Nazio Batuen Erakundea

Nazio Batuen Erakundea (NBE) 1945eko urriaren 24an sortu zen Nazioen Liga izeneko
aurreko erakundea ordezkatzeko[1]. Gaur egun, nazioarteko erakunderik handiena da. Bere Nazio Batuen Erakundea
helburu garrantzitsuenak hauek dira: nazioarteko zuzenbidea, ordenua, garapen ekonomiko
eta soziala eta giza eskubideak bermatzea[2].

Historia

« 1. artikulua. Honako hauek dira Nazio Batuen asmoak:

1. Nazioarteko bakea eta segurtasuna mantentzea. (...)

2. Eskubide-berdintasunaren printzipioari eta herrien determinazio
librerako eskubideari errespetuan oinarrituriko adiskidetasunezko
harremanak sustatzea nazioen artean. (...)
3. Nazioarteko lankidetzan aritzea nazioarteko arazoak konpontzeko,
nahiz ekonomikoak, sozialak, nahiz kulturari edo gizarteari
dagozkienak. Halaber, nazioarteko lankidetzan aritzea giza
eskubideak eta oinarrizko askatasunak garatzen eta bultzatzen,
bereizketarik egin gabe arraza, sexu, hizkuntza edo erlijioagatik.
(...)

» Izen ofiziala
Datuak
United Nations, 联合国,
—[3]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri (https://wikisou Organización de las
rce.org/wiki/Nazio_Batuen_sorrera_gutuna) Naciones Unidas,
Организация
Объединённых Наций,
‫منظمة األمم المتحدة‬,
Bigarren Mundu Gerraren ostean, estatuek beren arteko gatazkak saihestu, eta, arazoak bide Organisation des Nations
baketsu eta diplomatikoetatik konpontzeko, mundu mailako foro zabal bat eratzeko beharra unies, Vereinte Nationen eta
ikusi zuten. Garai hartan, 50 estatuk sinatu zuten San Frantziskoko Ituna, geroago Nazio Organizacja Narodów
Batuen Gutuna izenez ezagutuko zena. Gaur egun, munduko estatu gehienak bertako kide
Zjednoczonych
dira (193 kide), nahiz eta bere funtzionamendu moduak sorrerako botere banaketa islatzen
duen oraindik; izan ere, Gerrako garaile izan ziren bost estatu nagusienek (edo haien Izen laburra 🇺🇳, ONU, OSN, UN, БДО,
ondorengo zuzenek) beto eskubidea mantentzen dute Segurtasun Kontseiluaren erabakietan: PBB, BM, FN, YK, ONU,
Ameriketako Estatu Batuak, Errusia (garai bateko Sobietar Errepublika Sozialisten ÜRO, PBB, ONU, ООН, VN,
Batasunaren ondorengoa), Frantzia, Erresuma Batua eta Txina. ONZ, ANO eta UN
Mota gobernu arteko erakundea
1945eko apirilaren 25ean, San Frantziskon egin zen lehen konferentzia (Nazioarteko
Antolakuntzari buruzko Nazio Batuen Erakundearen konferentzia). Gobernuak ez ezik, eta nazioarteko erakundea
gobernuz kanpoko erakundeak ere gonbidatu zituzten. Ekainaren 26an, 50 herrialderen Ideologia Internazionalismoa
ordezkariek Nazio Batuen Erakundeko gutuna sinatu zuten; Poloniak, bere izena, geroago Jarduera
gehitu zuen ordezkatuta egon ez arren.
Honen parte Nazio Batuen sistema
Erakundeak munduko bakea zaintzeko zuen ekimena korapilatsua izan zen lehen Eskumendekoak Nazio Batuen Segurtasun
hamarkadetan, Estatu Batuen eta Sobiet Batasunaren eta haien aliatuen arteko Gerra Kontseilua, Jabetza
Hotzaren ondorioz. Bere ekimenak, nagusiki, armarik gabeko begirale militarrek eta arma Intelektualaren Mundu
arineko tropek osatu dituzte[4]. NBEko kideak asko hazi ziren 60ko hamarkadan Erakundea, United Nations
deskolonizazio orokorra gertatu ondoren. Ordutik, 80 kolonia ohik independentzia lortu dute, Research Institute For
tartean, Kontseilu Fiduziarioak zaindu eta fideikomisoan zeuden 11 lurralde[5]. 70eko Social Development (en) ,
hamarkadan, NBEk garapen ekonomiko eta sozialerako programetarako zuen aurrekontua Nazio Batuen Batzar
askoz ere handiagoa zen bakearen iraupenerako zuen gastua baino. Gerra Hotzaren ondoren,
Nagusia, Nazioarteko Diru
NBEk bere landa-operazioak aldatu eta zabaldu zituen, askotariko lan konplexuak eginez[4].
Funtsa, Ekonomia eta
NBEk sei organo nagusi ditu: Batzar Nagusia, Segurtasun Kontseilua, Ekonomia eta Gizarte Gizarte Kontseilua, Nazio
Kontseilua, Nazioarteko Justizia Auzitegia, NBEko Idazkaritza eta Kontseilu Fiduziarioa Batuen Erakundeko
(nahiz 1994tik ez duen jarduerarik). NBEren Sistemak agentzia, funts eta programa Idazkaritza, Nazioarteko
espezializatu ugari biltzen ditu, hala nola Munduko Banku Taldea, Munduko Osasun Justizia Auzitegia, United
Nations Trusteeship Council
Erakundea, Elikagaien Munduko Programa, UNESCO eta UNICEF. Gainera, gobernuz (en) , World Food
kanpoko erakundeei, NBEren lanetan parte har dezaten, kontsulta-izaera eman ahal zaie Programme (en) , United
ECOSOCekin eta beste agentzia batzuekin. Nations Postal
Administration (en) ,
NBEko administrari nagusia idazkari nagusia da, gaur egun António Guterres politikari eta
diplomatiko portugaldarra. Lehen bost urteko agintaldia 2017ko urtarrilaren 1ean hasi zuen, UNESCO, FAO, Industria
eta 2021eko ekainaren 8an berrautatu zuten. Erakundea estatu kideen ekarpen esleitu eta Garapenerako Nazio Batuen
boluntarioen bidez finantzatzen da. Erakundea, Haurren
Laguntzarako Nazio Batuen
NBEk, bere ofizialek eta bere agentziek Bakearen Nobel Sari asko irabazi dituzte, nahiz eta Funtsa, Nazio Batuen
bere eraginkortasunari buruzko beste ebaluazio batzuk nahasiak izan diren. Berri emaile Ingurumen Programa,
batzuek uste dute erakundea indar garrantzitsua dela bakerako eta giza garapenerako; beste Osasunaren Mundu
batzuek, berriz, ez dela eraginkorra eta partziala eta ustela dela diote.
Erakundea, Iheslarientzako
Nazio Batuen Goi
Aurrekariak (1941 baino lehen) Mandataritza, United
Nations Peacekeeping
NBEa sortu aurreko mendean, nazioarteko hainbat erakunde sortu ziren, hala nola Gurutze Force in Cyprus (en) ,
Gorriaren Nazioarteko Batzordea, gatazka eta borroka armatuetako biktimei babesa eta United Nations Department
laguntza bermatzeko[6]. Lehen Mundu Gerran, hainbat buruzagi nagusik, batez ere Woodrow of Economic Affairs (en) ,
Wilson AEBko presidenteak, bakea bermatuko zuen mundu mailako gorputz baten alde egin Energia Atomikoaren
zuten. Gerrako irabazleak, aliatuak, Parisko Bake Konferentzian bildu ziren bake baldintza
Nazioarteko Agentzia,
formalei buruz erabakitzeko. Nazioen Liga onartu zen, eta operazioak hasi ziren, baina AEBk
ez zuen bat egin. 1920ko urtarrilaren 10ean sortu zen formalki Nazioen Liga, 1919an 42 Special Adviser on Africa (en)
, Working Group on
naziok berretsitako Nazioen Ligaren Ituna indarrean jarri zenean[7]. Ligaren Kontseiluak
organo betearazle gisa jardun zuen batzarraren gaiak zuzentzeko. Lau kide iraunkorrekin hasi discrimination against
zen: Erresuma Batua, Frantzia, Italia eta Japonia. women and girls (en) ,
United Nations Radio (en)
1920ko hamarkadan, arrakasta eta porrot mugatuak izan ondoren, Liga ez zen eraginkorra eta United Nations
izan 30eko hamarkadan, 1933an Mantxuriako japoniar inbasioaren aurka ez baitzuen jardun. Integrated Office in Haiti (en)
Berrogei naziok bozkatu zuten Japonia Mantxuriatik erretiratzearen alde, baina Japoniak
kontra bozkatu zuen, eta Ligatik atera zen Mantxuriatik erretiratu beharrean[8]. Italia-Etiopia
Bigarren Gerraren aurka ere ez zuen jardun Italiaren aurkako zigor ekonomikoen eskaerak Agintea
porrot egin zuenean. Italiak eta beste nazio batzuek Liga utzi zuten. Idazkari António Guterres
orokorra
1939an gerra hasi zenean, Liga bertan behera utzi zen[9].
Zuzendaritza- Kofi Annan
taldea
Bigarren Mundu Gerrako aliatuen adierazpenak (1941–1944)
Egoitza nagusi «Nazio Batuen Egoitza»
Nazio Batuak eratzeko lehen urratsa Aliatuen arteko Konferentzia izan zen, 1941eko 42nd Street, 10017
ekainaren 12ko St James's Jauregiko Adierazpena ekarri zuena[10][11]. 1941eko abuztuan, New York
Franklin Roosevelt AEBko presidenteak eta Winston Churchill Erresuma Batuko lehen
40.75°N 73.97°W (https://ge
ministroak Atlantikoko Gutuna idatzi zuten, gerraosteko helburuak zehazten zituena. Aliatuen
ohack.toolforge.org/geohac
arteko Kontseiluak 1941eko irailaren 24an Londresen egin zuen ondorengo bileran,
Ardatzeko okupaziopean zeuden herrialdeetatik erbesteratutako zortzi gobernuek, Sobietar k.php?pagename=Nazio_Ba
Batasunarekin eta Frantziako Indar Askeen ordezkariekin batera, aho batez onartu zuten tuen_Erakundea&params=4
Erresuma Batuak eta Estatu Batuek ezarritako politikaren printzipio partekatuei 0.75_N_73.97_W_)
atxikimendua[12][13]. Osatuta Belgika
Ekonomia eta Gizarte
Roosevelt eta Churchill Etxe Zurian bildu ziren 1941eko abenduan Arkadiako
Kontseilua
Konferentziarako. Rooseveltek, NBEren sortzailetzat hartua[14][15], Nazio Batuak terminoa
Nazio Batuen Batzar
sortu zuen herrialde aliatuak deskribatzeko. Churchillek onartu egin zuen, Lord Byronek
Nagusia
erabili zuela ohartaraziz[16][17]. Nazio Batuen Deklarazioaren testua 1941eko abenduaren
Nazio Batuen Erakundeko
29an idatzi zuten Roosevelt, Churchill eta Harry Hopkinsek. Sobietarren iradokizunak jaso
zituen, baina Frantziarentzako ez zuen paperik jaso. Atlantikoko Gutunaren aldaketa Idazkaritza
garrantzitsu bat erlijio-askatasunerako xedapen bat gehitzea izan zen, Stalinek onartu zuena Nazio Batuen Segurtasun
Roosevelt tematu ondoren[18][19]. Kontseilua
Nazioarteko Justizia
Roosevelten Lau Potentzien ideia, lau herrialde aliatu nagusiei erreferentzia eginez, Estatu Auzitegia
Batuak, Erresuma Batua, Sobiet Batasuna eta Txina, Nazio Batuen Deklarazioan sortu Special Adviser on Africa (en)
zen[20]. 1942ko Urteberri egunean, Rooseveltek, Churchillek, Sobiet Batasuneko Atzerri
ministro ohi Maxim Litvinovek eta Txinako T.V. Soongek Nazio Batuen Adierazpena sinatu United Nations Committee of
zuten[21], eta, hurrengo egunean, beste hogeita bi naziotako ordezkariek beren sinadurak the Whole (en)
erantsi zituzten. Gerran, Nazio Batuak aliatuen agintaldi ofizial bihurtu ziren. Bat egiteko,
United Nations Integrated
herrialdeek Adierazpena sinatu behar zuten, eta Ardatzeko potentziei gerra deklaratu[19].
Office in Haiti (en)
1943ko urriko Moskuko Konferentziak Moskuko Adierazpenak ekarri zituen, Segurtasun United Nations Trusteeship
Orokorrari buruzko Lau Botereen Adierazpena barne, nazioarteko erakunde orokor baten Council (en)
lehen datan sortzea helburu zuena. Hori izan zen Nazioen Liga ordezkatuko zuen Working Group on
nazioarteko erakunde berri bat aurreikusten zen lehen iragarpen publikoa. Handik gutxira, discrimination against
Teherango Konferentzian, Roosevelt, Churchill eta Sobietar Batasuneko buruzagi Iosif Stalin women and girls (en)
bildu, eta gerraosteko nazioarteko erakunde baten ideia eztabaidatu zuten.
Legezko forma gobernu arteko erakundea
Nazioarteko erakunde berria, 1944ko irailaren 21etik urriaren 7ra, Dumbarton Oakseko
Konferentzian Allied Big Four taldeko ordezkarien artean eratu, eta negoziatu zen. Erakunde
berriaren helburu, egitura eta funtzionamendurako proposamenak adostu zituzten[22][23][24].
1945eko otsailean Jaltako konferentzia hartu zuen, eta Moskurekin negoziatzen jarraitu zuen
arazo guztiak konpondu aurretik[25].

Fundazioa (1945) Historia

Sorrera 1945
1945eko martxoaren 1ean, 21 estatu gehiagok sinatu zuten Nazio Batuen Adierazpena[19]. Sortzailea Sobietar Errepublika
Hilabeteetako plangintzaren ondoren, NBEren Nazioarteko Erakundeari buruzko Sozialisten Batasuna
Konferentzia inauguratu zen San Frantziskon 1945eko apirilaren 25ean. 50 nazio-gobernuk Ameriketako Estatu Batuak
eta gobernuz kanpoko hainbat erakundek hartu zuten parte[26][27][28]. Lau Handien Txinako Errepublika (1912–
ordezkariek gidatu zituzten osoko bilkurak[29]. Churchillek Frantzia potentzia nagusi 1949)
bihurtzeko eskatu zion Roosevelti 1944ko abuztuan, Paris askatu ondoren. Hurrengo bi
Ukrainako Sobietar
hilabeteetan amaitu zen Nazio Batuen Gutunaren idazketa, eta 1945eko ekainaren 26an
Errepublika Sozialista
sinatu zuten 50 herrialdeetako ordezkariek[30][31]. NBEa 1945eko urriaren 24an sortu zen
Bielorrusiako Sobietar
ofizialki, Segurtasun Kontseiluko bost kide iraunkorrek (Estatu Batuak, Erresuma Batua,
Frantzia, Sobietar Batasuna eta Txina) eta beste 46 nazioen gehiengoak Gutuna berretsi Errepublika Sozialista
Erresuma Batua
ondoren[32].
Frantzia
Batzar Nagusiaren lehen bilerak (51 nazio ordezkatuta)[Oh 1][33][34]. eta Segurtasun Etiopia
Kontseilua Londresen egin ziren 1946ko urtarriletik aurrera[32]. Berehala hasi ziren India
eztabaidak gaurkotasuneko gaiak jorratuz, hala nola Irango Azerbaijanen tropa errusiarren Kanada
presentzia eta Grezian indar britainiarren presentzia[35]. Gladwyn Jebb diplomatiko Jugoslavia
britainiarrak behin-behineko idazkari orokorra izan zen. Txekoslovakia
Australia
Batzar Nagusiak New York hautatu zuen NBEren egoitza nagusitzat. Eraikuntza 1948ko Zeelanda Berria
irailaren 14an hasi zen, eta 1952ko urriaren 9an amaitu zen. Bere kokalekua (NBEk
Herbehereak
Genevan, Vienan eta Nairobin dituen egoitzak bezala) nazioarteko lurralde izendatua da[19].
Danimarka
Norvegiako Atzerri ministro Trygve Lie aukeratu zuten NBEko lehen idazkari nagusi; izan
Luxenburgo
ere, Jabbs bakarrik egon zen karguan idazkari nagusi iraunkor bat aukeratu zuten arte[32].
Belgika
Polonia
Gerra Hotza (1947–1991) Norvegia
Grezia
NBEren agindu nagusia bakea mantentzea bazen ere, AEBren eta Sobiet Batasunaren arteko Saudi Arabia
zatiketak askotan geldiarazten zuen erakundea; oro har, Gerra Hotzetik[19] urrun zeuden Egipto
gatazketan bakarrik esku hartzeko aukera ematen zion. Bi salbuespen nabarmen izan ziren: Irak
Segurtasun Kontseiluaren ebazpen bat, 1950eko uztailaren 7koa, Ipar Koreak Hego Siria
Korearen inbasioari aurre egiteko AEBk bultzatutako koalizio bati baimena eman ziona, Libano
Sobiet Batasuna bertan ez zegoelarik onartua[32][19], eta Koreako Armistizio Akordioa
Turkia
sinatzea 1953ko uztailaren 27an[36].
Iran
1947ko azaroaren 29an, Batzar Nagusiak Palestina zatitzeko ebazpena onartu zuen Israelen Argentina
sorrera onartuz[37]. Bi urte geroago, Ralph Bunchek, NBEko funtzionarioak, armistizio bat Bolivia
Brasil
negoziatu zuen[19]. 1956ko azaroaren 7an, Suezko krisiarekin amaitzeko[38], NBEren lehen
bake indarra ezarri zen; hala ere, NBEk ezin izan zuen esku hartu Sobietar Batasunak, aldi Txile
berean, Hungaria inbaditzearen aurka, herrialdearen iraultzaren ondoren[19]. Kolonbia
Costa Rica
1960ko uztailaren 14an, NBEk Nazio Batuen Operazioa ezarri zuen Kongon (UNOC), bere Kuba
lehen hamarkadetako indar militarrik handiena, Katangan ordena jartzeko eta Kongoko Dominikar Errepublika
Errepublika Demokratikoaren kontrolera itzultzeko 1964ko maiatzaren 11n[19]. Gatazkan, Ekuador
Dag Hammarskjöld, askotan NBEko idazkari nagusi eraginkorrenetakotzat hartua[39], El Salvador
hegazkin istripu batean hil zen Moïse Tshombe matxinoen buruzagiarekin biltzera zihoala. Guatemala
Hilabete batzuk geroago, Bakearen Nobel Saria eman zioten Dag Hammarskjöldi[19]. Haiti
1964an, Hammarskjölden ondorengoak, U Thant-ek, NBEren Bake Indarra hedatu zuen Honduras
Zipren, NBEren bake ekimen luzeena izango zena[19]. Liberia
Mexiko
60ko hamarkadan deskolonizazioa zabaldu zenean, erakundeko kideak gehitu ziren nazio
independente berrien etorreraren ondorioz. 1960an bakarrik, 17 estatu berri sartu ziren Nikaragua
Panama
NBEn, horietatik 16 Afrikakoak[38]. 1971ko urriaren 25ean, Estatu Batuen oposizioarekin
(baina Hirugarren Munduko nazio askoren laguntzarekin), Txinako Herri Errepublikari Paraguai
(Txinako Errepublikaren ordez, Taiwan ere deitua) Txinak Segurtasun Kontseiluan zuen Peru
aulkia eman zitzaion. Bozketa hura amerikarren eraginaren txikitzearen seinale izan zen Filipinak
erakundean[19]. Hirugarren Munduko nazioak 77ko taldean antolatu ziren Aljeriaren Hegoafrika
gidaritzapean, eta, aldi txiki baterako, NBEn potentzia nagusi bihurtu zen[19]. 1975eko Uruguai
azaroaren 10ean, Sobietar Batasunak eta Hirugarren Munduko nazioek osatutako bloke batek Venezuela
ebazpen bat onartu zuen (AEBko eta Israelgo oposizio gogorrari aurre eginez) sionismoa Ordezkatzen du Nazioen Liga
arrazakeria zela aldarrikatuz. Ebazpena 1991ko abenduaren 16an indargabetu zen, Gerra
Jasotako sariak Bakearen Nobel Saria (2002)
Hotza amaitu eta gutxira[19][40].
Peabody Awards (1950)
Hirugarren Munduaren presentzia gero eta handiagoarekin eta Ekialde Hurbileko, Vietnamgo Sakharov Saria (2003)
eta Kaxmirko gatazketan NBEren bitartekaritzaren porrotarekin, NBEk gero eta arreta Four Freedoms Award –
handiagoa jarri zuen garapen ekonomikorako eta kultura-trukerako bigarren mailako Freedom Medal (2020)
helburuetan[19]. 70eko hamarkadan, NBEren garapen sozial eta ekonomikorako aurrekontua webgune ofiziala (https://www.un.org/)
askoz ere handiagoa zen bakea mantentzeko aurrekontua baino.

