olmayan bir gemi söz konusu olduğundan TMK’nın taşınırlara ilişkin
hükümleri uygulama alanı bulacakKr. MülkiyeXn devrine ilişkin anlaşma yapılmalı ve
zilyetliğin devri gerçekleşmelidir. Olayda zilyetlik hükmen teslim edilmiş olup B mülkiyeX
kazanmışKr. Emin sıfaK ile zilyet olan A ile anlaşma yapan C saKşın yapıldığından haberi
olduğundan iyiniyetli değildir ve TMK m.988 hükmü uygulama alanı bulmaz.
TTK m.963/2: Gemi henüz tescil edilmeden önce herhangi bir kişi kendisinin malik olduğunu
ileri sürerek tescil isteminde bulunan kişinin mülkiyeXne iXraz ederse, gemi tescil edilmekle
beraber iXraz eden lehine sicile şerh verilir

2. C’nin sicile malik olarak tescil edildiği ve alacaklısı D lehine yat üzerinde ipotek tesis enği
varsayımında, B’nin “sicildeki ipotek kaydının geçerli olmadığı” yönündeki iddiasını
değerlendiriniz.

Cevap: TTK m.983: (1) Hukuki bir işlem ile bir geminin mülkiyeXni, inXfa hakkını, gemi
ipoteğini veya ipotek üzerindeki bir hakkı ikXsap eden kişi lehine gemi sicilinin içeriği, bu
haklarla ilgili olduğu ölçüde doğru sayılır; meğerki, ikXsap eden kişi kaydın doğru olmadığını
bilmiş veya bilmesi gerekmiş olsun. Hak sahibinin kayıtlı bir hak üzerindeki tasarruf yetkisi
belli bir kişi lehine sınırlanmış ise, bu sınırlama ikXsap eden hakkında ancak gemi sicilinde
yazılı olması veya onun sicil kaydının doğru olmadığını bilmesi veya bilmesinin gerekmesi
şarKyla hüküm ifade eder.
D iyiniyetli ise ipotek kaydı geçerlidir. Çünkü sicilin aleniliği dolayısıyla sicile güven korunur.

VIII. Dalyan Yatçılık A.Ş., E{elya Tur Ltd. ŞX. taraxndan işleXlen “Lila” yaKnı saKn almışKr.
E{elya Tur taraxndan işleXldiği dönemde yaea kamarot olarak görev yapan K, fazla mesai
ücretlerinin tahsili için rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatmışKr. Dalyan Yatçılık,
yaKn mülkiyeXni devralırken E{elya Tur’un “yaKn mülkiyeXnin tüm akdi ve kanuni rehin
hakları ile diğer takyidatlardan kurtulmuş şekilde devredildiğine” dair taahhütname verdiği,
talebin kendisine karşı ileri sürülemeyeceği gerekçesiyle takibe iXraz etmişXr. Dalyan
Yatçılık’ın iXrazı haklı mıdır? Açıklayınız.

Cevap: TTK m.1320/a bendi uyarınca gemi adamlarının alacağına ilişkin gah’Kr.
TTK m.1321/5: Gemi alacağının verdiği kanuni rehin hakkı, gemiye zilyet olan herkese karşı
ileri sürülebilir. GAH borçluyu değil gemiyi takip eder dolayısı ile Dalyan Yatçılık’ın ileri
sürdüğü savunma yerinde değildir. Kendisine karşı rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip
haklıdır.