Gerra Hotzaren ondoren (1991-gaur arte) Wikitekan bada UEUren

liburu batetik ateratako
Gerra Hotzaren ondoren, NBEk erabateko hedapena izan zuen bere bake betebeharretan, eta, bost urtean, testu zatia: Nazio Batuen
sorrera gutuna (https://eu.
aurreko lau hamarkadetan baino ekimen gehiago hartu zituen[41]. 1988tik 2000ra, bikoiztu baino gehiago
wikisource.org/wiki/Nazio_
egin zen Segurtasun Kontseiluak onartutako ebazpenen kopurua, eta bake-aurrekontua hamar aldiz baino Batuen_sorrera_gutuna)
gehiago handitu zen[42][43][44]. NBEk El Salvadorko Gerra Zibilaren amaiera negoziatu zuen; Namibian Liburu osoa: Gaur egungo
bake ekimen arrakastatsua abiatu zuen, eta hauteskunde demokratikoak gainbegiratu zituen Hegoafrikako munduaren historia, 1945-2009 (htt
apartheid osteko eta Kanputxeako khmer gorrien osteko hauteskundeetan[45]. 1991n, NBEk AEBk p://www.buruxkak.eus/liburua/gaur-
zuzendutako koalizio bat baimendu zuen Irakek Kuwait inbaditu izana gaitzesteko[19]. Brian Urquhartek, egungo-munduaren-historia-1945-
1971tik 1985era NBEko idazkari nagusi izan zenak, gerora esan zuen arrakasta horiek sortutako 2009/1915)
itxaropenak berpizkunde faltsua zirela erakundearentzat ondoren etorri ziren ekimen kezkagarriagoak
zirela eta[19].

Gerra Hotzaren azken hamarkadetan, NBEko kritikoek erakundea gaitzetsi zuten kudeaketa txarragatik
eta ustelkeriagatik[46]. 1984an, Ronald Reagan presidente estatubatuarrak Nazio Batuen Hezkuntza,
Zientzia eta Kulturarako Erakundetik (UNESCO) Estatu Batuen finantzaketa kendu zuen kudeaketa
txarraren salaketengatik, Erresuma Batuak eta Singapurrek jarraituta[46][47]. Boutros Boutros-Ghalik,
1992tik 1996ra idazkari nagusiak, Idazkaritzaren erreforma bat hasi zuen erakundearen tamaina zertxobait
murriztuz[46][48]. Bere oinordekoak, Kofi Annanek, kudeaketa erreforma berriak hasi zituen AEBren
Nazio Batuen Erakundeko kuotak kentzeko mehatxuen aurrean[48].

NBEren Gutuna, batez ere, nazio batek beste bati eraso ez egiteko idatzi bazen ere, 1990eko
hamarkadaren hasieran, NBEk hainbat krisi larriri aurre egin behar izan zien aldi berean: Somalia, Haiti,
Mozambike eta lehen Jugoslavia osatzen zuten nazioen arteko gatazketan[49]. NBEk Somalian zuen
ekimena porrot handitzat hartu zen (Mogadishoko guduan hildakoak izan ondoren) Estatu Batuen Franklin Roosevelten 1943ko
erretiratzearekin. NBEk Bosnian zuen ekimena barregarri gelditu zen garbiketa etnikoaren aurrean bere zirriborro bat, NBEko jatorrizko hiru
adarrena: Lau polizia, adar exekutibo
jokabide zalantzati eta nahasiarengatik[50]. 1994an, NBEren Ruandarako Laguntza Ekimenak ez zuen
bat eta NBEko berrogei estatu
esku hartu Ruandako genozidioan Segurtasun Kontseiluko erabaki ezaren erdian[49]. kideren nazioarteko batzar bat.

90eko hamarkadaren amaieratik 2000ko hamarkadaren hasierara, NBEk baimendutako nazioarteko esku-
hartzeek forma gehiago hartu zituzten. Nazio Batuen Segurtasun
Kontseiluaren 1244. ebazpenak baimena eman zion 1999. urtetik
aurrera NATOk zuzendutako Kosovoko Armadari. NBEren ekimena
Sierra Leonako Gerra Zibilean, britainiarren esku-hartze militar
batekin osatu zen. 2001eko Afganistango inbasioa NATOk
gainbegiratu zuen[49]. 2003an, AEBk Irak inbaditu zuen, nahiz eta
NBEren Segurtasun Kontseiluaren baimen ebazpen bat ez onartu;
horrek, berriro, erakundearen eraginkortasuna zalantzan jarri zuen[49].

Ban Ki-moon zortzigarren idazkari nagusiaren agindupean, NBEk

bake indarrekin esku hartu zuen Darfurko gerran, Sudanen, eta
Kivuko gatazkan, Kongoko Errepublika Demokratikoan, eta NBE 1945ean: urdin argiz kide fundatzaileak, urdin ilunez kide
fundatzaileen protektoratuak eta lurraldeak
behatzaileak eta arma kimikoen ikuskatzaileak bidali zituen Siriako
[51]
Gerra Zibilera . 2013an, Sri Lankako Gerra Zibileko azken
borroketan, NBEk egindako ekintzen barne-ikuskapen batek ondorioztatu zuen erakundeak porrot sistemikoa jasan zuela[52]. 2010ean,
erakundeak bere historiako bizitza galerarik larriena jasan zuen, Haitiko lurrikaran 101 langile hil zirenean[53]. Nazio Batuen Segurtasun
Kontseiluaren 1973ko Ebazpenaren mendean, 2011n, NATOko herrialdeek Libiako Lehen Gerra Zibilean parte hartu zuten.

Milurteko Goi Bilera 2000. urtean egin zen NBEk XXI. mendean izan zuen papera aztertzeko[54]. Hiru eguneko bilera munduko liderrek
historian egin duten bilerarik handiena izan da, eta estatu kide guztiek Milurtekoko Garapen Helburuak (MGH) onartu zituzten. Konpromiso
horrek bilatzen duena da: nazioarteko garapenenaren, pobreziaren murrizketaren, genero-berdintasunaren eta osasun publikoaren sustapena.
2015erako bete behar ziren helburu horiek lortzeko aurrerapausoak, azkenean, desberdinak izan ziren. 2005eko
Munduko Goi Bileran, NBEk garapen, bake, giza eskubide eta segurtasun globalaren sustapenean zuen arreta
berretsi zen[55]. Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) 2015ean jarri ziren martxan Milurteko Garapen
Helburuak betetzeko[56].

Erronka globalei aurre egiteaz gain, NBEk bere erantzukizuna eta legitimitate demokratikoa hobetu nahi izan ditu
gizarte zibilarekin gehiago konprometituz eta barruti globala sustatuz[57]. Gardentasuna areagotzeko asmoz,
2016an, erakundeak bere lehen eztabaida publikoa egin zuen idazkari nagusi izateko hautagaien artean[58].
2017ko urtarrilaren 1ean, António Guterres diplomatiko portugaldarra, lehenago NBEko Iheslarientzako Goi
Komisario izan zena, bederatzigarren idazkari nagusi bihurtu zen. Guterresek bere administrazioarentzat
funtsezkoak diren hainbat helburu nabarmendu ditu, besteak beste, gatazkak saihesteko diplomazia azpimarratzea,
bake ahalegin eraginkorragoak, eta erakundea arrazionalizatzea nazioarteko premiei hobeto erantzuteko eta
egokitzeko[59].
Dag Hammarskjöld idazkari
nagusi bereziki aktiboa izan
Egitura eta funtzionamendua zen 1953tik 1961ean hil zen
arte.
Nazio Batuak NBEren Sistema zabalenaren parte dira, erakunde eta entitateen sare zabal bat barne hartzen duena.
NBEren Gutunak bost organo nagusi ezartzen ditu erakundearentzat: Batzar Nagusia, Segurtasun Kontseilua,
Ekonomia eta Gizarte Kontseilua, Nazioarteko Justizia Auzitegia eta NBEren Idazkaritza[33]. Seigarren organo
nagusi batek, Kontseilu Fiduziarioak, bertan behera utzi zituen bere eginbeharrak 1994ko azaroaren 1ean,
Palauren independentziaren ondoren, NBEren azken lurralde fiduziarioa[33].

Bost organo nagusietatik, lau NBEk New Yorken duen egoitza nagusian daude, Nazioarteko Justizia Auzitegia
Hagan dagoen bitartean[60]. Beste agentzia handi gehienek NBEk Genevan[61], Vienan eta Nairobin[62] dituen
bulegoetan dute egoitza, eta NBEko erakunde gehiago daude mundu osoan zehar. NBEko sei hizkuntza
ofizialak, gobernuen arteko bileretan eta dokumentuetan erabiltzen direnak, arabiera, txinera, ingelesa, frantsesa,
errusiera eta gaztelania dira[63]. Nazio Batuen Pribilegioei eta Immunitateei buruzko Konbentzioan oinarrituta,
NBEk eta bere agentziek immunitatea dute jarduten duten herrialdeetako legeetatik, eta NBEren inpartzialtasuna
babesten dute herrialde anfitrioiei eta kideei dagokienez[64].
Kofi Annan, idazkari nagusia
Sei organo horien azpian, Linda Fasulo egilearen hitzetan: «entitate eta erakundeen bilduma harrigarria dago, eta 1997tik 2006ra
horietako batzuk NBE bera baino zaharragoak dira, eta ia erabateko independentziaz funtzionatzen dute»[33].
Atal horiez gain, NBEren barne sartzen dira bestelako hainbat agentzia, programa eta erakunde ere, gai
zehatzetan jarduten dutenak: FAO (Nekazaritza eta Elikadurarako Erakundea), ITU (Telekomunikazioen
Nazioarteko Batasuna), UNEP (Nazio Batuen Ingurumen Programa), UNESCO (Hezkuntza, Zientzia eta
Kulturako erakundea), UNHCR (Iheslarien gaineko Goi Mandataritza), UNICEF (Haurren Nazioarteko
Agentzia), WHO (Osasunaren Munduko Erakundea), etab[33].

NBEren sistemako erakunde guztiek Noblemaire printzipioari men egiten diote. Printzipio horrek
ordainsariak eskatzen ditu, zeinak konpentsaziorik handienak duten herrialdeetako herritarrak erakarri eta
atxikiko dituzten soldatak eskatzen duen eta balio bereko lanerako ordainsari bera bermatzen duten,
langilearen nazionalitatea edozein dela ere[65][66]. Praktikan, Nazioarteko Funtzio Publikoaren Kide diren nazioen banderak Nazio
Batzordeak, NBEko langileen baldintzak arautzen dituenak, gehien ordaintzen duen estatuko funtzio Batuen egoitzan, 2007an ikusita
publikoari egiten dio erreferentzia[67]. Langileen soldatak NBEko erakundeek kudeatzen duten barne
zerga bati lotuta daude[65][68].

i NBEren organo nagusiak[69]

· e · a (https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Txantiloi:United_Nations_organs&action=edit)

NBEren Batzar Nagusia Nazioarteko Justizia Auzitegia

NBEren Idazkaritza
— NBEren estatu kide guztien — Nazioarteko Zuzenbiderako
— NBEren administrazio organoa —
Deliberazio Batzarra — Auzitegi Unibertsala —

Estatuei egin beharreko gomendioak
edo Segurtasun Kontseiluaren
iradokizunak ebatzi ditzake (UNSC);
UNSCk proposatuta, kide berriak
onartzea erabakitzen du;
Aurrekontua onartzen du;
NBEko beste organoei,
administratiboki, laguntza ematen die
(adibidez, biltzarrak antolatzean,
txostenak eta azterlanak idazten eta
aurrekontua prestatzen);
Bertako presidentea —NBEko Idazkari
Nagusia— Batzar Orokorrak
Bere eskumena aitortzen dioten
estatuen arteko gatazkak
erabakitzen ditu;
Iritzi juridikoak ematen ditu;
Gehiengo erlatibo bitartez ematen du
epaia. Bere hamabost epaileak
NBEren Batzar Nagusiak aukeratzen
ditu bederatzi urteko agintaldirako.
 UNSCko kide ez iraunkorrak hautatzen aukeratzen du bost urteko agintaldirako
ditu; ECOSOCeko kide guztiak; NBEko eta NBEren ordezkari gorena da.
Idazkari Nagusia (UNSCk egindako
proposamenari jarraituz); eta
Nazioarteko Justizia Auzitegiko (ICJ)
hamabost epaileek. Herrialde bakoitzak
boto bat du.

Nazio Batuen Kudeaketa Kontseilua

Ekonomia eta Gizarte Kontseilua
NBEren Segurtasun Kontseilua — Nazio Batuen konfiantzazko
— Mundu mailako ekonomia eta gizarte
— Nazioarteko segurtasun gaietarako — lurraldeak administratzeko (gaur egun
gaietarako —
jarduerarik gabe) —

Nazioarteko bakea eta segurtasuna
mantentzeaz arduratzen da;
Nahitaezko ebazpenak onar ditzake;
Hamabost kide ditu: bost kide iraunkor
beto-ahalmenarekin eta hamar
hautatuak.
Estatuen arteko lankidetzaren
arduraduna ekonomia eta gizarte
gaietan;
NBEren agentzia espezializatu ugarien
arteko lankidetza koordinatzen du;
Batzar Orokorrak hautatutako 54 kide
ditu hiru urteko agintaldi mailakatuak
betetzeko.
Hasiera batean, Nazioen Ligaren
agintearen mendeko izan ziren
jabetza kolonialak kudeatzeko
diseinatu zen;
Inaktibo egon da 1994tik, Palauk,
fideikomisoan zegoen azken
lurraldeak, independentzia lortu
zuenetik.

Batzar Nagusia
Sakontzeko, irakurri: «Nazio Batuen Batzar Nagusia»

Batzar Nagusia NBEren batzar deliberatzaile nagusia da. NBEko estatu kide guztiek osatzen dute
batzarra, eta urteko ohiko bilkuretan biltzen da Batzar Nagusien Aretoan, baina larrialdiko saioak ere dei
daitezke[33]. Biltzarraren buru lehendakaria da, estatu kideek txandaka eta eskualdeka aukeratua, eta 21
lehendakariorde ditu[70]. Lehenengo bilkura 1946ko urtarrilaren 10ean egin zen Londresko Methodist
Central Hallen, eta 51 naziotako ordezkari bildu ziren[32].

Batzar Nagusiak gai garrantzitsuei buruzko erabakiak hartzen dituenean, hala nola bakeari eta
segurtasunari, kide berriak onartzeari eta aurrekontu-gaiei buruzkoak, bertaratutakoen eta boto-emaileen
bi herenen gehiengoa behar da[71][72]. Gainerako galdera guztiak gehiengoz erabakitzen dira. Kide Mikhail Gorbatxovek, Sobietar
bakoitzak boto bat du. Aurrekontuak onartzeaz gain, erabakiak ez dira lotesleak bazkideentzat. Biltzarrak Batasuneko buruzagiak, NBEren
gomendioak egin ditzake NBEren eremuko edozein gairi buruz, Segurtasun Kontseiluak aztertzen dituen Batzar Nagusian hitz egin zuen
1988ko abenduan
bake- eta segurtasun-gaiei buruzkoak izan ezik[70].

Sei batzorde nagusiek ebazpen-proposamenak bidal diezazkiokete Batzar Nagusiari[33]:

Lehen batzordea (Armagabetzea eta Nazioarteko Segurtasuna)

Bigarren batzordea (Ekonomia eta Finantza Komitea)
Hirugarren batzordea (Soziala, Humanitarioa eta Kulturala)
Laugarren batzordea (Politika berezia eta deskolonizazioa)
Bosgarren batzordea (Administrazioa eta Aurrekontua)
Seigarren Batzordea (Legezkoa)

Baita honako bi batzorde hauek ere:

Batzorde Orokorra: Zaintza Batzordea, batzarreko lehendakariak, lehendakariordeak eta batzordeburuek osatua.
Egiaztatze Batzordea: Nazio kide bakoitzeko NBEko ordezkarien egiaztagutunak zehazteaz arduratzen da.

Segurtasun Kontseilua
Sakontzeko, irakurri: «Nazio Batuen Segurtasun Kontseilua»

Segurtasun Kontseilua nazioetan bakea eta segurtasuna mantentzeaz arduratzen da. NBEko beste organo batzuek, estatu kideei, gomendioak
bakarrik egin diezazkieketen bitartean, Segurtasun Kontseiluak, 25. artikuluaren arabera[73], estatu kideek erabakitako erabaki lotesleak hartzeko
ahalmena du. Kontseiluaren erabakiak Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluaren ebazpenak dira[33].
Segurtasun Kontseilua hamabost estatu kidek osatzen dute: bost kide iraunkorrek (Txina, Frantzia,
Errusia, Erresuma Batua eta Estatu Batuak) eta Batzar Nagusiak bi urterako aukeratutako hamar kide ez-
iraunkorrek (Albania, Brasil, Gabon, Ghana, India, Irlanda, Kenya, Mexiko, Norvegia eta Arabiar
Emirerri Batuak)[74]. Bost kide iraunkorrek beto eskubidea dute NBEren ebazpenetan, eta horrek, kide
iraunkor bati, ebazpen baten onarpena blokeatzeko aukera ematen dio, baina ez eztabaidatzeko. Aldi
baterako hamar eserlekuak bi urteko agintaldietarako dira, eta, urtean, bost estatu kide bozkatuak izango
dira Batzar Nagusian, eskualdeka[33]. Segurtasun Kontseiluaren lehendakaritza, alfabetikoki, hilero
txandakatzen da[75].
Colin Powell Estatu Batuetako
Estatu Idazkaria, 2003an, Irakeko
NBEren Idazkaritza
inbasioaren zilegitasunari buruzko
Sakontzeko, irakurri: «Nazio Batuen Erakundeko Idazkaritza» eta «Nazio Batuen Erakundeko Irakeko arma kimikoen frogak
idazkari nagusia» aurkezten dizkio NBEko Segurtasun
Kontseiluari Irakeko gerraren
NBEko Idazkaritzak, NBEko sistemaren funtzionamendurako eta mantentze-lanetarako, eguneroko
entzunaldian
eginkizunak betetzen ditu[76]. Nazioarteko dozenaka mila funtzionariok osatzen dute mundu osoan, eta
idazkari nagusiak zuzentzen du idazkariorde nagusiaren laguntzarekin[33]. Idazkaritzaren eginkizunen
artean dago NBEko organoek bilerak egiteko behar dituzten informazioa eta erraztasunak ematea eta Segurtasun
Kontseiluak, Batzar Nagusiak, Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak eta NBEko beste organo batzuek agintzen
dituzten eginkizunak betetzea[33].

Idazkari nagusiak NBEko bozeramaile eta buruzagi gisa dihardu. Kargua, NBEren Gutunean, erakundeko
administrari nagusia dela definitzen da[77]. Gutunaren 99. artikuluak dio: idazkari nagusiak «nazioarteko bakea
eta segurtasuna mantentzeko mehatxua eragin dezakeen edozein gai» jakinarazi ahal izango diola Segurtasun
Kontseiluari, eta, Trygve Lie idazkari ohi nagusitik hona, horrek jarduteko aukera zabala ematen diela munduan
jarduteko interpretatu dute[33]. Bulegoak bilakaera bikoitza izan du: NBEko erakundeko administratzailearena eta
estatu kideen arteko gatazkei aurre egiten eta gai globalei adostasuna bilatzen duen diplomazialari eta
bitartekariarena[33].

Idazkari nagusia, Batzar Nagusiak izendatzen du, Segurtasun Kontseiluak gomendatu ondoren, non kide
iraunkorrek beto ahalmena duten. Ez dago irizpide zehatzik posturako, baina urteetan zehar onartu da lanpostua
António Guterres, egungo
bost urteko agintaldi batean edo bitan beteko dela[78]. Idazkari nagusia António Guterres da, Portugalgoa, eta,
idazkari nagusia
2017an, Ban Ki-moon ordezkatu zuen.

Idazkari orokorrak

Secretaries-General of the United Nations[79]

Zbk. Izena Sorlekua Kargu hartzea Kargua uztea Oharrak

1 Trygve Lie 1946ko otsailaren 2a 1952ko azaroaren 10a Dimisioa

2 Dag Hammarskjöld Suedia 1953ko apirilaren 10a 1961ko irailaren 18a Karguan hil zen
3 U Thant Myanmar 1961ko azaroaren 30a 1971eko abenduaren 31

4 Kurt Waldheim Austria 1972ko urtarrilaren 1a 1981eko abenduaren 31

5 Javier Pérez de Cuéllar Peru 1982ko urtarrilaren 1a 1991eko abenduaren 31

6 Boutros Boutros-Ghali Egipto 1992ko urtarrilaren 1a 1996ko abenduaren 31

7 Kofi Annan Ghana 1997ko urtarrilaren 1a 2006o abenduaren 31

8 Ban Ki-moon Hego Korea 2007ko urtarrilaren 1a 2016o abenduaren 31

9 António Guterres Portugal 2017ko urtarrilaren 1a –

Nazioarteko Justizia Auzitegia

Sakontzeko, irakurri: «Nazioarteko Justizia Auzitegia»

Nazioarteko Justizia Auzitegia (edo ICJ), batzuetan Munduko Auzitegia bezala ezagutzen dena, NBEko organo judizial nagusia da[80].
Nazioarteko Justizia Auzitegi Iraunkorraren ondorengoa da, eta egoitza nagusia Hagako (Herbehereak) Bakearen Jauregian du, horrela, New
Yorken egoitza ez duen organo nagusi bakarra bihurtuz. Epaitzen dituzten gaien artean, gerra krimenak, Estatuaren subiranotasunaren
bortxaketak eta garbiketa etnikoak daude[81]. Era berean, NBEko beste organo batzuek ere dei diezaiokete auzitegiari nazioarteko zuzenbideko
gaiei buruzko aholkularitza-irizpenak eman ditzan[82]. NBEko estatu kide guztiak ICJren Estatutuko alderdi dira; NBEren Gutunaren parte dira,
eta kide ez direnak ere alderdi bihur daitezke. Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren epaiak lotesleak
dira alderdientzat, eta, aholku-irizpenekin batera, nazioarteko zuzenbidearen iturri dira[80]. Epaimahaia 15
epailek osatzen dute, Batzar Nagusiak bederatzi urterako izendatuak. Epaile guztiek herrialde
desberdinetakoak izan behar dute[82][33].

Ekonomia eta Gizarte Kontseilua

Sakontzeko, irakurri: «Ekonomia eta Gizarte Kontseilua»
Nazioarteko Zigor Auzitegiak ebatzi
Ekonomia eta Gizarte Kontseiluak (ECOSOC) Batzar Nagusiari laguntzen dio nazioarteko ekonomia- eta zuen Kosovok, 2008an, Serbiari
gizarte-lankidetza eta -garapena sustatzen[83]. Munduko gaietarako NBEren foro nagusia izateko sortu egindako aldebakarreko
zen, eta NBEren organorik handiena eta konplexuena da[83]. ECOSOCen eginkizunen artean dago: independentzia aldarrikapenak ez
datuak biltzea, azterlanak egitea eta estatu kideei aholkuak eta gomendioak ematea[84][85]. Bere lana, zuela nazioarteko legea urratu.
nagusiki, gai ugaritan zentratutako organo subsidiarioek egiten dute. Horien artean, garapen iraunkorraren
alde lan egiten dutenak daude, besteak beste, Indigenen Gaietarako Nazio Batuen Foro Iraunkorra,
NBEren agentziei herri indigenei buruzko gaietan aholkuak ematen dizkiena; Basoei buruzko Nazio Batuen Foroa, basoen kudeaketa iraunkorra
koordinatu eta sustatzen duena; Nazio Batuen Estatistika Batzordea, agentzien artean informazioa biltzeko ahaleginak koordinatzen dituena; eta
Garapen Iraunkorrerako Batzordea, NBEren agentzien eta GKEen arteko ahaleginak koordinatzen dituena[84]. ECOSOCek, gainera, kontsulta-
izaera eman diezaieke gobernuz kanpoko erakundeei. 2021eko apiriletik aurrera, ia 5.600 erakundek dute estatus hori[33][86].

Batzorde espezializatuak

Nazio Batuen Gutunak ezartzen du Nazio Batuen lehen mailako organo bakoitzak hainbat agentzia espezializatu ezar ditzakeela bere
betebeharrak betetzeko[87]. Erakunde espezializatuak erakunde autonomoak dira, Nazio Batuekin eta elkarren artean lan egiten dutenak
Ekonomia eta Gizarte Kontseiluaren koordinazio-makineriaren bidez. Bakoitza NBEren sisteman sartu zen NBErekin egindako akordio baten
bidez, NBEren Gutunaren 57. artikuluari jarraituz[88]. Hamabost agentzia espezializatu daude, eta hainbat eginkizun betetzen dituzte: nazioarteko
bidaiak erraztea, pandemiak prebenitzea eta horiei aurre egitea, eta garapen ekonomikoa sustatzea[89].[Oh 2]

Nazio Batuetako erakunde espezializatuak

No. Akronimoa Agentzia Egoitza Burua Ezarria:

1 FAO Elikadura eta Nekazaritza Erakundea Erroma, Italia Qu Dongyu 1945

Hegazkineria Zibilaren Nazioarteko Montreal, Quebec,

2 ICAO Juan Carlos Salazar 1947
Erakundea Kanada
Nekazaritza Garapenerako Nazioarteko
3 IFAD Erroma, Italia Alvaro Lario 1977
Funtsa

Geneva, Suitza 1946

4 ILO Nazioarteko Lan Erakundea Gilbert Houngbo
(1919)
Londres, Erresuma
5 IMO Nazioarteko Itsas Erakundea Kitack Lim 1948
Batua

1945
6 IMF Nazioarteko Diru Funtsa Washington, AEB Kristalina Georgieva
(1944)

Geneva, Suitza 1947

7 ITU Telekomunikazioen Batasun Internazionala Doreen Bogdan-Martin
(1865)

Hezkuntza, Zientzia eta Kultura Nazio

8 UNESCO Paris, Frantzia Audrey Azoulay 1946
Batuen Erakundea
Industria Garapenerako Nazio Batuen
9 UNIDO Viena, Austria Gerd Müller 1967
Erakundea

10 UNWTO Turismoaren Mundu Erakundea Madrid, Espainia Zurab Pololikashvili 1974

Berna, Suitza 1947

11 UPU Posta-Batasun Unibertsala Masahiko Metoki
(1874)

David Malpass 1945

12 WBG Munduko Bankuaren Taldea Washington, AEB
(presidentea) (1944)

13 WHO Munduko Osasun Erakundea Geneva, Suitza Tedros Adhanom 1948

14 WIPO Jabetza Intelektualaren Mundu Erakundea Geneva, Suitza Daren Tang 1974

Petteri Taalas (Idazkari

Geneva, Suitza Nagusia) 1950
15 WMO Munduko Meteorologia Erakundea
Gerhard Adrian (1873)
(presidentea)

Kideak
Munduko estatu independente eztabaidaezin guztiak, Vatikano Hiria izan ezik, Nazio Batuetako kide dira.
Hego Sudan 2011ko uztailaren 14an batu zen, gehikuntzarik berriena da, guztira 193 estatu direlarik
NBEko kide[90]. NBEren Gutunak bazkideen arauak zehazten ditu:

« 1. Nazio Batuetako kide izatea irekita dago Gutun honetan jasotako

betebeharrak onartzen dituzten eta, Erakundearen iritziz, betebehar horiek
betetzeko gai eta prest diren gainerako estatu guztientzat. 193 Nazio Batuetako estatu
2. Batzar Nagusiaren erabakiz onartuko da estatu horietako edozein Nazio kideek
Batuetako kide izatea, Segurtasun Kontseiluaren gomendioz. II. kapitulua, 4. 2 Nazio Batuen Batzar
artikulua. » Orokorreko behatzaileak (Palestina,
Vatikano Hiria)
Gainera, kide ez diren bi estatu behatzaile daude: Vatikano Hiria eta Palestina[91]. Cook uharteak eta 2 kide ez diren estatu
Niue, biak Zeelanda Berriarekin elkartuta, NBEko agentzia espezializatu batzuetako kide osoak dira, eta hautagarriak (Niue, Cook Uharteak)
Idazkaritzak tratatuak egiteko gaitasun osoa aitortu die[92]. 17 Nazio Batuen Erakundeko
lurralde autonomoen zerrenda
Indonesia izan zen Nazio Batuen Erakundeko kide izateari utzi zion lehen nazioa eta bakarra, 1965ean, bi Antartika (Itun Antartikoaren
herrialdeen arteko gatazketan, Malaysia Segurtasun Kontseiluko kide ez-iraunkor hautatu izanaren lurraldea)
protesta gisa[93]. NBEren iraupen laburreko aurkari gisa CONEFO eratu ondoren, Indonesiak 1966an
kide izateari ekin zion berriro.

77en taldea

NBEko 77en Taldea (edo G77) garapen bidean dauden nazioen koalizio malgu bat da bere kideen interes
ekonomiko kolektiboak sustatzeko eta NBEn baterako negoziazio-gaitasun indartua sortzeko sortua.
Hirurogeita hamazazpi naziok sortu zuten erakundea, baina, 2013ko azaroan erakundea 133 herrialdetara
zabaldu zen[94]. 1964ko ekainaren 15ean sortu zen taldea, Merkataritza eta Garapenari buruzko Nazio
Batuen Biltzarrean (UNCTAD) emandako Hirurogeita hamazazpi herrialdeen adierazpen bateratua
delakoaren bidez. Taldeak 1967an egin zuen lehen bilera handia, Aljerren, non Aljerko Gutuna onartu,
eta egitura instituzional iraunkorren oinarriak ezarri zituen. 70eko hamarkadan, garapen bidean zeuden
herrialdeek Nazioarteko Ordena Ekonomiko Berria onartu zutenean, G77aren lana NBEren sistema osora
zabaldu zen[95]. Garapen bidean dauden estatuen antzeko taldeek NBEko beste agentzia batzuetan ere
jarduten dute, hala nola NDFn moneta-gaietan jarduten duen 24en taldea edo G24.

Helburuak
Sukarnoren gidaritzapean, Indonesia
izan zen Nazio Batuetatik irten zen
Bakea eta segurtasuna lehen herrialde bakarra.
Sakontzeko, irakurri: «Nazio Batuen kasko urdin»

NBEk, Segurtasun Kontseiluak onartu ondoren, bakezainak bidaltzen ditu gatazka armatua amaitu berri den edo etenaldi bat egin duten
eskualdeetara bake-akordioen baldintzak betearazteko eta borrokalariak liskarrak berriz hastera ez animatzeko. NBEk bere indar militarrik ez
duenez, bake indarrak borondatez hornitzen dituzte estatu kideek. Soldadu horiei, batzuetan, kasko urdinak esaten zaie kasko urdin bereizgarriak
daramatzatelako[96][96]. Bake indarrek, bere osotasunean, Bakearen Nobel Saria jaso zuten 1988an[97].

NBEk 71 bake operazio egin ditu 1947tik, eta 2021eko apirila arte 121 naziotako 88.000 langile baino gehiago daude ekimenetan[98]. Handiena,
Nazio Batuek Hego Sudanen duten ekimena da (UNMISS)[99], 19.200 militar uniformedun inguru dituena, eta, txikiena, Nazio Batuen
Erakundeak India eta Pakistanen duen Behatzaile Talde Militarra (UNMOGIP), 113 zibilek eta adituk osatzen dutena eta Jammu eta Kaxmirko
su-etena zaintzeaz arduratzen direnak. NBEk Nazio Batuen Su-etenak Gainbegiratzeko Erakundearekin (UNTSO) dituen bake indarrak 1948.
urtetik daude Ekialde Hurbilean; hau da denbora gehien iraun duen bake ekimena[100].

RAND Korporazioak 2005ean egindako ikerketa baten arabera, NBEk arrakasta izan zuen bake ahaleginen bi herenetan. NBEk nazio
eraikuntzan egindako ahaleginak Estatu Batuetakoekin alderatu zituen, eta NBEko kasuen % 87,5 bakean daudela egiaztatu zuen AEBko
kasuen % 50 bakean dauden bitartean[101]. Era berean, 2005ean, Giza Segurtasunaren Txostenak dokumentatu zuen Gerra Hotzaren amaieratik
gerra, genozidio eta giza eskubideen aurkako gehiegikerien kopuruak behera egin zuela, eta ebidentziak aurkeztu zituen, nahiz eta
zirkunstantzialak izan, nazioarteko aktibismoa izan dela gatazka armatuaren gainbeheraren arrazoi nagusia[102]. NBEk bakea mantentzeko jardun
ez ezik, esku hartu ere egin duen egoeren artean daude Koreako gerra eta Golkoko Gerraren ondoren Iraken esku hartzeko baimena[103]. 2008
eta 2021 artean argitaratutako ikerketa berriek ikusarazi zuten NBEren bake operazioak eraginkorragoak direla[104].

NBEk ere kritikak jaso ditu izandako porrotengatik. Kasu askotan, estatu kideek mesfidantzak agertu dituzte Segurtasun Kontseiluaren
ebazpenak lortzeko edo betearazteko. Segurtasun Kontseiluan, desadostasunak daude ekintza militarrari eta esku-hartzeari buruz: 1971n
Bangladeshko genozidioa[103], 70eko hamarkadan Kanputxeako genozidioa[103] eta 1994an Ruandako genozidioa eragozteko[103]. Era berean,
Srebrenicako sarraskia ez eragoztea edo Somaliako Gerra Zibilean bake operazioak ez amaitzea leporatzen zaio Nazio Batuen Erakundeari[103].
Izan ere, Kongoko Errepublika Demokratikoan[105], Haitin[106], Liberian[107], Sudanen[108], Burundin eta Boli Kostan[109] bake ekimenetan
haurrak bortxatzea, prostitutak eskatzea eta sexu abusuak egitea leporatu zaie NBEko bake indarrei. Zientzialariek Nepalgo NBEko bake
agenteak aipatu dituzte 2010eko Haitiko kolera agerraldiaren iturri gisa, 8.000 pertsona baino gehiago hil zituena[110].
Bakea mantentzeaz gain, NBEk parte hartzen du armagabetzea sustatzen ere. 1945eko NBEren Gutunaren
idazketan, armamentuaren erregulazioa jaso zen, eta horiek sortzeko giza baliabideen eta baliabide
ekonomikoen erabilera mugatzeko modu gisa planteatu zen[73]. Arma nuklearren etorrera, gutuna sinatu eta
aste batzuetara baino ez zen iritsi, eta, horren ondorioz, Batzar Nagusiaren lehen bileran, lehen ebazpena
eman zen: arma atomikoak eta beste arma handi moldagarri guztiak armamentu nazionalen suntsipen
masibora egokitzeko proposamen zehatzak egiteko[111]. NBEk armak mugatzeko itunak sinatu izan ditu,
hala nola Kanpo Espazioko Ituna, Arma Nuklearrak Ez Ugaltzeko Ituna, Itsas Armak Kontrolatzeko Ituna,
Arma Biologikoen Hitzarmena, Arma Kimikoen Hitzarmena eta Ottawako Ituna[103]. NBEko hiru
erakundek armak ugaritzeko arazoak gainbegiratzen dituzte: Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak,
1974an, Zipreko Nazio Batuen
Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundeak eta Itun Berriak Prestatzeko Batzorde Integralak[103]. Gainera,
indargetze eremua Turkiako
bake ekimen askok armagabetzea dute ardatz: Mendebaldeko Afrikako hainbat operaziok 250.000 Zipreren inbasioaren ondoren ezarri
borrokalari ohi desarmatu zituzten gutxi gorabehera, eta dozenaka mila arma eta milioika munizio ziurtatu zen.
zituzten[112].

Giza eskubideak

NBEren helburu nagusietako bat da: «giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua sustatzea eta adoretzea arraza, sexua, hizkuntza edo
erlijioa bereizi gabe», eta estatu kideek konpromisoa hartzen dute eskubide horiek babesteko ekintza bateratuak eta bananduak egitea[87][113].

1948an, Batzar Nagusiak Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala onartu zuen, Eleanor Roosevelt
diplomatiko eta aktibista estatubatuarrak eta René Cassin Baionako (Lapurdi) abokatuak zuzendutako
batzorde batek idatzia. Dokumentuak gizaki guztien oinarrizko eskubide zibil, politiko eta ekonomikoak
aldarrikatzen ditu, nahiz eta helburu horiek lortzeko duen eraginkortasuna eztabaidatua izan den hura
idatzi zenetik[103]. Deklarazioak, pertsona eta nazio guztientzako, lorpen-eredu komun gisa balio du, eta
ez juridikoki loteslea den dokumentu gisa, baina bi itun lotesleren oinarri bihurtu da: Eskubide Zibil eta
Politikoen Nazioarteko Ituna eta Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalen Nazioarteko Ituna[103].
Praktikan, NBEk ezin du giza eskubideen abusuen aurkako ekintza esanguratsurik egin Segurtasun
Kontseiluaren ebazpenik gabe, nahiz eta lan handia egin abusuak ikertzen eta salatzen[103].
Eleanor Roosevelt Giza Eskubideen
1979an, Emakumearen Aurkako Bereizkeria-Mota Guztiak Ezabatzeko Konbentzioa onartu zuen;
Aldarrikapen Unibertsalekin, 1949
ondoren, Haurren Eskubideei buruzko Hitzarmena, 1989an[103]. Gerra Hotza amaitzearekin batera, giza
eskubideen aldeko ekimenak bultzatzeak beste bultzada bat hartu zuen[103]. Nazio Batuen Giza
Eskubideen Batzordea 1993an eratu zen NBEren giza eskubideei buruzko gaiak gainbegiratzeko, urte hartako Giza Eskubideen Mundu
Konferentziaren gomendioari jarraiki. Jacques Fomerandek, NBEko adituak, erakundearen agindua zabala eta lausoa dela dio, eta hori betetzeko
baliabide eskasak baino ez dituela. 2006an, 47 naziok osatutako Giza Eskubideen Kontseiluak ordezkatu zuen[103]. 2006an, Batzar Nagusiak
Indigenen Eskubideei buruzko Adierazpena onartu zuen[114], eta 2011n bere lehen ebazpena onartu zuen, LGBT komunitateko kideen
eskubideak aitortzeko[115].

NBEko beste organo batzuk ere emakumeen eskubideen gaiez arduratzen dira: Nazio Batuen Emakumearen Estatutuari buruzko Batzordea,
Nazio Batuen Emakumearen Garapenerako Funtsa eta Nazio Batuen Emakumearen Aurrerapenerako Ikerketa eta Prestakuntzarako Nazioarteko
Institutua[116]. NBEko Indigenen Gaietarako Foro Iraunkorrak, indigenekin zerikusia duten gaiak gainbegiratzeko agindua duen hiru
erakundeetako batek, 2002an egin zuen lehen saioa[117].

Garapen ekonomikoa eta laguntza humanitarioa

NBEren beste helburu nagusi bat da «nazioarteko lankidetza Milurtekoko Garapen Helburuak[118]
lortzea izaera ekonomiko, sozial, kultural eta humanitarioko
nazioarteko arazoak konpontzeko»[113]. Erakunde asko sortu
dira helburu hori lortzeko lan egiteko, batez ere Batzar 1. Muturreko pobrezia eta gosea desagerraraztea
Nagusiaren eta ECOSOCen agintepean[116]. 2000. urtean, 2. Lehen hezkuntza unibertsala lortzea
NBEko 192 estatu kideek 2015[119]. urterako Milurtekoaren 3. Genero-berdintasuna sustatu eta emakumeak ahalduntzea
Garapenerako zortzi Helburu lortzea adostu zuten. Garapen 4. Haurren hilkortasuna murriztea
Jasangarrirako Helburuak (GJH) 2015ean jarri ziren martxan 5. Amaren osasuna hobetzea
Milurteko Garapen Helburuak betetzeko[120]. GJHk Addis 6. GIB/HIESari, malariari eta beste gaixotasun batzuei aurre egitea
Abeba Ekintza Agenda izeneko finantzaketa-esparrua dute. 7. Ingurumenaren iraunkortasuna bermatzea
NBEren Garapen Programa (GNBP), laguntza teknikoa ematen 8. Garapenerako lankidetza global bat garatzea
duen erakundea, nazioarteko garapenaren arloan erakunde
nagusietako bat da. Erakundeak NBEren Giza Garapenaren
Indizea ere argitaratzen du: pobreziaren, alfabetatzearen, hezkuntzaren, bizi-itxaropenaren eta beste faktore batzuen araberako neurri
konparatiboak[116][116]. Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundeak (FAO) nekazaritza-garapena eta elikagaien segurtasuna sustatzen ditu[116].
Nazio Batuen Haurren Laguntzarako Funtsa (UNICEF) 1946an sortu zen, Bigarren Mundu Gerraren ondoren, Europako haurrei laguntzeko, eta,
mundu osoan, laguntza emateko eta Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioari eusteko misioa zabaldu zuen[121][122].
 Munduko Banku Taldea eta Nazioarteko Diru Funtsa (NDF) erakunde independenteak, espezializatuak eta
behatzaileak dira NBEren esparruan[123]. Hasiera batean, NBEtik aparte sortu ziren Bretton Woodseko
Akordioaren bidez[124]. Munduko Bankuak maileguak ematen ditu nazioarteko garapenerako, eta NDFk,
berriz, nazioarteko lankidetza ekonomikoa sustatzen du, eta premiazko maileguak ematen dizkie zorpetutako
herrialdeei[116].

Munduko Osasun Erakundea (MOE), nazioarteko osasun-gaietan eta

gaixotasunak desagerraraztean zentratzen dena, NBEren beste agentzia
handienetako bat da. 1980an, agentziak iragarri zuen baztangaren
Baztanga Desagerrarazteko desagerraraztea amaitu zela. Ondorengo hamarkadetan, OMEk polioa,
Programa Globaleko hiru
ibaiko itsutasuna (Oncocercosi) eta legenarra desagerrarazi zituen[116].
zuzendari ohi 1980an baztanga
GIB/hiesari buruzko Nazio Batuen Programa Bateratuak (UNAIDS
globalki desagerrarazi zelako
ingelesez) koordinatu zuen erakundeak hiesaren epidemiari emandako
albistea irakurtzen
erantzuna[116]. NBEren Populazio Funtsa, bere baliabideen zati bat
GIBaren aurka borrokatzeko ere erabiltzen duena, munduko Jordanian, INBGMk jarraitzen du
finantzaketa-iturri handiena da ugalketa-osasunerako eta familia-plangintzarako zerbitzuetarako[116]. Siriako errefuxiatuen eta Zaatar
errefuxiatuen kanpamentuaren
Gurutze Gorriaren eta Ilargi Gorriaren Nazioarteko Mugimenduarekin batera, NBEk protagonismoa du arduradun izaten
larrialdiak arintzeko koordinazioan[125]. Munduko Elikadura Programak (MEP) gosetearen aurkako laguntza
ematen du hondamendi naturalei eta gatazka armatuei erantzuteko. Erakundeak, batez beste, 90 milioi
pertsona elikatzen ditu 80 naziotan[125][126]. Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Komisarioaren Bulegoak (INBGM) iheslarien, asilo-eskatzaileen
eta estaturik gabeko pertsonen eskubideak babesteko lan egiten du[127]. INBGM eta MEP programak gobernuen, korporazioen eta partikularren
borondatezko ekarpenekin finantzatzen dira, nahiz eta INBGMn administrazio-gastuak NBEren aurrekontu nagusiak ordaintzen dituen[116].

Ingurumena eta klima

Sakontzeko, irakurri: «Nazio Batuen Ingurumen Programa», «Nazio Batuen Klima Aldaketari buruzko Esparru Hitzarmena» eta «Klima-
aldaketari buruzko Gobernuarteko Adituen Taldea»

1972an NBEren Ingurumen Programa (NBIP, UNEP ingelesez) eratu zenetik, NBEk ingurumen-arazoak bere agendan atal garrantzitsu bihurtu
ditu. Nazio Batuen Erakundeak, arlo honetan egindako lehen bi hamarkadetan arrakastarik ezaren ondorioz, Lurraren Goi Bilera izan zen
1992an, Rio de Janeiron (Brasil), ahalegin horiei bultzada berria eman nahiez[116]. 1988an, NBIPk eta Munduko Meteorologia Erakundeak
(WMO ingelesez), NBEren beste erakunde batek, Klima Aldaketari buruzko Gobernu arteko Taldea sortu zuten, berotze globalaren inguruko
ikerketak ebaluatzen eta txostenak ematen dituena[128]. NBEk sustatutako Kyotoko Protokoloak isurketak murrizteko helburu legalak ezarri
zituen berresten zuten estatuentzat[116].

Mundu mailako beste gai batzuk

NBE sortu zenetik, 80 koloniak baino gehiagok lortu dute independentzia. Batzar Nagusiak, 1960an, Herrialde eta Herri Kolonialei
Independentzia Emateari buruzko Adierazpena onartu zuen kontrako botorik gabe, baina potentzia kolonial handi guztien abstentzioarekin. NBE
deskolonizazioaren alde ari da lanean NBEko Deskolonizazio Batzordea barne duten taldeen bidez[129]. Batzordeak hamazazpi lurralde ez-
autonomo ditu zerrendan, eta, horietatik, handiena eta jendetsuena Mendebaldeko Sahara da[130].
Era berean, NBEk nazioarteko behaketak aldarrikatu eta koordinatzen ditu nazioarteko interesa edo kezka sortzen duten gaiak ezagutarazteko;
horren adibide dira: Tuberkulosiaren Munduko Eguna, Lurraren Eguna eta Basamortuen eta Desertifikazioaren Nazioarteko Urtea[131].

Finantzaketa
Laguntzaile nagusiak
2013ko Aurrekontu arrunta[132]

Europar Batasuna % 30,00

Ameriketako Estatu Batuak % 22,00

Japonia % 10,83

Alemania % 7,14

Frantzia 5,59 %

Erresuma Batua % 5,17

Txina % 5,14

Italia % 4,44

Kanada % 2,98

Espainia % 2,97

Brasil % 2,93

Errusia % 2,43

Australia % 2,07
Hego Korea % 1,99

Mexiko % 1,84

Herbehereak % 1,65

Turkia % 1,32

Suitza % 1,04

Belgika % 0,99

Suedia % 0,96

Polonia % 0,92
Saudi Arabia % 0,86

Norvegia % 0,85

NBEren aurrekontua 2022rako 3.100 milioi dolarrekoa izan zen, eta ez ziren kontuan hartu kideek emandako baliabide gehigarriak, hala nola
bake indarren gastuak[133][134].

NBE bere estatu kideen ekarpen izendatu eta boluntarioekin finantzatzen da. Batzar Nagusiak aurrekontu arrunta onartzen du, eta kide
bakoitzaren ebaluazioa zehazten du. Hori, oro har, nazio bakoitzak ordaintzeko duen gaitasun erlatiboan oinarritzen da bere errenta nazional
gordinaren (ENG) arabera neurtuta, kanpo-zorraren eta per capita errenta baxuaren doikuntzekin[135].

Biltzarrak printzipio hau du: NBEk ez du inoren mende egon behar bere eragiketak finantzatzeko. Horrela, gehienezko tasa bat dago, edozein
bazkideri, aurrekontu arrunterako, eska diezaiokeen gehienezko zenbatekoa ezartzen duena. 2000ko abenduan, Asanbleak ebaluazioen eskala
berrikusi zuen Estatu Batuen presioei erantzuteko. Berrikuspen horren barruan, aurrekontuaren muga arrunta % 25etik % 22ra murriztu zen[136].
Gutxien garatutako herrialdeetan (LDL ingelesez) % 0,01eko gehieneko tasa aplikatzen da. Gehienezko tasez gain, edozein nazio kideri (edo
zoru-tasari) dagokion gutxieneko zenbatekoa NBEren aurrekontuaren % 0,001 da (31.000 dolar 2021etik 2022ra bitarteko bi urteko
aurrekonturako)[137][136].

NBEren gastuen zati handi batek bakearen eta segurtasunaren oinarrizko ekimena betetzen du, eta aurrekontu hori erakundearen aurrekontu
nagusitik bereizita ebaluatzen da[136]. 2021-2022 urte fiskalerako aurrekontua 638.000 milioi dolarrekoa da, eta 75.224 langile daude mundu
osoko 10 ekimenetan[138]. NBEren bake-operazioak ebaluazioen bidez finantzatzen dira. Horretarako, finantzaketa arruntaren eskalatik
eratorritako formula bat erabiltzen da, Segurtasun Kontseiluko bost kide iraunkorren errekargu haztatua barne hartzen duena, eta horiek onartu
behar dituzte bake-operazio guztiak. Errekargu horrek herrialde garatuenetan deskontatutako bakearen aldeko ebaluazio-tasak konpentsatzeko
balio du. 2020-2021 aldirako, NBEren aurrekontuaren ekarpenik handienak honako hauek dira: Estatu Batuak (% 27,89), Txina (% 15,21),
Japonia (% 8,56), Alemania (% 6,09), Erresuma Batua (% 5,78), Frantzia (% 5,61), Italia (% 3,30), Errusia (% 3,04), Kanada (% 2,73) eta Hego
Korea (% 2,26)[139].
Aurrekontu arruntean sartzen ez diren NBEko programa bereziak, hala nola UNICEF eta Elikagaien Munduko Programa, gobernu kideen,
korporazioen eta partikularren borondatezko ekarpenekin finantzatzen dira[140][141].

Balorazioak, sariak eta kritikak

Ebaluazioak

NBE bere osotasunean ebaluatzean, Jacques Fomerandek idatzi zuen: «Nazio Batuek azken 60 urteetan
lortutako emaitzak txundigarriak dira beren terminoetan. Giza garapenean, XX. mendean egin diren
aurrerapenak ikusgarriak izan dira, eta NBEk eta bere agentziek mundua milioika lagunentzako leku
abegitsuago eta bizigarriago bihurtzen lagundu dute»[136]. Stanley Meisler autoreak, NBEren lehen 50
urteak ebaluatuz, hau idatzi zuen deskolonizazioan izan zuen papera eta bakearen aldeko ahalegin
arrakastatsuak aipatuz: «Nazio Batuek ez zituzten inoiz bere sortzaileen itxaropenak bete, baina, hala ere,
asko lortu dute»[136].

NBEren 2001eko Bakearen Nobel
Saria, diploma. New Yorkeko NBEren
egoitzaren atondoan.
Paul Kennedy historialari britainiarrak dioenez: «erakundeak atzerapauso handiak jasan baditu ere, bere
alderdi guztiak kontuan hartzen direnean, NBEk onura handiak ekarri dizkio gure belaunaldiari, eta
onurak ekarriko dizkie gure seme-alaben eta biloben belaunaldiei ere»[136].

2012an, garaiko François Hollande Frantziako presidenteak adierazi zuen: «Frantziak konfiantza du
Nazio Batuengan. Badaki ezein estatuk, boteretsua izanda ere, ezin dituela premiazko arazoak konpondu, garapenaren alde borrokatu eta krisi
guztiak amaitu. Frantziak NBE munduko gobernantzaren erdigunea izatea nahi du»[142]. 1953an, Nazio Batuen Egunerako, Estatu Batuetako
Batzordearen aurrean egindako hitzaldian, Dwight D. Eisenhower presidente estatubatuarrak hauxe adierazi zuen: «Nazio Batuek, izan ere,
gizonek hobeto antolatutako itxaropena ordezkatzen dute konferentzia-mahaia gudu-zelaiaren ordez jartzeko»[143].

NBEren bake ekimenak arrakasta handia izan dutela uste da. Columbia Unibertsitateko Virginia Page Fortnak egindako 47 bake-operazioren
azterketa batek egiaztatu zuen epe luzerako bakea ekarri ohi zuela NBEk bultzatutako gatazken ebazpenak[144]. Uppsalako Unibertsitateko
Hanne Fjelde, Lisa Hultman eta Desiree Nilsson politologoek bake ekimenei buruzko hogei urteko datuak aztertu zituzten, eta ondorioztatu zuten
eraginkorragoak zirela biktima zibilak murrizteko estatu nazionalen terrorismoaren aurkako operazioak baino[145]. Georgetown Unibertsitateko
irakasle Lise Howardek uste du NBEren bake operazioak eraginkorragoak direla hitzezko konbentzimendua, finantza-indukzioak eta indar militar
erasokorrari falta zaion hertsapena, zaintza eta atxiloketa barne, azpimarratzen dutelako, zeinak gustukoagoak baitira alderdi borrokalarien
jokabidea aldatzeko[146].

Sariak

Egindako lanagatik, NBErekin lotura duten hainbat agentzia eta norbanakok irabazi dute Bakearen Nobel Saria: bi idazkari nagusik Dag
Hammarskjöldek eta Kofi Annanek; Ralph Bunche NBEko negoziatzaileak; René Cassin Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren
laguntzaileak; eta Cordell Hull AEBko Estatu idazkariak erakundearen sorreran egindako lanagatik; Lester B. Pearson Kanpo Arazoetako Estatu
idazkari kanadarrak 1957an Suezeko krisia konpontzeko NBEren lehen bake indarra antolatzen egindako lanagatik; UNICEFek 1965ean;
Lanaren Nazioarteko Erakundeak 1969an: NBEren Bake Indarrek 1988an, Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak 2005ean (NBEren
mende dagoena) eta NBEren Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundeak 2013an; NBEko Iheslarientzako Goi Mandatariak 1954an eta 1981ean
jaso zuen, eta saria bi aldiz irabazten zuen bi jasotzaileetako bat izan zen. NBEk, bere osotasunean, 2001ean jaso zuen saria Annanekin
partekatuz[147]. 2007an, IPCCk jaso zuen saria gizakiak eragindako klima-aldaketari buruzko ezagutza handiagoa lortzeko eta zabaltzeko
egindako ahaleginagatik, eta aldaketa horri aurre egiteko beharrezko neurrien oinarriak ezartzeagatik[148].

Kritikak

Rola

2003ko otsailean, batzuetan gaizki aipatutako adierazpen batean, Saddam Husseinen mendeko Irakeko
erregimenaren probokazioen aurrean NBEren ziurgabetasunari buruz zera adierazi zuen George W. Bush
AEBko presidenteak: «nazio libreek ez dute onartuko NBE gizarte eztabaidagarri eta ez-eraginkor gisa
desagertzea historian»[149][150][151].

2020an, Barack Obama AEBko presidente ohiak, A Promised Land bere memorien liburuan, honako hau
adierazi zuen: «Gerra Hotzaren erdian, edozein adostasun lortzeko aukerak urriak ziren, eta, horregatik,
NBE alfer geratu zen sobietar tankeak Hungarian sartzen ziren bitartean edo AEBren hegazkinek
Vietnamgo landetan napalm botatzen zuten bitartean. Gerra Hotzaren ondoren ere, Segurtasun
NBEren 70. urteurrenaren
Kontseiluko zatiketek NBEk arazoei aurre egiteko duen gaitasuna oztopatzen jarraitu zuten. Estatu kideek
ospakizuna – Budapest, 2015
ez zuten baliabiderik edo borondate kolektiborik izan Somalia eta antzeko estatuak berreraikitzeko edo Sri
Lanka eta gisako lekuetan hilketa etnikoak eragozteko»[152][153].
Sortuz geroztik, asko izan dira NBE erreformatzeko eskaerak, baina adostasun gutxi hori nola egin erabakitzeko. Batzuek, munduko arazoetan,
NBEk rol handiagoa edo eraginkorragoa izatea nahi dute, eta beste batzuek, berriz, lan humanitarioa egitea nahi dute.

Ordezkapena eta egitura

NBEren aparatuaren oinarrizko ezaugarriak, hala nola nazio batzuek Segurtasun Kontseiluan dituzten beto pribilegioak, funtsean,
antidemokratikotzat, NBEren ekimenen aurkakoak eta genozidioen eta gizateriaren aurkako krimenen aurrean ekintzarik ezaren arrazoi nagusitzat
jo ohi dira[154][155].

Jacques Fomerandek dio, NBEren ikuspuntutik, zatiketarik iraunkorrena Iparra-Hegoaldea dela, hau da, iparraldeko nazio aberatsagoen eta
Hegoaldeko nazio ez garatuen artekoa. Hegoaldeko nazioek NBE indartsuago baten alde egin ohi dute, Batzar Orokor sendoago batekin eta
munduko arazoetan ahots handiagoa ahalbidetuz; iparraldeko nazioek, berriz, nahiago dute ekonomikoki laissez faire den NBEa, hala nola
terrorismoan eta mehatxu transnazionaletan zentratuko dena[136].

Era berean, NBEko Segurtasun Kontseiluak kide gehiago izatea, NBEko idazkari nagusia aukeratzeko modu ezberdinak izatea eta Nazio Batuen
Batzar Parlamentario bat egitea eskatu dute.

Herrialdeen bazterketa

Bigarren Mundu Gerraren ondoren, Nazio Askapenerako Frantziako Batzordea berandu iritsi zen Estatu Batuek Frantziako gobernu gisa
onartzera, eta, beraz, herrialdea, hasiera batean, erakunde berria sortu zuten konferentzietatik kanpo geratu zen. Frantziako presidente izango zen
Charles de Gaullek NBE kritikatu zuen maxina (atxamarta, tramankulu) deituz, eta ez zuen uste munduko segurtasun aliantza batek munduko
bakea mantentzen lagunduko zuenik, eta herrialdeen arteko defentsa zuzeneko itunak hobesten zuen[156].

1971tik, Txinako Errepublika, Taiwan izenez ere ezaguna, NBEtik kanpo dago, eta etengabe egin zaio uko bere eskaerei. NBE, ofizialki, bat
dator estatu kide gehienek bermatutako Txina Bakarra politikarekin; beraz, Txinako Herri Errepublika onartzen du Txinako gobernu legitimo
bakartzat[157]. Kritikoek diote jarrera horrek erakundearen garapen helburuen eta jarraibideen porrota islatzen duela[158], eta, COVID-19aren
pandemiaren garaian, aztertze berria lortu zuen Taiwani Osasunaren Mundu Erakundeko kide izatea ukatu zitzaionean, birusari erantzun
eraginkor samarra eman arren[159]. Taiwan onartua izateko euskarria Txinako Herri Errepublikaren presioaren mende dago, Taiwanek
administratutako lurraldeak bere lurraldetzat hartzen baititu[160][161].

Independentzia

Gerra Hotzaren garaian, AEBk eta Sobiet Batasunak, behin eta berriz, bestearen alde egitea leporatu zioten NBEri. 1950ean, Sobietar Batasunak
boikota egin zion erakundeari, Txinak NBEko Segurtasun Kontseiluan zuen aulkia Txinako Errepublika Antikomunistari eman ziotelako
protestatzeko. Hiru urte geroago, sobietarrek Trygve Lie NBEko idazkari nagusiaren dimisioa behartu zuten bere administrazioa aitortzeari uko
eginez Koreako Gerrari emandako babesagatik[162].

Ironikoki, Estatu Batuek, aldi berean, NBE aztertu zuten komunistak eta jarraitzaile sobietarrak enplegatzeagatik, Alger Hiss, NBEren sorkuntzan
parte hartu zuen estatubatuarra, espioi sobietarra izan zela salatu ondoren. Joseph McCarthy senatari estatubatuarrak adierazi zuen Nazio Batuen
Erakundeko idazkaritzak, Lie idazkari nagusiaren agindupean, komunista amerikarrak hartu zituela, eta horrek presioa handiagotu zuen NBEko
buruak dimisioa eman zezan[163]. AEBk, 60ko hamarkadan, NBEren aurkako jarrera ikusi zuen, batez ere kontserbadoreen artean, John Birch
Society antzeko taldeek erakundea komunismorako tresna zela esanez[164]. NBEren aurkako jarrera honelako leloak zituzten pegatinen eta
kartelen bidez adierazi zen: Atera Estatu Batuek NBEtik eta NBE kanpora Estatu Batuetatik! eta Ezin da komunismo letreiatu NBErik gabe[136].

Subiranotasun nazionala

Estatu Batuetan, subiranotasun nazionalaren aurkako ustezko mehatxuei buruzko kezkak sortu ziren, nabarmenenak John Birch Societyk
bultzatutakoak, zeinak, nazio osoan, NBEren aurkako kanpaina egin baitzuen 1960ko hamarkadan[165][166][167].

1990eko hamarkadatik aurrera, kezka bera agertu zen AEBko Subiranotasuna Berrezartzeko Legearekin, Estatu Batuetako Kongresuan hainbat
aldiz aurkeztu zena. 1997an, lege-proiektua jasotzen zuen zuzenketa batek boto osoa jaso zuen, aldeko 54 ordezkarirekin[168][169]. Lege
proiektuaren 2007ko bertsioa (H.R. 1146) Ron Paul AEBko Ordezkarien Etxekoak aurkeztu zuen Estatu Batuek Nazio Batuetatik atera zitezen.
Legeak NBEri zegozkion hainbat lege indargabetuko; NBEn funtsak gastatzeko baimena bertan behera utziko; NBEk jabetza amerikarrean zuen
presentzia amaituko; eta NBEko langileei immunitate diplomatikoa kenduko lieke[170]. Bi urte arte izango lituzkete Estatu Batuek
erretiratzeko[171]. Yale Law Journal aldizkariak «Estatu Batuetan Nazio Batuen aurkako kexak areagotu egin direla» aipatu zuen legea froga
gisa[172]. Azken iterazioa, 2022koa, H.R.7806 da, Mike D. Rogersek aurkeztua[173].

Joera

Israelek palestinarrei ematen dien tratuari buruz NBEk ematen dion arreta gehiegizkotzat jotzen du kritikari ugarik, besteak beste: Dore Gold
israeldar diplomatikoak, Robert S. Wistrich britainiarrak, Alan Dershowitz legelari estatubatuarrak, Mark Dreyfus politikari australiarrak eta
Difamazioaren aurkako Ligak[174].[247] ] 2015eko irailean, Saudi Arabiako Faisal bin Hassan Trad NBEko Giza Eskubideen Kontseiluko
aholku-batzordeko presidente hautatu zuten[175], eta mugimendua giza eskubideen aldeko taldeek kritikatu zuten[176][177]. Era berean, Giza
Eskubideen Kontseiluari, Israelen aurkako alborapena leporatu izan diote, Israel gaitzesteko ebazpen gehiago onartu baititu mundu osoan
baino[178].

Eraginkortasuna

Edward Luck nazioarteko harremanetako jakitunaren arabera, Estatu Batuek nahiago izan dute Nazio Batuen Erakundea ahula izatea abiarazitako
proiektu handietan, AEBko politikekin NBEk duen interferentzia edo erresistentziari aurre egiteko: «AEBk nahi duen azken gauza da bere pisua
botatzen duen NBE independente bat da», esan zuen Luckek. Era berean, Daniel Patrick Moynihan AEBk Nazio Batuetan duten enbaxadore
ohiak azaldu zuenez: «Estatu Departamentuak nahi zuena zen Nazio Batuen Erakundeak hartzen zituen neurrietan inolako eraginkortasunik ez
izatea. Ardura eman zidaten, eta aurrera eraman nuen arrakasta handirik gabe»[179].

1994an, Mohamed Sahnoun NBEren Somaliarako idazkari nagusiaren ordezkari ohiak Somalia: Galdutako aukerak[180] liburua argitaratu zuen,
NBEren 1992ko Somaliako esku-hartzearen porrotaren arrazoiak aztertzen dituena. Sahnounek dioenez, 1988an Somaliako gerra zibila hasi eta
1991ko urtarrilean Siad Barreren erregimena erori bitartean, NBEk, gutxienez, hiru aukera galdu zituen giza tragedia handiak saihesteko. NBE
laguntza humanitarioa ematen saiatu zenean, Gobernuz Kanpoko Erakundeek (GKE) erabat gainditu zuten hura, eta NBEren gehiegizko
zuhurtasunarekin eta eraginkortasun falta burokratikoekin kontrastatu zuten haien lehia eta arduraldia. Sahnounek ohartarazi zuen erreforma
erradikala egiten ez bazen horrelako krisiei inprobisazio kaskarrarekin erantzuten jarraituko zuela NBEk[181].

Ustezko eraginkortasun ezaren kasu edo eremu zehatzetatik harago, aditu batzuek NBEren eraginkortasun orokorra eztabaidan jarri dute.
Nazioarteko harremanen eskola errealistari atxikitakoek jarrera ezkorra dute, argudiatuz NBE ez dela erakunde eraginkorra botere handiek
menderatzen eta mugatzen dutelako. Aditu liberalek, ordea, erantzun izan dute erakunde eraginkorra dela arazo asko konpontzeko gai izan delako
estatu kide boteretsuek ezarritako murrizketen inguruan lan eginez. Oro har, adituek uste dute NBE eraginkorragoa dela osasun publikoan,
laguntza humanitarioan eta gatazken konponbidean[182].

Eraginkortasun eza eta ustelkeria

Kritikoek eraginkortasun eza burokratikoa, xahutzea eta ustelkeria ere leporatu diote NBEri. 1976an, Batzar Nagusiak Ikuskapen Unitate Mistoa
sortu zuen NBEren sistemaren barruan eraginkortasun ezak bilatzeko. 1990eko hamarkadan, Estatu Batuek diru-kuotak ez zituzten ordaindu
eraginkortasun eza argudiatuz, eta berriro ordaintzen hasi ziren erreforma-ekimen handi bat ezartzeko baldintzarekin. 1994an, Barne Ikuskapen
Zerbitzuen Bulegoa (BIZB) sortu zuen Batzar Nagusiak, eraginkortasunaren zaintzaile izateko[183].

2004an, NBEk salaketei aurre egin behar izan zien, Oil-for-Food programa amaitu berritan (non Iraki oinarrizko beharretarako petrolioa
merkaturatzen utzi baitzitzaion zigorren presioa arintzeko) ustelkeria orokortua jasan zuelako, baita milaka milioi dolar ere eroskeriatan. Nazio
Batuen Erakundeak sortutako ikerketa independente batek ikusi zuen funtzionario askok parte hartu zutela planean, eta galdera esanguratsuak
sortu zituen Kojo Annanen (Kofi Annanen semearen) paperari buruz[184].

Nazio Batuen eredua

Nazio Batuek eskolaz kanpoko jarduera Nazio Batuen eredua (MUN ingelesez) bultzatu dute. MUN Nazio Batuen jardueraren simulazio bat da,
NBEren agendan oinarritua eta NBEren prozedurari jarraiki. Institutuko eta unibertsitateko ikasleek parte hartu ohi dute, eta konferentziak
antolatzen dituzte NBEko batzordeen itxurak egiteko, eguneko gai garrantzitsuez hitz egiteko[185]. Gaur egun, MUNek dozenaka mila hezten
ditu NBEren jardueretan, mundu osoan. MUNek ikasle ohi ospetsu asko ditu, hala nola Ban Ki-moon NBEko idazkari nagusi ohia[186].

Oharrak
1. ↑ Polonia ez zen berrogeita hamar nazioen artean ordezkatua izan San Frantziskoko Konferentzian, Mendebaldeko
superpotentziek gerra osteko gobernu komunista onartzeari uko egin ziotelako. Hala ere, geroago, Gutuna aldatu egin zen
Polonia kide fundatzaile gisa zerrendatzeko, eta Poloniak, 1945eko urriaren 16an, Gutuna berretsi zuen
2. ↑ Iturri batzuek hamazazpi agentzia espezializatu identifikatzen dituzte, Munduko Banku Taldea osatzen duten hiru agentzia
espezializatuak kontuan hartuta, gaur egun erakunde bakar gisa tratatzen dena: Berreraikuntza eta Garapenerako Nazioarteko
Bankua (IBRD), Garapenerako Nazioarteko Elkartea (IDA) eta Nazioarteko Finantza Korporazioa (IFC).

Erreferentziak
1. ↑ (Ingelesez) Society, National Geographic. (2012-12-23).
«international organization» (http://www.nationalgeographic.
org/encyclopedia/international-organization/) National
Geographic Society (Noiz kontsultatua: 2019-06-03).
2. ↑ (Ingelesez) «What We Do» (https://www.un.org/en/sections/w
hat-we-do/index.html) www.un.org (Noiz kontsultatua: 2019-06-
03).
3. ↑ Martínez Rueda, Fernando; Aizpuru Murua, Mikel. (2011).
Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009. (http://www.bu
ruxkak.eus/liburua/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2
009/1915) Udako Euskal Unibertsitatea ISBN
9788484383345..
4. ↑ a b (Ingelesez) «Our history» (https://peacekeeping.un.org/en/
our-history) United Nations Peacekeeping (Noiz kontsultatua:
2023-04-20).
5. ↑ "UN Decolonization (http://www.un.org/en/sections/issues-
depth/decolonization/index.html)". www.un.org. 10 February
2016. Archived from the original on 22 November 2018.
Retrieved 22 November 2018.
6. ↑ (Ingelesez) History of the ICRC. (https://www.icrc.org/en/docu
ment/history-icrc) 2017-09-11 (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
 7. ↑ (Ingelesez) «League of Nations instituted» (https://www.histor
y.com/this-day-in-history/league-of-nations-instituted)
History.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
8. ↑ «Manchuria» (https://www.johndclare.net/EL5.htm)
www.johndclare.net (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
9. ↑ «Why the League failed» (http://johndclare.net/league_of_
nations8.htm) johndclare.net (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
10. ↑ (Ingelesez) Information, United Nations Department of
Public. (1986). Everyone's United Nations. (https://books.go
ogle.com/books?id=98U8YSrp1YUC&q=%22The+first+of+t
he+specific+steps+that+led+to+the+establishment+of+the+
United+Nations+was+the+Inter-Allied+Declaration%22%22)
UN ISBN 978-92-1-100273-7. (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
11. ↑ (Ingelesez) Tandon, Mahesh Prasad; Tandon, Rajesh.
(1989). Public International Law. (https://books.google.com/b
ooks?id=P5g6AQAAIAAJ&q=%22The+following+may+be+s
ummed+up+as+the+steps+that+led+to+the+formation+of+th
e+United+Nations.+(1)+London+Declaration%22) Allahabad
Law Agency (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
12. ↑ (Ingelesez) Lauren, Paul Gordon. (2011-04-14). The
Evolution of International Human Rights: Visions Seen. (http
s://books.google.com/books?id=efV5wvpUjDgC&pg=PA14
0) University of Pennsylvania Press ISBN 978-0-8122-2138-
1. (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
13. ↑ «The Avalon Project : Inter-Allied Council Statement on the
Principles of the Atlantic Charter : September 24, 1941» (http
s://avalon.law.yale.edu/wwii/interall.asp)
avalon.law.yale.edu (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
14. ↑ «PRESS CONFERENCE ON FRANKLIN DELANO
ROOSEVELT DISABILITY AWARD | UN Press» (https://pres
s.un.org/en/1999/19990504.award.brf.html) press.un.org
(Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
15. ↑ «WITHOUT GLOBAL COOPERATION BETWEEN
GREAT AND SMALL ALIKE, NO PROGRESS AND NO
PEACE CAN LAST FOREVER, SECRETARY-GENERAL
STATES | UN Press» (https://press.un.org/en/1998/1998111
7.sgsm6799.html) press.un.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
16. ↑ "United Nations (https://web.archive.org/web/2016033119
3323/http://www.wordorigins.org/index.php/site/comments/u
nited_nations/)". Wordorigins.org. 3 February 2007. Archived
from the original on 31 March 2016. Retrieved 28 March
2016.
17. ↑ (Ingelesez) Ward, Geoffrey C.; Burns, Ken. (2014-09-09). The
Roosevelts: An Intimate History. (https://books.google.com/b
ooks?id=V73CAwAAQBAJ&pg=SA6-PA60) Knopf
Doubleday Publishing Group ISBN 978-0-385-35306-9. (Noiz
kontsultatua: 2023-04-20).
18. ↑ Roll, David (2013). The Hopkins Touch: Harry Hopkins
and the Forging of the Alliance to Defeat Hitler. pp. 172–175.
ISBN 978-0199891955
19. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q (Ingelesez) United Nations. (http 37. ↑ (Ingelesez) Network, The Learning. (2011-11-29). «Nov. 29,
s://en.wikipedia.org/w/index.php?title=United_Nations&oldid
=1150860477) 2023-04-20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
20. ↑ (Ingelesez) Urquhart, Brian. Looking for the Sheriff | Brian
Urquhart. (https://www.nybooks.com/articles/1998/07/16/look
ing-for-the-sheriff/) ISSN 0028-7504 (http://worldcat.org/issn/
0028-7504). (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
21. ↑ "1942: Declaration of The United Nations (https://www.un.o
rg/en/sections/history-united-nations-charter/1942-declaratio
n-united-nations/index.html)". United Nations. Archived from
the original on 8 November 2015. Retrieved 1 July 2015.
22. ↑ Bohlen, C.E. (1973). Witness to History, 1929–1969. New
York. p. 159.
23. ↑ (Ingelesez) National Archives and Records Administration.
(1944). ALLIES STUDY POST-WAR SECURITY [ETC. (htt
p://archive.org/details/gov.archives.arc.39024). ] (Noiz
kontsultatua: 2023-04-20).
24. ↑ "UN Milestone Dumbarton Oaks Conference (http://www.u
n.org/en/sections/history/milestones-1941-1950/index.html)".
www.un.org. 4 August 2015. Archived from the original on 3
November 2018. Retrieved 22 November 2018.
25. ↑ Bohlen, Charles E. (Charles Eustis). (1973). Witness to
history, 1929-1969. (http://archive.org/details/witnesstohistor
y00bohl) New York, Norton ISBN 978-0-393-07476-5. (Noiz
kontsultatua: 2023-04-20).
26. ↑ (Ingelesez) Nations, United. «UN Charter» (https://www.un.or
g/en/about-us/un-charter) United Nations (Noiz kontsultatua:
2023-04-20).
27. ↑ "History of the United Nations|United Nations (https://www.
un.org/en/sections/history/history-united-nations/index.htm
l)". www.un.org. 21 August 2015. Archived from the original
on 7 January 2017. Retrieved 29 December 2016.
28. ↑ (Ingelesez) Schlesinger, Stephen. (2015-06-19). «San
Francisco — the birthplace of the United Nations» (https://w
ww.sfchronicle.com/opinion/article/San-Francisco-the-birthpl
ace-of-the-United-6336655.php) San Francisco Chronicle
(Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
29. ↑ "1945: The San Francisco Conference (https://www.un.org/
en/sections/history-united-nations-charter/1945-san-francisc
o-conference/index.html)". United Nations. Archived from the
original on 12 January 2017. Retrieved 1 July 2015.
30. ↑ Miller, Russell A.; Bratspies, Rebecca M., eds. (2008).
Progress in International Law. Leiden, the Netherlands:
Martinus Nijhoff Publishers. p. 837 (https://books.google.co
m/books?id=8K9kL1h79ucC&dq=%22drafter+of+the+Charte
r+of+the+United+Nations%22&pg=PA837).
31. ↑ South Africa: Time Running Out", The Study Commission
on U.S. Policy Toward Southern Africa, University of
California Press, p. 31, 1981, ISBN 0520045475
32. ↑ a b c d e "UN Milestones 1941–1950 (http://www.un.org/en/
sections/history/milestones-1941-1950/index.html)".
www.un.org. 4 August 2015. Archived from the original on 27
October 2017. Retrieved 1 November 2017.
33. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o (Ingelesez) United Nations. (https://e
n.wikipedia.org/w/index.php?title=United_Nations&oldid=11
50907903) 2023-04-20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
34. ↑ Poland and the United Nations (http://www.msz.gov.pl/en/f
oreign_policy/international_organisations/united_nations/pol
and_and_the_un/)". Ministry of Foreign Affairs of the
Republic of Poland. Archived from the original on 3
December 2013. Retrieved 29 November 2013.
35. ↑ Roberts, J. M. (John Morris) (1993). History of the world.
New York: Oxford University Press. p. 778. ISBN 978-
0195210439. OCLC 28378422 (https://www.worldcat.org/ocl
c/28378422)
36. ↑ "UN Milestones Korean War (http://www.un.org/en/section
s/history/milestones-1941-1950/index.html)". www.un.org. 4
August 2015. Archived from the original on 3 November
2018. Retrieved 22 November 2018.
1947 | U.N. Partitions Palestine, Allowing for Creation of
Israel» (https://archive.nytimes.com/learning.blogs.nytimes.c
om/2011/11/29/nov-29-1947-united-nations-partitions-palesti
ne-allowing-for-creation-of-israel/) The Learning Network
(Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
38. ↑ a b "UN Milestones 1951–1960 (http://www.un.org/en/secti
ons/history/milestones-1951-1960/index.html)". www.un.org.
6 August 2015. Archived from the original on 26 October
2017. Retrieved 1 November 2017.
39. ↑ See Meisler, p. 76; Kennedy, p. 60; Fasulo, pp. 17, 20
40. ↑ «A/RES/3379 (XXX) of 10 November 1975» (https://web.ar
chive.org/web/20121206052903/http://unispal.un.org/UNISP
AL.NSF/0/761C1063530766A7052566A2005B74D1)
web.archive.org 2012-12-06 (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
41. ↑ (Ingelesez) Matanock, Aila M.. (2020-05-11). «How
International Actors Help Enforce Domestic Deals» (https://w
ww.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev-polisci-050718-
033504) Annual Review of Political Science 23 (1): 357–
383. doi:10.1146/annurev-polisci-050718-033504 (https://d
 x.doi.org/10.1146%2Fannurev-polisci-050718-033504).
ISSN 1094-2939 (http://worldcat.org/issn/1094-2939). (Noiz
kontsultatua: 2023-04-20).
42. ↑ (Ingelesez) «Is China Contributing to the United Nations’
Mission?» (https://chinapower.csis.org/china-un-mission/)
ChinaPower Project 2016-03-07 (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
43. ↑ Fasulo, p. 43; Meisler, p. 334
44. ↑ Renner, Michael. "Peacekeeping Operations
Expenditures: 1947–2005 (http://www.globalpolicy.org/imag
es/pdfs/Z/pk_tables/expend.pdf)" (PDF). Global Policy
Forum. Archived (PDF) from the original on 30 March 2017.
Retrieved 4 January 2014
45. ↑ Meisler, pp. 252–56
46. ↑ a b c (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/in
dex.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-
04-20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
47. ↑ (Ingelesez) Lewis, Paul. (1996-08-06). «Jean Gerard, 58,
Reagan Envoy Who Led U.S. to Leave Unesco» (https://ww
w.nytimes.com/1996/08/06/world/jean-gerard-58-reagan-env
oy-who-led-us-to-leave-unesco.html) The New York Times
ISSN 0362-4331 (http://worldcat.org/issn/0362-4331). (Noiz
kontsultatua: 2023-04-20).
48. ↑ a b «New Straits Times - Google News Archive Search» (ht
tps://news.google.com/newspapers?nid=1309&dat=199801
16&id=TvxOAAAAIBAJ&pg=4023,6546189)
news.google.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-20).
a b c d
49. ↑ (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/
index.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-
04-20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-21).
50. ↑ For quotation "worldwide ridicule", see Meisler, p. 293; for
a description of UN missions in Somalia and Bosnia, see
Meisler, pp. 312–329.
51. ↑ (Ingelesez) Smith-Spark, Laura. (2013-10-08). «Syria:
Chemical weapons team faces many dangers, says U.N.
chief Ban» (https://www.cnn.com/2013/10/08/world/meast/sy
ria-civil-war/index.html) CNN (Noiz kontsultatua: 2023-04-21).
52. ↑ (Ingelesez) «UN failed during final days of Lankan ethnic
war: Ban Ki-moon-World News , Firstpost» (https://www.first 71. ↑ "Main Organs (http://www.un.org/en/sections/about-un/mai
post.com/world/un-failed-during-final-days-of-lankan-ethnic-
war-ban-ki-moon-1133061.html) Firstpost 2013-09-25 (Noiz
kontsultatua: 2023-04-21).
53. ↑ "UN Milestones 2001–2010 (http://www.un.org/en/sections/
history/milestones-2001-2010/index.html)". www.un.org. 21
August 2015. Archived from the original on 6 November
2017. Retrieved 1 November 2017.
54. ↑ «BBC News | WORLD | UN summit agenda» (http://news.b
bc.co.uk/2/hi/904903.stm) news.bbc.co.uk (Noiz kontsultatua:
2023-04-21).
55. ↑ "2005 World Summit Outcome (https://www.un.org/ruleofla
w/files/2005%20World%20Summit%20Outcome.pdf)" (PDF)
United Nations. Archived (PDF) from the original on 9
November 2017. Retrieved 1 November 2017.
56. ↑ (Ingelesez) Neshovski, Robert. «Home» (https://www.un.org/
sustainabledevelopment/) United Nations Sustainable
Development (Noiz kontsultatua: 2023-04-21).
57. ↑ (Ingelesez) «Communicating to a global constituency: UN
Day in Paris - United Nations University» (https://unu.edu/ne 73. ↑ a b "United Nations Charter: Chapter V (http://www.un.org/e
ws/announcements/un-day-in-paris.html) unu.edu (Noiz
kontsultatua: 2023-04-21).
58. ↑ (Ingelesez) «Can U.N. regain trust with an experiment in
transparency?» (https://www.cbsnews.com/news/un-secretar 74. ↑ «Current Members | United Nations Security Council» (http
y-general-candidate-debate-united-nations-trust/)
www.cbsnews.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-21).
59. ↑ (Ingelesez) Guterres, António. (2017-01-09). «António
Guterres: My Vision for a Better United Nations» (https://ww
w.newsweek.com/2017/01/20/davos-2017-un-secretary-gen
eral-antonio-guterres-opinion-540326.html) Newsweek (Noiz
kontsultatua: 2023-04-21).
60. ↑ (Ingelesez) Nations, United. «Visitor Centre New York» (http
s://www.un.org/visit) United Nations (Noiz kontsultatua: 2023-04-
22).
61. ↑ (Ingelesez) «Welcome!» (https://www.ungeneva.org/en/hom
e) UN GENEVA (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
62. ↑ «//Welcome to UNON | | The United Nations Office at
Nairobi //» (https://web.archive.org/web/20110225211039/htt
p://www.unon.org/) web.archive.org 2011-02-25 (Noiz
kontsultatua: 2023-04-22).
63. ↑ (Ingelesez) «General Assembly of the United Nations» (http
s://www.un.org/en/ga/about/ropga/lang.shtml) www.un.org
(Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
64. ↑ "Jerusalem Court: No Immunity for UN Employee for
Private Acts—Diplomatic/Consular Law and Sovereign
Immunity in Israel (https://archive.today/20120628214535/htt
p://diplomaticlaw.com/blog/2009/03/23/jerusalem-court-no-i
mmunity-for-un-employee-for-private-acts/)".
Diplomaticlaw.com. 23 March 2009. Archived from the
original on 28 June 2012. Retrieved 27 April 2010.
65. ↑ a b Salaries (https://www.un.org/depts/OHRM/salaries_allo
wances/salary.htm) Archived 3 July 2015 at the Wayback
Machine, United Nations website
66. ↑ ILO: Noblemaire principle (http://www.ilo.org/dyn/triblex/trib
lexmain.showList?p_lang=en&p_keyword_id=200) Archived
14 August 2014 at the Wayback Machine, Judgement 986,
consideration 7, and Judgment 831, Consideration 1.
67. ↑ The Noblemaire principle (https://icsc.un.org/compendium/
display.asp?type=22.12.1.10) Archived 17 May 2017 at the
Wayback Machine, ICSC
68. ↑ Americans Working at the U.N (https://www.nytimes.com/2
003/09/28/world/for-americans-working-at-the-un-a-wonderl
and-of-taxes.html) Archived 22 April 2017 at the Wayback
Machine, World, The New York Times, 28 September 2009
69. ↑ (Ingelesez) Nations, United. «Chapter III: Organs (Articles 7-
8)» (https://www.un.org/en/about-us/un-charter/chapter-3)
United Nations (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
70. ↑ a b (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/ind
ex.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-04-
20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
n-organs/index.html)". 18 November 2014. Archived from the
original on 16 November 2018. Retrieved 21 November
2018.
72. ↑ "General Assembly of the United Nations: Rules of
Procedure: XII – Plenary Meetings (https://www.un.org/en/g
a/about/ropga/plenary.shtml)". United Nations. Archived from
the original on 13 January 2012. Retrieved 4 December
2013. "Batzar Orokorrak gai garrantzitsuei buruzko
erabakiak bertaratu eta botoa ematen duten kideen bi
herenen gehiengoz hartuko dira. Galdera horiek honako
hauek izango dira: nazioarteko bakea eta segurtasuna
mantentzeari buruzko gomendioak, Segurtasun Kontseiluko
kide ez-iraunkorrak hautatzea, Ekonomia eta Gizarte
Kontseiluko kideak hautatzea, Patronatuaren Kontseiluko
kideak hautatzea. Gutunaren 86. artikuluko 1.c
paragrafoaren arabera, Nazio Batuen Kide berriak onartzea,
kide izateko eskubide eta pribilegioak etetea, Kideak
kanporatzea, kudeatzaile-sistemaren funtzionamenduari
buruzko galderak eta aurrekontuak. galderak".
n/sections/un-charter/chapter-v/index.html)". United Nations.
17 June 2015. Archived from the original on 3 November
2017. Retrieved 2 November 2017.
s://www.un.org/securitycouncil/content/current-members)
www.un.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
75. ↑ "Security Council Presidency in 2017 (https://www.un.org/e
n/sc/presidency/)". United Nations. Archived from the original
on 12 October 2013. Retrieved 2 November 2017.
76. ↑ (Ingelesez) Nations, United. «Secretariat» (https://www.un.or
g/en/about-us/secretariat) United Nations (Noiz kontsultatua:
2023-04-22).
77. ↑ "United Nations Charter: Chapter XV (http://www.un.org/e 97. ↑ (Ingelesez) «The Nobel Peace Prize 1988» (https://www.nob
n/sections/un-charter/chapter-xv/index.html)". United
Nations. 17 June 2015. Archived from the original on 7
November 2017. Retrieved 2 November 2017.
78. ↑ "Appointment Process (https://www.un.org/sg/appointment.
shtml)". United Nations. 22 April 2015. Archived from the
original on 15 April 2016. Retrieved 2 November 2017.
79. ↑ .
a b
80. ↑ "International Court of Justice | Definition, Cases,
Purpose, & Facts (https://www.britannica.com/topic/Internatio 100. ↑ "United Nations Peacekeeping Operations (https://www.u
nal-Court-of-Justice)". Encyclopedia Britannica. Archived
from the original on 8 March 2022. Retrieved 18 October
2021.
81. ↑ «Home | International Court of Justice» (https://web.archiv 101. ↑ "The UN's Role in Nation Building: From the Congo to Iraq
e.org/web/20180909054816/http://www.icj-cij.org/en)
web.archive.org 2018-09-09 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
a b
82. ↑ (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/ind
ex.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-04-
20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
a b
83. ↑ "Economic and Social Council | UN (https://www.britan
nica.com/topic/Economic-and-Social-Council)".
Encyclopedia Britannica. Archived from the original on 18
October 2021. Retrieved 18 October 2021.
84. ↑ a b (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/ind
ex.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-04-
20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
85. ↑ "About ECOSOC (https://www.un.org/en/ecosoc/about/ind
ex.shtml)". ECOSOC. Archived from the original on 31
October 2013. Retrieved 5 November 2013.
86. ↑ "Welcome to csonet.org | Website of the UN DESA NGO 105. ↑ Lynch, Colum (16 December 2004). "U.N. Sexual Abuse
Branch. At your service (http://csonet.org/index.php?menu=1
7)". csonet.org. Archived from the original on 27 November
2016. Retrieved 18 October 2021.
87. ↑ a b "United Nations Charter: Chapter IX (http://www.un.org/
en/sections/un-charter/chapter-ix/index.html)". United
Nations. 17 June 2015. Archived from the original on 9
November 2017. Retrieved 2 November 2017.
88. ↑ "The UN System, Chief Executives Board for Coordination
(https://web.archive.org/web/20200214013441/http://www.un 107. ↑ "Aid workers in Liberia accused of sex abuse (https://www.
sceb.org/ceb/about/un)". Unsceb.org. Retrieved 22 January
2013.
89. ↑ "What are UN specialized agencies, and how many are
there? – Ask DAG! (https://ask.un.org/faq/140935)".
ask.un.org. Archived from the original on 16 November 2020.
Retrieved 14 November 2020.
90. ↑ "United Nations Member States (http://www.un.org/en/mem
ber-states/)". United Nations. Archived from the original on
28 October 2017. Retrieved 2 November 2017.
91. ↑ "Non-member States (http://www.un.org/en/sections/memb
er-states/non-member-states/index.html)". United Nations. 7
August 2015. Archived from the original on 25 October 2017.
Retrieved 2 November 2017.
92. ↑ "Repertory of Practice (http://legal.un.org/repertory/)".
United Nations. Archived from the original on 25 October
2017. Retrieved 2 November 2017.
93. ↑ Gutierrez, Natashya (22 August 2016). "What happened
when Indonesia 'withdrew' from the United Nations (https://w
ww.rappler.com/world/regions/asia-pacific/indonesia/bahas
a/englishedition/143883-united-nations-withdrawal-philippin
es-duterte)". Rappler. Archived from the original on 1
November 2016. Retrieved 8 September 2018.
94. ↑ «The Group of 77 - Member States» (http://www.g77.org/do
c/members.html) www.g77.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-23).
95. ↑ «About the Group of 77» (http://www.g77.org/doc/)
www.g77.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-23).
96. ↑ a b (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/ind
ex.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-04-
20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-23).
elprize.org/prizes/peace/1988/summary/) NobelPrize.org
(Noiz kontsultatua: 2023-04-23).
98. ↑ (Ingelesez) «Where we operate» (https://peacekeeping.un.or
g/en/where-we-operate) United Nations Peacekeeping (Noiz
kontsultatua: 2023-04-23).
99. ↑ (Ingelesez) «UNMISS» (https://peacekeeping.un.org/en/missi
on/unmiss) United Nations Peacekeeping (Noiz kontsultatua:
2023-04-23).
n.org/en/peacekeeping/resources/statistics/factsheet.shtml)".
United Nations. 29 February 2016. Archived from the original
on 23 March 2016. Retrieved 24 March 2016.
(https://www.rand.org/pubs/monographs/2005/RAND_MG30
4.sum.pdf)" (PDF). RAND Corporation. Archived (PDF) from
the original on 16 December 2008. Retrieved 30 December
2008.
102. ↑ "The Human Security Report 2005 (https://swap.stanford.e
du/20090728163300/http%3A//www.humansecurityreport.inf
o/)". Human Security Centre. Archived from the original on
28 July 2009. Retrieved 8 February 2007.
103. ↑ a b c d e f g h i j k l m (Ingelesez) United Nations. (https://en.wi
kipedia.org/w/index.php?title=United_Nations&oldid=11509
07903) 2023-04-20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-24).
104. ↑ "A U.N. Peacekeeping Mission Is Afghanistan's Best Hope
(https://www.worldpoliticsreview.com/articles/29632/after-us-
war-afghanistan-peacekeeping-mission-deserves-a-chanc
e)". www.worldpoliticsreview.com. 7 May 2021. Archived
from the original on 10 March 2022. Retrieved 23 June 2021.
Alleged in Congo (https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/
articles/A3145-2004Dec15.html)". The Washington Post.
Archived from the original on 11 November 2013. Retrieved
21 November 2013.
106. ↑ "UN troops face child abuse claims (http://news.bbc.co.uk/
2/hi/americas/6195830.stm)". BBC News. 30 November
2006. Archived from the original on 9 December 2013.
Retrieved 21 November 2013.
nytimes.com/2006/05/08/world/africa/08iht-abuse.html)". The
New York Times. 8 May 2006. Archived from the original on
3 October 2014. Retrieved 22 November 2013.
108. ↑ Holt, Kate (4 January 2007). "UN staff accused of raping
children in Sudan (https://www.telegraph.co.uk/news/worldn
ews/1538476/UN-staff-accused-of-raping-children-in-Sudan.
html)". The Daily Telegraph. Archived from the original on 7
November 2013. Retrieved 21 November 2013.
109. ↑ "Peacekeepers 'abusing children (http://news.bbc.co.uk/2/
hi/in_depth/7420798.stm)'". BBC News. 28 May 2007.
Archived from the original on 9 December 2013. Retrieved
21 November 2013.
110. ↑ Watson, Ivan; Vaccarello, Joe (10 October 2013). "U.N.
sued for 'bringing cholera to Haiti,' causing outbreak that
killed thousands (http://www.cnn.com/2013/10/09/world/ame
ricas/haiti-un-cholera-lawsuit/)". CNN. Archived from the
original on 3 December 2013. Retrieved 18 November 2013.
111. ↑ "Resolutions Adopted by the General Assembly During its
First Session (https://www.un.org/documents/ga/res/1/ares1.
htm)". United Nations. Archived from the original on 12
March 2008. Retrieved 24 March 2008.
112. ↑ "Mano River Basin, 25 years of peacekeeping (https://peac
ekeeping.un.org/en/mano-river-basin-25-years-of-peacekee
ping)". United Nations Peacekeeping. Archived from the
original on 13 March 2022. Retrieved 26 June 2021.
113. ↑ a b "United Nations Charter: Chapter I (http://www.un.org/e
n/sections/un-charter/chapter-i/index.html)". United Nations.
17 June 2015. Archived from the original on 28 October
2017. Retrieved 2 November 2017.
114. ↑ "UN creates new human rights body (http://news.bbc.co.uk/ 133. ↑ "The UN Budget (https://betterworldcampaign.org/resource
2/hi/europe/4810538.stm)". BBC News. 15 March 2006. s/briefing-book-2022/united-nations-budget)". Better World
Archived from the original on 26 December 2013. Retrieved Campaign. 28 January 2022. Archived from the original on
18 November 2013. 19 December 2022. Retrieved 19 December 2022.
115. ↑ Jordans, Frank (17 June 2011). "U.N. Gay Rights 134. ↑ "General Assembly approves $3 billion UN budget for
Protection Resolution Passes, Hailed As 'Historic Moment (h 2020 (https://news.un.org/en/story/2019/12/1054431)". UN
ttps://web.archive.org/web/20131113131517/http://www.huffi News. 27 December 2019. Archived from the original on 16
ngtonpost.com/2011/06/17/un-gay-rights-protection-resolutio November 2020. Retrieved 22 December 2020.
n-passes-_n_879032.html)'". The Huffington Post. 135. ↑ "Fifth Committee Approves Assessment Scale for Regular,
Associated Press. Archived from the original on 13 Peacekeeping Budgets, Texts on Common System, Pension
November 2013. Retrieved 18 November 2013. Fund, as it Concludes Session (Press Release) (https://web.
116. ↑ a b c d e f g h i j k l (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikip archive.org/web/20131209080712/http://www.un.org/News/
edia.org/w/index.php?title=United_Nations&oldid=1150907 Press/docs/2006/gaab3787.doc.htm)". United Nations. 22
903) 2023-04-20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-25). December 2006. Archived from the original on 9 December
117. ↑ "United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues 2013. Retrieved 8 November 2013.
(http://undesadspd.org/IndigenousPeoples/AboutUsMember 136. ↑ a b c d e f g h (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.
s.aspx)". United Nations. Archived from the original on 1 org/w/index.php?title=United_Nations&oldid=1151701802)
November 2013. Retrieved 18 November 2013. 2023-04-25 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
118. ↑ "We Can End Poverty (https://www.un.org/millenniumgoal 137. ↑ "Regular budget and working capital fund - Committee on
s/bkgd.shtml)". United Nations. Archived from the original on Contributions - UN General Assembly (https://www.un.org/e
13 November 2013. Retrieved 18 November 2013. n/ga/contributions/budget.shtml)". www.un.org. Archived
119. ↑ "The UN Millennium Development Goals (https://www.un.o from the original on 14 October 2022. Retrieved 19
rg/millenniumgoals/)". United Nations. Archived from the December 2022.
original on 4 May 2007. Retrieved 4 May 2007. 138. ↑ Contributions to UN Peacekeeping Operations by Country
120. ↑ (Ingelesez) Neshovski, Robert. «Home» (https://www.un.org/ and Post (https://peacekeeping.un.org/sites/default/files/01_
sustainabledevelopment/) United Nations Sustainable contributions_to_un_peacekeeping_operations_by_country
Development (Noiz kontsultatua: 2023-04-27). _and_post_54_september_22.pdf) Archived 19 December
121. ↑ "About UNICEF: Who we are: Our History (http://www.unic 2022 at the Wayback Machine (as of 30/09/2022), United
ef.org/about/who/index_history.html)". UNICEF. Archived Nations Peacekeeping Archived 30 June 2019 at the
from the original on 21 October 2013. Retrieved 21 Wayback Machine.
November 2013. 139. ↑ "How we are funded (https://peacekeeping.un.org/en/how-
we-are-funded)". United Nations Peacekeeping. Archived
122. ↑ "About UNICEF: Who We Are (http://www.unicef.org/about/
from the original on 26 December 2021. Retrieved 19
who/index_introduction.html)". UNICEF. Archived from the
December 2022.
original on 3 December 2013. Retrieved 21 November 2013.
140. ↑ "Where Your Money Goes (https://web.archive.org/web/20
123. ↑ "Factsheet – The IMF and the World Bank (https://web.arch
ive.org/web/20040603104319/https://www.imf.org/external/n 131112074808/http://www.wfp.org/get-involved/donate/wher
p/exr/facts/imfwb.htm)". 3 June 2004. Archived from the e-your-money-goes)". World Food Programme. Archived
original on 3 June 2004. Retrieved 8 August 2022. from the original on 12 November 2013. Retrieved 9
November 2013.
124. ↑ "About Us–United Nations". The World Bank. 30 June
141. ↑ "Overall funding trends (https://web.archive.org/web/20131
2003. Archived from the original on 24 March 2007.
109153842/http://www.unicef.org/appeals/funding_trends.ht
Retrieved 2 August 2007.
ml)". UNICEF. 21 January 2013. Archived from the original
125. ↑ a b (Ingelesez) United Nations. (https://en.wikipedia.org/w/ind on 9 November 2013. Retrieved 9 November 2013.
ex.php?title=United_Nations&oldid=1150907903) 2023-04- 142. ↑ "France's role at the UN (https://web.archive.org/web/2013
20 (Noiz kontsultatua: 2023-04-25). 1202234056/http://www.franceonu.org/france-at-the-united-n
126. ↑ "Our Work (https://web.archive.org/web/20131113001620/ ations/the-united-nations/france-s-role-at-the-un/article/franc
http://www.wfp.org/our-work)". World Food Programme. e-s-role-at-the-un#7)". Permanent Mission of France to the
Archived from the original on 13 November 2013. Retrieved United Nations. Archived from the original on 2 December
22 November 2013. 2013. Retrieved 25 November 2013.
127. ↑ "About Us (http://www.unhcr.org/pages/49c3646c2.html)". 143. ↑ "Remarks to the Members of the United States Committee
Unhcr. Office of the United Nations High Commissioner for for United Nations Day (https://www.presidency.ucsb.edu/do
Refugees. Archived from the original on 4 December 2013. cuments/remarks-the-members-the-united-states-committee-
Retrieved 22 November 2013. for-united-nations-day)". The American Presidency Project.
128. ↑ "Organizations (http://www.ipcc.ch/organization/organizatio Archived from the original on 8 March 2022. Retrieved 23
n.shtml#.Uo4YtsSsgus)". Intergovernmental Panel on June 2021.
Climate Change. Archived from the original on 12 December 144. ↑ Fortna, Virginia Page (2008). Does Peacekeeping Work?:
2013. Retrieved 21 November 2013. Shaping Belligerents' Choices After Civil War (https://web.ar
129. ↑ "The United Nations and Decolonization (https://web.archi chive.org/web/20210624203701/https://bookshop.org/books/
ve.org/web/20131023035929/http://www.un.org/en/decoloni does-peacekeeping-work-shaping-belligerents-choices-after
zation/index.shtml)". United Nations. Archived from the -civil-war/9780691136714). ISBN 978-0691136714.
original on 23 October 2013. Retrieved 6 November 2013. Archived from the original on 24 June 2021. Retrieved 23
130. ↑ "non-self-governing territories (https://web.archive.org/web/ June 2021.
20140227010648/http://www.un.org/en/decolonization/nons 145. ↑ Howard, Lise Morjé (2019). Power in Peacekeeping. ISBN
elfgovterritories.shtml)". United Nations. Archived from the 978-1108457187. Archived from the original on 24 June
original on 27 February 2014. Retrieved 7 February 2014. 2021. Retrieved 23 June 2021.
131. ↑ "United Nations Observances (https://www.un.org/en/event 146. ↑ A U.N. Peacekeeping Mission Is Afghanistan's Best Hope
s/observances/index.shtml)". United Nations. Archived from (https://www.worldpoliticsreview.com/articles/29632/after-us-
the original on 4 November 2013. Retrieved 17 November war-afghanistan-peacekeeping-mission-deserves-a-chanc
2013. e)". www.worldpoliticsreview.com. 7 May 2021. Archived
132. ↑ NBEren webgune ofiziala (http://www.un.org/es/comun/doc from the original on 10 March 2022. Retrieved 23 June 2021.
s/?symbol=ST/ADM/SER.B/866)
147. ↑ "All Nobel Peace Prizes (https://www.nobelprize.org/nobel 161. ↑ (Ingelesez) Moody, John. (2017-07-14). «UN tours open to
_prizes/peace/laureates/index.html)". Nobel Prize. Archived
from the original on 22 November 2013. Retrieved 5
November 2013.
148. ↑ "The Nobel Peace Prize 2007 (https://www.nobelprize.org/ 162. ↑ Husen, Van (2010). The Encyclopedia of the Korean War:
prizes/peace/2007/summary/)". NobelPrize.org. Archived
from the original on 23 November 2018. Retrieved 23
November 2018.
149. ↑ Greene, David L. (14 February 2003). "Bush implores U.N.
to show 'backbone (http://articles.baltimoresun.com/2003-02-
14/news/0302140349_1_security-council-resolution-united-
nations-weapons-inspectors)'". The Baltimore Sun. Archived 164. ↑ (Ingelesez) «The Lincoln Star 20 Sep 1964, page Page 58»
from the original on 12 January 2014. Retrieved 12 January
2014.
150. ↑ Singh, Jasvir (2008). Problem of Ethnicity: Role of United 165. ↑ Berlet, Chip; Lyons, Matthew Nemiroff. (2000). Right-wing
Nations in Kosovo Crisis (https://books.google.com/books?i
d=pm-9_uxFw5UC&q=Bush+UN+ineffective,+irrelevant+de
bating+society&pg=PA150). Unistar Books. p. 150. ISBN
978-8171427017. Archived from the original on 16
November 2020. Retrieved 12 January 2014.
151. ↑ Normand, Roger; Zaidi, Sarah (2003). Human Rights at the
UN: The Political History of Universal Justice (https://books.
google.com/books?id=rqiHRA8RAMkC&q=Bush+UN+ineffe 167. ↑ Stewart, Charles J.. (2002-12-01). «The master conspiracy
ctive,+irrelevant+debating+society&pg=PT489). Indiana
University Press. p. 455. ISBN 978-0253000118. Archived
from the original on 16 November 2020. Retrieved 12
January 2014.
152. ↑ "UN failed to prevent 'ethnic slaughter in Sri Lanka' –
Barack Obama (https://www.tamilguardian.com/content/un-fa
iled-prevent-ethnic-slaughter-sri-lanka-barack-obama)".
Tamil Guardian. 22 November 2020. Archived from the
original on 8 March 2022. Retrieved 25 November 2020.
153. ↑ "Obama's best seller refers to 'ethnic slaughter in SL (http
s://www.pressreader.com/sri-lanka/sunday-times-sri-lanka/2
0201129/281702617274536)'". The Sunday Times (Sri
Lanka). 29 November 2020. Archived from the original on 12 169. ↑ "H.Amdt.138 to H.R.1757 (https://www.congress.gov/amen
March 2022. Retrieved 29 November 2020.
154. ↑ Oliphant, Roland. "'End Security Council veto' to halt Syria
violence, UN human rights chief says amid deadlock (https://
www.telegraph.co.uk/news/2016/10/04/end-security-council-
veto-to-halt-aleppo-violence-un-human-right/)" Archived 28
January 2020 at the Wayback Machine, The Daily
Telegraph, Dated 4 October 2016. Retrieved 10 May 2020.
155. ↑ "Amnesty calls on UN powers to lose veto on genocide
votes (https://www.bbc.com/news/world-31617141)"
Archived 6 March 2020 at the Wayback Machine, BBC,
Dated 25 February 2015. Retrieved 10 May 2020.
156. ↑ «- Naissance des Nations Unies - charles-de-gaulle.org»
(https://web.archive.org/web/20090710122708/http://www.ch
arles-de-gaulle.org/pages/l-homme/dossiers-thematiques/19
44-1946-la-liberation/restaurer-le-rang-de-la-france/analyse
s/naissance-des-nations-unies.php) web.archive.org 2009-
07-10 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
157. ↑ (Ingelesez) «UN rejects Taiwan application for entry» (https://
www.nytimes.com/2007/07/24/world/asia/24iht-taiwan.1.679
9766.html) The New York Times 2007-07-24 ISSN 0362-
4331 (http://worldcat.org/issn/0362-4331). (Noiz kontsultatua:
2023-04-26).
158. ↑ (Ingelesez) «Taiwan Challenges UN Exclusion on Sidelines
of COP26 Summit» (https://www.bloomberg.com/news/articl
es/2021-11-06/taiwan-challenges-un-exclusion-on-sidelines
-of-cop26-summit) Bloomberg.com 2021-11-06 (Noiz
kontsultatua: 2023-04-26).
159. ↑ (Ingelesez) «Why Taiwan has become a problem for WHO»
(https://www.bbc.com/news/world-asia-52088167) BBC
News 2020-03-30 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
160. ↑ (Ingelesez) Lee, David Tawei. (2017-09-11). «The United
Nations Needs to Treat Taiwan Fairly» (https://nationalintere
st.org/feature/the-united-nations-needs-treat-taiwan-fairly-22
256) The National Interest (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
terror and thug states - but not Taiwan» (https://www.foxnew
s.com/opinion/un-tours-open-to-terror-and-thug-states-but-no
t-taiwan) Fox News (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
A Political, Social, and Military History. ABC-CLIO. pp. 504–
506. ISBN 1851098496
163. ↑ (Ingelesez) «Character Sketches: Trygve Lie by Brian
Urquhart | UN News» (https://news.un.org/en/spotlight/chara
cter-sketches-trygve-lie-brian-urquhart) news.un.org 2019-
02-13 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
(https://www.newspapers.com/image/65705878/)
Newspapers.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
populism in America : too close for comfort. (http://archive.or
g/details/rightwingpopulis00berlrich) New York : Guilford
Press ISBN 978-1-57230-568-7. (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
166. ↑ (Ingelesez) «John Birch Society forges on in Utah» (https://w
ww.deseret.com/2003/6/16/19729070/john-birch-society-forg
es-on-in-utah) Deseret News 2003-06-16 (Noiz kontsultatua:
2023-04-26).
of the john birch society: From communism to the new world
order» (https://doi.org/10.1080/10570310209374748)
Western Journal of Communication 66 (4): 423–447.
doi:10.1080/10570310209374748 (https://dx.doi.org/10.108
0%2F10570310209374748). ISSN 1057-0314 (http://worldc
at.org/issn/1057-0314). (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
168. ↑ (Ingelesez) Washington, U. S. Capitol Room H154; p:225-
7000, DC 20515-6601. (1997-06-04). «Roll Call 163 Roll
Call 163, Bill Number: H. R. 1757, 105th Congress, 1st
Session» (https://clerk.house.gov/Votes/1997163) Office of
the Clerk, U.S. House of Representatives (Noiz kontsultatua:
2023-04-26).
dment/105th-congress/house-amendment/138)".
Congress.gov. Archived from the original on 14 November
2022. Retrieved 13 November 2022.
170. ↑ «Rep. Paul Introduces American Sovereignty Restoration
Act - US Fed News Service, Including US State News |
HighBeam Research» (https://web.archive.org/web/2012110
5033058/http://www.highbeam.com/doc/1P3-1224953761.ht
ml) web.archive.org 2012-11-05 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
171. ↑ «ESR | May 16, 2005 | Showdown at the U.N. corral» (htt
p://www.enterstageright.com/archive/articles/0505/0505unco
rral.htm) www.enterstageright.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-
26).
172. ↑ Resnik, Judith. (2006). «Law's Migration: American
Exceptionalism, Silent Dialogues, and Federalism's Multiple
Ports of Entry» (https://www.jstor.org/stable/20455664) The
Yale Law Journal 115 (7): 1564–1670.
doi:10.2307/20455664 (https://dx.doi.org/10.2307%2F2045
5664). ISSN 0044-0094 (http://worldcat.org/issn/0044-0094).
(Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
173. ↑ "H.R.7806 - 117th Congress (2019-2020): American
Sovereignty Restoration Act of 2022 | Congress.gov | Library
of Congress (https://www.congress.gov/bill/117th-congress/h
ouse-bill/7806/text)". govtrack.us 17 May 2022. Archived
from the original on 4 November 2022. Retrieved 25 May
2022
174. ↑ * For Gold, see Gold, p. 20
For Wistrich, see Wistrich, p. 487
For Dershowitz, see Dershowitz, Alan. The Case for
Peace: How the Arab-Israeli Conflict Can Be Resolved.
Hoboken: John Wiley & Sons, Inc., 2005.
For Dreyfus, see "Don't be lynch mob, lawyers urge U.N
(http://jta.org/news/article/2009/07/08/1006396/dont-be-ly
nch-mob-lawyers-urge-un#When:14:22:00Z).." Archived
 10 September 2012 at the Wayback Machine JTA. 8 July t-wants-reform/6171460) SWI swissinfo.ch (Noiz kontsultatua:
2009. 2023-04-26).
179. ↑ (Ingelesez) Farley, Maggie. (2002-10-17). «U.N. Resolutions
For Anti-Defamation League, see "ADL: UN Human
Frequently Violated» (https://www.latimes.com/archives/la-x
Rights Council Resolution Reveals 'Cancerous Bias'
pm-2002-oct-17-fg-resolution17-story.html) Los Angeles
Against Israel (https://web.archive.org/web/20121102134
Times (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
316/http://www.adl.org/PresRele/UnitedNations_94/5443
_94.htm)." Archived 2 November 2012 at the Wayback 180. ↑ USIP Press Books, 1994, ISBN 978-1878379351
Machine ADL. 7 July 2009. 181. ↑ Book Review by Gail M. Gerhart in Foreign Affairs,
March/April 1995 [1] Archived 2 April 2015 at the Wayback
175. ↑ (Ingelesez) «UK helped Saudi Arabia get human rights role
in ‘secret deal’, leaks suggest» (https://www.independent.co. Machine
uk/news/uk/uk-and-saudi-arabia-made-secret-deal-to-excha 182. ↑ (Ingelesez) Norley, Matthew John Ribeiro. (2013-02-23). «Is
nge-votes-for-human-rights-council-seats-leaked-documents the United Nations an Effective Institution?» (https://www.e-i
-suggest-a6673491.html) The Independent 2015-09-30 (Noiz r.info/2013/02/23/is-the-united-nations-an-effective-institutio
kontsultatua: 2023-04-26). n/) E-International Relations (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
176. ↑ (Ingelesez) «U.N. Watchdog Slams 'Scandalous' Choice of 183. ↑ «Watchdog Organization Struggles to Decrease UN
Saudi Arabia to Head Human Rights Panel» (http://news.yah Bureaucracy» (https://archive.globalpolicy.org/ngos/ngo-un/r
oo.com/u-n-watchdog-slams-scandalous-160650242.html) est-un/2002/1029watchdog.htm) archive.globalpolicy.org
Yahoo News (Noiz kontsultatua: 2023-04-26). (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
177. ↑ (Ingelesez) Goldberg, Jeffrey. (2015-09-24). «When Will the 184. ↑ (Ingelesez) Q&A: Oil-for-food scandal. (http://news.bbc.co.uk/
U.S. Stop Covering Up Saudi Arabia's Human-Rights 2/hi/4232629.stm) 2005-09-07 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
Abuses?» (https://www.theatlantic.com/international/archive/ 185. ↑ (Ingelesez) What is Model United Nations? - MUN Explained
2015/09/saudi-arabia-beheading-crucifixion-nimr/407221/) - WiseMee. (https://www.wisemee.com/what-is-mun/) 2019-
The Atlantic (Noiz kontsultatua: 2023-04-26). 07-09 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
178. ↑ (Ingelesez) «Human Rights Council president wants reform» 186. ↑ "Global Model UN (Program No. 1207) (https://www.un.org/
(https://www.swissinfo.ch/eng/human-rights-council-presiden webcast/pdfs/unia1207.pdf)" (PDF). Archived (PDF) from the
original on 16 November 2020. Retrieved 31 October 2019.

Bibliografia
Ball, Howard (2011). Genocide: A Reference Handbook. Contemporary World Issues. Santa Barbara, California: ABC-CLIO.
ISBN 978-1598844887
Coulon, Jocelyn (1998). Soldiers of Diplomacy: The United Nations, Peacekeeping, and the New World Order. University of
Toronto Press. ISBN 978-0802008992
Fasulo, Linda (2004). An Insider's Guide to the UN. New Haven, Connecticut: Yale University Press. ISBN 978-0300101553
Fomerand, Jacques (2009). The A to Z of the United Nations. Lanham, Maryland: Scarecrow Press. ISBN 978-0810855472
Gold, Dore (2004). Tower of Babble: How the United Nations Has Fueled Global Chaos. New York: Crown Forum. ISBN 978-
1400054756
Grant, Thomas D. (2009). Admission to the United Nations: Charter Article 4 and the Rise of Universal Organization. Legal
Aspects of International Organization. Vol. 50. Leiden, Netherlands: Martinus Nijhoff Publishers. ISBN 978-9004173637. ISSN
0924-4883
Hoopes, Townsend; Brinkley, Douglas (2000) [1997]. FDR and the Creation of the U.N. New Haven, Connecticut: Yale
University Press. ISBN 978-0300085532
Kennedy, Paul (2007) [2006]. The Parliament of Man: The Past, Present, and Future of the United Nations. New York: Random
House. ISBN 978-0375703416
Manchester, William; Reid, Paul (2012). The Last Lion: Winston Spencer Churchill. Vol. 3: Defender of the Realm, 1940–1965.
New York: Little Brown and Company. ISBN 978-0316547703
Meisler, Stanley (1995). United Nations: The First Fifty Years. New York: Atlantic Monthly Press. ISBN 978-0871136169
Mires, Charlene (2013). Capital of the World: The Race to Host the United Nations. New York University Press. ISBN 978-
0814707944
Osmańczyk, Edmund Jan (2004). Mango, Anthony (ed.). Encyclopedia of the United Nations and International Agreements.
Vol. 4. Taylor & Francis. ISBN 978-0415939249
Schlesinger, Stephen C. (2003). Act of Creation: The Founding of the United Nations: A Story of Super Powers, Secret Agents,
Wartime Allies and Enemies, and Their Quest for a Peaceful World. Boulder, Colorado: Westview Press. ISBN 978-
0813333243
Sherwood, Robert E. (1948). Roosevelt and Hopkins: An Intimate History. New York: Harper and Brothers
Weiss, Thomas G.; Daws, Sam, eds. (2009) [2007]. The Oxford Handbook on the United Nations. Oxford University Press.
ISBN 978-0199560103
Wistrich, Robert S. (2010). A Lethal Obsession: Anti-Semitism from Antiquity to the Global Jihad. New York: Random House.
ISBN 978-1400060979

Irakurketa gehiago
Lowe, Vaughan; Roberts, Adam; Welsh, Jennifer; Zaum, Dominik, eds. (2008). The United Nations Security Council and War:
The Evolution of Thought and Practice since 1945. Oxford University Press. ISBN 978-0199533435
Mazower, Mark (2009). No Enchanted Palace: The End of Empire and the Ideological Origins of the United Nations. Princeton
University Press.
 Roberts, Adam; Kingsbury, Benedict, eds. (1994). United Nations, Divided World: The UN's Roles in International Relations
(2nd ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0198279266

Ikus, gainera
Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala

Kanpo estekak
NBEren webgune ofiziala (http://www.un.org) (Arabieraz) (Txineraz) (Ingelesez) (Frantsesez) (Errusieraz) (Gaztelaniaz)
Nazio Batuen Erregistroaren agiriak Nazio Batuen Artxiboetan (https://web.archive.org/web/20201031025708/https://search.ar
chives.un.org/united-nations-registry-section-1946-1979)
Nazio Batuen Eskualdeko Informazio Zentroa (UNRIC) (https://www.unric.org/)
Nazio Batuen boluntarioak (https://www.unv.org/)
Nazio Batuen Dokumentazioa Ikerketa Gida (http://research.un.org/en/docs)
YouTube kanal ofiziala (https://www.youtube.com/channel/UC5O114-PQNYkurlTg6hekZw)

Wikimedia proiektuak · Datuak: Q1065 · Multimedia: United Nations (https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:United_Nations)

Identifikadoreak · WorldCat (https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/144904638) ·

VIAF: 144904638 (https://viaf.org/viaf/144904638/) ·
ISNI: 0000 0001 2331 7789 (https://isni.oclc.org/cbs/DB=1.2//CMD?ACT=SRCH&IKT=8006&TRM=ISN%3A0000%200001%202331%207789) ·
BNA: 000028736 (https://catalogo.bn.gov.ar/F/?func=direct&local_base=BNA10&doc_number=000028736) ·
BNE: XX89609 (https://datos.bne.es/resource/XX89609) ·
BNF: 118650631 (https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb118650631) (data) (http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb118650631) ·
CANTIC: a10978574 (https://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a10978574) · GND: 333-5 (https://d-nb.info/gnd/333-5) ·
LCCN: n79021345 (https://id.loc.gov/authorities/n79021345) · NDL: 00288555 (https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00288555) ·
Autoritate kontrola NKC: kn20010711348 (https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=kn20010711348) ·
NLA: 35561510 (https://librariesaustralia.nla.gov.au/search/display?dbid=auth&id=35561510) ·
CiNii: DA00472305 (https://ci.nii.ac.jp/author/DA00472305) · SUDOC: 026395258 (https://www.idref.fr/026395258) ·
ULAN: 500354403 (https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500354403) ·
BIBSYS: 90058028 (https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90058028) ·
Open Library: OL2783975A (https://openlibrary.org/works/OL2783975A?mode=all) · Hiztegiak eta entziklopediak ·
HDS: 026469 (https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/026469) · Britannica: url (https://www.britannica.com/topic/United-Nations) ·
Bilduma digitalak · Dialnet: 255198 (https://dialnet.unirioja.es/servlet/autor?codigo=255198) · Lekuak ·
TGN: 7029605 (https://vocab.getty.edu/page/tgn/7029605) · Ondare historikoa ·
FMIS: LSH/agents/33275 (https://kulturarvsdata.se/LSH/agents/33275) · Medikuntzako identifikadoreak ·
MeSH: D014480 (https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D014480)

i · e · a (https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Txantiloi:Bakearen_Nobel_Saridunak&action=edit) Bakearen Nobel

Saridunak
1901: Henri Dunant / Frédéric Passy · 1902: Élie Ducommun / Charles Gobat · 1903: Randal Cremer ·
1904: Nazioarteko Zuzenbide Institutua · 1905: Bertha von Suttner · 1906: Theodore Roosevelt ·
1907: Ernesto Moneta / Louis Renault · 1908: Klas Arnoldson / Fredrik Bajer ·
1909: A. M. F. Beernaert / Paul Estournelles de Constant · 1910: Bakearen Aldeko Nazioarteko Bulegoa ·
1901–1925 1911: Tobias Asser / Alfred Fried · 1912: Elihu Root · 1913: Henri La Fontaine · 1914 · 1915 · 1916 ·
1917: Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordea · 1918 · 1919: Woodrow Wilson · 1920: Léon Bourgeois ·
1921: Hjalmar Branting / Christian Lange · 1922: Fridtjof Nansen · 1923 · 1924 ·
1925: Austen Chamberlain / Charles Dawes
1926: Aristide Briand / Gustav Stresemann · 1927: Ferdinand Buisson / Ludwig Quidde · 1928 · 1929: Frank B. Kellogg ·
1930: Nathan Söderblom · 1931: Jane Addams / Nicholas Butler · 1932 · 1933: Norman Angell ·
1934: Arthur Henderson · 1935: Carl von Ossietzky · 1936: Carlos Saavedra Lamas · 1937: Robert Cecil ·
1926–1950 1938: Errefuxiatuentzako Nansen Nazioarteko Bulegoa · 1939 · 1940 · 1941 · 1942 · 1943 ·
1944: Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordea · 1945: Cordell Hull · 1946: Emily Balch / John Mott ·
1947: Friends Service Council / American Friends Service Committee · 1948 · 1949: John Boyd Orr · 1950: Ralph Bunche
1951: Léon Jouhaux · 1952: Albert Schweitzer · 1953: George C. Marshall ·
1954: Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandataritza · 1955 · 1956 · 1957: Lester B. Pearson · 1958: Georges Pire ·
1959: Philip Noel-Baker · 1960: Albert Luthuli · 1961: Dag Hammarskjöld · 1962: Linus Pauling ·
1951–1975 1963: Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordea / League of Red Cross Societies · 1964: Martin Luther King Jr. ·
1965: UNICEF · 1966 · 1967 · 1968: René Cassin · 1969: Nazioarteko Lan Erakundea · 1970: Norman Borlaug ·
1971: Willy Brandt · 1972 · 1973: Lê Đức Thọ (sariari uko egin zion) / Henry Kissinger ·
1974: Seán MacBride / Eisaku Satō · 1975: Andrei Sakharov
1976: Betty Williams / Mairead Corrigan · 1977: Amnistia Internazionala · 1978: Anwar Sadat / Menachem Begin ·
1979: Ama Teresa Kalkutakoa · 1980: Adolfo Pérez Esquivel · 1981: Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandataritza ·
1982: Alva Myrdal / Alfonso García Robles · 1983: Lech Wałęsa · 1984: Desmond Tutu ·
1985: Gerrate Nuklearra Prebenitzearen aldeko Nazioarteko Medikuak · 1986: Elie Wiesel · 1987: Óscar Arias ·
1988: Nazio Batuen kasko urdinak · 1989: Tenzin Gyatso (14. Dalai Lama) · 1990: Mikhail Gorbatxov ·
1976–2000 1991: Aung San Suu Kyi · 1992: Rigoberta Menchú · 1993: Nelson Mandela / F. W. de Klerk ·
1994: Shimon Peres / Isaak Rabin / Jassir Arafat · 1995: Pugwasheko Konferentzia / Józef Rotblat ·
1996: Carlos Belo / José Ramos-Horta ·
1997: Pertsonen Aurkako Minen Debekurako Nazioarteko Kanpaina / Jody Williams · 1998: John Hume / David Trimble ·
1999: Mugarik Gabeko Medikuak · 2000: Kim Dae-jung
2001–egun 2001: Nazio Batuen Erakundea / Kofi Annan · 2002: Jimmy Carter · 2003: Shirin Ebadi · 2004: Wangari Maathai ·
2005: Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentzia / Mohammed el-Baradei · 2006: Grameen Bank / Muhammad Yunus ·
2007: Al Gore / Klima-aldaketari buruzko Gobernuarteko Adituen Taldea · 2008: Martti Ahtisaari · 2009: Barack Obama ·
2010: Liu Xiaobo · 2011: Ellen Johnson Sirleaf / Leymah Gbowee / Tawakkol Karman · 2012: Europar Batasuna ·
2013: Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea · 2014: Kailash Satyarthi / Malala Yousafzai ·
2015: Tunisian National Dialogue Quartet · 2016: Juan Manuel Santos ·
2017: International Campaign to Abolish Nuclear Weapons · 2018: Denis Mukwege / Nadia Murad · 2019: Abiy Ahmed ·
 2020: World Food Programme · 2021: Maria Ressa / Dmitri Muratov ·
2022: Ales Bialiatski / Memorial / Askatasun Zibiletarako Zentroa · 2023: Narges Mohammadi

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazio_Batuen_Erakundea&oldid=9477452"(e)tik eskuratuta